Aile içi iletişim, sorunları çözebiliyor…

Aile İçi İletişim, Sorunları Çözebiliyor…
Aile içi iletişimin güçlü olduğu ortamlarda sorunlar kendiliğinden çözülebiliyor…
Aile içinde kullanılan etkili iletişimin aile bağlarını güçlendirdiğini ve ailenin daha
sağlıklı süreçlerle devamını sağlar. Aileyi oluşturan ana-baba ve çocuklardır. Aile
içerisinde bireylerin her birinin gereksinimleri vardır. Bu gereksinimler güven, sevgi,
saygı ile birlikte anlaşılma duygularıdır.
Sağlıksız ve mutsuz aileler sağlıksız ve mutsuz çocuklar yetiştirecektir
Aile içi iletişim, aile içerisinde var olan gereksinimler doğrultusunda bireylerin
birbirleri ile yaptığı sözel ya da sözel olmayan her türlü mesajlardır. Etkili bir iletişim,
aile üyelerinin karşılıklı olarak birbirlerinin düşüncelerini ve duygularını anlamalarını
sağlar, işbirliği, yardımlaşma ve paylaşma davranışlarına yol acar, çocukların
gelişmesi için uygun bir ortam oluşmasına neden olur. Bunlar bir ailenin temel
amaçlarındandır. İyi bir iletişimin gerçekleştiği aile ortamında çocuklar daha özerk ve
bağımsız bir kişilik geliştirirler, düşünme ve duygularını açıklama özgürlüğü ve
alışkanlığını kazanırlar. Etkili bir iletişimin oluşturulamadığı, iletişim engellerinin yer
aldığı bir ortamda çocukların sağlıklı gelişimleri mümkün değildir. Bu durumda
çocuklar, özgürce düşünemeyen, düşünce ve duygularını açıkça dile getiremeyen
bağımlı birer birey olurlar, ileride çeşitli sorunlarla karşılaşırlar. Bu nedenle aile
bireyleri arasında, özellikle anne-baba ile çocuklar arasında etkili bir iletişimin
kurulması çok önemlidir
Aile içi iletişimin sağlıklı olması, aile bireylerini bir arada tutar ve karşılaşılan en zor
sorunlara bile çözüm bulabilmelerini sağlar. Aile içi iletişim sağlıklı ve güçlü
olduğunda sorunlar kendiliğinden çözümlenebilir. Ancak açık ve dürüst bir iletişimi
sağlayamayan ailelerde kısa vadede problem çözümlerinde başarısızlık, zayıf
duygusal bağ ve samimiyet eksikliği oluşurken; uzun vadede aile üyelerinin ayrı
yaşaması, ebeveynlerin boşanması, çocuklarda artan uyum ve davranış problemleri
ortaya çıkabilir. Ayrıca aileyi oluşturan en önemli unsur aradaki kan bağının yanında
bir aile bağının oluşmasıdır, çünkü aileyi bir arada tutan bu bağdır. Aile bağı, etkin
iletişimle güçlenmekte ve sağlıksız iletişimle zayıflamaktadır. Etkin iletişimi olan
aileler, birbirlerine daha bağlı olurlar ve birbirlerinin gereksinimlerinin fark ederler ve
birbirlerinin gereksinimlerini karşılamaya yönelik eylemler yaparlar. Etkin iletişim
kuramayan ailelerde bireyler düşünce ve duygularını paylaşamazlar, birbirlerine
kendilerini doğru ifade edemezler, birlikte aile bağını oluşturamazlar ve küslükler
ortaya çıkar. Son yıllarda bu yapıdaki aileleri çokça görmeye başladık. Hızla ilerleyen
teknoloji ve hızla değişen dünyayla birlikte aile sistemi de değişikliğe uğradı. Artık aile
bireyleri teknolojinin ilerlemesi ve yaşam koşullarının zorlaşmasıyla bir evin içerisinde
çoğu zaman birbirilerine yabancı bir şekilde yaşamaya başladılar; konuşmalar
tamamıyla yüzeyselleşti, sohbetler “ne yedin, ne yaptın?” gibi soruların ötesine
gidemez oldu, toplumsal roller ve sorumluluklar unutuldu. Bir evin içerisinde kan bağı
