iletişimde ben -dili

İLETİŞİMDE
SEN DİLİ - BEN DİLİ
1
Karşılıklı konuşma esnasında yapılan en önemli
hatalardan birisi de budur. İnsanlar onaylamadıkları
bir davranış karşısında bu davranışı eleştirirler.
Fakat kötü olan, bunu yaparken davranışı
eleştirmek yerine davranışı kişiliğe mâl edip kişiyi
eleştirme yoluna gitmeleridir.
Olumsuz davranışla kişiliği örtüştürülen şahıs da bu
durumu ister istemez kabul etmeyecektir.
2
SEN DİLİ
-Ödevlerini neden yapmadın? Çok tembelsin.
(Ben tembel değilim..Sadece akşam ders çalışamadım)
-Odanı hiç toplamıyorsun. Çok pasaklısın.
(Dağınık kalsın. Toplamak hoşuma gitmiyor.)
-Bu dosyalar saat 10:00 da odamda olmalıydı. Unutkan kişiliğin
beni çıldırtıyor.
(İşe dalmışım, sen hatırlatsaydın ya…..)
3
İLETİŞİMDE SEN DİLİ –BEN DİLİ
Ben dili; bireyin karşılaştığı davranış ve
durum
karşısında
bireysel
tepkisini,
kendi duygu ve düşüncelerini açıklayan ifade
şeklidir.
Kendimizi "ben"li cümlelerle anlattığımız
zaman karşımızdakini incitmemiş, fakat
kendi mesajlarımızı da vermiş oluruz.
4
İLETİŞİMDE BEN-DİLİ
Düşüncelerimizi
karşımızdaki
insanlara
iletirken cümleleri kurgulayışımız “ben” dili
düşüncelerin ve duyguların kullanımında
büyük önem taşır. Ben dili davranışla ilgili
yargısız ve yorumsuz mesajlar taşır.
“Böyle düşünmekte hatalısın” yerine “ben
böyle düşünüyorum” dediğimizde iletmek
istediğimiz içerik aynı ancak anlamı
farklılaşacaktır. Kişiyi bütünü ile suçlamadan
davranışı vurgular.
5
İLETİŞİMDE BEN-DİLİ
Özet olarak ben dili:
1. Savunmaya itmez.
2. Suçluluk hissettirmez.
3. Duygunun nedeni anlaşıldığı
için iletişim sağlıklı olur.
4. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi
de öğrenir.
5. Yakınlaşmayı sağlar.
6. Anlaşmazlıkları azaltır.
6
İLETİŞİMDE BEN-DİLİ
Söze
“ben”
diye
başlayarak
duygularınızın,
düşüncelerinizin ve isteklerinizin size ait olduğunu
vurgularsınız. Kuracağınız cümleler genellikle dört
bölümden oluşur.
1-Karşıdakinin belli bir davranışına işaret etmek.
2-O davranışın sizin üzerinizde yarattığı etkiyi, size
neler hissettirdiğini belirtmek.
3-O davranışı nasıl yorumladığınızı söylemek.
4-Nasıl bir davranışı tercih edeceğinizi aktarmak.
Böylece, cümlenin gerçekten” ben hissediyorum”,
“ben istiyorum” kısmını vurgulamış olursunuz.
Örneğin:Konuşurken yüzüme bakmadığın zamanlar,
söyleyeceklerimi karıştırıyorum. Kendimi çok kötü
hissediyorum.
Çünkü
bana
yeterince
önem
vermiyormuşsun gibi geliyor. Oysa ben dinlerken
yüzüme bakman daha hoşuma gidecek.
7
İLETİŞİMDE BEN-DİLİ
Bu tür bir ifade tarzıyla, hem kendi olumsuz
duygularınızı içinize atmamış olursunuz, hem de
karşınızdaki
insanın
savunmaya
geçip
size
saldırmasını engellersiniz.
Genç
sporculardan
beklediğimiz
davranışların
oluşmasında “ben dili” çok etkili ve doğru bir
iletişim aracıdır. Ben dili sporcuların, antrenörlerin
kabul edemediği davranışlarını değiştirmesinde
daha etkili olduğu gibi, sporcu-antrenör ilişkisi de
daha sağlıklıdır. Ben dili sporcuyu direnmeye, isyan
etmeye yöneltmez. Çünkü ben dili davranışı
değiştirme sorumluluğunu sporcuya devreder.
