File

TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABUL SÜRECİ
TÜRKLERİN MÜSLÜMANLAŞMASINDA ETKİLİ
OLAN ŞAHSİYETLER
TÜRKLERİN İSLAMİYETE KATKILARI
İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRKLER
 ÇEŞİTLİ DİNLER OLMAKLA BİRLİKTE EN YAYGIN
İNANÇ GÖK TANRI İNANCIYDI.
 GÖK TANRI İNANCINA GÖRE:
 Yaratıcı tektir,
 Tanrı üstün güç sahibidir,
 Tanrı, her şeyi yönetir,
 Tanrı, mükafat veya ceza verir
 Cennet cehennem inancı vardır,
Türklerin inancıyla İSLAMİYETİN
benzemesi
 Türklerin islamı kabul etmesinde etken olmuştur.
 Kolay bir şekilde İSLAM dinine adapte olmuşlardır.
 İslamın karakterlerine en uygun din olmasıyla, bir
yaşam felsefesi haline getirmişlerdir.
TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABUL
ETMESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
İSLAMİYETİN EVRENSEL MESAJI,
SEVGİ VE HÖŞGÖRÜ TEMELİNE
DAYANMASI
İslam’ın Türklerin mizacına
uygun olması
Göktanrı inancının Tevhid inancına
benzemesi
Tek Tanrı, Cennet, Cehennem, Melek,Şeytan ,
Ruhun ölmezliği
TÜRKLER’İN İSLAMİYETLE
TANIŞMASI
FETİHLER
DERVİŞLER
TÜCCARLAR
EHLİ BEYT
TALAS SAVAŞI
 751 tarihinde meydana gelmiştir.
 Müslüman araplarla Türkler aynı safta, Çinlilere karşı
savaşmıştır.
 Bu savaşta Türkler İslamiyeti, müslüman araplarda
Türkleri yakından tanıma fırsatı bulmuştur.
 Bu savaştan sonra İslamiyete giriş hızlanmış, kitleler
halinde İslamiyet kabul edilmiştir.
EBU HANİFE (İmamı Azam)
 Asıl adı Numan bin Sabittir.
 Türkler arasında en yaygın fıkhi mezhep olan Hanefi
mezhebinin kurucusudur.
 İslam dünyasında İmamı Azam (Büyük İmam) olarak
anılır.
 İslamı Kuran ve sünnetin ışığında aklın ilkeleriyle
yorumlamıştır.
 Geçimini ticaret yaparak sağlamıştır.
Ebu Hanife’nin Din anlayışı
 Allah’ın
kitabındakini alır
kabul ederim. Onda
bulamazsam, Hz.
Peygamberin
güvenilir, alimlerce
de bilinen sünnetiyle
hareket ederim, onda
da bulamazsam
sahabeden dilediğim
kimsenin
reyini(görüşünü)
alırım, fakat diğer
insanların
görüşlerine gelince
bende onlar gibi
içtihat ederim.
Maturidi
 Asıl adı Ebu Mansur Muhammed bin Muhammed’dir.
 Semarkant kenti’nin Maturit kasabasında doğmuştur.
 Kelam ve Akait alanında kendini ileri derecede
geliştirmiştir.
 Ebu Hanife’nin öncülüğünü yaptığı yenilikçi , çoğulcu ve
akılcı din anlayışı kelam alanında Maturidi ile devam
etti.
 Dini konularda daha akılcı , gelişmelere ve hayatın
gerçeklerine açık bir yöntem izleyen maturidi ,
öğrencilerine de bu bakış açısını kazandırmak için
çalıştı.
Maturidi
 İnsan aklıyla Allah’ı bilebilir
 İnsan ancak gücünün yettiklerinden sorumludur.
 İman taklide değil araştırmaya dayanmalıdır.
 İyi ve kötü temel özellikleriyle akılla bilinebilir
Şafii
 Asıl adı Muhammed bin İdris’tir.
