tc roma büyükelçiliği palazzo gamberini hakkında not

T.C. ROMA BÜYÜKELÇİLİĞİ
PALAZZO GAMBERİNİ
HAKKINDA NOT
1 Haziran 2011
1. Palazzo Gamberini’nin Kısa Tarihi
Roma’nın 1870 yılında İtalyan Birliği’ne katılmasının ardından şehrin ana tren istasyonu olan
Termini ile İtalyan ordularının Roma’ya giriş yaptığı Porta Pia arasında kalan bölge değer
kazanmış; Maliye, Savunma, Tarım Bakanlıkları ile çeşitli resmi kurumların yerleşkeleri bu
bölgeye inşa edilmiştir. Castro Pretoria adı verilen sözkonusu bölge, bu dönemde gerek
Termini’ye yakınlığı, gerekse üst sınıfların ikamet ediyor olması nedeniyle yabancı misyonlar
için de cazibe merkezi haline gelmiştir.
Bugün Büyükelçiliğimize ev sahipliği yapan Palazzo Gamberini’nin bulunduğu arazi, Kont
Antonio Domenico Gamberini’nin eşi Kontes Angela Lodigiani tarafından 15 Ekim 1882
tarihinde 70.000 Liret bedelle satın alınmıştır. Roma’ya 1880’lerin başında İmola’dan gelen
Gamberini ailesi için yapılan evin inşası 1884’te tamamlanmıştır.
Resim 1 – Mimar Carlo Esterle’nin binanın inşaat izin başvurusu ekinde Roma Belediyesi’ne
gönderdiği, binanın yapılacağı yeri gösteren kroki.
Resim 2 – Aynı başvurunun ekinde yer alan, binanın ön cephesine ait çizim.
1
Palazzo Gamberini, içerisindeki mobilyalarla birlikte dönemin Osmanlı Büyükelçisi Yanko
Fotiadis Paşa tarafından 9 Haziran 1887’de 950.000 Liret bedelle satın alınmıştır. Kayıtlara
göre binanın bulunduğu arazinin toplam büyüklüğü 2053 m2 olup, binanın yüzölçümü 580 m2,
ahırların büyüklüğü ise 224 m2dir.
Bununla birlikte, aslında binanın alımı için Osmanlı Devleti hazinesinden hiçbir harcama
yapılmamıştır. Zira 19 Nisan 1872 tarih ve 762/II sayılı İtalyan yasası çerçevesinde, İtalyan
Devleti tarafından Osmanlı Devleti’ne aynı muhitte bilabedel tahsis edilen, bakımsız
durumdaki 7200 m2 arazi, binanın Osmanlı Devleti tarafından alındığı tarihi olan 9 Haziran
1887’de banker E. Oblieght’e 950.000 Liret bedelle satılmış ve bu meblağ Palazzo
Gamberini’nin alımı için kullanılmıştır.
2. Binadaki Sanat Eserleri
a. Dış Cephe ve Giriş
Binanın dış cephesi ve yüzeydeki işçilik geç Rönesans dönemi yapıtlarından esinlenildiğini
göstermektedir.
Resim – 3 Çiçek Sepeti Figürlü Mozaik
Binanın ana girişindeki merdivenleri çıktıktan hemen sonra zeminde bir çiçek sepetinin tasvir
edildiği renkli mozaik yer almaktadır (Resim-3). O dönemde çiçek sepetinin şans getirdiğine
inanılmaktaydı. Kökeni oldukça eski dönemlere dayanan sözkonusu sembole esin kaynağı
olan eser günümüzde Gregoriano Profano Müzesi’nde bulunmaktadır.
2
Resim – 4 Tavus Kuşu Figürlü Mozaik
Mozaikte yer alan meyve sepeti bolluğu temsil etmektedir. Tavus kuşu ise eski Roma’nın
koruyucusu olarak bilinen Tanrıça Juno’yla ilişkilendirilmektedir. Bu bağlamda, mozaikte
tavus kuşu olarak tasvir edilen Juno’nun evin koruyucusu olduğu söylenebilir.
b. Makam Odası
Resim – 5 Makam Odasının Tavan Freskosu
Makam odasının tavan dekorasyonu Giovan Battista Fasce tarafından yapılmıştır. Sanatçının
imzası (FFasce) kırmızı renkle atılmış olup, sağ alt köşede yer almaktadır. Tavanın ortasında
romantik bir aşkı tasvir eden bir fresko yer almaktadır. Sanatçının stili, Nina Costa’nın (18261903) eserlerini andırmaktadır. Freskoda yer alan ve bir başka odada daha bulunan
3
parmaklarını dudaklarına götürmüş meraklı melek figürü aynı zamanda sanatçının görsel bir
imzasıdır.
