Birlik, CEA tarafından hazırlanan “2009 Yılında Rakamlarla Avrupa

advertisement
2009 YILINDA RAKAMLARLA
AVRUPA SİGORTA PİYASASI
OCAK 2011
İÇİNDEKİLER
Giriş
1. Avrupa’da Toplam Prim Gelişimi
2.
1.1. Hayat Sigortası Primleri
4.
1. 2. Hayat-dışı Sigorta Primleri
5.
1.2.1. Motorlu Taşıt Sigortası
7.
1.2.2. Sağlık Sigortası
8.
1.2.3. Mal Sigortası
9.
1.2.4. Hayat-dışı Branştaki Diğer Sigortalar
9.
2. Sigorta Yoğunluğu ve Sigorta Penetrasyonu
2.1. Sigorta Yoğunluğu
11.
11.
2.1.1. Hayat Sigortası Yoğunluğu
12.
2.1.2. Mal ve Kaza Sigortası Yoğunluğu
12.
2.1.3. Sağlık Sigortası Yoğunluğu
13.
2.2. Sigorta Penetrasyonu
14.
3. Sigortacıların Yatırım Portföyü
17.
3.1. Yatırım Portföyünün Yapısı
18.
3.2. Yatırım Portföyünün GSYİH’ ye Oranı
20.
4. Sigorta Piyasası Aktörleri
21.
4.1. Sigorta Şirketleri
21.
4.2. Çalışan Sayısı
22.
4.3. Dağıtım Kanalları
22.
4.3.1. Hayat Sigortası Dağıtım Kanalları
22.
4.3.2. Hayat-dışı Sigorta Dağıtım Kanalları
23.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
1
Giriş
Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu (CEA) tarafından hazırlanan “2009 Yılında
Rakamlarla Avrupa Sigorta Piyasası” başlıklı rapor, Avrupa sigorta piyasasının 2009
yılındaki durumunu mercek altına almaktadır. CEA üyesi ülkelerin sigorta piyasalarına ait
2009 yılı verileri ışığında hazırlanan raporda Avrupa sigorta piyasasının prim üretimi, sigorta
şirketlerinin yatırım portföyleri ve sigorta piyasasında önemli rol oynayan şirket ve dağıtım
kanalları hakkında bilgiler yer almaktadır.
Rapor, Avrupa sigorta piyasasının 2009 yılında karşılaştığı zorluklar ve fırsatlara
ilişkin farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır.
1. Avrupa’da Toplam Prim Gelişimi
2009 yılına ait veriler, prim büyüklüğü açısından Avrupa sigorta piyasasının devam
etmekte olan ekonomik krizi 2008 yılına göre daha iyi geçirdiğini göstermektedir. Buna göre
toplam prim gelirlerinin, tüm prim gelirlerinin % 60’ından fazlasını oluşturan hayat sigortaları
nedeniyle % 2,9 oranında arttığı görülmektedir. Buna karşın, bir yıl önceki verilere
bakıldığında, toplam prim gelirlerinin sabit döviz kurunda % 6’dan fazla azaldığı
görülmektedir.
Grafik 1: Avrupa’daki Toplam Primler 2001–2009 (Milyar Euro)
Hayat-dışı branşta motorlu taşıt sigortası % 30 ile en büyük pazar payına sahip iken
motorlu taşıt sigortasını % 25’lik pazar payı ile sağlık (kaza hariç) sigortası, % 20’lik pazar
payı ile ise mal sigortası takip etmektedir. Hayat-dışı branşta görülen bu dağılım bir önceki
yılda da aynı olmakla birlikte yalnızca sağlık sigortasının pazar payı az da olsa artış
göstermiştir. Geriye kalan % 25’lik prim gelir oranı ise genel sorumluluk (% 8) , kaza (% 7),
nakliyat (% 4), hukuksal koruma (% 2) ile seyahat ve kredi sigortalarını kapsayan diğer hayatdışı sigortalar arasında bölünmektedir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
2
Grafik 2: Avrupa’daki Toplam Prim Dağılımı – 2009
Sigorta piyasaları incelendiğinde, finansal krizin dünya genelinde sigorta faaliyetlerini
etkilediği görülmektedir. Swiss Re verilerine göre 2007 yılında % 11,2; 2008 yılında ise %
2,3 oranında büyüme gösteren dünya genelindeki prim hacmi, 2009 yılında nominal bazda %
3,6 azalarak 4 066 Milyar Dolar (2 915 Milyar Euro) olmuştur. Dünya genelindeki prim
hacmi, son on yıl içerisinde ikinci kez olarak nominal bazda azalma göstermiştir. Dünyadaki
toplam prim dağılımına bakıldığında ise 2009 yılında primlerin Asya dışındaki her bölgede
azaldığı dikkat çekmektedir.
2002 ile 2007 yılları arasında Avrupa sigorta piyasasının dünya sigorta piyasasındaki
payının % 32’den % 43’e ulaşması Avrupa’daki prim hacminin dünya genelindeki prim
hacminden daha hızlı büyüme kaydettiğini göstermiştir. Buna karşın, 2008 ve 2009 yıllarında
Avrupa’daki primlerin azalması ile Avrupa sigorta piyasasının dünya sigorta piyasasındaki
payı % 40’a gerilemiştir. Amerika’nın dünya sigorta piyasasındaki prim payı düşüş trendini
sürdürürken Asya’nın prim payının ise arttığı görülmektedir.
Grafik 3: Dünya Genelinde Sigorta Primlerinin Dağılımı
2000– 2009 (Milyar Euro)
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
3
1.1. Hayat Sigortası Primleri
2008 yılında hayat sigortasındaki prim üretiminde görülen keskin azalmanın ardından
bu branştaki prim üretiminin 2009 yılında bir önceki yıla göre sabit döviz kurunda % 4,7
oranında artarak 647 Milyar Euro’ya ulaşması beklenmektedir. Avrupa’da en büyük hayat
sigortası piyasasına sahip ülkeler arasında Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve İtalya
bulunmaktadır. Avrupa’daki hayat sigortası primlerinin neredeyse % 75’i bu ülkeler
tarafından elde edilmektedir.
