İLETİŞİM Mehmet ŞAHİN

İLETİŞİM
İLETİŞİM TÜRLERİ
• Sözel İletişim
• Sözsüz İletişim
 Beden Dili
 Nesnel iletişim
 Yazılı İletişim
• Kitle İletişim
İLETİŞİM
DUYGU VE DÜŞÜNCELERİ
PAYLAŞMA
SÜRECİDİR
Kendinizi Tanıma Penceresi
Kendimize Açık
Başkalarına
Açık
AÇIK ALAN
Başkalarına
Kapalı
GİZLİ ALAN
Kendimize Kapalı
KÖR ALAN
KARANLIK ALAN
NORMAL
İLGİ ALANI
Bir insanın ilgilendiği olayların tümünü kapsayan
çembere, ilgi çemberi denir. Geniş kapsamlı içeriği vardır.
İLGİ ALANI
ETKİ
ALANI
Bir kişinin etkileyebileceği, denetimi altında bulunan olayları
içeren çembere etki çemberi denir. Dar kapsamlı içeriği vardır.
İ L
G İ
ETKİ
ALANI
ALA
NI
TEPKİSEL TUTUM
Etki alanını küçültür.
İLGİ
ETKİ
ALANI
ALANI
GİRİŞİMCİ TUTUM
Etki alanını genişletir.
ETKİ ALANI
İLGİ
ALANI
Bencil bir yaşam tarzının sonucu
İLETİŞİM SÜRECİ
Kaynak ------
Mesaj
------
Düşünce
Duygular
İhtiyaçlar
Kanal -----Sözlü
Sözsüz
Alıcı
İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
• İletişimde ilk dakika önemlidir
• İletişim bilgi alış verişi değildir
• İletişim kişiye değil kişiyle yapılır
• İletişim bir bütündür
İNSAN İLİŞKİLERİNİN TEMEL İLKELERİ
•
•
•
•
•
•
Sevgi ve saygı
Dostluk ve güven
İlgi ve hoşgörü
Empati (eşduyum)
Saydamlık (açıklık)
Adalet
İNSAN İLİŞKİLERİNİ DÜZENLEYEN KURALLAR
•HUKUK KURALLARI
•DİN KURALLARI
•AHLAK VE GÖRGÜ KURALLARI
•GELENEK VE GÖRENEKLER
•KAMUOYU
•MODA
ÖĞRENCİDEN BEKLENTİLER
Tamam,ben başarılı bir öğrenci değilim.
Ama, hiç düşündünüz mü? Belki siz fazla talepkâr bir öğretmensinizdir.
İLETİŞİM ENGELLERİ
BİREYDEN KAYNAKLANAN
 CİNSİYET
 YAŞ
 DOĞDUĞU YAŞADIĞI YER
 AİLESİ
 ÖĞRENİMİ
 MESLEĞİ
İLETİŞİM ENGELLERİ
BİREYİN
FİZİKSEL
ZİHİNSEL
GEREKSİNİMLERİ
 İSTEKLERİ
SOSYAL
 GÜDÜLERİ
PSİKOLOJİK
 DUYGULARI
EKONOMİK
 İLGİLERİ
İLETİŞİM ENGELLERİ
BİREYİN
TOPLUMA
ÖRGÜTE
ÇALIŞANLARA
İLİŞKİN
İNANÇLARI
DEĞERLERİ
TUTUMU
ÖNYARGILARI
İLETİŞİM ENGELLERİ
ÖRGÜTTEN KAYNAKLANAN ENGELLER
• Ast-üst, gruplar-bireyler arası çatışmalar
• Yetkinin az ya da çok aktarılması
• Kontrol alanının geniş ya da dar
tutulması
• Düzensiz veri akımı
• Beklenen ile bulunulan statü farkı
İLETİŞİM ENGELLERİ
ÖRGÜTTEN KAYNAKLANAN ENGELLER
•
•
•
•
•
Örgütsel hiyerarşinin çok katı veya esnek olması
Kaynaklar ve zaman sınırlılığı
Kaynak ve ödül dağılımındaki sorunlar
Rol çatışmaları
Hızlı personel değişimi
İLETİŞİM ENGELLERİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Yıkıcı eleştiriler ve dedikodular
Çatışma
Baskı ve şiddet
Dalkavukluk
Genelleme yapmak
Akıl ve öğüt verme
Geçmişi getirmek
İşi yokuşa sürmek
Mantığı silah olarak kullanmak
İLETİŞİM ENGELLERİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kendini hep haklı görmek
Sorumluluk almamak
Gereksiz soru sormak
Seçim hakkı tanımamak
