Moleküler Geometri • Bir bileşiğin özellikleri moleküllerinin biçimi ve boyutu ile yakından ilgilidir. • Moleküler geometri bağ uzunlukları ve bağ açılarına özgü bir biçimde atomların yerini belirtir. Moleküler Modeller Moleküler geometri farklı biçimlerde gösterilebilir.. Perspektif çizimi: Top-çubuk modeli: Uzay dolgu modeli: VSEPR Modeli • Değerlik, kabuğu, elektron, çifti, itmesi (Valence Shell Electron Pair Repulsion) moleküler geometriyi tahmin etmede kullanılan etkin bir modeldir. • VSEPR’in ilk kabulü: Bir molekülün geometrisi elektron çiftleri itmesinin en az olduğu duruma uyar. VSEPR’in Uygulanması • Lewis yapısını çizin. • Merkez atomunun etrafındaki elektron çiftlerini sayın. Katlı kovalent bağları bir elektron çifti olarak kabul edin . • İtmeyi en aza indiren elektron çiftleri geometrisi elektron-çifti geometrisi olarak adlandırılır. • Molekül içindeki atomların düzenlenmesi ise moleküler geometri olarak adlandırılır. Elektron-Çifti Geometrileri E.Ç.s Geometri 2 180 Lineer 120 3 Düzlemsel üçgen 109.5 4 Dörtyüzlü Elektron-Çifti Geometrileri E.Ç.s Geometri 90 5 Üçgen bipiramit 120 90 90 6 Sekiz yüzlü Üçgen Bipiramit Açılar, eksen boyunca açılar(aksiyel, 90 ) ekvatora paralel (ekvatoryal 120) olmak üzere iki türlüdür. Bazı Temel Geometriler CO2 SO2 Lewis Yapısı EÇ Geometrisi O =C=O 2 - Lineer Bağ Açısı 180 3 - Düzlemsel 120 üçgen O S =O Molekül O C O -2 O CO3-2 O =S O 3 - Düzlemsel 120 üçgen Bazı Temel Geometriler Molekül Lewis Yapısı H CH4 H C H EÇ Geometrisi Bağ Açısı 4 - Dörtyüzlü 109.5 H NH3 H N H H 4 - Dörtyüzlü 109.5 Bazı Temel Geometriler Molekül Lewis Yapısı EÇ Geometrisi Bağ Açısı F S F SF4 F F Üçgen 5 - bipiramit 90, 120 F F Xe F F XeF4 6 - Sekiz yüzlü 90 İdeal Geometriden Sapmalar VSEPR’in diğer varsayımları : • Bağ yapmamış elektron çiftleri, bağ yapmış olanlara göre daha büyük bir itme gösterirler. • Katlı bağlar, tekli bağlardan daha büyük bir itme gösterirler. • Örnek: H2O O H H 104.5 Birden Fazla Merkez Atomu Olan Moleküller Her bir merkez atomunun etrafındaki geometri belirlenmelidir. Düzlemsel üçgen H O HC2H3O2: H C C O H H Dörtyüzlü Moleküler Dipol Momentler • Pozitif ve negatif yük merkezleri ayrılmış bir molekül polardır. • Bir molekülün polarlığı iyonlarla ve diğer moleküllerle etkileşmeye neden olur . • Elektriksel alanda dipoller: Moleküler Dipol Momentler Çok atomlu moleküller için, dipol moment, bütün bağ dipol momentlerinin geometrik toplamıdır. CO2 - Apolar H2O - Polar Moleküler Dipol Momentler Polar mı yoksa apolar mı? F B F BF3: F F Düzlemsel üçgen B 120 F F Apolar O CH2O: O H C H Düzlemsel üçgen C 120 H H Polar Moleküler Dipol Momentler Polar mı yoksa apolar mı? 109 Cl Cl C Cl Tetrahedral Cl C Cl Apolar Cl Cl CCl4: Cl CH3Cl: Cl H C H H Tetrahedral H C H Cl H Polar Polarity of Molecules Dipole Moments of Polyatomic Molecules The VSEPR Model