geometrik çizimler

4. BÖLÜM
GEOMETRİK ÇİZİMLER
MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri
2
4. GEOMETRİK ÇİZİMLER
4.1. Bir doğruyu istenilen sayıda eşit parçalara bölmek
1. A-B doğrusunun bir ucundan herhangi bir açıda yardımcı bir doğru çizilir (AC),
2. Yardımcı doğru bölüm sayısı kadar eşit uzunluklarda (pergel ya da cetvelle)
bölünür,
3. Bölme işleminin bittiği C noktası B ile birleştirilir,
4. Bu doğruya diğer bölüm noktalarından paraleller çizilir.
C
A
B
4.2. Birbirine dik iki doğrunun yayla birleştirilmesi
1. Pergel çizilecek yay yarıçapı kadar açılıp B ve C noktaları işaretlenir,
2. Bu noktalardan aynı yaylar çizilerek D noktası (çizilecek yayın merkezi)
belirlenir,
3. D noktasından çizilen yay ile B-C arası birleştirilir.
B
D
A
C
4.3. Bir doğrunun ucundan dikme çıkmak
1. A noktası merkez alınarak bir daire yayı çizilerek B noktası bulunur,
2. Aynı yay B den çizilerek C noktası bulunur,
3. Aynı yay C den çizilerek D noktası bulunur,
4. Aynı yay D den çizilerek E noktası bulunur,
5. E noktası ile doğrunun ucu (A) birleştirilir.
E
C
B
Yrd. Doç. Dr. Şevket ATEŞ
D
A
4.Hafta
MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri
3
4.4. Bir açının açıortayını bulmak
1. Pergel açının A tepe noktasına konularak açıyı kesen herhangi bir yay çizilir,
2. Yayın açıyı kestiği noktalardan (B ve C) birer yay çizilerek D bulunur,
3. A noktasıyla D noktası birleştirilir.
B
D
A
C
4.5. Bir doğruya kendi üzerindeki bir A noktasından dikme çıkmak
1. Pergel A noktasına konur ve biraz açılarak doğru iki tarafından işaretlenir (B
ve C noktaları bulunur),
2. Pergel daha da açıldıktan sonra sıra ile B ve C noktaları merkez alınarak
birbirini kesen iki yay daha çizilir,
3. Bu yayların kesim noktası (D) ile A noktası birleştirilir.
D
B
C
A
4.6. Tepe noktası belirsiz bir açıyı ikiye bölmek
1. Açı kollarından herhangi birine paralel bir d doğrusu çizilir (Açı kollarında biri
diğerinin üzerine kaydırılır).
2. Elde elden A noktasından da yeni açının kollarını kesecek şekilde bir yay
çizilerek B ve C noktaları bulunur.
3. B ve C noktalarından geçirilen çizgi ile D noktası bulunur.
4. C ve D noktalarından her iki tarafta çizilen yaylar kesiştirilir.
5. E ve F noktalarından geçen çizgi açıortayı olur.
Yrd. Doç. Dr. Şevket ATEŞ
4.Hafta
MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri
4
4.7. Dik açıyı üçe bölmek
1. Açının tepe noktası A merkez olarak bir yay çizilir.
2. Bu yayın açı kollarını kestiği B ve C noktalarından pergelin ilk açıklığını
bozmadan birer yay daha çizilir.
3. Bunlarla önceden çizilen yayın kesiştiği D ve E noktaları açının tepe noktası A
ile birleştirilerek açı üçe bölünmüş olur.
4.8. Eşkenar üçgen çizimi
1. Bir kenar uzunluğunda AB doğrusu çizilir,
2. Bu uzunlukta açılan pergelle doğrunun uçları merkez alınarak iki yay çizilir,
3. Bu yayların kesim noktası olan C, doğrunun uçlarına birleştirilir.
C
A
B
4.9. Açının bir yerden başka bir yere taşınması
1. Açının tepe noktasından (A) bir yay çizilir.
2. Aynı yay d doğrusu üzerindeki A1 noktasından çizilir.
3. Pergel BC arası kadar açılarak d doğrusu üzerindeki B noktasından çizilen bir
yay ile kesiştirilir. BA1C açısı BAC açısına eşittir.
Yrd. Doç. Dr. Şevket ATEŞ
4.Hafta
MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri
5
4.10. Pergel ile 30o ve 60o açı çizmek
1. A noktasından bir yay çizilir,
2. Pergelin ilk açıklığını bozmadan B den bir çapraz yay daha çizilerek C
bulunur,
3. C den aynı pergel açıklığı ile bir yay daha çizilerek bir önceki yay ile
kesiştirilir
4. A ile D birleştirilerek 30o açı elde edilir,
5. A ile C birleştirilerek 60o açı elde edilir.
Yrd. Doç. Dr. Şevket ATEŞ
4.Hafta
MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri
6
4.11. Beşgen çizimi
1. Pergel A noktasından yarıçap kadar açılarak D ve E noktaları bulunur,
2. Bu D ve E noktaları birleştirilerek O noktası bulunur,
3. Pergel O noktasından B noktasına kadar açılarak yay çizilir ve C noktası
bulunur,
4. Pergel B noktasından C noktasına kadar açılır ve daire üzerinde B noktasından
başlayarak beşgenin diğer köşeleri (G, H, I ve J) noktaları bulunur.
D
G
J
H
I
E
4.12. Altıgen çizimi
1. Pergel yarıçap kadar açılarak A ve B noktalarından birer yay çizilir,
2. Yayların daire ile kesiştiği noktalar birleştirilir.
A
Yrd. Doç. Dr. Şevket ATEŞ
B
4.Hafta
MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri
7
4.13. Çokgen çiziminde genel yöntem (örneğin ongen çizimi)
1. Daire çevresi kaça bölünecekse çap o sayıda eşit parçalara bölünür,
2. Pergel çap kadar açılarak A ve B noktalarından birer yay çizilir,
3. Yayların C ve D kesim noktalarından çap üzerindeki noktalardan geçen
doğrular çizilir,
4. Doğruların daireyi kestiği noktalar ongene uygun birleştirilir.
A
C
O
D
B
4.14. Dikdörtgen yöntemiyle Elips Çizimi
1. Elipsin büyük ve küçük çaplarından geçen dikdörtgen çizilerek A-B-C-D
noktaları işaretlenir,
2. Dikdörtgenin kenar ortayları çizilerek E-F-G-H ve O noktaları işaretlenir,
3. Dikdörtgenin AF, FB, DH ve HC kenarları ile FO ve OH ekseni, aynı sayıda eşit
parçalara bölünür,
4. E noktası ile uzun kenardaki (A-F arası) 1–2–3–4 noktaları birer çizgi ile ayrı
ayrı birleştirilir,
5. Aynı şekilde G noktası ile kısa kenardaki (O-F arası) 1–2–3–4 noktaları birer
çizgi ile ayrı ayrı birleştirilir ve uzatılarak önceki çizilen çizgilerle kesişmeleri
sağlanır,
6. Aynı numaralı çizgilerin kesişme noktaları eğri cetvelinin (pistole) uygun
kavisleri ile birleştirildiğinde, elipsin çevresi elde edilir.
Yrd. Doç. Dr. Şevket ATEŞ
4.Hafta
MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri
A
1
2
3
4
8
F
4
3
2
1
B
4
3
2
1
E
G
1
2
3
4
D
1
2
Yrd. Doç. Dr. Şevket ATEŞ
3
4
H
4
3
2
1
C
4.Hafta