www.mustafakemalaydin.com BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ
advertisement
BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ KULLANICI İÇİN NOT: Hazırlanan bu tip şartname, kullanılacağı Proje`ye uygun olarak gerekli değişiklikler yapıldıktan sonra kullanılmalıdır. BÖLÜM 1 GENEL 1.1. ÖZET İçerik: A. Bu şartname, peyzaj tasarımı uygulaması işlerinden yapısal olmayan, sadece toprakla kaplı alanlar üzerinde (çatı bahçeleri-teraslar dâhil) canlı bitki malzemesi ile yapılacak yeşil alan düzenlemesi ve genel ağaçlama çalışmaları için gerekli malzeme standartları ve işçiliğin kalitesi ile yapılacak işlerin teknik yöntemlerini kapsar. Yüklenici işçilik, malzeme, ekipman, nakliye ve tüm gerekli hizmetleri sağlayacaktır. 1.2. SUNUMLAR A. İmalat Projeleri (Shop Drawings): Yüklenici uygulama projeleri esas alınarak hazırlanmış olan imalat resimlerini onay için sunacaktır. Bu resimler onaylanmadıkça imalat başlamayacaktır. B. Numuneler: Yüklenici kullanılacak olan malzemelerin numunelerini onay için sunacaktır. C. Kalite Güvence & Kontrol Sunumları: 1. D. Sertifikalar: Yüklenici malzemeler ile ilgili üreticiden temin edeceği sertifikaları onay için sunacaktır. Uygulama Yöntemi: Yüklenici bu bölümde tarif edilen işlerle ilgili uygulama yöntemini teslim edecektir. 1.3. KALİTE GÜVENCE A. Standartlara uygun olmayan malzemeler kullanılmayacaktır. İşveren temsilcisi tarafından uygunsuz bulunan malzemeler Yüklenici tarafından değiştirilecektir. B. Örnek Uygulamalar: Yüklenici, İşveren tarafından gösterilen bir bolüme örnek uygulama yapacak, yapılan bu uygulamanın onaylanmasından sonra saha uygulamaları başlayacaktır. C. Uygulama Öncesi Toplantılar: Uygulama öncesi Yüklenici ile birlikte işveren ve idare`nin katılımıyla uygulama öncesi toplantı yapılarak, saha şartlarının uygun olduğu ve uygulamaya başlamak için gerekli tüm malzeme onayları, imalat resimleri vs. tamamlandığının belirtilerek saha uygulama kontrollerinin de konuşulacağı uygulama öncesi toplantı yapılacaktır. 1.4. DAĞITIM, DEPOLAMA VE TAŞIMA A. Malzemeler hava koşullarından korunacak şekilde depolanmalıdır. Rutubetli ve su almış depolarda ürünler stoklanmamalıdır. B. Yüklenici nakliye, indirme, bindirme esnasında malzemeye zarar gelmemesi için her türlü tedbiri alacak ve ambalajlı şekilde nakliye işini gerçekleştirecektir. 1.5. GARANTİ Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 1 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Projeye Özel Garantiler: Yüklenici sözleşmesi refere edilmektedir. A. BÖLÜM 2 MALZEMELER 2.1. MALZEMELER A. Genel Gereklilikler 1. Bitkilerin Orijini: Bütün bitkiler bitkisel projesinde ve şartnamesinde belirtilen bilimsel isimlerine ve istenilen özelliklere (form, renk, boy, yaş, kap tipi vb.) uygun olacak, standart üretim yapan ya da depo satışı yapan fidanlıklardan sağlanacaktır. 2. Bitkisel materyal: Fidan, fide, çim tohumu ile gübre ve kimyasal maddelerin, bu şartnamede belirtilen niteliklere uygunluğunu kanıtlayacak ilgili kuruluşlarca (Tarım Bakanlığı, T.S.E...gibi) verilmiş olan belge ve sertifikalara sahip olmaları aranacaktır. 3. Su: Yapısal ve bitkisel peyzaj hizmetlerinin her aşamasında kullanılacak su, içme suyu standartlarında olacaktır. Özel kaynaktan alınacak suyun, fiziksel, kimyasal ve biyolojik analizleri yapılarak, kullanılması için İşverenin onayı alınacaktır. 4. Kimyasal Maddeler: Çevre düzenleme işlerinde kullanılacak her türlü kimyasal maddeler (yabani ot öldürücü/herbisid, böcek öldürücü/insektisid mantar öldürücü/fungisit ilaçlar ile bitki besin maddeleri, büyümeyi ve toprağı düzenleyici maddeler vb.) canlıları ve çevreyi olumsuz yönde etkilemeyeceği kanıtlanmış ve isin yapılacağı ülkedeki ilgili kamu kurulusu (Tarım Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü) onayından geçmiş olacaktır. Gübreler B. 1. Organik Gübre: Tamamen ayrışmış (dekompoze olmuş, tam fermente olmuş) ahır gübresidir. Aynı gübre için kullanılan 'tam yanmış ahır gübresi' de, açık hava koşullarında fermente olmuş ahır gübresi anlamına gelir. Organik gübrenin içinde çürümeden kalmış hiçbir sap, saman, tohum, yaprak, kağıt vb organik maddeler ya da taş, kum, çakıl, toprak, metal ve plastik parçalar gibi yabancı maddeler bulunmayacak, hiç bir fena koku yaymayacak, koyu kahverenginde, yeterince nem içerecek, elenebilecek nitelikte olacak, tozacak kadar kuru ve kesekli olmayacaktır. 2. Kimyasal Gübre: Kimyasal yolla fabrikada üretilen ve belli başlı bitki besin maddelerinden azot (N), fosfor (P) ve potasyum (K) içeren, toprağa atıldığında, suda eriyerek bitki kökleri tarafından alınabilen bileşiklerdir. 3. Sıvı Gübreler: Eriyik halde bulunan ve temel besin maddelerinin yanında mikrobesin maddelerini de içeren ve önerilen oranlarda su ile karıştırılarak bitkilerin yapraklarına püskürtülerek uygulanan karışımlardır. Kimyasal ve sıvı gübreler çevreyi olumsuz yönde etkilemeyecek, ilgili Kamu Kuruluşunca onaylanmış ve belgelenmiş olacaktır. 4. Gübre atılması: İşveren tarafından onaylanmış ince tesviye yapıldıktan sonra, bitki ekimi öncesi tüm araziye 15-15-15 (N-P-K) oranında gübre uygulanmalı, m2'ye 50 gr gübre atılmalıdır. Gübre atımı yapılmadan kesinlikle bitki ekimi yapılmamalıdır. Yaklaşık belirlenen peyzaj alan büyüklüğüne göre, alana atılacak gübre hesaplanmalıdır. C. Bölüm 32 91 01 Toprak Düzenleyiciler Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 2 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Toprağın verimliliğini arttırmak, su tutma kapasitesini ve fiziksel yapısını iyileştirmek amacıyla toprağa çeşitli oranlarda karıştırılan organik ya da inorganik kökenli malzemedir. İşveren tarafından teknik özellikleri ve kullanma yöntemi tanımlanarak ya da Yüklenicinin önerisinin onaylanması sonrasında kullanılacaktır. 1. Bitkisel Çürüntü (Kompost): Yapraklı ağaçlardan (kayın, meşe, gürgen, kestane, akça ağaç vb) oluşan koru ya da ormanların tabanında, dökülmüş yaprak ve dalların tam çürümesi (dekompoze olması) sonucu oluşmuş ve içinde hiçbir sağlam yaprak, dal vb yabancı madde bulunmayan organik katmandır. Hiçbir zaman ibreli ağaç korulukları ve ormanlarından ya da 'erica' fundalıklarından alınacak bitkisel çürüntü, kompost olarak kullanılmayacaktır. 2. Torf: Torf, havasız koşullarda, su altında kısmen parçalanmış durumda korunmuş, sazlık ya da bataklık bitkilerinin kalıntılarıdır. Steril, lifli yapısı nedeniyle çok su tutan ve asit karakterli organik bir malzemedir. İşverenin önerisi doğrultusunda, çiftlik gübresi ile karıştırılıp fermente olması sağlanarak, tüf, pomza mıcırı ya da kum ve tarımsal perlitle karıştırılarak kullanılabilir. 3. Perlit: Perlit gri beyaz renkli volkanik bir taştır. Kırılıp elenir, özel fırınlarda genleştirilip patlatılarak, küçük süngerimsi yapıda, çok hafif bir malzeme üretilir. Çok su tutan, ısı geçirgenliği ve özgül ağırlığı çok düşük olan perlit, yüksek derecede ısıtıldığı için de sterildir. İşverenin önerdiği miktarlarda kullanılarak; toprak karakterinin iyileştirilmesi, çim ekimi, çiçek kasaları ve çatı bahçeleri için harç hazırlanması, ısı yalıtımı ve hafif beton üretimi amacı ile kullanılabilir. 4. Kum: Toprak karakterinin iyileştirilmesi ve üretim ortamı hazırlamak üzere kullanılacak dere kumu, en fazla 1.5 mm. boyutunda, dişli ve temiz olmalı, çok az silt içermeli, kireç ve tuz bulundurmamalıdır. Drenaj kanalları içine ya da çiçek kasalarının altında kullanılacak kum 3-7 mm çapında yıkanmış, eş boyutlu ve yuvarlak olması tercih edilmelidir. D. Toprak 1. Üst Toprak: Üzerinde tarım yapılmasa da, açık bir arazide açılan toprak profiline bakıldığında; A Horizonu, en üstte, içinde bitki köklerinin geliştiği, havalanması nedeniyle açık hava ortamındaki mikroorganizmaların yaşadığı, alttaki katmana göre daha koyu renkli toprak tabakasıdır. Derinliği, üstünde daha önce yapılan tarım kültürüne göre değişen ve 25 cm' yi geçmeyen toprak tabakasıdır. Üst toprağın içinde, bir boyutu 50 mm' yi geçen taş, çakıl ve kireç parçaları ile akaryakıt sızıntısı, katran, yağlar ve yağlı maddeler ile moloz, plastik ve pis atıklar kesinlikle bulunmayacak, bunlarla bulaşık olmayacaktır. Üst toprağın içinde bir boyutlu 50 mm' den az taş ve çakıllar, ağırlık olarak en çok %15 oranında bulunabilir. Üst toprağın pH değeri 6,0 ile 7,5 arasında olacaktır. Ekim ve dikim amacıyla gerekli minimum üst toprak derinlikleri çim alanlarda en az 15 cm, çalı dikim alanlarında en az 40 cm olacaktır. 2. Alt Toprak: Sahanın ana kayası ile üst toprak tabakası arasında kalan, otsu bitkilerin köklerinin gelişmediği, dolayısıyla toprak mikroorganizmalarının yaşamadığı, rengi üst toprağa göre daha açık toprak katmanıdır. Alt toprak dolgusu için, kireç kongresyonlarının yoğunlaşmadığı B horizonu ile C horizonunun üst kısmının kullanılması yerinde olacaktır. 3. İkincil Nitelikte Toprak: Alt toprak niteliğinde ya da kısmen üst toprakla karışmış alt toprak ile çok fakir ya da niteliksiz diğer topraklardır. Yalnız alt toprakta yapılacak dolgu ve tesviye işlerinde, İşverenin onayı ile kullanılır. Alt toprak dolgusu amacıyla çok killi ya da çok kumlu toprakların tek başına dolgusundan Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 3 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ kaçınılmalı, karıştırma işlemi yapılması halinde kullanımına izin verilmeli, içinde inşaat atıkları ve istenmeyen kaya, organik atıklar bulundurmamalıdır. E. Bitkiler 1. a. Yapraklı Ağaç, Ağaççık ve Çalılar Yapraklı Ağaçlar: Tam büyüdüğünde, toprak yüzeyinden 2,50 m. ye kadar yan dalları budanmış, 2,50 m.den sonra dallanarak taç yapmış, ortalama erişkin boyları aşağıda verilen çok yıllık odunsu bitkilerdir. Yol ağacı olarak kullanılmamak koşulu ile kök boğazından ya da buna çok yakın bir noktadan itibaren, bir kaç gövdeli olarak yetiştirilmiş ve budamadan soliter kullanım için hazırlanmış olabilirler. b. Yapraklı Ağaççıklar: Küçük yapraklı ağaçlar ya da bazı büyük çalılar, ağaççık şeklinde terbiye edilebilirler. Dallanma noktasına kadar temiz gövde uzunlukları l.5-2.0 m olmalıdır. Fidanlar, soliter kullanım için kök boğazından itibaren birkaç gövde geliştirerek yetiştirilmiş olabilirler. c. Yapraklı Çalılar: Kök boğazından dallanarak, toprak yüzeyinden itibaren kitle oluşturan, çok yıllık yapraklı bitkilerdir. d. Yapraklı Bitki Boyları: Her bitkinin ideal boyutları, türüne ve yetiştiği toprak, iklim ve bakım koşulları ile diğer bitki ve yapılara göre bulunduğu konuma ve bakım şartlarına bağlıdır. Türkiye genelinde ekolojik farklılıklar dikkate alınarak, aşağıdaki ölçüler, ortalama değerler olarak kabul edilmelidir. Büyük Yapraklı Ağaçlar 18.0 m ve daha boylu, Orta Boy Yapraklı Ağaçlar 10.0 m18.0 m yükseklikte, K. Boy Yapraklı Ağaçlar 4.0 m-10.0 m yükseklikte, Büyük Çalılar 3.0 m ve daha boylu, Orta Boylu Çalılar 1.5 m-3.0 m yükseklikte, Küçük Çalılar 1.0 m-1.5 m yükseklikte, Bodur Çalılar 0.3 m-0.6 m yükseklikte, Sürünücü ve Yayılıcılar 0.3 m-0.6 m yükseklikte, 2. İbreli Ağaç: Ağaççık ve Çalılar İbreli ağaç ve ağaççıklar budanmadığından, yerden itibaren çıplak gövde yüksekliği yerine, tam yetişkinlerin ortalama boyları verilmiştir. Büyük Ağaçlar 18.0 m ve daha boylu Orta Boy Ağaçlar 10.0 m- 18.0 m yükseklikte Küçük Ağaçlar 4.5 m- 9.0 m yükseklikte Büyük Çalılar 3.0 m ve daha boylu Orta Boy Çalılar 1.5 m- 3.0 m yükseklikte Küçük Çalılar 1.0 m- 1.5 m yükseklikte Bodur Çalılar 0.3 m- 0.6 m yükseklikte, olacağı hususu Yüklenici tarafından kabul edilecektir. 