BAŞ-BOYUN LENF NODLARI Dr. Yusuf Öner GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ RADYOLOJİ A.D. ANKARA LENFATİK SİSTEM • Lenfatik sistem farklı bölgelerdeki lenf nodlarından geçerek, lenf sıvısını venöz sisteme taşıyan ince kanallardan meydana gelir. LENFATİK SİSTEM LENFATİK DOKU • Diffüz Lenfatik Doku – Kapsül yok – Tüm organların bağ-destek dokusu içinde yer alır. • Lenfatik Nodüller - Kapsül yok - Oval şekilli - Tek veya kümeler • Lenfatik Organlar – Kapsüllü – Lenf nodları, Dalak, Timüs LENFATİK NODÜLLER • Solunum, Üriner, Üreme ve sindirim sistemi mukozal yüzeylerinde tek veya gruplar halinde bulunur. – – – – MALT: Mucosa associated lymphoid tissue İleum da Peyer tabakası Tonsiller Appendiks L. NODÜLLER:TONSİLLER • Farenks müköz membranı altında yerleşik lenfoid dokudur. • Gruplanmış büyük lenfoid nodüllerdir. • İlk savunma hattı – Palatin tonsiller (lat OF duvarı) – Nazofarengeal tonsiller (adenoid) – Lingual tonsil LENFATİK ORGANLAR • Primer Organlar – Kırmızı kemik iliği – Timus • Sekonder Organlar – Lenf nodları – Dalak LENF NODU • Lenf Nodları Vücuttaki temel lenfoid organdır • İki temel Fonksiyonu vardır Filtrasyon (makrofajlar) Immün sistem aktivasyonu (Lenfositler) • Histolojik olarak iki ana bölgeden olusur Korteks (Hücresel olarak aktif kesim) Medulla (lenfatik sıvı genis sinüzoidler içerisinde dolaşır) LENF NODU • Lenf Nodları Vücuttaki temel lenfoid organdır • İki temel Fonksiyonu vardır Filtrasyon (makrofajlar) Immün sistem aktivasyonu (Lenfositler) • Histolojik olarak iki ana bölgeden olusur Korteks (Hücresel olarak aktif kesim) Medulla (lenfatik sıvı genis sinüzoidler içerisinde dolaşır) Kapsül Kortikal sinüs Subkapsüler sinüs Lenfoid follikül Trabekül Nodun ven- arteri Medüller Kord LENF NODU BAŞ-BOYUN LENFATİKLERİ • Tüm vücudumuzda 800 lenf nodu vardır.Bunların 300 tanesi baş-boyun bölgesindendir. • Boyun lenfatik sistemi yüzeyel ve derin olmak üzereikiye ayrılır. • Yüzeyel zincir boyun fasyalarının ilk tabakasını delerek derin zincire drene olur • Derin servikal lenf nodlarının eferentleri juguler trunkusu oluştururlar. Sağ boyunda sağ lenfatik duktus olarak; sol boyunda da duktus torasikusa katılarak int.juguler ven ve subklavian ven birleşim yerine dökülürler BAŞ-BOYUN LENFATİKLERİ Sınıflama: • Rouviere’nin sınıflaması (1938) Boyunun anatomik üçgenleri • Shah’ın sınıflaması (1981), • American Joint Committee on Cancer (AJCC) American Academy of Otolaryngology-Head Neck Surgery (AAOHNS-1991) BOYUN LENFATİKLERİNİN “LEVEL” BÖLÜNMESİ (AAOHNS1991) BOYUN LENFATİKLERİNİN “LEVEL” BÖLÜNMESİ (AAOHNS-1991) • Level 1: Submandibular, submental. • Level 2: Internal jugular (Kafa tabanı – Karotid bifurkasyon) • Level 3: Internal jugular (Carotid bifurkasyon – omohyoid) • Level 4: Internal jugular (Omohyoid – Klavikula) • Level 5: Posterior Üçgen • Level 6: Paratrakeal paratiroid. • Level 7: Superior mediastinum. Seviye 1: Submandibular/Submental • Mylohyoid kas altında • Hyoid üstünde, Submandibuler bez anteriorunda Lengele et al Radiotherapy Oncol 