tc ekonomi bakanlığı - Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI
AZERBAYCAN PAZARINA
İHRACAT İMKANLARI
Songül BEKTAŞOĞLU
Uzman, İhracat Genel Müdürlüğü
MAYIS 2017
1
ÜLKE MASALARI
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
2
ÜLKELER
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
3
AZERBAYCAN
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
4
SUNUM İÇERİĞİ
1.
Azerbaycan: Genel Bilgiler
2.
Azerbaycan’ın Dış Ticareti
3.
Türkiye - Azerbaycan Ticareti
4.
Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
5.
İllerin Dış Ticaret Verileri
6.
Anlaşma ve Protokoller
7.
Pazar Analizi
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
5
NEDEN AZERBAYCAN?
• Hızla büyüyen ekonomisi ve alım gücü,
• Coğrafi yakınlık,
• Dil, kültür ve din birliği,
• Ülkedeki Türk yatırımları,
• Tüketimde ithalata bağımlılık,
• Türk ve Azeri ekonomilerinin rekabetçi olmaktan çok tamamlayıcı
bir yapıya sahip olması ve bu nedenle işbirliği olanakları
bakımından büyük potansiyel bulunması,
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
6
TÜRKİYE – AZERBAYCAN:
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
7
AZERBAYCAN
KONUMU VE BÖLGELERİ
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
8
BORU HATLARI
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
9
AZERBAYCAN TEMEL BİLGİLER
RESMİ ADI
Azerbaycan Cumhuriyeti
BAŞKENTİ
Bakü
BAĞIMSIZLIK TARİHİ
18 Ekim 1991
YÖNETİM BİÇİMİ
Cumhuriyet, Başkanlık Sistemi
DEVLET BAŞKANI
İlham Aliyev (31 Ekim 2003)
BAŞBAKAN
Artur Rasizade (4 Kasım 2003)
RESMİ DİL
Azerbaycan Türkçesi
DİN
Müslüman (%94), Rus Ortodoks (%3), Diğer(%3)
YÜZÖLÇÜMÜ
86.600 km²
NÜFUS
9.492.000 kişi
ETNİK YAPI
Azerbaycan Türkü %92,5 ,Rus %1,4, Ermeni %1,4, Diğer %4,7
ÜLKEDEKİ TÜRK NÜFUSU
17.166 kişi
AZERBAYCAN’DAKİ
TEMSİLCİLERİMİZ
Bakü Büyükelçisi : Erkan Özoral
Ticaret Müşaviri : Ahmet Ataker
AZERBAYCAN’NIN ÜLKEMİZDEKİ
TEMSİLCİLERİ
Faig Bağırov (Büyükelçi)
Vasif Aliyev (Ticaretten Sorumlu Katip)
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
10
AZERBAYCAN TEMEL BİLGİLER
GSYİH (Nominal)
35,6 milyar $
KİŞİ BAŞINA GSYİH (Nominal)
3.759 $
GSYİH BÜYÜME HIZI (Reel)
%-3,8
ENFLASYON ORANI
% 12,6
PARA BİRİMİ&DÖVİZ KURU
1 $=1,70 Manat (3 Mayıs 2017)
TOPLAM REZERVLER
7,32 milyar $
İHRACAT
12,6 milyar $
İTHALAT
7 milyar $
ÜLKEYE GİREN YATIRIM TUTARI
4,05 milyar $ (Akım) - 22,2 milyar $ (Stok)
YURTDIŞINA ÇIKAN YATIRIM TUTARI 3,3 milyar $ (Akım) - 15,4 milyar $ (Stok)
İŞSİZLİK ORANI
%5,3
DÜNYA BANKASI İŞ YAPMA
KOLAYLIĞI SIRALAMASI
GSYİH’NİN SEKTÖREL DAĞILIMI
İHRACATINDA BAŞLICA ÜRÜNLER
65/189 (2017)
Tarım % 6, Sanayi %57,8, Hizmetler % 36,2
Petrol ve Petrol Ürünleri; Sofralık meyve ve kabuklu yemiş; Şeker ve Şekerlemeler;
Hayvansal ve bitkisel yağlar
İTHALATINDA BAŞLICA ÜRÜNLER
Makineler, Mekanik Aletler, Nükleer reaktörler, kazanlar; Elektrikli ekipmanlar ve aksamları;
Karayolu taşıtları, parça ve aksesuarları; Başka yerde sınıflandırılmamış ürünler; Demir Çelik;
Hububat; Tütün ve işlenmiş tütün ürünleri
