Radyasyon Dozu Açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı Tomografi

Gök M, Güneyli S, Korkmaz M, Ören C, Düzgün F. Radyasyon Dozu açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı Tomografi 2014;2(2):173-178
RADYASYON DOZU AÇISINDAN PEDİATRİK KARDİYAK BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ
Mustafa Gök1, Serkan Güneyli2, Mehmet Korkmaz3, Cem Ören4, Fatih Düzgün5
Kafkas Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji Ana Bilim Dalı, Kars.
Bülent Ecevit Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji Ana Bilim Dalı, Zonguldak
3
Dumlupınar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji Ana Bilim Dalı, Kütaya
4
İzmir Askeri Hastanesi, Radyoloji Bölümü, İzmir
5
Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji Ana Bilim Dalı, Manisa
1
2
Yazışma Adresi
Özet
Yrd. Doç.Dr. Mustafa Gök
Kafkas Üniversitesi Hastanesi, Radyoloji Ana Bilim Dalı, Merkez-Kars.
Zamansal ve uzaysal çözünürlülükte iyileşmeye neden olan çok dedektörlü bilgisayarlı tomografideki (BT) yeni gelişmeler, küçük çocukların kalbinin görüntülenmesindeki güçlükleri kısmi olarak çözmüştür. Böylelikle yüksek kalp atımına sahip
(>100 atım/dk) çocuklarda beta bloker kullanımına ihtiyaç duyulmadan retrospektif EKG-kapılı ve prospektif EKG-tetikli tekniklerle kardiyak görüntüleme yapmamızı sağlar. Peki kardiak BT’deki bu yeni gelişmeler çocuk hastalar açısından çok
önemli olan ve doktorların korkulu rüyası “radyasyon dozunu” artırıyor mu? Bu
derlemede pediatrik kardiak BT’de görüntüleme tekniklerinden kısaca bahsedip bu
sorunun cevabını değerlendireceğiz.
E-posta: mustafagok@yahoo.com
Tel : (+90) 532 4204616
Faks: (+90) 474 2251430
Anahtar Kelimeler
Çok dedektörlü BT, kardiak kapılı BT,
pediatrik kardiak BT, radyasyon dozu.
ABSTRACT
The significant challenges involved in imaging the heart in small children have been
addressed by, and partially resolved with imporvement in temporal and spatial resolution secondary to the advent of new retrospective ECG-gated and prospective
ECG-triggered imaging in children even at high heart rates (over 100 bpm) without
the need for beta blockers. So does all these new developments in cardiac CT technology increasing the radiation dose which is very important for pediatric patients
and nightmare for pediatricians? In this review we will overlook pediatric cardiac
CT protocols and will review the answer of this question.
Key words:
Multi-detector CT, cardiac-gating CT, pediatric cardiac CT, radiation dose.
Giriş
Kateterli kardiak anjiografi çocuklarda koroner
arter anatomisinin ve kompleks kardiovasküler anomalilerin değerlendirilmesinde altın standart yöntem olarak
kabul edilir. Fakat bu yöntemin uzayabilen fluroskopik ve
sine değerlendirmelerden dolayı yüksek radyasyon dozu
potansiyeli mevcuttur (1). Yönteme bağlı komplikasyonlar
(psödoanevrizma, damar diseksiyonu, inme) ve özel cihaz, malzeme ve personel ihtiyacına bağlı artan maliyetler
bu yöntemin diğer relatif dezavantajlarını oluşturmaktadır. Tüm bu dezavantajlar, kardiovasküler sistemin tanısal
değerlendirilmesi için alternatif yöntem arayışına neden
olmuştur. Çok dedektörlü kardiak bilgisayarlı tomografi
(ÇDKBT) görüntüleme teknik olarak düşük maliyetli ve
Radyasyon Dozu açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı Tomografi - Gök M, Güneyli S, Korkmaz M, Ören C, Düzgün F.
az invaziv bir teknik olmasından dolayı, çocukların kardiovasküler sistem patolojilerinin değerlendirilmesinde
hızlı bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır (2).
BT ile ilk görüntü 1972 yılında alınmış, klinik
kullanımına ise 1974 yılında başlanmıştır. Kısa süre içerisinde BT’nin beyin, toraks, abdomen ve kas-iskelet sistemi
görüntülenmesindeki kullanımı yaygınlaşmıştır. Kardiyak
BT uygulamaları ise kalbin fizyolojik sistolik ve diyastolik
hareketleri ve koroner arterlerin ince ve tortiyöz yapısı nedeniyle gecikmiştir.
