Sakarya Meydan Muharebesi

SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ VE
BÜYÜK TAARRUZ DA ATATÜRK’ÜN
ROLÜ
Sakarya Meydan Muharebesi
(23 Ağustos- 13 Eylül 1921)
Savaşa Hazırlık :
Sakarya Meydan Muharebesi için yapılan en önemli hazırlık
ordunun ihtiyaçlarının karşılanması için halktan yardım
istenmesidir.
 Bu amaçla “Tekalif-i Milliye” (Milli Yükümlülük Emirleri)
yayımlanarak halkın orduya giyecek, yiyecek, ulaşım ve
silah bakımından destek olması sağlandı.
Eli silah tutan Anadolu erkeği cephede düşmana kurşun sıkarken,
tüfeğini mermisiz bırakmamak Anadolu’nun çileli kadınlarına,
genç kızlarına, ihtiyar erkeklerine düşecekti.
Sakarya Meydan Muharebesi
 Sakarya Meydan Muharebesi, Anadolu Türk tarihinin en
önemli savaşlarından biridir. Yunan General Papulas
tarafından Yunan ordularına Ankara'ya harekat emri
verilmişti.
 Savaşı Yunan tarafı kazanırsa TBMM, Sevr Antlaşması'nı
kabul etmek durumunda kalacaktı.
Mustafa Kemal, "Hattı Müdafaa yoktur, sathı müdafaa
vardır. Bu satıh bütün vatandır. Vatanın her karış
toprağı vatandaş kanıyla sulanmadıkça vatan terk
olunamaz.’’ sözünü bu savaş için TBMM’de söylemişti
Sakarya Meydan Muharebesi
 Mustafa Kemal Paşa, 4 Ağustos 1921'de Büyük Millet
Meclisi'ne verdiği bir önerge ile Başkumandanlığı kabul
ettiğini bildirdi ve ancak Meclis'in elindeki yetkileri de
fiilen kullanmayı talep etti.
 Bu önerge üzerine Mustafa Kemal Paşa'nın muhalifleri,
kendisine Başkomutan ünvanını ve Meclis'in yetkilerini
kullanmak hakkını önce vermek istemediler. Ancak ünvan
ve yetki, 5 Ağustos 1921 tarihli kanunla tanındı.
Sakarya Meydan Muharebesi
 TBMM Ordusu, Kütahya-Eskişehir Muharebelerindeki
yenilgisinden sonra cephe kritik bir duruma düşmüştü.
Sakarya Meydan Muhaberesi
 Mustafa Kemal Paşa, 18 Temmuz 1921'de Batı Cephesi
karargahına geldi ve durumu yakından görüp inceledi.
Sakarya Meydan Muharebesi
Ordunun düzenlenip kuvvetlendirilmesi için, Sakarya'nın
doğusuna kadar çekilmesini gerekli gördü. Bunun üzerine,
Türk Ordusu, 25 Temmuz 1921'de taktik savunma
yapmak amacıyla Sakarya'nın doğusuna çekildi.
Böylece, Türk kuvvetleri düşmanın gelişen taarruzlarının
tehdidinden kurtarılmış, Sakarya'nın doğusunda yeniden
düzenlenerek savunma gücü artırılmıştı.
Sakarya Meydan Muharebesi
 Ankara'yı işgal etmek isteyen Yunanlılar yeni bir saldırı
başlattılar.
Sakarya Meydan Muharebesi
 23 Ağustos'ta düşman ordusu ciddi olarak cephemize
taarruz etti.
 Ordumuz. 100 kilometrelik cephe üzerinde cereyan eden
meydan muharebesinde, düşmanın üstün kuvvetlerini ilk
önce yıpratarak, taarruza devam etmekten yoksun bir
hale getirdi.
 Türk ordusunun kahramanca direnişi karşısında
Yunanlılar yenilerek geri çekildi.
Sakarya Meydan Muharebesi
 Sakarya Meydan Savaşı sonucu, askeri harekat yön
değiştirmiştir. Sakarya, geri çekilme ve gerilemenin
durdurulduğu ileri gidişin başladığı noktayı
oluşturmuştur.
