Filipinler Ülke Raporu 2010

KONYA TİCARET ODASI
FİLİPİNLER CUMHURİYETİ
ÜLKE RAPORU
Etüd-Araştırma Servisi
Nisan 2010
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
YÖNETİCİ ÖZETİ
Filipinler Güney-Doğu Asya’nın gelişme yolundaki ülkeleri arasındadır. Filipinler özellikle
tarımsal alanda, elektronik endüstrisinde ve ekonomi hizmet sektöründe yeni endüstrileşen
ülkedir. "Sonraki Onbir" ekonomilerinde listelenmiştir. Filipinler, ucuz ve kalifiye iş gücü, liberal
ekonomisi ve yüksek iç tüketim eğilimiyle yatırımlar için elverişli bir ülkedir.
Filipinler’in yabancı yatırımcılar için pek çok avantajları vardır. Asya Pasifik’teki merkezi
konumu, yüksek eğitimli ve İngilizce bilen çalışan ve yöneticiler, liberal ekonomi ve yatırım
teşvikleri, değiştirilmiş ekonomi ağırlıklı sektörler, yatırımcıları teşvik eden gelir vergisi
oranı, özel ticaret bölgeleri ve serbest bölgeler ile 100 milyona yakın tüketici pazarı Filipinlerin
en önemli avantajlarıdır.
Bu nitelikleriyle Filipinler Türk yatırımcılar için elverişli bir ülkedir. Özellikle küçük ve orta
ölçekli işletmelerimiz bakımından Filipinler’de ortak iş imkanları bulunmaktadır. Bölgede rekabet
son derece yoğun olmasına rağmen, gerek sanayi mallarımız, gerek tarım ürünlerimiz açısından
Filipinler cazip bir pazar olma özelliği taşımaktadır.
Bununla birlikte Türkiye ile Filipinler arasındaki ticaret hacmi mevcut yasal altyapı ve
sorunsuz siyasi ilişkilere rağmen gerçek potansiyelinin altında seyretmektedir. Bunda en önemli
etkenin, Filipinler’in dış ticaretini büyük ölçüde ASEAN ve APEC ülkeleriyle yapması, Türk
işadamlarının ilgisinin, ABD, AB, OECD ülkeleri, Rusya Federasyonu, komşu ülkeler ve Orta
Asya Cumhuriyetleri pazarları üzerinde yoğunlaşması, iki ülke arasındaki coğrafi uzaklık ve iş
çevrelerindeki karşılıklı bilgi eksikliği olduğu düşünülmektedir.
Bütün bu nedenlerle Konya ile Filipinler arasındaki ticaret de son derece sınırlıdır. 2009
yılında Konya’dan Filipinler’e sadece 274 ton un ihraç edilmiştir. İhraç edilen unun bedeli
74.715,00 dolardır. Filipinler’e Konya’dan başta gıda ve tarım makineleri olmak üzere çeşitli
ürünler ihraç edilebilir. Bunun için Konya’da Filipinler’e gerçekleştirilecek heyet ziyaretleri ile
Filipinler’de düzenlenecek uluslararası ticaret fuarlarına Konya firmalarının katılmalarının teşviki
önemlidir.
Bu Rapor, Filipinlerin genel ekonomik ve ticari durumu ve ülkemiz ile ekonomik ve ticari
ilişkileri konularında Filipinlere ticaret ve yatırım yapmak isteyen işadamlarına bilgi vermek
amacıyla hazırlanmıştır. Raporun birinci bölümünde, Filipinler’in ülke kimliği, tarihçesi ile
ülkenin siyasi ve idari durumu kısaca ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Filipinlerin genel
ekonomik durumuna, ekonomisindeki belli başlı sektörlere ve dış ticaret ilişkilerine yer
verilmiştir. Son bölümde ise, Filipinler’in ülkemiz ile ekonomik ve ticari ilişkilerine ilişkin
bilgiler ile Filipinler’de Türk işadamları için Pazar fırsatları verilmiştir. Ekler bölümünde ise,
Filipinler’de iş yapmak isteyenler için irtibat kurabilecekleri kurum, oda ve birliklerin internet
adresleri ile Filipinler’de yıl içinde düzenlenen fuarların listesi yer almaktadır.
i
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
İÇİNDEKİLER
YÖNETİCİ ÖZETİ .................................................................................................................... i
BİRİNCİ BÖLÜM
FİLİPİNLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1.1. Ülke Kimliği ........................................................................................................................ 1
1.2. Kısa Tarihçe ........................................................................................................................ 2
1.3. Siyasi ve İdari Durum ......................................................................................................... 2
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL EKONOMİK DURUM
2.1. Genel Ekonomik Yapı ................................................................................................... 4
2.1.1. Cari İşlemler Dengesi .............................................................................................. 5
2.1.2. Sermaye Hareketleri ................................................................................................ 5
2.1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ................................................................. 5
2.1.4. Ekonomi Politikaları ............................................................................................... 6
2.2. Ekonomideki Belli Başlı Sektörler ................................................................................ 7
2.2.1. Tarım ve Hayvancılık .............................................................................................. 7
2.2.2. Sanayi ..................................................................................................................... 7
2.2.3. Hizmetler ................................................................................................................. 8
2.2.3.1. Ulaştırma ve Telekomünikasyon .................................................................... 8
2.2.5.2. Enerji .............................................................................................................. 8
2.2.4. Doğal Kaynaklar ve Madencilik ............................................................................. 9
2.3. Dış Ticaret ..................................................................................................................... 9
2.3.1. Duş Ticaret İstatistikleri ......................................................................................... 9
2.3.1.1. İhracat ........................................................................................................... 10
2.3.1.2. İthalat ............................................................................................................ 10
ii
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
2.3.2. Dış Ticaret Mevzuatı ............................................................................................ 11
2.3.2.1. İthalat............................................................................................................ 11
2.3.2.2. Tarife Dışı Engeller ...................................................................................... 12
2.3.2.3. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar ......................................... 12
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
FİLİPİNLER’İN TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ
3.1. Ekonomik İlişkilerin Genel Durumu ............................................................................... 13
3.2. Türkiye – Filipinler Dış Ticareti ...................................................................................... 14
3.2.1. Türkiye ile Dış Ticaretin Durumu ............................................................................ 15
3.2.1.1. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’ye İhracat.................................................... 16
3.2.1.2. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’den İthalat .................................................. 16
3.2.2. Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gereken Konular .......................................................... 16
3.2.2.1. Ticari Engeller ................................................................................................. 16
3.2.2.2. İthalat Mevzuatı............................................................................................... 17
3.2.2.3. Genel Olarak Ticari Tanımlama Uygulamaları ............................................... 17
3.2.2.4. Ticarette Uygulanan Standartlar...................................................................... 18
3.2.2.5. Serbest Bölgeler ve Mevzuatı ......................................................................... 18
3.2.2.6. Pazarlama ve Hizmetler .................................................................................. 18
3.3. Filipinlerin Yatırım Avantajları ....................................................................................... 19
3.4. Türkiye’nin Pazara Giriş İmkanları ................................................................................. 20
EKLER
EK 1 – Yararlı Adresler .......................................................................................................... 22
EK 2 – Filipinler’de Yıl İçinde Düzenlenen Fuarlar .............................................................. 25
EK 3 – Hava Durumu ............................................................................................................. 27
iii
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
BİRİNCİ BÖLÜM
FİLİPİNLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1.1. ÜLKE KİMLİĞİ
Resmi Adı:
Filipinler Cumhuriyeti
Yönetim Biçimi:
Demokratik Cumhuriyet
Devlet Başkanı:
Gloria MACAPAGAL-ARROYO
Bağımsızlık Günü:
4 Temmuz 1946 (ABD'den)
Milli bayram:
Bağımsızlık günü (İspanya'dan), 12 Haziran (1898)
Nüfusu:
97,976,603 (Temmuz 2009 tahmini)
Yüzölçümü:
300,000 km²
Resmi Din:
Katolik (% 82.9), Protestan (% 3.4), Müslüman (% 4.6),
Diğer (% 7.1)
Diller:
Filipin Dili, İngilizce
Başlıca Kentleri:
Manila, Cebu, Davao, İloilo, Caglayan de Ora, General Santos,
Zamboanga, Baguio
Etnik Yapısı:
Tagalog 28.1%, Cebuano 13.1%, Ilocano 9%, Bisaya/Binisaya 7.6%,
Hiligaynon Ilonggo 7.3%, Bikol 6%, Waray 3.4%, diğer 23.3%
Para Birimi:
Filipinler Pesosu
Para Kuru:
1 $ = 47.8 PHP (2009)
Saat Farkı:
3 saat (kış saati uygulamasında 6 saat)
1
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
1.2. KISA TARİHÇE
Filipinler, Negritolar, Proto-Endonezyalılar, Malaylar ve Çinlilerle meskun toplam 7.100 ada
ve adacıktan oluşmaktadır. 13. yüzyıl sonlarında Hint Okyanusu’ndan ve Endonezya’dan bölgeye
gelen Müslüman tacirler, Filipin adalarına İslamiyet’i yaymışlardır.
Takımadalar 1321 yılında Macellan tarafından keşfedilmiş ve 1363 yılında Meksika’dan
gelen Legazpi tarafından adalar üzerinde İspanyol hakimiyeti kurulmuştur.
Sırasıyla Portekizliler, Çinliler ve Hollandalılar, İspanyolların bölgedeki hakimiyetini
yıkmaya çalışmışlardır. İngilizler, 1762 ve 1763 tarihlerinde Manila’yı iki kez işgal etmişlerdir.
Bu yıllardan başlayarak, Süveyş kanalının açılmasına bağlı olarak Avrupa’dan ulaşım süresinin
kısalmasının da etkisiyle Filipinler’de milliyetçi görüşler gelişmeye başlamıştır.
Nisan 1898’de İspanyollarla savaşa giren Amerikalılar, Mayıs 1898’de Manila’yı ele
geçirmişlerdir. 10 Aralık 1898’de imzalanan Paris Anlaşması ile Filipinler ABD’ne bağlanmıştır.
ABD ülkede sivil bir yönetim kurmuş, 1916 yılında çıkarılan Filipinler Özerklik Yasası,
Amerikan tipi iki meclisli bir yasama sistemi oluşturmuştur.