3. Fidanlar: a. Genel Özellikler: Bitkisel uygulama çalışmalarında kullanılacak fidanlar, çok iyi kök, muntazam ve sağlam gövde geliştirmiş, çatlak, kırık, kopuk, sıyrık yara ve hasar bulunmayacak; hastalık, zararlı ve virüsle bulaşık olmayacaktır. b. Üretim Yeri: Bütün bitkiler, proje alanına en yakın bir fidanlıktan, kontrollüğün onayı ile kendi fidanlığından ya da işverenin göstereceği başka bir kaynaktan sağlanabilir. İşveren gerek gördüğünde, getirilen fidanların yetiştirildiği yere ait belge gösterilmek zorundadır. c. Fidan Standartları: Çevre düzenlemelerinde kullanılacak fidanlar aşağıda tanımlanan standartlarda olacaklardır. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 4 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Çalı Fidanı: Çalılar dallanmış, yatay ve dikey büyüyen, tek bir dominant dal üzerinde küçük dallara ayrılan, toprak seviyesinden çıkan dikey sürgünleri, sarılıcı, yayılıcı ve tırmanıcı gibi çok farklı niteliklere göre farklılaşırlar. Bitki cins ve türlerine göre ayrı ayrı tanımı ve fidan kabının litre cinsinden hacmi, fidan boyu, hangi üretim yöntemleriyle üretilmiş olduğu, bitkisel uygulama projeleri ve teknik raporlarda Ağaç Fidanı: Standartları şartname ekinde içinde yer alan çizelge ve çizimlerde, çok ve tek gövdeli, yaşlı ve genç, yol ağacı ve soliter yetiştirilmiş fidan standartları ayrı ayrı ve ayrıntılı olarak verilmiştir. d. Hasar Görmüş Fidanlar: Fidanlar özenle ambalajlanıp, nakil için her tür koruma önlemi alınmasına karşın kök, dal ve sürgünlerden kırılıp zarar görenler temizlenecek, dikiminde sakınca görülenler ile ağır hasar görenler dikilmeyecektir. e. Fidan Etiketleri: Dikim için sağlanan bitki türlerinin kolayca tanınması ve karışıklık olmaması için fidanlar etiketlenecektir. Etiketin dış koşullara dayanıklı bir malzemeden yapılması, yazının silinmemesi ve etiket boyutlarının; bitki türü, Türkçe ve Latince (Azerice ve Latince veya Rusça ve Latince) isimlerinin yazılabileceği büyüklükte olması gerekir. Bir demet ya da küme halindeki aynı cins ve tür fidanlardan yalnız iki tanesine, tek bitkilerin ise her birine ayrı ayrı etiket bağlanacaktır. Etiketler, fidanlar dikilip geçici kabul yapılıncaya kadar kalacaktır. f. Fidan Kazığı (Herek, Ağaç Hereği): Fidan kazığı, yapraklı ağaç fidanı dikiminde, fidanı tutmak ve rüzgârın olumsuz etkilerinden korumak için kullanılan, düzgün büyümüş, alt ucundaki çapı en az 5 cm kestane ya da meşe baltalıklarından elde edilmiş sert ağaç sırıklarıdır. Hereğin toprağa çakılacak ucu sivriltilecek ve alt ucundan itibaren toprak dışında kalacak 20 cm.lik kısmına, bitkilere zarar vermeyecek bir ahşap koruyucu sürülmüş olacaktır. g. Ağaç Bağı: Dikilen fidanı kazığa bağlamak için kullanılan, branda bezi, özel pamuklu kaytan, yumuşak kauçuk ya da eşdeğer bir malzemeden yapılmış, fidan gövdesine sürtünmeyle zarar vermeyen, fidana ve kazığa sekiz şeklinde bağlanan, uçları fidan ve herekten uzakta kalabilen ve dış koşullara dayanıklı malzemedir. 4. Çit Bitkileri: Çalılar niteliklerinde olacaktır. Çitin istenen boyutlarının düzgün biçimde oluşumu amacı ile fidanların aynı fidanlıktan, aynı cins ve türden, aynı üretim yöntemiyle çoğaltılmış benzer form ve boyda olması sağlanmalıdır. 5. Yumrulu ve Soğanlı Bitkiler: Üretim materyali temiz sağlam hastalık ve zararlılardan arındırılmış olacak, yaralanmış ya da ezilmiş yumru ve soğanlar kesinlikle dikilmeyecektir. 6. Çok Yıllık Otsu Bitkiler (Perennialler): Bulundukları yerde en az bir yıl büyütülmüş ya da saksı içinde yetiştirilmiş, çok iyi köklenmiş sağlıklı gelişmiş, tercihen üzerinde çiçekleri bulunan bitkiler olacaktır. 7. Mevsimlik Bitkiler: Gelişimini bir-iki vegetasyon döneminde tamamlayan, belirli aylarda çiçek açan otsu bitkilerdir. Fidelerin, sağlıklı tohumlardan üretilmiş, dikim önce şaşırtıldığı yerde en az iki hafta büyümüş; tutma şansını artırmak için henüz çiçek açmamış olanları yeğlenmelidir. Fincan saksı ya da poşetlerde yetiştirilerek Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 5 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ pazarlanan fidelerde kök, dal ve yaprakların kuvvetli, her bakımdan sağlıklı olmaları yanı sıra çiçek açmış olmaları istenir. 8. Güller: Güller en bodurundan, ağaççık ve sarmaşık çeşitlerine, yabani türden çok sayıda melezlerine kadar, sayısız niteliklerde bulunduklarından; bunların ayrı ayrı tanımı, uygulama projelerinde yapılmış olacaktır. Çalılar için belirtilmiş nitelikler, güllerde de bulunacaktır. 9. Sarmaşıklar: Yetiştirildiği fidanlıkta, en az 1.50 m. boyunda bir kamış ya da çubuğa sardırılarak yetiştirilmiş odunsu bitkilerdir. Dikim yerinde birbirinden ayrılması ve istenen yönde terbiye edilmesi mümkün olmayacak kadar dal ve sürgünleri birbirine sarılmış ve karışmış sarmaşıklar kullanılmayacaktır. F. Çim Tohumu: Çim saha tesisi için, alanın kullanma şekli ve amaçları, bakım şartları, meyli, bakarı, ışık ve gölge koşulları ile toprağın cinsine göre projesinde önerilmiş uygun çim tohumu karışımları ya da tek cins tohum siparişi öncesi, çimlenme testi ve sertifika istenecek, İşverenin yazılı onayı ile tohum siparişi verilecektir. İhale süresi boyunca her ekim mevsimi için taze tohum satın alınacaktır. G. Hazır Çimen: Kullanılacak hazır çimen; temiz doğal çayırlık ya da özel yetiştirilmiş çim alanlarda, iyi köklenmiş, sap ve yaprakları sağlam, iyi elyaflı, keçeleşmemiş, içinde ölü çimen ve yabani ot bulunmayan, hastalıksız, bir önceki büyüme mevsiminde yabani ot öldürücü (herbisit) ler ile ilaçlanmış, düzenli kesim ve bakım yapılmış olacaktır. İnce çim saha tesisi için kullanılacak hazır çimen ayrı ve özel yetiştirilmiş, genel özellikleri yukarıda belirtildiği gibi olacak; ancak, çok ince yapraklı varyetelerden oluşacak ve bu türler, projesinde istenilen oranlarda bulunacaktır. Yüklenicinin kullanacağı hazır çimen alanı İşverenin yerinde yapacağı incelemeden sonra yazılı olarak onaylanacaktır. Yerinde inceleme yapılamayacak durumlarda, Yüklenici tarafından söküme başlamadan önce, proje sahasına en az 5 m 2' lik bir örnek getirerek, kontrollüğün onayı alınacaktır. BÖLÜM 3 UYGULAMA 3.1. MEVSİM Genel açık ve yeşil alan düzenleme işleri (toprak işleme, bitki sökümü ve dikimi, tohum ekimi vb,) uygun mevsimde, uygun hava ve toprak koşullarında gerçekleştirilecektir. A. Ekim ve Dikim İçin Uygun Koşullar Fidan dikimi ve tohum ekimi için toprağın fiziksel yapısının kolay işlenebilir, dökülgen ve kolaylıkla ufalanan, hafif nemli olduğu ve havanın açık, bulutlu ya da parçalı bulutlu olması uygun koşulları oluşturur. B. Ekim ve Dikim İçin Uygun Olmayan Koşullar Yıl boyunca, hangi mevsimde olursa olsun, sıcaklığın uzun süre sıfırın altına düştüğü donlu günlerde, havanın sıcaklığı ne olursa olsun toprağın donmuş bulunduğu günlerde, şiddetli soğuk ve kurutucu rüzgârların estiği günler, şiddetli yağışlı dönemlerde, toprağın suya tam doymuş, çamurlu ya da su basmış olduğu günlerde arazide hiçbir çalışma yapılmayacaktır. C. Çıplak Köklü Fidanların Dikimi Zamanı Orta Anadolu koşullarında, çıplak köklü fidanlar, işin başladığı yılın Kasım ayı başından, bunu izleyen takvim yılının Mart ayı sonuna kadar sökülüp dikilebilir. Ege ve Akdeniz Bölgeleriyle Doğu Karadeniz sahil şeridinde çıplak köklü bitkiler sadece işin başladığı yılın Aralık ayı başından, bunu izleyen takvim yılının Şubat ayı sonuna kadar sökülüp dikilebilir. Soğuk depolama olanağı yaratılarak, dikim döneminin uzatılması ile maliyetin aşağı çekilmesi denenmelidir. (İşin yapılacağı ülkeye uygun dikim şartları belirtilmelidir.) D. Bölüm 32 91 01 Kaplı Fidanların Dikim Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 6 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Zamanı Kök sistemi ve bitkinin yaşıyla orantılı boyutlarda bir kap içine alınarak, en az 12 ay büyümüş bitkiler, İşverenin onayı ile iş bu teknik şartnamede belirtilen günler ve hava koşulları dışında, yıl boyunca her istenilen zaman ve yerde dikilip gelişmeleri sağlanabilir. E. Çim saha tanzimi Daha önce bitkisel toprağı serilmiş ve ince tesviyesi yapılmış, gübresi atılmış çim tesisi yapılacak olan alanda kullanılacak olan çim tohumları Festuca arundinacea, Lolium perene ve Bermuda grass türleri olabilir. Festuca arundinacea çim tohumu ithal mavi etiketli olmalı, çimlenme oranı %85, safiyet %98 oranında dikkate alınmalı, orijinal Orange Sertifika'sı İdareye verilmelidir. Orange Sertifikası üzerindeki lot numarası ile çuvalların üzerindeki lot numaraları birbiri ile aynı olmalı, ithalatta kullanılan analiz sertifikası idareye onaylatılmalıdır. Çim tohumu OECD listelerinde süs çimi olarak kayıt edilmiş olmalıdır. Lolium perenne çim tohumu ithal mavi etiketli olmalıdır. Bermuda grass çim tohumu ise, ithal ve orijinal ambalajında olmalıdır. Kullanılacak olan her üç çim tohumunun da (festuca arundinacea, lolium perenne ve bermuda grass) sertifikaları yeni tarihli olmalıdır. Festuca arundinacea çim tohumu 21 gr/m², Lolium perenne çim tohumu 21 gr/m², Bermuda grass çim tohumu 28 gr/m² sıklığında uygulanabilir. Tohum atıldıktan sonra üzerine idarenin onayladığı ithal torf ile kapak atılmalı ve silindir çekilmelidir. Kapak kalınlığı yaklaşık 2 cm olmalıdır. Yaklaşık çim alanı m 2 birimi ile dikkate alınarak, m2'ye 70-80gr çim tohumu karışımı uygulanabilir. Uygulama esnasında en az kullanılacak çim tohumu karışımı miktarı belirlenir. Çim tohumu karışımının oranları uygulama dönemine göre İşverenin onayı alınarak değiştirilebilir. 