Dr. Mehmet TATLI KARTAL EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL TIP KLİNİĞİ KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 2 Her yıl çok sayıda insan farklı ülkelere seyahatlere gidiyor. Azımsanamayacak kadar büyük bir kısmı da fakirlik, malnutrisyon, kötü hijyen koşulları nedeni ile bir çok hastalığın endemik olduğu tropikal bölgeleri tercih ediyor. Turistik geziler sonucu egzotik hastalıklara yakalananların sayısı çok fazla değil Acil tıp hekiminin görevi hastalığın tanısını netletleştirmekten ziyade bulaşıcı olabilecek hastalıklara karşı toplumu korumak , hastaları yönlendirmek ve tedavilerini başlamaktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 3 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 4 Turistler gezi süreleri , gittikleri bölgedeki endemik hastalıklar ve immün sistemlerinin durumlarına göre risk altındadırlar. Yüksek Risk(1/10): ishal,üsye Orta Risk (1/200): deng humması, enterovirus enfeksiyonu, giardiasis, hepatit A, sıtma, salmonelloz, CYBE, şigelloz Düşük risk (1/1000): amebiazis, askariazis, kızamık, kabakulak, uyuz, tuberkuloz, tifo, hepatit B Çok düşük risk(<1/1000):HIV, şarbon, Chagas hastalığı, hemorajik ateşler, boğmaca.. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 5 Geçmiş ve bilinen hastalıkları İmmünsüpresyonu var mı? 5 yaşından küçük mü? İleri yaşta mı? Gebe mi? DM mi? Ne kadar kaldığı ? (inkübasyon süresi) Nerelere gittiği? (endemik hastalıklar) KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 6 Afrika Güney ve Orta Amerika Kancalı kurt, sıtma ,şarbon , bruselloz Avrupa Deng ateşi, Q fever, japon ensefaliti Orta Doğu Deng ateşi, kancalı kurt enf., sistiserkoz, amebiyazis Avusturalya, Yeni Zelanda sıtma , dönek ateş, deng ateşi, filaryazis, Tbc, şistozoma, Chagas hastalığı Meksika ve Latin Amerika sıtma, HIV, Tbc, parazitozlar, dönek ateş, şistozoma, filaryazis Giardia enf, Lyme hastalığı, kene ile bulaşan ensefalitler, babesiosis Çin and Doğu Asya Deng ateşi, strongyloidiazis, hemorajik ateşler, Japon ensefaliti KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 7 Ateş Ateş ve kanama bozukluğu Ateş ve MSS tutulum bulguları Karın ağrısı ve ishal Cilt ve Göz tutulumu Solunum Sistemi bulguları KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 8 Sıtma Dengue Ateşi Tifo Leptospiroz Dönek (Weil Hastalığı) Ateş KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 9 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 10 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 11 Sıtma en önemli tropik hastalıktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 12 Klasik olarak ateş, splenomegali, ve trombositopeni ile prezente olur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 13 Malaryanın türüne göre değişmekle beraber her iki üç günde bir ateş yükselmesi ile gelir. Bu periodik ateş falsiparum malarya da gözlenemeyebilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 14 Tanı klinik bulgular + kanda protozoanın görülmesi Endemik bir bölgeden gelen ve ateşi >38.5 derece olan hastalar kan örnekleri ve hızlı antijen testleri ile araştırılmalıdır KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 15 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 16 Dengue , sıtmadan sonra en ciddi ateşli tropik hastalıktır. Tropik bölgelerde şehir çevrelerinde peridomestik gündüzleri ısıran Aedes aegypti sinekleri tarafından bulaştırılır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 17 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 18 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 19 4-7 gün inkubasyon periodundan sonra ani başlayan yüksek ateş, arkasından başağrısı, bulantı, kusma, ve birkaç gün süren döküntülerle ortaya çıkar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 20 İyileşme dönemi sonunda kızamık döküntülerine benzer ince soluk bir döküntü gövdeden ekstremitelere ve yüze yayılabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 21 Küçük çocuklarda ÜSYE gibi prezente olabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 22 Dengue meningokoksemiden ayrılamayacak şekilde peteşiyal kanamalar yapabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 23 Yüzde kızarma, konjuktival yayılım (çok sık değil) ve retro-orbital ağrı olabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 