Koroner arterlerin invaziv olmayan yöntemle
görüntülenmesi ilk olarak 1982 yılında, fizik temelleri
Selçuk Pediatri 2014;2(2):173-178
173
klinikte kullanılan BT teknolojisinden farklı olan, elektron-beam tomografi (EBT) ile yapılabilmiştir. EBT’nin
sadece kardiyak değerlendirmeye spesifik olması ve her
üç düzlemde eşit rezolüsyon (izotropik rezolüsyon) sağlayamaması bu tekniğin yaygın kullanım alanı bulmasını
engellemiştir. 1998 yılında dört dedektörlü BT’nin kullanılmaya başlanması ile koroner arterlerin BT ile değerlendirilmesine yönelik çalışmalar başlamış ve günümüzde
256-dedektörlü BT’ler bu amaçla kullanılmaktadır (3, 4).
Dedektör sırasının artırılması ve buna ek olarak tüpün
dönüş süresinin hızlanması (<500 msn) ve dedektör genişliğinin azaltılması (submilimetre) uzaysal çözünürlülüğün artmasına ve hareket artefaktının azalmasına neden
olarak görüntü kalitesini belirgin olarak artırmıştır (2, 3).
Bunlara ek olarak kardiak hareketten kaynaklanan görüntüde bozulma öncelikle retrospektif elektrokardiyografi (EKG)-kapılı yöntemi kullanılarak daha da azaltılmış,
böylelikle konjenital kalp hastalığı (KKH) olan yeni doğanlarda bile tanısal BT görüntülenmesi sağlanabilmişir.
Retrospektif EKG-kapılı yöntemde artan radyasyon dozu
pediatride kullanımını kısıtlamıştır (5). ÇDKBT’lerde sadece düşük kalp hızına sahip yetişkin hastalarda kullanılabilen, belirgin radyasyon dozu düşürülmüş prospektif
EKG-tetikli kardiak BT’nin (6), çalışmalarda görüntü kalitesi ve koroner arter patolojisinin tespitinde retrospektif
EKG-kapılı görüntüleme arasında anlamlı bir fark izlenmemiştir (7).
Dual-kaynaklı bilgisayarlı tomografi (DBT) teknolojisinin ortaya çıkmasıyla artık EKG ile senkronize
edilmiş kardiak görüntülemenin (hem retrospektif hem
de prospektif) non-koroner aplikasyonlar içinde kullanılması sağlanmıştır (8). Bu teknoloji ile daha hızlı zamansal
çözünürlülük (75-83 msn) ve daha geniş hacmi içine almasıyla yüksek kalp hızı artık hem yetişkinlerde hemde
çocuklarda artık kısıtlayıcı bir etken olmaktan çıkmıştır
(9). Prospektif EKG-tetikleme ile görüntü kalitesi, belirgin azaltılmış radyasyon dozu ile korunmuş oldu (8).
Böylelikle pediatrik kardiak görüntülemenin önündeki iki
önemli engel olan radyasyon dozu ve kalp hızının önüne
geçilmiş olundu.
Tetkik süresinin kısalmasına bağlı olarak kullanılan kontrast madde dozunda azalma sağlanmıştır.
Kontrast dozundaki azalma hem tetkik maliyetini hem de
kontrast maddenin doza bağımlı nefrotoksik etkilerinin
Selçuk Pediatri 2014;2(2):173-178
174
azalmasını sağlamıştır (3).
EKG ile senkronize edilmemiş BT anjiografi
Spiral-kapılı olmayan ÇDKBT genç çocuklarda
torasik ve kardiovasküler malformasyonların değerlendirilmesinde sıkça kullanılan bir görüntüleme yöntemidir
(9). Submilimetrik izotropik datayı elde edebilmesinden
dolayı solunum ve hareket artefaktlarını minimalize ederek görüntü çözünürlülüğünü geliştirmektedir. rekonstrükte görüntü datalarının farklı ortogonal düzlemde
görüntülenebilmesi ve manipüle edilebilmesi tanısal doğruluğu artırmaktadır (10).
