GRİP ve GRİPTEN KORUNMA YOLLARI Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com TANIMLAR Virüs: gözle görülemeyen ancak hastalığa neden olabilen mikroplar İnfluenza: diğer adı grip hastalığı; yüksek ateş, baş ağrısı, halsizlik ve yaygın vücut ağrısı ile seyreden viral bir hastalık TANIMLAR H1N1: Grip hastalığına neden olan mikropların bir alt türüdür. Domuz gribi: Yeni bir tür virüs ile oluşan grip hastalığı Pandemi (küresel salgın): Bir bulaşıcı hastalığın kıtalararası salgın yapması S a ğ l ı k S l a y t l a r ı 20 Yüzyılda meydana gelen salgınlar İspanyol gribi Asya gribi Hong Kong Gribi • İspanyol Gribi 1918-1919 Dünya Nüfusunun 1/3’ne bulaşmış ve 50 milyon insanın ölümü neden olmuştur. . Asya Gribi 1957-1958 – H2N2 – 1 milyon insanın ölümüne neden olmuştur. • Hong Kong Gribi 1968 – H3N2 – 1 milyon insanın ölümüne neden olmuştur. Hong Kong gribi anahtar genlerini 1918 deki virüsünten ve kuş gribi virüslerinden almıştır H1N1 (Domuz Gribinin) EVRELERİ Evre-1 Evre-2 Evre-3 Evre-4 Evre-5 Evre-6 Virüs hayvanlar arasında dolaşmakta, virüsün insanlarda enfeksiyona neden olduğuna dair bir bildirim yoktur İnsanlarda yeni virüs yok, Ancak hayvanlardaki Virüsler yüksek risklidir Çoğunlukla Hayvan enfeksiyonları, gözlenmektedir, Birkaç İnsanda enfeksiyon görülmeye başlamıştır. İnsandan insana bulaşma sürecinin başlaması Virüs en az iki ülkede toplumsal düzeyde salgına neden olmaya başlamıştır Genel olarak toplumda artmış ve bir çok ülkede devamlı yayılım göstermektedir. Domuz Gribi (H1N1) salgını ile ilgili son durum, Ekim 2009 136 ülke veya bölge 415 000 vaka ve 5000 yakın ölüm bildirmiştir(DSÖ) ülke Vaka sayısı Ölü sayısı Arjantin 2485 60 Avustralya 5298 10 Brezilya 737 1 Kanada 7983 25 Çin 2040 0 Fransa 310 0 Almanya 505 0 Japonya 1790 0 Meksika 10262 119 Suudi Arabistan 114 0 Güney Afrika 18 0 Türkiye 1095 1 ABD 33902 170 Toplam 415 000 ( Vaka) 5000 ( Ölüm) Grip Nedir? Diğer adı paçavra hastalığıdır Grip, virüslerin neden olduğu bir hastalıktır. Yüksek ateş, Baş ağrısı, Halsizlik, Yaygın vücut ağrısına yol açar. Soğuk algınlığı ve nezle gripten daha hafif seyreder. Nezle ve grip hastalığı farklıdır Belirtiler Nezle Grip Ateş Nadir 38-39° C Baş ağrısı Nadir Sürekli Az Genellikle Hafif 2-3 Hafta Tıkalı burun Genellikle Bazen Hapşırma Genellikle Bazen Boğaz ağrısı Genellikle Bazen Nadir Genellikle Genel vücut ağrısı Yorgunluk Öksürük DOMUZ GRİBİ NASIL ORTAYA ÇIKMIŞTIR Domuzlarda, insan,kuş ve domuz gribini bağlayan reseptörler vardır. Bu virüsler kendi aralarında genetik materyal alış-verişinde bulunurlarsa yeni bir tür grip virüsü ortaya çıkar. H1N1 (Domuz gribi) virüsü de bu tür bir oluşum sonucunda ortaya çıkmıştır. Virüs ilk olarak Mart 2009 ile Nisan 2009 tarihleri arasında Meksika’da görülmüş ve kuzey-Güney Amerika'da yayılma göstermiştir. Domuz gribinin insanlara geçişi DOMUZ (H1N1) GRİBİ NEDİR? Domuz gribi önce domuzlar arasında bir salgın yapmış, ardından domuzlardan insanlara ve insandan insana bulaşmaya başlamış birçok ülkede tanımlanmıştır. Domuz gribi virüsü insanlar için yeni bir tür virüs olduğundan, insanlar hastalığa karşı savunmasız olacaktır. Tüm insanlar bu hastalık açısından risk altındadır. Öldürme oranının'' düşük olmasına rağmen çok yüksek hızla yayılması