Erken ergenlik (adolesan) dönemi

ERGENLİK DÖNEMİ
PSİKOSOSYAL GELİŞME
Ergenlik Döneminde
Psikososyal Gelişme



Ergenlik dönemi hızlı bir büyüme ve gelişme
sürecidir.
Birçok değişimin aynı zamanda yaşandığı bir
dönemdir.
Ergenlik dönemi üçe ayrılmaktadır:
 Erken ergenlik (adolesan) dönemi (10-13yaş)
 Orta ergenlik (adolesan) dönemi (14-16 yaş)
 Geç ergenlik (adolesan) dönemi (17-19 yaş)
ERKEN ERGENLİK DÖNEMİ
10-13 YAŞ
Erken Ergenlik (Adolesan) Dönemi :
(10-13 Yaş)




Ergenler bu dönemde ayna karşısında uzun vakit
geçirirler.
Aynı cinsiyetten kişilerle yakın arkadaşlıklar kurma
eğilimi fazladır.
Soyut düşünebilme yeteneği gelişmeye başlar.
Duygusal dalgalanmalar sık görülür.
Bağımsızlık-Bağımlılık Mücadelesi:





Duygusal dalgalanmalar,
Kendini ifade etme yeteneğinde artma,
Ailesinin aktiviteleri ile daha az ilgilenme, eleştiri
ya da tavsiyelerine uymada isteksizlik gösterme,
Başka bir desteğe sahip olmadan aileden ayrılma
ortamı oluşturma ve bunun da aile içinde bazı
sorunlara yol açması,
Aile dışında yeni insanlar arama.
Beden İmajı Algısı :
Kendisini sorgulama,
 Dış görünüşü ve çekiciliği konusunda emin olamama,
 Sıklıkla kendi bedenini başkaları ile karşılaştırma,
 Cinsel anatomi ve fizyoloji ile ilgilenme, âdet
görme (menstrüasyon) ya da boşalma (ejakülasyon),
elle doyum (mastürbasyon), meme ya da penis
büyüklüğü hakkında endişe etme .

Akran Grup İlişkisi




Arkadaşların yanında kendini daha iyi hissetme
Yalnızca aynı cinsiyetten arkadaş edinme, aynı
zamanda homoseksüel olma korkusu ya da
ilişkileri konusunda kaygı duyma,
Arkadaşlarına karşı çok fazla duygusal ve hassas
olma,
Ara sıra karşı cinsten arkadaşlıklar kurma.
Kişilik Gelişimi :







Soyut kavramları anlama,
Sıklıkla hayal kurma
Zihinsel ve fiziksel kapasitesinin üstündeki bir
aktiviteyi gerçekleştirme isteği,
Otoriteyi sorgulama, aile ya da öğretmenin
dayanma derecesini test etme,
Daha fazla özel yaşama sahip olma isteği,
Cinsel isteklerin ortaya çıkması, açık saçık konuşma
ve şakalar yapmaya eğilimin artması,
Kendi değer yargılarını geliştirme,
Kendi isteklerini kontrol edememe,
Risk alma davranışları;





sigara, alkol,
madde kullanımı,
kontrolsüz cinsel deneyim vb.
Bulunduğu durumunu abartmak;


çok yalnız hissetmek,
problemlerinin çok büyük olduğunu düşünmek.
ORTA ERGENLİK DÖNEMİ
14-16 YAŞ
Orta Ergenlik (Adolesan) Dönemi :
(14-16 yaş)




Arkadaş grupları daha fazla önem kazanır.
Genellemeler yapabilir, soyut düşünebilir ve çevresel
uyaranlara düşünerek tepki verebilir, bilişsel gelişim
tamamlanır.
Cinsel kimlik gelişmiştir ve karşı cinse ilgi duyma,
tanımaya çalışma önem kazanır.
Anne babadan farklı birey olma ve bu durumu onlara
kabul ettirme isteğinden dolayı çatışmalar çıkar.



