Finansal Yönetim II

MONEY MARKETS
1
Money Markets
Money markets stand for short term operations, intermediating
temporary excess/deficit fund flows among institutions
Thus, money market instruments have a maturity less than 1 year
Firms use MM instruments for their working capital management
Goverments and central banks : Financial market’s liquidty and
temporary budget deficits
Commercial banks are the major fund suppliers
Deals done mostly on speculative background
2
Money Market Instruments
less than 1 year maturity, more speculative, less risky, liquid
instruments
 T-bills (Hazine Bonoları)
 FED funds (Interbank operations-OMO)
 Eurocurrency market
 Deposits, Certificate of deposits (CD)
 Commercial papers-CP (Finansman bonoları)
 Repo – Reverse repo
 Banker’s acceptances
 Cheques, S/T commercial promissory notes
 Credit cards
3
Money Market Instruments
MM Benchmark Interest Rates :
- UST-yield: Ideal risk free interest rate
- US Prime lending rate: Prime customer (AAA) loan interest rates
- FED Funds rate: FED Funds (Interbank market) lending rate.
Determined by market liquidity
- Int. Financial Markets : LIBOR, HIBOR, SIBOR,PIBOR
4
Money Market Instruments
1. T-Bills : A short-term debt obligation backed by the U.S.
government with a maturity of less than one year. T-bills are sold
in denominations of $1,000 up to a maximum purchase of $5
million and commonly have maturities of one month (four
weeks), three months (13 weeks) or six months (26 weeks).
 Treasury auctions held in monthly basis. Only market-makers
are accredited for the auctions.
 Pricing : Bank discount method used for S/T MM instruments
P = F [1 – ((R x DM) / DY)]
Quotations : 360 days basis (365 days basis for corporate
bonds)
Annual yield (R) = [(F – P) / F] x (DY / DM)
P : Price (present value)
F : Nominal value (Future value)
R : Annual yield
DM : Days to maturity
DY : 360 days basis
5
Money Market Instruments
 Nom : $100
Annual yield : 6.5%
Holding period : 123 days
P = 100 [1 – (0.065 x 123 / 360)]
P = 97.78
Hazine Bonosu :
100
P = ---------------------- = 97.83
0.065 x 123
1 + ----------------360
6
Money Market Instruments






2. Banker’s Acceptances :
A short-term credit investment created by a non-financial firm
and guaranteed by a bank (trustee).
Banker’s Acceptances are traded at a discount from face value
on the secondary market. Banker's acceptances are very similar
to T-bills and are often used in money market funds.
Mostly have a maturity of 2-6 months
Used for the purpose of international trade.
Discount rate is set by guarantor bank and depends on the
rating of the importer firm. Usually a certain spread is also
considered.
BA is traded actively in secondary MM. Banks, MMMF,
corporations and foreign investors are the common players.
7
Money Market Instruments
3. Commercial Papers :
 An unsecured, short-term debt instrument issued by a
corporation, typically for the financing of accounts
receivable, inventories and meeting short-term liabilities.
 Maturities on commercial paper rarely range any longer than
270 days. The debt is usually issued at a discount, reflecting
prevailing market interest rates.
 Commercial paper is not usually backed by any form of
collateral, so only firms with high-quality debt ratings will easily
find buyers without having to offer a substantial discount (higher
cost) for the debt issue.
 A major benefit of commercial paper is that it does not need to
be registered with the (SEC) as long as it matures before nine
months (270 days), making it a very cost-effective means of
financing. The proceeds from this type of financing can only be
used on current assets (inventories) and are not allowed to be
used on fixed assets, such as a new plant, without SEC
involvement.
8
Money Market Instruments
 A major benefit of commercial paper is that it does not need to




be registered with the (SEC) as long as it matures before nine
months (270 days), making it a very cost-effective means of
financing. The proceeds from this type of financing can only be
used on current assets (inventories) and are not allowed to be
used on fixed assets, such as a new plant, without SEC
involvement.
