BATIN BT GRAFİLERİ Abdomen (Batın) BT • Abdomen (karın bölgesi) BT inceleme bilgisayar teknolojisi ile X ışınlarını birleştirerek vücudumuzun kesitsel resimlerini oluşturan tanısal bir yöntemdir. Bu inceleme damar sistemimiz, organlarımız, kemiklerimiz ve diğer dokularımız hakkında ayrıntılı bilgiler verir. • Grafinin Amacı • Üst abdomen bilgisayarlı tomografi karaciğer hastalıkları, infiltratif lezyonlar (siroz gibi), dinamik BT), karaciğer tümörleri , karaciğer metastazları, karaciğerin kistik lezyonları vb.), safra kesesi ve yollarına ait hastalıklar, safra kesesi hastalıkları (genel olarak safra kesesi ve yollarının incelenmesinde ilk yöntem US olmalıdır), pankreas hastalıkları, akut ya da kronik pankeatitler, pankreas kitleleri, dalak hastalıklarına ait olgularda çekilir. • Hasta Hazırlığı • Hasta, inceleme odasına alınır. Üzerindeki kesit alanına girebilecek metal aksesuar veya protezler çıkarttırılır ve tarama ünitesine alınır. Taranacak Bölge için Belirlenen Sınırlar Tarama alanı, AP skenogram üzerinden diyafragma seviyesinden, cristailiaka seviyesine kadar olan bölgede uygun FOV ayarlaması yapılarak belirlenir. KONTRASTSIZ BATIN BT • Akut batın ile başvuran hastalarda GIS, retroperiton, rektal kaslar gibi farklı lokalizasyonlardan kanama olabilir. Kontrastsız BT ile yüksek dansiteli kanama alanları ile kolaylıkla tanı konur. • Akut batın terimi saatler içinde gelişen ciddi abdominal ağrıyla karakterize klinik bir durumdur. • İntraabdominal kanama tesbiti için İ.V. kontrastsız ve kontrastlı BT inceleme yapılmalıdır • Üreteral taşların görüntülenmesi Kontrastsız çekimde taş görünümü: Bayan hastada akut kolesistit öntanısı ile yapılan BT incelemede; safra kesesinde ve koledok proksimal kesimde kalküle ait hiperdens görünüm mevcuttur. Kontrast Madde Uygulamaları BT'de kontrast madde, yapılacak değerlendirmeye göre damardan (intravenöz), ağızdan (oral) veya makattan (rektal) verilebilir. Bu yöntemlerden ikisi veya nadiren üçü birlikte de uygulanabildiği gibi bazı hastalara kontrast madde hiç verilmeyebilir. Damardan kontrast madde verilmesi öncesi hasta kontrast madde alerji riskinin saptanması amacıyla bilgilendirilir. Oral yoldan kontrast madde uygulaması; özofagus-mide-duodenum ve ince bağırsakların incelenmesinde hastaya kontrast madde içirilmesidir. Rektal yoldan, kalın bağırsakta lavman yoluyla yapılan radyolojik araştırmayı belirtir. Damar içine ilaç, arter ve ven yoluyla uygulanır. Arter içine (intraarteriyel) enjeksiyon, sistemik ilaç uygulama yolu değildir, ancak ilacın belirli bir organı etkilemesi veya görüntülemesi istenildiğinde kullanılır. Örnek: Anjiyografi incelemesi için radyoopak madde verilmesi. Kontrastlı dinamik BT inceleme: Organlarda gelişebilecek kitlelerin kontrast madde verilerek saniyeler içinde zamana karşı kontrast madde tutma haritalarını çıkartarak