vadeli işlem ve opsiyon piyasası

VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASASI
Kasım 2015
BİR BAKIŞTA VİOP
 Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) bölgesinin lider ve en likit türev
piyasası olarak yatırımcılarına pay ve pay endekslerine, döviz kurlarına, kıymetli madenlere,
emtia ve enerjiye, faiz oranlarına ve Borsa Yatırım Fonlarına dayanan türev sözleşmeler
sunuyor
 Takasbank tüm VİOP ürünlerinde merkezi karşı taraf (MKT) hizmeti sunuyor
 2016 yılında VİOP’ta uygulanmaya başlayacak NASDAQ teknolojisi
 Londra Borsası (LSEG) ile stratejik ortaklık
 105.000 hesap ve %63 bireysel yatırımcı payı
 Ocak-Ekim 2015 döneminde işlem hacmine %32 artış
 Yaklaşık 2,3 milyar TL ortalama günlük işlem hacmi
 70 aktif üye
 FIX Protokolü
 PoP London Equinix LD5
 Exchange Hosting Service
VİOP’TA İŞLEM GÖREN VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ
VİOP Vadeli İşlem
Sözleşmeleri Dayanak
Varlıkları
Pay
AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL,
TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN,YKBNK
Endeks
BIST 30
Döviz
DolarTL, EuroTL EUR/USD
Kıymetli Madenler
Altın, Dolar/Ons
Emtia
Ege Pamuk, Anadolu Buğday
Enerji
Baz Yük Elektrik
Yabancı Endeks
SASX 10 Endeksi
Metal
Hurda Çelik
Borsa Yatırım Fonu
FBIST BYF
Gecelik Repo
Aylık Gecelik Repo
Üç Aylık Gecelik Repo
VİOP’TA İŞLEM GÖREN OPSİYON SÖZLEŞMELERİ
Pay
VİOP Opsiyon
Sözleşmeleri Dayanak
Varlıkları
Endeks
Döviz
AKBNK, EREGL, GARAN,
ISCTR, SAHOL, TCELL,
THYAO, TUPRS, VAKBN,
YKBNK
BIST 30
Mini BIST 30
DolarTL
2015 YILINDA KIRILAN REKORLAR
 VİOP 2015 yılında da rekorlar kırmaya devam ediyor
 Tüm zamanların aylık/günlük işlem hacmi, işlem miktarı ve emir
miktarı rekorları kırıldı
25 Şubat 2015
18 Eylül 2015
Endeks Vadeli İşlem
Sözleşmeleri
Günlük Emir Sayısı
Günlük İşlem Hacmi
781.4000
4,6 milyar TL
15 Ekim 2015
Döviz Opsiyon Sözleşmeleri
Günlük İşlem Hacmi
276,5 milyon TL
30 Ekim 2015
30 Ekim 2015
DolarTL Vadeli İşlem
Sözleşmeleri
Döviz Vadeli İşlem
Sözleşmeleri
Günlük İşlem Hacmi
Günlük İşlem Hacmi
1,2 milyar TL
1,33 milyar TL
30 Ekim 2015
30 Ekim 2015
Ekim 2015
Günlük İşlem Miktarı
Günlük İşlem Hacmi
Aylık İşlem Hacmi
1.097.483
5,07 Milyar TL
55,8 milyar TL
30 Ekim 2015
Pay Opsiyon Sözleşmeleri
Günlük İşlem Hacmi
30,7 milyon TL
İŞLEM HACMİ
Ocak – Ekim 2015 döneminde işlem hacmi bir önceki yılın aynı
dönemine göre %32 oranında arttı
İşlem Hacmi (Milyar TL)
Milyar TL
576,6
600
%32
472,5
500
416,6
403,9
435,7
400
300
200
100
2012
2013
2014
2015*
2015E
İŞLEM MİKTARI
Ocak – Ekim 2015 döneminde işlem miktarı bir önceki yılın aynı
dönemine göre %49 oranında arttı