Grafik 4: Avrupa’da Hayat Sigortası Branşındaki Primler
2001–2009 (Milyar Euro)
2009 yılında prim üretimi büyüklüğünün olumlu şekilde gelişmesine karşın prim
üretimi büyüklüğünün Romanya (-% 48) ve Polonya (-% 22) ile İtalya (+% 49 ) ve
Lihtenştayn (+% 51 ) gibi ülkelerde elde edilen değerler arasında değiştiği görülmektedir.
Ancak 2009 yılında prim üretimi büyüklüğünde ülkeler arasında görülen farklılığın 2008
yılına göre daha az olduğu dikkat çekmektedir.
Avrupa’da en büyük hayat sigortası piyasasına sahip dört ülke arasından yalnızca
Birleşik Krallık’ ta hayat primleri -%10 oranında azalma göstermiştir. Buna karşın, Fransa
(+% 13), Almanya (+% 7) ve İtalya (+% 49) gibi ülkeler hayat primleri açısından önemli
ilerleme kaydetmiştir. 2009 yılında hane halkları arasındaki tasarrufları arttırma trendi bazı
ülkelerde hayat sigortacıları tarafından sunulan getiri garantisi olan ürünleri avantajlı hale
getirmiştir.
Romanya’da hayat primlerinde görülen % 48 oranındaki azalmanın başlıca nedeni
ekonomik gerilemedir. Bu karşın, Polonya’da hayat primlerinde kaydedilen % 22 oranındaki
azalma iki faktörün birleşiminden kaynaklanmaktadır. Buna göre söz konusu azalma, önceki
yıllara kıyasla 2008 yılında hayat primlerinde gerçekleşen büyük artış ile 2009 yılında hayat
sigortası poliçelerindeki azalmadan ileri gelmektedir.
2009 yılında hayat primlerinde Batı Avrupa ülkeleri arasında Hollanda’da % 8,
Portekiz’de ise % 5 oranında azalma kaydedilmiştir. Hollanda’da hayat primlerinde
kaydedilen düşüş, büyük ölçüde ekonomik ortam, birime bağlı ürünlerin (unit-linked)
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
4
popülerliğini kaybetmesi ve bankalar dolayısıyla oluşan rekabet nedeniyle bireysel hayat
poliçesi sayısındaki azalmadan kaynaklanmaktadır. 2009 yılında Portekiz’de hayat branşında
kaydedilen gerileme ise sermaye piyasalarındaki düzelme sonucu sigorta dışı ürünlerin
rekabet avantajı içinde olduğu tasarruf piyasaları kapsamında değerlendirilmelidir.
Grafik 5: Hayat Sigortası Branşındaki Primlerde
Ülkelere Göre Nominal Büyüme 2007/08 ve 2008/09 (Sabit Döviz Kuru)
1.2. Hayat-dışı Sigorta Primleri
Hayat-dışı branşta 2008 yılında % 2,7 oranında artış gösteren toplam prim
büyüklüğünün 2009 yılında büyük ölçüde sabit kalarak sabit döviz kurunda (-% 1,9) 409
Milyar Euro’ya ulaştığı görülmektedir. 10 yıl boyunca art arda cari döviz kurunda kaydedilen
büyümenin ilk kez olarak eksi değerde olduğu dikkat çekmektedir.
Grafik 6: Avrupa’da Hayat-dışı Sigorta Branşındaki Primler
2001–2009 (Milyar Euro)
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
5
Avrupa’da en büyük hayat-dışı sigorta piyasasına sahip ilk 4 ülke arasında Almanya
(% 20), Birleşik Krallık (% 15), Fransa (% 15) ve Hollanda (% 12) yer almaktadır. Bu
ülkelerde temin edilen hayat-dışı primler, Avrupa’daki toplam hayat-dışı primlerinin %
60’ından fazlasını oluşturmaktadır. Avrupa’da hayat-dışı branşta motorlu taşıt sigortaları ile
sağlık sigortaları en büyük paya sahip sigortalardır. Buna göre hayat-dışı branşta motorlu taşıt
sigortaları % 30; sağlık sigortaları ise % 25 pazar payına sahiptir.
Tablo 1: Branşlara Göre Hayat-dışı Sigorta Primleri
2007–2009
2009 yılında hayat-dışı primlerinin % 42 oranında büyüme gösterdiği Lihtenştayn ile
primlerin % 30’dan fazla azalma gösterdiği Litvanya ve Letonya dışında 2008/2009
döneminde hayat-dışı sigorta prim büyüklükleri ülkeler arasında bir önceki yıl ile
kıyaslandığında büyük farklılıklar göstermemektedir. Buna göre hayat-dışı sigorta prim
büyüklüğünün İsveç (-% 16) ve Yunanistan ile Kıbrıs Rum Kesimi (+% 8) gibi ülkelerde elde
edilen değerler arasında değiştiği görülmektedir.
Hayat-dışı sigorta prim büyüklükleri Birleşik Krallık’ ta % 0 ‘dan - %1,5’e; Fransa’da
ise % 3,7’den % 1,6’ya gerilemiştir. Başlıca hayat-dışı sigorta piyasalarından biri olan
Almanya’da primlerin 2009 yılında sabit kaldığı; Hollanda’da ise primlerin sağlık sigortası
piyasası nedeniyle az da olsa gelişme gösterdiği görülmektedir.
Grafik 7: Hayat-dışı Sigorta Branşındaki Primlerde
Ülkelere Göre Nominal Büyüme 2007/08 ve 2008/09 (Sabit Döviz Kuru)
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
6
Belirtildiği üzere, İsveç’teki hayat-dışı sigorta piyasası 2009 yılında sabit döviz
kurunda % 16 oranında küçülmüştür. Bu gelişme, İsveç’te sağlık sigortası sunan bir şirketin
2009 yılında prim yazmayı durdurmuş olmasından kaynaklanmaktadır1.
Merkez ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında ise Polonya’da 2008 yılında % 11 olan
hayat-dışı sigorta prim büyüklüğü, 2009 yılında % 4’e gerilemiştir. Söz konusu gerileme
motorlu taşıt sigortası ile sağlık sigortasının bir sonucu olarak görülmektedir. Romanya’da
2008 yılında hayat-dışı sigorta prim büyüklüğünde kaydedilen önemli artışın yerini 2009
negatif bir büyüme oranı almıştır. İnşaat sektöründeki gerileme nedeniyle mal sigortası en
fazla etkilenen hayat-dışı sigorta olmuştur.
