Eşler arası Olumsuz İletişim

EVLİLİK BAĞININ
VAZGEÇİLMEZİ:
EŞLER ARASI İLETİŞİM
Eşlerle Yapılan Araştırmalardan Bazı Sonuçlar:
 1-Özuğurlu’nun 300 evli kadınla yaptığı bir araştırma sonucuna
göre; kadınların % 96 sı eşiyle arasındaki iletişim yetersizliğinden
şikâyetçi olduklarını ortaya koymuştur.
 2-Başka bir araştırma sonucuna göre; Yetişkin bir kadın günlük
ortalama 25 bin sözcük kullanırken, erkeğin ortalama 10 bin sözcük
kullandığı belirlenmiştir.
 3-Başka bir araştırma sonucuna göre; erkeklerin ilişkilerindeki
hemen her şeyi eşlerine oranla daha toz pembe görmekte
olduklarını ortaya koymuştur.
 4-Yapılan araştırmalar kadınların “sözlü – sözsüz duygusal işaretleri
anlama, ifade etme ve iletme” konusunda erkeklere göre daha usta
olduğunu ortaya koymuştur.Erkekler ise “incinebilirlik, suçluluk,
korku ve acıyla ilgili duygularını en aza indirmekte” beceri
sahibidirler.
Eşlerle Yapılan Araştırmalardan Bazı Sonuçlar:
 5- Başka bir araştırmaya göre; evli geçirilen bir ömre karşın bekar
geçirilen bir ömürde kalp krizi geçirme riski 10 kat daha fazladır.
 6- Tüm boşanmaların %42’si evliliğin ilk 5 yılında gerçekleşir.
 7-Sağlıklı ailenin üç özelliği:(Avrupa’da yapılan bir araştırmanın
sonucu)
a-dine bağlılık
b-karşılıklı övgü ve takdir
c-birlikte zaman geçirme
İletişim
 Duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla







başkalarına aktarılması ve geri dönüt alınmasıdır.
Bir süreçtir.
Zaman içinde değişim gösterir.
Bireyin bulunduğu ortama (toplumsal rollerine) göre değişik özellikler
gösterir.(Örnek)
Sözlü iletişim dil ile ne söylediğimiz, dil ötesi ile nasıl söylediğimiz
şeklinde ikiye ayrılır.
Sözsüz iletişim yüz-beden ifadesi, bedensel temas, mekan kullanımı
ve araçlar olmak üzere dörde ayrılır.
Yapılan araştırmalar iletişimde kelimelerin %7, ses tonunun %38 ve
konuşma dışı görsel davranışların % 55 etkili olduğunu gösterir.
İletişimin önemi:
 Kapalı olan bir zihin ölmekte olan bir
zihindir. Edna Ferber
Eşler arası iletişimi etkileyen faktörler
 1-Eşlerin sahip olduğu değerler:
• İnanç **eğitim ***örf –adet
 2-mizaç ve kişilik farklılığı:
• *Ben nasıl bir eşim? **Eşime nasıl davranıyorum?
***Nasıl bir davranış bekliyorum?
 3-Ekonomik sebepler:
*Geçim darlığı **Eşlerin hayattan beklenti düzeyleri
***Eşlerden birinin farklı ekonomik imkanlara sahip olması
 4-Sosyo-kültürel Değerler:
*Çevre değişikliği **İş değişikliği ***Statü değişikliği
 5-Diğer Nedenler:
*Doğal afetler **toplumun geçirdiği değişim ***Kitle iletişim araçları
Eşler arası Olumsuz İletişim
 İletişimi Engelleyen Özellikler
-Emretme, yönetme:“Yakınmayı bırak şu işini bir an önce bitir” “yap”
(isyankar davranışa neden olabilir)
-Uyarma, tehdit etme: “ Çocukların bakımıyla ilgili bu işleri şimdi bitirmelisin yoksa
çok kötü şeyler olacak.” (gücenme ve kızgınlığa neden olabilir)
-Ahlak dersi verme: “yapmalıydın” “sorumluluğunu yerine getirmedin” (suçluluk
duygusuna neden olabilir)
-Araştırma, sorgulama. “neden?” “kim?” “sen ne yaptın?” (kısıtlandığı duygusu
yaratır ve kaçamak cevaplara yöneltebilir)
-Mantık yoluyla inandırma: “işte bu nedenle hatalısın” “olaylar gösteriyor ki…”
(Savunucu tutum yaratır)
-Yargılama,Eleştirme, suçlama: “Sen çok tembelsin” “işi ağırdan alıyorsun” (Rahat
olamama ve yetersizlik duygusu neden olabilir)
-Tahlil etme teşhis koyma: “senin derdin ne biliyor musun?” “aslında böyle demek
istemiyorsun” (tedirginlik ve başarısızlık duygusuna neden olabilir)
-Ad takma, gülünç duruma düşürme. “sulu göz” “koca bebek” “bizimki tam
Süpermen” (karşılık vermeye iter)
-Konuyu değiştirme,işi alaya vurma
Eşler arası iletişimde çatışmalar
1-Aktif Çatışma:
*yansıtma
2-Pasif Çatışma (Küsler Diyalogu):
*iki kişi aynı ortamda ama iletişim yoktur.
**cevapsız kalınca pasif çatışma oluyor.
***gürültü ve barış çağrıları.
****ilgi görme çabaları olabilir.
3-Varoluş Çatışması(Ben sandım ki…):
*monolog **yanlış anlama ve ilgisiz konuda mesaj verilince.
-Akşama yemek ne yapayım?
-Kitabım nerde ya gördün mü?
-Makarna iyi olur mu ?…
-Kitabı bulamazsam kötü olur…
4-Tümden Reddetme: (Hiç…)
Mesajı tümüyle reddetme sonucunda oluşur.
*Yaptığım yemekte hiç bir kusur yok.
**Tek doğru benim fikrim.
5-Önyargılı çatışma: (Ben kararımı çoktan verdim)
İletişim başlamadan konuyla ilgili hüküm verilmiştir.
“ben senin düşüncelerini bilirim”
“her zamanki gibi aynı şeyleri yapacaksın”
6-Yoğunluk Çatışması: (Haklısın ama…)
Eşler arasında kısmen uyuşma olmasıdır. Eşinin çok güzel bulduğu elbiseyi
“güzeldi ama o kadarda değil”
7-Kısmi algılama çatışması: (Bunu da mı demiştin)
Mesaj kısmen anlaşıldığında ortaya çıkar. “Alması gerekenleri eksik
aldığında”
8-Alıkoyma Çatışması: (Anlatamadım galiba..)
Birey başka kaynaktan aldığı mesajı anlar ancak eşine tam olarak
anlatamaz.
Çatışmaların Sebepleri
1-Bilişten kaynaklanan.
2-Kalıplaşmış Düşünceler:
Belli durumlarda belli düşünceler otomatik olarak oluşuyorsa
kalıplamıştır.
a)Aşırı genelleme,kutuplaştırma ve toptancılık:Bir özelliğin her
zaman geçerli olduğunu düşünmek. “asla, daima, her zaman,
herkes, hiç kimse” “Anasına bak kızını al”
Olayları uç eksende düşünmek. “Bana hiç değer vermedin”
“senden nefret ediyorum”
Bir özelliği eleştirildiğinde tüm davranışları ve kişiliğinin eleştirildiğini
düşünerek toptancı bir anlayış sergiler.(Misafire kötü bir yemek
yapınca kötü bir eş olduğunu düşünmek)
b)Kişiselleştirme(üzerine alınma): İmalı iletişim sonucunda birey
kendini suçlar ve alınganlık gösterir.
c)mutlakacılık(-meli –malı kurallar): sert kurallar koyar ve
değişmeyeceğine inanır. “hiç hata yapmamalı” “bana güvenmeliydin”
“ne istediğimi gözümden anlamalı”
d)Değiştirme Gayreti: Eşim benim gibi düşünsün anlayışıyla davranır.
e)Aşırı fedakarlık: Kendi isteğini bir yana bırakır, tamamen eşinin istediği
gibi davranır. Sonra ise “Yumuşak atın çiftesi sert olur” a dönüşüp öfke
patlamalarına dönüşebilir.
f)Keşkecilik: Geçmişte yaşanılanlara karşı pişmanlık duyma sonucu
oluşur. Çok önceki bir yaşantı için “nasıl bana öyle der keşke bende ona
şöyle deseydim” şeklinde öfkeye dönüşen pişmanlıklar yaşar.
3-Algı: Tek bir söz farklı kişilerce farklı algılanır.
4-Duygu: Vücutta gözlenen değişikliklerdir. “burnundan soluyor”
“beti benzi atmış” Eşlerin duygusal durumu iletişimlerini etkiler.
5-İhtiyaçlar: Eşlerin gereksinimi iletişimlerini etkiler.
Dört İşlevsiz İletişim Biçimi
İletişim Biçimi
Portresi
Tipik Sözlü İfadesi
Beden Biçimi
İç Duyguları
Sakinleştirici
Hizmet
“Her ne istersen
tamam, Ben
yalnızca seni
mutlu etmek için
buradayım”
Minnetkar,
Dalkavuk,
Zavallı,
Kendini
Döven
“Ben hiçbir şeyim.
Sensiz ölüyüm.
Değersizim.”
Suçlayıcı
Güç
“Hiçbir şeyi doğru
yapamazsın
senin derdin ne?”
Gürültülü,
Zorba,
Çileden
çıkarıcı,
“Yalnızım ve
Başarısızım”
Akılcı
Zihinsel
“Daha dikkatli
olsaydın buradaki
özellikleri
anlayabilirdin”
Monoton ses
tonu,
Robot duruş
“Kendimi savunmasız
hissediyorum”
Patavatsız
Spontan
Aile tartışmasının
ortasında
“Akşama ne
yiyeceğiz” gibi
ilgisiz bir çıkış
görülebilir.
Konuşkanlık
Rahatsız
etme,
Oyalama
“Hiç kimse beni
umursamıyor
burada bana yer
yok”
Evlilikte Bazı Stres Kaynakları
İlgisizlik
Kıskançlık
Aldatma
Eğer her zaman yaptığınız şeyleri
yapmaya devam ederseniz,
elde ettiğiniz şeylerden başka
bir şey elde edemezsiniz.
Eşler arası Olumlu İletişim
 Gelişime açık ilişkiler sorgulama ve