3.2. İŞLER VE İŞÇİLİK A. Bilgilendirme Yüklenici herhangi bir çalışmaya başlamadan (planın araziye aplikasyonu, arazi biçimleme, toprak hazırlığı, tesviye, dikim, çim ekimi işleri vb gibi) İşverene en az 48 saat önceden yazılı duyuruda bulunacaktır. B. Bitkisel Uygulama Plan Aplikasyonu Altyapı ve alan kullanım birimlerine ilişkin yapısal uygulama işleri tamamlanıp, üst toprağın; çevresindeki yol, otopark, kaldırım, bordür, havuz vb. peyzaj yapıları bitmiş kotlarında serilmesi, kaba tesviyesi bitkisel uygulama teknik şartnamesine uygun olarak arazinin ekim ve dikime hazırlık işlemleri yapılıp, ağaç, çalı ve çiçeklerin dikim yerleri ile çim ekim alan sınırları çizilerek, bitkisel uygulama işlemleri tamamlanacaktır. İşaretlemede kullanılacak kazıklar üzerine; bitki tür ve cinsleri ile boy tanımları yazılarak fidanların dağıtımı sonrasında plan ve etiketlerle uygunlukları kontrol edildikten sonra dikime geçilecektir. C. Makine ve Elle Yapılacak İşler Bu şartnamede tanımlanan tüm işler, projesinde belirtildiği biçimde ya da birim fiyat tarifleri dikkate alınarak, onaylanacak uygun makineler kullanılarak ya da elle yapılacaktır. Mevcut ağaçların altında ve çok yakın çevresinde, dar yerlerde ya da her hangi bir nedenle makine ile çalışmanın mümkün olmadığı hallerde işler elle yapılacak, yüklenici fiyatlarını buna göre belirleyecektir. Uygulama sırasında, alanda makineli çalışmaların yapılmasından sonra elle yapılacak işlerin yapımına geçilecek zorunlu olmadıkça elle küçük alanlara ve önceden elle çalışma yapılan alanlara makine sokulmayacaktır. Çapalama, ot temizliği ve gübre karıştırma gibi işlerde tek akslı bahçe kültüvatörü kullanımı ile hizmetin hızlı ve sağlıklı yapılması sağlanmalıdır. D. Mevcut Bitkilerin Korunması Genel Plan, proje, şartname, metraj ve keşiflerde belirtilmiş olmasa da Yüklenici, İşverene yazılı talimatı olmaksızın mevcut hiçbir bitkiyi kesmeyecek ya da söküp alandan uzaklaştırmayacaktır. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 7 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ 1. Koruma Yüklenici, sözleşme süresi boyunca, alan içindeki tüm bitkileri kasıtlı ya da kasıtsız her türlü müdahaleye karşı korumak, makine ve araçlara, kök bölgesi sıkışmaları ve yangın için gerekli ve yeterli önlemlerin alınması ve verilen zararların tazmininden sorumlu olacaktır. 2. Budama ve Zedelenme Yüklenici, İşverenden onay almaksızın mevcut ve yetişmekte olan ağaçlardan dal kesmeyecek, budanmayacak ya da köklerde zedeleye yol açabilecek bir işlem yapmayacaktır. 3. Mevcut Bitkilerin Korunması Yüklenici, mevcut ağaç, çalı ve çitlerin 3.0 m' ye kadar çevresine hiçbir toprak, moloz, çöp ya da inşaat malzemesi yığmayacaktır. Çalı ve çitlerin 3.0 m' ye kadar çevresinde ve ağaçların taç izdüşümü içinde ateş yakılmaması için gerekli önlemleri alacaktır. Zorunlu hallerde kök bölgesinin zarar görmemesi için koruyucu ahşap kaplama yapılarak önlem alınacaktır. 4. Mevcut Çim Sahaların Korunması Projesinde korunması öngörülmüş mevcut çim sahalar, yer teslim tutanağı ile Yüklenici tarafından devralınacak ve kesin kabule kadar kendisi tarafından bakılacaktır. Projesi ve şartnamede öngörüldüğü takdirde, mevcut çim alanlar, Yüklenici tarafından ıslah edilecek, İşverenin onaylayacağı kompoze gübre, yabani ot ilacı, toprak düzenleyici, kum, organik gübre vb kullanarak mevcut alan ıslah edecektir. 5. Hazır Çimen Sökülmesi İşverenin onaylayacağı iyi nitelikli çim alandan elle ya da onaylanacak kesme makinesi ile köklerin en az 8 cm yüksekliğinde ve en az 30x30 cm boyutlarında muntazam kareler halinde kesilerek kasa ya da paletler üzerine yerleştirilecektir. Keseklerin yığma yüksekliği 1.0 m' den fazla olmayacaktır. Çim kesekleri asıl yerine 3 gün içinde döşenmeyecekse, gölgedeki bir yere geçici olarak döşenerek koruma altına alınacak ve her gün en az bir kere sulanacaktır. 6. Eski ve Yeni Çim Alanların Kaynaşması Mevcut çim alanlarına bitişik ve devamı olan sahalarda çim ekilirken, toprak işleme işleri mevcut çimenliğin en az 60cm içinde başlayacak ve her iki çim alanın birbirine kaynaşması sağlanacaktır. 7. Sahanın Temizlenmesi a) Otsu ve Odunsu Bitkilerden Arındırma İlk toprak işlemesinden hemen önce, alanda mevcut her türlü yabani ot ile kaldırılması kesinleşmiş çalı ve ağaçlar, el ya da makineyle dipten kesilecek, artıklar alan dışına atılacak ya da uzak bir köşede yakılarak külleri alana serpilecektir. Korunmasına karar verilen ağaç ve çalılara zarar vermemek koşulu ile alanın yabani otlardan arındırılması işlemi, İşverenin onayı ile bir ot öldürücü ilaç kullanılarak yapılabilir. Yüzeysel temizlik sonrası bitkiler sürgün vermeden, toprak işlenerek kökler açığa çıkarılarak, kuruması sağlanacaktır. Saz, kamış ve ayrık gibi kökleri derine giden bitkiler teker teker, yeniden sürgün vermeyecek şekilde sökülerek yakılacak ya da uzaklaştırılacaktır. b) Taş ve Molozdan Arındırma Otsu ve odunsu bitkilerin temizlenmesinden sonra ya da bu işlemle birlikte, herhangi bir toprak işlemesine başlamadan önce, proje sahasında mevcut bütün iri taş, çakıl, tuğla, beton parçaları, metal, tahta, moloz ve çöpler toplanarak uzaklaştırılacaktır. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 8 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ 8. İşlenmesi a) Mevcut Üst Toprağın İşlenmesi İşlenecek sahanın yüzeyi otsu ve odunsu bitkilerden, taş ve molozlardan arındırıldıktan sonra, mevcut üst toprak, kendi ortalama derinliğinin tamamı kadar ya da üst toprağın çok derin olması hallerinde en fazla 20cm derinliğinde bellenecek ya da pullukla sürülecektir. Üst toprak işlenirken, bel ya da pulluğun ucu alt toprağa dokunmayacak, alt toprak hiçbir suretle üste çıkmayacak ya da üst toprakla karışmayacaktır. Alanda kalmış otsu ve odunsu bitkiler ile daha önce ekili ürün kalıntıları toprağa gömülecek ya da, kökleri toprak yüzüne çıkarılarak kurumaları sağlanacaktır. Bellenerek ya da sürülerek alt-üst edilmiş üst toprak, ucu sivri tırmıklı bir kültivatör, dişli tırmık, diskaro ya da bir kazayağı ile parçalanarak, tesviyeye uygun, ufalanmış bir yapıya getirilecektir. Üst toprağın aşırı ıslaklığı nedeniyle çamur ya da kuruluğundan dolayı alet işlemez sertlikte ya da işlendiği zaman çıkan toprak keseklerinin dağılmadan kaldıkları hallerde toprak işlemesi yapılmayacaktır. b) Üst Toprağın Bellenmesi Her türlü yabani ot, taş, moloz, çöp vb maddelerden temizlenmiş üst toprak, 20cm derinliğinde bellenecek, çıkan kesekler kırılacak, ufaltılacak, çıkabilecek yabani otlar ve boyu 5cm' yi geçen taş, metal, tahta vb yabancı maddeler toplanacaktır. Belleme işlemi, üst toprak tavında iken yapılacaktır. c) Üst Toprağın Çapalanması Bellenmiş üst toprak el çapası ya da çapa makineleri ile yüzeyden çapalanarak en büyüğünün çapı 3cm' yi geçmeyecek şekilde parçalanacak, çıkan yabani ot, taş, çakıl, moloz vb yabancı maddeler tırmıkla ayrılarak sahası dışına atılacaktır. Çapalama toprak tavında iken yapılacak, mümkünse çiçek dikim alanlarına elek üstü gübre atılarak toprağa karışması sağlanacaktır. 3.3. ARAZİ BİÇİMLEME VE TOPRAK İŞLEME Yapısal uygulama projesinin aplikasyonu ile inşaatın gerçekleştirilmesine ve yapı temel kotlarına uygun olarak arazide yapılacak kazı ve dolgu işlemleri gerçekleştirilir. Altyapıya ilişkin galeri, menfez, rögar ve her türlü tesisat kanalları ile yapı giriş ve çıkışlarının oluşturulması için gerekli teknik, teknolojik destek yanı sıra İş organizasyonu, zamanlama ve işgücü programlaması hizmetleri yürütülür. Bitkisel uygulama amacıyla ayrılan alanlarda, toprak yüzeyinin bitkisel toprağın serilmesine uygun kotlara ve bitki dikimi için hazır duruma getirilmesi, inşaat atıkları ve istenmeyen bitkisel malzemenin kaldırılması sağlanır. Bu işlemlerin yapısal uygulama alanları ile birlikte çözümlenmesi ya da inşaat süresince aşamalı olarak toprak yüzeyine amaçlanan formun kazandırılması ve atıkların alandan uzaklaştırılması sağlanır. Arazi biçimleme çalışmaları sonrası proje alanı, çevresindeki doğal yapının benzeri ya da özenle tasarlanıp, uygulanmış gelişkin bir örneği olarak yaratılabilir. Alanda mevcut bir vadi, kayalık, yamaç ya da düz bir alan, yeniden yorumlanıp yaratılabilir. Temel Grading ya da Arazi Biçimleme Uygulaması sonrasında, planlama alanının yapısal uygulamaya ayrılan bölümleri dışında kalan, bitkisel uygulama alanlarında, toprağın ekim ve dikim işlemleri için hazırlığı amacı ile alt toprağın işlenmesi, kaba tesviyesi yapılarak uygun kotlara ve yüzey formuna getirilmesi, bitkisel toprak serilmesi ve bitki gelişimi için toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik yönden optimum çevre koşullarının yaratılmasına yönelik tüm teknik hizmetler ile işlemler ve işçiliğin verilmesinin yöntem ve genelde teknik çözümlerini üretir. Sonuç da, sağlanan teknik olanaklarla araziye kimlik kazandırma çabaları; Yapısal uygulama, altyapı, arazi biçimleme ve bitkisel uygulama projesinde gösterilen son şekli kazandırılmış olan Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 9 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ arazi üzerinde; yapısal tesislerle uyum düzeltmeleri sonrası, bitkisel uygulama çalışmaları tamamlanır. A. Üst Toprağın Sıyrılması Bir inşaat sahası/şantiyede de, inşaatı izleyen çevre düzenleme işlerinin aynı Yüklenici tarafından yapılması halinde, diğer yüklenicilerin inşa edeceği bina, yol ve sert malzeme ile kaplanacak yüzeylerin altında kalacak, dolgu yapılarak biçimlendirilecek alan içinde kalan ya da biçimleme sırasında kazılıp kaydırılacak toprak kitlesinin oluşturduğu alanlar işaretlenir. Sözleşmesinde ya da buna bağlı belgelerde belirtilen hallerde, ilgili planlarında belirtilen kodlarda arazinin tesviyesi için derin ve büyük kazılar yapılması gerekli yerlerden; beton, taş ya da benzeri malzemeyle kaplanacak alanlardan; şantiye ya da depo alanlarından, inşaatın başlaması öncesinde toprak yüzeyi temizlenerek üst toprak tümüyle sıyrılacaktır. Sıyrılan üst toprak, tekrar kullanılmaya hazır vaziyette yüksekliği 1.50 m' yi geçmeyen kümeler halinde toplanacaktır. Bu şekilde bekleyen üst toprağın alt toprakla, çimento, kireç, petrol, yağ, katran vb maddelerle bulaşmaması için, Yüklenici gerekli önlemleri alacaktır. B. Üst Toprağın Depolanması ve Bakımı Tekrar kullanılmak üzere yığılmış toprak kümelerinin yüksekliği 1.50 m' yi geçmeyecek, sahadan hiçbir şekilde üst toprak uzaklaştırılmayacak, herhangi bir şekilde gömülmeyecek, işin sonunda artan üst toprak kontrollüğün direktifi uyarınca değerlendirilecektir. Bekleyen üst toprağa kirletici ve yabancı maddelerin karışmaması için Yüklenici, her türlü önlemi alacak, toprak kümelerinde yabani ot gelişimi engellenecektir. Çıkan yabani otların tohum vermeden uzaklaştırılması için toprağa vaktinde etkisini gösterecek bir herbisid/ot öldürücü ilaç uygulayacaktır. C. Alt Toprağın İşlenmesi 1. Alt Toprağın Islahı Bir alanın drenaj durumunun ıslah edilmesi gerektiği hallerde, plan, proje ve ilgili raporlarında belirtilen yerlerde, alt toprak yüzeyi, bir traktöre bağlanmış alt toprak işleyici ile hafif topraklarda 75 cm, ağır ve killi topraklarda 50 cm aralıkla, sahanın eş yükselti eğrilerine dik yönde sürülerek toprak yerinde kabartılacaktır. Bu işlem sırasında alt toprak kendi yerinde ufalanmış olacak, üstündeki üst toprağa karışmayacaktır. Alt toprak işlemesi, o sahada üst toprak daha önce sıyrılmışsa ya da yoksa, alt toprak takviyesi yapılıp arazi projesindeki kotlarına getirildikten sonra yapılacaktır. 