Davranışa yöneliktir.
“Ben” ifadesini kullanarak kendi duygularınızı
sporcularınızla paylaşabilirsiniz.
8
BEN-DİLİ
-Ödevlerini
yapmamışsın.
kaygılandırıyor.
Bu
durum
beni
(Özür dilerim öğretmenim. İlk kez böyle oldu. Bir daha
olmayacak.)
-Konuştuklarına dikkat etmelisin. Sen terbiyeli bir
kızsın. Bu şekilde konuşman beni üzdü.
(Özür dilerim anne. İstemeden söyledim. Bundan sonra
olmayacak)
-Bu dosyaların saat 10:00 da odamda olması
gerekiyordu. Unutmuş olman firmamızı zarara
uğrattı. Daha dikkatli olursan sevinirim.
(Çok affedersiniz. Bundan sonra daha dikkatli olacağım.)
9
İLETİŞİMDE BEN -DİLİ
BEN DİLİ:
-Hissedilenleri ifade eder.
Ör: Bu maçta iyi oynayacağını düşünüyorum.
-İyi niyetle işbirliği çağrısıdır.
Ör: Biz bir takımız başarabiliriz.
-Çözüm getirmez, durumu açıklar.
Ör: Performans değerin kötü, ancak sana güveniyorum.
-Güven geliştirir.
Ör: Performans değerlerini düzelteceğine inanıyorum.
-Suçlamaz, yargılamaz.
Ör:İyi oynamamanı anlayabiliyorum.
10
İLETİŞİMDE BEN -DİLİ
BEN DİLİ:
-Paylaşmaya davet eder.
Ör:Bu takımı beraber şampiyon yapalım.
-Sporcuda düşünme ve empati yaratır.
Ör: Kasıtlı olarak tekme attığın sporcu, sezonu kapattı. Ne
düşünüyorsun?
-Hissedilenlerin sorumluluğu yüklenir.
Ör: Başaracağından eminim.
-Durum, davranış ve olumsuz duygu belirtilir.
Ör: Yendik, ancak, küfürlü konuşmandan utandım.
11
İLETİŞİMDE BEN -DİLİ
BEN DİLİ:
-Kişiliğe saldırı yoktur.
Ör: Hata yapabilirsin, ancak, iyi insan olduğuna inanıyorum.
12
İLETİŞİMDE BEN -DİLİ
BEN DİLİ:




“Odanı toplamadığın zaman üzülüyorum”,
“Gerçekten hayal kırıklığına uğradım”,
“Eve geç kaldığın zaman çok merak ediyorum.”,
“Seninle birlikteyken mutluyum” gibi ifadeler ben diline örnektir.
SEN DİLİ: Sen geç kaldın, çok iyi bir fırsatı kaçırdım.
BEN DİLİ: Geç kalman çok iyi bir fırsatı kaçırmana sebep
oldu, çok üzüldüm.
SEN DİLİ: Çok dikkatsizsin, her zaman hatalarını düzeltmek
zorunda kalıyorum.
BEN DİLİ: Sürekli yaptığın hataları düzeltiyor olmak beni
çok yoruyor.
13
İLETİŞİMDE BEN-DİLİ
Sen" mesajı iletişimi engeller. Sen mesajı, sen dilidir ve
genellikle kızgınlık ifadesi için kullanılır. Sen mesajları, bizim
hakkımızda bir ileti göndermez, odak hep karşımızdaki
kişidir.
“Ben” mesajları karsımızdaki kişiyi suçlayıcı ifadelerden
arınmış ve tümüyle kendi duygu ve
düşüncelerimizi
içerdiğinden, iletişimin olumlu sürmesine yardımcı
olabilirler. Kızgınlık hissettiğimiz durumlarda, bunu "ben"
mesajı ile iletmemiz, karşımızdakinin savunmaya geçmesini,
öfkeyle karşılık vermesini, kendini kıstırılmış hissetmesini,
suçlanmasını ve konuşmaktan kaçınmasını engelleyebilir.