CP is generally rolled over by issuers
Usually a spread over T-Bills rate applied depending on the
rating of the issuer company
Investors carry CP’s till maturity, thus it has low secondary
market liquidity
Normally a high rated company’s CP issue is underwritten by an
investment house. Financial sector institutions make direct
issues
9
Money Market Instruments
Finansman Bonoları
İhraçcıların borçlu sıfatıyla düzenleyip Kurul kaydına alınmak
suretiyle ihraç ederek sattıkları emre veya hamiline yazılı
menkul kıymet niteliğindeki kıymetli evraktır.
 Vadesi asgari 60 azami 720 gündür. Para piyasası aracıdır.
 Vadenin ¼’ünü geçmeyen sürede iskonto edilerek satılır.
 Finansman bonolarının nominal değeri anapara ile faizi içerir.
 Halka açık olmayan anonim ortaklıkların ihraç edebilecekleri
azami finansman bonosu tutarı hesaplanırken yedek akçeler
dikkate alınmaz.
 Çıkarılan finansman bonoları satılmadıkça veya satılmayanlar
iptal edilmedikçe yeni finansman bonosu çıkarılamaz.
 İkincil piyasada alım ve satımı serbesttir.
 Finansman bonoları, vade sonunda bunları çıkaran ihraçcı
veya aracı kuruluş tarafından ve belirlenen yerlerde ödenir.
10
Money Market Instruments
A tipi: Garanti kaydı taşımayan finansman bonoları
B tipi: İhraçcıya karşı taahhüt edilmiş banka kredisi ile
desteklenmiş finansman bonoları
C tipi: Banka garantisi taşıyan finansman bonoları
E tipi: Hazine garantisi taşıyan finanman bonoları
F tipi: Bir anonim ortaklığın müşterek borçlu ve müteselsil
kefil sıfatıyla ödeme vaadini ihtiva eden finansman bonoları
Finansman Bonolarının üzerinde;
Finansman bonosu ibaresi, İhraçcının ticaret unvanı ve adresi,
ihraç edilecek finansman bonosu için ihraçcı tarafından imza
yetkisi verilen temsilcilerin adları ve imzaları, belirli bir meblağı
kayıtsız şartsız ödeme vaadi, tanzim tarihi, tertip ve seri
numarası,
Finansman bonosu emre yazılı ise ödeme
yapılacak kişinin adı veya ünvanı, hamiline yazılı ise hamiline
yazılı olduğu ibaresi bulunur.
11
Money Market Instruments
4. Certificate of Deposit (CD) :
 A savings certificate entitling the bearer to receive interest. A CD
bears a maturity date, a specified fixed interest rate and can be
issued in any denomination (360 days basis).
 CDs are generally issued by commercial banks and are
insured by the FDIC. The term of a CD generally ranges from
one month to five years. A certificate of deposit is a promissory
note issued by a bank. It is a time deposit that restricts holders
from withdrawing funds on demand. Although it is still possible
to withdraw the money, this action will often incur a penalty.
12
Money Market Instruments






A $10,000 CD with an interest rate of 5% compounded
annually and a term of one year. At year's end, the CD will
have grown to $10,500 ($10,000 * 1.05).
CDs of less than $100,000 are called "small CDs"; CDs for more
than $100,000 are called "large CDs" or "jumbo CDs". Almost all
large CDs, as well as some small CDs, are negotiable.
CD’s over $ 100.000 are usually delivered to institutional
investors
Floating Rate CD’s : T-Bill’s rate or LIBOR + Spread
Yankee and Euro CD’s
Bank Balance Sheet : NOW accounts (negotiable order of
withdrawal)
13
Certificate of Deposit
Bank Name …………………
Place ………………..
Date………………..
No……..
This certifies that there has been deposited with this bank the
sum of …………………………………………………………………….
Payable on ………………………….
To the order of …………………….
Together with the interest at the rate of …… ( 360 days basis )
AUTHORİZED SİGNATURES
14
Money Market Instruments
Mevduat Sertifikaları
Bankalara kısa dönemli (en fazla 1 yıl) yatırılan mevduata verilen
makbuz türünde vesikalardır.