İyi dinlememek
Gereksiz el kol hareketleri
Ses tonunu yükseltmek
Oturma ve bakış şekli
Yardım etme fırsatı vermemek
Övgü ve onay vermemek
SÖZEL İLETİŞİM
•
•
•
•
•
•
Konuşmanın amacını iyi belirleyin
Sistematik ve mantıklı konuşun
Konuşmanızla ilgili not alın
Ses tonunuzu iyi ayarlayın
Karşınızdakini dinleyin
Konuşmayı mimik ve jestlerle
destekleyin
SEKRETER Hülya Hanım
YÖNETİCİ Ekrem Bey
Hülya Hanım: “Ekrem Bey, dün akşam Çocuklar duymasın
dizisini izlediniz mi?
Kendimi sizinle bu konuları konuşacak kadar ilişki
içerisinde görüyorum
SEKRETER Hülya Hanım
YÖNETİCİ Ekrem Bey
İLİŞKİ
 Reddedilebilir
 Umursanmayabilir
 Kabul edilebilir
Ekrem Bey : “Dün akşam evimizde misafir olduğu için
izleyemedim”
Hülya hanımın ilişki isteği kabul görüyor
Birbirimize akşamları ne yaptığımızla ilgili sorular
sorabiliriz izlenimi verilmektedir
Ekrem Bey : “ Hülya Hanım, lütfen bana personel dosyasını
getirir misin?”
 Hülya Hanımın ilişki isteği reddediliyor
 Akşamları ne yaptığımızı konuşacak kadar seni yakın
görmüyorum
 Benimle bu konuları konuşma
 Sekreter olarak sınırlarını bil imajı verilmektedir
Ekrem Bey: Hiçbir şey söylemiyor sekreter orada yokmuş
gibi davranıyorsa
 İlişki isteği reddediliyor
İnsan olarak umursanılmıyor
UMURSAMAMA
 Kişinin önemsenmediğini ve değersiz olduğunu belirtir
 En büyük acı ve işkencedir
İlişkilerin kabul gördüğü toplumlarda sağlıklı yaşam
ilişkileri geliştirilmekte
İlişkilerin reddedildiği toplumlarda çatışmalar artmakta
İlişkilerin umursanmadığı toplumlarda ruh sağlığı
bozulmaktadır
SEN DİLİ
Bireyin kabul edilemeyen
davranışları karşısında,
suçlayıcı, yargılayıcı,
değerlendirici, eleştirici
mesajları içeren dile
“sen dili”
denir
SEN DİLİ
“Ne kadar
yaramazsın!”
SEN DİLİ
•
•
•
•
•
•
Bizi sürekli üzüyorsun
Hep aynı hataları yapıyorsun
Bağımsız iş yapmaktan kaçınmalısın
Bu davranışı kesinlikle yapmamalısın
Çalışmazsan başarısız olursun
Böyle giderse kimseyi inandıramazsın
BEN DİLİ
Karşımızdaki kişinin kabul edilmeyen
davranışı karşısında yaşadığımız
duyguları dile getiren, suçlayıcı ve
değerlendirici olmayan ben
mesajlarını içeren dile
“Ben Dili”
denir.
“Odanı toplamadığın zaman,
üzülüyorum.”
BEN DİLİ
• “Seni ne kadar sevdiğimi anlatamıyorum”
• “Gerçekten hayal kırıklığına uğradım”
• “Senin başarılı olacağına inanıyorum”
• “Seninle birlikteyken mutluyum”
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ VE SEVGİ
“Kalbiniz normal insan kalbinden biraz daha büyük.
Ama öğretmen olduğunuza göre bu çok normal” .
BEN DİLİ
Eve geç saate kadar gelmediğin
zaman
(sorun yaratan davranış)
Nerde olduğunu bilemediğim için
(davranışın bizde uyandırdığı etki)
Çok endişeleniyorum.
(davranışın bizde uyandırdığı duygu)
DİNLEME TÜRLERİ
GÖRÜNÜŞTE DİNLEME

