Document

HAZIRLAYAN:
VOLKAN ŞENYÜZ
HACI AHMET ARISOY
ANADOLU LİSESİ
BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ
SİNDİRİM SİSTEMİ
SİNDİRİM
 Büyük yapılı besinlerin,hücre zarından
geçebilecek yapılara dönüştürülmesi
olayına sindirim denir.
Sindirimin amacı:
1-Besinler hücre zarından geçebilecek hale
gelir.
2-Besinler,hücre solunumunda kullanılabilecek
hale gelir.
3-Besinler canlıya özgü polimerleri
oluşturabilecek hale gelir.
Sindirim Biçimleri ve Yerleri:
1-Mekanik Sindirim
2-Kimyasal Sindirim
3-Hücre İçi Sindirim
4-Hücre Dışı Sindirim
1-Mekanik Sindirim
 Besinlerin sadece fiziksel etkilerle daha
küçük parçalara ayrılması olayıdır.
 Amaç:Enzimlerin etki yüzeyini artırıp,
sindirimi kolaylaştırmaktır.
NİŞASTA
DİŞLER
NİŞASTA
TANECİKLERİ
2-Kimyasal Sindirim:
 Su ve enzimler yardımıyla besinlerin
yapıtaşlarına ayrılması olayıdır.
 Bir hidroliz olayıdır.
 Ör;
Enzim
Polipeptit + Su
Aminoasit
3-Hücre İçi Sindirim
 Fagositoz ve pinositozla alınan besinlerin
sitoplazmada besin kofulu içinde
sindirilmesidir.
 Lizozom+Besin kofulu=Sindirim kofulu
 Artık maddeler ise Ekzositozla dışarı atılır.
 Hücre içi Sindirim;
-Amip
-Öglena
-Paramesyum
-Süngerler
-Sölentereler
-Akyuvar
-Bitki hücreleri (Depo
besinlerin sindirimi)
Gibi hücre ve canlılarda
görülür.
4-Hücre Dışı Sindirim
 Besinlerin hücrenin
dışında
sindirilmesidir.
 Hücreler ortama
enzim salgılar.
 Bazı protistlerde,
omurgasızlarda ve
bütün omurgalılarda
hücre dışı sindirim
görülür.
CANLILARDA SİNDİRİM
1-Saprofitlerde Sindirim
2-Bitkilerde Sindirim
3-Omurgasızlarda Sindirim
4-Omurgalılarda Sindirim
1-Saprofitlerde Sindirim

Saprofitlerde hücre
dışı sindirim görülür.
2-Bitkilerde Sindirim:


Bitkilerde gerçek
manada bir sindirim
sistemi yoktur.
Yalnız böcekçil bitkiler
hücre dışı sindirim
yaparlar.
3-Omurgasız Hayvanlarda Sindirim:
a)Süngerlerde sindirim
b)Sölenterelerde sindirim
c)Yassı Solucanlarda sindirim
d)Toprak Solucanlarında Sindirim
e)Eklembacaklılarda Sindirim
f)Yumuşakçalarda Sindirim
a)Süngerlerde Sindirim


Süngerlerde sindirim
sistemi kanallardan
oluşmuştur.
Bu kanallardaki
kamçılı hücreler,
kamçıları ile besinleri
toplarlar.
b)Sölenterelerde Sindirim



Sindirim sistemi
endodermden
oluşmuştur.
Ağız ve anüs vazifesi
yapan açıklık tektir.
Hidrada hem hücre içi
hem de hücre dışı
sindirim görülür.
c)Yassı Solucanlarda Sindirim



Torba şeklinde
sindirim boşluğu
bulunur.
Tek açıklık vardır.
Planaryada sindirim
boşluğu çok
dallanmıştır.


Tenya gibi iç parazitlerde ise sindirim sistemi
bulunmaz.
Bu canlılar özellikle ince bağırsakta yaşar.
d)Toprak Solucanlarında Sindirim

Sindirim Sistemi; Ağız,yutak,yemek borusu,
kursak ,taşlık,düz bir bağırsak ve anüsten oluşur.
e)Eklembacaklılarda Sindirim


Bu canlılarda sindirim
sistemi çok
gelişmiştir.
Ağız beslenme şekline
göre emici,delici vb.
özellikler kazanmıştır.
f)Yumuşakçalarda Sindirim Sistemi