Sertifika ikinci piyasa’da bir para piyasası aracı olarak alım
satıma konu olur.
Mevduattan farklı olarak Merkez Bankası’nda karşılık tutma
yükümlülüğüne tabi değil idi (sonradan değiştirildi).
Türkiye’de özellikle 1980 - 1983 arasında önemli ölçüde
kullanılmıştır. ( Kastelli olayları )
15
Money Market Instruments
Eurocurrency market :
The money market in which currency held in banks outside of the
country where it is legal tender, is borrowed and lent by banks in
Europe.
The Eurocurrency market allows for more convenient borrowing,
which improves the international flow of capital for trade between
countries and companies. For example, a Japanese company
borrowing U.S. dollars from a bank in France is using the
Eurocurrency market.
EC market started at the time when socialist block countries
placed their $ deposits and reserves to European CB’s (mostly
England) regarding their worries about cold war conditions which
their reserves would be frozen by the US Government,
This situation continued until 1970. After the OPEC came into the
scene in 1973, the dollar deposits of the petroleum exporter
countries led Eurocurrency market expand it’s $ volume .
Another important factor which leads EC market is the legal
restrictions applied by USA to control current deficit
16
Money Market Instruments
The operation of Eurocurrency Markets is similar to Interbank
markets. It is a typical OTC market which dealings mostly done
on telephone system
Central Banks can not control/supervise monetary operations
and money supply because these funds are uncontrollable
London is at the center of Eurocurrency market operations.
Major currency is $
Eurocurrency market operations :
Time deposits market
Euro CD market
Euro CP market
Eurobond market
17
Money Market Instruments
5. REPO’s :
 A form of short-term borrowing for dealers in government
securities. The dealer sells the government securities to
investors, usually on an overnight basis, and buys them back
the following day.
 For the party selling the security (and agreeing to repurchase it
in the future) it is a repo; for the party on the other end of the
transaction, (buying the security and agreeing to sell in the
future) it is a reverse repurchase agreement.
REPO market yields follows money market interests closely.
Interest rates quoted on 360 days basis.
18
Money Market Instruments
REPO’lar :
Repo ve ters repo işlemlerini, faaliyet izni almış bankalar ile sermaye
piyasası mevzuatı çerçevesinde faaliyet gösteren, sermaye piyasası
araçlarının ihraç edilerek halka arz edilmeksizin veya halka arz yoluyla
satışına ve daha önce ihraç edilmiş olan sermaye piyasası araçlarının
alım satımına aracılık etmeye yetkili ve ödenmiş sermayesi asgari
sermaye yükümlülüğünü yerine getirmiş olan aracı kurumlar yapabilirler.
Gerekli belgeler :
- Repo çerçeve sözleşmesi
- Repo teyit formu
- M.K. saklama makbuzu
19
Repoda İşlem Konusu Menkul Kıymetler
Devlet tahvilleri,
Hazine bonoları,
Banka bonoları ve banka garantili bonolar,
Gelir ortaklığı senetleri,
Ana piyasa : İMKB tahvil bono piyasası-repo/ters repo
pazarı
Bankalararası repo piyasası (back to back)
Doğrudan banka işlemleri
Bonoların tanımı ve nom tutarı banka stoğuna bağlıdır
İMKB bonoların satış fiyat aralığını her gün belirler. Müşteri
eksik kağıt satışından korunmuş olur
RR’nın avantajı u/v bir kağıdın kesin satış yapılmadan k/v
fonlama için kullanılabilmesidir
20
Repo ve ters repo işlemleri dekont örneği
Yapılan İşlemin Niteliği
:
İşlem Yapılan Kişi veya Kuruluş
:
Alınan/Satılan Menkul Kıymetin Türü
:
(Özel sektör menkul kıymetlerinde ihraççı kuruluş da belirtilir.)
Menkul Kıymete İlişkin Bilgiler(Depo Makbuz no.)