1.2.1. Motorlu Taşıt Sigortası
Toplam hayat-dışı prim üretiminin neredeyse % 30’ unu oluşturan motorlu taşıt
sigortaları, Avrupa’daki en büyük hayat-dışı sigorta branşıdır. 2007 yılında 130 Milyar Euro,
2008 yılında ise 127 Milyar Euro olan motorlu taşıt sigortası toplam prim gelirlerinin 2009
yılında 121 Milyar Euro’ya gerilediği tahmin edilmektedir. Buna göre sabit döviz kurunda
motorlu taşıt sigortası toplam prim gelirlerindeki azalma % 1,7 olmuştur. Prim gelirlerinde
görülen bu azalma, piyasadaki güçlü rekabeti ve ekonomik gerilemenin etkisini
yansıtmaktadır. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği, 2007 yılında % 2 artan; 2008 yılında ise
% 8 oranında azalan yeni araç trafik tescil kayıtlarının 2009 yılında da % 6 oranında
azaldığını kaydetmiştir.
Grafik 8: Avrupa’da Motorlu Taşıt Sigortası Primleri
2001–2009 (Milyon Euro)
Motorlu taşıt sigortası primlerinin % 60’ını oluşturan İtalya, Almanya, Fransa ve
Birleşik Krallık, Avrupa motorlu taşıt sigortası piyasasına hâkim konumdaki ülkelerdir. Buna
karşın, bu ülkelerde motorlu taşıt sigortası primlerinin 2009 yılında azaldığı
görülmektedir.2009 yılında motorlu taşıt sigortası prim büyüklüğünün İtalya’da -% 3,3;
Almanya’da -% 1,3; Birleşik Krallık’ ta -% 1,0; Fransa’da ise -% 0,2 olması beklenmektedir.
1
Bu gelişme ile pazar payı 1,1 Milyar Euro gerilemiştir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
7
Batı Avrupa’daki ülkeler genelindeki durum incelendiğinde ise primlerin 2009 yılında
-% 8 ile en fazla Portekiz’de; Avrupa’nın 5. büyük motorlu taşıt sigortası piyasasına sahip
İspanya’da ise % 6 oranında azaldığı görülmektedir. Merkez ve Doğu Avrupa ülkeleri
arasında en büyük motorlu taşıt sigortası piyasasına sahip Polonya’da ise 2008 yılında % 10
oranında artış gösteren primlerin 2009 yılında % 1,6 oranında azaldığı görülmektedir. Prim
gelirlerinde görülen bu düşüş, satılan araç sayısındaki azalma ve piyasadaki güçlü rekabetten
kaynaklanmaktadır.
1.2.2. Sağlık Sigortası
Hayat-dışı prim üretiminin % 25’ ini oluşturan sağlık sigortası, Avrupa’daki en büyük
ikinci hayat-dışı sigorta branşıdır. Sağlık sigortası primlerinin üçte ikisini oluşturan Hollanda
ve Almanya Avrupa sağlık sigortası piyasasına hâkim olan ülkelerdir. 2007/ 08 döneminde %
6,4 olan sağlık sigortası prim büyüklüğü oranının 2008/09 döneminde % 3,3’e düşmesine
karşın ilk verilere göre, 2009 yılında toplam prim miktarı artış göstererek 101 Milyar Euro’ya
ulaşmıştır. Toplam prim miktarı 2007 yılında 93 Milyar Euro; 2008 yılında ise 98 Milyar
Euro olarak kaydedilmiştir.
Hayat-dışı branşta 2009 yılında toplam prim miktarını arttıran tek sigorta sağlık
sigortası olmuştur. Böylece sağlık sigortası, yaşlanan nüfusla birlikte artan tüketici talebi ve
sağlık harcamaları nedeniyle hayat-dışı branştaki en dinamik piyasa olmaya devam etmiştir.
Grafik 9: Avrupa’da Sağlık Sigortası Primleri
2001–2009 (Milyon Euro)
2006 yılında yeni sağlık sisteminin uygulanmaya başlanmasını takiben Avrupa’nın en
büyük sağlık sigortası piyasası haline gelen Hollanda’da 2009 yılında prim büyüklüğü % 6
oranında artış göstermiştir. Buna ek olarak prim büyüklüğünün % 9 pazar payı ile Avrupa’nın
üçüncü büyük sağlık sigortası piyasasına sahip Fransa’da +% 4; Almanya’da ise +% 7
oranında olması beklenmektedir.
İsveç’te ise sağlık sigortası sunan bir şirketin 2009 yılında prim yazmayı durdurması
ile birlikte toplam prim miktarı % 60 oranında azalma göstermiştir. Buna karşın, Avrupa
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
8
sağlık sigortası piyasasının yalnızca % 2’sini oluşturan İsveç’te prim gelirlerinin azalması
Avrupa sağlık sigortası piyasası üzerinde önemli bir etki yaratmamıştır.
1.2.3. Mal Sigortası
Mal sigortası branşı, hayat-dışı branşın yaklaşık % 20’sini oluşturmaktadır. Motorlu
taşıt sigortasında olduğu gibi mal sigortasında da sert bir rekabetin hâkim olduğu ve bu
sigorta branşının 2009 yılında ekonomideki gerilemeden etkilendiği görülmektedir. Buna göre
2009 yılında mal sigortası primleri 10 yıl içinde ilk kez olarak cari döviz kurunda -% 9
oranında azalma kaydetmiştir. 2009 yılında mal sigortası primleri büyük ölçüde (sabit döviz
kurunda + % 0,9 ) sabit bir seyir izleyerek 80 Milyar Euro civarında kalmıştır.
Birleşik Krallık (% 19,5), Almanya (% 18) ve Fransa (%17) sahip oldukları pazar
payları ile Avrupa mal sigortası piyasasına hâkim konumda bulunan ülkelerdir. İspanya ise %
10’luk pazar payı ile Avrupa sigorta piyasasındaki dördüncü ülke konumundadır. 2009 yılında
mal sigortası primlerinde kaydedilen istikrar, Birleşik Krallık’ ta primlerin % 4 azalma
göstermiş olmasına karşın, birçok Avrupa ülkesindeki primlerde görülen küçük artıştan
kaynaklanmaktadır.