İşlem Miktarı (milyon)
88,4
Milyon
%49
90
73,6
80
70
59,5
53,5
60
50
40
30
20
10
0
2013
2014
2015*
2015E
BİREYSEL YATIRIMCILARIN PAYI
Ocak – Ekim 2015 döneminde VİOP işlem hacminde bireysel
yatırımcıların payı %63 oldu
2015*
37%
63%
Bireysel
Kurumsal
*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır
2015* YILI İŞLEM HACMİ
Sözleşme Tipi
İşlem Hacmi (TL)
2014*
İşlem Hacmi (TL)
2015*
Değişim
(2014*-2015*)
Endeks Vadeli
327.843.140.463
380.336.012.458
%16
Endeks Opsiyon
763.872.340
2.234.475.305
%193
Pay Vadeli
20.192.903
1.436.254.552
%7.013
Pay Opsiyon
33.173.750
356.432.400
%974
Döviz Vadeli
26.846.824.277
84.846.591.863
%216
8.024.250
1.906.154.575
%23.655
1.554.020.704
1.280.867.472
-%18
448.116
85.198.457
%18.913
Döviz Opsiyon
Kıymetli Maden Vadeli
Enerji Vadeli
Toplam
357.069.696.802 472.493.705.570
*2014 ve 2015 yılları Ocak-Ekim dönemlerine ilişkin veriler yansıtılmaktadır
%32
2015* YILI İŞLEM MİKTARI
Sözleşme Tipi
İşlem Hacmi (TL)
2014*
İşlem Hacmi (TL)
2015*
Değişim
(2014*-2015*)
Endeks Vadeli
36.289.195
38.013.552
%5
Endeks Opsiyon
85.504
227.129
%166
Pay Vadeli
28.701
2.193.525
%7.543
Pay Opsiyon
48.235
583.144
%1.109
Döviz Vadeli
11.866.778
30.594.763
%158
3.715
671.085
%17.964
1.166.412
1.326.973
%14
35
7.605
%21.629
49.488.575
73.622.816
%49
Döviz Opsiyon
Kıymetli Maden Vadeli
Enerji Vadeli
Toplam
*2014 ve 2015 yılları Ocak-Ekim dönemlerine ilişkin veriler yansıtılmaktadır
VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ ve OPSİYON SÖZLEŞMELERİ
Sözleşme Tipi
İşlem Hacmi (TL)
2014*
İşlem Hacmi (TL)
2015*
Değişim
(2014*-2015*)
805.070.340
4.497.062.280
% 31
Opsiyon Sözleşmeleri
356.264.626.462
467.996.643.290
% 459
Toplam
357.069.696.802
472.493.705.570
% 32
İşlem Miktarı
2014*
İşlem Miktarı
2015*
Değişim
(2014*-2015*)
49.351.121
72.141.458
% 46
137.454
1.481.358
% 978
49.488.575
73.622.816
% 49
Vadeli İşlem Sözleşmeleri
Sözleşme Tipi
Vadeli İşlem Sözleşmeleri
Opsiyon Sözleşmeleri
Toplam
*2014 ve 2015 yılları Ocak-Ekim dönemlerine ilişkin veriler yansıtılmaktadır
DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ
Ocak – Ekim 2015 döneminde işlem hacmi bir önceki yılın aynı
dönemine göre %216 oranında arttı ve 84 milyar TL’yi aştı. 2014
yılında ise işlem hacmi bir önceki yıla göre % 41 oranında artmıştı
Milyar TL
İşlem Hacmi (milyar TL)
120
101,089
84,847
100
%216
80
60
%41
40
22,727
31,986
20
0
2013
2014
*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır
2015*
2015E
İŞLEM HACMİNİN SÖZLEŞME KIRILIMI
2014 İşlem Hacmi Dağılımı
2015* İşlem Hacmi Dağılımı
%0,30
%17,96
%7,34
%0,40
%0,03
%0,47
%0,23
%0,08