yapılarının, iyi ya da kötü huylu olduklarının değerlendirilmesidir. Kontrastlı Batın BT Grafileri 1.Hepar 5.Pulmonel 9.Aort (abdominal) 2.Linea alba 6.Splen 3.Rectus Abdominal kas 10.Vena cava inferior 7.Latissimus dorsi kası 4.Gaster 8.Vertebra (torakal) 1.Hepar 5.Jejunum 9.Vertebra 2.Portal ven 6.Pankreas 10.Diyafram 3.Mide 7.Dalak 11.Aort 4.Transvers Kolon 8.Sol böbrek 12.Vci 1.Hepar 5.Transvers kolon 9.Splen 2.Safra kesesi 6.Jejunum 10.Sol böbrek 3.Duodenum 7.Pankreas 11.Vertebra 4.Portal ven 8.Desendens kolon 12.Aort 13.VCİ 1.Hepar 5.Transvers k. 9.Aort 2.VCİ 6.Jejunum 10.Vertebra 3.Safra Kesesi 7.Desendens k. 11.Psoas kası 4.Duodenum 8.Sol böbrek 12.Sağ böbrek 1.Karaciğer 5.Transvers k. 9.Aort 2.Safra kesesi 6.Jejunum 10.Vertebra 3.Sağ Kolik Flexsura 7.Desendens k. 11.Sağ böbrek 4.Pankreas 8.Sol böbrek 12.VCİ 1.Karaciğer 5.Karın kasları 9.Vertebra (Lumbar) 2.İleum 6.Sol böbrek 10.VCİ 3.Asendens k. 7.Aort 11.Sağ böbrek 4.Jejunum 8.Kanalis vertebralis 1.Sağ böbrek 5.Aort 2.Asendens k. 6.Jejunum 3.Transvers k. 7.Desendens k. 4.VCi 8.Psoas major kası 9.Vertebra 1.Asendens k. 5.Jejunum 2.İleum 6.Desendens k. 3.VCİ 7.Vertebra 4.Aort 8.Psoas major kası Coronal ve Sagital BT Grafileri 1.Sağ akciğer 2.Karaciğer 3.Safra kesesi 4.Çekum 5.Mesane 6.Kalp 7.mide 8.Kolon 9.İnce bağırsak 10.Sigmoid kolon 1.Sağ akciğer 2.Portal ven 3.Karaciğer 4.Çıkan kolon 5.Mesane 6.Sigmoid kolon 7.İnce bağırsak 8.Sup. Mesenterik ven 9.Kalp 1.Akciğerler 2.Karın kasları 3.Mesane 4.Simphysis pubis 5.Aort 6.VCİ 7.Sağ böbrek 8.Karaciğer 9.Kalp 1.Sol akciğer 2.Dalak 3.Kolon 4.Sol böbrek 5.Psoas kası 6.Acetabulum 7.Gluteus kası 8.Sağ böbrek 9.Karaciğer 10.Aort 11.Sağ akciğer 1.Sol akciğer 2.Dalak 3.Sol böbrek 4.Gluteus medius kası 5.Gluteus maximus kası 6.İnce bağırsak 7.Kolon 8.Acetabulum 9.Femur 1.Sol akciğer 2.Dalak 3.Sol böbrek 4.Psoas kası 5.Femur 6.Pelvis 7.Kolon 8.İnce bagırsak 9.Mide 10.Karaciğer 11.Kalp 1.Aort 2.Psoas kası 3.İliak arter 4.Mesane 5.Karaciğer 6.Kalp 1.Aort 2.Corpus vertebra 3.Procesus spinosus 4.İntervertebral disk 5.Sakrum 6.Rektum 7.Mesane 8.Karaciğer 9.Kalp BT Anjiyografi BT anjiyografi: Vücudumuzdaki damar tıkanıklık, daralma, kötü huylu damar gelişimi ve bir çok damar hastalıklarında klasik anjiyografinin riskini almaksızın saniyeler içinde belli bir organ sisteminiz ya da tüm vücudumuzun damar haritası gerektiğinde üç boyutlu olarak çıkarılabilmeyi ve incelemeyi sağlar. En önemli üstünlüğü sadece damarın içini değil damar duvarını da gösterebilmesi ve duvar içinde yer alan kan, pıhtı ya da henüz damarda belirgin tıkanma yaratmayan ateroskleroz gibi patolojileri de gösterebilmesidir. 1.Aort 2.Karaciğer 3.Oesophagus 2 3 1 1.Aort 2.Hepatic arter 3.Splenic arter 2 4 1 4.Truncus coelica 3 1.Aort 2.Renal arter 3.Renal arter 5 3 6 1 4.Splenic ven 4 2 5.Gastrduodonal arter 6.Superior messenteric arter 1.Aort 2.VCİ 1 2 1.