24 Klinik bulgular Labrotuar verileri Lökopeni, trombositopeni, karaciğer yetersizliği Hastalığın 6.gününde bakılan IgM (tanısaldır) KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 25 Destek tedavisi Sıvı replasmanı Analjezik kullanımı Yalnızca asetominofen kullanılır, NSAİİ ilaçlar ve aspirinin antikoaglan etkilerinden dolayı KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 26 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 27 Enterik ateş yada tifoid ateş S.typhi yada S.paratyphi etkenlerinin neden olduğu hastalıktır. Ateş şikayeti ile başvuran turistlerin %2’sinde görülür Sıtma ekarte edildikten sonra 10 günü geçen ateşlerin en sık sebebi tifoid ateştir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 28 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 29 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 30 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 31 Hastalık; taşıyıcı insanların gaita veya idrarı ile kontamine yiyeceklerle bulaşır Kontamine gıdalar alındıktan sonra bakteriler ince bağırsak mukozasına tutunup, lenfatik dokuya invaze olur.Oradan da kemik iliği, safra kesesi ,dalağa yerleşip makrofajlar içinde çoğalırlar. En sık görülen patoloji bağırsaklarda inflamasyon, nekroz ve ülserasyondur KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 32 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 33 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 34 Tifoid ateş klasik olarak ateş ve baş ağrısı ile başlar sonra öksürük , batın distansiyonu , miyalji , konstipasyon ve ileri derecede bitkinlik meydana gelir. Ateşle birlikte relatif bradikardi klasiktir ama olamayadabilir. Semptomların başlangıcından bir kaç gün sonra gövdede soluk kırmızı makular döküntüler çıkar (tache rose) Hastalık ilerledikçe splenomegali gelişir Lökopeni ve karaciğer enzim yüksekliği görülebilir KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 35 ince bağırsak obstruksiyonu Anemi DİC Pnömoni Menenjit Miyokardit Kolesistit ve böbrek yetmezliğidir. %10 unda psikoz meydana gelebilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 36 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 37 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 38 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 39 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 40 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 41 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 42 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 43 Tanı klinik olarak konulur ve kan, idrar, gaita, cilt lezyonlarından alınan örneklerin kültürü ile desteklenir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 44 Tedavi önerileri : seftriakson , 2 grams IV her gün 14 gün boyunca ciprofloxacin, 400 milligrams IV her 12 saatte bir 10 gün boyunca ciprofloxacin, 500 to 750 milligrams PO günde iki kere 14 gün boyunca Ciddi tifoid ateş durumlarına (delirum koma ,şok , dic ) 3miligram/kg deksametazone 30 dk da yüklenir, ve altı saatte bir tekrarlanır sekiz kez. Destek tedavisi ıv hidrasyon ve ciddi kanamalarda kan transfüzyonundan oluşur. Tedavi edilmezse %10 %15 ölümcüldür. Özellikle çocuklarda. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 45 Aşılanma özellikle Hindistan civarına gidilirken mutlaka aşılanma gerekir.(%75 etkilidir) KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 46 Leptospirosis, mukozanın yada derinin Leptospira interrogansla kontimine suya maruz kalması sonrası ortaya çıkar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 47 Hasta hayvanlar spiroketi idrarları ile atarlar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 48 Enfekte insanlar genelde köpeklerlerin kontamine ettiği sulardan yada topraklardan enfekte olurlar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 49 Salgınlar genelde seller sonrasında ortaya çıkar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 50 2ila20günlük inkobasyon süresi sonrası yüksek ateş , ciddi başağrısı , kızarıklıklar , kas ağrıları, hepatit(sarılık olabilir yada olmayabilir) ve nonspesifik grip benzeri semptomlar ortaya çıkar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 51 Purulan akıntısı olmayan konjoktival tutulum dikkate değerdir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 52 Semptomlar 4ile7 gün içinde kaybolur. Günler sonrasında dolaşımdaki antikorların oluturduğu ciddi, ikterik durum olan Weil Hastalığı görülür. İkinci faz 4 hafta kadar sürebilir, aseptik menenjit, böbrek yetmezliği, uveit , döküntü ve dolaşım yetmezliği görülebilir. Kan ve Serebrospinal sıvıdan izolasyonu ilk haftada ,idrardan izolasyonu ikinci haftada mümkündür. