02.03.2016 Veritabanı Temelleri • Veritabanı, Tablo, Alan Kavramları • Veri Türleri • Veritabanında Anahtar Kavramı • Veritabanında İlişki Kavramı Lojistik Bilgi ve İletişim Teknolojileri Dersi 3. Hafta Bu Haftanın Konu Başlıkları Sakarya MYO-SAÜ 1 Bahar Yarıyılı • Veritabanı; bünyesindeki tablolar içinde, düzenli bir şekilde verileri saklamaya yarayan bir yapıdır. İçinde en az bir tablo barındırır. • Sorgular; Tablolardaki çok sayıda kayıt içerisinden istenilen kriterlere uyan kayıtları seçerek görebilmek için oluşturulan bir nesnedir. • Tablolar; veritabanının içinde yer alır ve birden fazla olabilir. Asıl veriyi tutan yer tablolardır. Birbiriyle alakası olan tablolar ilişkiler (relationship) ile bağlanır. • Formlar; Tablolara doğrudan bilgi girişi yapmak daha zor ve sıkıcı olabilmektedir. Formlar tablolara bilgi girişini kolaylaştıran ve daha anlaşılır bir ekran görüntüsü ile çalışmayı sağlayan nesnelerdir. Paket programlardaki kullanıcı ara yüzü olarak düşünülebilir. • Alanlar ise tabloların içinde yer alır ve veriyi gruplar halinde tutmaya yarar. Her alanın bir adı vardır ve içinde aynı türden verilere ev sahipliği yapar. Alan adları kısa ve anlaşılır olmalıdır. • Raporlar; Tablolardaki bilgileri kağıda dökebilmek için değişik şekillerde sayfa dizaynları oluşturmak için kullanılır. Veritabanı, Tablo, Alan Sakarya MYO-SAÜ 2 Veritabanı Nesneleri Bahar Yarıyılı Sakarya MYO-SAÜ 3 Bahar Yarıyılı 1 02.03.2016 • Makrolar; Veritabanında birden çok adımdan oluşan bir işlemin bir seferde yapılabilmesini sağlayan küçük program parçalarıdır. • Modüller; Makrolar ile aynı amaca sahip olmakla birlikte Visual Basic programlama dili komutları ile yazılan küçük program parçalarıdır. • Alan Adı (Field Name); Tablo içinde bilgiyi çağırırken kullanılacak isimdir. İsim altında yer alan her bir veri ayrı birer kayıttır. • Veri Türü (Devamı...); Örneğin metin olarak ayarlanan bir alana hem karakter (A,B,C…), hem sayısal bir değer (1, 2, 3, ….) hem de sembol girişi yapılabilir. Fakat sayı seçildiğinde o alana sadece sayı girişi yapılabilir. • Tanım (Description); Bazen çok büyük tablolar hazırlanırken bu tablolarda yer alan alanların hangisinin ne için yapıldığı karıştırılabilir. Böyle bir duruma mahal vermemek için kısa tanımlar ile ilgili alana açıklama yazılabilen yerdir. • Veri Türü (Datatype); Girilen verinin ne olacağını burada belirtilir. Veritabanı Nesneleri Veritabanı Nesneleri Sakarya MYO-SAÜ 4 Bahar Yarıyılı • Metin; Metin veya metin ve sayı bileşimleri veya hesaplama gerektirmeyen sayılar için kullanılır. En fazla 255 karakter alır. • Not; Uzun metinler ve sayılar (örneğin notlar ve açıklamalar) için kullanılır. En fazla 65.536 karakter alır. • Sayı: Para hesaplamaları dışındaki matematiksel hesaplamalara eklenen veriler için kullanılır. Hafızada 1,2,4,8 veya 16 byte yer kaplar. • Tarih/Saat: Tarih ve saat verileri için kullanılır. 8 byte yer kaplar. Sakarya MYO-SAÜ 6 Bahar Yarıyılı • Para Birimi: Para birimi değerlerinde ve hesaplama sırasında yuvarlamayı önlemek için kullanılır. 8 bayt yer kaplar. • Otomatik Sayı: Bir kayıt eklendiğinde otomatik olarak artarak eklenen benzersiz sıralı (1'den başlayarak) veya rastgele numaralar için kullanılır. 4 veya16 bayt yer kaplar. • Evet/Hayır: Yalnızca olası iki değerden biri olabilen veriler için kullanılır, örneğin Evet/Hayır, Doğru/Yanlış, Açık/Kapalı.Boş (Null) değerlere izin verilmez. 