2. Abdülhamit Dönemi
advertisement
II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ AHMET ARSLAN Saltanat Süresi (1876 – 1909) 19. YÜZYIL OSMANLI İMPARATORLUĞU II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI VE DEMOKRATİKLEŞME ÇABALARI (1839-1861) (1861-1876) (1876’da 93 gün) 2.Mahmut’un oğlu 2.Mahmut’un oğlu Abdülmecit’in oğlu Tanzimat döneminde Batı’yı daha yakından sonra tanıyan başa Abdülmecit öldükten Osmanlı aydınları yetişti. geçen Abdülaziz, Genç Osmanlılar Avrupa’da eğitim gören, Fransız İhtilali’nin tarafından tahttan indirildi ve yaydığı fikirlerden etkilenen bu aydınlar yerine 5.Murat padişah oldu. Genç Osmanlılar (Jön Türkler) olarak adlandırılır. (1876 – 1909) V.Murat’ın akli dengesinin bozuk olduğu anlaşılınca Meşrutiyeti ilan edeceğine söz veren kardeşi II.Abdülhamit tahta çıkarıldı. Osmanlı – Rus savaşı (1877-78) (93 Harbi) Rûmi Takvime 1) Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü Rusya, Osmanlı’yı destekleyen Fransa’nın Almanya’ya göre 1293 yılında yenilmesiyle güçler dengesinin bozulması ağır bir yenilgiye uğrattı. yapıldığı için Osmanlı’nın istemesi 2) Rusya’nın Parisateşkes antlaşması’ndaki, “93 Karadeniz’de donanmaHarbi” bulundurmamasıyla ilgili üzerine Ayastefanos Antlaşması maddeyi tanımadığını belirtmesi. imzalandı (3 Mart 1878). denilmiştir. AYASTEFANOS ANTLAŞMASI (3 Mart 1878) 1) Büyük Bulgaristan Krallığı kurulacak bu krallığa asıl Bulgaristan ile Makedonya ve Bu antlaşmayla Doğu Rumeli eyaletleriBalkanlardaki bağlanacak, Rusya’nın Ermeni sorunuiçin güçlendiği 2) Bosnakonumu ve Hersek’e özerklik verilecek, ilkİngiltere, kez uluslar arasıAvusturya bir belgede Fransa, 3) Almanya Sırbistan,antlaşmanın Karadağ ve Romanya bağımsız ve uygulanmasına yer aldı. olacak, engel oldu. Bunun üzerine 4) Osmanlı Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek, Berlin Antlaşması imzalandı. 5) Girit ve Ermenilerin bulunduğu yerlerde ıslahatlar yapılacak. Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878) 1) Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız oldu. 2) Bulgaristan’a verildi. Buözerklik antlaşma ile İngiltere, Osmanlı’nın dağılması hızlandı. 3) Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya; Doğu Beyazıt Berlin Antlaşması’ndan sonra Osmanlı Devleti’ne bırakıldı. Almanya’ya yakınlaşma süreci başladı Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü 4) BosnaveHersek Osmanlı toprağı ilk sayılacak “Ermeni Sorunu” kez ancak yönetimi,geçici olarakPolitikasından Avusturya’ya bırakılacaktır koruma ortaya çıktı. vazgeçti. 5) Girit ve Ermenilerin oturdukları yerde ıslahatlar yapılacaktır. Diğer Siyasi Gelişmeler İngiltere Doğu Akdeniz’deki güvenliği için Kıbrıs’ı işgal etti. (1878) Fransa Cezayir’in güvenliğini sağlamak için Tunus’u işgal etti. (1881) İngiltere Mısır’ı işgal etti. (1882) Yunanlılar Girit’i işgal etti ve Girit’e özerklik verildi.(1897) Bosna-Hersek Avusturya’ya bağlandı(1908) Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.