 Meclis, 19 Eylül 1921'de kabul edilen bir kanunla, Türk
Milletinin bir şükranı olarak Mustafa Kemal Paşa'ya
Mareşallik rütbesi ve Gazilik unvanını verdi.
Sakarya Meydan Muharebesi
Sakarya Zaferi, dış ilişkilerimizde durumumuzun
düzeltilmesine ve itibarımızın artmasına yardımcı oldu.
9 Haziran 1921'den beri Ankara'da Fransız temsilcisiyle
görüşmeler yapılmaktaydı.
 Bu görüşmeler, Sakarya zaferinden sonra, 20 Ekim
1921'de Ankara'da olumlu bir şekilde sonuçlanarak,
Ankara İtilafnamesi adıyla tarihe geçen bir antlaşmayla
noktalandı.
Kanla yıkana yıkana temizlendi Sakarya’nın doğusu,
Onlar geri dönmeyi düşünmediler…
Onlar, on binler, yüz binler bu topraklar için can veren erler.
Sanılmasın belirsiz mezarlarda kaldılar,
Hür ufuklardan vatanın hem gece, hem gündüzüne, doğacak
aylara yıldız oldular..
Sakarya soyumun kader çizgisi..
Tarihin yeniden yazıldığı yer.
Baş eğmemek için nice canların, azraille bile
dövüştüğü yer.
Vatan diyebilmek için tekrar vatana,
İmanın imkanla boğuştuğu yer..
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921 )
TBMM Hükümeti Sovyet Rusya ile daha önce Moskova
Antlaşması'nı imzalamıştı.
Kars Antlaşması ise Sovyet Rusya'ya bağlı Ermenistan,
Gürcistan ,Azerbaycan Cumhuriyetleri arasında imzalandı.
Moskova Antlaşması'nın tekrarı özelliği taşıyan Kars
Antlaşması ile doğu sınırımız kesin olarak çizildi.
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921 )
 Sakarya Zaferi'nin kazanılmasından sonra
TBMM Hükümeti ile Fransa arasında imzalandı.
Fransızlar Türk tarafı ile antlaşma yapmak için
Sakarya Muharebesi'nin sonucunu beklediler.
Zaferin kazanılmasının ardından antlaşma
imzalandı.
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921 )
Ankara Antlaşması'na göre;
 Taraflar arasında savaş durumu sona erecek,
 İskenderun ve Hatay'da Türklere geniş hak tanıyan özel
bir yönetim kurulacaktı.
 Her iki taraf, kendilerine kalan topraklarda genel af ilan
edecekti.
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921 )
Antlaşmanın Önemi :
 Ankara Antlaşması. TBMM için siyasi bir zaferdir. Antlaşma
ile ilk kez bir İtilaf Devleti yeni Türk devletini ve Misak-ı
Milli’yi tanımış oldu.
 Hatay dışındaki bugünkü Suriye sınırımız çizildi.
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921 )
 Fransa’nın TBMM ile anlaşma yapması ile İtilaf
devletleri bloğu parçalandı.
 Fransa ile savaş sona erdiğinden Güney Cephesi'nde
güvenlik sağlandı. Bölgedeki birlikler Batı Cephesi'ne
sevk edildi.
 Fransız desteğini kaybeden Ermeniler yalnız kaldılar.
Çukurova'da bir Ermeni Devleti kurma hayalleri sona
erdi.
Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler
yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır
M. Kemal ATATÜRK
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
(30 Ağustos 1922)
Büyük taarruz neyi ifade ediyor?
Yok edilmekte olan bir milletin başkaldırısına önderlik
eden Büyük Komutan Mustafa Kemal Paşa, mağrur, gururlu
milletine kahramanlık destanının öyküsünü
Afyonkarahisar'ın Kocatepe sırtlarında yazdırdı.
Savaştan çıkmış bir ülke... Her tarafı işgal altında,
yanmış, yıkılmış topraklar, düşman çizmesi altında inleyen,
buruk, çaresiz gözü yaşlı insanlar...
Derken, büyük bir mücadele ve harabeye
dönmüş imparatorluğun üzerinde güneş açıyor. O
yıkıntıdan bağımsız bir devlet, Cumhuriyet
yeşeriyor.
Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından
olan, Kurtuluş Savaşı'nı zafere götüren ve bugünkü
Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarının çizilmesini
sağlayan, Büyük Taarruz emrinin verildiği
Afyonkarahisar Kocatepe, yeni bir Zafer Haftası
kutlamalarına ev sahipliği yapıyor.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
 Yunan ordusu, Sakarya'da uğradığı mağlubiyetin
ardından Eskişehir, Kütahya ve Afyon'un doğusuna
çekildi. Burada savunma tedbirleri almaya ve askeri
güçlerini arttırmaya çalıştı.
 Türk Milleti çocuk yaşlı, kadın erkek bir bütün olarak
topyekün bir savaş veriyordu.
 Taarruzla, Yunan ordusunu yıpratmak değil, Anadolu’dan
söküp atmak amaçlandı
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
26 Ağustos sabahı Başkomutan Mustafa Kemal Paşa,
yanında Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa (Çakmak), Batı
Cephesi Komutanı İsmet Paşa (İnönü) ile birlikte muharebeyi
idare etmek üzere Kocatepe'deki yerini aldı.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
 Sakarya Zaferi'nden sonra başlanan hazırlıklar
tamamlanarak 26 Ağustos 1922'de Afyon'dan saldırıya
geçildi.
 Yunan ordusu taarruzu Eskişehir tarafından beklemekte
ve ona göre hazırlanmaktaydı. Afyon'dan gelen bu
beklenmedik saldırı ile şoka uğradı.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
29 Ağustos'a kadar devam eden taarruz sonucunda,
Yunan kuvvetleri kuşatıldı. 30 Ağustos'ta bizzat
Başkumandan Mustafa Kemal Paşanın yönettiği Türk
ordusu, Yunan ordusunu bozguna uğrattı. Bu savaşa
tarihimizde “Başkumandan Meydan Muharebesi” denir.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
Bu zaferin ardından Mustafa Kemal: “Ordular ilk
hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!” emrini verdi. Bu emirle
Türk ordusu İzmir’e kadar Yunanlıları takip etti.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
 Başkumandan Mustafa Kemal Paşa komutasındaki
kahraman ordusu 9 Eylül 1922’de İzmir'e girdi.
 Yunanlılar 9 Eylül'de İzmir'de denize dökülmeden önce
geri çekilirken Batı Anadolu'da mezalime varan
davranışlarda bulunmuş, ekili dikili arazilere yerleşim
merkezlerine büyük zararlar vermişlerdir.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
Yunan Ordusu'nun on beş gün içinde imhası ile
sonuçlanan "Büyük Zafer", Başkomutan'ın büyük riski
göze alarak, güçlü bir sıklet merkezi yapmak, taarruzda
baskını sağlamak, denk kuvvetle, ateş üstünlüğüne sahip
düşmana karşı, savaşta kesin sonuç yerini seçme, doğru
karar verme, iç ve dış politikayı iyi yönetmek, ulusu ve
orduyu kaynaştırıp savaşa hazırlamaktaki üstün
başarısıyla kazanıldı.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
Tam bağımsız Türk Devleti olan ve Türkiye
Cumhuriyeti'nin kuruluşu ve Türk Devrimi'nin güç
dayanağı yine bu zafer oldu.
Bu zafer, İslam dünyasında Hıristiyanlığa karşı bir
başarı olarak değerlendirilmiştir. Asırlardan beri
Batılıların "Şark Meselesi" adı altında, Müslüman
Türkleri Anadolu'dan atmaya yönelik hedefleri bu
zaferle sonuçsuz bırakılmıştır.
Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan
Muharebesi
Büyük Taarruz'un Sonuçları :
 Kurtuluş Savaşı'nın bu son mücadelesi de
başarıya ulaşarak tamamlandı.
 Batı Anadolu'daki Yunan işgali sona erdi.
 İtilaf Devletlerinin teklifiyle Mudanya Ateşkes
Anlaşması imzalandı.
Biz bağımsızlık istiyoruz dediğimiz zaman, tam
bağımsızlık istediğimizi herkesin anlaması gerekir.
M. Kemal ATATÜRK
Dinlediğiniz için teşekkürler
Tarık İşcan
Devlet Aslan
Ünal Güner
Onur Yılmaz