1. Nasıraddin ed-Tusi`nin kurduğu rasathane

1. Nasıraddin ed-Tusi’nin kurduğu rasathane
nerededir?
a. İstanbul
b. Bağdat
c. Merağa
d. Semerkant
e. Buhara
2. Osmanlıda ilk rasathaneyi kuran kişi kimdir?
a. Takiyuddin Mehmed
b. Nasıreddin ed-Tusi
c. Fatih Gökmen
d. Şeker Ahmed Paşa
e. Osman Hamdi Bey
3. İstanbul rasathanesi çerçevesinde güneşin ve
gezegenlerin enlem çizgisine varış
yükseklilklerini bulmak için inşa edilen yapı
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Halkalı küre
b. Çift bacaklı alet
c. Ahşap kadran
d. Usturlap
e. Duvar kadranı
4. Sabit yıldızların koordinetlarını belirlemeye
yarayan alet aşağıdakilerden hangisidir?
a. Halkalı küre
b. Duvar kadranı
c. Çift bacaklı alet
d. Usturlap
e. Ahşap kadran
5. Hangisi halkalı kürenin bölümlerinden
değildir?
a. Ekliptik halkası
b. Kolur halkası
c. Hareketsiz meridyen halkası
d. Hareketli meridyen halkası
e. Enlem halkası
6. Meridyendeki ay paralaksının ölçümünde ve
uzun bacaklarıyla da gök cisimleri
yüksekliğinin ölçümüne yarayan alet
hangisidir?
a. Ekliptik halkası
b. Kolur halkası
c. Hareketli meridyen halkası
d. Paralaks cetveli
e. Usturlap
7. Bir tür kardan askı sistemiyle gözlemde dik
olarak kullanılan taşınabilir alet
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Teleskop
b. Stateskop
c. Usturlap
d. Çift bacaklı alet
e. Halkalı küre
8. İslam dünyasında usturlabın birçok çeşidinin
olması neyin göstergesidir?
a. Batıda usturlap gelişmiştir.
b. Başka bilimlerle ilgilenilmemiştir.
c. Sadece müslüman alimler usturlapla
ilgilenmiştir.
d. İslam dünyasında usturlabın gelişmiş
olmasının göstergesidir.
e. Rekabetin göstergesidir.
9. Usturlaba iç diskler yerleştirmede ilk adımı
atan bilim adamı kimdir?
a. Fezari
b. Biruni
c. Sabuncuoğlu Şerafettin
d. Ali b. Halef
e. Halil b. Ahmed
10. Aşağıdakilerden hangisi usturlap aletiyle
ilgilenmemiştir?
a. Ali b. Halef
b. Fezari
c. Biruni
d. Siczi
e. Razi
11. Matematiksel coğrafyanın ilk işaretleri hangi
millete aittir?
a. Fars
b. Türk
c. Arap
d. Yunan
e. Hint
12. Kartografya aşağıdakilerin hagisine karşılık
gelmektedir?
a. Coğrafya
b. Astronomi
c. Haritacılık
d. Tıp
e. Kimya
13. 11. yy.ın ilk çeyreğinde yürütülen coğrafi yer
belirleme çalışmaları Aşağıdakilerden
hangisine sebep olmuştur?
a. Matemetiksel coğrafya bağımsız bir
disiplin olmuştur.
b. Farklı harita çeşitleri oluştu.
c. Dünyanın haritası çizildi.
d. Matematik bilimi gelişme gösterdi.
e. Hiçbiri
14. Matematiksel coğrafyanın bağımsız bir disiplin
olmasını sağlayan bilim adamı kimdir?
a. Takiyuddin Mehmed
b. Fezari
c. Siczi
d. Biruni
e. İdrisi
15. Beyt-ül Hikme’yi kim kurmuştur?
a. Mütevekkil
b. Muta’sım
c. Vasık
d. Memun
e. Muntasır
16. Haritaları Arapça yazıdan Latince’ye
aktardığını açıkça bildiren kişi kimdir?
a. Adam Olearius
b. Ptoleme
c. Wilhelm Thomsen
d. Fuat Sezgin
e. Cezeri
17. Tanınmayan Büyük Çağ adlı kitabın yazarı
kimdir?
a. Halil İnalcık
b. Fuat Köprülü
c. İlber Ortaylı
d. Murat Bardakçı
e. Fuat Sezgin
18. Memun’un emriyle birçok astronom ve
coğrafyacı tarafından hazırlanan ve
kaybolduğu düşünülen harita nerede
bulunmuştur?
a. İstanbul Saray Kütüphanesi
b. Londra Kütüphanesi
c. Süleymaniye Kütüphanesi
d. Baksı Müzesi
e. Bağdat Kütüphaneleri
19. Kitap el-Alai eseri kime aittir?
a. Biruni
b. Farabi
c. İbn-i Sina
d. İbn-i Haldun
e. İdrisi
20. Merağa Rasathanesiyle ilgili aşağıda
verilenlerden hangisi yanlıştır?
a. Tebriz’in 80 km güneyinde bulunur.
b. Urmiye Gölü’nün 29 km kuzeyinde
bulunur.
c. Bir meridyene paralel uzanan bir tepe
üzerine uzanan bir tepe üzerine inşa
edilmiştir.
d. İnşa edilen tepe günümüzde Raşat Dağı
olarak bilinmiştir.
e. Emeviler döneminde yapılmıştır.