2007 Seviye 1: Submandibular/Submental • Alt dudak, ağız tabanı, bukkal mukoza, dil, gingiva, nazal kavite, paranazal sinüsler Lengele et al Radiotherapy Oncol 2007 Seviye 2: Jugulodigastrik(A), Acc. Spinal(B) • Kafa tabanından hyoid kemik alt sınırına. • SM bez arka sınır posterioru • SCM arka sınır anterioru Seviye 2: Jugulodigastrik(A), Acc. Spinal(B) • Nazofarenks, orofarenks (yumuşak damak), Tonsil, dil kökü, supraglottis Seviye 2: Jugulodigastrik(A), Acc. Spinal(B) • Nazofarenks, orofarenks (yumuşak damak), Tonsil, dil kökü, supraglottis Seviye 3: Orta Juguler • Hyoid kemik alt sınırından krikoid ark inferioruna • CM arka sınır anterioru Seviye 3: Orta Juguler • Larenks, dil kökü kaudal sınırı Seviye 4: Alt Juguler • Krikoid kıkırdak tabanından klavikula seviyesine • SCM arkası ile ant. Skalen kas posterolateral sınırını birleştiren hat anterioru. Karotid laterali. Seviye 4: Alt Juguler • Hipofarenks, subglottis, trakea superioru, tiroid bezi. Seviye 5 • SCM posteriorunda kafa tabanından klavikulaya • Trapezius ön köşe anterioruna • 5a:Krikoid inferioruna Seviye 5 • SCM posteriorunda kafa tabanından klavikulaya • Trapezius ön köşe anterioruna • 5b:Klavikula seviyesine Seviye 5 • SCM posteriorunda kafa tabanından klavikulaya • Trapezius ön köşe anterioruna Seviye 5 • Skalp, kulak, nazofarenks, GİS Seviye 6: Visseral nodlar • Hyoid gövde inferiorundan manubriuma • Karotid arterler arasında Retrofarengeal lenf nodları • Kafa tabanına 2 cm mesafede İCA medialinde • Lateral: Kafa tabanından orofarenkse • Medial: Kafa tabanından hipofarenkse Retrofarengeal lenf nodları • Nazofarenks, arka farengeal duvar, yumuşak damak Parotid lenf nodları • Deri, göz kapağı, kulak, EAK, burun kökü • Lenfoma, sarkoid B-B tm Lenf Nodu Yayılımı • Çoğu metastaz seviye 1-3 • En yüksek olasılık ipsilateral lenf noduna • B-B tm lenf nodu metastazları tutarlı ve genellikle öngörülebilir bir seyir takip eder. NEDEN GÖRÜNTÜLÜYORUZ? • Lenf nodu tutulumunu göstermek Klinik olarak No boyunların % 20 si görüntülemede N+ • Lenfatik yayılım baş-boyun tümörlerinde önemli prognostik faktör • Tedavi planının belirlenmesi -Boyun diseksiyonu -Radyoterapi -Kemoterapi NEDEN GÖRÜNTÜLÜYORUZ? NX: Bölgesel lenfnodu yayılımı değerlendirilemez N0: Bölgesel lenfnodu yayılımı yok N1: İpsilateral, tek (<3cm) N2a: İpsilateral, tek (3-6 cm) N2b: İpsilateral, çok sayıda (<6 cm) N2c: Bilateral veya kontrlateral (<6 cm) N3: 6 cm den büyük metastatik LAP İpsilateral LAP →%50 nüks Bilateral LAP → %75 nüks NEDEN GÖRÜNTÜLÜYORUZ? • Lenf nodu tutulumunu göstermek Klinik olarak No boyunların % 20 si görüntülemede N+ • Lenfatik yayılım baş-boyun tümörlerinde önemli prognostik faktör • Tedavi planının belirlenmesi -Boyun diseksiyonu -Radyoterapi -Kemoterapi NEDEN GÖRÜNTÜLÜYORUZ? • Tedavi Planı – Boyun diseksiyonu – Radyoterapi – Kemoterapi DİSEKSİYON NÜKS ORANI N0 124 2% N1 31 0% N>2 (DİS) 27 26% N>2 ( DİS + RT) 43 7% EVRE Byers RM: Modified neck dissection. A study of 967 cases from 1970 to 1980. Am J Surg 1985 Oct; 150(4): 414-21