Nominal Değer
Vadesi
Kupür Adedi
Faiz Oranı
Varsa Seri Numarası
Menkul Kıymetin Satış/Alış Fiyatı
:
(Birim satış fiyatı da belirtilir.)
Vade
:
Vadede Ödenecek/Alınacak Miktar
:
Valör
:
21
IMKB Tahvil Bono Piyasasında Repo/Ters
Repo İşlemleri
IMKB de Repo ve Ters Repo işlemleri SPK nın 31.07.1992 tarihli
Resmi Gazetede yayımlanan
“Menkul Kıymetlerin Geri
alma veya satma taahhüdü ile alım satımı hakkında tebliğ”
uyarınca gerçekleştirilmektedir.
ÖRNEK : Ekranda karşılaşan iki işlem aşağıdaki şekildedir :
V1
V2
DAY
SİZE
BİD
ASK
SİZE
23.02
02.03
7
20000
71
71
20000
Emri teklifte (bid) yer alan üye V1’de 20.000. YTL ödeyecektir.
V2’de (20.000. x (1+0.71x7/365) formülü ile hesaplanan YTL
20.272,33 YTL kendisine ödenecektir.
Emri talepte yer alan üye V1 de menkul kıymeti teslim edecek
V2 de geri alacaktır.
22
Mevduat
Türk sisteminde mevduat YTL veya yabancı paralar üzerinden
yapılabilinir. Döviz üzerinden açılmış hesaplara Döviz Tevdiat
hesabı denir.
Banka müşterilerinin, bankalara verdikleri ve istenildiği anda
veya vadelerinde geri ödenen fonlardır.
Bankacılık açısından, bankaların en önemli kaynağını oluşturur.
Türk Bankacılık sisteminde sadece kendilerine yetki verilen
kuruluşlar tarafından toplanabilen Mevduatlar Devlet (Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonu) garantisini haizdir. Bu nedenle riski
sevmeyen yatırımcı açısından önemlidir.
Sınıflandırılmaları vadeleri ve yatırımcı kişi veya kuruluşun
özelliklerine göre yapılır.
Vadelerine göre ( Vadesiz – 1 aylık – 3 aylık – 6 aylık – yıllık)
Yatırımcıya göre ( Ticari – Resmi - gibi )
Para cinsine göre
23
Ekonomik açıdan bakıldığında artı fonların Banka Mevduatı
olarak yatırılması :
Para tutma risklerini azaltır
Mevduat sahiplerinin bankacılık işlemlerini daha düşük
maliyet (Komisyon) ile yapmalarını sağlayabilir.
Faiz getirisi sağlar
Yatırımcıların kredi taleplerinin yerine getirilmesinde kolaylık
sağlar.
Ayrıca toplam mevduat tutarı makro ekonomik bir faktör
olarak kabul edilir ve tüketim – yatırım ve tasarruflar
arasındaki ilişki
makro ekonomik dengeler açısından
önemli bir faktördür.
Son olarak Banka Mevduatı Kaydi Para yaratılmasında da
önemli rol oynar.
24
Mevduat
 Valör : Faizin işlemeye başladığı gün
- Bankacılıkta para çekilişinde aynı işgünü, para yatırılışında bir
sonraki işgünü valör kabul edilir
- Faize esas gün sayısı hesabında valör günü hesaplamaya dahil
edilir, son gün hariç tutulur
Axn
 Adat : Basit faiz formülünde -----------100
Örnek : 1.500.000 USD mevduatın yılık basit %12 faiz
oranından 30 günlük faizinde;
Adat = 1.500.000 x 30 / 100 = 450.000
Faiz = 450.000 x 12 / 365 = 14.794,52 USD
 Borç / Alacak faizler : Faizli aktifler üzerindeki faiz oranı borçlu,
faizli pasifler üzerindeki faiz oranı alacaklı faiz oranıdır.
25
Mevduat
 Hamburg yöntemi : Gün sayıları bir sonraki valöre göre
hesaplanır ve adatlar bakiye üzerinden bulunur.
İşlem Tar.
30.06
04.07
12.07
16.07
Toplam
Valör
03.07
04.07
13.07
16.07
Gün sayısı
1
9
3
0
Borç İş.