İHRACATINDA BAŞLICA ÜLKELER
İtalya, Almanya, Tayvan, Fransa, Çek Cumhuriyeti, İspanya, Portekiz, Gürcistan, Endonezya,
Rusya Federasyonu, Türkiye
İTHALATINDA BAŞLICA ÜLKELER
BAŞLICA SANAYİ DALLARI
BAŞLICA TARIMSAL ÜRETİM
MADENLER VE YERALTI
KAYNAKLARI
Rusya Federasyonu, Türkiye, İngiltere, ABD, Almanya, Çin, İtalya, İsrail, Norveç, Gürcistan
Petrol ve petrol ürünleri, doğal gaz, petrol arama ve çıkarma teçhizatı, çelik, demir, çimento
Pamuk, tahıl, pirinç, üzüm, çay, tütün
Petrol ve doğalgaz, kurşun, çinko, bakır, demir cevheri, barit, alüminyum, kobalt, arsenik,
mermer, kireç taşı, siyanit, maden tuzu ve kaya tuzu
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
11
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
12
DIŞ TİCARET-İthalat-Sektörel Dağılım
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
13
DIŞ TİCARET
Azerbaycan’ın İthalatında Başlıca Ürünler
 Diğer ürünler (Askeri mühimmat)
 Muslukçu, borucu eşyası
 Buğday ve mahlut
 Otomobiller
 İşlenmiş kabuklu meyveler
 Domates (taze/soğutulmuş)
 Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar
 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
 Diğer meyveler (taze)
 Demir/çelikten diğer eşya
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
14
DIŞ TİCARET
Azerbaycan’ın İhracatında Başlıca Ürünler
 Ham petrol
 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar
 Petrol yağları ve minerallerden elde edilen yağlar
 Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
 Kabuklu meyveler
 Domates (taze/soğutulmuş)
 Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)
 İşlenmemiş alüminyum
 Diğer taze meyveler
 Elektrik enerjisi
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
15
DIŞ TİCARET-Ülkelere Göre İthalat
Kaynak: ITC- Trademap
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
16
DIŞ TİCARET-Ülkelere Göre İhracat
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
17
YABANCI YATIRIMLAR
Doğrudan Yabancı Yatırımlar
• Azerbaycan 2016 yılında 4 milyar Dolarlık Doğrudan Yabancı
Yatırım (DYY) çekmiştir.
• DYY stoku 22 milyar Dolara ulaşmıştır.
• Azerbaycan esas itibariyle petrol ve doğal gazın üretim ve
ticaretine bağlı bir ekonomik yapı arz etmesine rağmen, ülke
yönetimi petrol dışı alanlarda yatırımların artırılarak, petrol dışı
ekonominin GSYİH içerisindeki payını artırmayı hedeflemektedir.
• Tarım, hayvancılık, konservecilik, yol, su, enerji nakil hatları, kimya
sanayi, sağlık hizmetleri ve çevre sağlığı öncelik yatırım alanları
olarak değerlendirilmektedir.
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
18
TÜRKİYE - AZERBAYCAN TİCARETİ
Türkiye – Azerbaycan Dış Ticaret Seyri
(Milyon Dolar)
Kaynak: TÜİK
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
19
TÜRKİYE - AZERBAYCAN TİCARETİ
Türkiye’nin Azerbaycan’a İhraç Ettiği Başlıca Ürünler
 Askeri mühimmat, aksam ve parçalar
 Mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları
 Yıkama, temizleme müstahzarları
 Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri vb.
