Y - SABİS

KEYNESYEN
MAKRO EKONOMİK
MODEL
KEYNESYEN EKONOMİK MODEL
• ÖNEMİ
– Klasik modelin zaaflarını ortaya çıkarmıştır.
– Daha sonraki Makro iktisat teorilerinin iskeletini
oluşturmuştur.
– Günümüzde Keynes’in görüşü eleştirilmekle
birlikte hala uygulanabilirliği üzerinde
tartışmalar sürmektedir.
– 1930 Krizinden çıkış yollarını ortaya koymuştur
– Krizden çıkışla birlikte 1970’lere kadar hakim
ekonomik model olarak kabul edilmiştir
ORTAYA ÇIKIŞI
– Klasik Modele Tepki
– 1930 Büyük Buhranı esnasında yaşanan kriz
KLASİKLER
Tüm fiyatlar
esnektir
İşgücü
Arzı=f(Reel
Ücret)
KEYNESYENLER
Tüm fiyatlar esnek değildir. Fiyatlar
özellikle aşağıya doğru esnek değildir.
(Piyasalar tam rekabetçi değil
oligopolistik yapıdadır)
Aynı Görüştedir.
İŞGÜCÜ
Ücretler
PİYASASI
Düşüş yönünde esnek değildir [Eksik
Esnektir
İstihdam]
[Tam İstihdam) (Asgari ücret düzenlemeleri, sendikalar
ve sözleşmeler ücretin düşmesini
engeller.)
İşsizlik varsa
bu ancak iradi
işsizliktir
Gayri iradi işsizlikte olabilir
(Ücretlerde düşüş olunca harcanabilir
gelir azalır ve toplam talep düşer)
KLASİKLER KEYNESYENLER
Para Arzı
dışsaldır
( Aynı Görüştedir)
Para Talebi
(Y,V sabittir)
V sabit değildir: PA↑ V↓
(PA değişiminin PY üzerindeki etkisi
daha düşük olur)
Para Mübadele
Aracıdır
(sadece mübadele
amaçlı talep
edilir)
Para mübadele yanında servet ve
finansal varlık unsurudur
(Para mübadele dışında amaçlarla talep
edilebilir: Spekülasyon güdüsü, faizin
seyri)
PARA
PİYASASI
MV=PY
KLASİKLE
R
S=f(i)
TASARRUF
(S)
KEYNESYENLER
S=f(Y)
Tasarruf faiz geliri elde etmek
dışındaki nedenlerden kaynaklanabilir
(Dayanıklı tüketim malları satın
almak, eğitim, miras amaçlı tasarruf
yapılabilir)
I=f(i)
YATIRIM
(I)
Devlet
Müdahalesi
Olmamalı
Olabilir
TOPLAM HARCAMALAR
ve DENGE MİLLİ GELİR
Makro Ekonomik Model:
Varsayımlar (Kamu Kesimi ve Dış Ticaret yok)
Harcanabilir gelirin bölüşümü:
C+I ≡ Y ≡ S+C
Tüketim Fonksiyonu:
C=f(YD);
C=C+c(YD)
0<c<1
(dC/dYD)= c>0
Reel Harcamalar C,I
C:Tüketim
I:Yatırım
C+I=I0+C0+cY
C=C0+cY
CO+I0
C0
I0
I=I0
Y
Reel Harcanabilir
Milli Gelir
Tüketim Teorileri
• Mutlak Gelir Hipotezi: Keynesyen Teori
tüketimin, mutlak gelire bağlı olduğunu ifade
etmektedir. Gelir artıkça ortalama tüketimi (AC)
eğilimi azalmaktadır.
• Gerçekte Kuznets, uzun dönem verilerinden
hareketle yaptığı araştırmalarda marjinal
tüketim eğiliminin (MC) ortalama tüketimi (AC)
ile aynı olduğunu tespit etmiştir.
• Ekonomide ortalama tüketim eğiliminin
düşmesinin ekonomik kriz riskini arttıracağı için
ortalama tüketimin düşmemesi için kamu veya
yatırım harcamaları arttırılır..
Nispi Gelir Hipotezi
• James S. Duesenbery tarafından
geliştirilmiştir. Gelir istikrarsız bile olsa kişilerin
tüketimleri istikrarlıdır.
• Tüketim, önceki dönemin en yüksek gelirine,
• Yakın çevredeki bireylerin tüketimine bağlıdır.
• Ct = bY0 + cYt tüketim fonksiyonudur. bY0
geçmiş dönemin en yüksek tüketim düzeyini
gösterir. cYt ise cari dönemin tüketimini
göstermektedir.