2. Alt Toprak Tesviyesi Proje sahasında, yapıların gerektirdiği büyük kazılar nedeniyle arazinin doğal yapısının büyük ölçüde değiştiği; arazi biçimleme projesi gereği araziye yeniden şekil verildiği ya da sahada mevcut üst toprak sıyrılıp uygun yerlere kümelendiğinde ortaya çıkan alt toprağın, ilgili planlarda gösterilen eşyükselti eğrilerine, bitmiş toprak ve yapı kodlarına uygun olarak biçimlendirilmesi için gerekli alt toprak kazı ve dolguları yapılacaktır. Tekrar kullanılmak üzere depolanmış üst toprak yeterli ise çim, çiçek ve çiçekli çalı parsellerinin her tarafına en az 40 cm üst toprak serilecek biçimde, alt toprak tesviye edilecektir. Üst toprağın yetersiz kalması ya da temin güçlüğü durumunda, çim ve çiçek dikim alanları için en az 15 cm, gül ve kapama çalı parsellerinde 40 cm üst toprak serileceği, ağaç ve çalı dikim çukurları için yeterli üst toprak miktarı hesaplanmalıdır. Formu ve kotları değiştirilmek durumunda kalan alanda, üst toprağın sıyrılmasında sonra, alt toprak üzerine istenilen kotlara gelinceye kadar, benzer bir alt toprakla dolgu yapılıp sıkıştırıldıktan ya da kazılarak fazla toprak alındıktan ve kabaca düzeltildikten sonra, sıyrılan üst toprak yeniden alana serilecektir. Alt toprak tesviyesi; çevredeki yol, tretuvar, refüj gibi yapısal öğelerin bitmiş kotlarından 20cm aşağıda bitirilecektir. a) Bölüm 32 91 01 Alt Toprağın Biçimlendirilmesi Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 10 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Üst toprağın sıyrılarak, alt toprakta büyük kazı ve dolgu işlemlerinin yapılması durumunda; Komşu alanlardan toprak ve yüzey sularının alana gelmemesi için kazı alanı çevresine hendek açılır, Kazı alanı yüzeyi mevcut otsu ve odunsu bitkilerden, yabancı maddeler ve atıklardan arındırılır, derin köklü bitkiler ve otlardan arındırmak amacı ile alan sürülür ya da uygun bir ekipmanla işlenir, Üst toprak tavındayken, tam derinliğinde sıyrılarak saha dışında uygun bir yere kümelenir, bu işlem sırasında kayıp olmaması ya da yabancı maddelerle karışmaması için gerekli önlemler alınır ve sürekli yabani ot kontrolü sağlanır. Üst toprak kümeleri, tekrar serilimi kolaylaştıracak en kısa taşıma mesafesi ve sonraki toprak işlemlerinde aksamaya neden olmayacak uygun bir yere konulur, Alt toprakta yapılacak dolgularda, en çok 20 cm lik katmanlar halinde yapılarak sıkışması sağlanır, Büyük kazı ve dolgu işlerinde kullanılacak makine, İşveren tarafından belirlenecek ya da yüklenici tarafından önerilenin onayından sonra kullanılacaktır. b) Alt Toprağa Verilecek Maksimum Eğim Çim biçimi ve bakım işlerinin yapım yöntemine göre yüzeylere verilebilecek eğimle; Çim biçimi elle yapılan yerlerde Max eğim :1:1 450 Çim biçimi küçük makine ile yapım :1:1,5 330 Çim biçimi özel makine ile Max eğim :1:2 270 Çim biçimi uygun traktörle Max eğim :1:3 180 Profesyonel amaçlarla kullanılmayacak, genel spor alanlarında 1:80 eğim en uygunudur. Oyun alanlarında bu eğim 1:50 ye kadar düşürülebilir. Zorunlu durumlarda tek yönde 1:40 eğimle yetinilebilir. D. Üst Toprağın İşlenmesi 1. Üst Toprak Serilmesi Alt toprak tesviyesi yapılmış alanlara üst toprak serilmeden önce, alt toprak l5 cm. derinliğinde, elle ya da / uygun bir makineyle işlenip kabartılarak, üzerine, alanda depolanmış ya da kontrollüğün uygun göreceği bir alandan getirilecek üst toprak, aşağıdaki derinliklerde ve her tarafta eş dağılımlı serilecektir: Şevlere: 15 cm. Genel çim alanlarına: 15 cm. Çim ve çiçeklik alanlara : 20 cm. Gül ve çalı dikim alanlarına : 40 cm. Büyük ağaç çukurlarına : 70 cm. üst toprak doldurulacaktır. Üst toprağın mevcut, ancak; derinliğinin yetersiz olduğu durumlarda, kontrollüğün onaylayacağı bir toprak kaynağından gerekli takviye yapılarak eski üst toprakla kaynaştırılacaktır. Büyük kazı ve dolgu yapılacak alanlarda ya da geniş çim alanların içine çalı grupları ya da ağaç dikilmesinin gerektiği durumlarda; alt toprak çim ekim derinliğine göre, onaylanmış büyük bir makine ile tesviye edilecek, çalı ve ağaç dikim çukurları içine getirilen üst topraktan doldurulacaktır. Dışarıdan getirilecek üst toprağın kaynağı ve özellikleri hakkında İşverenin önceden onayı alınacaktır. Üst toprağın serilmesinden sonra, kürek ya da uygun bir aletle toprağın, tırmıkla tesviyesine uygun bir yapı ve doku kazandırılırken, çıkacak bir boyutu 5 cm den büyük taş ve kesekler ile ot, kemik, plastik ve diğer atıklar, toplanarak alandan uzaklaştırılacaktır. 2. Üst Toprağın İşlenmesi Mevcut üst toprak, kendi ortalama derinliğinin tamamı kadar bellenerek ya da uygun bir bahçe traktörü ile işlenecek, alt toprak hiçbir suretle üste çıkmayacak ya da üst toprakla karışmayacaktır. Bu işlemle, sahada kalmış otsu ve odunsu bitkiler ile toprağa gömülmüş olanlarının kökleri toprak yüzüne çıkarılarak kurumaları sağlanacaktır. İşlenerek altüst edilmiş toprak; kültüvatör, tırmık ya da kazayağı ile parçalanarak, toprak tesviyeye uygun ufalanmış bir yapıya getirilecektir. 3. Üst Toprağın Çapalanması İşlenmiş üst toprak üzerine 20 m3/da. yanmış ahır gübresi ve 40 kg/da kompoze gübre serilerek, çapa makinesi/el çapası ile yüzeyden çapalanarak, gübre toprağa karıştırılacak, çapalama sırasında çıkan yabani ot, taş, moloz vb. yabancı maddeler atılacaktır. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 11 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Çapalama toprak tavında iken yapılacak, üst toprağın aşırı ıslak olduğu ya da kuruluş yapısından, hava koşullarından dolayı çapa işlemez sertlikte olduğu hallerde yapılmayacaktır. Ekim ve dikim işlemleri öncesinde yüzeysel bir sulama yapılarak, toprak ve gübre içerisindeki yabani ot tohum ve çimlenmesi sağlanarak, çapa boyuna gelen otların el aletleri ya da uygun bir makine ile kontrolü sağlanacaktır. 4. Toprak Yüzeyine Verilecek Maksimum Eğim Toprağın cinsine göre değişmekle birlikte, planın gerektirdiği hallerde, bu standartların dışına çıkılabilir. Ancak; çim biçiminin elle yapıldığı yerlerde max.eğim 1:1, küçük makine ile yapılacağı yerlerde l:l,5 olacaktır. 5. Üst Toprağın Kaba Tesviyesi Yüzeyi temizlenmiş, bellenmiş, gübrelenmiş, çapalanmış alanda; tırmık, kürek ya da İşverenin onaylayacağı uygun makine ve aletlerle, belirtilen kodlara, meyillere ve alanın doğal eğimine göre kaba tesviyesi yapılacak, kaba tesviye sırasında çıkacak taş, ot ve her türlü istenmeyen maddeler toplanıp alandan uzaklaştırılacak, hiçbir şekilde alan içinde çukur açılıp doldurularak gizlenmesine izin verilmeyecektir. 6. Üst Toprağın İnce Tesviyesi Çim ekilecek kısımlarında; tesviyenin düzgün olması için gerekli boyutlarda karelajlandırma yapılmalıdır. kaba tesviyesi yapılmış üst toprağın, el tırmıkları ve mastarla, projesindeki kodlara ve çevresindeki yol, teras, otopark, tretuvar, refüj vb yapısal elemanların bitmiş kodlarıyla aynı ya da bu düzlemden en fazla 2 cm aşağıda bitirilecektir. Gerekli yerlerde yeterli eğimler verilmelidir. Eğimler, yağış ve diğer yüzey sularını sahanın drenaj ağına bağlıyacak biçimde düzenlenecek ya da İşverenin göstereceği yönde verilecektir. İnce tesviye sırasında çıkabilecek ve bir boyutu 2 cm den fazla taş, bitki ve istenmeyen tüm yabancı maddeler toplanarak alan dışına atılacaktır. İnce tesviyesi bitirilen alanda, gözle görülebilecek, su birikebilecek çukur ve tümsek gibi düşey farklılık bulunmayacaktır. Tümseklerin giderilmesi için, ağır silindir ya da tokmak kullanılmayacak, tırmık ve kürek kullanılarak tesviye hataları kendi içinde giderilecektir. İnce tesviye yapılırken, dışarıdan üst toprak eklenmesi yerine, mevcut üst toprak kendi içinde ileri geri tırmık ya da mastar kullanılarak istenen kodlarda ve meyillerde ince tesviye yapılacak, tırmık atıkları ile çukurların ya da alçak kısımların doldurulması yoluna kesin olarak gidilmeyecek, toprağın sıkışmasına izin verilmeyecektir. İnce tesviye toprak tavında, yeterince dökülgen ve kolay ufalanır yapıda ve nemdeyken, uygun hava koşullarında ve toprak fazla çiğnenmeden yapılacaktır. 7. Atıkların Alandan Uzaklaştırılması Saha temizliği, her türlü toprak işleme ve tesviye işlemleri sırasında çıkan yabani ot, istenmeyen odunsu bitkiler, taş, tuğla, metal, tahta ve benzeri tüm molozlar önce düzenlenen sahanın belli noktalarında toplanarak kümelenecek bu kümeler bekletilmeden, Yüklenici tarafından, sözleşme belgelerinde belirtilen yere ya da; İşverenin göstereceği atık döküm alanına taşınarak, alandan uzaklaştırılacaktır. 8. Nadas Döneminde Ot Kontrolü İlgili plan ya da belgelerinde belirtilen çevre düzenlemesi amaçlarına uygun, bütün toprak işlerinin bittiği ve sahaya gerekli son şekil verildiği halde, hava koşulları ya da başka nedenlerle, çim ekimi ya da bitki dikimi yapılmadan boş bekleyen alanlarda çıkacak bütün yabani otlar, Yüklenici tarafından çapalama ya da onaylanacak herhangi başka bir yöntemle temizlenecek ve sürekli kontrol altında tutulacaktır. Toplanan yabani otlar özellikle ayrık kökleri yakılarak, külü toprağa serpilerek sahadan uzaklaştırılacaktır. Ekim ve dikim öncesindeki bekleme döneminde toprağın tavında tutulması yanında toprak Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 12 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ içinde bulunan yabani ot tohumlarının çimlenerek gelişmelerini sağlamak ve nadas döneminde yok edilmelerini sağlamak üzere belirli aralıklarla yüzeysel olarak sulanması yararlı olacaktır. Ekim ve dikim işleri, geçerli bir neden göstermeksizin Yüklenici tarafından geciktirildiği sürece yabani ot kontrolü Yüklenici tarafından yapılmaya devam edilecek, sahadan her türlü ot ve istenmeyen maddeler uzaklaştırılacaktır. 