Alac. İş.
5.000
2.000
4.000
7.000
Bakiye
5.000
3.000
7.000
0
Adat
50
270
210
0
530
26
FİNANSAL PİYASALAR
 ORGANİZE PİYASALAR :
- Takas sorumluluğu ve riski, piyasayı düzenleyen kuruluşa aittir
- İşlem yapan oyuncular teminatlar yatırır (başlangıç t.,
sürdürme t. vb.)
- Piyasalar katı kurallara sahiptir ve işlem saatleri belirlenmiştir
- İşlem maliyetleri daha yüksektir
- Organize olmayan piyasalara oranla genellikle derinlikleri daha
azdır
- Fiyatlandırmada kotasyon esası geçerlidir
 ORGANİZE OLMAYAN (TEZGAHÜSTÜ - OTC) PİYASALAR
- Takas sorumluluğu ve riski oyunculara aittir
- İşlem yapan oyuncular birbirlerine “line” açarlar
- Piyasalar esnektir, saatler değişebilir
- İşlem maliyetleri daha düşüktür
- Derinlikleri genellikle daha fazladır
- Fiyatlandırmada karşılıklı pazarlık esası geçerlidir
27
FİNANSAL PİYASALAR
 Organize piyasalar:
TCMB AÇIK PİYASA
TCMB INTERBANK PARA PİYASASI
TCMB DÖVİZ PİYASASI
IMKB TAHVİL/BONO PİYASASI (KESİN ALIM/SATIM, REPO PAZARI)
IMKB HİSSE SENETLERİ PİYASASI
IMKB ULUSLARARASI TAHVİL&BONO PİYASASI
ISTANBUL ALTIN BORSASI
İZMİR VADELİ İŞLEMLER VE OPSİYON BORSASI
 Tezgahüstü piyasalar:
BANKALARARASI TL PİYASASI
BANKALARARASI REPO PİYASASI
BANKALARARASI TAHVİL PİYASASI
BANKALARARASI DÖVİZ PİYASASI
SERBEST DÖVİZ PİYASASI
SERBEST ALTIN PİYASASI
28
TCMB’deki Para Politikası Araçları
Standart modern araçlar:
Açık piyasa işlemleri: En etkin ve sık kullanılan araçtır.
Kısa vadeli faiz oranları : Kurlara doğrudan müdahale yoksa
genellikle MB kendi faiz oranlarını belirler
Zorunlu karşılıklar: Etkin, ancak demodedir.
Reeskont penceresi: Terkedilmiş bir araçtır. Büyüme ana
amaç ise ön plana çıkar
Doğrudan kur müdahaleleri : Asli para politikası aracı
değildir. Kurların ekonomiyi ciddi etkilemesi halinde kullanılır
29
ORGANİZE PARA PİYASALARI






AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ :
1211 Sayılı Kanun 52. Madde ile 1987’de kuruldu
Hazine ihalelerinin tamamlayıcısı ve düzenleyicisidir. Likiditeyi
kontrol etmekle ilgili ana amacın yanısıra, Hazine ihalelerinde
faiz ve ikincil piyasalarda derinlik oluşumunu sağlamak diğer
önemli amaçlardır
Kesin alım-satımda vadesine en çok 1 yıl kalan kağıtlar
kullanılır. Reuters : CBTL, CBTM
Repo-ters repoda Reuters: CBTF,CBTG
Repo ihalelerinde geleneksel yöntem tercih edilir. Faiz oranı ve
fiyatı bankalar belirler. Teklifler 1.000 YTL ve katlarıdır
Doğrudan alım-satımda fiyat hesabında 100 YTL nom bedel
kullanılır
30
ORGANİZE PARA PİYASALARI
 Tüm bankalar ve seçilmiş bazı aracı kurumlar açık piyasa







işlemlerine katılabilir.
Maksimum repo/ters repo vadesi 91 gündür.
İşlemlerden komisyon ve masraf alınmaz.
Kamunun ihraç ettiği kıymetler birincil piyasadan alınamaz.