21. Takiyüddin Mehmet’in yaptıpı rasathane
hangi Osmanlı padişahı döneminde
yapılmıştır?
a. III. Ahmed
b. III. Mehmed
c. III. Murad
d. III. Selim
e. II. Osman
22. Meridyen yönünde bulunmayan yıldızların da
yükseklilkerini belirlemeye yarayan alet
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Ahşap kadran
b. Usturlap
c. Çift bacaklı alet
d. Kirişli alet
e. Paralaks defteri
23. I. Trampet
II. Mersin ağacı formu
III. Halkalı küre
Aşağıdakilerden hangisi Biruni’nin tarif ettiği
usturlap çeşitlerindendir?
a. Yalnız I
b. Yalnız II
c. Yalnız III
d. I. ve II.
e. I. ve III.
24. Avrupa’da ‘sapea’ adıyla tanınan alet
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Usturlap
b. Kirişli alet
c. Evrensel disk
d. Ahşap kadran
e. Çift bacaklı alet
25. 13. yy.ın ikinci yarısında İspanya hariç
Avrupa’da görülmeye başlanan astronomi
aleti aşağıdakilerden hangisidir?
a. Usturlap
b. Ahşap kadran
c. Kirişki alet
d. Evrensel disk
e. Ekvatoryum
26. Kitab Nüzhet el-Müştak fi İhtirak el-Afak adıyla
Norman kralı II. Roger’in emriyle büyük gümüş
bir levha üzerine yapılmış dünya haritasını
içeren eser aşağıdakilerden hangisine aittir?
a. Biruni
b. Fezari
c. Siczi
d. İdrisi
e. İbn-i Sina
27. Deniz seferleri esnasında gemilerin sallanan
güvertesinde kutup yüksekliklerini
belirlemede önem kazanan alet
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Çift bacaklı alet
b. Kirişli alet
c. Usturlap
d. Yakup sopası
e. Evrensel disk
28. Denizden konum bulmaya yarayan kadrana
verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
a. Ahşap kadran
b. Deniz kadranı
c. Duvar kadranı
d. Paralaks cetveli
e. Çift bacaklı alet
29. Dersimizin adı nedir?
a. İslam Bilim Tarihi
b. İslam Bilim Felsefesi
c. İslam Bilim Tarihi ve Felsefesi
d. İslam Felsefesi
e. İslam Bilim ve Tarihi
30. Astronomi tarihinde en popüler ve yaygın alet
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Çift bacaklı alet
b. Evrensel disk
c. Usturlap
d. Kirişli alet
e. Ahşap kadran
31. Ala üd-Devle tarafından kurulan rasathaneden
kırk yıl sonra Selçuklu hükümdarı …………………
emriyle İran’da da bir rasathane kurulmuştur.
Boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
a. Alparslan
b. Melikşah
c. Sultan Sencer
d. Tuğrul Bey
e. Çağrı Bey
32. Rasathane için kullanılan ‘rasad’ kelimesi aynı
zamanda hangi anlama gelmektedir?
a. Yıldız
b. Gezegen
c. Ay
d. Gözlem
e. İnceleme
33. Rasathaneler hakkında büyük çalışmalar
yapan, ayrıca 5TL banknotunun arkasında
resmi bulunan Türk bilgini aşağıdakilerden
hangisidir?
a. Cahit Arf
b. Halil İnalcık
c. Fuat Sezgin
d. Aydın Sayılı
e. İlber Ortaylı
34. Aşağıdakilerden hangisi Merağa
Rasathanesi’nde çalışmış bilim adamlarından
biri değildir?
a. El-Mağribi
b. Muhyiddin el-Urdi
c. Necmeddin Debiran
d. Fahrettin el-Hilati
e. Takiyuddin Mehmet
35. Aşağıdaki rasathane aletlerinden hangilerini
Urdi icat etmiştir?
I.
Çift kadranlı alet
II.
Mükemmel alet
III.
Çift bacaklı alet
IV.
Paralaks cetveli
a. I. ve II.
b. II ve IV.
c. III ve IV
d. I.II. ve III.
e. I. II. III. IV.