Grafik 10: Avrupa’da Mal Sigortası Primleri
2001–2009 (Milyon Euro)
2009 yılında özellikle Fransa ve kuzey İspanya’da geniş mal kayıplarına neden olan
Klaus fırtınası olmak üzere Avrupa’daki kötü hava koşulları nedeniyle mal sigortası
fiyatlarının 2010 yılında yükselmesi beklenmektedir.
1.2.4. Hayat-dışı Branştaki Diğer Sigortalar
Hayat-dışı branştaki diğer sigortalar arasında genel sorumluluk, kaza, nakliyat,
hukuksal koruma ile kredi ve seyahat sigortaları2 bulunmaktadır. 2008 yılında toplam hayatdışı primlerinin % 8’ini genel sorumluluk sigortası primleri; % 7’sini ise kaza sigortası
primleri oluşturmuştur. Toplam hayat-dışı primlerinin % 4’ünü nakliyat sigortası primleri; %
2’sini ise hukuksal koruma sigortası primleri oluşturmaktadır.
2
CEA tarafından kredi ve seyahat sigortalarına ilişkin veriler temin edilmemektedir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
9
Grafik 11:Avrupa’da Hayat-dışı Branştaki Diğer
Sigortaların Dağılımı
2008
2008 yılında 111 Milyar Euro olan hayat-dışı branştaki diğer sigorta primlerinin 2009
yılında 107 Milyar Euro’ya (sabit döviz kurunda % 0,8 azalma) gerilemesi ile hayat-dışı
branştaki diğer sigortaların ekonomik krizden etkilendiği sonucu çıkarılmaktadır.
Grafik 12: Avrupa’da Hayat-dışı Branştaki Diğer Sigorta Primleri
2001–2009 (Milyon Euro)
Avrupa’da genel sorumluluk sigortası primlerinde üç yıl art arda kaydedilen istikrarın
ardından primlerin sabit döviz kurunda yaklaşık % 2 oranında (cari döviz kurunda -% 5)
azaldığı görülmektedir. Bu azalma büyük ölçüde ekonomik kriz ile bağlantılıdır.
Hayat-dışı branştaki diğer sigortalardan kredi sigortası ile nakliyat sigortası (daha az
olmakla birlikte) da olumsuz ekonomik koşulların etkisinde kalmıştır.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
10
2. Sigorta Yoğunluğu ve Sigorta Penetrasyonu
2.1. Sigorta Yoğunluğu
CEA’ nın temsil ettiği 33 ülkede 2009 yılında kişi başına sigortaya harcanan ortalama
miktar 1 791 Euro olmuştur. Bu miktar içerisinde 1 097 Euro hayat sigortasına; geriye kalan
694 Euro ise hayat-dışı sigortalara harcanmıştır. 2009 yılında kişi başına sigortaya harcanan
ortalama miktar 2008 yılında harcanan toplam miktarın (1 805 Euro) 14 Euro gerisinde
kalmıştır.
Grafik 13: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Toplam Prim Miktarı
2008–2009 (Euro)
Avrupa ülkeleri genelinde sigorta yoğunluğu, 2009 yılında ülkeden ülkeye büyük
farklılık göstermiştir (kişi başına düşen prim miktarı Türkiye’de 79 Euro iken Hollanda’da 4
632 Euro’dur)3. Hollanda’daki yüksek sigorta yoğunluğu, hayat-dışı sigortalardan ve özellikle
de sağlık sigortalarından kaynaklanmaktadır.
Sigorta yoğunluğu, büyük ölçüde hayat sigortası ürünleri nedeniyle büyük finans
merkezlerinde oldukça yüksektir. Buna karşın, Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinde sigorta
harcamalarında hayat-dışı ürünler daha öncelikli yer tutmaktadır. Bu ülkeler arasında
Slovenya bir önceki yılda olduğu gibi 2009 yılında da 1 023 Euro’luk kişi başına düşen prim
miktarı ile en yüksek sigorta yoğunluğuna sahip ülkedir.
Sigorta yoğunluğunun yıllar içerisindeki durumu incelendiğinde, İtalya’daki sigorta
yoğunluğunun fark edilir şekilde değiştiği görülmektedir. Buna göre İtalya’da 2008 yılında 1
538 Euro olan kişi başına düşen prim miktarının 2009 yılında + % 28 artış ile 1 961 Euro’ya
ulaştığı kaydedilmiştir. Bu artış hayat sigortasından kaynaklanmaktadır.
3
Lihtenştayn dâhil edilmemiştir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
11
2.1.1. Hayat Sigortası Yoğunluğu
Belirtildiği üzere, 2009 yılında Avrupa’da kişi başına ortalama 1 097 Euro sağlık
sigortasına harcanmıştır. Sabit döviz kurunda bu miktar 2008 yılında sağlık sigortalarına
harcanan miktardan 44 Euro daha fazladır. Buna karşın, hayat sigortası yoğunluğunun ülkeler
arasında değişiklik gösterdiği dikkat çekmektedir. Buna göre sağlık sigortasında kişi başına
düşen prim miktarı Danimarka (2 517 Euro) ve Romanya (11 Euro) gibi ülkelerde elde edilen
miktarlar arasında değişmektedir.
Grafik 14: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Hayat Sigortası Prim Miktarı
2008–2009 (Euro)
Genel olarak bakıldığında, hayat sigortası yoğunluğu, İskandinav ülkelerinde olduğu
kadar büyük finans merkezlerinde de çok yüksektir. Buna göre 2009 yılında Danimarka ve
İsviçre, hayat sigortası yoğunluğu sıralamasında Birleşik Krallık’ ın önüne geçmiştir. 2009
yılında hayat sigortası prim gelirlerinin İtalya ve Fransa’da artış göstermiş olması ile bu
ülkelerdeki hayat sigortası yoğunluğunun da artması beklenmektedir. Zira hayat sigortası prim
gelirlerinin İtalya’da önemli şekilde artış göstermesi ile İtalya’daki hayat sigortası yoğunluğu
Almanya’daki hayat sigortası yoğunluğunu geride bırakmıştır.