Standart repo/ters repo ihale saati 11.00’dır (10.00-16.00).
Repo ve ters repo işlemlerinde, işleme konu kıymetlerin Resmi
Gazete fiyatları baz alınır.
Doğrudan satın alınacak kıymetlerde 91 gün vade sınırı yoktur.
Likidite senedi ihracı dışındaki işlemlerde DİBS kullanımı
zorunludur
31
ORGANİZE PARA PİYASALARI
TCMB INTERBANK PİYASALARI :
 Merkez Bankası bünyesinde kurulmuş bulunan Bankalararası
Para Piyasası (TCMB Interbank), bankalararası rezerv
hareketini teşvik etmek ve kaynakların daha verimli
kullanılmasını sağlamak amacıyla, kısa dönem nakit fazlası olup
bunu plase edemeyen bankalar ile kısa dönemli nakit ihtiyacı
bulunup bu ihtiyacını uzun dönemli varlıklarını elden çıkarmadan
karşılamak isteyen bankaların birbirleriyle karşılaştırıldığı bir
piyasadır.
 TCMB’nin Blind-brokerlık (işlemlere garantör sıfatıyla aracılık)
faaliyetleri 2 Aralık 2002 tarihinde sona ermiştir. Bu tarihten
itibaren TCMB, sadece TL depo işlemleri yapmaktadır.
 Piyasa katılımcıları sadece bankalardan oluşmaktadır.
32
ORGANİZE PARA PİYASALARI
 İşlem saatleri : 10.00 – 16.00
İşlem basamağı : 10.000 YTL ve katları
 Reuters : CBTC, CBTD
 İşlem komisyonu : Milyonda 48
 Teminat oranı : %110
 Banka risk grupları (4 grup)
- sermaye tabanı,
- sermaye yeterlilik oranı,
- ortalama kaynak ihtiyacı,
- aktif büyüklüğü

33
ORGANİZE PARA PİYASALARI
 Gün içi likidite imkanı (GİL)
 Geç likidite penceresi
 TL Depo alım/satım işlemleri
 Likidite senedi ihracı
34
ORGANİZE PARA PİYASALARI







TL Depo İşlemleri :
TCMB, gecelik faizleri kontrol etmek amacıyla bu piyasada alt
ve üst faiz oranları belirler.
Bankalar, birbirleriyle sadece bu kotasyonlar içerisinde işlem
yapabilirler.
TCMB, bankalararası işlemlerde komisyon alır
Eğer faizler taban ya da tavana ulaşırsa, TCMB alıcı ya da satıcı
olarak devreye girer. Ancak, tavan faiz çerçevesinde bankaların
borç alabilecekleri tutar, limitleri ile sınırlıdır.
Faiz kotasyonları, 25 baz puan ve katları şeklinde verilir (22,25;
22,50 gibi)
O/N ve 7 gün vadeli depo işlemleri ile , 2 ve 4 haftalık depo alım
ihaleleri de yapar. Depo ihalelerinde faiz tekliflerinde 1 baz puan
ve katları uygulanır (3 aya kadar ihale yöntemiyle TL depo işlemi
yapılabilmektedir).
TL depo işlemleri, açık piyasa işlemleri çerçevesinde bir tür
likidite kontrol aracıdır ve gecelik faizlerin aşırı dalgalanmasının
önüne geçmek için kullanılır.
35
10.00
: Borç alma/borç verme oranlarının, Geç
likidite penceresi oranlarının ve TL
depo/repo
ihalelerinin ilanı
10.00 - 14.00 : İMKB Repo Piyasası işlemleri
10.00 - 16:00 : Gün içi Bankalararası Para Piyasası
işlemleri
10.00 - 11:00 : Normal repo/ters repo ve TL depo ihaleleri
11.00 - 15.00 : Gün içi repo ihaleleri
15.00
: Döviz ihaleleri
16:30
16:00
15:00
15:00
11:00
10:00
Merkez Bankası Piyasaları Çalışma
Saatleri
16.00 - 16.30 :
Geç Likidite
Penceresi
36
OTC PARA PİYASALARI
Bankalararası TL Piyasası :
 İkincil piyasa olarak da adlandırılan, bankaların kendi aralarında,




herhangi bir düzenlemeye tabi olmaksızın fon alışverişlerini
gerçekleştirdiği piyasadır.
