Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hekimliğe Hazırlık Programı GRUP-LAŞMAYALIM BESLENMENİN ÖĞRENCİ HAYATINDAKİ YERİ Amacımız • Üniversite öğrencilerinin beslenme durumunu incelemek • Elde edilen veriler doğrultusunda öğrencileri bilgilendirmek Hazırlık aşaması • Konu ile ilgili bilgiler toplandı. • Fakültemizin diyetisyenleriyle görüşme yapıldı. • Anket hazırlandı ve üniversite öğrencilerine uygulandı. YETERLİ VE DENGELİ BESLENME SAĞLIĞIN TEMELİDİR. • Yetersiz beslenme nedir? Vücudun gereksinimi olan besin öğelerinin yeterli düzeyde alınamaması • Dengesiz beslenme nedir? Gereğinden fazla besin tüketimine bağlı olarak bazı besin öğelerinin vücutta yağ olarak depolanması ve kişinin sağlığını tehdit etmesi. Dünyadaki dengesiz beslenmenin farklı bir boyutu ise • Amerika'da obezite hastalığı salgın gibi büyürken • Afrika'da her 10 saniyede bir çocuğun açlıktan ölmesidir. Yetersiz ve Dengesiz Beslenmenin Sonucu • • • • • Hareketler ağır ve isteksiz Sağlıksız genel görünüş (aşırı zayıf veya şişman) Pürüzlü, kuru, sağlıksız cilt yapısı, Şişman veya zayıf vücut yapısı, Baş ağrısı • İştahsız, yorgun, isteksiz bir yapı Yeterli ve Dengeli Beslenme • • • • • • • • Sağlam ve sağlıklı bir görünüş Hareketli ve esnek bir beden Muntazam bir cilt, canlı ve parlak saçlar ve gözler Kuvvetli, gelişimi normal kaslar Çalışmaya istekli kişilik Boy uzunluğuna uygun vücut ağırlığı Normal zihinsel gelişme, Sık sık hasta olmayan bir yapı • Üniversitemiz öğrencileri yeterli ve dengeli beslenmenin önemini biliyorlar mı? • Okul yemekhaneleri ve kantinleri öğrencilerin sağlıklı beslenmesi için yeterli mi? • Öğrencilerin üniversite yemekhane ve kantinleri hakkındaki düşünceleri nelerdir? • Üniversite öğrencileri arasında yapılan anket sonuçlarına göre Yemek için ayrılan haftalık para miktarı 60 50 40 30 tl altı 30-50 tl 30 50 tl üstü 20 10 0 haftalık yemeğe ayrılan harçlık 100% 80% 60% yok 40% var 20% 0% kahvaltı alışkanlığı Yemek fiyatından memnun musunuz? evet 31% hayır 69% Kalitesinden memnun musunuz? evet 19% hayır 81% Öğrenci yemekhanesi • • • • • • İstanbul – ELİT / SOFRA Yemekler poşetlerde pişiriliyor. Kontrolü şirketin gıda mühendisleri tarafından yapılıyor. Yılda birkaç kez üniversitemizden de kontrol için gidiliyor. Kapalı ortamda Ulaşımı : Yemekler pişirildikten sonra donduruluyor ve büyük tırlarda 15 günlük yemek üniversiteye getiriliyor. Burada ısıtılıp servis yapılıyor. • Sağlık ve kalori açısından yeterli • Temizlik ve hijyen? Öğrenci kantini • Üniversite içerisindeki kantinlerin çoğu özelleşmiş durumda. • Sadece hastane içindeki 2 kantin ( öğrenci yemekhanesi yanındaki ve hastane girişindeki ) özel değil. • Sadece bunlar kontrol ediliyor. Ama çok sıkı bir şekilde edilmiyor. • O yüzden sağlık açısından çok güvenilir olduğu söylenemez. 80 70 60 50 haftada 1-2 gün 40 haftada 3-5 gün 30 haftada 6-7 gün 20 10 0 fast food tüketme sıklığı 50 49 48 haftada 1-2 gün 47 46 haftada 3-5 gün 45 haftada 6-7 gün 44 43 42 meyva tüketme sıklığı 90 80 70 60 50 haftada birkaç gün çok nadir 40 30 20 10 0 tüketmiyorum alkol tüketme sıklığı sigara kullanıyor musunuz? evet 24% hayır 76% 80 70 60 50 1800-2000 kcal 40 bilmeyenler 30 20 10 0 günlük ortalama kaç kaloriye ihtiyacımız var? 90 80 70 60 50 evet, kesinlikle 40 hayır 30 20 10 0 yeterli ve dengli beslendiğinizi düşünüyor musunuz? 