(1908) II. Abdülhamit Dönemi Demokratikleşme Hareketleri Bir hükümdarın başkanlığı altındaki parlamento idaresine Meşrutiyet (1876 – 1909) (Meşruti Krallık) I. Meşrutiyet denir. (23 Aralık 1876) 19. yüzyıl Osmanlı’da azınlık ayaklanmalarının arttığı ve Avrupalı devletlerin Osmanlı’yı kapitülasyonlar sayesinde sömürgeleştirmeye çalıştığı bir dönemdir. Mithat Paşa Ziya Paşa Namık Kemal Şinasi Ali Suavi Bu dönemde Avrupa’da eğitim görmüş “Genç Osmanlılar”(Jön Türkler) diye anılan bir grup, Osmanlı Devleti’nin bu olumsuz durumdan ancak Meşruti yönetime geçerek kurtulabileceğini savunmaktaydı. II.Abdülhamit Genç Osmanlılar’ın desteğiyle, Meşrutiyet’i ilan edeceğine söz veren II.Abdülhamit tahta çıkarıldı. Mithat Paşa II.Abdülhamit, Genç Osmanlılar I. Meşrutiyet ile; hareketini destekleyen Mithat Devletin yönetim şekli değişti. Kanunuesasi Osmanlı’nın Paşa’yı sadrazamlığa getirdi ve onun Halk ilk kez yönetime katıldı. başkanlığında bir komisyon ilk yazılı anayasasıdır. Anayasal yönetime geçildi. “Kanunuesasi’yi hazırladı. Çiftpadişah meclistarafından Bu anayasa sistemi uygulandı. yürürlüğe kondu.(23 Aralık 1876) Osmanlıcılık; Osmanlı Devleti’ni oluşturan bütün milletleri hürriyet, adalet, eşitlik ölçüleri içinde bir arada tutup, Osmanlılık duygusu ile “Osmanlı toplumu”nu oluşturmaktır. Bu düşünce Balkan milletlerinin isyan ederek ayrılmasıyla geçerliliğini kaybetmiştir. I. Meşrutiyet’in ilanında etkili olan temel fikir akımı “Osmanlıcılık” tır. KANUNUESASİ YASAMA YÜRÜTME 1) Padişah YARGI Mahkemeler 2) Bakanlar Kurulu Mebusan Meclisi (Halk tarafından seçilen milletvekilleri) Ayan Meclisi (Padişah tarafından belirlenen milletvekilleri) Mebusan Meclisi’nin Açılışı (19 Mart 1877) Kanunuesasi’nin Amacı 1) Azınlıkları yönetime katarak azınlık ayaklanmalarınıPanislavizm, ve Rusya’nın panislavizm çabalarını engellemek, 2) Rusya’nın Balkanlardaki tüm Slav ırkını bir çatı altında Osmanlı’yı dağılmaktan kurtarmak, toplama düşüncesidir. 3) Avrupa devletlerinin Osmanlı’nın iç işlerine karışmasını önlemektir. Kanunuesasi’ye Göre; Yasama yetkisi Mebusan ve Ayan meclisine aittir. II. Abdülhamit Osmanlı-Rus savaşını Yürütme yetkisi padişah ve bakanlar kuruluna aittir. gerekçe göstererek anayasanın kendisine hakkı kullanıp Bakanlar verdiği kurulu padişaha karşı sorumludur. Mebusan Meclisi’ni süresiz kapattı.(14 Şubat 1878) Padişah meclisi açma ve kapama yetkisine sahiptir. İstibdat Dönemi II. Abdülhamit mutlak otoritesini güçlendirmek için 1877-78 Osmanlı-Rus savaşını gerekçe göstererek parlamentoyu kapattı ve Kanunuesasi’yi yürürlükten kaldırdı. II.Meşrutiyet’in ilanına kadar geçen döneme “İstibdat Dönemi” denir. Bu Dönemde; Osmanlı büyük toprak kayıplarına uğradı. 1881’de Duyunuumumiye (Genel Borçlar İdaresi) kurularak Osmanlı ekonomisi dışa bağımlı hale getirildi. II.Meşrutiyet ve 31 Mart Olayı II.Abdülhamit’in İstibdat dönemine son vermek isteyen aydınlar “İttihat ve Terakki Cemiyeti”ni kurdular (1889). Bu cemiyet aynı zamanda Osmanlı’yı dağılmaktan kurtarmayı ve Osmanlı içindeki bütün halkı birleştirmeyi amaçlıyordu. II. Meşrutiyet Türkçülük; Bu dönemde 24 Temmuz 1908’de edildi. İngiltere vebir Rusya’nın Reval’de Türkleri milli duygu ile ilan birleştirerek Osmanlı bayrağı II.Meşrutiyet altında kuvvetli bir ile; unsur olarak Kanunuesasi yürürlüğe kondu. yaptıkları bir görüşmede İttihat