24 Mart 1934 tarihinde ABD’ne bağlı “Filipinler Milletler Topluluğu”nun kurulduğu ilan
edilmiş, bu 14 Mayıs 1933’de yapılan plebisitle onaylanmış ve 10 yıllık bir geçiş döneminin
ardından, 4 Temmuz 1946 tarihinde Filipinler tam bağımsızlığını kazanmış, Roxas
Cumhurbaşkanı olmuştur.
1.3. SİYASİ VE İDARİ DURUM
Filipinler 4 Temmuz 1946’da bağımsızlığını kazandıktan sonra, 1972’ye kadar sakin yaşadı.
Başkan Ferdinand Marcos 1972’de sıkıyönetim ilanıyla beraber anayasayı iptal etti. 1973
Anayasası ile Marcos geniş yetkilere sahip oldu. 1986 seçimlerine hile karıştırdı ve sonra kaçtı.
Aquino devlet başkanı oldu.
Filipinler, ABD yönetim modeline dayalı, Başkanlık sistemiyle yönetilen çoğulcu bir
demokrasidir. Yasama görevi, Temsilciler Meclisi ve Senato’dan oluşan iki meclisli Kongre,
yürütme görevi ise, doğrudan halk oyuyla seçilen Başkan tarafından yürütülmektedir. Yasama
organı, seçim bölgesi esasına göre seçilen 268 üyeli Temsilciler Meclisi ve ulusal oyla seçilen 24
üyeli Senato’dan oluşmaktadır.
1987 yılında yürürlüğe giren Anayasaya göre, yürütmenin başı, Devlet Başkanı ve Silahlı
Kuvvetlerin Başkomutanı olan Başkan, 6 yıllık tek bir dönem için doğrudan halk oyuyla
seçilmektedir. Anayasaya göre, Başkanın Temsilciler Meclisi’nin onayına bağlı olarak, azami 60
gün süreli sıkıyönetim ilan etme hakkı bulunmaktadır. Başkanın Meclis’i feshetme yetkisi
bulunmamaktadır. Ayrıca, Başkanın yasalara ilişkin olarak kullanabileceği veto hakkı, yasama
organının 2/3 çoğunluğuyla ilga edilebilmektedir.
Öte yandan, Başkan tarafından atanan ve Temsilciler Meclisi tarafından atamaları onaylanan
Bakanlar Kurulu üyelerinin, “kuvvetler ayrılığı” ilkesi çerçevesinde Meclis üyesi olmamaları
Anayasanın amir hükmüdür. Yasama organının alt kanadını oluşturan Temsilciler Meclisi üyeleri,
üç yılda bir yapılan genel seçimlerle belirlenmektedir.
2
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Filipinler 880’inde yerleşim bulunan 7107 ada ve adacıktan oluşmaktadır. Ülkenin kuzeyde
Manila’nın da bulunduğu Luzon, orta kesimde Visayas ve güneyinde Mindanao olmak üzere
başlıca üç ada grubu bulunmaktadır. Bunlar, on yedi bölgeye, seksen bir ile, 118 şehir, bin 310
belediyeye ve 41 bin 993 Barangay (bölge hükümetleri) ayrılır.
Başşehri Manila, Lucon Adasındadır. Yine bu adadaki Metro Manila 7.211.733 nüfûsu ile en
büyük şehirdir. Parlamento ve ülkenin en büyük ticaret ve kültür merkezi Metro-Manila’dadır.
Okuma-yazma bilenlerin oranı % 88,7 gibi çok yüksek bir rakama sahiptir.
Filipinler bazı yönleriyle komşularından farklıdır. Asya’daki yegane Hıristiyan devlettir ve
batı kültürünü kabul etmiştir. Politik kurumları ve yönetim biçimi Amerikan yönetimidir.
Filipinliler, esasında Batılılarca, Avrupalı kabul edilmemekte ve Asyalılarca da şüpheyle
karşılanmaktadır. Bu durum bazen iç huzursuzluğa sebep olmaktadır.
Birleşmiş Milletlerin kurucu unsurlarından olan Filipinler, Milletlerarası politikada aktiftir.
1934’de Güneydoğu Asya Paktı Antlaşması (SEATO) üyesi olmuştur. Çoğu dünya meselelerinde
ABD yanında yer almaktadır. Asya ülkeleri ile bağlarını kuvvetlendirmek için Asya ve Pasifik
Konseyi (ASPAC) ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Cemiyeti (ASEAN)ne girmiştir.
3
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL EKONOMİK DURUM
2.1. GENEL EKONOMİK YAPI
Filipinler Güney-Doğu Asya’nın gelişme yolundaki ülkeleri arasındadır. Filipinler özellikle
tarımsal alanda, elektronik endüstrisinde ve ekonomi hizmet sektöründe yeni endüstrileşen
ülkedir. "Sonraki Onbir" ekonomilerinde listelenmistir.
Asya Finansal Krizi sonucunda Filipin pesosunu bir doları 40 pesodan 26 pesoya düşürerek
Filipin ekonomisini son derecede etkilemiştir. Düşük yabancı sermaye ülkeye girmesiyle temelini
tarımın oluşturduğu ekonomide 1999'da %3 ve 2000'de %4 küçülme olmuştur. 2000'deki politik
belirsizlikler peseyu zayıflatmış hatta daha ötesi bir doları 33 pesoya çıkararak pesonun en düşük
seviyeye inmesine neden olmuştur.
1990'lardaki Doğu Asya finansal krizi, Filipinler'in ekonomisinde deneyim sağlamasına ve
2004'de %6'lık bir büyüme elde etmesini sağlamıştır. Başbakan Gloria Macapagal Arroyo,
2020'lerde ülkesinin gelişmiş ülkeler arasında yer alacağını taahhüt etmiştir. 2003'de Filipin
pesosu Asya'nın en işlevsel parası oldu. 2006'da Filipin ekonomisi geçen yıla oranla %3,4'lik bir
büyüme sağlamıştır. Hükümet Gayri safi milli hasılayı artırmak için 2007'de %7'lik,
2008'de %8'lik ve 2009'da %9'luk bir büyüme hedeflemiştir.
TABLO 1. Temel Ekonomik Göstergeler
Yıl
GSMH
(Milyon $)
Kişi Başına
Gelir ($)
Büyüme
Oranı (%)
Enflasyon
Oranı (%)
GSYİH
(Milyon $)
2000
2001
2002
2003
2004
2003
2006
33,777
76,023
81,736
83,446
93,649
106,946
106,946
726
967
1020
1,044
1,121
1,234
1,464
7.1
2.3
4.2
3.9
6.9
3.4
3.4
4.0
6.8
3.0
3.3
6.0
7.7
6.2
73.9
71.2
76.8
79.6
86.9
98.8
117.3
2007
127,296
1,763
7.3
2.8
144.0
2008
136,610
2,031
6.2
9.3
166.9
Kaynak: Filipinler Merkez Bankası
Filipinler’in, 2008 yılındaki GSMH’i 183.3 milyar ABD doları ve Kişi Başına Milli Geliri
2,031 ABD doları olmuştur. 2003 yılından itibaren GSMH’daki büyüme oranı % 3’in üzerinde
olmuştur. 2007 yılında %7.3 olan büyüme oranı, 2008 yılında % 6.2 olarak gerçekleşmiştir. 2009
yılının ilk yarısında büyüme oranı ise, % 3.8’dır. Tarihsel olarak ülke % 3’lik sürdürülebilir
gelişme hızını devam ettirmekte güçlük çekmektedir.
4
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Günümüzde tarım ve hayvancılık modernleşme kanunları gibi üretimi ve piyasa rekabetini
körüklemiş olan yapısal reformlar, perakende ticareti, telekomünikasyon ve kamu hizmetlerinin
liberalleştirilmesi, ekonominin canlanmasına sebep olmuştur.
2008 yılı, ihracat gelirleri ile yurtdışı işçi gelirlerindeki artışlar ve yabancı yatırımlarla cari
işlemler dengesi 4,227 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
2007 yılında % 2.8’e düşen enflasyon oranı 2008 yılında % 9.3’e yükselmiştir.
2.1.1. Cari İşlemler Dengesi
2003, 2006, 2007 yıllarında sırasıyla, 2,410, 3,769, 8,337 milyon ABD doları fazla veren
ödemeler dengesi fazlası, 2008 yılında 89 milyon ABD doları olmuştur. Bu azalışta, dış çevrenin
yaşadığı olumsuzlukların cari işlemler ile sermaye ve mali işlemlere etkisi etkili olmuştur.
2006 ve 2007 yıllarında önemli artışlar gösteren cari işlemler dengesi, 2008 yılında % 40,62
azalarak, 4,227 milyon ABD doları (GSYİH’nin % 2.3) fazla vermiştir. Yurtdışı işçi gelirleri ve
net gelir girişindeki artış cari işlemler dengesinin fazla vermesinde etkili olurken, bu pozitif
gelişme, net hizmet girişinin düşük olması ve mal ticaretindeki yüksek açıkla azaltılmıştır.
2.1.2. Sermaye Hareketleri
Filipinler’de sermaye hareketleri 1970’lerde serbest bırakılmaya başlanmıştır fakat büyüme
ve ihracatta yeterli gelişme gösterilemediğinden ülke önemli ölçüde borçlanma yaşamıştır.
Sermaye hareketleri 1996 yılında % 220 gibi büyük bir oranda atmasına rağmen, 1997 Asya
krizi ile 1997 ve 1998’de düşmüş, 1999’da ise portfolyo yatırımları ile artmıştır. 2003 yılına kadar
düşme eğilimi gösteren sermaye girişi, bu yıldan itibaren artmaya başlamıştır.
1990-1993 yılları arası sermaye girişinde doğrudan yatırımlar ve krediler sırasıyla % 37 ve %
30 ile önemli yer tutmuştur. Asya krizi ile gerileyen sermaye girişi, 1999’dan itibaren portfolyo
ve bono yatırımları ve doğrudan sermaye hareketleri genel sermaye akışının en önemli unsurları
olmuştur.
2.1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları
Asya Pasifik’teki merkezi konumu ülkeyi uluslararası hava ve deniz taşımacılığının kesişme
noktası yapmaktadır. Filipinler’den Asya’nın başlıca şehirlerine dört saatten az bir sürede
ulaşmak mümkündür. Ülke yabancılar için Asya’da yaşanılabilecek en rahat ülkelerin başında
gelmektedir. Yüksek eğitimli İngilizce bilen çalışan ve yönetici bulmak kolaydır. Çalışma
ücretleri ucuzdur.
Yatırımcı firmalar, ilk 4-6 yıl boyunca gelirler vergisinden (% 32) muaf tutulmaktadır.