 Şafii’nin yöntemi, özellikle Peygamberimizin sözleriyle
davranışlarının incelenmesine dayanmıştır.
 Şafiilik, ülkemizde daha çok Doğu ve Güneydoğu
Anadolu bölgelerimizde yaygın bir mezheptir.
 Yazmış olduğu fetvaları terkedip, yeni gittiği yerdeki
insanların ihtiyacına göre yeni fetvalar yazmıştır.
Eş’ari
 Asıl adı Ebul Hasan el Eş’ari’dir.
 Eş’arilik mezhebinin kurucusudur.
 Yaşamı ilim öğrenmek ve öğretmekle geçmiştir.
 Çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir.
 Görüş ve eserleriyle islam dünyasını büyük ölçüde
etkilemiştir.
 Nizamiye medreselerinde eğitim programı büyük
oranda Eş’arilik ekololünün görüşlerine göre
yapılmıştır.
Ahmet Yesevi
 Ahmet Yesevi Türkistan’da yetişen büyük
bilginlerdendir , 11.yüzyılda yaşamıştır.
 Zamanın en büyük ve üstün bilginlerinden oldu.
 Yetiştirmiş olduğu çok sayıda öğrencilerini farklı
ülkere göndererek islamiyetin doğru şekilde öğretilip
yayılmasını sağladı.
 Anadolu’nun Müslaman Türklere yurt olmasında,
onun manevi katkılarının rolü büyüktür.
 Ahmet Yesevi Anadoludaki türk edebiyatının yeşerip
gelişmesine zemin hazırlamış, Yunus Emre gibi büyük
şairlerin yetişmesine katkı sağlamıştır.
Ahmet Yesevi der ki;
‘’Kafir de olsa hiç kimsenin kalbini kırma, çünkü kalp
kırmak Allahü Teala’yı kırmaktır. Gönlü kırık zavallı
garip birini görsen yarasına merhem koy, onun yoldaşı
ve yardımcısı ol.’’
Yukarıdaki söz Ahmet Yesevi’nin insanlara bakışı
konusunda sizlere neler düşündürmektedir ?
Ahi Evran
Anadoluya gelerek Kırşehire yerleşmiş olan Ahi
Evran,daha çok toplumun sosyoekonomik
yapılanması ile ilgilenmiş Ahilik teşkilatı’nın
kurulmasını sağlamıştır.
Anadoluda 13.yüzyılda görülmeye başlayan Ahilik ,
Selçuklu Devletinin yıkılmasından sonra
Anadoludaki toplumsal birliğin sağlanmasında
ve osmanlı devleti’nin kurulmasında önemli rol
oynamıştır.
Ahilik; Temelde esnaf , tüccar ve diğer alanlarda
etkinlik gösteren meslek gruplarının örgütlenmesini
sağlayan bir üst yapılanma idi.
Hacı Bektaş Veli
 Hacı Bektaş Veli, Anadolu’da sevgi odaklı bir din
anlayışının yerleşmesinde en etkili isimlerden biridir.
 Anadolunun Türkleşmesinde ve
Müslümanlaşmasında büyük hizmetleri olmuştur.
 Makalat adlı eseri vardır. O, bu eserde genel olarak
Allah sevgisi ekseninde kişinin manevi ve ahlaki
açıdan arınması üzerinde durur.
 Hacı Bektaş Veli; Allah’ın varlığı, birliği, şeytanın
kötülükleri ve ondan korunma yolları gibi konuları
insanlara basit, açık ve etkili bir üslupla anlatmıştır.
Hacı Bektaş Veli diyor ki;
Mevlana
 Mevlana’ya göre varlığın özünde sevgi vardır. Allah
insanı ve evreni sevgiyle yaratmıştır. Canlılar, sevgiyle
yaşar ve hareket eder.Din de sevgi temeli üzerine
kuruludur.
 Mevlana, yaşamını İslam’ın sevgi dolu evrensel
mesajını anlatmaya adamıştır.
