öğretmen kılavuz kitabı okul öncesi

ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI
OKUL ÖNCESİ
2 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
BİR DERSİN İŞLENİŞ AŞAMALARI
Bir dersin işleniş aşamaları giriş, gelişme ve sonuçlandırma olmak üzere
üç kısımdan oluşur. Bu aşamaların içinde de değişik aşamalar uygulanabilir.
Bir veya iki ders saatinin düzenlenmesinde aşağıdaki sıra takip edilebilir:
GİRİŞ ETKİNLİKLERİ
ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI | OKUL ÖNCESİ
1. Dikkat Çekme
Öğretmen sözel uyarıcı olarak öğrencilerin gelişim özelliklerine ve kazandırılacak davranışlara göre derse giriş yaparken konuyla ilgi kurulabilecek günlük bir örnek olay, anı, fıkra anlatılabilir. Bir problem durumundan
söz edilebilir. Cevabı dersin sonraki bölümlerinde olan dikkat çekici sorular
sorularak “bunların cevabını bu dersi dikkatle takip ettikten sonra verebileceksiniz” denebilir. Sorular kazandırılacak hedef davranışın seviyesine göre
seçilmelidir. Görsel uyarıcı olarak konu ile ilgili bir afiş, tepegözle yansıtılan
ilginç bir şekil, grafik, şema veya slayt gösterimi ile derse başlanabilir. Hem
görsel hem de sözel uyarıcılar bir arada sunulabilir. Bunun için dramatizasyon, oyun, rol oynama yöntemleri kullanılabilir, sesli ve görüntülü video
filmler gösterilebilir. Gösterilen film veya slaytlar en can alıcı yerlerinden
kesilerek sorularla öğrencilerin dikkatleri çekilebilir. Bu etkinliklerin süresi
4-5 dakikayı geçmemelidir. Görsel ve sözel uyarıcıların aynı anda kullanılması diğerlerine göre daha dikkat çekicidir. Bunlardan başka dersin girişinde sessiz kalınarak da dikkatler çekilebilir. Ders süresi içinde öğrencilerin
dikkatlerine süreklilik kazandırmak için zaman zaman kasıtlı yanlışlıklar
yapılabilir.
2. Güdüleme
Bu aşamada derste yapılacak etkinlikler hakkında bilgiler verilerek öğrencilerin merak ve ilgileri çekilebilir. İşlenecek konuyla ilgili olarak öğrencilerin bildikleri bilgilere zıt fikirler ortaya atılarak bir problem durumu
oluşturulabilir. Öğrencilere derste edinecekleri bilgi ve becerilerin hayatta
ve sonraki derslerde ne işe yarayacağının örnekleriyle ortaya konulması
öğrencileri öğrenmeye istekli kılar.
ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI | OKUL ÖNCESİ | 3
3. Hedeften Haberdar Etme
Öğrencilerin derste nelerin öğretileceğinin, öğrenilenlerin nerelerde
kullanılacağının söylenmesidir.
4. Giriş
Hedeflere ulaşmada gerekli olan ön koşul öğrenmeleri hatırlatmak. (Bilinenden bilinmeyen ilkesi) Yeni öğrenecekleri ile daha önceden bildikleri
arasında ilişki kurması amaçlanır.
GELİŞTİRME ETKİNLİKLERİ
Gelişme bölümü derste verilmek istenen davranışların tamamının kazandırılacağı aşamadır. Bu aşamada, öğrencinin yaşına, cinsiyetine, psikolojisine, hazır bulunuşluğuna, değerlerine, eğitim biliminin verilerine uygun olarak tüm etkinlikler gerçekleştirilmelidir.
Gelişme aşamasında seçtiğimiz etkinliklerde belirlediğimiz öğretim yöntem ve teknikleri kurallara uygun olarak uygulanabilir. Seçilen yöntemlere
uygun ders araç gereçleri kullanılmalıdır. Öğrenciye yeteri kadar uyarıcı,
ipucu, pekiştireç, geri bildirim vb. verilmelidir. Gelişme aşamasında bir iki
defa ara özet yapılabilir. Yine bu aşamada çok kısa olarak biçimlendirme ve
yetiştirmeye yönelik (soru cevap vb. tekniklerle) değerlendirme yapılarak
öğrencinin neyi ne kadar öğrendiği belirlenir. Eksikler varsa tamamlanarak
derse devam edilir.
SONUÇ ETKİNLİKLERİ
Dersin kapanış aşamasında son özet, tekrar güdüleme ve değerlendirme etkinlikleri yapılır. Değerlendirme yapılırken dersin hedeflerinin ne kadar gerçekleştiğini öğrenmek için sorular sorulur. Varsa eksikler ve öğrenci
soruları cevaplandırılarak, bir sonraki dersin konusu söylenerek ve ödevler
verilerek ders bitirilir.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ÜNİTE 1
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ
GENEL BİLGİLER
ÜNİTE 1 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER | 5
ÜNİTE 1
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ
GENEL BİLGİLER
KONULAR
ÒÒ Güneş Işınları ve Dünya
ÒÒ İklim Nasıl ve Neden Değişir?