Hammadde ve yarı mamul için vergi taksitlendirmesi yapılmakta, 6 Haziran 2011 yılına kadar
sermaye mallarını gümrük vergisiz ithal edebilmekte, altyapı işlerinde ilave vergi indirimleri
yapılmakta, yabancı uyruklu işçi çalıştırılmasına izin verilmekte, kazanılan yabancı yatırım ve
kazançların kendi ülkelerine gönderilmesi garanti edilmekte, tekrar ihraç edilecek konsinye
teçhizatın ithalatına izin verilmektedir. Bu teşviklere ilave olarak, ekonomik bölgelerde yatırım
yapan firmalar, gelir vergisinin % 3’ini ödemektedirler.
5
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Kayıt hariç medya, perakende satış, arsa sahibi olmak, küçük ölçekli madencilik gibi
alanlarda yabancı yatırıma izin verilmemektedir. Diğer birçok sektörde ise oranları % 20 ile % 60
arasında değişmekle birlikte genellikle % 40 yabancı sermaye kullanılması mümkün
bulunmaktadır.
2000’lı yıllarda istikrarlı bir özellik göstermeyen net yatırım, 2007 yılında 3,303 milyon
ABD doları olarak gerçekleşirken, 2008 yılında -1.967 milyon ABD dolarına düşmüştür. 2000
yılında 2,240 milyon ABD doları olan doğrudan yabancı yatırım, 2003 yılında 491 milyon ABD
dolarına gerilemiş, 2006 yılında ise 2,921 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2007 yılında 2,916
milyon ABD doları olarak gerçekleşirken 2008 yılında doğrudan yabancı yatırım, % 47.87
düşerek 1,320 milyon ABD doları olmuştur. 2009 Ocak-Mayıs döneminde ise, önceki yılın aynı
dönemine göre % 86.03 artarak, 1,027 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
TABLO 2. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları (Milyon ABD $)
Yıllar
2000
2001
2002
2003
2004
2003
2006
2007
2008
2008*
2009*
Net
Yatırım
3,223
849
1,029
672
-1,647
2,189
-118
3,303
-1,967
486
-773
Değişim (%)
Yabancı Doğrudan
Yatırım
2,240
193
1,342
491
688
1,834
2,921
2,916
1,320
332
1,027
-73.67
21.20
-34.69
-343.09
-232.91
-103.39
-3,068.64
-136.13
-124.71
-239.47
Değişim (%)
-91.29
690.77
-68.16
40.12
169.48
37.33
-0.17
-47.87
-63.68
86.03
Kaynak: Filipinler Merkez Bankası
*: Ocak-Mart (Net Yatırım), Ocak-Mayıs (Net Doğrudan Yabancı Yatırım)
2.1.4. Ekonomi Politikaları
Ekonomik politika olarak pazar ekonomisi uygulanmakla birlikte bir kaç sektörde tüketiciyi
korumaya yönelik düzenleyici mekanizmalar kullanılmaktadır.
Günümüzde Tarım ve Balıkçılığı Modernleştirme Kanunu gibi üretimi ve piyasa rekabetini
körüklemiş olan yapısal reformlar, perakende ticareti, telekomünikasyon ve kamu hizmetlerinin
liberalleştirilmesi ekonominin canlanmasına neden olmuştur. Ülke yönetimi tarihte önemli yeri
olan idari yapının gücünü etkileyen reformu gerçekleştirmiş ve hükümetin değişim sürecine
destek verdiğini ortaya koymuştur.
Ülkedeki çeşitli bölgelerin karşılaştırmalı üstünlüklerinin değerlendirilerek, bu çerçevede
stratejik altyapı inşa projelerinin uygulanması amacıyla ülke beş “süper bölge” halinde
biçimlendirilmiş ve kaynakların en etkin ve eşgüdüm halinde kullanılmasına olanak sağlanmıştır.
6
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Bu bölgeler;
 Kuzey Luzon Tarım Bölgesi
 Luzon Şehri Sanayi ve Hizmet Bölgesi
 Merkez Filipinler Turizm Bölgesi
 Mindanao Güney Tarım Bölgesi
 Siber Koridor (Baguio ile Davao arası) Bilgi ve İletişim Teknolojisi Bölgesi
Söz konusu 3 bölgede toplam 84 altyapı projesi halen devam etmektedir. Bu projelerin
toplam değeri 403 milyar PhP’yi bulmaktadır ve hükümet, yerel belediyeler ve özel sektör
tarafından finanse edilmektedir.
2.2. EKONOMİDEKİ BELLİ BAŞLI SEKTÖRLER
Gerek fiziki gerekse beşeri kaynakları çok çeşitli olan Filipinler’de ekonomi de bu yapıya
bağlı olarak çeşitlenme göstermektedir. Son yıllarda imalat sektörünün GSYİH içindeki payının
%21-23, tarım sektörünün %13-17 ve hizmetler sektörünün ise %32’ler civarında olduğu
görülmektedir.
2.2.1. Tarım ve Hayvancılık
Tarım, ormancılık ve balıkçılık ülke ekonomisinde önemli rol oynamaktadır. Ülke nüfusunun
% 70’lik bölümü kırsal alanda yaşamakta ve yine nüfusun üçte ikilik kısmının geçimi çiftçiliğe
dayanmaktadır.
Bununla birlikte ülke modernleştikçe tarım ürünlerinin ülke ekonomisindeki payı azalmıştır.
Filipinler Kongresi tarafından 1997 yılında Tarım ve Balıkçılık Kanunu’nun kabul edilmesi ithal
tarım ürünleri, ekipman ve makinelerinin vergisiz girişine sebep olmuştur. Son yıllarda iyi
tohumlar, gelişen sulama sistemleri ve yoğun gübreleme uygulaması ile daha iyi ve büyük hasılat
alınması sağlanmıştır.
Filipinlerin en önemli tarım ürünleri arasında şeker kamışı, pirinç, hindistan cevizi, muz,
mısır, mango yer almaktadır. Ülkede hayvancılık, kümesçilik ve balıkçılıkta önemlidir.
Halkın temel besin kaynakları arasında pirinç, balık, sebze, tavuk ve domuz yer almaktadır.
2008 yılında tarım, balıkçılık ve ormancılık sektörleri %3.2 büyümüştür. Çiftlik hayvanları
hariç tüm alt sektörlerde büyüme olmuştur. En çok artış balıkçılık ürünlerinde gerçekleşmiştir.
2.2.2. Sanayi
2008 yılında sanayi sektörü %3.0 büyümüştür. Çoğunlukla imalat sektöründen oluşan sanayi
sektörü, ülkenin ihracat ve dış ticarette en çok gelir elde edilen sektördür. Sektörün büyümesi son
13 sene içinde olmuştur. 1999 senesinden itibaren imalat sektöründeki artış, bu alt sektörün yerli
ve yabancı pazardan gelen taleplerin arttığı ve ülkenin Asya’da yaşanmış olan ekonomik krizi
atlattığına dair en iyi göstergedir. Tüketici malları üretimi imalat sanayinin büyük kısmını
oluşturmaktadır.
7
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Uluslararası ileri teknoloji şirketleri, küçük entegre ve devreler, veri ve telekomünikasyon
kabloları, bluetooth sistem modelleri gibi ihraç mallarına olan talebin artması yüzünden
faaliyetlerde çeşitlendirmeye gidilmiş ve alanlarda üretim artırılmıştır.
Filipinler’deki başlıca sanayiler elektronik parçalar (yarı iletkenler) imalatı, tekstil ve
konfeksiyon aksesuarları, ağaç ve mobilya, gıda işleme, bilgi teknolojisi hizmetleri, mali
hizmetler, perakende ticaret olarak sıralanabilir.
2.2.3. Hizmetler
Hizmetler sektörü Filipinler’in karşılaştırmalı üstünlüğü sahip olduğu bir sektör olup, 2008
yılında %3.3 büyümüştür. 2008 yılında GSMH’ya en çok katkıyı %44’lük pay ile hizmetler
sektörü yapmıştır. Başlıca alt sektörler ise ulaşım, komünikasyon, ticaret, finans, gayrimenkul,
özel ve kamu hizmetleri olmuştur.
2.2.3.1 Ulaştırma ve Telekomünikasyon
7000 binden fazla adadan oluşan Filipinler’de ulaşım sorunludur. Bu durumun temel nedeni
gelişmemiş altyapıdan kaynaklanmaktadır. Ayrıca 1997-1998 Asya Krizi nedeniyle yatırımlarda
görülen azalma da altyapı yetersizliğini devam ettirmiştir. Yine de bütün takımadayı kapsayan bir
yol ağı bulunmaktadır. Ülkede bir düzineden fazla liman da bulunmaktadır.
Ülkeyi zayıf ulaşım ağından kurtarmak amacıyla bir dizi proje devam etmektedir. Bunlar
arasında, stratejik noktalara uluslararası hava alanlarının yapımı ve var olanların yenilenmesi,
yeni otoyol, liman ve kitle iletişim araçlarının yapımı yer almaktadır. Hükümet yabancı
yatırımcıları çekmek amacıyla “yap-işlet-devret” modeli yürürlüğe koymuştur.
Telekomünikasyon sistemi serbestleştirilmiş, bir dizi yabancı yatırımcı yerli şirketlerle
ortaklıklar kurmuştur. Telekomünikasyon sektöründe faaliyet gösteren şirketler özel sermayeye
ait olup, mobil telefon sistemleri işleticilerinin çoğu tüm ülkeyi kapsam alanına almaktadır.
2.2.3.2. Enerji
Filipinler ekonomisi ithal petrole bağımlıdır. Petrol sanayiinde faaliyet gösteren 3 ana şirket
arasında Petron, Pilipinas Shell (Royal Dutch/Filipinler Shell iştiraki) ve Caltex bulunmaktadır.
Filipinler’in en büyük petrol rafine ve pazarlama şirketi Petron’dur. Petron 1994’e kadar tamamı
devlete ait Filipin Ulusal Petrol Şirketi’nin iştiraki olarak faaliyet göstermiş, bu tarihten itibaren
Suudi Aramco şirketin % 40 hissesine sahip olmuştur. 1998 yılında Filipin petrol pazarındaki
kısıtlamaların ortadan kaldırılmasıyla Coastal/Subic Bay Fuels, Oilink International, Easten
Petroluem Corp. ve Total Fina Elf şirketleri de pazara dahil olmuştur. Söz konusu yeni
girişimciler pazarın % 10’una sahip olmuştur. Pazara hakim 3 büyük şirketle rekabet edebilmek
amacıyla yeni şirketler ortaklıklar yapmaktadır.
