osmanlı ordu s*stem

SARACALAR ORTA OKULU
OSMANLI ORDU SİSTEMİ
ÖĞRENCİNİN;
ADI:AYDAN ŞEVVAL
SOYADI:ÇİÇEK
NO:37
SINIF:7/A
ÖĞRETMENİN;
ADI:AYŞE
SOYADI:ARIKAN
DERS:SOSYAL BİLGİLER
KONU:OSMANLI ORDU SİSTEMİ
OSMANLI ORDUSU
A
Osmanlılar,
öncelikle bir beylik halinde ortaya çıktılar.Ertuğrul Gazi başkanlığında Söğüt
ve Domaniç çevresine gelen Türkmen Topluluğu (Kayılar), Selçuklu Hükümdarı Alaaddin
Keykubat zamanında Ankara’nın batısındaki Karacadağ Çevresine yerleştiler.Daha sonra
bu Türkmenler batıya doğru ilerleyerek Osman Bey önderliğinde Osmanlı Beyliği ’ni
kurdular.
Osmanlı Beyliği, coğrafi konum itibariyle Bizans’a komşu bir durum-daydı. Böylece “Gaza
- Cihat” yapabileceği toprak-larla karşı karşıyaydı.
Osmanlılar,batıya doğru ilerlediğinde ise ekonomik merkez ler olan İznik,İzmit ve Bursa’yı
zayıf bir Bizans Devleti ‘nden zamanla elde edebilecek durumdaydı
1243’teki Kösedağ Savaşı ’ndan sonra Anadolu’nun çeşitli yerlerinde beylikler ortaya
çıktı…Anadolu’da,Türkiye Selçuklu Devleti’nin etkisi giderek azalırken,belli yerlerde
kurulan beylikler arasındaki savaş ve iç çekişmeler eksik olmuyordu…Bu durum,Osmanlı
Beyliği ‘nin giderek güç kazanmasına etki etmiştir.
Osmanlı Beyliği , ilk dönemlerde, Bizans ile mücadeleye giriştiler.
Anadolu Beylikleri arasındaki çekişmelere müdahale etmediler.
Bu durumda beylikler Osmanlı Beyliği ‘ne karşı cephe almadılar.
Böylece Osmanlı Beyliği sınırlarda daha rahat bir şekilde hareket etti.
Gerek Anadolu, gerekse Balkanlar-daki vali ve komutan lar merkezi dinlemi-yorlardı.
“Tekfur” denilen beyler serbest bir şekilde hareket ediyorlardı.
Bu durum Osmanlıların yayılmasında kolaylık sağladı. Bizans Devleti , tam bir entrika
- baskı ile iç içe bir yönetim
Bu dönemde Balkanlı milletler arasında mücadeleler vardı. Güçlü temellere sahip
merkezi devletler yoktu. Bu durum; Osmanlıların Balkanlarda da kolayca yayılmalarını
sağladı. Balkanlarda iki önemli güç vardı. Bunlar Bulgar ve Sırp Krallıklarıdır. Gerek
Sırplar gerekse Bulgarlar Bizans sınırlarına devamlı saldırılar düzenleye-rek Bizans
aleyhine gelişiyorlardı
Balkanlarda yaşayan milletler, Bulgar ve Sırpların baskısı altında eziliyordu…
Bu durum,bu milletlerin Osmanlı ya karşı sempati duymasına etki etmiştir.
Fethedilen yerlerin elde tutulması için nüfus üstünlüğüne ihtiyaç vardır.
Osmanlılar da fethettikleri yerlere hemen doğudan gelen Türkmenleri
yerleştirmişlerdir.
Bu durum , alınan bölgenin kısa zamanda Türkleşmesini sağlamıştır.
OSMANLI ORDUSU
DENİZ KUVVETLERİ
KARA KUVVETLERİ
KAPIKULU
ASKERLERİ
PİYADELER
EYALET
ASKERLERİ
SÜVARİLER
-Tımarlı sipahiler
-Akıncılar
-Acemi Ocağı
-Silahtarlar
-Yeniçeri Ocağı
-Sipahiler
-Cebeci Ocağı
-Sağ Ulufeciler
-Topçu Ocağı
-Sol Ulufeciler
-Top Arabacılar Ocağı
-Sağ Garipler
-Sol Garipler
-Azaplar
KARA KUVVETLERİ
Osmanlı ordu teşkilatı, Anadolu Selçukluları, İlhanlılar ve Memlüklüler devletlerinin ve Roma
İmparatorluğunun askeri teşkilat yapılarından belirli ölçülerde yararlanılarak kurulmuştur.