 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı
 İlaçlar
 Bisküvi, kek vb. ürünler
 İzole edilmiş teller, kablolar
 Boyalar
 Plastikten diğer levha, plaka, şerit, film, folyolar
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
20
TÜRKİYE-AZERBAYCAN TİCARETİ
Azerbaycan’ın 2016 yılı toplam ithalatı ürün bazında incelendiğinde;
 Mobilyalar ve aksam, parçaları ithalatının %50’si (39 milyon dolar),
 Yıkama, temizleme maddeleri ithalatının %70’i (33 milyon dolar),
 Hijyenik havlular, bebek bezleri vb. ürün ithalatının %79’u (32 milyon dolar),
 Demir/çelikten inşaat ve aksamı ürünleri ithalatının %50’si (30 milyon dolar),
 İlaç ithalatının %12’si (19 milyon dolar),
 Bisküvi, kek vb. ürünlerin ithalatının %49’u (18 milyon dolar),
 İzole edilmiş kablolar ve teller ithalatının %18’i (17 milyon dolar),
 Sentetik boya ve vernik ithalatının %71’i (16 milyon dolar),
 Plastikten levha vb. ürün ithalatının %69’u (15 milyon dolar),
 Elektrik transformatörler vb. ürün ithalatının %60’ı (15 milyon dolar),
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
21
TÜRKİYE - AZERBAYCAN TİCARETİ
Türkiye’nin Azerbaycan’dan İthal Ettiği Başlıca Ürünler
 Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
 İşlenmemiş alüminyum
 Elektrik enerjisi
 Alüminyum sac, levha ve şeritler
 Asiklik alkoller vb.
 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
 Arıtılmış bakır, işlenmemiş bakır alaşımları
 Pamuk (dikiş hariç) ipliği
 Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller
 Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
22
TÜRKİYE-AZERBAYCAN YATIRIMLAR
2005-2016 yılları arasında Azerbaycan’dan Türkiye’ye gelen
uluslararası doğrudan yatırım tutarları yaklaşık 4,8 milyar dolardır.
Ülkemizin 2005-.2016 döneminde Türk firmaları tarafından
Azerbaycan’a yapılan doğrudan yatırım tutarı 5,5 milyar dolar
olmuştur.
Türk Müteahhitlik firmaları Azerbaycan’da şimdiye kadar yaklaşık
12 milyar dolar değerinde 363 adet proje yürütmektedirler.
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
23
ANLAŞMA VE PROTOKOLLER
Anlaşma Adı
İmza Tarihi
Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması
01.11.1992
Kara Ulaştırması Anlaşması
01.11.1992
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
25.10.2011
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması
09.02.1994
Uzun Vadeli Ticari ve Ekonomik İşbirliği
Programı ve İcra Planı
06.11.2007
Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması
06.11.2007
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
24
DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE VERGİLER
 Azerbaycan DTÖ üye değildir.
 Azerbaycan’ın Rusya Federasyonu, Moldova, Gürcistan, Türkmenistan,
Özbekistan, Ukrayna, Kazakistan, Kırgızistan, Beyaz Rusya ve Tacikistan
ile Serbest Ticaret Anlaşması yapmış olup, anlaşma çerçevesinde bu
ülkelerden gelen ürünlerden (anlaşmada kapsam dışı olduğu belirtilen ürünler
hariç) gümrük vergisi alınmamakta,
İthalatta ortalama gümrük vergisi oranı mal gruplarına göre:
- %0 - %5 ve %15 oranları arasında değişmektedir.
-KDV: Genel olarak % 18’dir.
- TSE tarafından verilen standart belgeleri geçerli olarak kabul edilmektedir.
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
25
İL BAZLI VERİLER
İLLER
2015, İHRACAT,
Dolar
TÜRKİYE TOPLAMI 143.838.871.428
2015/2016,
DEĞİŞİM,%
FİRMA
SAYISI
142.544.456.759
-0,90
66.953
1.010.267
1.927.782
90,82
8
Azerbaycan
-
3.930
-
1
Toplam
-
131.384
-
2
Azerbaycan
-
50.334
-
1
ARDAHAN Toplam
KARS
2016, İHRACAT,
Dolar
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
26
POTANSİYEL ÜRÜNLER
Sektör
Kanatlı
Etleri
Yumurta
Yaş Meyve
Sebze
Şekerli ve
Çikolatalı
Mamuller
Şekerli ve
Çikolatalı
Mamuller
GTİP
Ülkenin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Dünya
Türkiye'nin
Türkiye'ye ve
Toplam
Ülkenin
Ülke İthalatında
Ülkeye
Toplam
İthalatında
Ülkeye
Rakip Ülkelere
Potansiyel İthalatı,
İthalatındaki
İlk 5 Ülke ve
İhracatı, 2016
İhracatı,
Ülkenin İhracatındaki
Uyguladığı
Ürün
2016
Değişim2015– Pazar Payları
(Milyon Dolar) 2016 (Milyon Payı, 2016 Değişim2015–
Gümrük Oranları
(Milyon
2016, (%)
(%)
Dolar)
(%)
2016 (%)
(Türkiye MFN
Dolar)
içinde)
0207
Kümes
hayvanlarının
etleri ve
yenilen
sakatatı
0407
Kuş ve
kümes
hayvanlarının
kabuklu
yumurtaları
0805
Turunçgiller
(taze/kurutul
muş)
1704
Kakao
içermeyen
şeker
mamulleri
1806
Çikolata ve
kakao içeren
diğer gıda
müst.