2.1.2. Mal ve Kaza Sigortası Yoğunluğu
Mal ve kaza sigortası piyasası motorlu taşıt, mal ve genel sorumluluk sigortalarını
kapsamaktadır. 2008 yılında Avrupa’da mal ve kaza sigortalarında kişi başına harcanan
ortalama miktar 5294 Euro iken 2009 yılında bu miktar 523 Euro’ya gerilemiştir. Buna göre
2009 yılında sigorta yoğunluğunda azalma beklenen tek branş mal ve kaza sigortalarıdır.
Buna ek olarak mal ve kaza sigortası sigorta yoğunluğunda en az değişiklik gösteren
sigortadır. Lihtenştayn dışında mal ve kaza sigortası için kişi başına düşen prim miktarının
4
Sabit döviz kurunda.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
12
Türkiye (58 Euro) ile Lüksemburg ve İsviçre (1 200 Euro üzeri) gibi ülkelerde elde edilen
miktarlar arasında değiştiği görülmektedir.
Grafik 15: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Mal ve Kaza Sigortası Prim Miktarı
2008–2009 (Euro)
2.1.3. Sağlık Sigortası Yoğunluğu
Avrupa’da sağlık sigortası yoğunluğunun ülkeden ülkeye büyük değişiklik gösterdiği
dikkat çekmektedir. Buna göre 2009 yılında kişi başına düşen sağlık sigortası prim miktarı
Türkiye’de 9 Euro; Hollanda’da ise 2 000 Euro’nun üzerinde kaydedilmiştir. 2008 yılında 167
Euro olan kişi başına düşen ortalama sağlık sigortası prim miktarı 2009 yılında 171 Euro’ya
ulaşmıştır.
Hollanda’da gözlenen yüksek sigorta yoğunluğu, 2006 yılında uygulanmaya başlanan
özel sağlık sisteminden kaynaklanmaktadır. Sigorta yoğunluğu sıralamasında Hollanda’yı
İsviçre (749 Euro) ile Almanya (383 Euro) takip etmektedir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
13
Grafik 16: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Sağlık Sigortası Prim Miktarı
2008–2009 (Euro)
2008 ile 2009 verileri karşılaştırıldığında, sigorta yoğunluğundaki değişikliklerin
büyük ölçüde hayat sigortası primlerindeki büyümeyi yansıttığı görülmektedir.
2.2. Sigorta Penetrasyonu
Sigorta penetrasyonu, sigortacılık faaliyetlerini, prim hacminin GSYİH içindeki payı
olarak ölçen bir göstergedir.5 2008 yılında ortalama % 7,7 olarak kaydedilen sigorta
penetrasyon oranı, Avrupa’da GSYİH’ deki azalmanın (-% 5) toplam primlerdeki azalmadan
(-% 0,6) daha fazla olması nedeniyle 2009 yılında % 8,1’e yükselmiştir.
Sigorta penetrasyon oranı ülkeden ülkeye (Lihtenştayn hariç tutulmaktadır) farklılık
göstermektedir. Buna göre penetrasyon oranı Türkiye’de % 1,3; Hollanda’da ise % 13,3
olmak üzere farklı aralıklardadır. 2008 yılına kadar en yüksek penetrasyon oranına sahip ülke
olan Birleşik Krallık yerini % 13’lük penetrasyon oranı ile Hollanda’ya bırakmıştır. Bu iki
ülke ile Avrupa’ nın geri kalan ülkeleri arasında büyük bir fark bulunmaktadır. Üçüncü en
yüksek penetrasyon oranına sahip ülke ise % 10,3 ile Fransa’dır.
Sigorta penetrasyonu, sigorta sektörünün ekonomiye katkısından ziyade zaman içinde ülkeler arasındaki
farklılıkları göstermektedir.
5
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
14
Grafik 17: Avrupa’da Primlerin GSYİH’ ye Oranı
2008–2009
Hayat branşı ile hayat-dışı branştaki sigorta penetrasyon oranları karşılaştırıldığında
2009 yılında hayat sigortası penetrasyonunun % 0,3 oranında yükselerek % 5’e; hayat-dışı
sigorta penetrasyon oranının ise % 3’ten % 3,2’e ulaştığı görülmektedir.
Grafik 18: Avrupa’da Hayat Primlerinin GSYİH’ ye Oranı
2008–2009
Hayat sigortası penetrasyon oranı Letonya’da % 0,2; Birleşik Krallık’ ta % 9,6;
Lihtenştayn’da ise % 150’nin üzerinde olmak üzere ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir.
Toplam penetrasyon oranı ile hayat sigortası penetrasyon oranı karşılaştırıldığında, hayat
sigortası penetrasyon oranı açısından Hollanda’nın % 4,2 ile CEA ortalamasının altında
kaldığı görülmektedir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
15
Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinin hem toplam penetrasyon oranları hem de hayat
sigortası penetrasyon oranları ise CEA ortalamasının altında kalmaktadır.
Grafik 19: Avrupa’da Mal ve Kaza Sigortası Primlerinin GSYİH’ ye Oranı
2008–2009
Mal ve kaza sigortası penetrasyon oranı ise Avrupa’da oldukça farklılık
göstermektedir. Buna göre 2009 yılında mal ve kaza sigortası penetrasyon oranları Türkiye
(%1) ve Birleşik Krallık (% 3,2) gibi ülkelerde kaydedilen oranlar arasında değişmektedir.
Mal ve kaza sigortası penetrasyon oranı için CEA ortalaması 2008 yılında % 2,5 iken 2009
yılında % 2,3’e gerilemiştir.
Merkez ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında Slovenya’nın hayat-dışı sigorta penetrasyon
oranı CEA ortalamasının üzerindedir.
Sağlık sigortasında ise Avrupa’da 2008 yılında % 0,8 olan ortalama penetrasyon oranı
2009 yılında % 0,8 olarak kaydedilmiştir. Buna göre 2009 yılında en yüksek sağlık sigortası
penetrasyon oranı % 6,4 ile Hollanda’da (2008 yılında bu oran % 5,9’dur) elde edilmiştir.
İkinci en yüksek sağlık sigortası penetrasyon oranına sahip ülke ise % 1,6 ile İsviçre’dir.