Osmanlı Ordusu'nun Başkomutanlık görevini Padişahlar yapmışlardır.
Piyadeleri "yaya”, süvarileri ise "müsellem” şeklinde adlandırılmıştı. Kapıkulu Ocakları’nın
kuruluşuna kadar savaşlarda fiili olarak hizmet gördüler.
Osmanlı Devletinin temeli atılırken süvari olan beylik kuvvetlerinin yerine vezir Alaâddin Paşa ile
Kadı Cendereli Kara Halil'in tavsiyeleriyle Türk gençlerinden oluşan ayrı ayrı biner kişilik yaya ve
müsellem isimleriyle muvazzaf iki sınıf piyade ve süvari kuvveti kuruldu.
Osmanlı Devleti’nin beylik-devlet siyasetinden imparatorluk siyasetine geçişi imparatorluk içinde
bağımsız güç bırakmak istemeyen, merkezi otoriteyi devşirme-kapıkulu-yeniçeri-enderun
sistemiyle sağlamlaştırmak isteyen II. Mehmet ile başlamıştır.
II. Mehmet Yeniçeri ocağına büyük önem vermiş Çandarlı ailesinden sonra vezir-i azamlığa
devşirme-kapıkulu kökenliler getirilmeye başlanmış ve yeniçeri devşirme aristokrasisi Cem ve II.
Beyazıt arasında çıkan taht kavgasında belirleyici rol oynayarak tımarlı sipahi-Türk aristokrasisine
karşı üstünlük sağlamışlardır. Kanunî Sultan Süleyman'ın ölümü ile, devletin henüz karalarda
üstünlüğü, iç denizlerde hakimiyeti ve sosyal düzeni devam etmekte idi. Duraklama Döneminde
artık ihtiyaç kalmayan yaya ve müsellemler ve voynuklar gibi bazı eski askeri birlikler
kaldırılmıştır. Kapıkullarının sayısı 1610’larda 40.000'e çıkmış, tımarlı sipahi sayısı 20.000'e
düşmüştür. Sonuç olarak, tımar sisteminin bozulmasının en olumsuz tarafı, devletin iktisadi
yapısına yansımasıdır.
Orduda muvazzaf askerlerin yanında savaş ve olağan üstü durumlarda çağırılan ek kuvvetler de
bulunuyordu. 1610'da, 203.000 kişilik Osmanlı ordusunun mevcudu aşağıdaki gibidir.
Kapıkulu Askerleri
Kapıkulu Ocağı ,Osmanlı Devleti'nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı
olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına verilen addır. Kapıkulu ocaklarının
kurulmasından önceki dönemde Osmanlı Devleti'nin askeri gücünü yayalar ve müsellemler
oluşturuyordu. Bu birlikler tımarlı sipahiler, akıncılar, azaplar, voynuklar, martoloslar ve
cerahorlarla destekleniyordu.
I. Murad döneminde (1360-89) örgütsel kuruluşu tamamlanan kapıkulu ocakları, 16.
yüzyılda yeniden düzenlendi. Bu yapıda, yaya ve atlı olarak iki ana sınıf vardı. Acemi
oğlanları, yeniçeriler, cebeciler, topçular, top arabacıları yay sınıfını, sipahiler, silahdarlar,
sağ ulufeciler, sol ulufeciler, sağ garipler, sol garipler de atlı sınıfı oluşturuyordu.
Kapıkulu olacak kişinin ailesiyle ve diniyle tüm bağlarını koparması, aynı yeni doğmuş gibi,
hükümdardan başka kimseye maddi ya da duygusal herhangi bir bağ hissetmemeleri
gerekiyordu. Osmanlı hanedan zihniyeti, Müslümanlara bu mevkilerin kapalı olmasına
bahane olarak da, "gerçek bir müslümanın kul olamayacağı" görüşünü ileri sürüyordu.
Kapıkulu ocakları, Bektaşiliğin güçlü biçimde örgütlendiği Osmanlı kurumlarındandı ve bu
nedenle ocağa Ocağ-ı Bektaşiyan, askerlerine taife-i Bektaşiye, ocak subaylarına sanadid-i
Bektaşiyan, yükselme yoluna da ilsile-i Bektaşiyan deniliyordu. Bektaşilikteki alegorik
simgeler de aynen kapıkulu ocaklarına alınmıştı ve Bektaşi dervişleri ocak ortalarının üyesi
sayılıyordu.
Kapıkulu Piyadeleri
Osman Bey döneminde ülke küçüktü ve ordu, aşiret kuvvetlerinden
oluşmaktaydı. Belli dönemlerde Nefir-iam adı verilen seferberlik
çağrısı yapılarak eli silah tutan aşiret kuvvetleri orduya çağırılırdı.