1 bit yer kaplar. • OLE Nesnesi: OLE protokolü kullanılarak oluşturulmuş OLE nesneleri (örneğin Word, Excel belgeleri, resimler, sesler veya diğer veriler) için kullanılır. En çok 1 gigabayt (disk alanıyla sınırlı) alır. Veri türleri Sakarya MYO-SAÜ 5 Veri türleri Bahar Yarıyılı Sakarya MYO-SAÜ 7 Bahar Yarıyılı 2 02.03.2016 • Köprü: Köprüler için kullanılır. Köprü bir UNC yolu veya URL olabilir. En fazla 64.000 karakter. • Ek: E-posta iletilerine dosya eklemeye çok benzer şekilde, veritabanınızdaki kayıtlara dosya ekler. Sıkıştırma ve sınırlama özelliği vardır. • Hesaplanmış: Bir hesaplamanın sonuçlarını içerebilir. Hesabın aynı tabloda diğer alanlara başvurması gerekir. Hesabı oluşturmak için İfade Oluşturucusu kullanılabilir. • Arama Sihirbazı: Başka bir tablodan veya açılan kutu kullanan bir değerler listesinden değer seçmenizi sağlayan bir alan oluşturur. Genellikle 4 bayttır. Veri türleri Sakarya MYO-SAÜ 8 • Anahtarlar; bir tabloda yer alan özel bir sütundur. Arama veya indeksleme için ve diğer ilgili tablolar ile bağlantı yapmak için kullanılır. • a) Birincil Anahtar;içeriğine göre ayrı tablolara bölünmüş olan bir veritabanında tablolar arası ilişki kurmaya yarayan alandır. Bu alan (sütun) altında yer alan veriler birbirinden benzersiz olmalıdır. (Öğr. No., T.C. Kimlik No…vb.) • b) Yabancı (İkincil, Foreign)Anahtar;bir tablodaki kendisine bağlanacak olan başka bir tabloda yer alan birincil anahtarı gösteren sütunlardır. Benzer kayıtlar içerebilir. Veritabanında Anahtar Kavramı Bahar Yarıyılı • c) Benzersiz anahtar(Unique Key);iki aynı değere sahip olmayan sütun olarak tanımlanır. Benzersiz anahtar sütunları boş değerler içerebilir. Bir tablo içinde birden çok benzersiz anahtar olabilir. Sakarya MYO-SAÜ Bahar Yarıyılı • İlişkiler;iyi bir veritabanı tasarımı hedeflerinden biri veri fazlalığını (yinelenen verileri) ortadan kaldırmaktır. Bu hedefe ulaşmak için, verileri konu temelinde tablolara ayırarak her konunun yalnızca bir kez temsil edilmesi sağlanabilir. • Bu noktadan sonra bölünmüş bilgileri yeniden bir araya getirme yöntemi kullanılır;bunun için ilişkili olan tablolara ortak alanlar yerleştirilir. • 1) Birincil Anahtar • 2) Yabancı Anahtar • Bu ortak alanları birleştirme işlemine ilişki adı verilir. Veritabanında Anahtar Kavramı Sakarya MYO-SAÜ 9 10 Veritabanında İlişki Kavramı Bahar Yarıyılı Sakarya MYO-SAÜ 11 Bahar Yarıyılı 3 02.03.2016 • Bir-bir ilişkisi; Bu ilişki türünde ilk tablodaki her kayıt ikinci tabloda yalnızca bir eşleşen kayda sahip olabilir. • B ir-çok ilişkisi; Birbirine bağlanan iki tablodan birindeki bir kayıt diğer tabloda birden fazla kayıtla eşleşebilir. • Ç ok-çok ilişkisi; İlişkilendirdiğimiz tablolardan birincisinde birden fazla alan, ikincisinde birden fazla kayda işaret ediyorsa, bu durumda tablolar arasında çok-çok ilişkisi var demektir. Veritabanında İlişki Türleri Sakarya MYO-SAÜ 12 Veritabanında İlişki Türleri Bahar Yarıyılı • http://office.microsoft.com/tr-tr/access-help/HA010014099.aspx • http://ideas.ceit.metu.edu.tr/ecdl_prod/projects/chapter5/P1004/kaynaklar/onur kaynak.doc • http://office.microsoft.com/tr-tr/access-help/HA010341783.aspx • http://www.dijitalders.com/icerik/2621/veri_tabanlarinda_anahtar_kavrami_birin cil_ve_yaba.html • http://office.microsoft.com/tr-tr/access-help/HA010120534.aspx Sakarya MYO-SAÜ 13 Bahar Yarıyılı Kaynaklar Sakarya MYO-SAÜ . Bahar Yarıyılı 4