Ağızlarında besinin
öğütülmesini sağlayan
radula denen bir yapı
bulunur.
Öğütülen besinler
önce mideye
oradanda ince
bağırsağa gönderilir.
4-Omurgalılarda Sindirim
a)Balıklarda Sindirim
b)Sürüngenlerde Sindirim
c)Kuşlarda Sindirim
d)Memelilerde Sindirim
a)Balıklarda Sindirim:



Sindirim borusu
düzdür.
Kemikli balıkları orta
bağırsaklarında
pilorus denilen kapalı
tüp şeklinde çok
sayıda uzantı
bulunur.
Köpekbalıklarında ise
valvalar bağırsak
bulunur.
b)Sürüngenlerde Sindirim

Sürüngenlerin çoğunda gelişmiş bir diş yapısı
olmakla birlikte bazıları avlarını öldürdükten
sonra bütün halinde yutarlar.
c)Kuşlarda Sindirim
Gagaları bulunur ve gagalarında diş
yoktur.
 Yemek borusu genişleyerek kursağı
oluşturur.
 Mide ikiye ayrılır.Bunlar;
1-Bezli Mide ve 2-Kaslı Midedir.




Bezli midede sindirim
enzimleri vardır.
Kaslı midede taş ve
benzeri yapılar
bulunur.
Sindirilmeyen
maddeler kloaktan
dışarı atılır.
d)Memelilerde Sindirim


Memelilerde sindirim sistemi anüsle
sonlanır.
Memelilerin sindirim sisteminde,
hayvanların beslenme şekillerine göre
değişik yapılar oluşur.
A)Otçul Memeliler B) Etçil Memeliler
a)Otçul Memeliler:
Azı dişleri gelişmiştir.
 Geviş getirenlerde
mide 4 bölmelidir.
 Bunlar:
1-İşkembe
2-Börkenek
3-Kırkbayır
4-Şirden


Besinin izlediği yol;
Ağız
yemek borusu
işkembe
börkenek
yemek borusu
ağız
yemek borusu
kırkbayır
şirden
bağırsaklar


Geviş getirmeyen
memelilerde ise mide
tek bölmeden oluşur.
Otçul canlılarda
selülozun sindirimini
sağlayan selülaz
enzimi
mikroorganizmalar
tarafından sentezlenir.
b)Etçil Memeliler


Etçil memelilerde ise
özellikle köpek dişleri
gelişmiştir.
Bağırsakları ise
otçullara göre çok
kısalmıştır.

Otçul ve etçillerin genel olarak sindirim
sistemi şeması:
Soru 1
I.Mideleri dört gözlüdür
II.Kimyasal sindirim taşlıktadır.
III.Ağızları gaga şeklindedir.
Yukarıda verilen özelliklerden
hangileri kuşlara ait değildir?
A)Yalnız I
B)Yalnız II C)I ve II
D)II ve III
E)I ve III
Soru 2
I.Böcekçil bitki
II.Pire
III.Bağırsak tenyası
IV.İnsan
Yukarıda verilen canlılardan hangisinde hücre dışı
sindirim enzimlerinin üretilmesi gerekli değildir?
A)Yalnız I B)Yalnız III C)II ve III D)I ve
IV
E)I ve III
Soru 3
Çürükçül beslenen bir canlıda,
I.Sindirim enzimlerinin oluşması
II.Sindirim enzimlerinin besin maddelerini
etkilemesi
III. Boşaltım maddelerinin oluşması
Olaylarından hangileri, bu canlının hücresi
dışında gerçekleşir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III
D)I ve II E)II ve III
(2002-ÖSS)
Soru 3
I.Sindirim enzimi kullanılması
II.Besinlerin daha küçük parçalara
ayrılması
III.ATP enerjisi harcanması
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri
Kimyasal sindirimin özelliğidir?
A)I ve II B)II ve III C)I ve III D)I,II ve III
E)Yalnız III
Soru 4
Yalnızca hayvansal besinlerle beslenen bir
canlıda;
I.Mideleri dört bölmelidir.
II.Köpek dişleri gelişmiştir.
III.Selülozu sindirebilirler
IV.İnce bağırsakları kısalmıştır.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A)II ve III B)I ve IV C)III ve IV
D)II ve IV
E)I ve II
Soru 5
Aşağıdaki hayvanların hangisinde
besinlerin alınması ve artık maddelerin
atılması aynı açıklıktan olur?
A)Arı B)Alabalık C)Kurbağa
D)Halkalı solucan
E)Planarya