ile birbirine bağlı ancak ortak amaçları olmayan ve birbirinden uzaklaşmış bireylerin
sayısının artması, önce o bireylerin kendilerine, sonra ailelerine ve en sonunda da
toplumsal yabancılaşmaya neden oldu. Toplumu yaşayan büyük bir organizma olarak
görürsek, bu organizmayı oluşturan her aileler de hücrelerdir, hücrelerden birinde
oluşacak hastalık farkında olmadan diğer hücrelere de yayılabilir ve tüm organizma
hasar görebilir. Çünkü aile bir sistemdir, bu sistemdeki her birey bir başka sistemle
iletişim halindedir. Hasta ailede büyüyen ve gereksinimleri karşılanmayan çocuklar,
diğer sistemlerle iletişim haline girdiklerinde, kendilerinde var olan eksiklikleri
arayabilirler, daima tetikte durabilirler ve güven duygusu arayışına girebilirler. Yani
hastalıklı aile içerisinde büyüyen çocuklar iletişimde bulundukları diğer sistemlere de
bu hastalıklarını bulaştırırlar. Çünkü bu çocuklar büyürler, ileride kendi ailelerini
kurarlar ve ilk model aldıkları aile yapısını isteseler de istemeseler de kendi ailelerine
yansıtırlar. Sağlıksız ve mutsuz aileler sağlıksız ve mutsuz çocuklar yetiştirir. Ancak
toplumun temeli ailedir, mutlu ailelerin temeli ise etkin ve sağlıklı aile içi iletişimdir.
Yani aile içi iletişim, sağlıklı ve mutlu aileler için temeldir.
Ruhun gizemi bedenin hareketleriyle açığa çıkar
Etkili iletişimin temelinde bireyin kendisini tanımasının, kendi değerlerinin ve
tutumlarının farkında olmasının ve kendine güven duyması yatar. İyi bir iletişimci
jestler, mimikler, beden duruşu gibi ipuçlarını anında görür ve onları gerçekçi olarak
değerlendirir. Etkili iletişim için etkin dinleme, tepki verme, olumlu yaklaşım ve ben dili
kavramları önem taşımaktadır. Ayrıca iletişim sadece konuşmak değildir. İletişim aynı
zamanda; neyi, ne zaman, nasıl söyleyeceğini bilmek, akıcı bir dille ve karşıdaki
kişiyle göz kontağı kurarak konuşabilmek, dikkati yoğunlaştırabilmek ve karşıdaki
kişinin verilen mesajı anlayıp anlamadığını kontrol edebilmektir. Ayrıca dil ile bedenin
uyumlu olmasının yanında karşıdaki kişinin ihtiyaç ve gereksinimlerinin farkında
olmak, akıl okumamak, konuşmak kadar dinlemeyi de bilmek çok önemlidir.
Aile üyeleri uzun zaman değil, kaliteli zaman geçirmelidir, her bireyin sevgi, güven ve
saygı çerçevesinde kendine ait alanları olduğu unutulmamalıdır. Michelangelo’nun
dediği gibi, ruhun gizemi bedenin hareketleriyle açığa çıkar. Mesafe ve alan
kullanımı, dokunuşlar ve sesin kullanılışı ruhun gizemini açığa çıkaran bedensel
hareketlerdir ve kişinin beden dilini iyi kullanması demektir. Tüm bu noktalar
öğrenildiği takdirde, aile içinde sağlıklı ve etkin iletişim yolları açık olacaktır. Etkin
iletişimi kullanan ailelerin çocukları da, sadece kendi aile bireylerine değil toplumun
her ferdine saygı ile yaklaşabilecek, her ferde değer verebilecektir. Ve bunun
doğrultusunda önce aile değerleri sonra toplumsal değerler korunabilecektir. Bu
nedenle, duygu, düşünce ve gereksinimlerin sağlıklı süreçlerle karşılanmasının
yanında; sağlıklı bireyler, sağlıklı aileler, sağlıklı toplum için etkin iletişim dilinin
öğrenilmesi de çok önemlidir.
Dr. Cem Keçe
CİSED Genel Başkanı