%0,01
%0,27
%80,50
%0,43
%0,01
%91,94
Endeks Vadeli - %80,5
Döviz Vadeli - %17,96
Endeks Vadeli - %91,94
Döviz Vadeli - %7,34
Pay Vadeli - %0,3
Endeks Opsiyon - %0,47
Kıymetli Madenler - %0,43
Endeks Opsiyon - %0,23
Kıymetli Madenler Vadeli - %0,27
Döviz Opsiyon - %0,4
Pay Opsiyon - %0,01
Pay Vadeli - %0,03
Pay Opsiyon - %0,08
*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır
Döviz Opsiyon - %0,01
AÇIK POZİSYON SAYISI
Ocak – Ekim 2015 döneminde ortalama açık pozisyon sayısı bir
önceki yılın aynı dönemine göre %76 oranında arttı ve 800.000
sözleşmeyi aştı. 2014 yılında ise ortalama açık pozisyon sayısı bir
önceki yıla göre %23 oranında artmıştı
1.200.000
1.000.000
800.000
600.000
400.000
2013
2014
200.000
2015
0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
İŞLEM HACMİNİN YERLİ YABANCI KIRILIMI
2015 yılında yabancıların işlem hacmindeki payı %29’a ulaştı
%85
%84
90%
%76
%75
%71
80%
70%
60%
50%
%29
40%
%25
30%
%24
%16
%15
Yerli
20%
Yabancı
10%
0%
2011
2012
2013
*2015 yılı Ocak-Ekim dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır
2014
2015*
İŞLEM HACMİNİN ÜLKELERE GÖRE KIRILIMI
İngiltere
%50
Avusturya
%1
Hollanda
Poland
%29
31
Malta
%12
Avustralya
%2
G. Afrika
%1
Diğer ülkeler (<< >> ile işaretlenmiş) :KKTC, Almanya, Fransa, İrlanda, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Cayman Adaları, Saint Vincent ve
Grenadinler, Belize, Bulgaristan, İsveç, Lüksemburg, Japonya, Rusya Federasyonu, Polonya, Yunanistan, Kuveyt, İran (İslam Cumhuriyeti), İzlanda,
Moldova Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Tunus, Özbekistan, Pakistan, Hırvatistan, Singapur
* 1 Ocak-31 Ekim 2015 döneminde yabancılarının işlem hacminin ülkelere göre dağılımını göstermektedir
EN ÇOK İŞLEM YAPAN VİOP ÜYELERİ
Sıra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Üye
Ocak – Ekim 2015
İşlem Hacmi (TL)
Pay (%)
TEB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
136.808.903.340
14,61
İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
82.451.082.616
8,81
GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş.
81.332.185.798
8,69
SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş.
62.986.952.184
6,73
YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
48.832.904.036
5,22
GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
38.007.665.767
4,06
YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş.
35.972.973.076
3,84
CREDIT SUISSE İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş.
33.182.581.500
3,54
AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
32.007.525.087
3,42
A1 CAPITAL MENKUL DEĞERLER A.Ş.