İşlemler teminatsız yapılırlar.
İşlemlerin teminatsız olmasından dolayı, her banka, işlem
yapacağı bankalara ve işlem miktarına sınırlama (line)
getirmektedir.
İşlemler telefonla pazarlık usulüyle ya da veri dağıtım
firmalarının dialing imkanlarından yararlanılarak yapılmaktadır.
Faiz oranları, piyasanın likiditesine ve bankaların nakit
pozisyonuna göre pazarlıkla belirlenmektedir.
37
OTC PARA PİYASALARI
 TCMB Interbank piyasasının alternatifi olup OTC’dır
(tezgahüstü piyasa)
 TCMB Interbank’ta işlem limitlerinin yetmemesi, maliyet
yüksekliği, teminat istenmesi bu piyasayı yarattı
 Reuters : TRLDEPO, TRLDEPP, TRLDEPQ
 Karşılıklı line’ları olan bankalar bu sayfalardaki kotasyonlarını
birbirine ekran fiyatı olarak verir
38
OTC PARA PİYASALARI
Bankalararası repo piyasası :
 IMKB Tahvil-Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarının





OTC’sıdır
İMKB repo piyasasında tanınan limitler yetersiz kaldığında
üyeler, işlemleri kendi aralarında gerçekleştirmektedir.
“Line"ı olan bankalarla ve "line" limitleri dahilinde işlem
yapılabilmektedir. Bankalar line konusunda hassastır.
İşlemler telefonla pazarlık usulü yada bilgi dağıtım firmalarının
dialing imkanlarından faydalanılarak yapılmaktadır.
Oranlar daha çok IMKB Repo-Ters Repo Pazarı'nda
gerçekleşen oranlar baz alınarak tesbit edilmektedir.
Herhangi bir düzenlemeye tabi değildir.
39
ORGANİZE DÖVİZ PİYASALARI
TCMB Döviz Interbank Piyasası :
 Görev: TCMB Kanunu Madde 4-b
“Hükümetle birlikte Türk Lirasının iç ve dış değerini korumak için
gerekli tedbirleri almak ve yabancı paralar ile altın karşısındaki
muadeletini tespit etmeye yönelik kur rejimini belirlemek, Türk
Lirasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesi için
döviz ve efektiflerin vadesiz ve vadeli alım ve satımı ile
dövizlerin Türk Lirası ile değişimi ve diğer türev işlemlerini
yapmak,” olarak belirtilmiştir.
 Yetki: TCMB Kanunu Madde 53-a
“Banka, uyguladığı para politikası çerçevesinde, Türk Lirasının
yabancı paralar karşısındaki değerini belirlemek amacıyla, döviz
ve efektiflerin vadesiz ve vadeli alım ve satımı ile şartları
önceden belirlenmek suretiyle dövizlerin Türk Lirası ile değişimi
ve diğer türev işlemleri yapabilir. “
40
ORGANİZE DÖVİZ PİYASALARI
 TCMB Döviz ve Efektif Piyasaları:
- TL Karşılığı döviz alım/satım piyasası (TLFX)
- TL Karşılığı efektif alım/satım piyasası
- Döviz depo piyasası
- Döviz karşılığı döviz, efektif karşılığı efektif piyasası (FXFX)
- Swap ve Forward
 Piyasa katılımcıları: Bankalar, katılım bankaları ve yetkili
müesseselerden oluşmaktadır.