Nispi Gelir Hipotezi
• İnsanlar alıştıkları tüketim kalıplarını düşen
gelirle paralel azaltamazlar, “Mandal takoz
etkisi” olarak ifade eder.
• Ortalama tüketim eğiliminin düşmeme
nedenleri sadece gerilin etkisine değil
başka faktörlerin de etkili olduğunu
göstermektedir.
Zamanlar Arası Tüketim
Hipotezi
• I. Fisher tarafından geliştirilmiştir. Fayda
maksimizasyonuna dayalı olarak, tüketimin bu
günkü gelire değil, ayrıca gelecekteki gelire de
bağlı olduğunu göstermektedir.
• Fisher tüketimin insanların ömür boyu elde
edecekleri gelirin fonksiyonu olduğunu
göstermektedir.
• Fisher, bu günkü ve yarınki tüketimin marjinal
faydalarını birbirine oranın bütçe fonksiyonuna
eşitlemek yoluyla belirler.
Tüketimi Sürükleme Hipotezi
• Keynesin ifade ettiği ortama tüketimin
azalacağı gerçeği diğer koşullar
değişmediğinde doğru olabilir. Ancak
gerçekte kentleşme, yaşam koşullarının
yükselmesi, ihtiyaçların artması gibi diğer
koşullar değiştiği için ortalama tüketim
eğilimi azalmamaktadır.
• Sürekli Gelir Hipotezi: M. Friedman
tarafında geliştirilmiştir. Tüketimin sürekli
gelire bağlı olduğu belirtilmektedir.
• Gelir = Sürekli gelir + Geçici gelir
• Y= Yp + YT
• CP = f (Yp ) sürekli tüketim, sürekli gelirin fonksiyonudur.
• Gelecekte elde edilecek gelirin bu güne
indirgenmiş düzeyi bu günkü tüketimi belirler.
Tüketimi istikrarlı yapan sürekli gelirdir.
Marjinal tüketim eğiliminin neden sabit
olduğunu açıklamaktadır.
• Yaşam Boyu gelir Hipotezi: F. Modigliani, A.
Ando ve R. Brumberg gibi iktisatçılar tarafından
geliştirilmiştir.
• Bireylerin tüketimleri yaşam boyu elde etmeyi
düşündükleri gelirin fonksiyonudur.
• İnsanlar çalışma dönemlerinde gençlik ve
emeklilik dönemlerine göre daha fazla gelir elde
ederler. Tüketim dalgalanması yaşamamak için
çalışma dönemlerinde tasarruf eder ve
emekliliklerinde aynı tüketimi sürdürürler.
• Çalışma döneminde serveti artar, emeklilik
döneminde ise serveti sürekli azalır.
• Tüketim istikrarlıdır.
Yatırım, I
• 1. Makine ve teçhizata yapılan eklemeler
• 2. Bina, yol, baraj vb. inşaat eklemeleri
• 3. Hammadde , yarı mamul ya da mamul
maddelerden stok düzeyindeki artışlar.
• Para ile hisse senedi veya tahvil alınması
yatırım değildir, plasmandır.
• Yatırımlar, otonom ve uyarılmış olmak üzere
ikiye ayrılır.
• Uyarılmış yatırımlar, artan kar beklentisi, artan
gelir düzeyine bağlıdır.
Yatırım Verimlilik Oranı
• Yatırımın karlılığı üç unsura bağlıdır:
1. Yatırımdan sağlanacak gelire,
2. Yatırım maliyetine,
3. Piyasa faiz oranına,
• Yapılacak yatırımın gelecek dönem elde
edilecek gelirin bu güne indirgenmiş getirisi ile
bu günkü yapılan yatırım karşılaştırılır. Bu güne
indirgenmiş getiri daha fazla ise o yatırım
yapılır.
Sermayenin Marjinal Etkinliği
• Faizle ters orantılı bir ilişki özelliği
taşımaktadır.
• Keynese göre SME faiz ve kar beklentisine
bağlıdır. Faiz düştükçe ve kar beklentisi
arttıkça fonksiyon azalır ve sağa kayar.
Hızlandıran İlkesi
Bir dönemden diğer döneme gelir düzeyinde
meydana gelen artışa bağlı olarak artacak
tüketim talebi yeni yatırımlar ile bu artan
tüketim talebine cevap verilmesi ilkesine
dayanır.
Keynesyen teori ile ilişkilidir. Sermaye hasıla
katsayı denilen olguya ulaşılır.