AMAÇ
İklim değişikliği kavramını anlamak. Hava durumu ve iklim kavramlarını
anlar ve aralarındaki ilişkiyle farkı kavrar.
KAZANIMLAR
•
Hava durumu ve iklim kavramlarının tanımını yapar.
•
Hava durumu ile iklim arasındaki farkı bilir ve ilişkileri açıklar.
•
Dünyada birbirinden farklı iklim tipleri olduğunu bilir.
•
Bir bölgenin ikliminin, orada yaşayan bitki ve hayvan türlerini etkilediğini bilir.
•
İklimin bölge halkının yaşam biçimini etkilediğinin farkına varır.
•
Hava olaylarını ve iklim etmenlerini fark eder.
•
İklimlerin değişimini ve fiziksel sebeplerini açıklar.
•
İklim değişikliği ile küresel ısınma kavramları arasındaki ilişkiyi açıklar.
6 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİK 1.1
NASIL BİR DÜNYADA YAŞIYORUM?
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Hava, hava durumu, iklim, sıcak-soğuk.
Gerekli Malzemeler
Hava durumu çarkı (güneşli hava, karlı hava, yağmurlu hava, rüzgârlı hava,
bulutlu hava), müzik, müzik çalar.
Uygulama
ÜNİTE 1
Öğretmen, hava durumu (güneşli hava, karlı hava, yağmurlu hava, rüzgârlı
hava, bulutlu hava) çarkını hazırlar. Öğretmen, müziği açtığı zaman herkes müziğin ritmine göre dans eder. Müzik durduğunda öğretmen çarkın
gösterdiği hava durumuna uygun yönergeler verir. Örneğin; çark yağmurlu havayı gösteriyorsa öğretmen şimdi hep beraber aynı anda şemsiyelerimizi açıyoruz yönergesini verir. Tüm çocuklar aynı anda şemsiye açma
öykünmesi yapar ve oldukları yerde donarlar. Müzik açıldığında yeniden
müziğin ritmine uygun dans ederler. (Çark güneşli havayı gösterdiğinde
tüm çocuklar aynı anda güneşlenme öykünmesi yapar vb.)
•
En çok hangi havalarda gezmeyi seversiniz?
•
Güneşli havalarda neler yaparsınız?
•
Yağmurlu havalarda nasıl giyinirsiniz?
•
Biri size yaşadığın yerde bugün hava durumu nasıl diye bir soru sorsa
ona ne cevap verirsiniz?
•
Hiç televizyondan hava durumu ile ilgili program izlediniz mi?
•
Hava durumu nedir? gibi sorular sorulur. Çocuklara hava durumu ile
ilgili bilgiler verilir. (Hava durumunun belli bir yerde herhangi bir mevsimdeki günlük hava koşulu olduğu söylenir.)
ÜNİTE 1 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER | 7
ETKİNLİK 1.2
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Kutup iklimi, çöl iklimi, sıcak-soğuk, daire, çember.
Gerekli Malzemeler
Kutup ayısı, kutup tilkisi, penguen, deve, çöl tilkisi, deve kuşu şeklinde kolyeler (her canlının kolyesi en az 2 çocukta olacak şekilde), çocuk sayısının
bir eksiği kadar daire şeklinde kesilmiş karton, makas, müzik, müzik çalar,
çöl ve kutuplarla ilgili resim.
Uygulama
Çocuklar bir kesenin içinden kutuplarda ve çöllerde yaşayan canlıların resimlerinin ( kutup ayısı, kutup tilkisi, penguen, deve, çöl tilkisi, deve kuşu)
bulunduğu kolye seçer. Çocuklara kolyelerindeki canlılar olacakları söylenir. Çocuk sayısının bir eksiği kadar daire şeklinde kesilmiş fon kartonlar
çember oluşturacak şekilde yere yapıştırılır. Çocuklar fon kartonların üzerinde çember oluşturduktan sonra bir çocuk çemberin ortasına geçer ve
ebe olur. Ebe, çemberdeki çocuklara çeşitli yönergeler verir. Örneğin ebe
“Kutup ayıları yer değiştirsin” dediğinde kutup ayısı kolyesi takan çocuklar
kendi aralarında yer değiştirir. Ebe ise o sırada boş bir daire kapmaya çalışır.