Kendi kararlarını verebilme ve bağımsızlık isteği
açıkça ifade edilir.
Bağımsızlık istekleri doğrultusunda aile bireyleri ile
ergen arasında değişik tartışmalar ortaya çıkabilir.
Ne yapmaları gerektiğinin söylenmesinden aşırı
rahatsız olabilirler.
Bağımsızlık-Bağımlılık Mücadelesi :


Aileyle olan çatışmalar fazlalaşır.
Arkadaşları çok daha önemli hale gelir.
Beden İmajı Algısı :




Cinsel gelişimin birçok aşaması tamamlanmıştır.
Artık değişimlerini daha az sorgulamaktadır.
Bedenini kabul eder ve rahatlar.
Kendine daha fazla vakit ayırır ve çekici görünmek
için çok fazla vakit harcar.
Akran Grup İlişkisi :





Kendi kültürel yapısına uygun yoğun bağlanmalar yaşama,
Arkadaşlarının değeriyle uyum içinde olma, arkadaşları ile
ortak şifreler oluşturma, arkadaşlarının giyim tarzını
benimseme,
Aileden uzaklaşma,
Duygusal beraberliklerin artması, flörtünün olması,
Kulüp, takım, çete gibi farklı gruplara girme.
Kişilik Gelişimi :





Soyut kavramlar gelişir.Yeni bir kişilik geliştirir.
Kendi amaç ve duyguları netleşir, başkalarının
duygularını değerlendirme becerisi gelişir.
Entellektüel kapasitede artma ve yaratıcılık başlar.
Daha az idealisttirler.
Riskli davranışlara eğilim, ölümsüz olduğunun
ispatına ait duygulara sahip olmak.
GEÇ ERGENLİK DÖNEMİ
17-19 YAŞ
Geç Ergenlik (Adolesan) Dönemi :
(17-19 Yaş)





Kimlik duygusu edinme,
Yakın ilişkiler kurabilme,
Kendine iş ve eş seçebilme gibi becerileri kazanır.
Toplum içinde erişkin rollerini üstlenecek
sorumluluğa sahip olarak erişkinlik dönemine geçer.
Ergen, erken ve orta ergenlikte destekleyici bir aile ve
arkadaş grubunda bulundu ise geç ergenlik dönemini
de başarı ile geçirir.
Bağımsızlık-Bağımlılık Mücadelesi :




Bu dönemde sakinleşme ve tekrar aileye
bağlanma vardır.
Aile ile olan ilişkiler değişmiş, ailenin önemi ve
değeri daha fazla anlaşılmıştır.
Ailenin önerileri tekrar kabul edilmeye başlar.
Ancak, bu dönemde bazı ergenler erişkin
sorumluluklarını üstlenemezler; aile ya da
arkadaşlara bağımlı kalmak isteyebilirler.




Kendine yetmeyi erteleme,
Kendini daha iyi ifade etme,
Daha tutarlı ilgilere sahip olma,
Tek başına karar verebilme.
Beden İmajı Algısı :


Büyüme ve gelişme tamamlanmıştır.
Anormallik olmadığı sürece sorun olmamaktadır.
Akran Grup İlişkisi :



Akranlarla ilişkiler daha az önemlidir, kendi değer
ve düşünceleri vardır.
Arkadaş olduğu bir kişi ile daha uzun zaman geçirir.
Tek kişi ile yaşanan bu ilişkide daha fazla paylaşma,
deneyim kazanma ve ifade edebilme yer alır.
Genellikle duygusal bir beraberlik, akranlarla olan
iletişime tercih edilir.
Kişilik Gelişimi :




Gerçekçi düşüncenin gelişmesi,
Sınır koyabilme, geciktirme, uzlaşma becerilerini
geliştirme,
Amaçlarına ulaşma ve ekonomik olarak bağımsızlık
sürecine başlama,
Dini, manevi ve cinsel değerlerini tekrar süzgeçten
geçirme.