Filipinler Hükümeti ithal petrol harcamalarını azaltmak amacıyla özellikle elektrik üretiminde
gaza daha fazla ağırlık vermektedir. Malampaya doğal gaz arazisinin rezervlerinin kullanılması
amacıyla Filipinler’de doğal gazda en büyük yatırımcılar arasında yer alan Shell Filipinler Sondaj
(SPEX, % 43 hisse ile işletmeci), Texaco (% 43) ve Filipin Ulusal Petrol Şirketi (% 10) faaliyet
göstermektedir
8
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Filipinler’de enerji üretimi elektrik sektöründe yoğunlaşmıştır. Yerli enerji üretiminde en
büyük pay jeotermal enerji olup, onu hidroelektrik, kömür, petrol ve gaz izlemektedir. Hükümet
ithal petrole bağımlılıktan kurtulmayı en önemli hedefleri arasına koymuştur ve doğal gazdan
elektrik üretimine büyük destek vermektedir.
2.2.4. Doğal Kaynaklar ve Madencilik
Deniz ürünleri Filipinler sularının 167 milyon hektarından elde edilmektedir. Ülkenin az tuzlu
balık havuzları, Güneydoğu Asya’daki en gelişmiş balık havuzlarını oluşturmaktadır.
Filipinlerin yaklaşık % 44’ü ormanlıktır. Ama çok azı kerestecilikte kullanılır. Arazinin %
24’ü bataklıktır. Filipinler ormanları, tropik yağmur ormanları türündendir. Ülkenin topraklık
alanının neredeyse yarısı ormanlık arazidir.
Filipinler dünyanın en fazla maden kaynaklarına sahip ülkeleri arasındadır. Dünyanın en fazla
bakır, altın ve krom rezervlerine sahiptir. Diğer önemli madenler arasında nikel, gümüş, kömür,
alçıtaşı ve sülfür gelmektedir. Ayrıca kil, kireçtaşı, mermer, silikat ve fosfat açısından da
zengindir. Palawan bölgesinde doğal gaz rezervleri bulunmaktadır.
Filipinler 1970 ve 80’lerde dünyanın ilk 10 altın ve bakır üretici ülkesi arasında olmasına
rağmen, bugün düşük maden fiyatları, yüksek üretim maliyetleri ve altyapı yatırımlarındaki
yetersizlikler nedeniyle anılan kaynaklarından yararlanamamaktadır. Hükümet madencilik alanına
yabancı yatırımları çekmek amacıyla 2004 yılı Aralık ayında % 100 yabancı sermayeli firmaların
geniş çaplı madencilik yatırımlarına izin veren bir kanun çıkartmıştır.
2.3. DIŞ TİCARET
GATT, DTÖ ve ASEAN üyesi bir ülke olarak Filipinler, dış ticaretin kolaylaştırılmasına
yönelik, son 20 yılda tarifeler ve tarife dışı engellerini azaltmaya gitmektedir. 1978 yılında
ülkenin uygulamaya koyduğu ve pirinç, şeker, ham petrol, çimento ve kimyasal maddeler de dahil
olmak üzere belirli ürünleri kapsayan karşılıklı tercihli ticaret anlaşması ile ülkede dış ticaretin
liberalizasyon süreci başlamıştır.
2.3.1. Dış Ticaret İstatistikleri
Filipinler’in 2000’li yıllardaki dış ticaret hacmi incelendiğinde, 2002-2007 yılları arasında
artığı gözlenmektedir. 2002-2008 yıllarında artış gösteren ithalatında, en yüksek artış % 18.43 ile
2002 yılında gerçekleşmiştir. Dış ticaretine paralel olarak 2002-2007 döneminde artan ihracattaki
en yüksek artış ise, % 14.77 ile 2006 yılında olmuştur.
Birçok ülkede etkisini gösteren ekonomik krizin etkisiyle, Filipinlerin 2008 yılında dış ticaret
hacmi önceki yıla göre % 0.38 azalarak 103.6 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
Filipinler dış ticaretindeki azalış 2009 yılında daha fazla hissedilmeye başlanmış olup, 2009
yılının ilk yarısında, dış ticaret % 31.88 azalarak, 37.6 milyar ABD doları olmuştur. Bu azalışta,
hem ithalat hem de ihracattaki yaklaşık aynı ölçüdeki düşüş etkili olmuştur. 2009 yılının ilk
yarısında, ithalat % 31.08 azalarak 20.4 milyar ABD doları, ihracat ise % 32.81 azalarak 17.2
milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
9
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
TABLO 3. Filipinler’in Dış Ticareti (2000-2008)
İthalat
İhracat
Yıl
İthalat
Artışı(%)
İhracat
Artışı(%)
34,3
38,1
2000
33,1
-4,06
32,2
-13,49
2001
39,2
18,43
33,2
9,32
2002
40,3
3,32
36,2
2,84
2003
44,0
8,64
39,7
9,67
2004
47,4
7,73
41,3
4,03
2003
31,8
9,28
47,4
14,77
2006
33,3
7,14
30,3
6,34
2007
36,6
1,98
49,0
-2,97
2008
Dış Ticaret
Dengesi
3,6
-0,9
-4,0
-4,3
-4,3
-6,1
-4,4
-3,0
-7,6
Dış Ticaret
Hacmi
72,6
63,3
74,4
76,7
83,7
88,7
99,2
106,0
103,6
Kaynak: Filipinler Milli İstatistik Ofisi (NSO)
2.3.1.1. İhracat
Filipinler’in 2008 yılı ihracatı % 2.97 azalarak, 49.0 milyar ABD doları olmuştur.
Filipinler’in 2008 yılı ihracatında, en büyük payı % 38.14’lük oran ile elektronik sektörü
almaktadır. Ülke Asya’nın elektronik merkezi konumundadır. Elektronik dışında belli başlı
ihracat ürünleri ise, konfeksiyon ve giyim aksesuarları (% 3.98), katotlar ve katot / saf bakır
kesitleri (% 2.67), petrol ürünleri (% 2.33), ağaç oymacılığı ve mobilya (% 2.33) ile hindistan
cevizi yağı (%2.12)’dır.
İhracatın % 38’ini oluşturan elektronik ürünler ihracatının % 8.31 azalması ihracatın
düşmesinde önemli rol oynamıştır. Petrol ürünleri, metal bileşenleri, gübre, altın işlenmiş tütün ve
bazı tarım ve gıda ürünleri haricinde diğer ürünlerin ihracatında genelde önemli oranda düşüş
kaydedilmiştir.
Filipinler’in ihracatında ilk üç ülkeyi ABD (%16.73), Japonya (%13.67) ve Çin Halk
Cumhuriyeti (%11.13) olmuştur. Hong Kong, Hollanda, Singapur, Güney Kore, Almanya,
Malezya ve Tayvan ise, sıralamayı takip eden diğer ülkelerdir.
2.3.1.2. İthalat
2008 yılında ithalatı % 1.98 artarak, 36.6 milyar ABD dolarına ulaşmıştır.
Filipinler’in 2008 yılı ithalatında en büyük değeri oluşturan maddeler, elektronik ürünler (%
33.49), mineral yakıtlar ve yağlar (% 21.77), ulaştırma ekipmanları (% 4.80), tahıl (% 4.36),
sanayi makine ve ekipmanları (% 4.04), demir ve çelik (% 2.81) ile organik ve inorganic
kimyasallar (% 2.22)’dır.
2008 yılında mineral yakıtlar ithalatı % 28.34 artarak, ithalatta önemli bir yer tutmuştur. 2007
yılındaki 9,392 milyon ABD doları seviyesinden, 12,330 ABD dolarına yükselmiştir. Ülkenin
artan nüfusu ile birlikte, önceki yıl 1,138 milyon ABD doları olan tahıl ithalatı % 126.97 artarak,
2,383 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. Kimyevi gübre ithalatı da % 116.10 artarak, 237,369
milyon ABD dolarından 336,398 milyon ABD dolarına yükselmiştir.
10
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
2008 yılında sermaye malları ithalatı % 3.73, özel işlemler ithalatı % 2.37 ile hammadde ve
ara malları ithalatı % 10.71 azalırken, tüketici malları ithalatı % 41.03 ve mineral yakıt ithalatı
%28.34 ve artmıştır.
Filipinlerin ithalatında ilk üç ülkeyi ise ABD (%12.73), Japonya (%11.64) ve Singapur
(%10.32) oluşturmuştur. Suudi Arabistan, Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan, Güney Kore, Tayland,
Malezya, ve Hong Kong’dur.
2.3.2. Dış Ticaret Mevzuatı
2.3.2.1. İthalat
Genel kural olarak Filipinler’e her türlü ürünün ithalatı serbesttir. Ancak kamu sağlığı ve
güvenliği, ulusal güvenlik, uluslararası yükümlülükler, yerel sanayinin gelişimi nedenleri ile bazı
ürünlerin ithalatına düzenleme ya da yasaklama getirilmiştir. Filipinler’de ithalat üç başlıkta
sınıflandırılmıştır
1. İthalatı Serbest Ürünler: Bu ürünlerin ithalatında önceden herhangi bir kamu
kuruluşundan alınması gereken izin belgesine ihtiyaç bulunmamaktadır.
2. İthalatı Düzenlenmiş Ürünler: Bu ürünlerin ithalatında ilgili kamu kuruluşlarından
alınması gereken izinlere ihtiyaç vardır.
3. İthalatı yasaklanmış ürünler . Bu ürünlerin ithalatı bazı yasalarla yasaklanmıştır.
İthal edilmesi öngörülen ürünün yukarıda yer alan hangi sınıfa girdiğinin belirlenmesi
amacıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Müdürlüğüne, Filipinler Merkez Bankası veya
yetkili bir temsilci bankaya başvurulabilinir. Tarım ürünlerinin ithalatındaki sınıflandırmaya
ilişkin bilgi almak ve örneğin tavuk, domuz gibi ürünlerde Asgari Giriş Miktarı İthalat Belgesine
ihtiyaç olup olmadığını öğrenmek amacıyla Tarım Bakanlığına başvurmak gerekmektedir.
