2011-2012 ÖĞRETİM YILI ÖZEL EDİRNE FEN LİSESİ 9. SINIF BİYOLOJİ DERSİ 2.DÖNEM 1. YAZILI SINAVI Ad-Soyad: Açıklamalar: 1-Sınav süresi bir ders saatidir.(40 dakika) 2-Her sorunun puan değeri yanında belirtilmiştir. 3-Problem çözümlerinde VERİLEN-İSTENEN’ lere ve sayısal hesaplamalara dikkat ediniz. Düzenlilik ve Türkçe’nin doğru kullanımı puan ile değerlendirilecektir. BAŞARILAR… Derya AKINLAR SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 SORU DEĞERİ 10 10 10 10 10 10 15 5 10 10 ALDIĞI PUAN 1. Aşağıda bir enzimin etki mekanizmasına ait bazı olaylar verilmiştir. Bu olayları sırasıyla numaralarını kullanarak yazınız. 1-Substrat ürüne dönüşür. 2-Enzim-substrat kompleksi oluşur. 3-Enzim ve substrat karşılaşır. 4-Substrat enzime bağlanır. 5-Enzim değişmeden tepkimeden çıkar. Cevap: 3-4-2-1-5 2. Nükleik asitler canlılar için olmazsa olmaz olan önemli moleküllerdir. Bu doğrultuda sahip olduğumuz nükleik asit çeşitlerinin özelliklerini karşılaştırmalı olarak yazınız. DNA RNA Çift zincirli, sarmal yapılı. Tek zincirlidir. Kendini eşleyebilir. Kendini eşeleyemez. A,T,G,S organik bazları ve A,U,G,S organik bazları ve riboz deoksiriboz şekeri vardır. şekerine sahiptir. AMİLAZ AMİLAZ AMİLAZ 3. BÜTÜN PATATES DİLİMLENMİŞ PAT. RENDELENMİŞ PAT. I II III Yukarıdaki üç tüpe aynı anda ve aynı miktarda patates (I. tüpe bütün, II. Tüpe dilimlenmiş, III. Tüpe rendelenmiş olarak) ve amilaz enzimi konuyor. Tepkimeler için optimum şartların sağlandığı tüplerdeki zamana göre substrat miktarı ve ürün miktarı değişimlerini aşağıdaki grafiklerde gösteriniz. (Amilaz nişastayı sindiren enzimdir.) Substrat miktarı Ürün miktarı III III II I II Zaman I Zaman 4. Aşağıda verilen cümleleri Doğru ise D ile Yanlış ise Y ile yanlarına belirtiniz. 5. Basit enzimler metabolik aktivite için yardımcı bir kısma gerek duymaz…D…. Enzimlerin protein kısmı hücrenin ribozom kısmında üretilir…D…. Enzimler girdikleri her reaksiyondan yapıları bozularak çıkarlar…Y…. Enzimler aktivasyon enerjisini yükselttikleri reaksiyonlara hızlarını yükselterek avantaj sağlarlar…Y.. Bir nükleotidin yapısında azotlu organik baz, altı karbonlu şeker ve bir de fosfat bulunur…Y.. Nükleik asitler içerdikleri organik baz grubuna göre adlandırılırlar…Y… Sitozin, Timin ve Urasil pürin bazlarını oluştururken, Adenin ve Guanin ise pirimidinleri oluşturur…Y.. ATP molekülü nükleotid yapısında olan bir moleküldür…D.. DNA molekülü yapında protein olan canlılar için önemli bir moleküldür…Y.. DNA molekülü hücre bölünmesi ve protein sentezi öncesinde kendini mutlaka eşler…Y… Aşağıdaki moleküllerin bulunduğu ve tüm koşulların uygun olduğu bir deney ortamında üretilecek olan DNA molekülünün içerebileceği maksimum nükleotid sayısı ne olur, yazınız. 200 adenin bazı 320 timin bazı 280 guanin bazı 340 sitozin bazı 1250 deoksiriboz şekeri 960 fosfat Cevap: sayısal olarak sabit olan ve sayısı en az olan fosfat sayısına dikkat edilmesi gerektiği için üretilebilecek max. Nükleotid miktarı 960’tır. replikasyon nükleotid mRNA guanin fotodosforilasyon riboz Substrat düzeyinde fosforilasyon sitozin nükleozit pürin timin tRNA 6. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri tabloda verilen uygun kelimelerle tamamlayınız. RİBOZ beş karbonlu bir şeker olup RNA ve ATP nin yapısına katılır. DNA molekülünde GUANİN ve SİTOZİN nükleotidleri arasında üç tane hidrojen bağı bulunur. Adenin ve Guanin bazları çift halkalı iskelete sahip olup PÜRİN bazları olarak adlandırılır. Nükleik asitlerin yapıtaşlarına NÜKLEOTİD adı verilir. Hücre bölünmesi öncesinde DNA nın kendini eşlemesine REPLİKASYON denir. Bitkide gerçekleşen fotosentez olayında FOTOFOSFORİLASYON ile ATP üretilir. Bir nükleotidin organik baz ve şekerden oluşan kısmına NÜKLEOZİT denir. tRNA sitoplazmadan aldığı aminoasitleri genetik şifreye göre ribozoma taşır. Mrna sentezlenecek proteine ait bilgiyi DNA dan alıp ribozoma taşır. 7. Tek zincirinde 150 tane adenin, 200 guanin, 120 sitozin ve 300 timin olan bir DNA molekülündeki; a) toplam şeker sayısı nedir? b) toplam zayıf Hidrojen bağı sayısı nedir? c) 2’li bağların, 3’lü bağlara oranı nedir? a) 150+200+120+300= 770 7702= 1540 toplam nükleotid sayısı Bu da şeker sayısına eşittir. c) 450/320=45/32 b) A=T GΞS (Hidrojen bağı sayıları) A sayısı: 450 T sayısı: 450 G sayısı: 320 S sayısı: 320 4502=900 3203=960 hidrojen bağı sayıları 900+960=1860 8. Aşağıda verilen molekülleri küçükten büyüğe doğru sıralayınız. Organik baz, DNA, nükleotid, RNA, nükleozit, kromozom Cevap: organik baz, nükleozit, nükleotid, RNA, DNA Kromozom 9. DNA nın kendini eşlemesini kısaca açıklayınız. Bu eşlenme sırasında ortamda bulunan hangi maddelerin miktarında azalma gözlenir. DNA kendini eşleyeceği zaman uç kısımlarından aynı bir fermuar gibi açılır. Açılma devam ederken ortamda bulunan uygun nükleotidler, DNA’nın ana zincirlerindeki nükleotid dizilimlerine uygun olacak şekilde dizilirler ve böylece yeni zincirler oluşturulmuş olur. Bu sırada DNA ana zincirlerini daima sabit tutar. Buna yarı korunumlu eşlenme denir ve bunun amacı gerçekleşebilecek mutasyonların önüne geçmektir. 10. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları dikkatlice okuyarak cevaplayınız. Burada verilen çoktan seçmeli sorularınızın çözümü sınıf ortamında yapılacaktır. Hepinize bol şanslar. Unutmayın çalışan daima kazanır. Derya ÇAĞLAYAN AKINLAR