Slayt 1 - lisekimya

-Sabun ve deterjan
-Kir nedir, nasıl temizlenir?
-Çamaşır sodası
-Çamaşır suyu
video
R, alkil grubu
Karboksilli asitler
Alkan
Sabunlarda uzun zincirli alkil
grubu önemlidir.
Yağ asitleri için lazım olacak.
yağ
sabun
sabun
Sabunlar yüzey aktif maddelerdir.
Sabun yapımında kullanılan mono karboksilli asitlerin en önemlileri 12,14,16
veya 18 karbon içeren yağ asitleridir.
Sabun yapımında en çok kullanılan yağlar iç yağ dediğimiz hayvansal yağlar,
hidrojenlenmiş yağlar ve balina yağıdır. Bu yağlardan elde edilen sabunlar katı ve
suya dayanıklıdır
Hindistan cevizi, pamuk, yer fıstığı ve mısır yağından (bitkisel) yapılan sabunlar
suda kolay çözünür ve bol köpüklüdür.
Sabun molekülü iki kısımdan oluşur. Uzun bir hidrokarbon zinciri olan apolar
kısma hidrofobik (su sevmeyen), iyonik uç taşıyan polar kısma hidrofilik ( su
seven) kısım denir.
Suyu seven kısım molekülün baş kısmını, sevmeyen kısmı da kuyruk kısmını
oluşturur. Anlaşıldığı gibi baş kısım, polar; kuyruk kısmı da a polardır.
Kirler, genel olarak a polar yapıda olan yağlardır.
Sabun ile su karşılaştığında sabunun polar ucunu, su molekülleri çeker. Ancak
sabunun apolar ucu da elbisede yumuşamış olan apolar kiri sarar.
Su molekülleri sabunun anyon kısmını çeker ve böylece kir ortamdan çözeltiye
geçmiş olur.
DETERJAN
Uzun C atomu zincirinden oluşan bir alkil yada arilin SÜLFAT yada SÜLFONAT
tuzudur.
Sabunlarda bulunan karboksilat grubu deterjanlarda bulunmaz. Deterjanlarda
bunun yerine sülfonik asit veya sülfat
grubu bulunur.
Deterjanlardaki sülfat grubu içeren organik kısım (hidrofobik kısım) sert sularda
bulunan Ca2+ ve Mg 2+
iyonları ile çökelti meydana getirmez.
Deterjanlarda bulunan alkil kısmı ( organik kısım) düz zincirli olması
gerekir. Organik kısım dallanmış yapıya sahip
ise bu moleküller doğada parçalanamazlar. Bu yüzden önemli bir çevre
kirleticisidirler.
ÇAMAŞIR SODASI: Na2CO3
Çamaşır sodası Sodyum Karbonat olarak bildiğimiz, bazik bir tuzdur.
Sodyum Karbonatı suya attığımızda: Na2CO3 +H2O → NaOH +NaHCO3
şeklinde çözünürler.
Yukarıda oluşan Sodyum Hidroksit: Yağ + NaOH → Sabun +Gliserin
ÇAMAŞIR SULARI:
Formülü NaClO(sodyum hipoklorit) dır.
En kuvvetli yükseltgen maddedir. Bu özelliği sayesinde renkli maddelerdeki
rengi sağlayan molekülleri yükseltgeyerek suda çözünebilen maddelere
dönüştürür ve böylece yıkanan giysilerin ağarmasına neden olur.
Çamaşır suyu, oksidizasyon yoluyla bu etkileri yapan bir kimyasal maddedir.
Bilinen beyazlatıcılar (ağartıcılar),
hidrojen peroksit (H2O2), “sodyum hipoklorit (NaOCl)” dir.
Sabun molekülü iki kısımdan oluşur. Uzun bir hidrokarbon zinciri olan apolar
kısma hidrofobik (su sevmeyen), iyonik uç taşıyan polar kısma hidrofilik ( su
seven) kısım denir.
ÇAMAŞIR SODASI:
Bileşik formülü: Na2CO3
Çamaşır sodası Sodyum Karbonat bileşiğidir.
Sodyum Karbonat suda aşağıdaki gibi çözünür:
Na2CO3 +H2O → NaOH +NaHCO3 şeklinde çözünürler.
Oluşan Sodyum Hidroksit: Yağ + NaOH → Sabun +Gliserin oluşturur.
ÇAMAŞIR SULARI:
Bileşik formülü: NaClO (sodyum hipoklorit)
En kuvvetli yükseltgen maddedir. Renkli maddelerdeki rengi sağlayan
molekülleri yükseltgeyerek suda çözünebilen maddelere dönüştürür ve
böylece yıkanan giysilerin ağarmasına neden olur.
Oksidizasyon yapan (yükseltgen) kimyasal maddelerden bir diğeri de H2O2 dir
(hidrojen peroksit).
Temizlik maddelerinde birçok farklı beyazlatıcı ve ağartıcı maddeler kullanılır.