Filipinler’e yapılacak ithalatta aranan belgeler aşağıda yer almaktadır
1. Ticari Fatura – Tercihli bir gümrük vergisinden yararlanılmak talebi yok ise, herhangi özel
bir forma ihtiyaç bulunmamaktadır. İhracatçı firmanın antetli kağıdının firma yetkilisi
tarafından imzalanmış olması ve ürün, miktar, CIF değeri, menşe ülkesi ve geminin ismi
gibi temel bilgiler yeterlidir.
2. Pro-forma Fatura – Gerekli olmamakla birlikte ithalatçı tarafından talep edilebilir.
3. Çeki listesi – Listedeki bilgiler diğer belgelerle uyumlu olmalıdır.
4. Menşe sertifikası – Özel bir menşe formuna ihtiyaç duyulmamakla birlikte, ASEAN
menşeli ürünlerin ithalatında tercihli gümrük vergilerinden yararlanabilmek için özel bir
forma ihtiyaç vardır.
5. Sigorta belgesi- Bu temel belgelerin yanısıra ürünün cinsine göre ithalatçı banka ya da
akreditife göre başka belgelere de ihtiyaç olabilir.
11
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Gıda Ürünleri İthalatı
Dünya Ticaret Örgütü üyesi olarak Filipinler pirinç dışında gıda ürünleri ithalatında miktar
kısıtlamalarını kaldırmıştır.Pirinçte ise Tarım Bakanlığına bağlı Milli Gıda Kurumu özel sektöre
ithalat lisansı vererek ithalatı kontrol altında tutmaktadır.
İşlenmiş Gıda Ürünleri İthalatı
Filipinler’de satışa sunulan her ürünün Gıda ve İlaç Kurumu’na kayıt ettirilmesi
gerekmektedir. İhracatçıdan bazı belgeler ya da örnekler talep edilebilmekle birlikte, ithal
ürünlerin kayıtları ancak bir Filipin özel veya tüzel kişisi tarafından yapılabilir. İthal ürünlerin
kayıtlarına yönelik ürün sınıflandırmaları yapılmış ve bu sınıflandırmalara göre talep edilen
belgeler belirlenmiştir.
Eczacılık ürünleri ithalatı için de Gıda ve İlaç Kurumu’nun lisansına ihtiyaç duyulmaktadır.
İthalatta Alınan Tarife Dışı Vergiler
İthal edilen ürünler gümrük vergisinin yanı sıra % 12 oranında katma değer vergisine tabidir.
Katma değer vergisi, Gümrük Müdürlüğü tarafından gümrük vergilerine ilave olarak ithalatta
alınan diğer harçların (komisyon ücreti, antrepo ücreti vb.) toplamı esas alınarak
hesaplanmaktadır.
Otomobiller, benzin, tütün ve sigara, alkollü içecekler ve diğer bazı ürünlerde özel tüketim
vergileri uygulanmaktadır.
2.3.2.2. Tarife Dışı Engeller
Filipinler ticarette teknik engellerin kaldırılması amacıyla oluşturulmuş olan Dünya Ticaret
Örgütü TBT Anlaşmasını imzalamıştır. 1996 yılında, kotaya tabi pirinç ithalatı dışında gıda
ürünleri ithalatında bütün tarife dışı engeller kaldırılmıştır.
Sağlık ve veterinerlikle ilgili ithalatta örneğin, et ve canlı hayvan, silahlar ve patlayıcılar,
uyuşturucular, tehlikeli kimyasallar ve bitkilerde çeşitli kamu kurumlarının talep ettiği ithal
izinleri bulunmaktadır.
Çin, Malezya, Endonezya ve Rusya’dan bazı ürünlerin ithalatında anti-damping vergisi
uygulanmaktadır.
2.3.2.3. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar
Filipinler’in Dünya Ticaret Örgütü üyeliğinin yanı sıra, bölgesel ekonomik işbirliği üyelikleri
arasında, Güney Doğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC)
bulunmaktadır. Filipinler henüz herhangi bir ülke ile ikili serbest ticaret anlaşması
imzalamamıştır. Ancak, Japonya ile yaptığı STA görüşmeleri sona ermiş, Japonya tarafından
onaylanmış ancak Filipin tarafından onaylanmamıştır. Anlaşmanın ülke çıkarlarına uygun
olmadığına ilişkin bir kampanya yürütülmekte, bu kampanyaya karşı ise ülkede ekonomiden
sorumlu özel ve kamu kuruluşları tarafından Anlaşmanın ülke ekonomisi için önemli faydalar
sağlayacağı hususunda karşı bir kampanya yürütülmektedir.
12
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
FİLİPİNLER’İN TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ
3.1.
EKONOMİK İLİŞKİLERİN GENEL DURUMU
İkili Anlaşma ve protokoller, KEK Toplantıları
Anlaşmanın Adı
Ticaret Anlaşması
Turizm Anlaşması
Kültür ve Eğitim İşbirliği Anlaşması
İş Konseyi Kurulmasını Öngören Mutabakat Muhtırası
Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması
İmza Tarihi ve Yeri
09/03/1993-Ankara
09/03/1993-Ankara
09/03/1993-Ankara
09/03/1993-Ankara
22/02/1999-Manila
22/02/1999-Manila
18/03/2009-Ankara
RG Tarih ve No
23/03/1993-22293
24/07/1993-22333
09/08/1993-22369
08/07/1999-23749
22/07/2003-22883
1) Ticaret Anlaşması
Türkiye-Filipinler Ticaret Anlaşması, Dönemin Filipinler Devlet Başkanı Sayın Fidel
RAMOS’un ülkemize gerçekleştirdiği ziyaret sırasında 9 Mart 1993 tarihinde Ankara’da
imzalanmıştır. Anlaşma onay işlemlerinin her iki ülke tarafından tamamlanmasının ardından 18
Eylül 1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
2) Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması
Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması, Dönemin Devlet Başkanı Sayın Fidel RAMOS’un
ülkemize gerçekleştirdiği ziyaret vesilesiyle Ankara’da imzalanarak, 4 Ekim 1993 tarihinde
yürürlüğe girmiştir.
3) Kültür ve Eğitim Alanında İşbirliği Anlaşması
Kültür ve Eğitim Alanında İşbirliği Anlaşması, Dönemin Devlet Başkanı Sayın RAMOS’un
ülkemizi ziyareti esnasında 9 Mart 1993 tarihinde Ankara’da imzalanmış ve 16 Mayıs 1996
tarihinde yürürlüğe girmiştir.
4) İş Konseyi Kurulmasını Öngören Mutabakat Muhtırası
Ortak İş Konseyi Kurulmasını Öngören Mutabakat Muhtırası, Filipinler Sanayi ve Ticaret
Odası ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği arasında 9 Mart 1993 tarihinde Ankara’da
imzalanmıştır.
2003 yılında Filipinler İş Konseyi kurulurken, Türk-Filipinler İş Konsey’inin kurulması için
gerekli olan Türk İş Konsey’inin kurulması konusunda ilerleme kaydedilememiştir.
3) Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması
Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması, Dönemin Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman
DEMİREL’in Filipinler’i ziyareti vesilesiyle 22 Şubat 1999 tarihinde Manila’da imzalanmıştır.
13
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Her iki ülkenin onay işlemlerini tamamlamasının ardından anlaşma, 29 Kasım 1999 tarihinde
yürürlüğe girmiştir.
6) Yatırımların Korunması ve Karşılıklı Teşviki Anlaşması
Yatırımların Korunması ve Karşılıklı Teşviki Anlaşması, Dönemin Cumhurbaşkanı Sayın
Süleyman DEMİREL’in ziyareti vesilesiyle 22 Şubat 1999 tarihinde Manila’da imzalanmıştır.
Anlaşmanın onay işlemleri Filipinler tarafınca 2000 yılında, ülkemizde ise 22 Temmuz 2003
tarihli Resmi Gazete’de anlaşma metninin yayımlanmasının ardından tamamlanmıştır.
7) Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması, Filipinler Dış İşleri Bakanı Sayın Alberto G.
ROMULO’nun ülkemizi ziyareti vesilesiyle, 18 Mart 2009 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır.
İmzalanması Öngörülen Anlaşmalar
1) Tarım Alanında İşbirliği Anlaşması
1993 yılında Filipinler tarafınca “Tarım Alanında İşbirliği Anlaşması” taslağı hazırlanmıştır.
Üzerinde değişiklik yapılan taslağa ilişkin olarak en son Filipinler tarafının değişiklik önerileri,
2002 yılında ülkemize iletilmiştir. Türk tarafının Türkiye-Filipinler I. Dönem Karma Ekonomik
Komitesi (KEK) Toplantısı esnasında görüşülmek üzere, yeni bir taslak hazırlanmasına ilişkin
önerisi ise, 23 Mart 2009 tarihinde Filipinler tarafına iletilmiştir.
2) Hava Ulaştırma Anlaşması
21 Kasım 1993 tarihinde “Hava Ulaştırma Anlaşması” taslağımızın Filipinler tarafına
iletilmesiyle başlayan anlaşma süreci, Türkiye-Filipinler I. Dönem KEK Hazırlık Toplantısı
sonucunda imzalanan Mutabakat Muhtırası çerçevesinde, Türkiye’nin yeni taslağı 22 Aralık 2003
tarihinde Filipinler tarafına iletmesiyle ivme kazanmıştır. Taslağa ilişkin görüşler, Filipinler
tarafının Kasım 2009 tarihinde Ankara’da toplantı yapılmasına ilişkin teklifinin 13 Mayıs 2009
tarihinde ülkemize iletilmesiyle devam etmektedir.
3) Deniz Ulaştırma Anlaşması
Türk tarafınca hazırlanan “Deniz Ulaştırma Anlaşması” taslak metni, 20 Kasım 1993 tarihinde
Filipinler’e iletilmiştir.
4) Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Çerçeve Anlaşması'
“Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Çerçeve Anlaşması” taslağı, 9 Mayıs
2006 tarihinde Filipinler makamlarına iletilmiştir.
3) Savunma Sanayi İşbirliği Anlaşması
“Savunma Sanayi İşbirliği Anlaşması” taslağı, 2007 ocak ayında Filipinler makamlarına
iletilmiştir.
14
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
6) Serbest Ticaret Anlaşması
Avrupa Birliği ile ASEAN arasında 4-3 Mayıs 2009 tarihlerinde Siem Reap’ta yapılan
Ekonomi Bakanları Toplantısı sırasında iki örgüt arasında yürütülen Serbest Ticaret Anlaşması
(STA) görüşmelerin dondurulması kararı üzerine, ASEAN’ın eski üyeleriyle STA imzalanması
çalışmaları çerçevesinde, 02-06 Kasım 2009 tarihinde STA görüşmelerine başlanılması teklifimiz,
6 Ağustos 2009 tarihinde Filipinler tarafına iletilmiştir.
KEK Toplantısı
Türkiye-Filipinler I. Dönem KEK Hazırlık Toplantısı, 27-28 Temmuz 2003 tarihinde
Manila’da yapılmıştır.
