10. SINIF KONU ANLATIMI 29 KALITIM -10 KAN GRUPLARI-2 RH KAN GRUBU FENOTİP HOMOZİGOT HETEROZİGOT ANTİJEN ANTİKOR Rh (+) RR Rr D ANTİJENİ ----- Rh (-) rr ----- ------ D ANTİKORU İnsanda kan nakilleri sırasında kullanılan ikinci kan grubudur. Rh proteini ilk olarak Rhesus maymunun da bulunmuş daha sonra insanda da aynı protein olduğu tespit edilmiştir. Bu sisteme Rhesus kelimesinin ilk iki harfi isim olarak verilmiştir. Rh proteinine sahip olmak sahip olmamaya tam baskındır. R>r Rh KAN NAKİLLERİ Rh (+) Rh (+) Rh (+) olan bir birey Rh (+) ve Rh (-) olan bir bireyden kan alabilirken; Rh (-) bir birey sadece Rh (-) olan bir bireyden kan alabilir. ABRh (+) en genel kan alıcıdır. Rh (-) Rh (-) 0Rh (-) en genel kan vericidir. KAN UYUŞMAZLIĞI (ERİTROBLASTOSİS FETALİS) ANNE Rh (-) BABA Rh (+) ÇOCUK Rh (+) Rh proteinine bağlı olarak görülen bir durumdur. Annenin Rh (-), babanın Rh (+) ve çocuğun Rh (+) olması durumudur. Annenin kanında bulunan D antikoru, çocuğa geçerek çocuktaki D antijenlerini çökeltmeye başlar, bu durumda çocukta ölü doğum, düşük ya da sakatlıklar görülebilir. Bu durumdan korunmak için annenin hamilelik döneminde aşı olması gerekmektedir. Alyuvar zarında A, B ve Rh antijenleri bulunan bir annenin doğacak çocukları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Aşağıda bir aileye ait kan grubu tayini verilmiştir. Anti-A Anti-B Anti-D Anne + - + Baba - + - A) Çekinik fenotipli kan grubuna sahip çocuğu olamaz. B) B0Rr kan grubu genotipine sahip çocuğu olabilir. C) Bazı çocuklarında kan uyuşmazlığı gözlenebilir. D) Eşinin Rh (+) olması durumunda Rh (-) kan grubunda sahip çocukları olabilir. E) Homozigot kan grubu genotipine sahip çocukları olabilir. (+ : çökelme var. - : çökelme yok.) Buna göre, belirtilen ailenin çocuklarının aşağıda verilen genotiplerinden hangisine sahip olamaz? A)A0Rr B) B0rr C) ABrr D) 00Rr E) AArr İnsanda kan gruplarının kalıtımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) 0 Rh (-) genel vericidir. B) AB Rh (+) genel alıcıdır. C) Kan grubu ile ilgili antijenler akyuvarlar tarafından üretilerek kan plazmasına verilir. D) A antijeni AA, A0 ve AB genotipli insanların alyuvar hücre zarında bulunur. E) 0 kan gruplu bireylerin kan plazmasında hem A hem de B antikorları vardır. Heterozigot ARh(+) kan gruplu bir birey ile ABRh(-) kan gruplu bir bireyin çaprazlanması sonucu kaç çeşit genotip ve kaç çeşit fenotip oluşur? Kan grubu fenotipleri BRh (-) olan bir anne ile 0Rh (+) bir babanın çocukları aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) 0Rh (+) B) BRh (-) D) 0Rh (-) C) BRh (+) E) ABRh (+) 0Rh(-) kan grubuna sahip bir çocuğun anne ve babasının genotipi; Anne Baba 1. ABRr 00rr 2. A0Rr A0RR 3. B0rr B0rr 4. BBRr A0Rr 5. A0rr B0Rr Hangileri olabilir? A) Yalnız 1 A Rh(+) bir anne ile B Rh(-) bir babanın birinci çocuklarının kan grubu 0 Rh(-) olduğuna göre bu ailenin ikinci çocukların AB Rh(+) olma olasılığı kaçtır? B) Yalnız 3 C) 2 ve 4 D) 3 ve 5 E) 2, 3 ve 5