EKG-kapılı çekim protokolü uygulanmadan
proksimal koroner arterlerin izlenebilmesi 16 kesitli
ÇDKBT ile iyi düzeyde sağlandığı, fakat koroner arterlerin
net olarak izlenebilmesinin yaş ve kalp hızı bağımlı olduğu bildirilmiştir (5, 11). Koroner arterlerin daha ayrıntılı
olarak incelenmesi gereken kompleks KKH durumlarında
yetersiz kalmaktadır, bu nedenle farklı protokoller gerekmektedir (5).
Tüm spiral BT’lerde olduğu gibi, her iki kapsama
ucundaki longitudinal aşıma bağlı önlenemez bir radyasyon dozu artımı mevcuttur (12).
Retrospektif EKG-kapılı spiral BT
Retrospektif EKG-kapılı kardiak görüntüleme,
hem tek kaynaklı ÇDKBT (TBT) hem de dual kaynaklı
ÇDKBT (DBT) ile yetişkinlerde kardiak görüntülemede
yaygın olarak kullanılmaktadır. TBT ile iyi bir zamansal
çözünürlülük için düşük pitch’li (0.2) multi-segment rekonstrüksiyon gereklidir. Düşük pitch, masanın hareket
hızının dedektörün rotasyon genişliğinden yavaş olacağından, aynı bölgenin birçok kez radyasyona maruz kalmasına ve çekim süresinin uzamasına neden olur. Kalp hızının
80 atım/dk’nın üzerinde olduğu durumlarda EKG-kapılı
görüntüleme aplikasyonu, çocuklarda kullanımı kısıtlamaktadır. Fakat DBT ile tek segment yeniden düzenleme
ve zamansal çözünürlülüğün 83 msn’ye indirilmesi (kalp
hızından bağımsız) beta-bloker ihtiyacı olmadan hızlı
hareket eden kalp yapılarının değerlendirilmesine imkan
sağlamıştır (5).
EKG ile kontrol edilen tüp akım modulasyonu
ve kalp hızı ile birlikte artan adaptif pitch, retrospektif
EKG-kapılı DBT’de radyasyon dozunu düşüren özellik-
Radyasyon Dozu açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı
Tomografi - Gök M, Güneyli S, Korkmaz M, Ören C, Düzgün F. lerdir. Bu özelliklerle yüksek kalp hızında bile daha düşük radyasyon dozu ile görüntü kalitesi koruna bilmektedir (9). Böylelikle bu görüntüleme yöntemini kompleks
KKH’na sahip çocuklarda güvenilir bir modalite haline
getirmiştir (13).
Prospektif EKG-tetikli sıralı BT
Prospektif EKG-tetikli sıralı BT düşük ve stabil
kalp hızına sahip yetişkinlerde koroner arter hastalığını
değerlendirilmesinde iyi bir tanı aracı olarak bilinir. Kalbin R-R siklüsü içinde maksimum tüp akımının uygulanması ile kalp siklüsünün geri kalanında kalbe verilen
radyasyonun tamamen kesilmesiyle radyasyon dozunun
düşürülmesi açısından da çok etkili bir yöntemdir.
DBT gerçek zamanlı EKG’yi kullanarak her iki
kalp atımında bir ışınlama yaparak veri toplar, bu şekilde
prospektif EKG-tetikli sıralı BT uygulamasının 100 atım/
dk’nın üzerindeki kalp hızına sahip çocuklarda bile kullanılabilmesini sağlamıştır (Şekil 1). Yüksek zamansal çözünürlülük sayesinde kardiak hareket dondurulabilirken,
uzaysal çözünürlülük korunabilmektedir.
Retrospektif EKG-kapılı görüntüleme ile kıyaslandığında prospektif EKG-tetikli BT yönteminin bazı kısıtlılıkları ve dezavantajları mevcuttur bunlar (14);
1. Ventriküler fonksiyon analiz elde edilemez.
2. Bir sonraki kesit arasındaki kontrastlanma farklılığı.
3. Uyumlu olmayan hastanın hareketine bağlı daha çok
basamak artefaktı izlenme olasılığı.