Ortada kalan ebe olur. (“Kutup tilkileri yer değiştirsin”, “Develer yer değişirsin”, “Penguenler yer değiştirsin”, “Deve kuşları yer değiştirsin” “Çöl tilkileri
yer değiştirsin” şeklinde çocukların kolyelerinde bulunan canlıların isimleri
ebe tarafından söylenir.) Ebe “Çölde yaşayan ve kutuplarda yaşayan canlılar
yer değiştirsin” dediğinde tüm çocuklar kendi aralarında yer değiştirir.
Çocuklara yaşadıkları yerlere göre 2 gruba ayrılmaları söylenir. Kutup canlılarının tarafı kutup, çöl canlılarının tarafı çöl olur. Gruplar bir koridor oluşturacak şekilde karşılıklı eşleşerek (kutuplarda yaşayan canlının karşısında
çölde yaşayan canlı olacak şekilde) dizilirler. Öğretmen eline bir marakas
alır. Çocuklar marakas sesini duyduklarında karşılıklı olarak eşleşen çocuklar kolyelerindeki canlıların rolüne girer. Kendilerini, yaşadıkları yeri ve ya-
8 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
şadıkları yerde hava durumunun nasıl olduğunu eşlerine anlatır. Tüm grup
canlandırmaya aynı anda başlar. Marakas sesini tekrar duyduklarında öğretmenin omzuna dokunduğu ikili eşler canlandırmalarını sunar.
Canlandırmaların ardından çocuklarla çember oluşturulur. Çemberin ortasına çöl ve kutuplarla ilgili resimler koyulur. Çocuklarla resimler incelenir. Resimler arasındaki benzerliklere ve farklılıklara bakılır. Resimde o gün
hava durumunun nasıl olduğuna dikkat çekilir. Çocuklara;
•
Kutuplarda yaşayan develer, deve kuşları ve çöl tilkileri olarak ne hissettiniz?
•
Çölde yaşayan kutup ayıları, penguenler, kutup tilkileri olarak ne hissettiniz?
•
Çölde o gün hava durumu nasıldı?
•
Kutuplarda o gün hava durumu nasıldı?
•
Bir kutup ayısına yaşadığın yerde hangi iklim var sorusu sorulsa ne cevap verir?
•
Bir deveye yaşadığın yerde hangi iklim var sorusu sorulsa ne cevap verir?
•
İklim nedir? soruları sorulur ve çocuklara iklim, çöl ikliminin ve kutup
ikliminin özellikleri hakkında bilgi verilir.
Yılın büyük bir çoğunluğunda karlarla ve buzlarla kaplı olan kutupların iklimi değişse ve çöller kadar sıcak olursa ne olur? Oradaki canlılar ne yapar?
ÜNİTE 1
“Çöllerin iklimi değişse ve çöller kutuplar gibi karlarla ve buzullarla kaplı
olursa ne olur? Oradaki canlılar ne yapar?” soruları sorulur.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ÜNİTE 2
SERA ETKİSİ VE İKLİM
DEĞİŞİKLİĞİ
ÜNİTE 2 | SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ | 11
ÜNİTE 2
SERA ETKİSİ VE
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
KONULAR
ÒÒ Sera Etkisi
ÒÒ Sera Gazları
ÒÒ İklim Değişikliğine Sebep Olan Etmenler
AMAÇ
Sera etkisini ve sera gazlarının hangi özelliğinin bu etkiye sebep olduğunu anlamak. İnsan kaynaklı ve doğal kaynaklı etmenlerin iklim üzerindeki
etkisini incelemek.
KAZANIMLAR
• Sera etkisi kavramını ve sera gazlarını bilir.
• Sera etkisine yol açan nedenleri bilir.
• İnsanların yaptıkları faaliyetlerin doğal döngüler üzerindeki etkisini
fark eder.
• Karbon döngüsünü açıklar.
• Karbon döngüsünün öneminin farkına varır.
• Karbondioksitin bir sera gazı olduğunu bilir. Atmosferde karbondioksitin miktarındaki artış ile sıcaklık değişimleri arasındaki ilişkiyi
kurar.
• Gelişmiş ülkelerin atmosferdeki karbondioksit düzeyine katkısının
geçmiş dönemlerden bu yana diğer ülkelere oranla neden daha fazla olduğunu bilir.
12 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİK 2.1
DÜNYA’DAN MEKTUP
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Temiz-kirli, sıcak-soğuk, atık.
Gerekli Malzemeler
Çocuk sayısı kadar ormanda, suda ve havada kirlilik ile ilgili resimler, 3 farklı
renkte fon karton (beyaz, mavi, yeşil).