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 53 3GÜN PO AMOKSİSİLİN GÜNDE 4 KEZ 500 MG YADA DOKSİSİKLİN GÜNDE 2 KEZ 100MG KOMPLİKE VAKALARDA IV PENISILIN 6 SAATTE BİR 5MİLYON UNİTE SEFTRİAKSON 1GRAM GÜNDE AMPİSİLİN1 GRAM 6 SAATTE BİR 7 -14 GÜN TEDAVİ EĞER LEPTOSPİROZ DAN ŞÜPHELENMİŞSEN PO DOKSİSİKLİN YADA IV PENİSİLİN BAŞLA KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 54 BORRELLİA RECCURRENSIS adlı bakterinin bit yada kene ısırması sonrası bulaşan bir hastalıktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 55 Bulaş sonrası Borrellia vücut sıvılarında çoğalır, karaciğer, dalak ve kapillerleri etkileyen endotoksinler oluşturur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 56 3ile 10 gün inkubasyon sonrası ateş, döküntü ,başağrısı, miyalji, karın ağrısı ve sarılık ortaya çıkar. Ciddi durumlarda mental değişiklikler, meningoensefalit , miyokardit , hepatik yetmezlik ve DIC ortaya çıkabilir. 5-7 gün arası ateş kesilir , hipotansiyon meydana gelir. 14.gün civarında ateş tekrar ortaya çıkar. Relapslar bit ısırması sonrası ise 1-2 sefer olur Kene ısırması sonrası olan dönek ateşte 11 sefere kadar olabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 57 Tanı klinik şüphe ve spiroketlerin ateşli periodlarda kalın yayma da tespit edilmesiyle konulur KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 58 Tek doz 500 mg tetrasiklin Yada 200 mg doksisiklin 1 gram eritrtomisin Ciddi durumlarda ıv doksisiklin 100mg günde iki kere , spiroketler kandan temizlenene kadar tedavi devam eder. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 59 Kırım-kongo Sarı kanamalı ateşi humma KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 60 En korkulan tropik hastalıklar ; viral hemorajik ateşlerdir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 61 Afrika, Doğu Avrupa, Asya ve Orta Doğu da özellikle ülkemizde sık rastlanan bir hastalıktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 62 Tarım işçileri en çok risk altında olanlardır İkinci olarakta sağlık çalışanları büyük risk altındadır KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 63 Mortalite %3-%30 arasındadır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 64 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 65 Prehemorajik period ani ateş yükselmesi, başağrısı, miyalji, yorgunluk ve mental konfüzyondur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 66 Hemorojik period kısa sürer, (Ortalma 2-3 gün) hastalığın 3 ve 5. günleri arası ani olarak başlar ve ağrılı hepotomegali eşlik eder. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 67 En çok kanayan bölgeler burun, GIS(hematemez,melena,iç kanama), uterus(menometrorarji) ve hematuri yada hemoptiziz şeklinde olabilir. Trombositopeni sıktır, lökopeni, karaciğer enzimleri yükselmesi, LDH yükselmesi ve kreatinin yükselmesi görülebilir. PT , aPTT yükselmiş olabilir KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 68 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 69 Tanı klinik olarak konulur ve seroloji ile desteklenir. Tedavi öncelikle destek tedavisidir. Ciddi durumlarda solunum desteği gerekli olabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 70 Deneysel çalışmalrda ribavirinin etkili olduğu gösterilmiştir. 30mg/kg yükleme dozu sonrası her a satte bir 15mg/kg 4 gün boyunca, sonraki 6 günde 7.5mg/kg 8 saat aralıklarla verilir KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 71 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 72 Sarı Humma, bir orman maymunun resorvuarı olduğu akut bir zoonotik flavivurus enfeksiyonudur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 73 Güney ve orta Amerika ve Afrika da sıklık gösterir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 74 A.aegypti sinekleri vektorluk yapar.