100 80 60 evet 40 hayır 20 0 beslenmeye ilişkin bir uzmandan bilgi almak ister miydiniz? Sonuç olarak • Üniversitemiz öğrencilerinin – % 74 yeterli ve dengeli beslenmediğini düşünmekte – % 65 günlük alması gereken kalori miktarını bilmemekte – % 83 ise beslenmeye ilişkin bir uzmandan bilgi almak istediğini belitmiştir Günlük kalori ihtiyacı ne kadardır? Üniversite çağındaki bir insan için günlük yaklaşık 1800-2000 kcal yeterli olabilir. Dengeli beslenmek için bir gün içerisinde mutlaka tüketilmesi gerekenler • • • • • Süt ve süt ürünleri : 3 bardak Et,balık,tavuk vs. : 100-150 gr Meyve, sebze 1 tabak salata 1 tabak nişastalı besinler ( pilav,makarna gibi ) • Yarım ekmek ( mümkünse beyaz değil; kepekli) Şekerli besinler zararlı mı? “ Yararlı değil. Mesela sınavdan önce şeker yedirirler zihin açsın diye. Bu doğru değildir. Çünkü şeker serotonin hormonu salgılar. Bu ; mutluluk hormonudur,insanı rahatlatır. Oysa zihnin iyi çalışması için vücut biraz gergin olmalıdır. Ayrıca şekerli besinler kan şekerini yükseltir. Ancak kan şekeri ne kadar hızlı yükselirse; vücut insülini o kadar hızlı salgılar, kan şekerini düşürmek için. ” Fast-food ne kadar sakıncalı? • Fast-foodların hepsi kızartılarak yapılmakta. Bu sebeple aşırı yağ içeriyorlar. Bu da kanserojen. • Ayda 1 ya da 15 günde 1 tüketilmesi pek bir sorun oluşturmaz ama yaşam stili haline getirmemek lazım. Taze meyve-sebze tüketirken nelere dikkat edilmeli? • Öncelikle mevsim dışı meyve-sebze tüketilmemelidir. • Yıkanması özenle yapılmalıdır. Hatta mümkünse önce sirkeli su da bekletip, sonrasında yıkanmalıdır. Çünkü tarım ilaçları,kirli hava vs gibi etkenler bunları yapmamızı gerektirmekte…” Pişirme esnasında yiyeceklerin besin kayıplarını önlemek için neler yapılmalı? • Bunun önlemleri daha çok besinlerin depolanma ve hazırlanma aşamasında alınmalıdır (örn: metalle fazla temas etmemeli). • Derin soyulmamalıdır. • Pişirme sırasında ise; hızlı pişirilmemelidir. Günde ne kadar su içilmeli? Alınan besinlerden sağlanan suyla beraber En az 1.5-2 lt su tüketilmeli. Beslenirken dikkat edilecek hususlar • • • • Spor Yanlış uygulanan zayıflama diyetleri Sinema – TV Kötü alışkanlıklar Dengesiz beslenmenin doğurduğu sonuçlar? Obeziteye bağlı olarak ortaya çıkabilecek bazı hastalıklar – Hipertansiyon, – kolesterol yüksekliğine bağlı kalp damar hastalıkları – kanda pıhtılaşma eğilimi, – enfarktüs, – felç, – şeker hastalığı (Diabet), – safra taşları – bazı kanser türlerine eğili – nefes alma zorluğu – uyku apneleri – yorgun uyanma, – kas- iskelet problemleri ve eklem sorunları Ergenlik ve gençlik çağlarında büyüme ve gelişme çok hızlıdır. Bu da besin öğelerine ihtiyacı artırır. Ancak gencin yaşam biçimiyle ya da bilinçsizlikle edindiği yanlış alışkanlıklar bu ihtiyaçların karşılanmasında sorunlara yol açabilir. Gençlere sağlıklı büyüyüp gelişmesini sağlayacak beslenme koşullarının ve gelecek yaşamında sağlıklı olmasını sağlayacak alışkanlıkların kazandırılmasında aileye, okula ve toplumun diğer kurumlarına önemli görevler düşmektedir. Grup Gruplaşmayalım Üyeleri Ayşe Albayrak Büşra Çetin Canan Kader Hekim Atay İbrahim Ethem Arslanhan Melike Kuvvet Sibel Yeşiltepe Veysel Sarı Zeynep Tözendemir Danışman Öğretim üyesi Doç. Dr. Fetiye KOLAYLI TEŞEKKÜRLER