13
7
9
19
39
2
6
8
5
6
361
289
894
413
403
0.1
0.2
0.1
0.2
0.1
-40
-48
38
-29
-58
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
103
-23
31
-19
15
ABD(37,5)
Brezilya(27,3)
Türkiye(14,1)
Gürcistan(8,4)
Çin(7,2)
Türkiye(85,3)
Bulgaristan(7)
Gürcistan(6,1)
Rusya(1,4)
Çek Cum.(0,1)
Türkiye(89,2)
Mısır (3)
Gürcistan(2,7)
Hollanda(2,3)
G. Afrika(2,1)
Rusya(56,7)
Türkiye(23,8)
Polonya(7,1)
Kazakistan(6,1)
Gürcistan(2,4)
Rusya(61,9)
Türkiye(14,6)
İtalya(6,6)
Almanya (6,4)
Polonya(3,4)
%15
%9,2
%15
%15
%15
27
POTANSİYEL ÜRÜNLER
DIŞ TİCARETTE POTANSİYEL ARZ EDEN SANAYİ ÜRÜNLERİ
Ne ihraç edebiliriz ?
Ne ithal ediyoruz ?
• İnşaat malzemeleri
• Petrol ve petrol ürünleri
• Mobilyalar, aydınlatma cihazları
• Alümünyum ve alüminyum eşyalar
• Otomotiv ana-yan sanayi ürünleri
• Bakır ve bakırdan eşyalar
• İnşaat ve maden makineleri
• Ham post ve deriler
• Ambalaj Malzemeleri
• Hijyenik Kağıt ürünleri
• Demir- çelik
• Altın mücevherat
• Maden ve mineraller
• Beyaz eşya
• Temizlik maddeleri
• Doğal taşlar
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
28
POTANSİYEL ÜRÜNLER
DIŞ TİCARETTE POTANSİYEL ARZ EDEN TARIM-GIDA ÜRÜNLERİ
Ne ihraç edebiliriz ?
Ne ithal ediyoruz ?
•
•
•
•
•
•
•
•
• Tıbbi bitkiler
Kanatlı Etleri
Yumurta
Yaş Meyve Sebze
Şekerli ve Çikolatalı Mamuller
Makarna
Bisküvi
Maya
Alkollü ve Alkolsüz İçecekler
• Canlı hayvanlar, bağırsakları,
boynuz ve toynakları
• Kabuklu meyveler
• Pamuk
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
29
PAZAR ANALİZİ
Azerbaycan’a İhracatta Kuvvetli Yönlerimiz
 Dil ve kültür avantajı
 Ülkenin coğrafi yakınlığı
 Pazarı iyi tanımamız
 Ülke ithalatındaki konumumuz
 Türk ürünlerinin bazı rakip ülkelerin (Rusya-BDT, İran vs.) ürünlerine
göre üstünlükleri
 Müteahhitlik, tekstil, gıda, telekomünikasyon, bankacılık ve hizmet
sektörlerindeki imkanlarımız ve üstünlüklerimiz
 Azerbaycan ile ülkemiz arasında hemen her alanda yapılmış olan
anlaşma ve protokoller
 TSE standartlarının yeterli olması
 Azerbaycan’da bulunan Türk firmaları ile işbirliği imkanları
 Halkın gelir düzeyindeki artış
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
30
PAZAR ANALİZİ
Azerbaycan’a İhracatta Zayıf Yönlerimiz
 Eski BDT ülkeleri ile tesis edilen STA sebebiyle rakiplerimizin düşük gümrük vergileri
ile pazara girmesi, İki ülke arasında STA bulunmaması
 Ülkede mevzuatın yetersiz olması ve bürokratik uygulamalardan kaynaklanan
sorunlar
 Bazı sektörlerde çok fazla yatırımcımızın faaliyet göstermesi ve rekabetin artması
 Türkiye’nin önde gelen kurumsal firmalarının pazara temkinli yaklaşmaları ve yatırım
yapmaktan imtina etmeleri, pazarda Türkiye’de yaygın olarak tüketilen mallar yerine
ikinci sınıf malların dolaşması ve bu durumun Türk Malı imajını zedelemesi
 Gelişmiş bazı ülkelerin, firmalarına daha düşük faizli ve uygun şartlarda kredi imkanı
sağlamalarına karşılık, ülkemiz mali sektörünce firmalarımıza benzer imkanlar