41
ORGANİZE DÖVİZ PİYASALARI
 Piyasanın İşleyişi :
- Reuters : Alım-satım
: CBTR
Döviz deposu : CBTJ
- TL / döviz-efektif işlemleri yapılır
- TCMB döviz sattığında hem kuru düşürebilir, hem de
likiditeyi daraltırsa faiz yükselebilir
- Min işlem tutarı 1 Milyon USD
- Teklif ve talepler gizlidir
- İşlem saatleri 10.00-15.00
- Bid-ask için aynı gün valörlü en iyi 3 teklif CBTR’de gösterilir
- 1 gün valörlü teklifler CBTQ’da ilan edilir
- %01 kambiyo gider vergisi döviz satışı yapana aittir
42
ORGANİZE DÖVİZ PİYASALARI
 TCMB Döviz Deposu İşlemleri :
- TCMB, 1 hafta – 2 ay vadelerle döviz /efektif piyasasında
çalışan kurumlarla CBTJ ekranındaki kotasyonlarla USD depo
işlemi yapar
- Bankalar kendi aralarında işlem yaparsa faiz oranını kendileri
belirler
- TCMB kotasyonları, uluslararası piyasalar faiz oranları + spread
ile günlük belirlenir
- İşlemlerde TL’de ise Interbank faiz oranları geçerlidir
- Döviz karşılığı TL kuru, TCMB günlük gösterge kurunu
belirleyen piyasa yapıcısı bankaların işlem saatindeki satış
kotasyon ortalamasıdır
43
ORGANİZE DÖVİZ PİYASALARI
Gösterge kurların belirlenmesi :
 Bankalararası döviz piyasasında saat 10:30 ile 15:30 arasında,
birer saat ara ile, 1 milyon USD için kotasyon veren bankaların
alım-satım kotasyonları oratalamasının ortalaması alınarak
belirlenir.
 Aynı saatlerde uluslararası piyasalardaki çapraz kurlar da
benzer şekilde hesaplanmakta ve bu kurlara göre diğer döviz
kurları hesaplanmaktadır.
 TCMB her gün saat 15:30’da, gösterge niteliğindeki döviz
kurlarını ilan etmektedir. (USD/TL, EUR/USD)
 Dalgalı kur rejimi çerçevesinde aşırı dalgalanmalar dışında
kurlara müdahale edilmemektedir.
 Dalgalı kur rejiminde kurlar, ekonominin barometresi görevini
üstlenmekte; ekonomik politikalardaki tutarsızlığı ve yapısal
reformlardaki aksamaları net bir şekilde yansıtmaktadır.
44
OTC DÖVİZ PİYASALARI
Bankalararası Döviz Piyasası :
 Bankalar, yetkili müesseler, katılım bankaları döviz alım-satım
işlemlerini (TLFX ve FXFX) ikincil piyasada özel bir
düzenlemeye tabi olmayan piyasada kendi aralarında
yapabilmektedir.
 “Line"ı olan bankalarla ve "line" limitleri dahilinde işlem
yapılabilmekte ve teminat alınmamaktadır.
 İşlemler telefonla pazarlık usulüyle ya da veri dağıtım
firmalarının dialing imkanlarından yararlanılarak ülke saatleri
içinde yapılmaktadır.
 Bankalar kotasyonlarını bilgi dağıtım firmalarının ekranlarına
girerek (Reuters TRY=1) ilan etmekte ve girilen bu kotasyonlar
1mn USD için bağlayıcı nitelik taşımaktadır.
45
OTC DÖVİZ PİYASALARI
 TCMB Döviz-Efektif piyasasının OTC alternatifidir





Çift taraflı kotasyonlar 1 Milyon USD için geçerli olup üzerindeki
talepler pazarlığa tabidir
Kurlar çok yükselirse TCMB en yüksekten başlayarak
müdahale edebilir. EFT kapanışına kadar aldığı USD karşılığı
TL’nı TCMB’na yatıramayan bankanın Interbank teminatına el
konur
Büyük yabancı bankalar da ağırlıklı olarak bu piyasayı kullanır.
Türkiye’de döviz kurları bu piyasada oluşur
FXFX işlemler anında teslim, TL-USD işlemler aynı gün valörlü,
TL-Diğer dövizler TOM valörlüdür
Vadeli döviz işlemleri de bu piyasada yapılır
46