Dış görünüşüyle dinliyor gibi

İç dünyasında başka yerde

Konuşmacı da nutuk atmamalı
SEÇEREK DİNLEME

Kendini ilgilendiren bölümleri duyar

Diğer konuları dinlemez
SAPLANMIŞ DİNLEME

Dendi duygularının dışındakileri
duymaz veya unuturlar
DİNLEME TÜRLERİ
SAVUNMACI DİNLEME
• Her söyleneni kendine yönelmiş bir saldırı sayar
• Hemen savunmaya geçer
TUZAK KURUCU DİNLEME
• Sessizce dinlerler
• Konuşmalardan açık ararlar
• Konuşmacıyı zorda bırakacak fırsat kollarlar
YÜZEYSEL DİNLEME
• Konuşmanın amacını anlamazlar
• Sözcüklerle uğraşırlar
• Ana mesajı alamazlar
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
YÖNETİCİLERİN SOSYAL
MESLEKİ VE YAŞAM
FELSEFESİ BİLİNMELİ
 ETKİLİ MESAJLAR VERMEYI
SAĞLAR
 ÇATIŞMAYA DÜŞMEYİ ÖNLER
 BAŞARILI OLMA ÖLÇÜTLERİ
BELİRLEMEYİ KOLAYLAŞTIRIR
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
Mesaj ve önerileriniz sizin en uygun
olduğunuz zamanda değil
yöneticinizin sizi dinlemek için
en uygun olduğu zamanda iletilmeli
Daha
çabuk sonuç alırsınız
Reddedilme
olasılığı en aza iner
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
Kendi düzeyinizde
başarılı bir çalışan ve üstüne bağlı
bir ast olduğunuz hissettirilmeli
Amirin
Onun
size olan güvenini artırır
size ilişkin gereksiz kaygılarını azaltır
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
Yöneticiden sürekli yakınıp
çevrede onunla ilgili
olumsuz şeyler söylenmemeli
Hiçbir
organizma kendine zarar verecek bir başka
organizmayı yaşatmaz
Dedikodu çığ gibidir giderek büyür ve yıkıcı olur
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
irdenbire yükselme hevesine
kapılmamalı ve üstlerde
böyle bir izlenim bırakılmamalı
Tehlikelidir ve güveni sarsar
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
urumun içindeki ve dışındaki çevreyle
güçlü ve etkili bir iletişim kurulmalı
Daha
çok sayıda insan sizi destekler
Amirinizi etkileme dereceniz artar
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Sevilen sayılan güvenilir kişilerle
samimi ve yakın iletişim kurulmalı
Diğerleriyle de bozuşmamalı!
Dostlarınız
çoğalır
Düşmanlarınız
olmaz
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Ödüllendirilen arkadaşların
başarılarından haz ve mutluluk duyulmalı
ve bu duygular belirtilmeli
İnsanlar mutlu veya mutsuz günlerinde
yanlarında olan dostlarını hiçbir zaman
unutmazlar
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Arkadaşınızın ödüllendirilmesi sizi
rahatsız etmiş olsa bile yine de onu
kutlamalısınız
Çuval
Aksi
boşsa zaten ayakta duramaz!
halde başarısız ve kıskanç biri olarak
anılırsınız
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Çalışma yaşamınızda sizi başkalarından
ayırt eden bazı özellikleriniz olmalı
Fark
Bu
edilirsiniz.
özelliklerinizle anılırsınız.
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Yasal ve yönetsel hak ve sorumluluklar ile
işle ilgili teknik konuları çok iyi bildiğinizi
ortaya koymalısınız
İşiniz
aksamaz
Uzmanlık
değeriniz artar.
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Bayram, yılbaşı gibi özel günler daima hatırlanmalı
Nezaket her kapıyı açar
Hatırlanmak herkesin
hoşuna gider
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
engeli, sağlıklı, tutarlı ve mutlu kısaca
ÖRNEK bir aile yaşamı oluşturulmalı
Üstlerinizin size olan saygınlığını artırır.
ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI
İşinizi sevin! Coşku ile yapın!
Bu duygunuzu ve başarılı olma arzunuzu üst
yöneticilere de hissettirin
evgi ve coşku en kötü sistemleri bile başarıyla
çalıştırır.
n iyi sistemleri bile nefret ve karamsarlık
çalışamaz hale getirir.
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
ÖNCE İNSAN SEVGİSİ
Astlar
önce insan olarak kabul edilmeli
İnsan
sevgisine dayalı her iletişim sürecinin olumlu
bir başlangıç sağladığı
Sevginin
olmadığı
ve iyi niyetin çözemeyeceği hiçbir sorun
Makamların,
Her
unvanların kalıcı olmadığı
yöneticinin bir üstü olduğu
unutulmamalı
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Kurumda iletişim kanallarını çoğaltarak
astlar etkilenmeli ve liderlik yeterlikleri
geliştirilmeli
Karara
katılmayı sağlar.
Eşgüdümü
Kurumun
kolaylaştırır.
havasını ılımanlaştırır
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Astlara sınırlı ve yetersiz bilgi vermek tehlikelidir
•GÜVENSİZLİK ATEŞİNİ KÖRÜKLER
• İNFORMAL LİDERLER YARATIR.
•ASILSIZ SÖYLENTİLER VE DEDİKODULAR ÜRETİR.
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Çağdaş iletişim araçlarından
yararlanmak;
Üstleri,
astları ve çevreyi
etkileme şansını artırır
Dar
zamanı genişletir
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Demokratik tutum
Bürokratik
otorite sık kullanılmamalı
Onlara sürekli ast olduklarını
hatırlatılmamalı