Uygulama
ÜNİTE 2
Öğretmen sınıf panosuna beyaz, mavi ve yeşil olmak üzere 3 adet fon karton asar. Öğretmen her çocuğa çevre kirliliği ile ilgili bir resim verir ve resimlerin Dünya tarafından onlara gönderildiğini söyler. Dünya’nın onlardan
resimleri incelemelerini, resimde gördüklerini arkadaşlarına sunmalarını
ve panoda uygun yere yerleştirmelerini istediğini söyler. (Orman kirliliği ve
ormansızlaştırma ile ilgili resimler, hava kirliliği ve neden olan etkenler ile
ilgili resimler, su kirliliği ve su kirliliğe neden olan etkenler ile ilgili resimler.)
Çocuklar onlara verilen resimleri inceler. Sırayla her çocuk elindeki resmi
alarak panonun önüne gelir. Arkadaşlarına resminde neler olduğunu, buna
kimlerin neden olduğunu ve bunu engellemek için neler yapılabileceğini
sunar. Çocuktaki resim orman kirliliği ile ilgili ise resmi yeşil kartona asar, su
kirliliği ile ilgili ise mavi kartona, hava kirliliği ile ilgili ise beyaz kartona asar.
Öğretmen elindeki mektubu çocuklara gösterir. Mektubun kimden gelmiş olabileceğini çocuklara sorar ve cevaplarını alır. Çocuklara mektubun
Dünya’dan geldiği söylenir. Dünyanın mektubu çocuklara okunur.” Sevgili
çocuklar resimleri incelediğiniz için sizlere teşekkür ederim. Sizlerinde gördüğü gibi çöpler sulara ya da ormanlara atılıyor, evlerde kömür yakılıyor,
orman yangınları çıkartılıyor, arabalardan ve fabrikalardan egzoz dumanları çıkıyor. Bunlar ormanları, denizleri, okyanusları ve havayı kirletiyor. İnsanlar ağaçlara zarar veriyor. Ben daha temiz bir nefes almanız için havayı
onlarla temizliyorum ve onlardan yardım istiyorum. Onlar olmadan bunu
ÜNİTE 2 | SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ | 13
tek başıma yapamam. Gerekli önlemleri almazsak, bu kirlilik iklim değişikliğine neden olur. Yani insanların yaşadığı bazı yerler ya çok soğuk oluyor ya
da çok sıcak olabilir. Havalar çok sıcakken birden soğur ve çok üşüyebiliriz
ya da çok soğukken birden ısınabilir ve çok terleyebiliriz. Şiddetli yağışlar
ve fırtınalar oluşabilir. Bundan dolayı bazı yerlerde hiç bir bitki yetişmeyebilir tıpkı çöllerdeki gibi. Kutuplarda buzullar eriyebilir ve dünya gittikçe
ısınabilir. Bu durum kuşlara, balıklara, sincaplara, kutup ayılarına, develere,
penguenlere ve daha birçok canlıya zarar verebilir. Sizlerinde yardımına
ihtiyacım var. Sizden bir söz almak istiyorum. Bugün öğrendiklerinizi birilerine anlatmanızı istiyorum. Bu kişi en sevdiğiniz arkadaşınız, anneniz, babanız, büyük anneniz ya da büyük babanız olabilir hiç fark etmez. Ama lütfen
birilerine anlatın. Sizlerin daha temiz bir dünyada yaşamasını diliyorum.”
Çocuklara;
•
Dünya şimdi ne düşünüyor olabilir?
•
Çevremizi neler kirletiyor?
•
Çevremizi temiz tutmak için neler yapmalıyız?
•
İklim değişikliğini önlemek için neler yapabiliriz?
•
Bugün öğrendiklerinizi kime anlatmayı düşünüyorsunuz?
•
Bugün öğrendiğin en farklı bilgi ne? soruları sorulur.
14 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİK 2.2
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Temiz-kirli, atık, çevre.
Gerekli Malzemeler
Çocuk sayısı kadar ormanda, suda ve havada kirlilik ile ilgili resimler, 3 farklı
renkte fon karton (beyaz, mavi, yeşil), müzik, müzik çalar.
Uygulama
ÜNİTE 2
Çocuklarla çember oluşturulur. Müzik eşliğinde öğretmenin verdiği yönergelere uygun hareket edilir. (Gökyüzündeki bir kuş sürüsü gibi hep beraber uçuyoruz. Yemyeşil ormanların olduğu bir şehrin üzerinden geçiyoruz.
Derin derin nefes alarak temiz havayı içimize çekiyoruz ve uçmaya devam
ediyoruz. Bacalarından siyah dumanlar çıkan bir fabrikanın üzerinden uçuyoruz. Dumanlar her yeri kapladı gözlerimiz yanıyor, önümüzü görmekte
zorlanıyoruz ve öksürüyoruz. Buradan uzaklaşmak için daha hızlı uçuyoruz.
Dumanlardan dolayı boğazımız yanıyor. Yutkunmakta zorlanıyoruz. Ohh
oradan uzaklaştık. Çok fazla taşıtın olduğu bir şehrin üzerinden uçuyoruz.