Bunun işleyebilmesi için ekonomide boş
kapasitenin olması gerekir.
Sermayenin MRP Bağlı: NeoKlasik Model
• Sermayenin getirisi, kullanılan sermayenin
verimi olan MP ile üretilen ürünün piyasa
fiyatına, P nin çarpılmasına balıdır. MRP denile
fonksiyon.
• Sermayenin maliyeti (UC) ise sermayenin
yıpranma oranı ile sermayenin finansmanı için
katlanılan reel faiz oranına bağıldır.
• UC= Pk (d + r) d= sermayenin yıllık yıpranma
oranı, r = ise reel faiz oranı ifade eder.
Tobin’in Q Teorisi
• q = Kurulu Mevcut sermayenin piyasa değeri /
Kurulu Mevcut sermayenin yenileme maliyeti
• Bir firmanın sahip olduğu hisse senetlerinin (HS)
ve ihraç ettiği tahvillerin piyasa değeri toplamı;
“Kurulu mevcut sermayenin piyasa değerini ifade
eder.
• q > 1 ise, net yatırım yapmalıdır.
• q < 1 ise , net yatırım yapmamalıdır.
• Para Miktarı (M) artar ise faiz düşer, HS talebi
fiyatı artar, firma değeri artar q artar.
• Vergi düşerse, kar artar, HS fiyatı artar, firma
Denge Milli Gelirin Tespiti
• Denge milli gelir iki yöntemle tespit edilir:
• 1. Yöntem: toplam arz (Y), toplam talep
(AE) yöntemidir.
• Y= AE= C+ I
• AE =C0 +cY + I0
• 2. Yöntem: yatırım tasarruf eşitliği
yöntemidir. S = I
Reel Tüketim Harcamaları C,I
EA=Y
C+I=I0+C0+cY
S<0
S>0
45
Y
Y1
Y0
Y2
S,I
S= - S0+sY
Stok Azalışı
Stok Artışı
I=I0
Y
0
Y1
Y0
Y2
Reel Harcanabilir
Milli Gelir
ÇOĞALTAN (ÇARPAN) MEKANİZMASI
• Otonom yatırım harcamasındaki bir artış milli geliri,
yatırımlar ile tasarruflar arasındaki eşitlik yeniden
kuruluncaya kadar artırmaktadır.
• Çünkü; otonom yatırım harcamalarında meydana
gelen belli bir artış denge gelir seviyesini artıran
zincirleme bir “harcama-gelir akımı” başlatır.
• Zincirin her halkasında elde edilen gelirin ne
kadarının tüketime harcanacağını marjinal tüketim
eğilimi belirlemektedir.
• Gelirin, marjinal tasarruf eğilimine bağlı olarak,
tasarruf edilen bölümü ise, harcama-gelir
akımındaki fireyi (sızıntıyı) oluşturur
ÇOĞALTAN (ÇARPAN) MEKANİZMASI
Y=C0 +cY + I0
Y- CY= C0 + I0
Y(1- C)= C0 + I0
Y(0,2)= (C0 + I0 ). 1/ (1- C)
C= 500+0,8Y S=-500+0,2Y I0=1000 Y=?