4. Uzamış çekim süresinden dolayı nefes tutma yetersizliğine bağlı solunum hareketi artefaktı oluşabilmesi.
Radyasyon dozu ve optimizasyonu
Teknolojik yenilikler, yeni ve gelişmiş tanısal
yöntemlerin müjdesi olmasına rağmen, bu yeniliklerin
beraberinde getirdiği maliyet, risk ve BT için bunlara ek
olarak radyasyon dozunu mutlaka dikkatli incelemek gerekir (2). Çocuklarda kardiovasküler sistemin değerlendirilmesinde BT’nin giderek daha yoğun kullanılmasından
dolayı radyasyon dozunun bilinmesi ve anlaşılması gerekmektedir. Bunun nedeni pediatrik populasyonun artmış
Radyasyon Dozu açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı Tomografi - Gök M, Güneyli S, Korkmaz M, Ören C, Düzgün F.
radyosensitivitesi ve radyasyonun tetiklediği sitokastik
etkilerin ortaya çıkması için daha uzun yaşam süresinin
olmasıdır (15).
Şekil 1. Şematik olarak retrospektif-kapılı ve prospektif-kapılı yöntemlerin veri toplama şekli. Gri alanlar tüpün
akımının açık olduğu zamanları göstermektedir.
Yetişkinlerde kullanılan kardiak BT protokolü
5 yaşındaki çocuğa uygulandığında doz 28 mSv’i aşabilmektedir. Bu doz yetişkinlerdeki (5.4 mSv) ve çocuklardaki (<5 mSv) rutin toraks BT dozunun çok çok üzerindedir (16). Hatta yapılan çalışmalarda median diagnostik
kardiak kateterizasyon dozu 4.6 mSV ve median terapotik
kardiak kateterizasyon dozu 6.0 mSv olarak tespit edilmiş
ve bu değerler temel alındığında radyasyon dozu kardiak
kateterizasyon dozunun 6 kat üzerine çıkabilmektedir (2).
Bu yüksek dozları düşürebilmek için bazı doz düşürücü
stratejiler geliştirildi;
Öncelikle hastaya özel ağırlık bazlı çekim protokolleri ile kVp ve mAs’ın ayarlanması (standart 80 kV
sabit tutularak hastanın kilosuna göre mAs ayarlanarak)
çocuklar için dozun belirgin olarak azalması sağlanır (17).
Düşük tüp voltajı kardiak BT için istenen yüksek
kontrast-gürültü oranı sağlamaktadır. Tüp akım modülasyonu kullanılarak görüntü kalitesinde azalma olmadan
radyasyon dozu azaltılır (18, 19). Tüp akım saturasyonu
sıklıkla kardiak BT’nin hızlı tarama hızında ve düşük tüp
akımında olduğu tüp akım modülasyonunda sağlanır
(20).
Bu tüp akım saturasyonu tüp akım modülasyonunun radyasyon düşürme etkisini kısıtlamaktadır. Bu kısıtlamanın azaltılması yüksek tüp voltajı, düşük pitch veya
daha yavaş tüp rotasyonu ile sağlanabilir (18). EKG-kontrollü tüp akım modülasyonu retrospektif EKG-kapılı spi-
Selçuk Pediatri 2014;2(2):173-178
175
ral BT yönteminde radyasyon dozunu düşürmek için kullanılmalıdır (20). Retrospektif EKG-kapılı spiral yöntemin
tersine prospektif EKG-tetikli sıralı BT yöntemi doğası
gereği çok düşük radyasyon dozuna olanak sağlamaktadır. Prospektif EKG-tetikli sıralı BT yöntemi yüksek kalp
hızlarında ve serbest solunumla bile genellikle mükemmel
kalitede görüntü sağlar ve çocuklar için çok uygun bir
yöntemdir.
Kardiak BT’de tarama alanı genellikle aortik
ark’dan kalbin kaudal sınırına kadar olan alanda minimumda tutulmalıdır. Çok kesitli spiral BT tarama alanın
dışında gereksiz radyasyon maruziyetine neden olur buna
“z-overranging yada z-overscanning” denir. Buda ışın kolimasyonu, rekonstrükte kesit kalınlığı ve pitch ile doğrudan orantılıdır. Z-overranging’in total radyasyon dozuna
katkısı kısa tarama alanından dolayı çocuklardaki kardiak
BT’de oldukça fazladır. Bu gereksiz radyasyon maruziyetini adaptif kolimasyon teknolojisi kullanılarak azaltılabilir
(21). Şunu unutmamak gerekir ki, yüksek-pitch’li ÇDKBT’nin çok hızlı olmasından dolayı bu adaptif kolimasyon
teknolojisi kullanılamamakta ve daha fazla z-overranginge neden olmakta, konvansiyonel BT’lere göre daha fazla radyasyon dozuna neden olmaktadır. Bundan dolayı
yüksek pitch’li ÇDKBT yenidoğan ve küçük çocuklarda
non-kardiak toraks BT uygulamalarından kar-zarar oranının negatif omasından dolayı sakınılmalıdır (18).