Hollanda ve İsviçre dışında sadece Almanya ve Slovenya’daki sağlık sigortası penetrasyon
oranları CEA ortalamasının üzerindedir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
16
Grafik 20: Avrupa’da Sağlık Sigortası Primlerinin GSYİH’ ye Oranı
2008–2009
Yıldan yıla hayat sigortası penetrasyon oranlarının sadece İsveç, Letonya ve Litvanya’
da azaldığı dikkat çekmektedir. 2009 yılında bu ülkelerin sağlık sigortası primlerinde de
önemli azalma kaydedilmiştir.
3. Sigortacıların Yatırım Portföyü
Finansal kriz, 2007 yılından itibaren AB ekonomisini ciddi bir şekilde etkisi altına
almıştır. Eurostat verilerine göre 2008 yılında % 0,7 oranında büyüme gösteren GSYİH, 2009
yılında % 4 oranında azalmıştır. Sigorta şirketlerinin en büyük yatırımcılar arasında yer
alması ile 2008 yılında borsada meydana gelen düşüş ve alım satım fiyatları arasındaki
farklılıklar, yatırım portföyleri üzerinde baskı unsuru yaratmıştır. 2007 yılında Avrupa
genelinde 7 200 Milyar Euro’nun üzerinde olan sigortacıların yatırım portföyü, 2008 yılında 6
500 Milyar Euro’ya gerilemiştir. Buna göre son 10 yıl içerisinde yıldan yıla ilk kez
sigortacıların yatırım portföyünde kaydedilen büyüme negatiftir.
Avrupa Ekonomik Kurtarma Planı kapsamında alınan istisnai tedbirler bankacılık
sektöründe güvenin yeniden tesis edilmesini ve Mart 2009’dan itibaren iyileşme gösteren
sermaye piyasalarına yönelik talebin artmasını desteklemiştir. Sonuç olarak, 2009 yılında
Avrupalı sigortacıların yatırım portföylerinin 6 800 Milyar Euro’nun üzerine çıkması
beklenmektedir. 2008 yılında yatırım portföylerinde kaydedilen % 7,5 oranındaki azalmaya
karşın 2009 yılı için beklenen yükselme sabit döviz kurunda % 8’den fazladır.
Hayat sigortası piyasasındaki yatırım varlıklarının toplam yatırım varlıklarında % 80’
den fazla pay sahibi olması ile yatırım portföyünün gelişimi temel olarak hayat branşına
bağlıdır. Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya Avrupa’daki en büyük piyasalara sahip üç ülke
olup yalnız bu ülkelerin toplam yatırım portföyü miktarı, Avrupa toplamının % 65’ine tekabül
etmektedir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
17
Grafik 21: Avrupa’da Hayat ve Hayat-dışı Sigortacıların Yatırım Portföyü
2001–2009 (Milyar Euro)
3.1.Yatırım Portföyünün Yapısı
Grafik 22, finansal krizin ardından Avrupalı sigortacıların yatırım portföylerindeki
hisse senedi ve diğer değişken getirili varlıkların öneminin borçlanma senetleri ve diğer sabit
getirili varlıklar nedeniyle azaldığını göstermektedir.2002 yılından sonra hisse senetleri ve
diğer değişken getirili varlıkların Avrupalı sigortacıların yatırım portföylerindeki payı %
26,5’den % 34’e ulaşarak yeniden yatırım portföyünün en büyük bileşenini oluşturmuştur.
Ancak bu yükseliş trendi finansal kriz nedeniyle son bularak hisse senetleri ve diğer değişken
getirili varlıkların pazar payı 2008 yılında % 26’ya gerilemiştir.
Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere, borçlanma senetleri ve hisse senetlerindeki
değişiklikler oldukça simetriktir. Buna göre 2008 yılında hisse senetlerinin payındaki azalma
borçlanma senetlerinin payının % 33,9’dan % 39,9’a çıkmasına neden olmuştur.
İkrazlar ise üçüncü yatırım çeşidini oluşturmakta olup ikrazların yatırımlar içerisindeki
payı 2000–2008 yılları arasında en az % 15,6; en yüksek ise % 18 (2008 yılında % 16,9)
olarak kaydedilmiştir. Bina ve arazi (% 4,1), bağlı şirketlerdeki yatırımlar (% 5) gibi diğer
yatırımların sabit kaldığı buna karşın, 2000 yılında % 0,9 olan mevduat payının 2008 yılında
% 3,3’e yükseldiği görülmektedir.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
18
Grafik 22: Yatırım Portföyünün Yapısı 2000–2008
Finansal krizi takiben sermaye piyasalarında yaşanan düşüş, 2008 yılında yalnız
varlıkların değerini değil varlıkların tahsisini de etkilemiştir. Grafik 23’de de görüldüğü üzere
değişken getirili varlıklara yapılan yatırımlar büyük ölçüde borsanın gelişimine bağlıdır. 2008
yılında sermaye piyasalarının düzelmeye başlaması ile sigortacıların portföylerindeki hisse
payının da artması beklenmektedir.
Grafik 23: Sigortacıların Yatırım Portföylerindeki Hisse Oranının Sermaye
Piyasaları ile Karşılaştırılması 2000–2009
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
19
3.2. Yatırım Portföyünün GSYİH’ ye Oranı
Yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranı, sigortanın ekonomideki öneminin bir
göstergesidir. Bu oran, sigorta sektörünün gelişiminin ülkeden ülkeye ve yıldan yıla gösterdiği
farklılığı ortaya koyarak bir karşılaştırma imkânı sunmaktadır.
2009 yılında Avrupalı sigortacıların yatırım portföyünün büyümesi ve ekonomik
gerileme nedeniyle 2008 yılında % 47,8 olan yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranı % 53,2’ye
yükselmiştir. Bu oran, yine de 2005, 2006 ve 2007 yıllarında kaydedilen (%54-%55) aralığın
altında kalmaktadır.
