Çekingen Kişilik Bozukluğu

Çekingen Kişilik Bozukluğu
Çekingen Kişilik Bozukluğu
Toplum içinde kendisini gösterememe, düşük benlik saygısı ve sosyal ilişkilerde yetersizlik
ile kendini gösterir. Başkalarının kendisini kabul etmeyeceği, beğenmeyeceği, eleştireceği
düşünceleri yoğundur. Sürekli olarak kendi kendisini eleştirir, kendini beğenmez ve sürekli
olarak kendisi ile ilgilenir. Sosyal ilişkilerden kaçınma, grup toplantılarında yer almama, sözel
iletişime girmeme tipik davranış biçimleridir. Başkalarının fikirleri onun için çok önemlidir
ve sürekli kabul görme, onay alma ihtiyacı duyarlar. Başka kişilerle iletişim kurmak , gruplarda
yer almak isteseler de bunu yapabilecek iletişim becerilerine sahip olmadıklarından bir türlü
buna cesaret edemezler. Çekingen kişilik bozukluğunun nedenleri arasında anne- babanın yanlış yetiştirme biçimi, büyüme ve gelişme döneminde sürekli olarak eleştirme ve reddetme tutumu sergilemesi,
koruyucu ve kollayıcı bir tutum sergileme gibi nedenler gösterilmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarda kesin bir neden tespit edilememiştir. Cinsiyet ve ailesel bilgiler bu konuda net
değildir.
Kendilerini yalnız, mutsuz, çaresiz hissederler. Sürekli çevresindekilerin kendisinden daha
iyi , güzel , yakışıklı, başarılı, girişken olarak görür. Olumlu yönlerini asla görmezler ve
başkalarının hep en ufak bir hatasını göreceğini ve onunla dalga geçeceği endişesini taşırlar.
Genelde yalnız kalmayı ya da bir tek kişi ile arkadaş edinmeyi tercih ederler. Kendine güven yoktur.
İnsanlarla ilişkiye girdiklerinde büyük bir heyecan duyarlar , elleri titreyebilir ve yüzleri
kızarabilir. Sosyal fobi ve depresyon ile birlikte görülebilir.
Tedavi: Çok fazla yardıma ihtiyaç duysalar da bir psikiyatrist ya da psikoloğa başvurmada
güçlük çekerler. Endişelerinin yüksek olması terapi sürecini olumsuz etkileyebilir. Terapi
sürecinde en ufak bir olumsuzlukla karşılaştıklarında geri çekilme gösterebilirler. Terapist ve danışan kişi arasında iyi , pozitif , güvene dayalı bir ilişki kurulabilirse terapi süreci devam
edebilir. Sosyal becerilerin geliştirilmesi , bilişsel davranışçı yöntemlerle tedavi süreci ilerler.
1/2
Çekingen Kişilik Bozukluğu
Sosyal fobi düzeyine gelmiş olan kişiler ilaç tedavisinden de yarar görebilirler.
DSM-IV Tanı kriterlerine göre;
Genç erişkinlik döneminde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, toplumsal
ketlenmenin , yetersizlik duygularının ve olumsuz değerlendirilmeye aşırı duyarlılığın olduğu
sürekli bir davranış biçiminin varlığıdır.
Aşağıdaki belirtilerin dört (ya da daha fazlasının ) olması ile belirlidir.
- Kişide eleştirilecek , beğenilmeyecek ya da dışlanacak olma korkusu ile çok fazla kişiler
arası ilişki gerektiren mesleki etkinliklerden kaçınma davranışı gösterme söz konusudur.
- Sevildiğinden emin olmadıkça insanlarla ilişkiye girmek istemezler.
- Mahcup düşeceği ya da alay konusu olacağı korkusu ile yakın ilişkilerde tutukluk
gösterirler.
- Toplumsal durumlarda eleştirileceği ya da dışlanacağı üzerine kafa yorarlar.
- Yetersizlik duyguları yüzünden yeni kişilerle aynı ortamda bulunduğu durumlarda gerginlik
hissederler.
- Kendisini toplumsal yönden beceriksiz, kişisel olarak albenisi olmayan bir kişi olarak ya da
başkalarından aşağı görürler.
- Mahcup düşeceğinden dolayı kişisel girişimlerde bulunmak ya da yeni etkinliklere katılmak
istemezler.
Psikolog Eda Gökduman
2/2