KEK Hazırlık Toplantısında; ikili ticaretin artırılması için gerekli faaliyetler kararlaştırılmış,
iki ülke ihracatı geliştirme kuruluşları arasında bir çerçeve anlaşma taslağı üzerinde muhatabata
varılmış, Türk Standartları Enstitüsü’nün İşbirliği Anlaşma Taslağı Filipinler Ürün Standartları
Bürosu’na iletilmiş, 1999 yılında hazırlanmaya başlanan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi
Anlaşmasının imzalanması uygun bulunmuş, bayındırlık, enerji, çevre ve ormancılık, sağlık,
küçük ve orta ölçekli işletmeler, ulaştırma ve haberleşme ile müteahhitlik ve müşavirlik
alanlarında ekonomik ve teknik işbirliği yapılması kararlaştırılmıştır.
Türkiye-Filipinler I. Dönem KEK Toplantısı’nın Kasım 2009 tarihinde Manila’da yapılmasına
ilişkin Filipinler tarafının önerisi ülkemize iletilmiş olup, Türk tarafının cevabı beklenmektedir.
3.2.
TÜRKİYE-FİLİPİNLER DIŞ TİCARETİ
3.2.1. Türkiye ile Dış Ticaret Durumu
2000’li yıllardaki Türkiye-Filipinler ticaret verileri incelendiğinde; ticaret hacmimizin 2003
yılı hariç olmak üzere sürekli artığı ve özellikle 2003 ve 2004 yıllarında önemli artış kaydedildiği
görülmektedir. 2003 yılında dış ticaretimizdeki artış oranı, % 47.70 olmuş, 2004 yılında ise artış
oranı % 70.17 olarak gerçekleşmiştir. 2008 yılında Türkiye-Filipinler dış ticareti 239.7 milyon
ABD dolarına ulaşmıştır. 2009 yılının ilk yarısında iki ülke dış ticareti bir önceki yılın aynı
döneme göre % 41.26 oranında azalarak, 70.7 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
Filipinler’e ihracatımız düzenli bir seyir izlememekle birlikte, 2001, 2003 ve 2007 yılları hariç
olmak üzere artmıştır. Özellikle, 2003, 2004, 2006 ve 2008 yıllarında ihracatımızda önemli artış
kaydedilmiştir. 2008 yılında ihracatımız % 142.07 oranında artarak 97.4 milyon ABD dolarına
ulaşmıştır. 2009 yılının ilk altı ayında ise ihracatımız, Filipinler’in aynı dönemdeki ithalatının
önemli ölçüde düşmesinin (% 31,08) de etkisiyle % 42.13 azalarak 29.2 milyon ABD doları
olmuştur.
2000’li yıllarda Filipinler’den yapılan ithalat rakamlarımız incelendiğinde ise, 2008 yılı hariç
ithalatımızın artma eğilimde olduğu görülmektedir. 2000 yılında 28.6 milyon ABD doları olan
ithalatımız 2007 yılında 196.6 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2008 yılında ise, % 27.62
azalarak 142.3 milyon ABD doları olmuştur. 2009 yılının ilk yarısında ise ithalatımız önceki yılın
aynı döneme göre % 40.62 azalarak, 41.6 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
15
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
TABLO 4. İki Ülke Arasındaki Dış Ticaret Değerleri (Milyon Euro)
Yıl
İthalat
2000
2001
2002
2003
2004
2003
2006
2007
2008
28.333.337
33.981.973
43.377.318
39.337.934
111.868.193
117.331.793
130.298.142
196.333.074
142.236.329
İthalat
Artışı
(%)
2,48
26,01
21,11
36,67
87,83
4,88
11,03
30,83
-27,62
İthalat/
Genel
0,03
0,09
0,08
0,09
0,11
0,10
0,09
0,12
0,07
İhracat
Artışı
(%)
39,93
-18,87
19,64
79,12
31,80
-13,33
42,09
-7,33
142,07
İhracat
13.761.824
12.787.221
13.298.249
27.402.047
36.113.042
30.371.003
43.437.873
40.246.493
97.422.684
İhracat/
Genel
0,06
0,04
0,04
0,06
0,06
0,04
0,03
0,04
0,07
Dış
Ticaret
Dengesi
12.793.313
23.194.732
28.279.069
32.133.887
73.733.131
86.760.788
86.860.267
136.306.379
44.833.643
Dış
Ticaret
Hacmi
44.317.161
48.769.194
38.873.367
86.939.981
147.983.233
147.902.798
173.736.017
236.799.369
239.679.013
3.2.1.1. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’ye İhracat
2008 yılı içerisinde Filipinler’e yapılan toplam 97.4 milyon ABD doları ihracatımız
içerisindeki demir çelik ürünleri, 40.8 milyon ABD doları değeri ile ilk sırada yer almıştır. %
41.83 oranında gerçekleştirilen demir çelik ürünleri ihracatını, % 13.43 ile buğday unu, % 8.17 ile
dokuma, % 6.61 ile tütün ve % 1.83 oranıyla zeytinyağı takip etmiştir. Peynir altı suyu, traktör,
plastik borular, ilaçlar, alüminyum oksit ve hidroksit ile makarna ise, Filipinler’e ihraç ettiğimiz
diğer önemli ürünlerdir.
3.2.1.2. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’den İthalat
2008 yılında Filipinler’den ithal ettiğimiz ürünlerin başında % 17.64’lük oranıyla, kabuklu
hayvanlar ilk sırada yer almaktadır. Kabuklu hayvanların değeri toplam 142.3 milyon ABD doları
ithalatımız içerisinde 23.1 milyon ABD dolarını bulmuştur. % 8.09’luk oranıyla mercan benzeri
maddeler ile kabuklu hayvan döküntüleri ithalatımızda ikinci, % 7.30’luk oranıyla Hindistan
Cevizi, Brezilya ve Kaju Cevizi üçüncü sırada yer almıştır. Diğer önemli ithal ürünlerimiz ise,
tropikal meyveler, ekim amacıyla kullanılan tohum ve meyve, sakız, reçine, balıklar, kakao ile
meyve ve sebze suları’dır.
3.2.2. Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gerekli Genel Konular
3.2.2.1. Ticari Engeller
a. Antidamping, Korunma Önlemleri ve Telafi Edici Vergiler
Çin, Malezya, Endonezya ve Rusya’dan bazı ürünlerin ithalatında anti-damping vergisi
uygulanmaktadır.Filipinler bazı cam ürünleri, seramik yer döşemesi, ve duvar seramiği ithalatında
korunma önlemleri uygulamaktadır. Filipinler’in telafi edici vergi uyguladığı herhangi bir ürün
bulunmamaktadır.
16
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
3.2.2.2. İthalat Mevzuatı
a. Genel Olarak Gümrük Vergileri
Uygulanan gümrük vergileri, ithal edilen ürünün tarife sınıflandırmasına göre alınmaktadır.
Gümrük ürün sınıflandırmasında, ASEAN Armonize Nomenklatürü (AHTN) uygulanmaktadır.
Filipinler tarım ürünlerinde ortalama % 11.92, madencilik ürünlerinde ortalama % 2.33 ve
üretim sektörü için ortalama % 6.22, genel ortalama olarak ise, % 7.07 gümrük vergisi
uygulamaktadır.
b. KDV ve Diğer Vergileri
İthal edilen ürünler gümrük vergisinin yanı sıra % 12 oranında katma değer vergisine tabidir.
Otomobiller, benzin, tütün ve sigara, alkollü içecekler ve diğer bazı ürünlerde özel tüketim
vergileri uygulanmaktadır.
3.2.2.3. Genel Olarak Ticari Tanımlama Uygulamaları
a. Etiketleme
İthal edilen ya da yerel olarak üretilen mamul maddelerin etiketlerinde aşağıdakiler
aranmaktadır:
 Tescilli ticaret veya marka ismi,
 Usulüne uygun alınmış tescilli marka
 Usulüne uygun tescil edilmiş şirket ismi,
 Tüketim maddesinin imalatçısının, ithalatçısının ya da ambalajcısının Filipinlerdeki adresi
 İçindekiler ya da nelerden üretildiği
 Metrik sistemde sayısal değer, ağırlık veya ölçü olarak içindekilerin miktarı
 İmal ya da ithal ülkesi
Söz konusu genel zorunluluklara ek olarak bazı ürün gruplarında ek şartlar aranmaktadır.
b. Markalama
Filipinler fikri mülkiyet hakları hususunda mevzuatı Dünya Ticaret Örgütü TRIPS
Anlaşmasına uyumludur. Filipinlerde ticari faaliyette bulunan her tüzel kişinin telif hakkını,
markasını Filipinler Fikri Mülkiyet Ofisine tescil ettirmesi gerekmektedir. Bu sürece ilişkin
prosedür http://www.ipophil.gov.ph/ adresinden temin edilebilir.
Filipin hükümetinin fikri mülkiyet haklarının korunması amacıyla önemli adımlar atmış
olmasına rağmen uygulama zorlukları devam etmektedir.
c. Paket ve Ambalajlama
Nakliyesi hangi şekilde gerçekleşirse gerçekleşsin, ürünlerin mutlaka paketlenmiş olması
gerekmektedir. Ancak paketlemenin ayrıntıları ulaştırma, iklim, navlun, gümrük şartlarına göre
değişmektedir.
17
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
3.2.2.4. Ticarette Uygulanan Standartlar
Filipinlerde ürün ve ticaret standardizasyonu Ticaret ve Sanayi Bakanlığına bağlı Ürün
Standardı Genel Müdürlüğü’nün yetkisi altındadır. Söz konusu kurum, gerek Filipin ürünlerinin
kalite ve rekabetinin artırılması, gerekse tüketicinin korunması amacıyla standartların
geliştirilmesi ve uygulanması belgeleme vb. hususlarında faaliyet göstermektedir.
Ürün Standardı Genel Müdürlüğü ülkede ürün standardının geliştirilerek tüm sektörlerde
güvenilir
standartların oluşturulması amacıyla hazırlanmış olan Filipin Standardizasyon
Stratejisini yürütmekle görevlidir.