Grafik 24: Yatırım Portföyünün GSYİH’ ye Oranı
2008–2009
Sigorta yoğunluğu ve sigorta penetrasyonu gibi göstergelerde olduğu gibi yatırım
portföyünün GSYİH’ ye oranı da ülkeler arasında büyük değişiklik göstermektedir. Buna göre
2009 yılı için tahminler yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranının % 1,9 (Türkiye) ile % 101
(Danimarka) aralığında olduğunu göstermektedir. Büyük hayat sigortası piyasasına sahip
ülkelerde olduğu gibi Lüksemburg, Birleşik Krallık, İsviçre gibi en büyük finansal
merkezlerde de yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranı oldukça yüksektir. Yatırım portföyünün
GSYİH’ ye oranının en düşük olduğu piyasalar ise Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerindeki
piyasalardır. Bu ülkelerde yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranının düşük olması söz konusu
piyasalardaki hayat branşının Batı Avrupa ülkelerine kıyasla daha yeni ve gelişmemiş
olmasından kaynaklanmaktadır.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
20
4. Sigorta Piyasası Aktörleri
4.1. Sigorta Şirketleri
CEA üyesi 33 ülkedeki sigorta şirketi sayısının geçen on yıl içerisinde azaldığı
görülmektedir. Şirket sayılarındaki azalma, 1990’lı yılların sonlarında Avrupa Birliği’nde
gerçekleşen serbestleşme ve de-regülasyonun ardından meydana gelen birleşme ve devralma
dalgasından kaynaklanmıştır. 2007 yılında sigorta sektöründe faaliyet gösteren şirket sayısı 5
200’ün üzerinde iken bu sayı % 2,1 oranında azalma ile 2008 yılında 5 100’ün biraz üzerinde
kalmıştır. Kesin olmayan veriler, şirket sayısının 2009 yılında da azaldığına işaret etmektedir.
Avrupa’daki toplam sigorta şirketi sayısının % 20’sine sahip Birleşik Krallık’ ta
yaklaşık 1 000 sigorta şirketi faaliyet göstermektedir. Avrupa’daki sigorta şirketi sayısı
sıralamasında Almanya 600 şirket ile ikinci sırayı almaktadır. Buna karşın, Avrupa’da prim
gelirlerinin yalnız % 2’sini oluşturan İsveç ise şirket sayısı açısından dördüncü sırada yer
almaktadır. Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinde ise sigorta şirketi sayısının arttığı veya sabit
kaldığı görülmektedir.
Grafik 25: Sigorta Şirketi Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
2008
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
21
4.2. Çalışan Sayısı
Avrupa sigorta sektöründeki istihdam incelendiğinde, konsolidasyon süreci nedeniyle
sigorta sektöründe 5 yıl ardı ardına azalan istihdam oranının 2007 ve 2008 yıllarında düzelme
kaydettiği görülmektedir. Buna göre sigorta sektöründe istihdamın 2007 yılında % 0,7; 2008
yılında ise % 0,6 büyüme kaydederek istihdam edilen kişi sayısının 1 Milyonu geçtiği
görülmektedir6. 2009 yılına ait veriler ise istihdamdaki yükseliş trendinin az da olsa inişe
geçtiğini göstermektedir. Bu düşüş, büyük ölçüde en büyük sigorta piyasasına sahip ülkelerin
istihdam oranlarından (sigorta sektöründeki istihdam oranı Birleşik Krallık’ ta % 4 azalırken
Fransa’da % 1,5 oranında artış göstermiştir.) kaynaklanmaktadır.
Avrupa sigorta sektöründe en fazla kişinin istihdam edildiği ülke 215 000’den fazla
kişi sayısı ile Almanya’dır. Sigorta sektöründe istihdam edilen kişi sıralamasında Almanya’yı
yaklaşık 179 000 kişi ile Birleşik Krallık; 145 000 kişi ile de Fransa takip etmektedir. Avrupa
sigorta sektöründe en fazla kişi istihdam eden diğer ülkeler arasında ise Hollanda, İsviçre,
İspanya ve İtalya yer almaktadır. Bu ülkelerde istihdam edilen kişi sayısı 47 000 ile 51 000
arasındadır. 2007 yılında sigorta sektöründe istihdam edilen kişi sayısındaki % 0,7’lik artış,
İtalya’da sigorta şirketleri kontrolündeki kurumlarda 4 550’den fazla kişinin; büyük
şirketlerdeki yeniden yapılanma sonucu ise 2 000 ek satış elemanının istihdam edilmesinden
kaynaklanmıştır. 2008 yılında sigorta sektöründe istihdam edilen kişi sayısındaki % 0,6’lık
artış ise yukarıda sözü geçen yedi ülkede değişen istihdam oranlarından kaynaklanmaktadır.
Buna göre Hollanda ve Birleşik Krallık’ taki iş gücünde görülen azalma diğer ülkelerdeki
artışlarla dengelenmiştir.
2008 yılına ait verilere göre tam zamanlı çalışan oranı % 88 olup bu oran son 10 yıl
içerisinde yavaş bir azalma izlemektedir. Bu arada 1999 yılında % 22 olan sigorta
sektöründeki satış gücü oranı ise 2007 yılında % 20’ye gerilemiştir.
4.3. Dağıtım Kanalları
Sigorta ürünleri dağıtım kanalları incelendiğinde, hayat ve hayat-dışı sigorta dağıtım
kanalları arasındaki ayrımın belirgin olmadığı görülmektedir. Örneğin bazı aracılar sigorta
ürünlerinin dağıtımında internet veya posta gibi kanalları kullanmaktadır.
4.3.1. Hayat Sigortası Dağıtım Kanalları
1980’li yıllarda bankalar tarafından bankasürans modeli uygulamaya konulmuştur.
Bankasüransın ortaya çıkışı ile bankalar yeni ürünler sunma ve müşteri sadakati sağlama
yoluyla bankacılık faaliyetlerini çeşitlendirmiş ve kendilerine yeni bir gelir kaynağı
yaratmışlardır. Grafik 26’da görüldüğü üzere Avrupa’nın birçok ülkesinde hayat sigortası
ürünlerinin dağıtımında kullanılan başlıca kanal bankasürans olmuştur. Buna göre
bankasüransın pazar payı Polonya (% 44) ve Portekiz (% 82) gibi ülkelerde kaydedilen
oranlar arasında değişmektedir. Yıllar içerisinde bankasüransın Polonya’da fark edilir şekilde
gelişme gösterdiği görülmektedir. Buna göre Polonya’da bankasüransın pazar payı acenteler
pahasına 2007–2008 yılları arasında neredeyse iki katına çıkmıştır. Buna karşın, 2008 yılında
bankasüransın kullanımında Polonya ve Malta dışında az da olsa azalma kaydedilmiştir.