Taşıtlardan çıkan egzoz dumanlarının kokusu burnumuza geldi. Çok kötü
kokuyor. Buradan hızlıca uzaklaşalım. Az ilerde bir orman var. Oraya doğru
uçalım ve ormanın içinde akan nehirden su içelim. Yavaşça aşağıdaki nehre doğru uçuyoruz. Şaşkınlık içinde nehre bakıyoruz. Çünkü nehrin içi atık
dolu. Plastik şişeler, piller, cam şişeler, poşetler, elbiseler, kâğıtlar, metaller
ve daha bir sürü şey. Yıllardır içinde dinlendiğimiz, oyun oynadığımız ve
içindeki nehirden su içtiğimiz orman çöp içinde kalmış. Üstelik burada çok
kötü bir koku var. Şimdi buradan uzaklaşalım.)
Çocuklarla çember oluşturularak oturulur. Çocuklara;
• Fabrikanın üstünden uçarken neler hissettiniz?
• Orman neden kirlenmiş?
• Atıkları oraya kim atmış olabilir?
• Siz o ormanda yaşayan canlılar olsaydınız ne hissedersiniz?
• Bunların çevreye zararları neler? gibi sorular sorulur.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ÜNİTE 3
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR
VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ
ÜNİTE 3 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ | 17
ÜNİTE 3
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR
VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ
KONULAR
ÒÒ Tarıma Etkileri
ÒÒ Buzulların Erimesi ve Küçülmesi
ÒÒ Deniz Seviyesinde Yükselme
ÒÒ Aşırı Hava Olayları
ÒÒ İnsan Sağlığına Yönelik Tehditler
AMAÇ
İklim değişikliğinin olası etkilerini tartışmak.
KAZANIMLAR
• İklim değişikliğinin etkilerini açıklar, irdeler ve değerlendirir.
• İklim değişikliğinin doğaya ve insan yaşamına olan farklı etkilerini
ve doğurabileceği sonuçları bilir.
• Küresel ortalama sıcaklık artışının deniz ve okyanusların ısınmasına,
genleşmesine ve buzulların erimesine neden olduğunu bilir, sonuçlarını açıklar.
• Olağan dışı hava olayları ile iklim değişikliğinin ilişkisini kurar.
• İklim değişikliği ile bu olayların sıklığının veya şiddetinin artabileceğini bilir.
• İklim değişikliğinin insan sağlığına doğrudan ve dolaylı etkilerinin
nedenlerini açıklar.
• Ölümlere varan sonuçlar doğuracağının farkına varır.
• Deniz seviyesinin yükselmesinin şehirleri, yaşadığımız bölgeleri, karasal alanları, alçak konumlu kıyıların iç kesimlerini ve tarım alanlarını nasıl etkileyeceğini açıklar.
18 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİK 3.1
BUZULLARIMIZ ERİMESİN
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Buzul, kutup, dünya, erime.
Gerekli Malzemeler
5 adet kutup ayısı resimli kolye, 5 adet fok resimli kolye, 5 adet penguenresimli kolye, çocuk sayısı kadar beyaz fon karton, müzik, müzik çalar.
Uygulama
Öğretmen çocuklara kutup ayısı, fok, penguen (kutuplarda yaşayan canlılar) şeklinde kolyelerin içinde bulunduğu bir keseden bir kolye seçtirir. Çocuklara kolyelerin üzerindeki canlıların ortak özelliğini sorar.
ÜNİTE 3
Öğretmen yere çocuk sayısı kadar beyaz fon karton serer. Öğretmen çocuklara “Bizler kutuplarda yaşayan canlılarız. Buzulların üzerinde oyun oynamayı çok seviyoruz. Şimdi hep beraber en çok sevdiğimiz oyunu oynayacağız. Ben müziği açtığım zaman sizler buzulların üzerinden suyun içine
zıplayacaksınız. Suyun içinde müziğin ritmine göre dans edeceğiz. Müziğin
sesi kapandığında ise herkes bir buzul parçasının üzerine zıplayacak ve olduğu yerde donacak. Çünkü hepimiz çok acıkmışız. Bize doğru gelen balıklar sesimizi duyup kaçabilir” yönergelerini verir. Oyun müzik bitene kadar
oynanır.
Oyunun ikinci aşamasında öğretmen çocuk sayısının bir eksiği kadar beyaz
fon karton kalacak şekilde yerden birer tane karton eksiltir. Öğretmen çocuklara “Dünya ısındığı için buzullarımız erimeye başladı. Artık her birimizin üzerinde oyun oynayacak, balık yakalayacağımız bir buzul parçası yok.