14
HAMBURGER METODU
Eğer olumsuz bir durum söz konusuysa ve amacınız bu
olumsuz durumun düzeltilmesini sağlamaksa, hamburger
metodunu kullanarak çözüme ulaşabilirsiniz.
Hamburger metodu ile eleştiride kesinlikle bir yargılama söz
konusu değildir. Kişi olumsuz durumun farkına vardığı gibi,
olumlu yönleri açığa çıkarıldığı için bu durumdan şikayetçi
olmaz. Öte yandan eleştiriyi de kabul eder.
15
HAMBURGER METODU
Örnek:
Patron işe geç kalan personelini geç kalmaması için uyaracaktır.
Fakat personelin gururu kırılırsa, performansı da düşebilir.
Bunu engellemek için,
1-önce çalışanın olumlu bir yönü vurgulanır.
2-Daha sonra olumsuz durum belirtilir.
3-Ardından yine olumlu bir yönü vurgulanır.
1-Vahit Bey, siz çok başarılı bir çalışanımızsınız. Şirket olarak sizden
çok memnunuz. (olumlu yönü belirtiliyor)
2-Fakat mesai saatlerine uyma konusunda sanırım bugün küçük bir
sorun yaşadınız. İşe bir saat geç kaldınız. (olumsuz durum)
3- Biz bu konuda firma olarak sizin duyarlı olduğunuzu biliyoruz. Sizin
gibi sorumluluğunu bilen biriyle çalışmak sizi daha başarılı
kılacaktır. (olumlu yön)
Hamburger metodunu aile içi iletişimde, iş ilişkilerinde, anlaşmalarda, şirket
16
HAMBURGER METODU
Örnek:
Patron işe geç kalan personelini geç kalmaması için uyaracaktır.
Fakat personelin gururu kırılırsa, performansı da düşebilir.
Bunu engellemek için,
1-önce çalışanın olumlu bir yönü vurgulanır.
2-Daha sonra olumsuz durum belirtilir.
3-Ardından yine olumlu bir yönü vurgulanır.
1-Vahit Bey, siz çok başarılı bir çalışanımızsınız. Şirket olarak sizden
çok memnunuz. (olumlu yönü belirtiliyor)
2-Fakat mesai saatlerine uyma konusunda sanırım bugün küçük bir
sorun yaşadınız. İşe bir saat geç kaldınız. (olumsuz durum)
3- Biz bu konuda firma olarak sizin duyarlı olduğunuzu biliyoruz. Sizin
gibi sorumluluğunu bilen biriyle çalışmak sizi daha başarılı
kılacaktır. (olumlu yön)
Hamburger metodunu aile içi iletişimde, iş ilişkilerinde, anlaşmalarda, şirket
17
TEŞEKKÜRLER……..
18
KAYNAKLAR
1- Yetim, A.A. Ve Cengiz, R. (2012). İletişim ve Spor. Berikan Yayınevi,
2- Demiray, U., Eroğlu, E., Gökdağ, D., Tuna, Y., Ünlü, S., Yılmaz, A. , Yüksel, H. (2008). Etkili
İletişim. Pegem Akademi, Ankara.
3- Yüksel, H., Künüçen, H., Demiray, E., Uztuğ, F., Onursoy, S., Vural, İ., Arslan., B., Arslan, E.,
Ecevit, F, Özen, Ö., Demiray, U., (2009). Genel İletişim, Pegem Akademi, Ankara.
4-Büyükonat, T. (1998). Başarılı Antrenörlük. Beyaz Yayınları, İstanbul.
5-Işık, M. (2010). Genel ve Teknik İletişim. Eğitim akademi yayınları, Konya.
6- Gökçe, O. (2013). İletişim. Çizgi Kitabevi, Konya.
7-Gürgen, H. (1997). Örgütlerde İletişim Kalitesi. Der Yayınları, İstanbul.
8-Vural, İ. (2012). İletişim. Pegem Akademi, Ankara.
9-İletişim Bilgisi, (2009). Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
10- İletişim Bilgisi, (2014). Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
11-Tunalı, M. (2014). Başarılı ve Güzel Konuşma sanatı. Yediveren Yayınları, İstanbul.
19