 O gönül kapısını herkese açar. Engin hoşgörü dolu
olan şu dizeler ona aittir:
‘Gel,yine gel! Her ne olursan ol,yine gel!
Hristiyan, Mecusi, Putperest te olsan yine gel!
Bizim dergahımız umutsuzluk dergahı değildir;
Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel!’
Yunus Emre
 Yunus Emre, sevgiyi hayat felsefesi haline getirmiş bir
bilgedir. Yaklaşık 700 yıldır Türk Milleti tarafından dilden
dile aktarılmış, türkü ve ilahilere söz olmuş mısralarıyla o,
Türk kültür ve medeniyeti’nin oluşumuna büyük katkılar
sağlamıştır.
 Yunus Emre insan sevgisiyle ilahi sevgiyi bağdaştırmıştır.
Bunun en çarpıcı örneği ‘Yaratılanı hoş gör, Yaradan’dan
ötürü’ dizeleridir.
Gelin tanış olalım
İşi kolay kılalım
Sevelim sevilelim
Dünya kimseye kalmaz.
Hacı Bayram Veli
 Anadoluda dini ve ahlaki anlayışının oluşmasında
büyük etkileri vardır.
 Miskinliğe ve tembelliğe karşı çıkar, insanlara bağ ve
bahçelerle uğraşmalarını, ekip biçmelerini ve ürün
yetiştirerek ihtiyaçlarını gidermelerini tembihlerdi.
 Ankarada doğmuş ve orada yaşamıştır.
TÜRKLERİN İSLAM MEDENİYETİNE
KATKILARI
 Türkler müslümanlığı benimsedikten sonra askeri
alanda, din bilimleri alanında, ve pozitif bilimleri
alanında İslama çok büyük hizmetler vermişlerdir.
İslam dininin gelişip güçlenmesi ve yayılması için
çalışmışlardır.
 Türkler uzun süre İslam dünyasının kurulucuğunu
yapmıştır. Özellikle Haçlı Seferleri karşısında İslam
dünyasının Anadoluda en ön safını tutmuşlardır.
Dini ilimler alanında
Ebu Hanife
Maturidi
Şafii
Eş’ari
Tasavvuf ve Ahlak alanında
Ahmet Yesevi
Hacı Bektaş Veli
Hacı Bayram Veli
Yunus Emre
Mevlana
200 kitap yazmıştır.
Avrupada Büyük Üstad diye tanınır.
El Kanun Fit Tıp adlı eseri 700 yıl
boyunca Avrupada tıp alanında
temel kaynak eser olarak
üniversitelerde okutulmuştur.
FARABİ
Ünlü Filozoftur.
İslam dünyasında Aristodan sonra
Muallimi Sani (İkinci Üstad) olarak bilinir.
İlk defa ilimleri sınıflandırmıştır.
Felsefe, Metafizik ve Psikoloji çalışma
alanlarıdır.
Astronomist ve Matemamatikçidir.
Fatih Sultan Mehmet’in desteğiyle İstanbulda
rasathane kurmuştur.
Ayasofya’ya müderris olarak atanır.
Fatih medresesinin programlarını hazırlar ve
burada matematik ve astronomi dersleri verir.
Matematik, Coğrafya ve Astronomi alanında
çalışmalar yaptı.
İlk kez sıfırı kullandı.
Bugünkü Cebir ve Trigonometrinin kurucusu
sayılır.
Çok yönlü bilim adamıdır.
Matematik, Astronomi ve Tıp alanında
çalışmalar yapmış, 180 civarında eser
yazmıştır.
Üç padişah zamanında baş mimar olarak görev
yapmıştır.
Dünyaca ünlü mimardır.
Cami, Medrese, Kervansaray, Darüşşifa, Han,
Hamam gibi 375 eser yapmıştır.
Ustalık eserim dediği Edirnedeki Selimiye cami
dünya kültür mirası arasındadır.
 Hadi HATIRLAYALIM…
NELER
ÖĞRENDİK?
HAZIRLAYAN
VE
SUNAN