(deng ateşinin de vektörüdür.) Endemik bölgelerde aşılanma gereklidir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 75 Sarı Humma grip benzeri semptomlarla da geçirilebilir, ama %20 sinde fatal hemorajik ateş şeklindede olabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 76 3-6 gün inkobasyon periodu sonrası hastalar ateş, başağrısı, miyalji, konjuktivada enjeksiyon, karın ağrısı, bitkinlik, yüzde kızarma ve rölatif bradikardi görülebilir Çoğu vaka toparlar, ama bir kısmında ateş birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir, ateş daha da yükselerek , kusma , baş ağrısı , kusma, sırt ağrısı, şok, multiorgan yetmezliğine ve kanama diatezine yol açabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 77 Hastalık klasik olarak sarılık, kanlı kusma ve albuminuria tiradı şeklşinde görülür. Ciddi durumlarda hipotansiyon, şok ,metabolik asidoz ve miyokardial disfonksiyon ve aritmilerle komplike olabilir. Konfüzyon, nöbet, ve koma da hastalığın son zamanlarında olabilir KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 78 Ölüm 7 ve 10.günlerde olur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 79 Tanı klinik olarak konulur. Lökopeni ve albuminuri tipiktir. Direk bilirubin yükselmesi ve karaciğer enzimlerini yükselmesi günlerce devam edebilir. Tedavi destek tedavisidir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 80 Sistiserkoz Japon Ensefaliti KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 81 Sistiserkoz domuz tenyasının larva formu olan tenya solyumun yaptığı sistemik bir hastalıktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 82 Dünya üzerinde 50 milyondan fazla insanı etkilemektedir. Meksika, Latin Amerika, Afrika, Hindistan, ve Doğu Asya da endemiktir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 83 İnsanlar t.soliumun son konağıdır. Orta konak genelde domuzdur. İnsanlara kontamine toprak yada yiyeceklercen yada pişmemiş domuz etinden bulaşır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 84 İnfestasyon tüm dokulara olabilir. SSS ni içerirse Nörosistiserkoz olarak isimlendirilir ve hastalığın en ciddi formudur. Nörosistiserkoz erişkin yaşda başlayan konvulsüyonların en önde gelen nedenlerinden biridir. Konvilziyon Obstuktif hidrosefali, Meningoensefalit başağrısı, Vizüal ve mental değişiklikler Kontrastsız BT görüntülerinde kalsifikasyonlar , kitle görünümü ,yada hidrosefali olabilir. Antihelmintic ilaçlar ((praziquantel, 50 milligrams/kg/d PO 3*1 15 gün boyunca. Ensefalit , hidrosefali yada vaskulitler de inflamasyonu önlemek için steroidlerde verilmelidir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 85 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 86 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 87 Culex sinekleri tarafından bulaştırılan bir flavirus enfeksiyonudur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 88 Asya ve Batı Pasifik te epidemiktir KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 89 Enfekte hastalar 5-15 gün inkubasyon periodu sonrası hızlı yükselen ateş ,ense sertliği, kusma, konvulsiyon(özellikle süt çocuklarında) Ateş sonrası piramidal ve extrapramidal bulgular ortaya çıkabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 90 Eğer ölümle sonuçlanacaksa genelde ilk on günde olur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 91 Tanı klinik şüphe ile konulur. Serobrospinal sıvıdan virus izole edlilebilir, antikor titreleri yükselir. Tedavi destek tedavisidir, gerekirse solunum desteği, antikonvulzanlar İyileşme aylar alabilir.Aşılanma Endemik bölgelere giderken yapılmalıdır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 92 Afrika Tripanazomiyasiz (Afrika Uyku Hastalığı) Amerika Tripanazomiyasiz (Chagas Hastalığı) Leşmanyazis (Viseral) KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 93 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 94 Uyku hastalığı Trypanosoma brucei gambiense and T. brucei rhodesiense nin çeçe sinekleri tarafından bulaştırılması sonransı ortaya çıkar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 95 Sinek genelde su yakınlarında bulunur. Isırdıktan sonra lokal inflamatuar reaksiyon meydana gelir. 