•
•
•
yenilenme içerir
Temel unsurlar
Sevgi (hissettirilen)
Saygı(kabul,değerli,dikkate alınma)
Güven bağı
Savunucu iletişim
Açık iletişim
*Yargılayıcı tutum
*Tanıtıcı tutum
* Denetleyici tutum
* Soruna yönelik tutum
*Belirli Bir Strateji İzleyen Planlı Tutum
* Plansız Kendiliğinden Oluşan Tutum
*Aldırmaz , Umursamaz Tutum
* Anlayış ve Duygusal Yakınlık Gösteren
Tutum
* Üstünlük Belirten Tutum
* Eşitlik Belirten Tutum
* Kesin Tutum
* Farklı Yaklaşımlara Açık (Denemeci)
Tutum
“YENİLİĞE DOĞRU İLK ADIM DİNLEME ALIŞKANLIĞI
KAZANMAKTIR”
Eşler arası Olumlu İletişim

•
•
•
•
•




1- Aktif Dinleme:
Sözünü kesmeme. Konuşurken araya girmeme.
Küçük özetlerle kısa tekrar. (Ayna)
Beden dilini aktif kullanma.
Kapı Aralayıcılar:
 ‘ Senden öğreneceğim şeyler olabilir’
 ‘ Düşüncelerin dinlemeye değer’
Paylaşmaya Hazır Olmak, Konuşmaya Davet:
 ‘Bana ondan söz et’
 ‘Senin görüşün ilgimi çekti’
 Aktif Dinlemenin Yararları:
Olumsuz duyguları konuşma fırsatı verir.
Kişi temel sorununu kendi fark eder
Anlaşıldım duygusunu yaşar, karşıdaki kişiye olumlu duygular besler
Karşıdaki kişileri anlamaya ve dinlemeye hazır duruma getirir.
“Anlaşılma arzusu sevilme arzusu
kadar şiddetlidir” powys
 2-Empati:
 Kendini eşinin yerine koy, düşünce ve duygularını doğru bir şekilde






anla… anladığını ona ilet…
Fenomenolojik alan.
Empati kurma özelliği olan bireyin eşine yardım etme davranışı
artar.
Empati kurulan kişi, anlaşıldığını,önemli olduğunu ve değer
verildiğini hisseder.
Örnek.
“-Bir yardımcı tut” “kocan yardım etmiyor mu?” “bulaşık/çamaşır
makinesi al” “ev işleri kadının görevi sıkılmaman gerekir”
“Ev işleri seni iyice bunaltmış” “bunca iş karşısında kendini çaresiz
ve yalnız hissediyorsun”
Hiç bir şey öfke kadar insan
düşüncesini
sapıtamaz.
 3-Kendini Doğru ifade etme:
 Kızgınlık duygusu: kırılma, isteğin yerine gelmemesi,haksızlık edilmesi











