BAÜ FEF 2. Öğretim 2008 Bahar Moleküler Biyoloji 2 Arasınavı (26.04.2008) Süre 60dk’dır. ANAHTAR 1. Translasyon yoluyla transkripsiyonun kontrolü ....Trp...... operonunda görülür ve bu olay .... attenuasyon adını alır. (4p) 2. [D] [Y] Trp operonunda repressör, triptofan varlığında operatöre bağlanamaz ve böylece RNA polimeraz tarafından gen ekspresyonu başlatılır. (2p) 3. [D] [Y] Trp operonunda ortamda trp varsa saç tokası oluşurken trp olmadığında oluşmaz (2p) 4. cis ve trans elementler hakkında hangisi en doğrudur? (5p) a) cis elementler transkripsiyonda, trans elementler translasyonda görev alır b) cis elementler translasyonda, trans elementler transkripsiyonda görev alır c) cis elementler aktif trans elementler pasif olarak görev yapar d) cis elementler sentezlendiği yerde, trans elementler sentezlendiği yerden başka yerde görev yapar e) Trans elementler ürünleriyle, cis elementler ürünsüz görev yapar 5. LacA geni hakkında hangisi doğrudur? (5p) a) Arabinoz operonuna ait bir gendir b) Triptofan operonuna ait bir gendir c) Laktozu glukoz ve galaktoza ayırır d) Laktozu hücre içine alır e) Görevi kesin olarak bilinmemektedir 11. Prokaryotik promotorlarda çoğunlukla sadece ...TTGACA kutusu... ve ....TATA kutusu.... elementleri bulunurken, ökaryotik promotorlarda .....TATA kutusu, CAAT kutusu, ve GC kutusu... elementleri bulunur. 5p 12. Gerçek aktivatör transkripsiyon faktörlerinin DNA’ya bağlanma domainlerinin çeşitli motifleri vardır. Bunlar ....sarmaldönüş-sarmal..., çinko parmaklar ve lösin fermuarları... olarak bilinir. Antirepressörler ise histon proteinlerini kromatinden ayırıpbağlama görevi görürler. Bunlardan ....SWI-SNF ve HAT kompleksi....histonları uzaklaştırırken ...HD kompleksi....histonları tekrar kromatine bağlar. 6p 13. Bir DNA molekülünün metillenip metillenmediğini anlamak için nasıl bir deney yaparsınız? metin olarak anlatınız veya şekille gösteriniz. 10p Bu molekülü 2 gruba ayırıp birinci grubu MspI enzimi ile ikinci grubu ise HpaII enzimi ile keseriz. Eğer her iki enzimle aynı sayıda ve büyüklükte band verirse metilasyon yoktur farklı bandlar oluşursa metilasyon vardır. 6. Jacob ve Monad neden lacI geninin bir allosterik molekül olduğunu ileri sürmüşlerdir? (5p) a) çünkü bu molekülün bir enzim olduğunu bulmuşlardır b) başka bir moleküle tersinir bağlanıp 3 boyutlu yapısı değiştiği için c) sentezlendiği yerden başka bir yerde görev yaptığı için d) F’ faktörleriyle alındığında bozukluğu giderebildiği için e) bir cis element olduğu için 7. Aşağıdaki E.coli genotiplerinin belirtilen ortamlardaki operon aktivitesini + ve – koyarak belirtiniz. (Lac: laktoz, Glc: Glukoz) 12p 14. [D] [Y] Kep ekleme işlemi gen regülasyonunda en az rastlanan aşamalardandır. (2p) Genotip 15. ......Enhansırlar.... genin 3’ tarafı veya 5’ tarafında bulunurken, ...TATA kutusu/CAAT kutusu/GC kutusu...... sadece 5’ tarafında bulunurlar (4p) crp+ I+ O+ Z+ / F’I+ crp— I+ OC Z+ crp+ I+ O+ Z—Y+ A+ crp+ I— O+ Z+ / F’I+ Lac var Glc yok + -+ + Lac yok Glc yok ----- Lac var Glc var ----- 8. Aşağıdakilerden hangisi doğru akış sırasıdır? (5p) a) CAP operatöre bağlanma RNA Pol Transkripsiyon b) CAP-cAMP kompleksi promotora bağlanma RNA Pol Transkripsiyon c) laktoz repressöre bağlanma operatörden ayrılma RNA Pol Transkripsiyon d) repressör promotora bağlanma operon kapalı e) Triptofan repressöre bağlanma operatörden ayrılma RNA Pol Transkripsiyon 9. Arabinoz operonunda, Lac ve Trp operonundaki repressörün yerine ....düzenleyici.... protein bulunur. Bu protein arabinoz varlığında sadece ....uyarıcı bölgeye... bağlanırken, arabinoz yokluğunda .....hem uyarıcı bölgeye hem de O2 bölgesine .....bağlanarak transkripsionu engeller. (4p) 10. “Şapka”, “kuyruk” ve “fazlalıklar” gen ekspresyonu konusunda size tam olarak ne ifade eder? Bunlardan kontrol amaçlı kullanılan var mıdır? varsa bu kontrol nasıl olur? (10p) Şapka ökaryotlardaki öncül mRNA’nın 5’ ucuna eklenen 7 metil guanozini, kuyruk aynı mRNA’nın sonuna eklenen poli A kuyruğunu, fazlıklarda aynı mRNA’dan kesilerek çıkarılan intronları ifade etmektedir. Poli A kuyuğunun uzun veya kısa olması mRNA’nın ömrününun uzatılıp kısaltılması için kullanılır. İntronların çıkarılması esnasında da, seçenekli splays yoluyla bir intron bazen ekzon (veya bir ekzon bazen intron) olacak şekilde tercih yapılabilir. 16. [D] [Y] Antirepressör Tx faktörleri RNA polimeraz ile direk temas etmeden Tx başlamaz. (2p) 17. [D] [Y] TATA kutusu hem prokaryot hem de ökaryotlarda bulunur ancak bazı genlerde bulunmaz (2p) 18. [D] [Y] Drosophila’da TRA proteini alternatif splyasla oluşurken DSX-F ve DSX-M proteinlerinde tek tip mRNA söz konusudur (2p) 19. Mayadaki gal genleri ile E.coli’deki lac genlerini karşılaştırınız. (6p) Hem lac hem de gal sistemi katabolit represyondan etkilenir, ancak lac sistemi negatif gal sistemi ise pozitif kontrol altındadır. Her ikisi de indüklenebilen sistemlerdir. 20. Bir mRNA sadece bir proteini şifrelemeye yaryan kodonlardan ibaret değildir. Ayrıca yapısında yer alan translasyona uğramayan 5’ ve 3’ dizileri bazı regülayson bilgilerini taşımaktadır. Bu bilgiler ..karalılık dizileri ve mRNA’nın hücrenin belirli bileşenlerine gitmesini sağlayan yönlendirme .... dizileridir. Ayrıca tüm hücrelere ya da belirli hücre tipine özgü olabilen .... kararsızlık elementleri..... de bulunur. (6p)