9. Bitkisel toprağın serilmesi: Projede yeşil alan olarak belirlenmiş tüm peyzaj uygulaması yapılacak bölümlere en az 20 cm kalınlığında bitkisel toprak serilir. Bitkisel toprakların İşveren kontrolünde tamamlanması sağlanır. Serildikten sonra alan çapalanır, kaba tesviyesi yapılır, yüzeyde oluşan eden oyuk, tepecik ve çöküntüler itina ile düzeltilir, çıkan taş, kök v.s. gibi yabancı maddeler alandan uzaklaştırılır. Bitkisel toprağın tesviyesi çok düzgün olacak ve tesis içi yol kotlarından meydana gelen arazi eğimleri göz önüne alınıp gerekli tesviyeler bu şekilde yapılmalıdır. Alana serilecek olan toprak, I. sınıf humuslu bitkisel toprak olmalıdır. E. Toprağın Fiziki Yapısının Islahı ve Verimliliğin Arttırılması 1. Toprak Düzenleyicilerle Fiziksel Islah Toprak düzenleyicisi olarak kullanılacak ahır gübresi, çok ağır, yapışkan ya da fiziksel yapısı bozuk alt ve üst toprağın, ekim ve dikim işleminden önceki son toprak işleme öncesinde dekara 10 m 3 hesabıyla serilerek, çapa ya da kaba dişli tırmıkla toprağa karıştırıldıktan sonra ince tesviyeye geçilecektir. İşlenmesi zor, bahçe kültürüne elverişsiz, çok ağır, yapışkan ya da fiziksel yapısı bozuk üst toprağın ıslah edilmesi amacıyla toprak düzenleyici maddelerden ahır gübresi dışındakiler, çim ekimi işleminden önceki son toprak işlemesi sırasında dekara 10 m3 hesabı verilerek toprağa eşit olarak karıştırılacaktır. İlgili plan ve belgelerinde belirtilen miktar ve oranlarda dere kumu, organik gübre, bitkisel çürüntü, çeşitli ticari isimler altında satılan (torf, vermeculit, bims, perlit) gibi toprak düzenleyici maddeler, tek başlarına ya da şartnamesinde belirtilmiş oranlarda karıştırılmış olarak toprağa verilecektir. Çok yağışlı bölgelerde, toprağa kireç ve potasyum uygulaması, organik gübrelenmeden 2-4 hafta önce ya da sonra yapılmalıdır. 2. Kimyasal Gübreleme Üst toprağın mineral besin maddelerinden ya da bitkisel gelişme için gerekli mikro besinlerden yoksun olması hallerinde, dekara 40 kg. hesabıyla N,P,K verilecektir. Kimyasal gübreler; projesinde ya da özel şartnamesinde belirtilen yerlere, belirtilen miktar ve oranlarda verilecektir. Kimyasal gübreler üst toprağa, ekim dikim işleminden önceki son toprak işlemesi sırasında (örneğin belleme, çapalama, kaba tesviye işlemlerin biriyle birlikte) verilecek, iyice karışması sağlanacaktır. Kimyasal gübrelerin yavaş çözülür olması ya da toprakta tutulabilmesi için tercihen çiftlik gübresi, kompost ya da torfla birlikte verilmesi yararlı olacaktır. 3.4. DİKİM VE EKİM İŞLEMLERİ A. Bitkisel Uygulama Plan Aplikasyonu Yapısal uygulamaları tamamlanıp son şekli kazandırılmış arazi üzerinde; bitkiler, teknik şartnameye uygun olarak, plandaki yerlerine açılan çukurlara ve tekniğine uygun olarak dikilecektir. Aplikasyon yapılırken, ağaçlar tanımlanan yerlerine, çalılar ise; bitkiler geliştiği zaman planda belirlenmiş yerlerini tam dolduracak şekilde dikim alanı sınırları belirlenir, kalan bitkiler bu alanın içinde informal bir tarzda, alanı tam kapatacak şekilde dağıtılır. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 13 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Bu yerleştirmede üç bitkinin bir doğru üzerine düşmesi, muntazam ve geometrik şekillerin oluşması özellikle engellenecektir. Çit ve rüzgar perdesi tesisinde, planda gösterilen şekil ve çizgilere uyularak muntazam sıralar halinde fakat her sıra üzerindeki dikim noktaları, yanındaki sıraya göre şaşırtılmış olarak dikilecektir. B. Fidan Çukuru Açılması ve Fidan Dikimleri Fidanlar sağlam, çok iyi kök ve muntazam gövde geliştirmiş, kökleri ile sürgünleri dengeli, ince saçak kök ve uzun olmayan sürgün geliştirmiş hiçbir yerinde çatlak, kırık, kopuk, sıyrık ezik vb. hasar hastalık ve zararlı bulunmayan, gözle fark edilmeyen hiçbir virütik hastalıkla bulaşık olmayan, ilgili projelerde ve bitki listesinde belirtilmiş cins, tür ve özelliklerde olmalıdır. Fidanlar işyerine, en kısa sürede ve hiçbir zarar görmeye neden olmayacak yöntemle taşınmalıdır. Taşıma sırasında bitkilerin zarar görmemesi için uygun bir şekilde ambalajlama yapılmalıdır. Bitki dikimi; Bitkisel toprağın kaba tesviyesi bittikten sonra projeye uygun olarak fidan yerleri tespit edilip işaretlenmelidir. Bitkinin özelliğine göre bitki çukurları belirlenerek uygulama projesinde belirtilen bitkiler dikilmelidir. Ağaçlar için dikim çukurları 60-80 cm, çalı ve ağaççıklar için 40-60 cm, yer örtücü ve mevsimlikler için 30 cm olmalıdır. Çukur genişliği kök paketinin 2 katı büyüklüğünde olmalı, dikim sırasında fidan her yönde ½ kap genişliği boşluk kalacak biçimde yerleştirilip dikimi yapılmalıdır. Çukur, çevresindeki bitmiş toprak seviyesinden 10 cm aşağıda kalacak şekilde yani kök boğazına kadar uygun bitkisel toprak ile doldurulmalıdır. Mevcut zemin kum olduğundan dolayı bitki çukurlarında kesinlikle bitkisel toprak kullanılmasına özen gösterilmelidir. Dikim yapılırken uygun ebatlarda fidan kazıkları kullanılmalıdır. Fidan kazıkları ile ağaç fidanlarının çukura sabitlenmesi sağlanmalı, bu işlem sırasında ağaç gövdesine zarar verilmemelidir. Fidan sabitleme için kullanılacak materyal fidanın boyuna, formuna, kök yapısına vb. özelliklerine göre ahşap veya metal olmalıdır. Dikilen fidanların verilecek olan can suyunu tutması için en az 80 cm çapında ağaç havuzları yapılmalıdır. Fidan kazıklarının temini, uygulanması ve can suyunun verilmesi, fidan dikiminden sonra alanda kalan fidan tüpü, saksısı, tenekesi ve poşetlerin temizlenmesi ve alanlardan uzaklaştırılması gerekir. Dikilmiş fidanlarda, dikiminden bir vejetasyon dönemi sonra tutmayan fidan bulunduğu takdirde bunların yerine aynı cins ve türden şartnamede belirtilen özelliklere uygun yeni fidanlar dikilmelidir. Prensip olarak alandaki mevcut çam ağaçları ve idarece istenen bazı çalı grupları korunmalıdır. Mevcut bitki dokusu bozulmamalı, alandan transplante edilmemelidir. Mevsimlik çiçek parterlerindeki çeşitler uygulama zamanına göre değiştirilebilir. Ağaç ve ağaççıklar; Gövdesi düzgün formlu olmalıdır. Çalılar; Çok dallı, formunu oluşturmuş ve tepeden bakıldığında saksı harcı görülmeyecek şekilde olmalıdır. Sarılıcılar; Çok dallı, formlu, düzgün sarılıcı form verilmiş olmalıdır. Mevsimlik çiçekler; Formlu ve çiçek açmış olmalıdır. 1. Ağaç ve Çalı Çukurları Her ağaç fidanının dikileceği nokta ve çalı gruplarının dikileceği alanda Bitkisel Uygulama Projesi uyarınca kazıkla önce kenarlardaki, sonra alanın içinde açılacak çukurlarının yerleri, üç çukur bir doğru üzerine gelmeyecek şekilde, fidanın kök sistemine bağlı olarak açılacaktır. Fidanın her yönde gelişmiş kök uçlarıyla çukurun tabanı ve çeperi arasında, üst toprakla doldurulmak üzere en az 10 cm.lik bir açıklık bırakılacaktır. Ağaç ve çalı çukurunun derinliği, fidanın düşeydeki kök boyundan 10 cm., çukurun çapı, yan kök sisteminin Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 14 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ çapından 20 cm. daha fazla açılacaktır. Fidan çukurlarının açılması işi, fidanlar getirilmeden ve çim alan tesis edilmeden önce bitirilmiş olacaktır. Standart bir ağaç fidanı için açılacak çukur, 0,5 m3 iyi nitelikte üst toprak alabilecek boyutlarda olacaktır. Çukur elle ya da makine ile kazılabilir, kazılan üst toprak çukurun bir yanına, alt toprak diğer yanına konulacak ve hiç bir surette birbirine karıştırılmayacaktır. Alt toprak fidan dikiminde kullanılmayacağından uzaklaştırılacaktır. Kazısı biten çukurun dibi, sivri uçlu bir bel ya da yaba (çatal ile işlenerek en az 100 mm. derinliğinde kabartılacak ve öylece bırakılacaktır). Çukurun derinlik ölçüsü, ince tesviyesi bitmiş bahçe alanı yüzeyinden alınacaktır. Derinlik hesabında, üst toprak yüzeyi ile fidanın kök boğazı arasında en az 10 cm. derinliğinde bir sulama çanağı bırakılacağı dikkate alınacaktır. Buna göre işlenmiş çukur derinliği (10 cm. sulama çanağı + kökün uzunluğu + 10 cm. üst toprak) olarak hesaplanacaktır. Mevcut çimenlikler içinde ağaç çukuru açılması halinde, mevcut çimenin kazılan ve yığılan üst topraktan ve ayakla çiğnenmekten zarar görmemesi için gerekli her türlü önlem alınacaktır. Bu amaçla çimenin üstüne latalar ya da tahtalar konulup bunların üzerinde çalışılarak artacak kazı toprağı el arabası ya da örtü üzerine konularak verilecek zarar hafifletilecektir. Proje ve eklerinde tanımlanan kap ve kök paketi boyutları esas alındığında; çukur genişliği, kök paketinin iki katı büyüklükte olacak, dikim sırasında her yönde ½ kap genişliği boşluk kalacak biçimde yerleştirilip dikim yapılacağı dikkate alınmalıdır. 2. Sarmaşık Çukuru Çukurun derinliği 50 cm, çapı ise sarmaşığın köklerinin yayılma ölçüsünden 30 cm. daha fazla olacak, kök uçları ile çukurun çeperi arasında üst toprak doldurulmak üzere 15 cm.'lik bir açıklık bırakılacaktır. Sarmaşığın çukuru ile sarılacağı duvar arasında 15-20 cm.'lik bir açıklık bulunacaktır. Diğer koşullar, yukarıda tanımlandığı gibidir. Kaplı ya da topraklı fidan dikimlerinde, çukur boyutunun belirlenmesinde kök paketi boyutu dikkate alınmalıdır. 3. Bitkisel Çit Hendeği Çit bitkilerinin dikimi için açılacak hendeklerin derinlik ve genişlikleri, kazılması ve diğer işleri ve koşulları çalı çukurlarınınki gibidir. Çit bitkilerinin dikimi için açılacak hendeklerin derinlik ve genişlikleri, kazılması ve diğer işleri ve koşulları bu teknik şartnamede tanımlanan çalı çukurlarınınki gibidir. Hendeğin şekli ve boyu, ilgili planlara uyacaktır. C. Fidan Dikilmesi Her türlü ağaç, ağaççık, çalı, sarmaşık dikimleri, düzenleme alanında, çim alan tesisinden önce bitirilecektir. Dikilecek bitkiler ve kullanılacak her türlü malzeme, ikinci bölümde belirtilen koşullara uyacaktır. Dikilecek çıplak köklü her cins ağaç ve çalı dikilmeden önce kök temizliği yapılacaktır. Bu amaçla, çok zayıf ve ince kökler, kök uçları sökme-taşıma sırasında zedelenmiş ya da yarı kopmuş kökler; keskin bir budama makasıyla kesilip atılacaktır. Dikim işlemi sırasında köklere zarar verilmeyecek, sahada fazla bekletilmeyerek köklerin kurumasına engel olunacak, dikimde kök boğazındaki toprak izi esas alınacak, derin dikim yapılmayacaktır. Kök, gövde ve dallar arasındaki denge, gelişme hızı ve yönü dikkate alınarak şekil budaması yapılarak dikim için fidanlar hazırlanacaktır. 