Sindirim Sistemi

1.Sindirim olayını
2.Sindirim sisteminin yapı organ ve grevlerini
3 Sindirim sistemine yardımcı organların yapı
organ ve görevleri
4.Besinlerin mekanik ve kimyasal olarak
sindirilmesi
5.Sindirilen besinlerin sindirim organlarında
emilmesi
6.Doğru ve dengeli beslenme.
7. Sindirim sistemimizin sağlığını nasıl korumamız
gerektiğini
Konu sonunda öğrenmiş olacaksınız.
Canlıların eneri elde etmek , büyümek , ve hayatını devam ettirmek için
kullandıkları yiyecek ve içeceklere BESİN adı verilir.
Protein
Yağ
Karbonhidrat
BESİN
vitamin
mineraller
su
Besinlerden su, mineral ve vitaminler çok küçük yapılı oldukları için
sindirim organlarında parçalanmadan kana geçerler
Büyük moleküllü besinlerin kana geçebilecek kadar
küçük moleküllü besinlere dönüştürülmesi olayına
SİNDİRİM denir.
Vücudumuzda sindirim olayını gerçekleştiren organlar sindirim
sistemini oluşturur.
Besinlerin ağız ve kas hareketleri
yardımı ile küçük parçalara ayrılması
olayına MEKANİK SİNDİRİM denir.
Mekanik sindirim ağızda dişlerle ve dille
, mide ve bağırsakta ise kaslarla
yapılır.
Unutulmaması gereken bir diğer nokta
ise karaciğer tarafından salgılanan
safranında
fiziksel
sindirimi
sağladığıdır.Bu salgının kimyasal sindirim
yapmadığını bilmek gerekir.
Fiziksel sindirim ağızdan bağırsaklara
gidildikçe azalır
Besinlerin sindirim sıvılarında enzim adı
verilen salgılar yardımı ile küçük
parçalara ayrılması işlemine KİMYASAL
SİNDİRİM denir.
Kimyasal
sindirim
ağızda
başlar,
bağırsaklara doğru gidildikçe artar.
Besinler sindirim sistemine ağız yardımı ile alınır.Burada
büyük parçalar halinde alınan yiyecekler dişler
tarafından öğütülür ve tükrük bezinin salgıları yardımı
ile yumuşatılır.
Tükrük içinde bulunan enzim karbonhidratların kimyasal
sindirimini başlatır. Yani karbonhidratların kimyasal
sindiriminin başladığı yer ağızdır.
Dişler ve dil ise ağıza
sindiriminden sorumludurlar
alınan
besinlerin
mekanik
Ağız ile yemek borusun arasında bulunan yemeği yemek
borusuna, havayıda soluk borusuna ileten bir bölümdür
Yutakta besinlerin sindirimi olmaz.
Ağızda çiğnenen besinler dil ile arka tarafa itilir ve
yutma olayı gerçekleşir yutak ise yutulan besini yemek
borusuna gönderir.
Yutak ile yemek borusu arasında bulunan boru
şeklinde bir yapıdır.Besinlerin yutaktan yemek
borusuna taşınmasını sağlar.
Yemek borusu yemeği peristaltik hareket ile mideye
doğru indirir.Bu hareket çok güclüdür ters çevrilmiş
bir insan peristaltik hareket sayesinde yemeği
yinede mideye gönderebilir.
Eğer yemek borusundaki peristaltik hareket ters
olup ağza doğru olursa kusma gerçekleşir.
ÖNEMLİ:yemek borusunda sindirim olmaz.
Torba şeklinde olup sindirim sisteminin en geniş
bölümüdür.Yapısında düz kaslar ve salgı bezi
bulunur.Kaslar mideye gelen besinleri kasılıp
gevşeyerek mekanik olarak sindirir.
Midede bulunan mide asidi ve mide özsuyu ise
mideye gelen besinlerin kimyasal sindirimini
sağlar.
Midede hem kimyasal hemde mekanik sindirim
yapılır.
Mide proteinlerin kimyasal sindiriminin başladığı
yerdir.
Mide ile kalınbağırsak arasında bulunan yaklaşık 6m
uzunluğunda tüp şeklinde bir yapıdır.
İnce bağırsakta protein yağ ve karbonhidratların
sindirimi tamamlanır ve burada emilerek kana alınır.