3.2.2.3. Serbest Bölgeler ve Mevzuatı
1993 tarihli Özel Ekonomik Bölge Yasası ile “Ecozone” olarak adlandırılan özel ekonomik
bölgeler oluşturulmasını sağlamıştır. Ecozone’ların tarım, sanayi, ticaret ve turizm alanlarında
merkezi hükümetten yardım almadan ve merkezi hükümetin müdahalesine de uğramadan kendi
yönetimleriyle bağımsız olarak geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Ecozone’lar, sanayi parkları, ihracata yönelik bölgeler, serbest ticaret alanları ve turizmeğlence merkezleri olarak dört gruba ayrılmaktadır. İhracata yönelik bölgelerde sermaye malları,
hammaddeler vergisiz olarak ithal edilebilmektedir. Serbest ticaret bölgeleri ise limanlar ve
havaalanları yakınlarında oluşturulmakta ve bu bölgelere getirilen mallar ithal vergisinden muaf
olmaktadır. Ancak bu bölgelerden serbest bölge dışına çıkartılan mallar gümrük vergisine tabidir.
3.2.2.6. Pazarlama ve Hizmetler
a. Perakende Piyasası
Filipin perakende piyasası 2006 yılında % 7 oranında büyümüştür. 2006 yılı perakende
satışları 31.9 milyar dolara ulaşarak GSMH’nın % 12’ünü oluşturmuştur. Toplam işgücünün %
18’ini istihdam eden sektörde 3.23 milyon kişi çalışmaktadır. Başkent Manila’nın dışında da
büyük alışveriş merkezleri açılmaya devam edilmektedir. 2002 yılında ancak % 60 oranında
yabancı ortaklık kabul eden sektörde, bugün % 100 oranında yabancı mülkiyetine izin
verilmektedir.
b. Dağıtım, Satış kanalları ve Başlıca Yayın Kuruluşları (Medya)
Filipin dağıtım ve satış kanalları sektörel olarak farklılıklar göstermektedir. Perakendecilere
yönelik tüketici malları distribütörler tarafından ithal edilmektedir. Sermaye malları ithalatı da
acenteler veya distribütörler tarafından yapılmaktadır. Pazar tecrübeleri nedeniyle yerel
acentelerle ya da distribütörlerle çalışmak ihracatçı açısından büyük kolaylık sağlamaktadır. Yerel
acenteler düzenli olarak alım ve ihale süreçlerini takip etmektedir.
Yabancı ihracatçıdan doğrudan alımlarda genellikle akreditif açılmaktadır. Bu anlaşmalarda,
yerel temsilci ya da acente satıştan komisyon almaktadır.
Yerel bir acente ile çalışmıyorsa, yabancı üreticilerin ülkeyi ziyaret ederek bir temsilci
seçmeleri gerekmektedir.
18
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Acenta/distribütör oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır.Yerli firmalar yabancı firmanın
ürününün pazara uygun olup olmadığını belirleyene kadar incelemelerde bulunurlar. Yabancı
üreticilerle onların Filipinli acente/distribütörleri arasında yapılan kontratlarda yer alan hususlar:
a. Genel Hükümler: Kontratın tarafları, süresi, iptal şartları, ürünlerin tanımı,
b. Üreticinin hak ve yükümlülükleri: Fesih şartları, satış ve teknik destek, satış şartları, vergi
yükümlülükleri, ürünlerin teslimi, fiyatlar vb.
c. Distribütörün hak ve yükümlülükleri:
Üreticinin çıkarlarının korunması, ödeme
düzenlemeleri, gümrükleme, satış sonrası hizmeti vb.
Filipin yasalarında acente/distribütör kontratlarının iptaline ilişkin bir
hüküm
bulunmamaktadır. Kontratlarda genellikle 30 günlük bir ihbar süresi bulunmaktadır.Standart
acente komisyonları genellikle yüzde 3 veya 10 arasında değişmektedir.
Acente/distribütörler küçük çaplı olabileceği gibi, oldukça büyük işletmelere de
rastlanmaktadır.
Filipinlerde temsilcilik arayan yabancı firmaların, özellikle temsilciliğin uygun stok
tutabilmeye yönelik mali güce sahip olup olmadığına, etkin bir satış sonrası hizmeti sunup
sunamayacağına ve Luzon, Mindanao ve Visayas bölgeleri gibi stratejik pazarlara erişip
erişemeyeceği hususlarına dikkat etmesi gerekmektedir.
3.3. FİLİPİNLER’İN YATIRIM AVANTAJLARI
a. Stratejik Konum: Asya Pasifik’teki merkezi konumu ülkeyi uluslararası hava ve
deniz taşımacılığının kesişme noktası yapmaktadır. Dünyanın en büyük express teslim hizmet
sağlayıcısı olan Filipinler, Asya’nın pek çok ticaret merkezine yakınlığı nedeniyle ilk Asya
Pasifik Merkezini Subiv Bay Serbest Limanını işletmiştir. Filipinler’den Asya’nın başlıca
şehirlerine dört saatten az bir sürede ulaşmak olasıdır.
b. Misafirperver Yaşam Tarzı: 1999 ve 2000 senesinde politik ve Ekonomik Risk
Danışmanlığı Ltd. Şirketinin - PERC yapmış olduğu araştırmaya katılanların çoğu yabancılar
için Asya’daki en rahat yaşanacak ülkenin Filipinler olduğunu belirtmişlerdir. Bunun nedeni
ülkenin yaşam tarzı, dünyaca tanınan kuruluşların ülkede var olması, eğlence ve hobi
merkezleri, ikamet seçeneklerinin bol olması ve yerli halkın sosyal mizaçlı olmasından
kaynaklanmaktadır.
c. Yüksek Eğitimli ve İngilizce Bilen Çalışanlar ve Yöneticiler: Ülkedeki verimli ve
teknolojiye uygun yeteneklere sahip olan İngilizce konuşan insan kaynağı farklı sektörlerdeki
firmalar tarafından çalıştırılmaktadır. Mühendislikte çalışan yetenekli ve mali açıdan uygunlardır.
Ülkede Kurulan firmalar kolaylıkla yetenekli yöneticiler bulabilmektedirler. Asya’da işlerini
geliştirmek isteyen firmalar enformasyon teknolojisi veya mühendislik firmaları Filipinli
profesyonellerin ve mühendislerin tasarım kapasitelerinden yararlanılabilir.
19
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
d. Liberal Ekonomi ve Yatırım Teşvikleri: İyi bir yatırım için Filipinler, liberal ekonomi,
karlı yatırım teşvikleri ve değerli hizmetler sunmaktadır. Ülke, ekonominin hemen her
sektöründe %100 yabancı sermayeye izin vererek ekonomisini yabancı yatırımına açmış
ve sayısız özel ekonomik bölgeyi ve sanayi ağırlıklı araziyi üreticilere tahsis etmiş ve
kurmuştur. Filipinler, hükümetin rolünü; özelleştirme, altyapıyı geliştirmek ve daha
önceleri hükümetin idaresi altında olan bazı hizmetlerde yaratıcı Yapı-İşlet-Devret
Modelleri ile özel sektör katılımına izin vererek yeniden yapılandırmıştır. Bu planın başarılı
olması nedeni ile bazı ülkeler tarafından uygulanmaktadır
e. Değiştirilmiş
Ekonomi
Ağırlıklı
Sektörler: Ülke
bankacılık,
sigorta,
telekomünikasyon, gemicilik ve perakende satış sektörlerini düzenleyerek piyasa ekonomisinde
tekelleşmiş düzeni ortadan kaldırmıştır.
f. Yatırımcıları Teşvik Eden Gelir Vergisi Oranı: Ticaret ve ihracat bölgelerinde
yerleşik firmalar gelir vergisi olarak toplam verginin % 3’ini ödemektedirler ve bu nedenle gelir
ergisi toplam %32’I azaltılmıştır. Ülke yerli ekonominin rekabet ortamında yaratmış olduğu
geniş ürün yelpazesi ile çok dinamik bir tüketici pazarı sunmaktadır.
g. Özel Ticaret Bölgeleri ve Serbest Bölgeler: Güneydoğu Asya’da yatırımcılar için en
cazip alanlardan bazıları popüler yatırım yerleri olan Subic Koyu Serbest ve Özel Ekonomik
Bölgesi (SBF) ile Clark Özel Ekonomi Bölgesidir (SCEZ). 67000 hektar üzerine kurulu,
600 geminin demirleyebildiği uluslararası limanına ek olarak SBF, yakın gelecekte özel
ekonomik endüstri, ticaret, finansal ve yatırım merkezi olma yönünde yol almaktadır. SBF
ve SCEZ’de kayıtlı bir şirket, burada yatırım yapmış olmanın avantajını birinci sınıf ticaret,
ikamet ve turizm hizmetiyle hissedecektir.
h. 100 Milyonluk Tüketici Pazarı: Yerli rekabetin olduğu ekonominin yaratmış olduğu
geniş ürün sunum yelpazesi ile Filipinler çok dinamik bir tüketici pazarı sunmaktadır.
3.4.
TÜRKİYE’NİN PAZARA GİRİŞ İMKANLARI
Filipinler, ucuz ve kalifiye iş gücü, liberal ekonomisi ve yüksek iç tüketim eğilimiyle
yatırımlar için elverişli bir ülkedir. Tüketimin iç üretim yoluyla karşılanma oranı düşüktür.
Ayrıca, ASEAN’a üye olan Filipinler’e yapılacak yatırımlar, ASEAN ülkeleri arasında
oluşturulması öngörülen serbest ticaret bölgesine de giriş imkanı sağlayabilecektir. Bu
nitelikleriyle Türk yatırımcılar için elverişli bir ülkedir. Özellikle küçük ve orta ölçekli
işletmelerimiz bakımından Filipinler’de ortak iş imkanları bulunmaktadır.
Bölgede rekabet son derece yoğun olmasına rağmen, gerek sanayi mallarımız, gerek tarım
ürünlerimiz açısından Filipinler cazip bir pazar olma özelliği taşımaktadır.
Mesafe uzaklığı ve karşılıklı bilgi eksikliğinden kaynaklanan ilgisizlik nedeniyle Filipinler ile
ticari ilişkilerimiz yeterli bir düzeye çıkarılamamıştır. Firmalarımızın Filipinler’de tanıtım
faaliyetlerini devam ettirmeleri zorunludur. Uzun vadeli programların sabırla uygulanması pazar
potansiyelinin değerlendirilmesi açısından ayrıca önem taşımaktadır.