Ben müziği açtığım zaman sizler buzulların üzerinden suyun içine zıplayacaksınız. Suyun içinde müziğin ritmine göre dans edeceğiz. Müziğin sesi
kapandığında ise herkes bir buzulun üzerine zıplayacak ve olduğu yerde
donacak. Çünkü çok acıkmışız. Bize doğru gelen balıklar sesimizi duyup
kaçabilir. Buzul parçasının üzerinde olmayan kişi (kutup ayısı, fok veya penguen) ise buzul parçası eridiği için oyundan çıkacaktır” yönergesini verir.
Oyun en son 3-4 çocuk kalana kadar devam ettirilebilir.
ÜNİTE 3 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ | 19
ETKİNLİK 3.2
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Orman tahribatı, fabrika, taşıt, fosil yakıt, su ve enerji tasarrufu.
Gerekli Malzemeler
5 adet orman tahribatıyla ilgili resim, 5 adet fabrika, taşıt ve fosil yakıtlar ile
ilgili resim, 5 adet su ve enerji tasarrufuna uygun olmayan resim, 3 adet A4
boyutunda zarf.
Uygulama
Öğretmen çocuklara ”Günler geçtikçe kutuplarda sıcaklıklar artıyordu. Kutup ayıları, penguenler ve fokların buzulları hızla eriyordu. Yiyecek bulamıyorlardı, buzulların üzerinde çocukları ile birlikte oyun oynayamıyorlardı
ve yavruları bu durumdan zarar görüyordu. Bu durumu bilge kutup ayısı,
bilge penguen ve bilge fok araştırmaya başlamışlar. Bu duruma yani küresel ısınmaya neden olan olayları araştırmaları sonucunda bulmuşlar. Sizlere
elimde gördüğünüz zarfları göndermişler. Sizlerden kutupta yaşayan canlılar olarak zarfların içindekileri dikkatle incelemenizi ve bu duruma sebep
olan insanlara hepinizin mesaj göndermesini istiyorlar. Mesajımızı video
ile ileteceğiz, insanlara neleri yanlış yaptıklarını, bunlardan bizlerin nasıl
zarar gördüğü ve neler yapmaları gerektiğini anlatacağız. Bakalım bizler
foklar, kutup ayıları ve penguenler olarak duygu ve düşüncelerimizi nasıl
ifade edeceğiz? Şimdi herkes kolyesindeki canlıya göre grubuna geçsin”
yönergelerini verir. Öğretmen zarfın üzerinde bulunan kutup ayısı, fok ve
penguen resmine göre zarfları gruplara verir. Gruplara canlandırmaya hazırlanmaları için gerekli süre verilir. Gruplar hazır olduğunda sırayla canlandırmalarını sunarlar.
• Kutup ayıları grubunun zarfında, havanın ve toprağın temizlenmesine
katkı sağlayan ağaçların bulunduğu ormanların tahribatı ile ilgili resimler vardır.
• Penguenler grubunun zarfında, fabrika, taşıt ve fosil yakıtları ile ilgili
resimler vardır.
• Foklar grubunun zarfında, su ve enerji tasarrufuna aykırı durumlar ile
ilgili resimler vardır.
20 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİK 3.3
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Küresel ısınma, göl, kutup, orman.
Gerekli Malzemeler
Kalın bant, orman göl ve kutup resimleri.
Uygulama
Öğretmen, çocuklara oyun oynayacaklarını söyler. Öğretmen, salonu kalın
bant ile üçe böler. Salonun bir tarafı orman, bir tarafı göl, bir tarafı da kutuplar olarak düzenlenir ve mekanlara uygun fotoğraflar asılır. Öğretmen
çocuklara “göl” dediğinde çocuklar gölün olduğu tarafa “orman” dediğinde
ormanın bulunduğu tarafa “kutuplar” dediğinde ise kutupların bulunduğu
tarafa gider. “Küresel ısınma” dediğinde ise herkes yerinde kalır. Şaşıran çocuklar oyundan çıkar. Öğretmen “küresel ısınma- göl-kutuplar- orman” gibi
farklı örüntüler oluşturarak yönergeler verir. Çocuklar yönergelere uygun
olarak mekânda konumlanırlar.
ETKİNLİK 3.4
Uygulama
ÜNİTE 3
Sürece yönelik aşağıdaki sorular sorulabilir;
•
İklim değişikliğine neden olan olaylar nelerdir?
•
Küresel ısınma nedir?
•
Küresel ısınma için arkadaşlarımıza ve ailemize neler söyleyebiliriz?
•
Kutup ayısı (penguen, fok) rolünde iken neler hissettiniz?
•
Buzul parçanız eridiğinde ne hissettiniz?
•
Arkadaşlarınızın buzul parçaları eridiğinde ve oyunu az sayıda oynadığınızda ne hissettiniz? (En son kalan 3-4 çocuğa bu soru sorulabilir.)