36. Merağa rasathanesi’nin gök küresi orjinali
1562 yılından önce Avrupa’ya ulaşmış ve
nerede muhafaza edilmiştir?
a. Kurtuba
b. Toledo
c. Dresden
d. Oslo
e. Paris
37. Solomon Schweigger’in “zavallı ve melun bir
adam” olarak tanımladığı Türk bilim adamı
kimdir?
a. Ali Kuşcu
b. Ömer Hayyam
c. El-Cezeri
d. Takiyuddin Mehmed
e. Uluğ Bey
38. “Şamlı Astronom” olarak tanımlanan kişi
kimdir?
a. El-Urdi
b. El-Cezeri
c. Et-Tusi
d. Biruni
e. Takiyuddin Mehmed
39. Yukarıdaki resim hangi gök cismi aletine aittir?
a. Kirişli alet
b. Çift bacaklı alet
c. Duvar kadranı
d. Halkalı küre
e. Paralaks cetveli
40. Zerkali’nin usturlabının özellikleri arasında
aşağıdakilerden hangisi yoktur?
a. Arka tarafı genel olarak olağan usturlapla
aynıdır.
b. Üzerinde fazladan ayın seyrini temsil eden
bir daire vardır.
c. Bütün enlemler için geçerlidir.
d. Güneş bu usturlapta temsil edilmiştir.
e. Tek diskten oluşur.
41. Geleneksel düzlem kürenin avantajlarıyla
evrensel diskin avantajlarını birleştirerek
usturlabın doğuda ve batıda ulaştığı en yüksek
matematiksel ve astronomik kaliteyi
somutlaştırmıştır. Özelliği verilen usturlabın
mucidi aşağıdakilerden hangisidir?
a. İbn-i Serrac
b. Muhyiddin el-Urbi
c. El-Mağribi
d. Biruni
e. İdrisi
42. Yukarıda resmi verilen astronomi aletinin adı
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Duvar kadranı
b. Duvar saati
c. Usturlap
d. Kirişli alet
e. Halkalı küre
43. “Usturlap İmalinde Olası Yöntemlerin
Kapsamlı Ele Alınışı” adlı eser aşağıdakilerden
hangisine aittir?
a. El-Cezeri
b. Biruni
c. İdrisi
d. Siczi
e. Et-Tusi
44. İslam aleminde birçok alim ‘zic’ kelimesine
eserlerinde yer vermiş ve çokça kullanmıştır.
Bu neyin göstergesidir?
a. Coğrafya ile ilgilenmişlerdir.
b. Denizcilikle ilgilenmişlerdir.
c. Tıp ile ilgilenmişlerdir.
d. Astronomi ile ilgilenmişlerdir.
e. Kimya ile ilgilenmişlerdir.
45. İlk yeryüzü ölçüm denemesini yapan ve
yeryüzünün bilinen şeklinin matematiksel
olarak kavranması için temelleri atan millet
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Yunan
b. Türk
c. Arap
d. Fars
e. Hint
46. Avrupa’da ‘Ptoleme’ olarak bilinen bilim
adamı kimdir?
a. Aristotales
b. El-Cezeri
c. Platon
d. Batlamyus
e. İbn-i Sina
47. Hazar Denizi’nin kartoğrafyası Arap-İslam
kültür çevresinde 13. yy.da görülmektedir. 14.
15. yy.larda ise Avrupalı dünya haritalarda
görülmesi hakkında aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
a. Batı haritacılıkta daha ileridir.
b. İslam kültürü başka ilimlerle
ilgilenmemiştir.
c. 13. yy.da İslam dünyası haritacılıkta
Batıdan daha ileridir.
d. 15. yy.dan sonra İslam dünyası
haritacılıkla ilgilenmemiştir.
e. İslam dünyası haritacılıkta sadece Hazar
denizinde araştırma yapmıştır.
48. Fuat Sezgin hocanın ‘bilim dünyasına damga
vuran üç rasathane’ olarak bahsettiği
rasathaneler aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir?
a. Merağa-Bağdat-İstanbul
b. Bağdat-Semerkant-Buhara
c. Kaşgar-İstanbul-Uranienburg
d. İstanbul-Merağa-Uranienburg
e. Uranienburg-Bağdat-Bayburt
49. Uranienburg Rasathanesi’nde çalışan Tycho
Brahe değerlendirirken onun özellikle dört
aleti üzerinde durulur. Aşağıdakilerden hangisi
bu aletlerden değildir?
a. Azimud kadranı
b. Duvar kadranı
c. Astronomik Sekstant
d. Ahşap kadran
e. Ekvatoral-halkalı küre
50. ‘İslam’da Bilim ve Teknik’ adlı 5 ciltlik eserin
sahibi kimdir?
a. Fuat Köprülü
b. Halil İnalcık
c. Fuat Sezgin
d. İlber Ortaylı
e. Murat Bardakçı