20
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
İki ülke arasındaki ticaret hacmi mevcut yasal altyapı ve sorunsuz siyasi ilişkilere rağmen
gerçek potansiyelinin altında seyretmektedir. Bunda en önemli etkenin, Filipinler’in dış ticaretini
büyük ölçüde ASEAN ve APEC ülkeleriyle yapması, Türk işadamlarının ilgisinin, ABD, AB,
OECD ülkeleri, Rusya Federasyonu, komşu ülkeler ve Orta Asya Cumhuriyetleri pazarları
üzerinde yoğunlaşması, iki ülke arasındaki coğrafi uzaklık ve iş çevrelerindeki karşılıklı bilgi
eksikliği olduğu düşünülmektedir.
Bu ülkeye yönelik ihracatımızın geliştirilebilmesi için işadamlarımızın Filipinler’e gelerek
buradaki işadamları ve özel sektör çatı kuruluşları yetkilileriyle doğrudan temaslarda
bulunmalarının yararlı olacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda, hem ülkemizde hem Filipinler’de
düzenlenecek uluslararası ticaret fuarlarına her iki ülke firmalarının katılmalarının teşviki
önemlidir.
Filipinler’e gıda ve tekstil başta olmak üzere elektrikli aletler ve elektrikli ev cihazları,
kimyasal ürünler, plastik ürünler ile denizcilik ürünleri ihracatımızın artırılması için gerekli
potansiyel bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Filipinler’de altyapı işleri ülkemizin olanakları açısından ümit vermektedir. Bu
nedenle, inşaat malzemeleri ihracatımız bakımından bu ülkedeki olanakların araştırılmasında
yarar görülmektedir.
21
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
EK 1.
YARARLI ADRESLER
FİLİPİNLER’DEKİ KAMU KURUM VE KURULUŞLARI
Ticaret ve Sanayi Bakanlığı www.dti.gov.ph
Yatırım Kurulu www.boi.gov.ph
İhracatı Geliştirme Merkezi www.dti.gov.ph
Uluslararası Ticaret Heyetleri Merkezi www.citem.com.ph
Merkez Bankası www.bsp.gov.ph
Milli Ekonomi ve Kalkınma Kurulu www.neda.gov.ph
Tarımsal Reform Bakanlığı www.dar.gov.ph
Tarım Bakanlığı www.da.gov.ph
Tarımsal İstatistik www.bas.gov.ph
Milli Gıda Kurumu www.nfa.gov.ph
Eğitim Bakanlığı www.deped.gov.ph
Enerji Bakanlığı www.doe.gov.ph
Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı www.denr.gov.ph
Maliye Bakanlığı www.dof.gov.ph
Gümrükler Müdürlüğü www.customs.gov.ph
Dışişleri Bakanlığı www.dfa.gov.ph
Sağlık Bakanlığı www.doh.gov.ph
Çalışma Bakanlığı www.dole.gov.ph
Bilim ve Teknoloji Bakanlığı www.dost.gov.ph
Sosyal Refah ve Kalkınma Bakanlığı www.dswd.gov.ph
22
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Fikri Mülkiyet Hakları Merkezi www.ipophil.gov.ph
Ekonomik (Serbest) Bölgeler Merkezi www.peza.gov.ph
Ulaştırma Bakanlığı www.dotcmain.gov.ph
National Telecommunications Commission www.ntc.gov.ph
Milli İstatistik Ofisi www.census.gov.ph
Kalkınma Çalışmaları Enstitüsü www.pids.gov.ph
İstatistiki Araştirma ve Eğitim Merkezi www.srtc.gov.ph
Tarifeler Komisyonu www.tariffcommission.gov.ph
Bilgi Merkezi www.pia.ops.gov.ph
TİCARET VE SANAYİ ODALARI, BİRLİKLER
Philippine Chamber of Commerce and Industry (Filipin Ticaret Odası)
www.philippinechamber.com
Philippine Exporters Confederation (Filipin İhracatçılar Konferderasyonu)
www.philexport.ph
Cebu Chamber of Commerce and Industry (Cebu Ticaret Odası)
www.cebu-chamber.com
Makati Business Club (Manila Makati İş Klubü) www.mbc.com.ph
Philippine Association of Pearl Producers and Exporters ( Filipin İnci Üreticileri ve İhracatçıları
Birliği) www.jewelmer.com
Cebu Furniture Industries Foundation, Inc. (Cebu Mobilya Sanayicileri Kuruluşu)
www.cebuexhibition.com / www.furniturecebu.com
Chamber of Furniture Industries of the Philippines (Filipin Mobilya Sanayicileri Kuruluşu)
www.pifshow.com
Association of Filipino Franchisers, Inc., (Filipin Franchising Birliği)
www.filfranchisers.com
23
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Motor Vehicle Parts Manufacturers Assn. Of the Phils (Otomobil Parçaları Üreticileri Birliği)
www.mvpmap.com
Cebu Costume Jewelry and Fashion Accessories Association (Cebu Mücevherat ve Moda
Aksesuarları Birliği) www.cebufame.com.ph
Cebu Gifts, Toys and Houseware Association (Cebu Hediye, Oyuncak ve Ev Aletleri Birliği)
www.cebugth.com
Association of Negros Producers (Negros Üreticiler Birliği)
www.anp-philippines.com
Philippine Chamber of Handicraft Industries (Filipin El Sanatları Odası)
www.pchi.com.ph
American Chamber of Commerce of the Philippines (Filipinler Amerikan Ticaret Odası)
www.amchamphilippines.com
Australian-New Zealand Chamber of Commerce of the Philippines, Inc.,
(Filipinler Avustralya-Yeni Zelanda Ticaret Odası) www.anzcham.com
British Chamber of Commerce of the Philippines (Filipinler İngiliz Ticaret Odası)
www.bccphil.com
Le Club French Business Association of the Philippines (Filipinler Fransız Ticaret Odası)
www.leclub-fcc.org
Federation of Filipino-Chinese Chambers of Commerce and Industry,
(Filipin-Çin Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu) www.ffcccii.com.ph
Korean Chamber of Commerce of the Philippines, Inc., (Filipinler Kore Ticaret Odası)
www.kccp.ph
Canadian Chamber of Commerce of the Philippines (Filipinler Kanada Ticaret Odası)
www.cancham.com.ph
Taiwan Chamber of Commerce & Industry (Tayvan Ticaret ve Sanayi Odası)
www.twchamphil.org
24
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
EK 2
FİLİPİNLER’DE YIL İÇİNDE DÜZENLENEN FUARLAR
Fuar
E-Services Global Sourcing Conference and
Exhibition
www.e-servicephils.com
Philippine International Furniture Show
www.pifshow.com
Cebu X
www.cebuexhibition.com
National Trade Fair
www.citem.com.ph/ntf
WorldBex
www.worldbex.com
Manila F.A.M.E. International
www.manilafame.com
International Food Exhibition
www.ifexphilippines.com
Bio-Search
www.biosearch.com.ph
PHILBEX
www.worldbex.com
WOFEX
www.wofex.com
Ay ve yer
Sektör
Organizatör
Şubat/Manila
Bilgi ve İletişim
Teknolojileri (ICT)
Ticaret ve Sanayi
Bakanlığı
Şubat/Manila
Mobilya
Mart/Cebu
Mobilya
Mart/Manila
Mart/Manila
General Consumer
Products
İnşaat ve yapı
malzemeleri
Nisan ve Ekim/
Manila
Hediyelik eşya
Mayıs/Manila
Gıda
Mayıs/Manila
Mayıs/Manila
Kişisel bakım
ürünleri, sağlık, spa
İnşaat ve yapı
malzemeleri
Filipinler Mobilya
Sanayicileri Odası
Cebu Mobilya
Sanayicileri
Kurumu
Department of
Trade and Industry
Worldbex Services
International
Ticaret ve Sanayi
Bakanlığı
Ticaret ve Sanayi
Bakanlığı
Ticaret ve Sanayi
Bakanlığı
Worldbex Services
International
Premier Events
Plus Group
Trade Information
Marketing and
Exhibition Inc.
Ağustos/Manila
Gıda
Eylül/Manila
Gıda
Philhome and Build con
Eylül/Manila
İnşaat yapı ve
kamyon ve ağı
ekipman
makinaları
Agrilink/Foodlink 2007
www.bar.gov.ph
Ekim/ Manila
Gıda
Tarım bakanlığı
Sanayi ürünleri
'Global-Link
Marketing &
Management
services, Inc.
İnşaat ve Yapı
Global-Link
Marketing &
Management
services, Inc.
Asian Food Expo
www.bed2bath.com/afex2007/default.htm
Manufacturing Technologies Cebu
www.globallinkph.com
Phil Construction
www.globallinkph.com
Haziran/Cebu
Kasım/Manila
25
FİLİPİNLER
ÜLKE RAPORU
Manila International Autoshow
www.manilaautoshow.com
Nisan/Manila
Philippine Logistics Expo
www.adexhibit-inc.com/phil_logistics
Mayıs/Manila
Philippine International Food and Beverage
Fair
www.tradecoinc.com
Mart/Manila
Gıda ve İçecek
The TOPS Show
www.globallinkph.com
Şubat/Davao
Bilgi teknolojisi
Ağustos/Manila
Kalıp makineleri
Powertrends
www.leverageinternational.com
Eylül/Manila
Enerji
Manufacturing Technology World Series
www.globallinkph.com
Eylül/Manila
Teknoloji,
donanaım ürünleri,
yarı iletkenler
Health World Expo
www.globallinkph.com
Ekim/Manila
Sağlık, ilaç, diş ve
bakım ürünleri
Motorshow Cebu International
motorshowcebu@gmail.com
Ekim/Cebu
Otomobil
Refrigeration Philippines
www.globallinkph.com
Kasım/Manila
Soğutma
teknolojileri, klima
Cebu Food Expo
www.globallinkph.com
Haziran/Cebu
Gıda ve paketleme
Philippine Die and Mold Convention
26
Otomobil ve
parçaları
Lojistik,
paketleme,
ulaştırma
malzemesi
Ad Exhibit
Incorporated
Trade Advertising
Exhibitions and
Conventions
Global-Link
Marketing and
Management
Services
MAI Managment
Philippines
Leverage
International
Global-Link
Marketing and
Managment
services
Global-Link
Marketing and
Managment
services
Motorshow
International, Inc.
Global-Link
Marketing and
Management
Services
Global-Link
Marketing