Orhan Gazi döneminde vezir Alâeddin Paşa ile Çandarlı Kara Halil'in
önerisi ile Türk gençlerinden oluşan biner kişilik yaya ve müsellem
adlarında iki sınıf oluşturuldu. I. Murat'ınilk dönemlerinde bunların
sayısı artırıldı. Yaya ve müsellemler savaş zamanında günlük ikişer
akçe alır, diğer zamanlarda kendilerine verilen çiftlikleri ekip biçerler
ve vergi vermezlerdi. Yaya ve müsellemler XV. yüzyıl ortalarına kadar
silahlı hizmette bulunmuşlar, ancak kapıkulu askerlerinin sayısı
arttıkça ordunun geri hizmetlerinde nakliye, maden işletmeleri, kale
yapımı, tersane gibi işlerde kullanılmışlardır.Bu birlikler tımarlı
sipahiler, akıncılar, azaplar, voynuklar, martoloslar ve cerahorlarla
destekleniyordu
Acemi Ocağı : Devşirilen çocukların getirildiği ilk ocaktır. Burada ilk askeri eğitim verilirdi. Acemi
Ocağında eğitimlerini tamamlayan devşirmelerin bir kısmı enderuna gönderilirken bir kısmı da
diğer Kapıkulu Ocaklarına gönderilirlerdi.
Yeniçeri Ocağı : I. Murat zamanında kurulmuş¬tur. Osmanlı ordusunun yaya (Piyade)
askerleridir. Komutanlarına Yeniçeri Ağası denilirdi. Yeniçeriler barış zamanında Divanın
koruyuculuğunu ve İstanbul'un güvenliğini sağlarlardı.
Cebeci Ocağı : Yeniçerilerin silahlarını yapan, tamir eden ve saklayan ocaktı.
Topçu Ocağı : Orduya ait topların yapımı, bakı¬mı ve savaşlarda kullanılması ile görevli ocaktı.
Top Arabacılar Ocağı : Topların sefer sırasında taşınmasıyla görevli idi.
Lağımcı Ocağı: Kale kuşatmalarında tünel kazarak surların altına patlayıcılar koyan ve patlatan
ocaktır.
Kapıkulu Süvariler
Kapıkulu süvârileri; yeniçeriler ve bostancılar arasında hizmet görmüş olanlarla Enderûn ve
Enderûn'a eleman yetiştiren Edirne, Galatasaray, İbrâhim Paşa, İskender Paşa sarayları gibi
yerlerden içoğlanları ve büyük fedâkarlığı görülen garib yiğitlerden alınan fertlerle vücûda
getirilmiş bir sınıftı. Bunlar yeniçeriler ve diğer piyâde sınıfları gibi maaşlıydı. Timarlı
sipâhîlerden ayırmak için kendilerine bölük halkı da denirdi. Sonraları yalnız sipâhî demekle
kapıkulu süvârisi kastedildi.
Kapıkulu süvârî ocağına nefer alınmasına “bölüğe çıkmak” denirdi. Altı bölük olan kapıkulu
süvârî ocağına, gerek saraylardan, gerek yeniçeri ocağından geçenlere bir hayvan veya hayvan
parasıyla berâber yay ve ok akçesi adıyla bir mikdâr para verilirdi.
Murâd-ı Hüdâvendigâr zamânında kurulan kapıkulu süvârîleri; başlangıçta sipâhî ve silahdâr
olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Bu iki kısım süvârîden sonra derece derece aşağıya doğru
ulûfeciyân-ı yemîn (sağ ulûfeciler) ve ulûfeciyân-ı yesâr (sol ulûfeciler) ve gurebâ-i yemîn (sağ
garibler) ve gurebâ-i yesâr (sol garibler) isimleriyle 15. asır ortalarına doğru dört kısım kapıkulu
süvârîsi daha kuruldu ve süvârîlerin hepsi altı bölüğe tamamlandı. Kapıkulu süvârisînden her
bölüğün ayrı ayrı vazifesi vardı.
Silahtar:Savaşta padişahın yanında durup padişahı korurlardı.
Sipahi :Bunlar hafif süvari birlikleri olup ok-yay kullanıp düşman birliklerini
yıpratır. Hafif zırh, kalkan ve kılıçlarıyla süratli olup stratejik kullanıldığı zaman
çok yararlı olan birliklerdi.
Sağ Ulufeciler:Savaşta ordunun ağırlıklarını ve hazineyi korurlardı. Ayrıca saltanat
sancaklarını korurlardı. Sağ Ulufeciler,Osmanlı Devleti askeriyesinin Hassa
Ordusu'nun Süvariler kısmında yer alırdı.