1. Dikim İşleri: Dikim işleri iş bu şartnamede belirtilen mevsimlerde ve zamanlarda yapılacaktır. Her türlü ağaç, ağaççık, çalı sarmaşık dikimleri, düzenleme alanında varsa, çim alan tesisinden önce bitirilmeye çalışılacaktır. Dikilecek bitkiler ve dikimde kullanılacak her türlü malzeme, Dikilecek her cins ağaç, çalı vb fidanlar çıplak köklü ise, dikilmeden önce kök temizliği Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 15 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ yapılacaktır. Bu amaçla, çok zayıf ve ince kökler, kök uçları ve sökme-taşıma sırasında zedelenmiş ya da yarı kopmuş kökler keskin bir budama makasıyla kesilip alınacaktır. Dikim işleri sırasında köklere hiçbir zarar verilmeyecek, sahada fazla bekletilmeyecek, köklerin kurumasına engel olunacaktır. Her cins ve her boy bitkinin fidanları, yeni dikildikleri yerde, daha önce yetiştirildikleri yerdeki derinliğine uygun dikilecektir. Bu amaçla fidan kök boğazındaki toprak izi esas alınacak, kavak fidanları dışında derin dikim yapılmayacaktır. 2. Standart Boy Ağaç Fidanı Dikimi Kökü topraklı ve kapta olan fidanın kabı, fidan çukuruna yerleştirilmeden önce çıkarılıp uzaklaştırılacaktır. Çukur açılırken yanına stoklanmış üst toprak, gerekiyorsa organik gübre ile belirlenmiş oranda karıştırılarak, çukurun dibine 10 cm. derinliğinde doldurulacak ve hafif kürek darbeleriyle yerleşmesi sağlanacaktır. Çukurun yanına, dikimde kullanılmak üzere stoklanmış üst toprak ya da dikim harcı, dikime başlamadan önce kürek-belle işlenerek gevşetilecek ve ufalanacaktır. Fidan hereği, çukurun merkezinden, hâkim rüzgâr tarafından 15 cm. uzağa, 10 cm. derinliğinde çakılacaktır. Bir işçi fidanı herekle birlikte elle tutarken ikinci işçi çukura iyice ufalanmış, temiz üst toprak dolduracak, kökler arasında hiçbir suretle hava boşluğu bırakılmayacaktır. Bunun için doldurulan toprak, bel ucuyla, fidanın köklerine ve gövdesine zarar vermeyecek şekilde yerleştirilecek, dikilen fidan zaman zaman düşey yönde oynatılarak toprağın ince kökler arasına iyice girmesi sağlanacaktır. Çakılan hereğin, bitmiş üst toprak seviyesinden yukarıda kalan kısmı 170 cm. olacaktır. Bir fidan tek herekle tutturulamazsa, diyagonal olarak birden fazla herek çakılacaktır. Dikilecek fidan gövdesi, herekten en az 5 cm. uzakta, hereğe paralel, kök boğazı ise sahanın bitmiş ince tesviye kodundan 10 cm. aşağıda kalacak şekilde yerleştirilecek, bu durumda kökler çukur tabanındaki üst toprağa oturmamışsa bu boşluk üst toprakla doldurulacaktır. Kökler doğal büyüme yönlerinde çukura dağıtılarak tabanda üst toprağa oturtulacaktır. Kökler üzerine her 15 cm. derinliğinde toprak atıldıktan sonra ayakla sıkıştırılacaktır. Çukur tamamen doldurulduktan sonra ayakla sıkıştırma işi tekrarlanacaktır. Çukur, çevresindeki bitmiş bahçe seviyesinden 100 mm. aşağıda kalacak şekilde, yani fidanın kök boğzına kadar doldurulacaktır. İlgili plan ve belgelerde istenmişse üstten gübreleme ya da malçlama yapılacaktır. Fidan çevresinde kalan 100 mm. derinliğindeki sulama çukurunun kenarları, bitmiş bahçe kodlarına uyacak şekilde meyillendirilecektir. Dikilen her ağaç fidanı, aşırı sallanmalardan ve rüzgâr etkilerinden korunmak için hereğe sağlam bir şekilde bağlanacaktır. Gövde kabuğunun hereğe sürtünerek zarar görmemesi için, herekle fidan arasına sünger kauçuk ya da katlanmış çuval parçası ya da benzeri yumuşak bir tampon malzemesi konularak, yassı ve sağlam bir malzeme ile bağlanacaktır. Her ağaç fidanı, hereğine iki noktadan bağlanacaktır: Yukarıdan; en alttaki yan dalın hemen altından, Aşağıda; bitmiş üst toprak seviyesinden 30 cm. üstünden Bağlar, ağaç büyüdükçe gevşetilecek ve yerleri koşullara göre ayarlanacak, hiç bir şekilde fidanın doğal gelişmesini olumsuz etkilemeyecektir. Dikimi ve bağlanması biten her ağaç fidanına, en az 10 litre can suyu verilecektir 3. Çalı Dikimi Çalı çukuru açılması sırasında çukurun yanına stoklanmış üst toprak, kürek-belle gevşetilecek ve ufalanacaktır. Çukurun dibinde kazı işlemi sonunda kabartılarak bırakılmış toprağa, iki kürek organik gübre ve çukurun yanındaki üst toprak stokundan iki kürek üst toprak atılarak karıştırılarak, bu karışım çukurun dibine kürekle ya da elle serilecektir. Çukurun dibine, daha önce kabartılmış ve gübrelenmiş alt toprağın üstüne 10 cm. derinliğinde üst toprak doldurulacak ve bunun hafif kürek darbeleriyle yerine oturması Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 16 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ sağlanacaktır. Çalı, en güzel tarafı en çok görülen yöne gelecek şekilde dengeli ya da dikey olarak, kök boğazı, bahçenin bitmiş kodundan 100 mm. aşağıda kalacak ve kökleri, çukur dibindeki üst toprakla tam temas edecek şekilde yerleştirilecek; bir işçi çalıyı bu konumda tutarken, ikinci işçi çukuru ufalanmış üst toprakla dolduracaktır. Dikilen her çalıya 10 litre can suyu verilecektir. Dikimi biten güllere, can suyu verilmeden önce, 20 m2 ye 1 m3 hesabıyla tam yanmış ahır gübresi verilecektir. 4. Sarmaşık Dikimi Sarmaşıklar, dikilecekleri ve sarılacakları yerde, doğal uzantılara sahip cins ya da türden değillerse, sarılması istenen duvara galvanizli telle bir ızgara ya da ahşap bir kafes yapılması gereklidir. Sarmaşığın boyu, ızgara ya da ahşap kafese ulaşamayacak kadar kısa ise fidan, kamış çıkarılmadan dikilecektir. Aksi halde, dikimden sonra kamış çıkarılarak sarmaşığın dalları istenen yeri kaplayacak yönlerde, ızgara ya da kafese elle sardırılıp uygun bir malzeme ile bağlanacaktır. Galvanizli tel ızgara ya da ahşap kafesin boyutları ve yerine uygulanması hakkında, kontrollüğün onayı alınacaktır. 5. Otsu Bitkilerin Dikimi Otsu perennial, yıllık, yumrulu ve soğanlı bitkilerin dikiminde; belirtilen miktara, dikim alanı ve dikim aralıklarına dikkat edilecek, elle yapılacak dikim sırasında köklere zarar verilmeyecektir. Dikim derinliği fidelerin kök boyutlarına uygun olacak; dikimden sonra, kök çevresi elle sıkıştırılarak köklerin toprağa iyice tutunması sağlanacaktır. Dikimden sonra saha temizlenip yüzeysel olarak çapalanacak, fideler arasında kalan toprak tesviye edilecek, üzerine 1 cm kadar elenmiş gübre atıldıktan sonra sulanacaktır. Otsu köken, yıllık, yumrulu ve soğanlı bitkilerin dikiminde, ilgili plan ve belgelerinde belirtilen miktara, dikim alanı ve dikim aralıklarının doğru olmasına dikkat edilecektir. Dikim elle yapılacak ve dikim sırasında köklerin zarar görmemesi sağlanacaktır. Dikim derinliği fidelerin kök boyutlarına göre düzenlenecektir. Dikimden sonra, köklerin çevresindeki toprak elle sıkıştırılarak köklerin toprağa iyi tutunması sağlanacaktır. Dikimden sonra saha temizlenip yüzeysel olarak çapalanacak, fideler arasındaki toprak tesviye edilecek ve sulanacaktır. Bir sulamada su, toprakta tam kök derinliğini doyuruncaya kadar sürecektir. 6. Çit Tesisi Yeşil çit tesisinde kullanılan bitkiler, tek dikildiklerinde türün özelliğine göre boylanan ve çap alan çalı, ağaççık ve ağaçlar olup, çit tesisi amacı ile sık dikilip alçak budanarak istenen işleve göre terbiye edilecektir. Çit bitkilerinin dikimi çalı dikimi gibi ancak, düzenli bir çizgi üzerine yapılacaktır. Dikim aralıkları, detay planında belirtilmemişse, bitki cinsine ve istenen amaca göre 25-75 cm. arasında değişecektir. Çit bitkileri amaca ve büyüdüğü zaman alması istenen boyutlara göre tek ya da çift sıralı olarak dikilecektir. Çit tesisi için ayrıca ayrıntılı modül planları verilmişse, dikim bu modüllere göre yapılacaktır. Dikim bittikten hemen sonra, özellikle hızlı büyüyen Ligustrum, Crateagus, Pyracantha, Gleditschia gibi bitkilerde genç fidan seçimi ve dipten itibaren 25 cm. budanarak gür bir dallanma sağlanacaktır. Ancak; Fagus, Carpinus gibi konifer, ibreli ve herdem yeşil bitkilerle tesis edilecek çitlerde dikilen bitkiler istenen boya erişmeden budanmayacaklar, tepe sürgünleri kesilmeyecektir Çim Alan Tesisi D. 1. Özel Çim Yatağı Hazırlanması Yüksek nitelikte, ince bir halı çim tesis edilecek alanlarda, karışımın ekilmesi için, tohum yatağı sırasıyla aşağıdaki işlemlerle hazırlanacaktır: Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 17 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Alan, bu teknik şartnamede tanımlandığı şekilde temizlenecek, Üst toprak, bu teknik şartnamede tanımlandığı şekilde işlenecek, Üst toprağın fiziksel yapısı ıslah edilecek, Kaba tesviyesi yapılan alana 20 m 3/da tam yanmış organik gübre serilecek, üst toprakla yüzeyde karışması için çapalanacak ya da onaylanacak bir makine ile yüzeysel olarak işlenecek, Elenmiş kuru gübre (10 m 3 /da) serildikten sonra alanın ince tesviyesi yapılarak çim ekimine geçilecektir. 2. Çim Tohum Karışımının Hazırlanması ve Ekilmesi Çim tohumu, temizlenmiş, bellenmiş, çapalanmış, gerekiyorsa fiziksel yapısı ıslah edilmiş, kaba ve ince tesviyeleri bitirilmiş ve çimlenecek alanın her tarafından eş dağılımı olarak en az 15 cm. derinliğinde bulunan üst toprak üzerine yapılacaktır. Çim tohum yatağının hazırlığı ve çim tohumu ekimine başlanabileceği hakkında kontrollüğün onayı alınacaktır. a) İlgili plan ve belgelerde, cinsi-türü karışım oranları verilen ve iş bu şartnamede belirtilen özellikteki çim tohumları tohum atma makinesiyle atmak şartıyla, 40-50 kg/da oranıyla toplam çim alanı için gerekli tohum miktarı hesaplanacaktır. Elle ekilecek çim tohumu, hacmen kendisinin on misli temiz dere kumu karıştırılarak ince tesviyesi bitirilmiş tohum yatağına serpilecektir. Serpme sırasında tohumlanmamış bir yer bırakılmayacak, tohum her tarafa eş dağılımlı olarak ekilecektir. Tohumun serpilmesi rüzgârsız bir günde yapılacaktır. Geniş alanlara elle tohum serpilirken tohum yatağı üzerine uzun tahta ya da latalar konularak bunların üzerinde yürünecek, tohum yatağının ince tesviyesi, ayak izleri, tohum kabı, el arabası vb. ile bozulmayacaktır. Elenmiş gübreyle örtülen ekim alanı, ya ağırlığı 25 kg.'