Özellikle Batı Avrupa ülkeleri arasında en büyük hayat sigortası piyasasına sahip Birleşik
Krallık’ta bankasüransın payının % 15-% 20 arasında olduğu görülmektedir.
Söz konusu rakam sadece sigorta şirketlerinde istihdam edilen kişi sayısını belirtmekte olup bağımsız aracı ve
dışarıdan destek alma yoluyla istihdam edilen kişileri kapsamamaktadır.
6
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
22
İki geleneksel aracı olan acente ve brokerler arasında acentelerin birçok ülkede hayat
sigortası ürünlerinin dağıtımında büyük payı elde ettiği görülmektedir. Buna göre acentelerin
özellikle Almanya (% 54,5), Slovenya (% 53), Hırvatistan (% 43) ve daha az olarak
Bulgaristan’da (% 36) yaygın olduğu dikkat çekmektedir. Bulgaristan’da 2007–2008 yılları
arasında doğrudan satış ve brokerler acentelerin önüne geçmiştir. Brokerlerin en yüksek
piyasa payına sahip olduğu ülkeler arasında İngiltere (% 69), İrlanda (% 45) ve Belçika (%33)
yer almaktadır. Hollanda’da ise hayat branşında brokerler, acenteler ile birlikte % 57 pazar
payına sahiptir. Broker ve acentelerin durumunun Birleşik Krallık dışındaki ülkelerde sabit
kaldığı görülmektedir. 2008 yılında Birleşik Krallık’ ta acentelerin payı 7 puan artmış;
İrlanda’da ise acentelerin pazar payları % 10’dan % 7’ye gerilemiştir. Bu durum İrlanda’da
brokerleri avantajlı hale getirmiştir.
Grafik 26: Avrupa’da Hayat Sigortası Dağıtım Kanalları
2008
Hayat branşında doğrudan dağıtım kanalları, Slovakya’da % 62, İrlanda’da ise % 47,5
oranındaki pazar payları ile hâkim konumda bulunmaktadır. Doğrudan dağıtım kanallarının
yaygın olduğu diğer ülkeler arasında Hırvatistan(% 38), Bulgaristan (% 35), Hollanda (% 27),
Polonya (% 23) ve Avusturya (% 20) yer almaktadır. 2008 yılında Bulgaristan’da acentelerin
hâkimiyeti doğrudan satış ve daha az ölçüde brokerlere geçmiştir. Bu durum sonucunda
Bulgaristan’da hayat sigortasının dağıtımının eşit olarak doğrudan satış, acente ve broker
kanalları aracılığıyla gerçekleştirildiği görülmektedir.
4.3.2. Hayat-dışı Sigorta Dağıtım Kanalları
Hayat branşındaki dağıtım kanalları ile karşılaştırıldığında hayat-dışı branştaki dağıtım
kanallarının bir önceki yıla göre 2008 yılında Bulgaristan dışında fazla değişmediği
görülmektedir. Hayat-dışı sigorta ürünlerinin dağıtımı, doğrudan dağıtımın hâkim olduğu
Hollanda, Hırvatistan ve Slovakya dışındaki diğer ülkelerde en fazla acente ve brokerler
kanalıyla yapılmıştır.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
23
Hayat branşında olduğu gibi hayat-dışı branşta da acenteler sigorta ürünlerinin
dağıtımında önemli rol oynamaktadır. Dağıtım kanalı olarak acentelerin en yaygın şekilde
İtalya (% 84), Türkiye (% 72), Slovenya (% 68) ve Portekiz’de (% 61) kullanıldığı dikkat
çekmektedir. Avrupa ülkelerinin çoğunda acentelerin hâkim olmasına karşın brokerler,
Belçika (% 62), İrlanda (% 59) ve Birleşik Krallık (% 56) gibi ülkelerde yaygın olmayı
sürdürmektedir. Brokerler açısından en büyük değişikliğin kaydedildiği ülke Bulgaristan’dır.
Buna göre Bulgaristan’da 2007 yılında % 32 olan brokerlerin pazar payı 2008 yılında % 40’a
yükselmiştir. Bulgaristan’da dağıtım kanalı olarak brokerlerin yükselişe geçmesi hem
doğrudan satışın hem de acentelerin pazar paylarının gerilemesine neden olmuştur.
Şirket çalışanları tarafından doğrudan veya uzak mesafeden yapılan satışlar ise hayat
branşına kıyasla ürünlerin daha karmaşık olduğu hayat-dışı branşta daha gelişmiş düzeydedir.
Buna göre 2008 yılında doğrudan satışın tüm hayat-dışı ürünlerinin satışında üçte iki paya
sahip olduğu ülkeler arasında Hırvatistan (% 69) ve Slovakya (% 66) yer almaktadır.
Doğrudan dağıtım kanallarının ayrıca Hollanda (% 49), Litvanya7 (% 44), İrlanda (% 41),
Avusturya (% 38) ve Fransa (% 35) gibi ülkelerde yaygın şekilde kullanıldığı görülmektedir.
2007–2008 yılları arasında Bulgaristan dışındaki ülkelerde hayat-dışı ürünlerin doğrudan
dağıtım kanalları ile satışında fazla bir değişiklik kaydedilmemiştir.
Grafik 27: Hayat-Dışı Sigorta Dağıtım Kanalları
2008
Avrupa’da bankasüransın hayat-dışı branşta fazla kullanılmadığı görülmektedir. Buna
göre bankasüransın en çok tercih edildiği ülke Türkiye olmakla birlikte bankasüransın diğer
tüm ülkelerde dağıtım kanalı olarak tercih edilme oranı en fazla % 12’dir. 2007–2008 yılları
arasında bankasüransın kullanımında küçük bir artış olmasına karşın bankasüransın özellikle
Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinde halen nadiren kullanıldığı görülmektedir. Buna göre
bankasüransın Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerindeki pazar payı % 2’yi geçmemektedir.
7
2007 verileri.
© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011
24
Download