Sol Ulufeciler: Sol ulûfeciler, seferde pâdişahın sağında yürüyen sipah bölüğünün
solunda yürürlerdi. Savaş meydanında ve ordunun konak yerinde ise, pâdişâh
sancağının solunda dururlardı.
Sol Ulufeciler: Sol ulûfeciler, seferde pâdişahın sağında yürüyen sipah bölüğünün
solunda yürürlerdi. Savaş meydanında ve ordunun konak yerinde ise, pâdişâh
sancağının solunda dururlardı. Hazîneyi korumak bunların görevleri arasındaydı.
Sağ Garipler:Savaşta ordunun ağırlıklarını ve hazineyi korurlardı .
Sol Garipler:Savaşta saltanat sancaklarını korurlardı.
EYALET ASKERLERİ
On altıncı yüzyılın ikinci yarısına kadar kapıkulu ocakları ile birlikte Osmanlı
ordusunun en büyük ve en önemli kısmını teşkil eden askerî sınıflar. Eyâlet
kuvvetleri ilk zamanlarda tımarlı sipâhî, azab ve akıncılardan ibaretti. Zamanla yeni
ihtiyaçların ortaya çıkması, bunların da genişlemesine yol açtı. Neticede; yayalar,
müsellemler, yörükler, cerahorlar, canbâzlar, akıncılar (serdengeçti, deliler),
gönüllüler, beşliler, fârisânlar, martoloslar, voynuklar ve derbendler gibi teşkilâtlara
da yer verildi.
Osmanlı kara ordusunun ikinci kısmıni meydana getiren, devletin büyümesinde,
gelismesinde ve sınırlarıni genisletmesinde önemli derecede rolü bulunan askerî
kuvvet, eyalet askerleridir.
Osmanlı ordusunun önemli bir kısmını eyalet askerleri oluşturuyordu. Eyalet
askerlerinin temelini “Tımarlı Sipahiler” oluşturmaktaydı.
Eyalet Askeri Tanzimat'tan önceki dönemde Osmanlı askeri teşkilatında ordunun iki
bölümünden birine verilen ad. Diğerine "Kapı kulu" denirdi. Eyalet ve sancaklar
gelirlerinin büyük bir bölümünü teşkil eden aşar, ferağ ve intikal harçları tımar,
zeamet ve has adı ile vezirler ile diğer devlet büyüklerine bırakılmış ve bunların
geliri ölçüsünde sefer zamanında gerektiği kadar asker çıkarmaları kanun ile
belirlenmiştir. Bu bakımdan eyalet askerleri, kapıkulu askerinden fazla miktarda
idiler. Beylerbeyi ve sancak beyleriyle, ümera, sulh zamanında "daire halkı" adı
altında maiyetlerinde bir askeri kuvvet bulundururlardı. Ancak, bazı eyalet ve
sancakların öşür ve diğer gelirleri doğrudan doğruya Devlet Hazinesi adına
toplanır, memleketin muhafazası için gerekli askerlerin salyanesi de bu gelirden
ödenirdi.
Tımarlı sipahiler:Osmanlı eyâlet kuvvetlerinin en kalabalik ve önemli sınıfıni timarli sipahi
denilen atlı birlikler meydana getiriyordu. Devletin büyüyüp gelismesinde baslica rolü oynayan
toprakli ve timarli süvari teşkilâti, daha önceki Müslüman Türk devletlerinde de vardi.
Osmanlılar, bu sistemi daha da gelistirmislerdi. Bu sayede Osmanlılar, bir taraftan topragin
islenmesini saglarken, öbür taraftan devletin atlı ihtiyacini gideriyorlardi. Bu mânâda
kendilerine dirlik verilmis olan toprak sahipleri, buna mukabil devletin muhafazasini üzerlerine
almislardi. Kurulus döneminden itibaren devam edegelen bu sistem, uzun müddet devam
etmisti. Böylece devletin asker ihtiyaci, kendilerine timar vermek suretiyle halk tarafindan
karşılaniyordu.
Akıncılar:smanlı İmparatorluğu’nun ilk yıllarında görülen ve sınır boylarında gaza amacıyla
saldırılar düzenleyen "Gaziler" zamanla akıncılara dönüşmüştür. Savaşta onların ana rolü ön
saflarda yer alarak düşmanı demoralize etmek ve bu amaçla gerilla taktiklerini kullanarak
düşman birliklerini bozmak veya şok etmekti.