gibi durumlarda ortaya çıkan bir duygudur.
Biriktiğinde öfke patlamalarına neden olur.
Olumsuz iç konuşmalar kızgınlığın şiddetini artırır.
Kızgınlık dile getirilmediğinde ilişkiye soğukluk ve mesafe getirir.
Bazen eşler bütün sorunlarını kızarak halletmeye çalışır(Tepkisel
kızgınlık)
Kızgınlık üstünlük kurma aracı olarak kullanılır. Bireyler için tüketici ve
yorucudur.
Kızgınlık kültürümüzde erkeksi bir duygu olarak kabul edilir.
Kızgınlığımızı sorgularsak iletişim özelliğimizi olumlu etkiler.
Kızgınlığın açıklanmadığı ilişkide kişi hissettiğini, neden kızdığını eşine
pek açıklamaz ve dolaylı faaliyetlere yönelerek rahatlar.
Meydan savaşı yerine küçük tartışmalarla biriktirmeden ifade edilmelidir.
İlişkisine önem veren kişi neden kızgınlık yaşadığını biriktirmeden ifade
eder.
Kızgınlığı uygun bir dille ifade etmek kadar kızgınlığı duymak ve
anlamaya çalışmakta önemlidir.
AFFETMEK İYİ İNSANLARIN
İNTİKAMIDIR
 “sen…” diye başlayan “sen dili” ifadesi kızgınlığı alevlendirir. “sen





zaten hep böylesin” “adamı deli edersin”
Kişiye yöneliktir
Kişiye kendi ile ilgili bir şeyler söyler
Benlik Saygısını zedeler ya da tümden yok eder
Öfke ve nefret duyguları oluşturur
Çekingen ya da saldırgan insanlar yaratır
 Yapıcı ifade “ben dili” dir. Kendine ait duygu ve düşünceleri ifade




eder. “böyle konuştuğunda rahatsız oluyorum ve kendimi değersiz
hissediyorum”
Davranışa yöneliktir
Benlik saygısına olumlu katkısı vardır
Atılgan insanlar yaratır
Suçlayıcı değildir
 Ben dil üç önemli öğeden oluşur;
-bizi olumsuz etkileyen davranışın tanımı.
-bu davranışın üzerimizdeki etkisi.
-bu olaydan kaynaklanan duygumuz.
“Ben kitap okurken sürekli bir şeyler talep etmen (davranışın tanımı)
dikkatimi dağıtıyor (etkisi) böyle giderse kitabı bitirememekten
korkuyorum(duygu)”
 “Sen egoistsin, şımarığın tekisin ve kimseye saygın yok!” yerine
“Eve geç gelmekle beni rahatsız etmeye devam ediyorsun.”
 “Niye beni aramadın? Sen düşüncesiz bencil herifin tekisin” yerine
“Beni arayıp geç geleceğini söylemeyince beni önemsemediğini
hissettim ve kızdım.”
 “Sen tembelsin” yerine “Bana daha fazla yardım etmeni isterim”
 “Sen çocukları hep şımartıyorsun” yerine “onlara karşı daha
müsamahasız olman gerektiğini düşünüyorum”
 Olumlu iletişime katkı sağlayacak diğer
özellikler:
 Farklı sevgi dillerini kullanmak.(sözel,dokunma, ilgilenme, hizmet

etme, zaman geçirme, hediyeleşme)
Ben anlayışı yerine “Biz” anlayışı geliştirmek.
(Çocuklar,arkadaşlar,eşlerin ebeveynleri)
Fedakarlık duygusu yoğun olmalı, hırs duygusu sorgulanmalı.
Orta Nokta Kuralı
İyi Zan Kuralı
Kendini gerçekleştiren ön kabul Kuralı
Kızgınlık hakkı tanımak
Kendinizi kanıtlamanız gerekmez
Aykırı duygulara sahip olma hakkı tanımak
Avukat ya da savcı gibi değil hâkim gibi davranmak








 Ara sıra birlikte değerlendirme ve özeleştiri konuşması yapmak








Eşini değiştirmeye çalışmamak
Boşanma tehdidine karşı dikkat
Farklı düşünmeyi sağlamak
Kontrol duygusunu kaybetmemek
“Ah şu da olsaydı” sendromuna dikkat
Bireysel konulara odaklanmak yerine ortak konulara odaklanmak
Uzun ayrılıklar yerine kısa ayrılıklar
Eşlerin birbirlerine güvendiklerini hissettirmek
Evlilikteki başarı;
uygun insanı bulmaya
olduğu kadar,
uygun insan olmaya
da bağlıdır.
 Referanslar
 Mutluluk Psikolojisi-Nevzat TARHAN
 Makul Çözüm-Nevzat TARHAN
 İletişim Çatışmaları ve Empati-Üstün DÖKMEN
 Eşimi Tanıyor muyum?-Alaiddin GİRGİN
 Aile Danışmanlığı-Serap NAZLI
 Bir Cadı Masalı-Leyla NAVARO