Andersen hastalığı eşliğinde; METABOLİK HASTALIKLARDA KARACİĞER Doç. Dr. Gülden Diniz, PhD 2 Kasım 2016 Sunum Planı • Metabolik hastalıklarda KC tutulum paternleri • Olgu sunumu • Ayırıcı tanı ipuçları • Eve götürülecekler METABOLİK HASTALIKLARDA KARACİĞER TUTULUM PATERNLERİ • Sinsi tutulum Gerçek sinsi tutulum mu? Acemiye sinsi, ustaya aşikar «tutulum» mu ? • Aşikar tutulum • «Yüzüne bak tanı» tutulumu SİNSİ TUTULUM PATERNLERİ-1 • Neonatal hepatit (akut/ lobüler/ panlobüler hepatit) SİNSİ TUTULUM PATERNLERİ-2 • Kronik hepatit (interfaz hepatit) Wilson sirozu (sağda rodanin boyama) AŞİKAR TUTULUM PATERNLERİ-1 Gaucher hastalığında glikoserebrozid birikmiş; Nieman Pick hastalığında sfingomyelin birikmiş kupffer hücreleri görülür. AŞİKAR TUTULUM PATERNLERİ-2 GLİKOJEN DEPO HASTALIĞI tip II, asit maltaz (lizozomal alfa 1,4 glikozidaz) defekti KAS DOKUSUNDA DONMA ARTEFAKTI (SOLDA FAST MYOZİN BOYAMA) TİP 2 MYOFİBERLERE ÖZGÜ VAKUOLLER (ALT SOLDA HE, ALT SAĞDA MODİFİYE TRİKROM) 11 Glikojen depo hastalıkları • Sıklığı 1/113000. • Olguların %80’inde tip 1, 3 ve 9 glikojenoz görülür. Türkiye’de ise en sık 1, 3 ve 4 tipleri görülür. • Kasta ve diğer hücrelerin çoğunda ATP’nin oluşumunda kullanılırken, karaciğerde depolanmış olan glikojen kan glikozu için kaynaktır Glikojen depo hastalıkları-2 • Glikojenin sentezine veya yıkımına katılan enzimlerdeki herediter defektlerle karakterize hastalıklardır. • Glikojen dokularda anormal konsantrasyonlarda birikir. Bazı tiplerinde glikojenin yapısı bozuktur. • Genelde karaciğer ve kaslar tutulur. 12 tipi tanımlanmıştır. Hepsi otozomal resessif, sadece Tip IX b, X'e bağlı resessif geçiş gösterir. • Glikojen depo hastalıkları, hepatik tip, kas tutulumuyla giden tip ve lizozomal depo hastalıkları benzeri sistemik tutulumla giden olmak üzere 3 tiptir. • Glikojen depo hastalıkları, hepatik tip, kas tutulumuyla giden tip ve lizozomal depo hastalıkları benzeri sistemik tutulumla giden olmak üzere 3 tiptir. Glikojenoz tipi (sık görülenler mavi) Tip 0 Etkilenen enzim Glikojen sentetaz Primer Tutulum Karaciğer Tip1 Glikoz-6-fosfataz Karaciğer ve böbrek (hepatorenal glikojenoz) Tip2 Lizozomal glikozidaz Tüm organlar (lizozomal) Tip3 Karaciğer, iskelet ve kalp kası Karaciğer Tip5 (Mc Ardle Hastalığı) Amilo-1,6 glikozidaz (debrancher enzim) Amilo-4,6 glikozidaz (branching enzim) Kas glikojen fosforilazı Tip6 Karaciğer fosforilazı Karaciğer Tip7 Fosfofruktokinaz Kas, eritrosit hepatosplenomegali, genellikle fatal egzersizde kas ağrısı, kraplar, progresif güçsüzlük hepatomegali, hafif hipoglisemi, hafif seyirli. tip5 gibi+ hemoliz var Tip8, Tip 9 Tip10 Fosforilazkinaz Protein kinazA (cAMP’ye bağımlı) Karaciğer karaciğer tip6 gibi hepatomegali Tip4 (Andersen Hastalığı) İskelet kası Klinik bulgular Hipoglisemi, hiperketonüri, erken ölüm Şiddetli hipoglisemi, karaciğer ve böbrekte büyüme, gelişme geriliği, asidoz, infantil tipinde hipotoni ve 2 yaştan önce ölüm, adult tipinde limb-girdle muskuler distrofisi benzeri tablo hepatomegali, myopati Olgu Sunumu 3 yaşında kız bebek, karaciğer hastalığı bulguları var D-PAS pozitif birikim ALFA 1 ANTİTRİPSİN EKSİKLİĞİ Bağlayıcı (amilo 4, 6 glikozidaz) enzim yokluğunda intrasitoplazmik amilopektin (poliglukozan) KC, kalp, iskelet kası ve sinir sisteminde birikir. Kolloidal demir boyama «YÜZÜNE BAK TANI» PATERNİ Metabolik hastalıklar «melanin sentezini» dolaylı etkileyerek «açık tenli» fenotipe yol açabilirler. Örneğin sarışın fenotip oranı fenolketonüride %60 kadardır. EVE GÖTÜRÜLECEKLER • Metabolik hastalıkların karaciğer bulguları çok değişken olabilir • Ne kadar «cadı» olursa olsun «evdeki esmer eş» yeğlenmelidir İlginiz için teşekkürler…