Size

olan bağlılık ve sadakati azaltır
Giderek otoritenizi zayıflatır
Direnmeyi
artırır
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Kendi düzeyinde bağımsız ve etkili
•Yönetici üst düzeyde alınan kararları
uygularken süzgeçten geçirmeli
•Kurum, birimler ve astlar açısından
yorumlamaya çalışmalı
Size olan bağlılık ve sadakati artırır.
Size sadece yönetici değil; liderlik vasfını da kazandırır.
İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ
Astlarınıza kendi üst yöneticilerinizi
etkileyebileceğinizi gösterecek iletişim ortamları
hazırlanmalı
Güvenleri
Bağlılıkları
artar
güçlenir
Çatışmaları
azaltır
SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
• Sözsüz iletişim etkilidir
(Dokunuş, duruş, bakış)
SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
• İletişim kurmamak mümkün değil
SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
• Sözsüz iletişim duyguları belirtir
Mutluyum
Eğitimin sorunlarını biliyorum
Yorgunum
Komşunun kızını sevmiyorum
SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
• Çift anlamlı iletişim
Kızdınız mı?
Hayır kızmadım (bağıra bağıra)
SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
• Sözsüz iletişim belirsizdir
Beraberce gezmeye çıkmış eşlerden
birinin mutsuzluğunun sebebi ne olabilir?
 Yorulmuş olabilir
Hasta olabilir
Kızmış olabilir
Eşini sevmiyor olabilir
BEDEN DİLİ
•
•
•
•
•
•
•
•
Bedenin duruşu (postür)
Yüz ifadesi
Göz ilişkisi
Baş hareketleri
Jestler
Yakınlık ve yöneliş
Bedensel temas
Dış görünüş
OLUMSUZ ÖĞRETMEN DAVRANIŞI
OLUMLU ÖĞRETMEN DAVRANIŞI
BEDENİN DURUŞU
•
•
•
•
•
•
Bedenin eğimi
Yüzün yönü
Omuzların dik ve çökmüş olması
Kolların açık veya kapalı olması
Ayakların açık veya kapalı olması
Bacakların duruşu
BEDENİN DURUŞU
Ellerin arkada birleşmesi,
Özgüveni, meydan okumayı
saklanacak
bir şeyinin olmadığını gösterir.
BEDENİN DURUŞU
• Ellerin önde birleşmesi
itaati ve kendine olan güvensizliği gösterir
•
Boynun eğilmesi, omuzların
düşmesi ile desteklenir
SAVUNMA
Kolları kavuşturma
Kitapları göğsüne alma
BACAKLARIN KONUMU
YÜZ İFADELERİ
•