Azaplar:Azablar Osmanlı ordusununAnadolu'daki yaya askerlerinin çoğunluğunu oluştururlardı
ve yerleşim birimlerinin güvenliğinin sağlanması, kalelerin savunulması gibi görevleri yerine
getirirlerdi. Azablar yükseliş döneminde Osmanlı seferlerinin değişmez bir parçasıydı. Meydan
savaşlarındaki görevleri ordu merkezinin ön tarafında, yeniçerilerin ilerisinde durmaktı. Hafif
donanımlı olan azab askerleri düşman ordusunda Osmanlı merkezinin zayıf olduğu kanısını
uyandırır ve bu durum padişahın tuğunun da bulunduğu merkeze doğru bir saldırı
başlatılmasına yol açabilirdi. Beklenen bu saldırı gerçekleşirse, azablar düşman birliklerine ok
atarak ilerleyiş sırasında kayıp vermelerini ve özellikle düşman süvarisinin saf düzeninin
bozulmasını sağlamaya çalışırlardı.
DENİZ KUVVETLERİ
323 yılında Marmara Denizi'ne ulaşan Osmanlı Devleti, 1324 yılında Karesioğulları
Beyliği'nin 24 gemiden oluşan yardımını aldı. Bu yardım kuvvetinin başında Karamürsel
Bey bulunuyordu. Bu donanma ilk olarak Marmara Denizi'nde güvenliği sağlıyordu. 1327
yılında Karamürsel'de ilk tersane kuruldu ve ilk Osmanlı gemileri inşa edildi.Osmanlı
donanması hiyerarşik düzene geçmişti, 1324 ilâ 1390 yılları arasındaki donanma
komutanlarına Derya Beyi denmekte idi. 1337 yılında İzmit'in ele geçirilmesinden sonra
Marmara Denizi'ndeki Osmanlı hakimiyeti kuvvetlendi, 1353 yılında Rumeli'ye geçiş
kolaylaştı.
XIV. Yüzyılda, Karamürsel'in yanı sıra Edincik'te, Gelibolu'da ve İzmit'te tersaneler kuruldu.
Bunlardan en büyüğü 1401 yılında I. Bayezid tarafından kurulmuş olan Gelibolu tersanesi
idi.Kuruluş döneminde Osmanlı donanması, Çanakkale Boğazı'nı elde tutmak ve
Marmara'nın güvenliğini sağlamak ile görevlendirilmişti. 1390 yılından itibaren donanma
komutanlarına Kaptan-ı Derya (Kaptan Paşa) denmeye başlandı. Bayezid, İstanbul'u
kuşattığında donanmadan yararlandı ama Haçlıların gelmesi sebebiyle kuşatmayı kaldırdı.
Ankara Muharebesi'nden sonra başlayan Fetret Devri'nde Osmanlı donanmasının
durumuna dair bilgi bulunamamaktadır. Fakat bundan sonra tahta çıkan I. Mehmet
döneminde, 1416 yılında Venedik ile deniz savaşı yapıldı ve savaşı Osmanlılar kaybetti,
barış anlaşması yapıldı.II. Murat döneminde ise, Osmanlı donanması Venedik'e üstünlük
sağladı.1430'da Selanik kuşatma altında iken Venedik donanması Çanakkale önlerine
geldi, yapılan deniz muharebesini Osmanlı donanması kazandı ve bundan sonra Selanik
ele geçirildi.
KAYNAKÇA
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanl%C4%B1_Donanmas%C4%B1
• http://www.egitimsitemiz.com/forumoku-344357sinif_sosyal_bilgiler_OSMANLI_ORDU_TESKILATI_ORDU_VE_DONANMA_
konu_ozeti.html
• http://www.sorubak.com/blog/osmanlida-ordu-konu-ozeti.html
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Azab
• http://www.bizimsahife.org/Kutuphane/Osmanli_Tarihi_Ans/Osmanli_Tari
hi_E/198_Eyalet_Askerleri.htm
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Eyalet_askerleri
• http://www.sorubak.com/blog/osmanlida-ordu-konu-ozeti.html
RAPOR
• Bu ödevi yapmadan önce , Osmanlı ordusu
hakkında hiçbir bilgim yoktu.
• Bu ödevi yaptıktan sonra, Osmanlı ordusu
hakkında bilmem gereken her şeyi öğrendim.
• Bu ödevi yaparken çok zorlanmadım. Sadece
bilmediğim kelimelerde biraz zorlandım.
• Bu ödevi yapmaktan büyük bir zevk aldım.çünkü;
Osmanlı bizim şuan Türkiye olmamızı sağlayan
devlet.Onların nasıl savaştıklarını öğrenmek
gerçekten güzel bir duygu.