Y=C+I
Y=500+0,8Y+1000
Y-0,8Y=1500
Y(0,2)=1500
Y= 7 500 TL
C,I
C+I+∆I
B
C+I
A
45
Y0
Y
Y1
S= - S0+sY
S,I
F
I2=I0+∆I
I1=I0
E
Y
0
Y0
Y1
Çoğaltan/Çarpan Mekanizmasının İşlemesi İçin
Gerekli Koşullar
• Eksik İstihdam (Atıl İşgücü ve sermaye)
şartları geçerli olmalı
(Toplam Arz Fonksiyonu sonsuz esnekliğe
sahip olmalı)
• Üretim girdilerinin temin edilmesinde
herhangi bir darboğazla karşılaşılmamalı
Tasarruf Paradoksu
S,I
S’= - S0+sY
S= - S0+sY
E’
E
I1=I0
0
Y’
Y
Y
KAMU KESİMİ VE TOPLAM TALEP
• AE=C+I+G
• C= C0+cYD
• YD= C0+c(Y+TR-TA)
• G=G
TR=TR
TA=t(Y)
•
•
•
•
C=C+c(Y+TR-tY)
C=C+cTR+c(1-t)Y
Toplam Harcama Fonksiyonu:
AE= (C+I+G+cTR)+c(1-t)Y
•
(C+I+G+cTR) = A olsun
• AE= A + c(1-t)Y
Denge Gelir Düzeyi
•
•
•
•
Mal Piyasasında Denge:
Y=EA idi:
Böylece; Y= A + c(1-t)Y dir
Y0 Denge Düzeyi için:
• Y0=
1
1  c(1  t )
A
Harcamalarda Değişmeler Ve Etkileri
• Yatırımlarda
değişimin Etkisi:
1
Y 
I
1 c
• Kamu Harcamaları
Değişiminin Etkisi:
1
Y 
G
1  c(1  t )
• Transfer Ödemeleri
Değişiminin Etkisi :
1
Y 
cTR
1  c(1  t )
Harcamalarda Değişmeler Ve Etkileri
• Dışa açık ekonomide çarpan:
1
Y 
X
1  c(1  t )  m
SIZINTI VE ENJEKSİYONLAR
VARSAYIM: Devlet Yok, Ekonomi Dışa Kapalı
Toplam Harcamalar:
Y=C+I
Harcamalarda Sızıntılar (Leakages) :
S
Harcamalarda Enjeksiyonlar (Injections):
I
Denge Durumu:
Enjeksiyonlar = Sızıntılar
I =S
SIZINTI VE ENJEKSİYONLAR
VARSAYIM: Devlet var, Ekonomi Dışa Kapalı
Toplam Harcamalar:
Y=C+I+G
Harcamalarda Sızıntılar (Leakages) :
S+T
Harcamalarda Enjeksiyonlar (Injections):
I+G
Denge Durumu:
Enjeksiyonlar = Sızıntılar
I+G =S+T
SIZINTI VE ENJEKSİYONLAR
VARSAYIM: Devlet var, Ekonomi Dışa Açık
Toplam Harcamalar:
Y=C+I+G+X-M
Harcamalarda Sızıntılar (Leakages) :
S+T+M
Harcamalarda Enjeksiyonlar (Injections):
I+G+X
Denge Durumu:
Enjeksiyonlar = Sızıntılar
I+G+X=S+T+M
Dış ticaret Açığı = Devlet Açığı + Özel Sektör Açığı
(X - M)
=
(T - G)
+
(S - I)
An increase in govt. expenditure (G), or a reduction in
private saving (S) worsens the trade balance (i.e. rises
trade deficit)
Veya
(M - X)
= (G - T)
+
(I - S)
Dış Ticaret Açığı= Kamu Dengesi + Özel Sektör Denge
DIŞ
= İÇ DENGE
DENGE
Dış Ticaret
=
Açığı
A
B
C
D
Kamu
Açığı
( X - M) = (T - G)
0
-10
10
=
=
=
-20
-20
-20
+
Özel Sektör
Açığı
+
(S - I)
+
+
+
20
YORUM
İç Denge Sağlanmış
10
İç Tasarruflar Kamu
Açığını Kapamakta
Yetersiz:
Dış tasarruf Kullanılmış
30
İç Tasarruflar Fazla:
Dış Aleme
Kullandırılmış
• SIZINTILAR = ENJEKSİYONLAR
S+TA+M = I+G+X
AE =Y = C + I
Y = Ĉ+cY+ Ī
Y = Ĉ+ Ī +cY
Y = Ā+cY
Y-cY = Ā
Y(1-c)= Ā
Y= Ā
1

1 c
Y = 250+0,75Y+ 50
Y = 250+150+0,75Y
Y = 400+0,75Y
Y-0,75Y=400
Y(1-0,75)=400
Y=400
1

1  0,75
Y=400*4
Y=1600
VARSAYIM: Devlet Var, Ekonomi Dışa Kapalı
C=Ĉ+cY = 250+0,75Y
I = Ī=150 TL
G=200
t=%20=0,2
Y=?
Y = 250+0,75Y+150+200
AE =Y = C+ I+G
1
Y= Ā 
1  c(1  t )
1
Y = 600 
1  0,75(1  0,2)
Y=600*2,5
Y=1500
VARSAYIM: Devlet Var, Ekonomi Dışa AÇIK
C=Ĉ+cY = 250+0,75Y
I = Ī=150 TL
G=200
X=50
M=Mo+mY
M=10+0,1Y
t=%20=0,2
Y=?
AE =Y = C+ I+G+(X-M)
1
Y= Ā 
1  c(1  t )  m
Y = 250+0,75Y+150+200+(50-[10+0,1Y])
1
Y = 640 
1  0,75(1  0,2)  0,1
Y=640*2
Y=1280