İliac arter 1 1.Mesane 2.Common iliac arter 3.İnternal iliac arter 2 1 3 1.Abdominal Aorta 2.Splenik arter 3.Common hepatik arter 4.Hepatik arter 5.Gastroduodenal arter 6.Sağ renal arter 7.Superior mesenterik arter 8.Sol renal arter 9.Sağ common iliac arter 10.Sol common iliac İnferior dextra renalis İnferior sinistra renalis Dextra common iliac arter Sinistra common iliac arter Üriner Kalkül(taş) BT İncelemesi Çok kesitli BT ile hiçbir ön hazırlığa gerek kalmadan milimetrik olarak tüm böbrek ve idrar yolları birkaç saniyede incelenip 1-2 mm ye kadar olan böbrek taşları ve idrar yollarındaki taşların boyut ve nerede yerleştikleri saptanabilir. İdrar yollarındaki taş araştırılmasında başka incelemeye gerek kalmaz. Üriner taşların saptanması için görüntülenecek alan Orta ve büyük taşlarla boynuz biçiminde taşlar dışında küçük kaliksler ve Medullar piramitlerin içinde düz grafilerde genellikle görülemeyen küçük taşlar seçilebilir.Üriner taş hastalığına ikincil gelişen akut üreter obstrüksiyonunun temel BT bulgusu doğrudan üreter lümeni içinde taş görülmesidir. Üreterin taş seviyesinin üzerinde dilate olduğu görülürse tanı doğrulanır. Bazen hastada yeteri derecede peritoneal yağ dokusu yoksa veya üreter boyunca flebolitleri varsa tanı koymak zor olabilir. Böbrek taşlarına benzer şekilde kontrastsız MDCT görüntülerinde mesane taşları da saptanabilir; ancak ideal olarak ince barsağın kaldırılarak üreterovezikal bileşkenin tam olarak görülebilmesini sağlamak için mesane dolu olmalıdır. İnceleme sırasında mesane boş olursa üreterovezikal bileşke taşları kolaylıkla atlanabilir ve büyük pelvik kistler dolu bir mesane ile karıştırılabilir. Böbrekte oluşan taşlar üretere düşerek problem oluştururlar. En dar yeri mesaneye girdiği noktadır ve taşlar çoğunlukla bu noktaya takılır. Pyramis renalis Calyx major Üreter UPJ İliak arter çaprazı Üreterov ezikal bileşke Aksiyal kontrastsız BT görüntüsünde sağ böbrek toplayıcı sisteminin orta bölümünde taş görülmektedir (ok). Sol distal üreterde artık bir taş (ok) görülmektedir. Aksiyal kontrastsız BT görüntüsünde sol proksimal üreter taşı (ok) ve ödem ile uyumlu olmak üzere perinefrikperiüreteral çizgilenme (ok başları) görülmektedir. Aksiyal kontrastsız BT görüntüsünde sol üretere yerleşmiş taş görülmektedir.Koronal BT görüntüsünde hidroüreteronefroz görülmektedir Sol böbreğin aksiyal BT görüntüsünde kronik değişiklikler görülmektedir. Aksiyal BT görüntülerinde sol üreterovezikal bileşkede taş görülmektedir. Görüntüler böbreklerin üst kutbu ile pubis simfizisinin alt ucu arasındaki alanın bütününü içermelidir. Nadir de olsa mesanenin alt bölümünde veya bir kadında üretral divertikül içinde de taşlar görülebilir. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ KÜBRA ÖZGE ÖĞRETİCİ AHMET SÖZER YAĞMUR DALGIÇ DİLDA YETMEN