nedeniyle risk oluşturmaktadır DOMUZ GRİBİ NEDİR? Yaşlılar, küçük çocuklar, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler hastalığı daha ağır geçirmektedir. GRİP BELİRTİLERİ NELERDİR? •Yüksek ateş (koltuk altından ölçülen 38ºC ve üzeri) •Öksürük, •Boğaz ağrısı •Burun tıkanıklığı/akıntısı •Yaygın vücut ağrısı •Baş ağrısı •Titreme, halsizlik •Nadiren kusma ve ishal GRİP TEDAVİSİ Hastalığın tedavisinde doktor kontrolünde antiviral ilaçlar kullanılabilir. Doktor tavsiyesi olmadan antibiyotik ilaç kullanılmamalıdır. Ayrıca doktor kontrolünde destekleyici tedavi (ateş düşürücü,vb) de kullanılabilir. GRİP NASIL BULAŞIR? Grip virüsü, öksürme, hapşırma ile etrafa saçılan küçük damlacıklar yoluyla bulaşır. GRİP NASIL BULAŞIR? Öksürük ya da hapşırık sırasında ağzınızı ellerinizle kapattığınızda, mikroplar ellerinize, ellerinizden de dokunduğunuz çeşitli yüzeylere bulaşır. İnsanlar bu yüzeylere elle temas ederek virüsü alırlar ve ellerini ağızlarına, burunlarına ve gözlerine temas ettirerek hastalık etkenini alırlar. Hapşırmanın hızı 161 km/saat (100 mil) bulabilir GRİP NASIL BULAŞIR? Günlük yaşamımızda sık dokunduğumuz kapı kolları,risk oluşturur GRİP NASIL BULAŞIR? Bilgisayar klavyesi, Cep telefonu ya da kablolu telefon ahizeleri, Televizyon uzaktan kumandaları, GRİP NASIL BULAŞIR? sandalye, masa ve sıralar, kalem, kitap ve defter vb. yüzeyler, canlı grip virüslerinin bulunabileceği yüzeylerdir. GRİP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABİLİRİM? Okulda bulunduğunuz ortamları, sınıflarımızı, öğretmenler odasını ve diğer odaları, hava akımını sağlayacak şekilde sık sık havalandırmalıyız. GRİP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABİLİRSİNİZ? Ellerinizi yıkamak hastalıktan koruyacak en önemli uygulamadır. İnsanlarla tokalaşma sonrasında, ellerinizin bütün yüzeylerini ve parmak aralarını su ve sabun ile iyice köpürterek yıkamalısınız. Yıkama süresi en az 20 – 30 saniye olmalıdır. DOĞRU EL YIKAMA YÖNTEMİ DOĞRU EL YIKAMA YÖNTEMİ EL HİJYENİ Ellerinizi yıkadıktan sonra, tek kullanımlık kâğıt havlu ile kurulayıp, musluğu bu havlu ile kapatmalı, Havluyu çöp kutusuna atın. EL HİJYENİ Su bulunamadığı durumlarda alkol bazlı el dezenfektanları da el temizliği için kullanılabilir. El dezenfektanlarını kullanırken, elleriniz kuruyuncaya kadar ovmak gerekir. GRİP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABİLİRSİNİZ? Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmalıyız Hasta olduğunu bildiğimiz kişilerle aramızda en az 1 metre mesafe bulunmasına dikkat etmeliyiz. GRİP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABİLİRSİNİZ? Hasta kişilere çok gerekmedikçe ziyarette bulunmayınız. GRİP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABİLİRSİNİZ? Alışveriş merkezleri, tiyatro, sinema, spor salonu gibi kapalı alanlar ve çok kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçının. Unutmayın; grip hastalığı kişiden kişiye kolay bulaşabilen bir hastalıktır. GRİP HASTALIĞINDAN NASIL KORUNABİLİRSİNİZ? Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçınmalıyız. Mikroplar en çok kirli yüzey ve eşyalara temas etmek ile bulaştığından, ellerinizle göz, burun ve ağzınıza dokunmamalıyız. DOMUZ GRİBİ AŞILAMASI Her yıl içeriği yenilenen mevsimsel grip aşısı bulunmaktadır, ancak domuz gribine karşı etkili değildir. Domuz gribi aşısı geliştirme çalışmaları sonlanmıştır ve ülkemizde de bu günler aşılama yapılacaktır. Grip Aşısı nedir? Sık değişim gösteren grip virüsüne karşı doğal bağışıklığımız bulunmamaktadır. Pandemik grip hastalığına karşı kişileri korumak için AŞI geliştirilmiştir. Kimler Grip Aşısı olacaktır? Sağlık personeli, asker ve polisler, Gebeler,Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim öğrencileri, öğretmenler 6 ay-24 yaş arasındaki kişiler, İtfaiye, ulaşım, elektrik, doğalgaz hizmetleri gibi kritik birimlerde çalışanlar, Diyabet, kronik akciğer, böbrek hastalığı, bağışıklık sisteminin baskılandığı durumları olan kişiler. HASTAYSANIZ ETRAFINIZDAKİ İNSANLARI GRİPTEN NASIL KORUYABİLİRSİNİZ? Öksürdüğünüzde ya da hapşırdığınızda; ağzınızı ve burnunuzu tek kullanımlık kağıt mendil ya da mendil bulamadığınızda giysinizin kolu ile kapatın. Kâğıt mendili bir kez kullanın, kullandıktan sonra çöp kutusuna atın ve ellerinizi yıkayın. Hastaysak çevrenizdekilerle temasımızı sınırlandırmamız gerekir. Hastaysak, hijyen kurallarına ek olarak, hasta olmayan insanlara hastalığınızı bulaştırmamak için 1 metreden daha fazla yaklaşmamanız gerekir. Bu nedenle hastalığınız süresince, EVİNİZDEN ÇIKMAYINIZ. Hastalığa yakalanan erişkinler belirtiler başladıktan sonraki 7 gün boyunca çevresindekileri bulaştırabilir. Çocuklarda ise bu süre 10 güne kadar uzayabilir. Hastalık belirtileriniz geçtikten 1 gün sonrasına kadar evde istirahat etmeliyiz. MASKE KULLANMAK GEREKLİ MİDİR? Basit cerrahi maske kullanmak hem gribe karşı kendinizi korumada hem de siz hastaysanız sağlıklı insanların hastalanmasına neden olmamak için yardımcıdır. Ancak tek başına maskeye güvenmeyin, el yıkamak başta olmak üzere diğer koruyucu önlemlere de uyun. Hastalığınızı sağlıklı insanlara bulaştırmamak için de cerrahi maske kullanın. DOMUZ GRİBİNE YAKALANABİLİR MİSİNİZ? Domuz gribi (H1N1) virüsü bulaşıcıdır ve insandan insana geçmektedir Şu anda ülkemizde vaka sayısı artmaktadır. Domuz gribi belirtileri oluştuğunda ne yapmalıyız? Domuz gribi şüpheli bir kişi ile temas sonrasında veya hastalığın görüldüğü bir ortamdan sonraki 2-3 günde belirti çıkmış ve hastalık belirtilerinde 3 ile 5 gününden sonra bir hafifleme yoksa hemen bir doktora başvurmalısınız. Domuz gribi belirtileri oluştuğunda ne yapmalıyız? Doktorunuz herhangi bir teste ya da tedaviye ihtiyacınızın olup olmadığına karar verecektir. Eğer hastalandıysanız veya hastalık belirtilerini gösteriyorsanız evde istirahat ediniz ve çevrenizdeki kişilerden de onlara bulaştırmamak için uzak durunuz. DOMUZ GRİBİNE YAKALANDIĞINIZI DÜŞÜNÜYORSANIZ NE YAPMALISINIZ? En yakın sağlık kuruluşuna müracaat edin, doktorların önerilerine uyun. Mümkün olduğu kadar evinizde kalın. Bilgi için ALO 184 – SABİM (Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi ) hattını arayabilirsiniz. HANGİ DURUMLARDA DOKTORA GÖRÜNMELİYİZ? 1. Beş günden fazla süren, 38C ve üstü ateş, 2. Koyu, iltihaplı balgam 3. Zor nefes alma veya nefes darlığı 4. Bilinç bulanıklığı 5. İshal ve kusma UNUTMAYINIZ KORUNMAK HER ZAMAN İÇİN TEDAVİDEN KOLAY VE UCUZDUR. HİJYEN KURALLARINA UYALIM GRİBİN YAYILMASINA İZİN VERMEYELİM Bekir KESGİN Niğde RAM Rehber Öğretmeni