•
Günlük hayatımızda doğadaki canlıların ve bizlerin iklim değişikliğinden zarar görmemesi için ne yapmalıyız?
ÜNİTE 3 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ | 21
ETKİNLİK 3.5
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Resim
Kavramlar
İklim değişikliği, kutup
Gerekli Malzemeler
4 adet kraft kağıdı
Uygulama
Her gruba 1 adet kraft kağıdı verilir. Kraft kağıdı bir çizgi ile ortadan ikiye
ayrılır. Çocuklara kâğıdın bir tarafına iklim değişikliği konusunda insanlar
önlem alırsa kutuplarda olabilecekleri, diğer tarafında ise önlemler alınmazsa kutuplarda olabilecekleri resimlemeleri istenir.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ÜNİTE 4
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN
TÜRKİYE’YE ETKİLERİ
ÜNİTE 4 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ | 23
ÜNİTE 4
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN
TÜRKİYE’YE ETKİLERİ
KONULAR
ÒÒ İklim Değişikliği Türkiye’yi Nasıl Etkileyecek?
AMAÇ
İklim değişikliğinin ülkemizdeki olası etkilerini ve karşılaşabileceği sorunları fark etmek.
KAZANIMLAR
•
İklim değişikliğinin Türkiye’yi ve yaşadığı bölgeyi nasıl etkileyeceğini irdeler.
•
İklim değişikliği nedeni ile kendi bölgesinde karşılaşabileceği sorunların farkına varır.
•
Türkiye’de ilkim değişikliğinin etkileri ile bazı hastalıkların riskinin
artabileceğinin ve daha sık görülmeye başlayabileceğinin farkına
varır.
•
İklim değişikliği sonucunda, bazı türlerin ve yaşam alanlarının yok
olma tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu fark eder.
•
Ürünlerin nerede ve nasıl yetiştiğini, sofraya gelene kadar geçirdiği
aşamaları, doğal kaynakları ve iklimi etkilediğini bilir.
24 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİK 4.1
DÜNYADA YAŞAMAK İSTİYORUZ
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
İçinde-Dışında, Altında-Üstünde, Canlı-Cansız
Gerekli Malzemeler
İklim değişikliği nedeni ile risk altında bulunan canlıların (kutup ayısı, panda, fil, kaplumbağa, balina, penguen) kolyeleri, düdük.
Uygulama
ÜNİTE 4
Çocuklar bir kesenin içinden iklim değişikliği nedeni ile risk altında bulunan canlıların (kutup ayısı, panda, fil, kaplumbağa, balina, penguen) resimlerinin bulunduğu kolye seçer. Her kolyeden en az 2 tane bulunmasına
dikkat edilir. Çocuklardan biri ebe seçilir. Ebe olan çocuk her zaman “iklim değişikliği” der ve yakaladığı kişinin elini tutar ve iklim değişikliği ağı
oluşmaya başlar. Kovalanan çocuklar iklim değişikliği nedeniyle sayılarının azalmasını istemeyen canlılardır ve iklim değişikliğine yakalanmamak
için öğretmenin belirlediği sınırlar içinde kaçarlar. İklim değişikliği ağının
sadece iki başındaki çocuklar, diğer çocukları yakalayabilirler. Kovalanan
çocuklar iklim değişikliği ağının altından geçemezler. İklim değişikliği ağı
koparsa diğer çocukları yakalayamazlar. Oyun bu şekilde öğretmenin düdük sesi ile bitirmesine kadar devam eder. Hangi canlıların iklim değişikliği
ağına yakalanmadığına bakılır.
ÜNİTE 4 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ | 25
ETKİNLİK 4.2
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
İklim değişikliği
Gerekli Malzemeler
Çiçek resimleri (gül, papatya, menekşe, lale), arı maskeleri, İklim değişikliğinin etkileri nedeniyle yok olma tehlikesi altındaki canlı türleri ile ilgili slayt.
Uygulama
Sınıfta sandalyelerle bir çember oluşturulur. Tüm sandalyelerin üstüne bir
çiçek resmi (gül, papatya, menekşe, lale) yapıştırılır. Çocuklara arı maskeleri dağıtılır. Çocuklar müzik açıldığında çemberin içinde arılar gibi dans
ederler. Müzik durduğunda ise bal yapmak için çiçek kapacaklar. Öğretmen
müzik açtığında bir çiçek türünün bulunduğu sandalyeyi çıkarır. Öğretmen
sandalyeyi çıkarırken her defasında “İklim değişikliği nedeniyle bir çiçek
daha yok oldu” der. Konacak çiçeği kalmayan arılar oyundan çıkar, çünkü
bal yapmak için konacak çiçekleri yok. İklim değişikliği nedeniyle çiçekler
zarar görüyor ve yok oluyor. Arılara bal yapmak için kullanacakları çiçek
kalmamıştır. Oyundan çıkan çocuklar diğer arıları gözlemlemek için öğretmene yardım eder.