ve Terakki Partisi yeniden dünya1918’de devletleri arasına sokmayı 30 Ekim imzalanan İlk kez çok partili hayata geçildi. Makedonya’yı Osmanlı’dan ayırmaları amaç edinir. Dili, dini, soyu ve idealleri Osmanlıcılık düşüncesini Mondros Ateşkes Padişahın bir olan ve topluma yetkileri dayananAntlaşması’yla devlet kısıtlandı kalıcı olabilir. ve İttihat Terakki Cemiyeti’ni terk ederek Dilde Türkçülük parolasıyla hareket ederek imparatorluğun yıkılmasına kadar sürmüş, harekete geçirdi. meclis ön plana çıktı. Türk 1922’de tarihini,Türkçülük uygarlığını geliştirip dünyaya duyurmak akımını İstanbul Hükümeti’nin Cemiyet, sendika temel düşüncedir. ve parti kurma 24 Temmuz 1908’de Kanunuesasi resmen ortadan kalkmasına kadar Ziya Gökalp, M. Emin Yurdakul, benimsemiştir. yeniden yürürlüğe kondu. hakları getirildi. Ömer Seyfettin bu akımın da sadece şeklen ve hukuken temsilcileridir. devam etmiştir. 2.Abdülhamit Bu toprak kayıpları Meşrutiyet karşıtlarını II.Meşrutiyet’in ilanıyla ortaya çıkan karışıklıktan faydalanan; cesaretlendirdi ve Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti. 31 Mart ayaklanması Yunanistan Girit’i topraklarına kattı. çıktı. Avusturya-Macaristan Bosna Hersek’i topraklarına kattı. Mahmut Şevket Paşa Ordu komutanı Mustafa Kemal Kurmay Başkanı 31 Mart ayaklanması, Osmanlı’nın kullandığı Osmanlı’da siyasal rejimi 13 Nisan 1909 tarihinde Rûmi takvime göre Ayaklanma, Hareket Ordusu tarafından değiştirmeye yönelik İstanbul’da meydana gelen 31 Mart tarihi, bastırıldı. ayaklanma,ilk Rumeli’de oluşturulan ve isyandır. Miladi takvime göre MeclisEski toplanarak II.Abdülhamit’in Komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın, düzeni getirmeyi 13 Nisan’a tahttanbaşkanlığını indirilmesine ve yerine kardeşi kurmay ise Mustafa Kemal’in amaçladığı için V. Mehmet Reşat’ın geçirilmesine karar üstlendiği Hareket Ordusu karşılık gelmektedir. irticai bir harekettir. verdi. tarafından bastırılmıştır. 31 Mart Olayı sonunda Kanunuesasi’de bazı değişiklikler yapıldı.Bu değişiklikler; Hükümet padişaha karşı değil, Meclisimebusan’a karşı sorumlu hale geldi. Padişah’ın meclisi açma ve kapama yetkisi kaldırıldı. Sansür yasası kaldırıldı ve basın özgürlüğü güvence altına alındı. Parti, dernek ve sendika kurma hakları getirildi. Uluslar arası antlaşmaların meclis tarafından onaylanmasına karar verildi. II.Meşrutiyet’in Özellikleri 1) İlk kez çok partili hayata geçildi (İttihat ve Terakki Fırkası, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Ahrar Fırkası kuruldu.), 2) Kanunuesasi daha da demokratik hale getirildi. Enver Paşa Talat Paşa Cemal Paşa İkinci Meşrutiyet dönemi ağırlıklı olarak İttihat ve Terakki hükümetlerinin yönetiminde geçti. Devlet yönetiminde İttihat önderleri Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa etkili oldular. Bu dönemde Osmanlı Devleti Trablusgarp Savaşı, I. Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı’na girdi. DAĞILMA DÖNEMİ (19.Yüzyıl) ISLAHAT HAREKETLERİ ANAYASACILIK TANZİMAT ISLAHAT FERMANI FERMANI (1839) (1856) ANAYASA I. II. MEŞRUTİYET MEŞRUTİYET (1876) 1908) İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Faydalı olması dileğiyle…