Tablo 1. Konjenital kalp hastalığı olan çocuklarda doz optimizasyonu sonrası tipik doz tahmin aralıkları
Çekim protokolü
Tahmini doz (mSv)
Yüksek pitch’li dual-kaynaklı spiral BT (ÇDKBT)
1-3
Retrospektif EKG-kapılı
spiral BT
2-6
Prospektif EKG-tetikli
sıralı BT
0.2-1.0
Sine havayolu BT
0.2-0.3
Resim 1. Dual enerji BT ile Flash modda çekilen BT anjiografide aort koarktasyonu (ok) izlenmektedir. Efektif
radyasyon dozu: 0,48 mSV
Son zamanlarda tanımlanan iteratif rekonstruksiyon teknikleri konvansiyonel arka plan projeksiyon tekniklerine göre daha düşük görüntü gürültüsü sağlamasıyla
pediatrik kardiak BT’nin radyasyon dozunu düşürmede
yüksek potansiyele sahiptir (22). Buna ek olarak ışın-sertleşme artefaktları kardiak BT’de iteratif rekonstrüksiyon
teknikleri ile minimal azaltılabilir.
Tüm bu teknikler ve yöntemler ile pediatrik kardiak BT çekim dozları optimal tanısal sınırlar içerisinde
belirgin oranda düşürülebilmiştir (Tablo 1).
Resim 2. Dual enerji BT ile Flash modda çekilen kardiyak
BT anjiografide Fallot tetrolojisi bulguları izlenmektedir.
A- ata binen aorta (ok), ventriküler septal defekt (ok başı).
B- pulmoner darlık (ok). Efektif radyasyon dozu: 0,4 mSV
Selçuk Pediatri 2014;2(2):173-178
Radyasyon Dozu açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı
Tomografi - Gök M, Güneyli S, Korkmaz M, Ören C, Düzgün F. 176
KAYNAKLAR
1. Bacher K, Bogaert E, Lapere R, et al. “Patient-specific
dose and radiation risk estimation in pediatric cardiac catheterization.” Circulation 2005; 111:83–89.
Resim 3. Hemitrunkus arteriyozus. Koronal MIP (a) görüntüde sağda yerleşimli arkus aorta (Aa) ile birlikte arkus
aortadan sol subklavian arter komşuluğunda bir trunkus
ile birlikte sol pulmoner arterin (ok) çıktığı izlenmektedir. Posterior bakıda 3 boyutlu volume rendered görüntüde bulgular daha detaylı izlenmektedir. Radyasyon dozu:
0,36 mSv.
Sonuç
Pediatrik kardiak BT görüntülemedeki yeni cihaz
teknolojileri, yeni software uygulamaları, hasta bazlı çekim protokolleri ve yeni çekim teknikleri sayesinde pediatrik kardiak görüntülemedeki en önemli engellerden biri
olan hareket artefaktları, çekim süresi ve gerekli kontrast
miktarı belirgin olarak azalmıştır. Tüm bu artıların yanında çocuk hastalar için ayrı bir önem arz eden radyasyon
dozlarında %90’ın üzerinde [0.2 mSv’e kadar (ortalama
30-150 akciğer grafisi dozu)] azalmaya neden olmuştur.
Böylelikle pediatrik kardiak BT’nin klinik kullanımının
artması sağlanmış ve bunu yaparken hasta faydası maksimumda tutulurken, hasta riski minimalize edilmiştir.
2. Hollingsworth CL, Yoshizumi TT, Frush DP, et al. “Paediatric cardiac-gated CT angiography: assessment of radiation dose.” AJR 2007; 189:12-18.
3. Hazırolan T. “Koroner arterlerin çok dedektörlü bilgisayarlı tomografi ile görüntülenmesi.” Hacettepe Tıp Dergisi
2006; 37: 6-13.
4. Manghat NE, Morgan-Hughes GJ, Marshall AJ, Roobottom CA. “Multi-detector row computed tomography:
imaging the coronary arteries.” Clin Radiol 2005; 60:93952.