ı geçmeyen hafif bir silindirle ve sahada hiçbir boşluk bırakılmadan silindirlenecek ya da bir işçinin kaldırıp taşıyabileceği ölçülerde, tabanı düzgün ve ortalama 35 cm. x 35 cm. boyutlarında ahşap bir el tokmağıyla, hiçbir boşluk bırakılmadan tokmaklanacaktır. Bu silindirleme ya da tokmaklama işlemi, hiçbir şekilde çim ekim alanını seyreltecek kadar sıkıştırmayacaktır. b) Ekilen çim tohumunun elenmiş gübre ya da İşverenin onaylayacağı eş değer bir karışımla kapatılmadığı hallerde ya da ilgili plan ve belgelerinde o şekilde isteniyorsa; tohumun serpilmesi bittikten sonra, ekim alanı tırmıkla yüzeysel olarak tırmıklanarak, tohumların toprakla tamamen karışması sağlanacaktır. Bu tırmıklama sırasında tohumların 1.5 cm. den daha derine gitmemeleri, aynı zamanda toprak yüzünde de kalmamaları sağlanacaktır. E. Özel Çim Yatağı Hazırlanması Yüksek nitelikte, ince bir halı çimen edilecek alanlarda, planda belirlenmiş çim tohumu ya da tohumlar karışımın ekilmesi için, tohum yatağı, sırasıyla aşağıdaki işlemler uygulanarak hazırlanacaktır: Saha, iş bu teknik şartnamede tanımlandığı şekilde temizlenecektir. Çim tohumu ekilecek alanın tamanında, eş dağılımlı olarak 15cm derinliğinde üst toprak bulunacaktır. Üst toprak bu teknik şartnamede tanımlanan şekilde işlenecektir; Üst toprak ağır ve killi ise iş bu teknik şartnamede belirtilen şekilde fiziksel yapısı ıslah edilecektir. Alan ilgili maddede tanımlanan şekilde işlenecektir; Kaba tesviyesi yapılan alana 5-6 cm. derinliğinde tam yanmış organik gübre serilecektir. Serilen organik gübrenin üst toprakla yüzeyde karışması için çapalanacak ya da onaylanacak bir makineyle (Kazayağı, rotovatör v.b) yüzeysel olarak işlenecektir; Kum serildikten sonra alanın ince tesviyesi iş bu teknik şartnamede tanımlandığı şekilde yapılarak özel çim tohumu yatağı hazırlanmış olacaktır. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 18 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ F. Vejatatif Yöntemle Çim Alanı Tesisi Nodüllerinden (boğumlarından) toprağa kök ve toprak üstüne yapraklı sürgün veren, stolonları ya da rizomlarıyla üreyen ve toprak yüzünde sık dokulu bir yeşil örtü geliştiren çayır otlarından: Agrostis canina L. Subsp. Canina Agrostis stolonifera var. Plastris Agrostis tenuis Sibth. Cynodon dactylon (Bermuda Grass) Cynodon transvaalensis (Uganda Grass) Zoysia japonica gibi çayır otu türlerinden biriyle tesis edilmiş; temiz, sağlıklı, yabancı otlardan arındırılmış mevcut bir çimenlikten, her birinin boyu en az 10 cm. uzunluğunda biçilmiş stolonlar (rizomlar) ekilerek ya da fidelenerek çim alan tesis edilecektir. Bu amaçla; Stolonların/rizomların yetiştikleri yerden biçilmeleri ile yeni yerlerine ekim/dikimleri arasında, 48 saatten fazla zaman geçmeyecektir. Bu süre içinde stolonlar gölgede ve rüzgâr tutmayan temiz bir yerde, uygun bir ambalaj içinde bulundurulacaktır. Boyları 25 cm. ve daha uzun stolonlar, bir kütük üzerinde satırları doğranarak her birinin uzunluğu, üzerinde en az iki nodül (boğum) kalacak boylara (ortalama 12-16 cm.' ye) indirilecektir. Doğranmış ya da yerinden biçildiğinde uzunlukları uygun ölçüde olan stolonlar/rizomlar, ince tesviyesi bitmiş üst toprağın her tarafına hiçbir boşluk bırakılmaksızın serilecektir. Serilen stolonlar/rizomların üzeri, tam kapanacak şekilde, 2.5-3 cm. elenmiş organik gübre ya da kontrollüğün onaylayacağı bir harçla (2/4 organik gübre + 1/4 kum + 1/4 üst toprak) kapatılacaktır. Böylece ekimi biten alanlar, hafif bir silindirle silindirlenip sıkıştırılacaktır. G. Çim Kesekleri ve Rulo Çim Döşenmesi Çim keseği döşenecek ya da rulo çim serilecek alanın toprak hazırlığı, aynen çim tohumu yatağı gibidir; üst toprak temizlenmiş, işlenmiş ve ince tesviyesi bitirilmiş olacaktır. Gerekli ise, kimyasal ya da organik gübre ile toprağın verim gücü yükseltilerek yapısı ıslah edilecektir. Gerekli hallerde yüzeye 2-3 cm ince dere mili serilerek ince tesviye sağlanacaktır. 1. Taşıma ve İstifleme Geniş alanların döşenmesi için gerekli çok miktarda çim keseğinin hepsi, aynı günde sökülmeyip, alınacağı yerde bekletilmelidir. Bir defada kesilip, sökülüp, taşınacak kesek miktarı, mevcut iş gücünün bir günde ya da en fazla iki günde döşeyip sulayabileceği kadar olacaktır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda, döşenecek yere getirilen, temiz ve tercihen gölgeli, rüzgâr tutmayan bir alana, en fazla 1 metre yüksekliğinde, düzenli bir şekilde istiflenecektir. İstifte iki gün bekleyen kesekler gözden geçirilerek, bozulmaya yüz tutanlar ayrılacak ve bunlar derhal yerine döşenecek ya da atılacaktır. 2. Döşeme Döşemeye başlamadan önce, yapılmış toprak hazırlığı İşveren tarafından denetlenecek ve onaylanacaktır. Döşenecek zeminde bitmiş ince tesviyenin bozulmaması için, yeterli sayıda ve boyutlarda ahşap latalar konularak işçi ve ustaların bunların üzerinde yürümesi, çalışması, keseklerin el arabasıyla bunların üzerinde taşınması sağlanacaktır. Döşenecek yerin önce tüm çevresine tam boyutlu (tıraşlanmamış) kesekler dizilecek, sonra bunun içi döşenerek doldurulacaktır. Döşenen kesekler yan yana ve uç uca sıkı bir şekilde oturtulacaktır. Kesek sıralarının arasındaki derzler, düz ve devamlı, sıra üzerinde, iki kesek arasındaki derzler ise şaşırtılmış olacaktır. Gerekli görülen yerlerde hafifçe tokmaklanarak yerine oturması sağlanacaktır. Kullanılan tokmağın tabanının sürekli temiz kalması için, tabana yapışan toprak ve çamur sık sık sıyrılacaktır. Derzlerdeki boşluklara ince elenmiş toprak ya da (1/2 toprak + 1/2 dere kumu) harç doldurulacaktır. Toprağın tesviyesinin çökme hatalarından ya da döşenen kesek kalınlık farklılıklarından doğacak bitmiş kot hataları; çukur yerlerde iyi ufalanmış, aynı cins ince üst toprak keseklerin altına serilerek ya da tırmıklanarak tesviye edilerek giderilecektir. Normal koşullarda silindir kullanılmayacak, döşenmesi bitmiş keseklerin kodları, çökme payı da dikkate alınarak, ilgili planlarda belirtilen kodlara uyacaktır. Kesekler uygun hava ve toprak koşullarında döşenecek, bu iş için sonbahar ya da erken kış dönemleri tercih Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 19 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ edilecektir. Aşırı kurak ya da donlu havalarda ve diğer kötü hava koşullarında döşeme yapılmayacaktır. H. Yeni Tesis Edilen Çim Alanların Sulanması Çim tohumu, stolon ekimi ya da çim keseklerinin döşenmesi bittikten sonra, çimlenen alan ya püskürtme ya da ince yağmurlama yöntemiyle sulanacaktır. Sulama, toprağın üstten en az 15 cm. derinliğinde su tamamen işleyinceye kadar devam edecektir. Sulama sırasında, suyun çim yatağını yırtmaması dikkatle gözetilecek, bu şekilde bozulan yerler olursa yeniden ekim yapılacak ve üzeri elenmiş gübreyle kapatılacaktır. Yeni döşenen kesekler sulanırken, derzlere doldurulmuş toprak dibe akarak boşluk ortaya çıkarsa, tekrar aynı nitelikte toprakla doldurulacaktır. Bu yöntemle sulama işi, çimler 7.5 cm. boya erişip ilk biçim yapılıncaya kadar sürecektir. Yüklenici, sulama yöntemini değiştirmeden önce kontrollüğün onayını alacaktır. Meyilli alanlarda tesis edilmiş çimenliklerin sulanması, daha özel ve özenli yapılarak, ekilen tohumun ve aralardaki toprağın akmaması sağlanacaktır. I. Çimin İlk Biçimi İlk biçimden 48 saat önce, biçilecek tüm alandan bir boyu 2 cm`yi geçen taş ve benzeri inorganik maddeler toplanacak ve çimen hafif bir silindirle silindirlenerek, köklerin toprağa daha iyi bağlanması ve yüzeyde kalmış küçük taşların toprağa gömülmesi sağlanacaktır. Bu işlemler, yeni ekilen çimen gelişip boyu, ekilen çimin cinsine göre 4- 7 cm.' yi buluncaya kadar yapılacaktır. Silindirlemeyle yatan çimen 48 saat sonra doğrulduğunda cinsine göre, ince halı çimenliklerde 2.5 cm. yüksekliğinde, genel oyun alanları ve kaba çimenliklerde 5 cm. yüksekliğinde elle ya da çok keskin tırpan, makas ya da çim biçme makinesiyle biçilecektir. Alçak biçme ile yabani otlar da kesilmiş, çimenin kardeşlenmesi (kökten yeni filizler, sürgünler vermesi) teşvik edilmiş ve çimenin kalınlaşarak kabalaşması önlenmiş olacaktır. Çim biçilmesi, toprak kuru iken yapılacaktır. 3.5. BAKIM ONARIM VE YENİLEME İŞLERİ Bu bölümde tanımlanan bakım, onarım ve yenileme işleri, Yüklenicinin belli bir projeyi tamamlamasını izleyen gelişme dönemi içinde ve en az altı aylık bakım, hata ve sorumluluk süresi içinde yapacağı işleri, malzeme ve işçiliğin niteliklerini ve teknik yöntemlerini kapsamaktadır. A. Genel Tanım İnsan ve toplum yaşamının belli gereksinme ve işlevlerini karşılamak ya da bir yöreyi doğal işlev ve görünümüne kavuşturmak üzere düzenlenmiş yeşil alanların, bu amaçlarına ulaşabilmesi için bakımlarının sürekli olarak yapılması gerekir. Yeşil alanların bakım ve yenileme işleri; sulama, çim biçme, yabani ot kontrolü, şekil budaması, hastalık ve zararlılara karşı ilaçlama, gübreleme, çalı ve ağaç diplerinin çapalanması, sulama çanaklarının düzeltilmesi, ağaç çalı ve güllerin kuru dallarının alınması, açmış ve kurumuş çiçeklerin kesilip atılması, ağaç hareketlerinin sağlamlaştırılması, ağaç bağlarının ayarlanması, tutmayan /kuruyan/ ölen bitkilerin sökülerek yerine aynı cins ve nitelikte yenilerinin dikilmesi, bozulan yerlerin onarılarak özgün şekline dönüştürülmesi ile düzenlenmiş yeşil alanın temiz, düzenli ve bakımlı, tutulması için İşverenin gerekli göreceği diğer işleri kapsar. B. Yüklenicinin Bakım Sorumlulukları ve Süresi Yüklenici, yaptığı peyzaj işlerinin gelişme dönemi sonuna kadar en az altı (6) ay süre ile bakımından, çıkabilecek her türlü hatanın onarım ve yenileme işlerini, tüm giderleri kendisine ait olmak üzere yapmaktan sorumludur. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 20 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Yüklenicinin bakım-onarım ve idame işleri için sorumluluk süresi en az tam bir büyüme gelişme (vetejasyon) mevsimini kapsar ve bu süre, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını içeren altı (6) aydan kısa olamaz. Bu süre içerisinde bakımından çıkabilecek her türlü hatanın onarım ve düzeltilmesi ile bakım onarım ve yenileme işlerini, tüm giderleri kendisine ait olmak üzere yapmaktan sorumludur. 