UZAY GEOMETRİSİ Ayberk Özgür 21.12.2010 CmpE220 Güz 2010 Geometri ● ● Matematiğin şekiller, uzunluklar, pozisyonlar ve uzayın özellikleriyle uğraşan dalı Öklid (Εὐκλείδης, “Geometrinin Babası” olarak anılır); M.Ö 300 civarı Elementler (Στοιχε ῖα) adlı kitabında geometrinin bilimsel temellerini atmıştır. Öklid Geometrisi ● ● ● Öklid'in Elementler kitabındaki 5 postulatı üzerine kurulu bir geometridir. Tüm çıkarımlar bu 5 postulat üzerinden yapılabilir. 2 boyutta “Düzlem Geometrisi”, 3 boyutta “Katı Geometrisi” isimlerini almaktadır. Nokta: Kalem ucunun kağıda bıraktığı iz “Hiçbir parçası olmayan şey” Öklid'in 5 Postulatı (1)Herhangi iki noktayı birleştiren düz bir doğru parçası çizilebilir. (2)Herhangi bir düz doğru parçası, düz bir doğru oluşturacak biçimde istenildiği kadar uzatılabilir. (3)Herhangi bir düz doğru parçasının bir ucu merkez, kendisi de yarıçap kabul edilerek bir çember çizilebilir. (4)Tüm dik açılar eşittir. (5)(Paralel Postulatı) Eğer iki doğru, bir üçüncü doğruyu kestiğinde üçüncü doğrunun bir tarafında kalan iki açının toplamı iki dik açıdan küçükse, bu iki doğru uzatıldığında o tarafta kesişmek zorundadırlar. Veya, bir doğruya, dışındaki bir noktadan geçen tek bir paralel doğru çizilebilir. Arşimet'in En Büyük Buluşu ● ● ● ● Arşimet (M.Ö 287-M.Ö 212), Öklid geometrisinde oldukça önemli bir isimdir. Köşeleri bir parabol üzerinde bulunan bir çokgenin köşe sayısını giderek artırıp parabolün altında kalan alanı hesaplamıştır. Aynı yöntemi daire için tekrarlayarak pi'ye etkileyici bir yakınsama elde etmiştir(3.1429>pi>3.1408). En büyük buluşu olarak, “Bir kürenin yüzey alanı ve hacmi, kendi çapıyla eşit taban çapına ve yüksekliğe sahip silindirin yüzey alanının ve hacminin 2/3'üne eşittir.”i göstermiştir. İsteği üzerine bu şeklin heykeli, mezarına konulmuştur. Eliptik Geometri ● ● ● Öklid'in ilk 4 postulatı tamamen aynıdır, ancak Paralel Postulatı şöyle der: “Bir doğrunun dışındaki bir noktadan geçen hiçbir doğru bu doğruya paralel değildir.” En basit formu küresel geometridir. Her bir doğru, kürenin merkezinden geçen bir düzlemle kürenin kesişimi şeklinde (büyük çember diye isimlendirilir) çizilebilir. Küresel geometride üçgenlerin iç açıları toplamı 180 dereceden fazladır. Hiperbolik Geometri ● ● ● Bu sefer de Paralel Postulatı şöyle der: “Bir doğruya dışındaki bir noktadan geçen en az 2 paralel doğru çizilebilir.” Üçgenlerin iç açıları toplamı 180 dereceden azdır. İç açılarının her biri 0 derece olan “ideal” üçgen çizmek mümkündür! Kaynakça ● http://en.wikipedia.org/wiki/Euclid ● http://en.wikipedia.org/wiki/Euclid%27s_Elements ● http://en.wikipedia.org/wiki/Euclidean_geometry ● http://mathworld.wolfram.com/EuclideanGeometry.html ● http://en.wikipedia.org/wiki/Point_%28geometry%29 ● http://mathworld.wolfram.com/EuclidsPostulates.html ● http://en.wikipedia.org/wiki/Archimedes ● http://en.wikipedia.org/wiki/Elliptic_geometry ● http://en.wikipedia.org/wiki/Hyperbolic_geometry ● http://en.wikipedia.org/wiki/Ideal_triangle