Bölüm

•  Herbirkimyasalelement,atomçekirdeği
içerisindekiprotonsayılarıveyaatomnumarası(Z)
ilekarakterizeedilir.
•  Verilenbirelemen:ntümatomlarındaproton
sayılarıaynıolmasınarağmen,nötronsayıları(N)
değişebilir.Bunedenle,bazıelementlerinatomları
ikiveyadahafazlafarklıatomkütlelerinesahip:r
vebunlarizotopolarakadlandırılır.
•  Birelemen:natomağırlığıdoğalolarakmeydana
gelenizotopatomlarınınatomkütlelerinin
ortalamaağırlığınaeşiErveatomikkütlebirimi
(a.k.b)atomağırlığıhesaplamalarında
kullanılabilir.
•  Birelemen:natomağırlığıveyabirbileşiğin
molekülağırlığıa.k.bcinsindenmalzemenin
atomu(molekülü)veyakütlesidikkatealınarak
belirlenir.Bunagöre,birmolmaddede6,023×
1023(Avogadrosayısı)kadaratomveyamolekül
vardır.
•  Ondokuzuncuyüzyılınikinciyarısında,kaNlarda,
elektronlarileilgilibirçokolayınklasikmekaniğegöre
açıklanamayacağıanlaşılmışNr.Dahasonrakuantum
mekaniğiolarakbilinen,atomveatomalN
sistemlerinikontroledenbirprensipgeliş:rilmiş:r.
•  Kuantummekaniğininilkolarakortayakoyduğuolgu
basitleş:rilmişBohratommodelidir,burada
elektronlarınatomçekirdeğietraQndafarklı
yörüngelerdedöndüklerivarsayılmaktavebir
elektronunkonumubulunduğuyörüngeyegöre
tanımlanmaktadır.
•  Elektronlarileilgilibazıolaylarıaçıklamada
yetersizkalanBohrmodelininbazıönemli
sınırlamalarasahipolduğuanlaşılmışNr.Bununiçin
elektronunhemdalgahemdeparçacıközelliğini
gösterdiğidikkatealınarak,dalga-mekanikmodeli
ortayaaNlmışNr.Bumodelle,birelektronun
konumu,çekirdeketraQndadeğişikbölgelerde
bulunmaih:malindendahaçok,belirlibir
yörüngedehareketedenbirparçacıkolarak
düşünülmüştür.
•  Dalgamekaniğimodelinegöre,biratomdaherbir
elektron,kuantumsayısıolarakadlandırılandört
parametreylebelir:lir.
•  Öncekibölümdeözellikleelektronların
bulunabileceğienerjiseviyelerielektron
konumlarıincelenmiş:r.Elektronlarınbuenerji
seviyelerineyerleşmeşekillerinibelirlenmesinde
birbaşkakuantum-mekanikkavramı,Pauli
dışlamaprensibikullanılır.Buprensip,birenerji
seviyesindezıtspinliikielektrondanfazla
elektronunbulunamayacağınızorunlukılmaktadır.
•  Bütünelektronlarendüşükenerjiseviyelerine
yerleş:klerinde,atomunendüşükenerji(taban)
durumundaolduğusöylenir.
•  Biratomunelektrondizilişiveyayapısı,buenerji
seviyelerininelektronlarcanasılişgaledildiğini
gösterir.
Devamediyor…
•  Öncelikle,valanselektronları,endışyörüngede
bulunanelektronlarolduğubelir:lmelidir.Bu
elektronlarçokönemliolupatomvemolekül
kümelerinioluşturmakiçinatomlararasında
bağlarınoluşmasınısağlar.
•  Bütünelementlerelektronyapılarınagöreperiyodik
tablodasınıflandırılır.
•  Periyodiktablodangörülebileceğigibi,elementlerin
çoğumetalolaraksınıflandırılabilir.Bunlar,birkaç
valanselektronunuvermekabiliye:nesahip
olduklarından,elektropoziDfelementlerolarakifade
edilir.
•  Ayrıca,periyodiktablonunsağındakilerelektronegaDf
elementlerdir;diğerbirifadeyle,nega:fiyon
oluşturmakiçinkolaylıklaelektronalırveyabazen
elektronlarıdiğeratomlarlapaylaşırlar.
•  Netenerjieğrisindekiminimumnokta,eğrider0denge
mesafesinekarşılıkgelir.Ayrıca,buikiatomiçinbağ
enerjisiE0,atomlarıbirbirlerindensonsuzmesafeye
uzaklaşNrmakiçingerekliolanenerjiolup
Şekil2.8b’degörüldüğügibi,minimumnoktadaki
enerjiyekarşılıkgelir.
•  KaNlardaiyonik,kovalentvemetalikolmaküzereüç
farklıbirincilbağveyakimyasalbağbulunur.
•  İyonikbağbelkidetanımlanmasıenkolayolan
bağ:pidir.Bubağ,periyodiktablodametalikve
metalikolmayan(ametal)elementlerin
oluşturduğubileşiklerdebulunurlar.
•  Atomlararasıbağçekimkuvvetlerikulombtürü
kuvvetlerdir;yanipozi:fvenega:fiyonlar,net
elektrikyüküileoranNlıolarakbirbirleriniçeker.
•  Kovalentbağda,komşuikiatomelektronlarını
ortaklaşakullanmaksure:ylekararlıelektron
yapılarınıoluşturduklarıvarsayılmaktadır.
•  Kovalentbağyapısınıoluşturanikiatom,bağ
oluşumunaenazbirelektronkadarkatkıda
bulunmaktavepaylaşılanelektronlarınherikiatoma
aitolduğudüşünülmektedir.
•  Birincilatombağlarınınsonuncusuolanmetalikbağ,
metalvealaşımlarındabulunanbirbağtürüdür.
•  İkincil,vanderWaalsveyafizikselbağlar,birincilveya
kimyasalbağlaranispetendahazayı^ırlarvebunların
bağenerjileri10kJ/mol(0,1eV/atom)
mertebesindedir.
•  İkincilbağkuvvetleriatomsalveyamoleküleait
dipollerdenkaynaklanır.
•  Hidrojenbağıikincilbağlarınözelbir:piolup,
bağınbileşenlerindenbirisihidrojenmoleküllüise
butürbağoluşur.
•  Bazımoleküllerdepozi:fvenega:fyüklü
bölgelerinsimetrikolmayandağılımındandolayı,
kalıcıdipolmomentlerimevcubur,buşekildeki
moleküllerepolarmoleküladıverilir.
•  Yaygınolanbirçokmolekül,kuvvetlikovalentbağ
ilebirbirinebağlanmışatomgruplarındanoluşur.
Bukapsamaçi^atomlubasitmoleküllerin(F2,O2,
H2vs.)yanısıraçoğubileşiklerde(H2O,CO2,HNO3,
C6H6,CH4vs.)girmektedir.