5. Young C, Taylor AM, Owens CM. “Paediatric cardiac computed tomography: a review of imaging techniques and radiation dose consideration.” Eur Radiol
2011;21:518-529.
6. Alkadhi H. “Radiation dose of cardiac CT—what is the
evidence?” Eur Radiol 2009;19:1311–1315.
7. Stolzmann P, Goetti R, Baumueller S, Plass A, Falk V,
Scheffel H, Feuchtner G, Marincek B, Alkadhi H, Leschka S. “Prospective and retrospective ECG-gating for CT
coronary angiography perform similarly accurate at low
heart rates.” Eur J Radiol.2011;79:85-91.
8. Blanke P, Bulla S, Baumann T, Siepe M, Winterer JT,
Eurynger W, Schaefer O, Kotter E, Langer M, Pache G. ”
Thoracic aorta: prospective ECG-triggered CT angiography with dualsource CT—feasibility and image quality and
dose reduction.” Radiology 2010; 255:207–217.
9. Ben Saad M, Rohnean A, Sigal-Cinqualbre A et al. “Evaluation of image quality and radiation dose of thoracic and
coronary dual-source CT in 110 infants with congenital
heart disease.” Pediatr Radiol 2009;39:668–676.
10. Goo HW, Park IS, Ko JK et al. “Computed tomography for the diagnosis of congenital heart disease in pedi-
Radyasyon Dozu açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı Tomografi - Gök M, Güneyli S, Korkmaz M, Ören C, Düzgün F.
Selçuk Pediatri 2014;2(2):173-178
177
atric and adult patients.” Int J Cardiovasc Imaging 2005;
21:347–365.
11. Goo HW, Park IS, Ko JK, Kim YH, Seo DM, Yun
TJ, Park JJ. “Visibility of the origin and proximal course
of coronary arteries on on-ECG-gated heart CT in patients with congenital heart disease.” Pediatr Radiol 2005;
35:792–798.
21. Deak PD, Langer O, Leil M, et al. “Effects of adaptive
section collimation o patient radiation dose in multisection spiral CT.” Radiology 2009;252:140-147.
22. Leipsic J, Labounty TM, Heilbron B, et al. “Adaptive
statistical iterative reconstruction: assessement of image
noise and image quality in coronary CT angiography.” Am
J Roentgenol 2010;195:649-654.
12. Goo HW. “State of the art CT imaging techniques for
congenital heart disease.” Korean J Radiol 2010;11:4–18.
13. McCollough CH, Primak AN, Saba O, Bruder H,
Stierstorfer K, Raupach R, Suess C, Schmidt B, Ohnesorge BM, Flohr TG. Dose performance of a 64-channel dual-source CT scanner. Radiology 2007;243:775–784.
14. Jin KN, Park EA, Shin CI, Lee W, Chung JW, Park JH.
“Retrospective versus prospective ECG-gated dual-source CT in pediatric patients with congenital heart disease: comparison of image quality and radiation dose.” Int J
Cardiovasc Imaging 2010;26:63–73.
15. Paterson A, Frush DP, Donnelly LF. “Helical CT of the
body: are the settings adjusted for pediatric patients?” AJR
2001; 176:297–301.
16. Pages J, Buls N, Osteaux M. “CT doses in children: a
multicentre study.” Br J Radiol 2003; 76:803–811.
17. Lee T, Tsai IC, Fu YC. “Usingmulti-detector row CTin
neonates with complex congenital heart disease to replace
diagnostic cardiac catheterization for anatomical investigation—initial experiences in technical and clinical feasibility.” Pediatr Radiol 2006;36:1273–1282.
18. Goo HW. “Current trends in cardiac CT in children.”
Acta Radiologica 2013;54:1055-1062.
19. Goo HW, Suh DS. “Tube influences of tube voltage and
scan direction on combined tube current modulation: a
phantom study.” Pediatr Radiol 2006;36:833-840.
20. Goo HW. “Cardiac MDCT in children: CT technology overview and interpretation.” Radiol Clin N Am
2011;49:997-1010.
Selçuk Pediatri 2014;2(2):173-178
178
Radyasyon Dozu açısından Pediatrik Kardiyak Bilgisayarlı
Tomografi - Gök M, Güneyli S, Korkmaz M, Ören C, Düzgün F.