FEN ve TEKNOLOJİ / SES SESİN YÜKSEKLİĞİ 1 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Sesleri ince veya kalın işitmemize neden olan ses özelliğine ses yüksekliği denir. Ses yüksekliği fazla olan sese ince (tiz) ses, ses yüksekliği az olan sese de kalın (pes) ses adı verilir. Çevrede bulunan ses kaynaklarının çıkardıkları seslerin yüksekliği sesin frekansına bakılarak belirlenir. 2 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Bir ses kaynağının saniyede yapmış olduğu titreşim sayısına frekans denir. Frekansın birimi Hertz (Hz)’dir. İnsan kulağı genellikle 20-20000 Hz arasında olan sesleri duyabilir. 3 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Diyapazonların üzerinde yazan sayılar frekansı gösterir. Frekansı küçük olan diyapazondan çıkan ses kalın, frekansı büyük olan diyapazondan çıkan ses ise incedir. 512 Hz İnce ses 256 Hz Kalın ses 4 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Sesin yüksekliği sesin frekansı ile doğru orantılıdır. Titreşim sayısı fazla Frekansı fazla İnce ses (tiz ses) Titreşim sayısı az Frekansı az Kalın ses (pes ses) 5 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Çevremizde çok farklı ses kaynakları bulunmaktadır. Ses dalgalarının frekans ve genliklerinin farklı olması nedeniyle çeşitli sesleri birbirinden ayırt edebiliriz. Sesi yüksek frekanslıdır. Sesi incedir. (Tiz ses) Sesi az şiddetlidir. Sesi düşük frekanslıdır. Sesi kalındır. (Pes ses) Sesi çok şiddetlidir. 6 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Sesi yüksek frekanslıdır. Sesi incedir. (Tiz ses) Sesi az şiddetlidir. Sesi düşük frekanslıdır. Sesi kalındır. (Pes ses) Sesi çok şiddetlidir. 7 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Ses yüksekliği fazladır. Sesi yüksek frekanslıdır. Sesi incedir. (Tiz ses) Ses yüksekliği azdır. Sesi düşük frekanslıdır. Sesi kalındır. (Pes ses) 8 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Özdeş şişelere şekilde görüldüğü gibi farklı miktarlarda renklendirilmiş su doldurulmuştur. Şişelerin kenarına metal bir çubukla vurulduğunda çıkan sesleri karşılaştıralım. Şişelerden çıkan sesler inceden kalına doğru 1-2-3-4-5 1 2 3 4 5 9 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Şişelerin ağız kısımlarına doğru üflendiğinde çıkan sesleri karşılaştıralım. Şişelerden çıkan sesler inceden kalına doğru 5-4-3-2-1 1 2 3 4 5 10 FEN ve TEKNOLOJİ / SES Titreşim Frekans Ses Yüksekliği İnce ses (tiz ses) Titreşim Frekans Ses Yüksekliği Kalın ses (pes ses) 11