Öğretmen iklim değişikliğinin etkileri nedeniyle yok olma tehlikesi altındaki canlı türleri ile ilgili slayt hazırlar ve çocuklara sunar. Çocuklara;
•
Çiçekler azaldığında arı olarak neler hissettiniz?
•
İklim değişikliği ağından kaçarken ne hissettiniz?
•
Canlıların yok olmaması için neler yapabiliriz?
•
Hangi canlılar yok olabilir? vb. sorular sorulur.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ÜNİTE 5
ÇÖZÜM
ARAYIŞLARI
ÜNİTE 5 | ÇÖZÜM ARAYIŞLARI | 27
ÜNİTE 5
ÇÖZÜM
ARAYIŞLARI
KONULAR
ÒÒ İklim Değişikliği ile Küresel Mücadele
ÒÒ Türkiye’de İklim Değişikliği ile Mücadele
ÒÒ Bireysel Olarak Alınabilecek Önlemler
AMAÇ
İklim değişikliğinin küresel bir sorun olduğunu ve çözüm için ülkelerin,
iş dünyasının, sivil toplum kuruluşlarının ve bireylerin hep birlikte hareket
etmesi gerektiğini anlatmak. İklim değişikliği ile mücadele için yapılabilecekler konusunda bireylerin düşünmesini sağlamak.
KAZANIMLAR
• İklim değişikliği ile mücadeleye birey olarak katkıda bulunabileceğinin farkına varır.
• Doğru tüketim alışkanlığı ve tasarruf kavramlarını bilir.
• Kendi yaşantısında iklim değişikliği ile mücadele için gerekli adımları atar.
• Çevresindekileri bilgilendirir ve teşvik eder.
• Enerji tasarrufu yaparak iklim değişikliği ile mücadele çabalarına
katkı sağlayacağını bilir ve uygular.
• İklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamaya yönelik çözümlerin
önemini bilir. İklim değişikliği ile mücadele ve çözüm için geniş kitlelerin bilinçlendirilmesinin ve katılımın gerektiğini fark eder.
28 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİK 5.1
BEN NE YAPABİLİRİM?
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Geri Dönüşüm, Tasarruf.
Gerekli Malzemeler
Sandalye
Uygulama
Sandalyeler ile çember oluşturulur. Çocuklara doğruysa kalk yanlışsa otur
oyunu oynanacağı söylenir. Burada çocuklara iklim değişikliğine karşı alınabilecek bireysel önemler ile ilgili yönergeler verilir.
•
Odadan çıkarken ışıkları kapatmak
•
Dişlerimizi fırçalarken suyu kapatmak
•
Plastik şişeleri denize atmak
•
Enerji dostu ampuller kullanmak
•
Su akıtan muslukları tamir etmemek
•
Televizyonu kapattıktan sonra fişini çekmemek vb.
ÜNİTE 5
İklim değişikliğine karşı alınabilecek önlem doğru ise çocuklar ayağa kalkar. Yanlış ise sandalyede oturur. Şaşıran çocuk oyundan çıkar.
ÜNİTE 5 | ÇÖZÜM ARAYIŞLARI | 29
ETKİNLİK 5.2
Etkinlik Süresi: 40 dakika
Etkinlik Türü: Drama
Kavramlar
Geri Dönüşüm, Atık.
Gerekli Malzemeler
Mavi, yeşil, sarı, kırmızı renklerde yaka kartları, 4 adet kutu, atık materyaller,.
Uygulama
Çocuklar bir kesenin içinden yaka kartı seçerler. Yaka kartlarının (kırmızı,
sarı,yeşil,mavi) rengine göre dört farklı gruba ayrılırlar. Öğretmen her gruba bir kutu verir ve çocuklar yaka kartlarının rengine göre kutuyu boyar.
Kutular boyandıktan sonra yan yana koyulur. Çocuklara geri dönüşüm ile
ilgili bilgiler verilir ve geri dönüşüm işareti tanıtılır. Her grup kutusuna geri
dönüşüm işaretini yapıştırır. Çocuklarla birlikte kutuların rengine göre hangi tür atıkların atılacağına karar verilir. Her kutunun üstüne atılacak atık türünün resmi yapıştırılır. Öğretmen önceden bir kutunun içinde biriktirdiği
atıkları (plastik şişeler, plastik kapaklar, cam şişeler, metal kutular, kağıtlar,
peçete ruloları vb.) sınıfa getirir. Çocuklarla birlikte atıklar ayrıştırılır. Her çocuk sırayla atık maddelerden birini alıp ait olduğu kutunun içine atar.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ
ETKİNLİKLERDE KULLANILACAK
GÖRSELLER