Resim – 6 Gamberini Amblemi
Tavanın her köşesinin orta bölümlerinde Giuseppe Gamberini’nin baş harflerini temsil eden
GG amblemi yer almaktadır.
Resim – 7 Portreler
Tavanın köşelerinde bulunan portrelerde yer alan iki genç bayan ve iki çocuk figürünün
üzerlerinde 18. yy’ın başında kullanılan kıyafetler mevcuttur. Resimlerin Kontes Angela
Lodigiani ve oğlu Giulio’yu tasvir ediyor olabileceği düşünülmektedir. Sözkonusu
portrelerdeki ifade ve kompozisyon çeşitliliği dönemin eklektik zevkini yansıtmaktadır.
4
c. Salon
Resim – 8 Salon
Sarayın gizli hazinesi olarak nitelendirebileceğimiz salon, sade bir yapıya sahip olan giriş ve
koridordan gelen misafiri şaşırtacak derecede şaşalıdır. Alternatif zevklerin cesurca ve
pervasızca bir araya getirildiği tipik neo-rokoko tarzındaki bu yapı, farklı stillerin kullanılması
sonucunda öylesine mükemmel bir eklektik sentez ortaya çıkarmaktadır ki, sanatçının
dekorasyon bilincini adeta maksatlı olarak kaybettiği izlenimi uyandırmaktadır. Avizeden,
altın varaklı apliklere, ışıkların seçiminden mobilyalara kadar salonun dekorasyonu XV.
Louis tarzındadır.
Resim – 9 Salonun Tavanı
5
Bir balo salonu olarak tasarlanmasının da etkisiyle dekorasyonunun ana teması müziktir.
Proje Gioacchino Pagliei tarafından hazırlanmıştır. Pagliei, Gamberini ailesine biri yatay,
diğeri dikey olmak üzere iki alternatif tavan freskosu önermiş, aile yatay olanda karar
kılmıştır. Sözkonusu önerileri içeren çizimler (Resim-10) 2005 yılında açık arttırmaya
çıkartılmış olup, değerleri 5.500 ila 6.500 Euro olarak tahmin edilmiştir.
Resim – 10 Pagliei Tarafından Önerilen Alternatif Tavan Freskoları
Tavanın kompozisyonu, Perrici’nin Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın (Quirinale) “Aynalar
Odası”ndakileri çağrıştırmaktadır. Aynı formül, Pagliei tarafından Cumhurbaşkanlığı
Sarayı’nın 1893 yılında yapılan ikinci imparatorluk dairesinin tavanının dekorasyonunda
kullanılmıştır.
Resim 11 – Sanatçının İmzası
6
d. Oturma Odası
Oturma odasının dekorasyonu, makam odasının dekorasyonunu da yapmış olan Fasce
tarafından gerçekleştirilmiştir.
Resim – 12 Oturma Odasındaki Freskolar
Tavanda yer alan çocuk figürleri mevsimleri sembolize etmektedir. Odaya salondan girişte
tavanın uzun kenarında görülen çocuk, başında Noel Baba şapkasıyla kışı; karşısındaki üç
boyutlu çocuk figürü yazı; kısa kenarlardan yemek odası tarafında bulunan çocuk figürü
sonbaharı; pencere tarafındaki kısa kenarda yer alan figür ise baharı temsil etmektedir.
Figürler arasında en dikkat çekici olanı, sonbaharın gelmesiyle mevsimin değişmesinden ve
yaklaşan kıştan ürken kuşların bulunduğu sonbahar tasviridir. Baharı tasvir eden fresko ise
sanatçının görsel imzası sayılan parmağını dudağını götüren çocuk figürü nedeniyle ilgi
çekicidir. Hatırlanacağı üzere benzer bir figür makam odasının tavan freskosunda da yer
almaktadır.
Odanın diğer bölümünün tavanında yer alan kabartmalar, bizlere Fasce’nin heykeltıraş
yönünü göstermektedir. Nitekim Fasce, 1891-1901 arası yayımlanan eserlerde heykeltıraş
olarak zikredilmektedir.
7