2-3 günde ortaya çıkan ağrısız şankr 2-3 hafta içinde büyür sonrasında geriler. Tripomastigotlar kan ve lenfatik sistemde olgunlaşarak antimalaryallara dirençli tekrarlayan ateş yapar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 96 Döküntü , yorgunluk, iştahsızlık, nörolojik ve davranışsal değişiklikler , ensefalit, koma ve ölüm ortaya çıkabilir. Hemoliz, pankardit, anemi ,ve meningoensefalitte ortaya çıkabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 97 Tanı periferik yayma , lenf nodu, şankr, kenik iliği ,yada SSS dan konulabilir. Tedavi T. brucei rhodesiense için SSS normalse(Evre1) ise suramindir ve T. Gambiense için eflornithine. SSS da enfekte ise (evre2) suramin ve melarsoprol. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 98 Redüvid (öpen) böcekler tarafından bulaştırılır KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 99 Böcek kan emdikten sonra emdiği yere dışkısını yapar ve tripanazoma inokule olur. Genelde akut olarak birkaç hafta süren ateş ve ısırdığı yerde meydana gelen Chagoma (Romano bulgusu) meydana gelir. Akut hastalık sinir sistemi tutulumu varsa ölümcül olabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 100 Asemptomatik te olabilir. Yıllar sonra kalp ve gıs tutulumu ile gelebilir KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 101 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 102 Latent fazda ganglion hücreleri yok edilri kardiak ve gis fonksiyonları deprese olur. Miyokardit,disrtimi ,kardiyomiyopati ve ani ölüm görülebilir. Chagas a bağlı kalp yetmezliği Latin Amerika da kalp yetmezliğinin en sık nedenidir. Gis komplikasyonları ise Megaesophagus Megacolon. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 103 Akut faz periferik yayma , kan kültürü , kas biyopsisi ile konulabilir. Kronik fazda serolojik testler ce doku biyospsileri kullanılabilir. Akut fazda Erişkinler için nifurtimox, 8 to 10 milligrams/kg/d PO günde 4 kez 120 gün 11-16 yaş arası için 12.5-15 milligrams/kg/d PO günde 4 kez 90 gün <11yaş 15- 20 milligrams/kg/d PO günde 4 kez 90gün boyunca KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 104 Leşmanya tatarcık sinekleri tarafından bulaştırılan bir hastalıktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 105 Hastalık Afrika, Asya, Akdeniz bölgesi, Orta ve Güney Amerika da sporadiktir. Ülkemizde özellikle Ege ve Akdeniz Bölgelerinde sıktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 106 Hindistanda açık tenli insanların yüz ve boyunlarında siyah lekelenmeler yaptığı için Kala Azar (Kara Hastalık) adını almıştır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 107 Tedavi edilmeyince fatal olabilen ilerleyici , kronik ve sistemik hastalıktır. Gerekli tedavi ile prognozu iyidir.Ölüm genelde sekonder enfeksiyonlara bağlı olur.Ateş ,kilo kaybı, hepatosplenomegaly ,pansitopeni ,ve hipergamaglobulinemia) beşlisi görülür.. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 108 İnokulasyon yerinde bir nodül oluşur, birkaç hafta yada kaybolur, subkutan dokularda olgunlaşan amastigotlar dalak karaciğer kemik iliği ve lenf bezlerine yayılır Hafif ateş , kilo kaybı , terleme, halsizlik ilk semptomlardır, 2-8 hafta sonra ateş artar, ve tipik olarak günde iki kez yükselir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 109 RES etkilendiğinden hepatosplenomegali olur KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 110 Tanı için en önemli bilgi hastanın gittiği bölgedir. Parazitler kemik iliği, dalak , ve lenf nodlarından izole edilebilir. Tedavi pentavalan antimon bileşiklerinden ve sodyum stiboglukonat iledir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 111 Şistozomiyazis ( Salyangoz Ateşi) Klonorşiazis KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 112 Şistozomiazis ; dünya üzerinde Afrika, orta doğu, Güney Amerika ve Asya da 200milyondan fazla insanı etkileyen 20 milyonunda ciddi rahatsızlıklar yapan bir kan trematodur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 113 Endemik bölgelerde suyla teması ve GİS yakınmaları olanlarda şüphelenilmelidir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 114 Larvalar suya salyangozlar tarafından bırakılır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 115 Serkeryalar ıslak deriden penetre olur. İnokulasyan sonrası kaşıntılı alerjik dermatit oluşur ve günler içinde geriler. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 116 4 8 hafta içinde ateş başlar. Başağrısı , öksürük ,ürtiker, ishal, hepatosplenomegali ve hipereozinofili(Katayama ateşi) Solucanlar venöz kanda erişkin olurlar. 