sunulamaması
 Türk Bankacılık sektörünün bölgeye yeterince etkin bir şekilde girememesi
 Taşımacılık maliyetlerinin yüksek oluşu
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
31
ÖNERİLER
Azerbaycan’a İhracatımızın Artırılması İçin Öneriler
 Pazara uzun vadeli bir bakış açısı ile yaklaşılmalı, sabırlı olunmalı,
 Pazara giriş öncesinde bir ön çalışma yapılmalı, pazar ziyaret edilmeli,
 Ülkedeki önemli sektörel fuarlara katılım sağlanmalı,
 Reklam ülkede satışı etkileyen önemli bir unsurdur. Bu nedenle, tanıtım ve
tutundurma çalışmalarına önem verilmeli,
 Uygun fiyat, kaliteli ürün/teslimat hususuna önem verilmeli,
 Güvenilir, kredibilitesi yüksek bir ticari ortak bulunmalı ve mutlaka sözleşme
yapılmalı,
 Ofis, depo, mağaza kurmak sureti ile bir dağıtım ağı oluşturulmalı
 Ülke koşullarına hakim, vasıflı yerel personel istihdam edilmeli
 Pazara girişten bir süre sonra, gerekiyorsa pazarda yatırıma yönelinmeli
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
32
YARARLI LİNKLER
 http://www.ekonomi.gov.tr (T.C. Ekonomi Bakanlığı)
 http://www.trademap.org (Dış ticaret istatistikleri için)
 http://www.auma.de (Dünya genelindeki uluslararası fuarlar için)
 http://www.tender.gov.az (Kamu ihaleleri için)
 http://www.stat.gov.az (Azerbaycan’ın tüm istatistiki verileri için)
 http://madb.europa.eu (Gümrük vergileri ve prosedürler için)
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
33
UZMANA DANIŞIN
Web sitemizde (www.ekonomi.gov.tr) mevcut Uzmana Danışın” uygulamasını kullanarak,
uzmanlarımıza Bakanlığımız görev ve yetki alanına giren konular itibariyle doğrudan soru sorma, bilgi
talep etme ve bu taleplerinizi takip etme imkânına kavuşabilirsiniz.
Bunun için Uzmana Danış sayfamızda Bakanlığımız görev ve yetkileri itibariyle oluşturulan ve
“Kategoriler” bölümünde yer alan konu başlıklarından birisini seçip talebinizi iletmeniz yeterli olacaktır.
Talebiniz ilgili uzmana yönlendirilecek olup, en kısa sürede cevaplandırılacaktır.
Talebiniz ilettikten sonra sisteme girdiğiniz e-posta adresine bir talep sorgulama kodu gönderilecek
olup, bu kodu kullanarak “Talep Sorgulama” bölümünden talebinizin hangi aşamada olduğunu
görmeniz mümkündür.
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
34
TİCARET MÜŞAVİRİNE DANIŞIN
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
35
TİCARET MÜŞAVİRİNE DANIŞIN
Ahmet ATAKER
Bakü Ticaret Müşaviri
Adres: Turkish Embassy Office
of the Commercial Counsellor
Samed Vurgun Küçesi, 94
BAKU / AZERBAIJAN
Tel: 00 99 412 / 441 39 68
Fax:00 99 412 / 441 39 06
E-posta: baku@ekonomi.gov.tr
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
36
İHRACAT İLETİŞİM NOKTASI: 444 43 63
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
37
Saygılarımızla
Songül BEKTAŞOĞLU
bektasoglus@ekonomi.gov.tr
0312 204 88 24
T. C. EKONOMİ BAKANLIĞI
38