Karaciğerden salgılanan safra salgısı ince bağırsakta
yağların FİZİKSEL sindirimini sağlar.
Pankreas ise pankreas özsuyu ile ince bağırsaktaki
protein yağ ve karbonhidratların sindirimini sağlar.
İnce bağırsakta parçalanan besinler viluslar yardımı
ile kana geçmesi olayına EMİLİM denir
VİLUS:ince bağırsaktaki parmak şeklindeki çıkıntılara
denir.Vilusların görevi besinlerin emilimini sağlamtır.
Viluslar ince bağırsağın yüzey alanını genişletir.
İnce bağırsaktan sonra gelen yaklaşık
2m uzunluğunda boru şeklindeki bir
yapıdır.
Kalınbağırsakta besinleri sindirmek için
enzim salgılanmaz.
Mineral su ve vitaminlerin kana emildiği
yer kalınbağırsaktır.
Kalın bağırsakta bazı yararlı bakteriler
yaşar ve bu bakteriler B ve K vitamini
sentezler.
Besin
maddelerinin
sindirilmeyen
ve
vücudumuz
tarafından
kullanılmayan
kısmı(dışkı)
anüs
yoluyla
vücuttan
uzaklaştırılır.
Karaciğer ince bağırsağa safra salgısı
salgılar
Çeşitli maddeler içeren safra yağların
mekanik parçalanmasını sağlar.
Karaciğerin bilinen 400 görevi vardır.
Vücudun sanayisidir.
Pankreas özsuyu salgılayarak ince
bağırsağa
verir.
Bu
sıvıda
karbonhidrat, yağ ve proteinlerin
sindirilmesini
sağlayan
enzimler
bulunur.
Bir
insanın
su
ve
yemek
olmadan
yaşayabildiği bilinen en uzun süre 18
gündür.18 yaşında Avustralyalı bir genç
tutuklanıp cezaevine konmuş ve unutulmuş.
18 gün sonra bulunduğunda ölmek üzere
olduğu görülmüştür.
Protein, yağ, karbonhidrat, vitamin, su ve
minerallerin yeterli miktarda ve birlikte
alınmasına DENGELİ BESLENME denir.
•Dengeli beslenmeye dikkat etmeliyiz.
• Etler iyi pişirilmeli ve fazla tuzlu ve
baharatlı olmamalıdır.
• Bol su içilmeli, asitli, boyalı, alkollü
içeceklerden
ve
sigaradan
uzak
durmalıyız.
•Düzenli spor yapmalıyız.
• Lokmalar
iyice
çiğnendikten
sonra
yutulmalı ve yavaş yemek yenmelidir.Zira
mide doyduğunu geç anlar
•Asit ve
durulmalı.
kafeinli
yiyeceklerden
uzak
•Aşırı sıcak ve soğuk besinler yenmemeli.
*Canlı organizma için önemli bir yakıttır.
*Canlılar enerji elde etmek
karbonhidratları kullanırlar
için
ilkönce
*Un ve unlu mamullerde bol miktarda bulunur.
Diğer
besinlere
bulundururlar
oranla
Vücudumuzda ihtiyaç
olarak depolanır.
iki
fazlası
kat
besinler
enerji
yağ
A, D, E, K vitaminleri yağda çözünür.
Yağlar deri altında depolanarak canlıyı çarpma
ve darbelere karşı korur. Ayrıca iyi bir ısı
iletkeni olmadığı için vücudu soğuğa karşı
korur.
Ayçiçeği, fındık, zeytin, soya da bol miktarda
bulunur.
Yağlar vücutta enerji üretmek için ikinci sırada
kullanılırlar.
Salatalara neden yağ dökülür?
Hücrelerin yapısını meydana getirirler.
Karbonhidrat yağlardan
vermek için kullanılırlar.
sonra
enerji
Düzenleyici olarak görev yaparlar.
Et balık tavuk süt ve süt ürünerinde bol
miktarda bulunur
Çok iyi bir çözücüdür bu nedenle
besinler su varlığında sindirilir.
Kanda bulunan su besinlerin dokulara
taşınmasında
çok
önemli
bir
maddedir.
Vücut ısısının düzenlenmesinde görev
alır.