28.080.209.419
3,00
BİST 30 ENDEKS VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ
Dayanak Varlık
BIST 30 Endeks’in 1.000’de biri
Fiyat Kotasyonu
TL
Sözleşme Büyüklüğü
Endeks’in 10’da biri
Vade Ayları
Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim aylarından içinde bulunulan aya en yakın
üçü
Minimum Fiyat Adımı
0,025 (2,5 TL)
Son İşlem Günü
Her bir vade ayının son iş günü
Uzlaşma Şekli
Nakdi uzlaşma
Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı
BİST 30 Endeks kapanış fiyatının %20’si ve Endeksin son 30 dakika değerinin
zaman ağırlıklı ortalamasının %80’I
İşlem Saatleri
09:10 - 17:45
12:30-13:55 öğle arası
Merkezi Karşı Taraf
Takasbank
Takas Süresi
T+1
İşlem Teminatları
Başlangıç teminatı: 895 TL
Sürdürme teminatı: Başlangıç teminatının %75’I
DolarTL VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ
Dayanak Varlık
TL/Dolar Kuru
Fiyat Kotasyonu
TL
Sözleşme Büyüklüğü
1.000 Dolar
Vade Ayları
Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim
Aynı anda içinde bulunulan ay, takip eden ay, sonraki ilk döngü ayı ve aynı yılın
Aralık ayı olmak üzere dört sözleşme işlem görür
Minimum Fiyat Adımı
0,0001 (0,1 TL)
Son İşlem Günü
Her bir vade ayının son iş günü
Uzlaşma Şekli
Nakdi uzlaşma
Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı TCMB tarafından açılanan gösterge niteliğindeki ABD Doları satış kuru
İşlem Saatleri
09:10 - 17:45 kesintisiz tek seans
Merkezi Karşı Taraf
Takasbank
Takas Süresi
T+1
İşlem Teminatları
Başlangıç teminatı: 145 TL
Sürdürme teminatı: Başlangıç teminatının %75’I
GELİR PAYLAŞIMLI PİYASA YAPICILIK PROGRAMI
 Piyasa yapıcılar için sıfır borsa payı
 Toplam borsa payının %50’sinin piyasa yapıcılarla paylaşımı
 Ücretsiz bağlantı
 Piyasa yapıcılık yapmak için üye olma zorunluluğunun bulunmaması
Programa dahil sözleşmeler:
 Pay vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri
 BİST 30 Endeks ve mini BİST 30 Endeks opsiyon sözleşmeleri
 USD/TRY opsiyon sözleşmeleri
 Elektrik vadeli işlem sözleşmeleri
 Hurda çelik vadeli işlem sözleşmeleri
 BYF vadeli işlem sözleşmeleri
 Buğday vadeli işlem sözleşmeleri
LONDRA BORSASI İLE İŞBİRLİĞİ
 Borsa İstanbul Londra Borsası (LSE) ile işbirliği anlaşması imzaladı
 BİST 30 Endeks vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri artık LSE türev ürünler piyasasında işlem
görüyor
 Takas işlemleri LCH.Clearnet tarafından yürütülüyor
 Başlangıç teminatı Dolar/Sterlin/Euro cinsinden kabul ediliyor
 Değişim teminatı ve işlemler TL ile sürdürülüyor
Veri Yayın Kuruluşu
Sözleşme
Kod
Reuters
Vadeli işlem
0#BIST30II:
Reuters
Opsiyon
0#BIST30*.LL
Bloomberg
Vadeli işlem
BFLA Index CT <GO>
Bloomberg
Opsiyon
XU030XF Index OMON <GO>
VİOP VERİLERİNE BLOOMBERG İLE ULAŞMAK








Endeks Vadeli - XU030 Index CT
Pay Vadeli - SFUT TI
Döviz Vadeli - A1A Curncy CT (A2A, B2A)
Altın Vadeli - XLA Comdty (XLTA)
Endeks Opsiyon - XU030X Index OMON
Pay Opsiyon - GARAN TI Equity OMON,…
DolarTL Opsiyon - TYX Curncy OMON
Hurda Çelik Vadeli - SVOA Comdty11
VİOP VERİLERİNE REUTERS İLE ULAŞMAK
 Tüm vadeli işlem sözleşmeleri - 0#ISTFUT:
 Tüm opsiyon sözleşmeleri - 0#ISTOPT:
YAZILIM GELİŞTİRİCİ VE VERİ YAYINCI KURULUŞLAR
TEŞEKKÜRLER
Muammer ÇAKIR
VİOP Grup Müdürü
Tel: +90 212 298 25 80
Mob: +90 530 067 56 60
muammer.cakir@borsaistanbul.com
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası
Tel: +90 212 298 24 27-3
viop@borsaistanbul.com