30-40yıl vücutta kalabilirler Schistosoma haematobium mesanede, S. mansoni S. japonicum bağırsaklarda bulunur. Yumurtalar ciddi immün yanıt oluşturarak klinik bulguları ortaya çıkartır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 117 S. japonicum and S. mansoni enfeksşiyonları hepatosplenomegaly, hepatic granulomas, and periportal fibrosis. S. japonicum and S. mansoni diarrhea, kolik tarzda karın ağrısı yapabilir. İlerleyen dönemlerde portal hypertansiyon,olabilir KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 118 S. haematobium enfeksiyonu dizuri, hematuria , mesanenin infamasyona sekonder nedbe dokusunun oluşmasına, kalsifikasyonlara ve skaomoz hücreli kanserine yol açabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 119 SSS semptomları konvulziyonlar, paraliz ,akut transverse miyelit olabilir Tanı; eozinofilinin olması, ve mikrosopik olarak gaita yada idrar yada bipside yumurtalırın görülmesi ile konulabilir. Tedavide; Praziquantel, 20 milligrams/kg PO iki doz bir günde 70%-80%ininde tam kür elde edilebilir S. japonicum 20 milligrams/kg üç doz bir günde yeterlidir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 120 Klonorşiazis ; az pişmiş balık yemekle bulaşan safra yollarını tutan bir hastalıktır KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 121 Bir kez alınınca larvalar erginleşir ve safra yollarına göçer , 30 yıldan fazla yaşayabilir, ve fibrozis olabilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 122 Milyonlarca enfekte insandan çok azı semptomatiktir. Akut semptomlar; anoreksia,diare, ilerlerse safra kanal tıkanıklığı, karaciğer hassasiyeti ,sarılık olabilir. İleryen dönemlerde ,bilier siroz ,ve kolanjiokarsinıoma da görülebilir. Tanı eozinofili, duodenal aspirat ve gaita da yumurtaların görülmesiyle konulabilir.l. Tedavi; praziquantel, 25 milligrams/kg PO günde 3 kez 3 gün KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 123 Kolera KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 124 Vibrio kolera tarafından oluşturulan akut ishalle giden bir hastalıktır. Kolera KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 125 Epidemiler tropik bölgelerde , göçlerde yada şebeke sistemlerinin kirlenmesi sonucu olabilir. Bulaş su ve yiyeceklerin fekal kontaminasyonu sonrası olur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 126 İnkubasyon süresi 2-3 gün arasında değişir. Semptomlar kolera toksinin GİS kanalında sodyum pompası inhibisyonuna bağlı olarak meydana gelir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 127 Enfeksiyon genelde hafif atlatılır. Beslenme eksikliği olan çocuklarda, mültecilerde ve kronik hastalıkları olanlarda hayati tehlike olabilir. Diğer bir risk grubuda aklorhidi ve ,PPI kullananlardır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 128 Genelde ağrısız sulu ishal(pirinç suyu ishal), ciddi dehitratasyon ,kusma ,kas krampları ve ara sıra ateş görülebilir. Hızlı sıvı kaybı 15 lt/gün kadar , ciddi dehitratasyona ve şoka neden olabilir. Doğru sıvı resutasyonu ile hastalırın çoğu iyileşir. Tanı klinik olarak konulur, gaita örneği kültürle desteklemek için referans labaratuara gönderilebilir. Tedavi agresif iv sıvılarla sıvı resütasyonu , oral olarak sıvı alımı vr metabolik asidoz ve hipokaleminin düzeltilmesidir. Tetracycline, 500 milligrams PO günde dört kez Çocuklarada trimethoprim-sulfamethoxazole, 5 milligrams kg PO 3 gün , günde iki kere. Hastalık süresini ve sıvı resütasyonu ihytiyacını azaltır. Diğer antimikrobiyal seçenekler ise erythromycin, ciprofloxacin, and norfloxacin. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 129 Onchocerciasis Loa (NEHİR KÖRLÜĞÜ) Loa (GÖZ KURTÇUĞU) Bancroftian Filariasis (FİL HASTALIĞI) KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 130 Nehir körlüğü kronik , ölümcül olmayan cilt değişiklikleri ve körlüğe yol açar. Etkeni Onchocerca volvulusdur.( Similium türü dişi siyah sineklerle taşınan bir nematod) Genelede nehir kenarlarında bulunur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 131 Güney ve kuzey Amerika da görülür KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 132 Erken tedavi körlüğü engelleyebilir. Baş edilemeyen kaşıntı, deride pigmentasyon değişimi , deride nodüller , lenf adenit ve ilerleyen görme bozukluğu ve körlük başlıca bulgulardır. Erişkin dişi kurtçuklar, eklem yerlerine yakın yerlerde 2-3 cm ağrısız nodüller oluştururlar ve microfilaryalarını bırakırlar, cilt altında ilerleyerek ölürler ve dayanılmaz kaşıntıya kronik dermatite ödeme ve ciltte atrofiye yol açabilirler. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 133 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 134 Ciltteki pigment değişiklikleri (leopar derisi) olarak adlandırılır. Mikrofilaryaların göze migrasyonu , invazyonu ve ölmesi sonrası körlük meydana gelir, Tanı; biopside mikrofilaryanıın tespiti ile konulur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 135 Diethylcarbamazine citrate (DEC) ve suramin ciddi yan etkileri vardır genelde sakınılır. Cerrahi olarak nodullerin alınması semptomları hafifletir. Alın derisindeki nodullerin alınması körlüğü engelleyebilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 136 Loyiazis ; batı ve orta afrika da yağmur ormanlarında bulunan Chrysop sineğinin ısırmasıyla bulaşan filarial nematod enfeksiyonudur. 1yılda matur olurlar. Matur kurtçuklar cilt altında 18 yıla kadar yaşayabilirler , Genelde asemptomatiktir ama bazen ağrılı ,kaşıntılı yüz ve eksteremitelerde cilaltında ödem (Calabar ödemi) görülebilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 137 En dramatik durumda hastalığa adını veren kutrçuğun konjuktivada görülmesidir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 138 Kurtçuk genelde konjuktivadan 30 dak içinde ayrılır ama semptomlar günlerce devam edebilir. Tanı klinik olarak konulur, yüksek oranda eozinofili ve doku biyopsisi ile desteklenir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 139 Diethylcarbamazine citrate (DEC) 2 milligrams/kg PO üç kez üç hafta boyunca. Alternatif olarak albendazole yada kan filtrasyonuda yapılabilir. Tedavi KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 140 Bancroftian filariasis, lenfatiklerde ve ciltaltında 10 yıla kadar yaşayabilen sivrisinekler tarafından bulaştırılan filarial bir hastalıktır. Özellikle Asyada tropik ve subtropik bölgelerde sıktır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 141 İnkubasyon periyodunun uzun olması nedeniyle ilk bulgular genelde 6ay dan 5 yıla kadar uzun bir dönem içinde ortaya çıkar.) En sık semptom filaryal ateş denilen 2-3 hafta süren beraberinde lenfatikler üzerinde hassasiyet ve ısı artışını izlenir. Sonrasında retrograd lenfanjit olur. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 142 En çok ekstremiteler , memeler, ve spermatik kord etkilenir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 143 Atakların artmasıyla lenfatikler kronik olarak hasarlanır ve elafantiasis durumu ortaya çıkar. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 144 Tanı gece alınan periferik yayma ile konulur. Tedavi 2 milligrams/kg DEC günde üç kez üç hafta. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 145 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 146 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 147 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 148 SARS Mart 2003 dan beri ciddi bir tehlike olarak ortaya çıktı. İlk vakalar Kasım2002 de Guangdong ÇİN de görüldü ama rapor edilmedi. İlk kesinleşmiş vaka Hong Kong da ortay çıktı, Vietnam , Singapur , Kanada ve en son Taiwan a yayıldı. Toplam da 8240 vaka 745 ölü DSÖ ne bildirilmiş. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 149 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 150 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 151 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 152 SARS bir coronavirus enfeksiyonudur Transmisyonu açıklanamamıştır. Damlacık yoluyla bulaş ön planda düşünülmektedir, Labaratuar testleri SARS la ilişkili koronavirusler tespit edilebilir. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 153 Enfekte hastalarla yakın temastan kaçınılmalıdır. Yüksek riskli bölgelerde damlacık enfeksiyonuna karşı önlemler alınmalıdır Yüksek riskli bölgelere gidenler 10 gün boyunca sağlık durumlarını takip etmelidirler. Ateş öksürük, nefes darlığı, zorlu nefes alma gibi bulgular ortaya çıkınca hastaneye başvurmalıdır. KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 154 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 155 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 156 KEAH Acil Tıp - Dr. Mehmet TATLI 24.10.2011 157