•
•
•
Bedenin en çok dikkat çeken yeri yüzdür
Yüzde ise gözdür
Yüz ifadeleri kısa sürede değişebilir
Yüz ifadelerini çözmek kolay değildir
YÜZ İFADELERİ
 Neşe ve mutluluk en iyi ağız ve gözle
 Kızgın ifade kaş ve dudakla
 Hayret sürpriz ve anılara dalma gözle
GÖZ İLİŞKİSİ
• Göz başlı başına mesaj kaynağıdır
• Göze bakma ilgiyi ifade eder
(Göz bebeğinin büyüklüğü ilgiyle
orantılıdır)
GÖZ İLİŞKİSİ
Göz kaçırma
Güvensizlik (Saklamak)
Saklanmak (Kaçmak)
Etkilenmemek
BAKIŞLAR
• İlgi bakışı
• Müfettiş bakışı
• Tehdit bakışı
EL KOL HAREKETLERİ
• Jestler ne hissettiğimizin en iyi belirticisidir
• Bazı davranışlar heyecan belirtir
• Gerginliği, kızgınlığı ve rahatsızlığı belirtir
ELİN KONUMU
Açık el
Güven ve dostluk sunar
Uyum ve uzlaşmaya davet eder
Açıklık ve saflık
ELİN KONUMU
Otoriter el
Kapalılığı ve baskıyı ifade eder
ELİN KONUMU
Reddetme
Karşı tarafı şiddetle reddetmeye veya kabul etmemeyi
gösterir
ELİN KONUMU
Tehdit
Baskı, şiddet ve otorite
ELİN KONUMU
Kapalılık
Karşı tarafa direnmek karşı gelmek
ELİN KONUMU
Derin düşünme
DOKUNMA
• Bazen dokunma sözden daha etkilidir
 Dokunma güven duygusu verir
 Sen benim için önemlisin mesajını verir
NESNEL İLETİŞİM
• Oturuş biçimi
• Yürüyüş
• Kişiler arası
mesafe
• Kıyafet ve
aksesuarlar
• Renkler
KİŞİLER ARASI MESAFE
• Kişisel alanın sınırları bir mesaj niteliğindedir
• Kişisel alan kültüre ve kişiye göre değişir
• Kişisel alan hoşlandığımız kişilerde küçülür
KİŞİLER ARASI MESAFE




Özel mesafe
Samimi mesafe
Sosyal mesafe
Yabancılar ile mesafe
(30-35 cm)
(40-80cm)
(80cm- 2m)
(2m)
KİŞİLER ARASI MESAFE
S
Özel Alan
SÖZSÜZ MESAJLARA DİKKAT ETMEYEN KİŞİ
• Yanındakinin sıkıldığının farkına varmaz
• Yanındakine gereğinden fazla sokulur veya
uzak durur
• Jest mimik ve beden hareketleri ile sözler
uyum sağlamaz
• İletişim engellerinin nedenlerini anlayamaz
• Kiminle nerde nasıl konuşulacağını bilmez
• Kişiler arası ilişkilerde büyük zorluk yaşar
ÇEVRENİZDEN GÖRECEĞİNİZ İTİBAR
KENDİNİZE GÖSTERDİĞİNİZ ÖZEN
KADARDIR
Dinlediğiniz İçin
Teşekkürler
Mehmet ŞAHİN
mehmetsahin_38@hotmail.com