1. Bitkilerin Yenilenmesi Yüklenicinin bakım-onarım ve idame işleri için sorumluluk süresi tam bir gelişme (vejetasyon) mevsimini kapsar. Sözleşme ve Şartname koşulları ne olursa olsun, tutmayan/ kuruyan/ ölen ya da kırılarak zarar gören bitkilerin yenilenmesi için Yüklenicinin sorumluluk süresi, işin tamamlandığının, kontrollüğün tarafından belgelenmesini izleyen altı (6) aydır. Bakım sorumluluk süresi sona ermeden, genellikle sonbaharda, yenilenecek bitkilerin bir listesini yapmak üzere, saha boydan boya gezilerek incelenecektir. Yenileme, incelemeyi izleyen dikim mevsiminde derhal yapılacaktır. Yüklenici sahayı inceleyeceği ve yenileme dikimi yapacağı zamanları, en az bir hafta önceden İşverene yazılı olarak bildirecek ve inceleme birlikte yapılacaktır. Ancak, bakım-idame sorumluluğuyla ilgili süre ne olursa olsun, tutmayan /kuruyan/ ölen ya da kırılarak zarar gören bitkilerin yenilenmesi için Yüklenici 'nin sorumluluk süresi, işin tamamlandığının İşveren tarafından belgelenmesini (Geçici Kabulü) izleyen altı(6)aydır. C. Bakım İşleri Sulama Tesis edilen yeşil alan, birinci vejetasyon mevsiminde, yeterli yağış olmadığı sürece; Çim alanlar ilk biçime kadar günde bir kez, sonra iki günde bir kez, Ağaçlar, çalılar ve güller, can suyundan sonra üç günde bir, Perenial ve mevsimlikler, can suyundan sonra günde bir kez damlama ya da sisleme yöntemiyle ve günün serin saatlerinde yapılmalıdır. Genel bir kural olarak, çim alanlarda toprak yüzeyinden itibaren, üst toprak 30 mm. derinliğine kadar nemini kaybettiğinde sulama yapılacak, sık-sık fakat sığ, yani yüzeysel sulamadan kesinlikle kaçınılacaktır. Sulama hangi yöntemle yapılırsa yapılsın su, sulanan bitkinin kök belgesini tam derinliğine doyuncaya kadar devam edecektir. Bu derinlik çim alanlarda en az 10 cm. otsu bitkilerde 25 cm., çalılarda 40 cm., ağaçlarda 75 cm dir. Sulama tercihen ince yağmurlama (mini spring) yöntemiyle ve günün serin saatlerinde yapılmalıdır. İkinci vejatasyon mevsiminde, çimen, otsu bitkiler ve güllerin sulama süre ve sayıları, birinci yıldakininin aynı; ağaç ve çalılarınki daha az olacak, tutmuş' yerleşmiş odunsu bitkiler haftada bir kez sulanacaktır. Mevsimin gidişine, özellikle ilkbahar, yaz ve sonbahar yağmurlarının durumuna göre sulamaya başlama, sulama periyotları ve sulamayı kesme direktifi İşveren tarafından verilecektir. Yabani otlara, hastalık ve böceklere karşı ilaç püskürtmesini izleyen iki gün içinde sulama yapılmayacaktır. Suyun idarece sağlanmaması ya da yetersiz kalması durumunda, ortaya çıkacak zararların yenilenmesinden Yüklenici sorumlu olmayacaktır. 1. Çim Biçme Yıl boyunca, ince halı dokusunda kalması istenen çim alanlarda çimin boyu 50 mm.'yi bulduğunda, 25-30 mm. yüksekliğinde; genel amaçlı alanlarda çimin boyu 80 mm 'yi bulduğunda 50 mm. yüksekliğinde biçilecektir. Biçme işi, bıçakları ya da makasları çok keskin makinelerle ve çim zemini kuru iken yapılacaktır. Biçme sırasında çim, makas ya da bıçaklar arasında çiğnenmeyecek; çıkan kesilmiş otlar, biçme aletinin deposunda toplanarak ya da sahada kalmışsa, özel çim tırmığıyla toplanarak uzaklaştırılacaktır. Makinenin biçmediği kenarlarındaki ve ağaç, çalı diplerinde kalan çimler ise, biçme makası ile alınacaktır. Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 21 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ 2. Çim Kenarlarının Düzeltilmesi Üçüncü biçimden sonra bordür kenarları, çalı ve çiçek parterleriyle komşu çim kenarları, projesine uygun olarak İşverenin önerdiği biçimde şekillendirilecektir. Düzeltme çizgisinin belirlenmesinde kalın bir urgan ya da sulama hortumundan yararlanılacaktır. Yeni Ekile çim geliştikten ve üç kez biçildikten sonra, kenarları bir el makasıyla, ilgili planlarında gösterilen çizgiler uyarınca, şekli verilecektir. Kenarları düz bir "eğri" ise, planda gösterilen kavisler uzun bir bahçe hortumu ya da kalın bir urganla çimenliğin kenarına aplike edilerek, kırpma işinin çok düzgün ve duyarlı bir şekilde yapılması sağlanacaktır. Çimenlik kenarlarının ilk düzeltilmesini izleyen kırpmalar, her iki çim biçmede bir defa yapılacaktır. Ancak çimenliğin şekli belirmiş olduğundan, yeniden aplikasyon yapılmayacaktır. Kenarların kırpılmasından çıkan çimler toplanıp uzaklaştırılacaktır 3. Çimenliklerin Gübrelenmesi Çim alanlar ikinci biçimden sonra, Nisan ayı sonu ya da Mayıs ayı başında, ilgili plan ve belgelerinde belirlenmiş kimyasal gübreler ya da özel kompoze gübreler, ilgili plan ve belgelerinde belirtilen oranlarda çimenliklere verilecektir. Verilecek kimyasal gübreler belirlenmemişse aşağıdaki karışım, yukarıda belirtilen zamanda çimenliklere verilecektir. Bir m2 çimenlik için 30 gr azotlu gübre, Haziran-Temmuz ya da Ağustos ayında, kireçli toprak için tercihen Amonyum Sülfat, 25 gram fosforlu gübre (Süper Fosfat) ve 15 gram Potasyumlu gübre (Potasyum Sülfat) karışımın, çimenliğin her tarafına eşit miktarda verilebilmesi için, gübre elenmiş dere kumuyla uygun oranda karıştırılarak serpilecektir. Kumla birlikte serpilen gübrenin toprağa ulaşması için, çimenler çalı süpürgesi ya da tırmıkla üstten taranacaktır. Gübreleme, çimenlik zemini hafif nemli iken yapılacak ve arkasından sulanacaktır. Gübreleme idarenin öngördüğü koşulda yapılacaktır. Geç sonbaharda da gübreleme yapılabilir, ancak bu konuda idarenin onayı alınacaktır. 4. Çim Alanlarda Yabancı Ot Mücadelesi Yabani otlar elle (ucu hafif çatallı bir demir kullanılarak) kökleri ile birlikte sökülecektir. Toprağın hafif nemli olması çalışmayı kolaylaştıracaktır. Geniş yapraklı yabani otlar ise, İşverenin önereceği kimyasal ilaçlarla yok edilecektir. İlaçlamalar sıcak havalarda ve kızgın güneş altında yapılmayacak, ilaçlamadan sonra çim 1-2 gün sulanmayacaktır. İlk yabani ot mücadelesi erken ilkbaharda, otlar çiçeklenmeden önce yapılacaktır. 5. Çim Alanlarının Diğer Bakım İşlemleri Bu işlemler gereksinim duyulduğu zamanlarda ve kontrollüğün onayı ile yapılacaktır. Tırmıklama: Ölü çim yapraklarının, gazellerin, gübre artıklarının temizlenmesi, ayrıca çim alanlara karışan ufak taşların temizlenip toplanarak, biçme makinelerinin bozulmaktan kurutulması amacı ile yapılacaktır. Havalandırma: Ağır topraklarda Mart ya da Nisan ayında çatal bel ya da özel aletler(verticut) ya da çim toprağına sık delikler açılması şeklinde yapılacaktır. Eğer toprak çok ağırsa, işlem Temmuz ayında da tekrarlanacaktır. Kumlama: Ağır topraklarda yılda 1 ya da 2 kez yapılacaktır. İlk kumlama Mayıs-Temmuz, ikincisi ise Eylül-Ekim aylarında yapılacak, kum 1-1.5 cm kalınlıkta serildikten sonra, demir tırmık ya da çalı süpürgesi ile çimlerin arasındaki toprak yüzeyine intikal ettirilecektir. Bu işlem için dere kumu kullanılacaktır. Silindirleme: Kumlu, organik maddelerce zengin, gevşek, kabarmış topraklarda çimlerin silindirlenerek sıkıştırılması gerektiğinde yapılacaktır. Bozuk Çimenlerin Onarımı: Gerektiğinde Nisan-Eylül ayları arasında, çim tohumu ve gübre idareden karşılanmak kaydıyla yapılacaktır. Geçici Tohumlama (Overseedling): Sıcak iklim çimleri için kış sararmalarının kamufle edilmesi amacıyla Bölüm 32 91 01 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 22 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ kontrollüğün önereceği çim tohum karışımı, Sonbahar gübresi ile birlikte mevcut çim yüzeyine serilecektir. 6. Ağaçların Bakımı Ağaçların düzenli sulanmasından başka; Üç haftada bir sulama çanakları düzeltilecek, kaymak tutan toprak çapalanacak, yabani otlar kökünden sökülüp uzaklaştırılacaktır. Fidan herekleri sağlamlaştırılacak, ağaç bağları ayarlanacaktır. Dipten gelen piçler (ana gövdeden başka, kökten süren yan filizler) gövde üzerinde istenmeyen sürgünler ve yan dallar, kurumuş uçlar vb fazla kısımlar kesilip uzaklaştırılacaktır. Bakım budamaları ile mevcut büyük ağaçlarda kurumuş dalların kesimi dışında budama yapılmayacaktır. İbreli ağaçlarda alt dallar, kesinlikle kesilmeyecektir. Bu işler yapılırken bitkilere zarar verilmeyecektir. 7. Çalıların Bakımı Çalıların düzenli sulanmasından başka; Üç haftada bir defa sulama çanakları düzeltilecek, çalı yatakları çapalanacak, yabani otlar kökünden sökülüp uzaklaştırılacaktır. Çalılar dipten dallanmış, doğal şekillerini almaya teşvik edilecek yönde, her cins ve tür için doğru olan mevsimde budanacaktır. Herdemyeşil ve konifer çalıları istenen boya ulaşmadan budanmayacaktır. Daha çok gürleşmesi istenen çalılar, kök boğazından itibaren 20 cm yukarıdan, öncelikle yaşlı gövdelerden başlayarak budanacaktır. Bu işler yapılırken bitkilere zarar verilmeyecektir. Çiçek tomurcukları önceki yıl oluşup, sonraki ilkbaharda erken çiçek açan, yapraklı ağaçcık ve çalılar ( Forsythia, Spirea, Deutzia Weigela, Amelanchier, Berberis, Rhododendron, Cotoneaster, Lonicera Sp, Chenomeles, Kerria, Syringa, Vibirnum, Ribes Sanguineum vb) çiçekleri hemen geçtikten sonra, sürgün gelişimini sağlamak üzere ilkbaharda budanacaklardır. 8. Çitlerin Bakımı Çitler düzenli olarak sulanacak; Üç haftada bir hendeklerin kaymak tutmuş yüzleri çapalanacak, yabani otlar kökünden sökülüp uzaklaştırılacak, gerekiyorsa çitin istenen şekli alması için hafif budama ya da traşlama yapılacaktır. Her dem yeşil bitkilerle çit tesis edildiğinde, dikilen bitkiler istenen boya ulaşmadıkça tepe sürgünleri kesilmeyecektir. 9. Otsu Bitki Parterlerinin Bakımı Çiçekler için dikilmiş yıllık ya da çok yıllık otsu bitki parterleri düzenli sulanacak; Toprağın yüzü kaymak tuttukça çapalanacak, yabani otlar kökten sökülecektir. Parterlere yıl içinde tam yanmış ahır gübresi verilecektir. Bu işlemler yapılırken bitkilere zarar verilmeyecektir. Çiçek parterleri yabani otlardan arındırılmış, temiz, sağlıklı ve bakımlı tutulacaktır. 10. Güllerin Bakımı Genel bakım koşulları uygulanacaktır. Ancak; Yılda bir defa tam yanmış ahır gübresi verilecektir. Güllerin budanma şekli, türüne ve çeşidine göre; çalı formlu sarmaşık güllerin, sadece odunlaşmış yaşlı dallarıyla varsa kurumuş dal ve sürgünleri dipten, dondan zarar görmüş kısımlar, canlı noktadan kesilecektir. Çalı formlu "Hybrid Tea", ve "Polyantha" güllerinin dalları çok sıklaştığında en yaşlı ve en zayıf dallar dipten, diğer dallar ise kısaltılarak budanacaktır. Budama işi keskin budama makasıyla yapılacak, dallardaki kesim yeri, gözün 1cm üstünde olacaktır. 11. Bölüm 32 91 01 Kış Malçlaması Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 23 / 24 BÖLÜM 32 91 01 – PEYZAJ İŞLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Çim alanların kışa hazırlanması ve kesin kabul öncesi son bakım aşaması olarak gerçekleştirilecektir. Bu amaçla; tüm alanda çim örtü 4 cm yüksekliğinde biçilecektir. İnce dişli bir tırmıkla kök bölgesindeki ölü yaprak ve artıklar temizlenecektir. Elenmiş ahır gübresi (% 70), kum (%30) karışımından oluşan harç, alana 10 ton/da (10 mm) serilerek çim tırmığı ile kök bölgesine doldurulacaktır. 3.6. TEMİZLİK A. Yüklenici çalışma bölgesini temiz ve düzenli tutacaktır. 3.7. KORUMA A. Bölüm 32 91 01 Tamamlanan imalatlar geçici kabul yapılana kadar, Yüklenici tarafından gerekli önlemler alınarak korunacaktır. Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa 24 / 24
