Basınçlı Hava Terimleri ve Bilgileri

Basınçlı Hava
Terimleri ve Bilgileri
TERİMLER
ADYABATiK : Bir gazın, ısı kazanç veya kaybı
olmadan basma veya gen-leşmesl.
AKTÜATOR (TAHRİK ELEMANI) :Güç tatbik eden
pnömatik alet; örneğin - silindir veya hava motoru.
ARASOĞUTMA : Birden fazla kademeli basma
halinde, kademe ar-alarında sıcaklığın düşürülmesi
(sistemden alınması) işlemidir.
ART SOĞUTMA : Basma çevrimin-den sonra,
havadan, içinde oluşan ısının tahliyesi.
ATMOSFERİK BASINÇ : Ölçüm yapılan yerdeki
atmosferin muîlak basıncı (İSO 3857/1)
BASINÇ REGÜLATÖRÜ : Sistem basıncım, istenen bir
basınca düşürüp sabit tutan bir cihazdır.
BASINÇLI KAP (DEPO) : Basınçlı havanın depolandığı
bir kaptır.
BASMA ORANI : Mutlak çıkış basıncı ile mutlak emiş
basıncı arasındaki orandır.
ÇEVRE SICAKLIĞI : Bir cihazın içinde çalıştığı
çevrenin sıcaklığı.
ÇIĞ NOKTASİ : Verilen bir basınçta, havanın
tamamen su buharı ile doymuş (satüre) olduğu
sıcaklıktır.
ÇOK KADEMELİ BASMA (KOM-PRESYON) : Emme
basıncından nihai basınca gelme işleminin birden
fazla kademede, ve kademe aralarmda soğutma tatbik
edilerek oluşturulmasıdır.
DEPLASMAN : Kompresör gibi hava basan bir
cihazın, belli bir zaman ünitesinde birinci
kademesinde de-plase (Hareket) ettirdiği havanın
hacmidir.
EMNİYET SUPABI : Sistem basıncı-nı tarif edilen
azami bir basınca li-mitleyen, ve bu limitin aşılması
ha-linde, sistemdeki havayı basınç düşünceye kadar
atmosfere boşaltan bir cihazdır.
FİLTRE : Yabancı partiküllerin ve maddelerin çalışma
çevresinden ay-rılmasını sağlıyan bir elemandır.
ISOTERMAL : Sıcaklığın değişmeden yapıldığı
genleşme veya basma ("empresyon) işlemidir.
İZAFÎ NEM : Belli bir basınç ve sıcaklıkta ve belli bir
hacimde olan havanın içinde bulunan su buharı
miktarının, aynı sıcaklık ve basınç şartlarında ve aynı
hacimdeki havanın içerebileceği azami su buharı
miktarına oranı izafi nemdir; yüzde (%) olarak ifade
edilir.
KADEME BASMA ORANI : Çok kademeli bir
kompresörde, herhangi bir kademenin basma
oranıdır. (Çıkış basıncı, arasoğutucudan önce ölçülen
basınçtır!)
KAPALI LUP SİSTEMİ : Havanın sistemdeki
aktuatörlerin egzosundan tekrar kompresör emişine
döndürüldüğü kapalı basınçlı devre.
KOMPRESÖR : Bir gazın, karşı bir basınca karşı
akışım sağlıyan alet;
mekanik gücü ve hareketi, pnömatik akışkan güce
çevirir.
KOMPRESÖR KAPASİTESİ : Basma noktasında
ölçülen hakiki hava hacminin, basan aletin
(Kompresörün) emiş noktasındaki emiş hacmine
oranıdır. Genellikle serbest hava hacmi ( Free Air
Delivery = Fad ) bazında belirtilir. KOMPRESÖR
REGÜLATÖRÜ : Kompresörün kapasitesini ( Çıkış
Hac-mini) kontrol gayesiyle takılan cihazdır.
KURUTUCU : Basınçlı havadaki su buharı miktarım
düşürmeye yanyan bir cihazdır.
MANOMETRE BASINCI : Atmosferik basınca kıyasla
yapılan ölçüdür (Atmosferik basınç sıfır gösterilerek,
ölçümlerin bu noktadan başlatıldığı ölçümdür). Aksi
belirtilmediği taktirde, tüm atm. ve bar birimleri,
manometre basıncı olarak verilir ( İSO 3857/1).
MUTLAK BASINÇ : Mutlak sıfırı, yani mutlak vakumu
baz alan basınçtır; Atmosferik basınç ile manometre
basıncının toplamına eşittir. ( İSO 3857/1).
MUTLAK SICAKLIK : Mutlak sıfırdan başlatılan
sıcaklık ölçümüdür (İSO 3857/1 ).
ÖZGÜL GÜÇ TÜKETİMİ : Birim kompresör kapasitesi
basma gereken tahrik mili gücüdür (JOULES / LİTRE
= kW*s/m3).
PÜLSASYON EMiCi : Pülsasyonu
önlemek için bir kompresörün emiş veya çıkışma
takılan, ve kompresörün rezonansa girmesin! önleyen
bir kaptır.
SEPARATÖR : Sıvı separatörü, basınçlı havanın
içindeki sıvıyı a/ıran bir elemandır.
SERBEST HAVA : Atmosferik şartlarda kompresörün
emişinde bulunan, ve kompresörün etkisine girmemiş
olan havadır. Bir kompresörün kapasitesi, veya bir el
aletinin hava tüketimi, daima bu bazda belirtilir.
STANDART REFERANS ATMOSFERİ : Farklı
atmosferlerdeki spesifikas-yon ve test ölçülennin
indirgendiği standart bir referans atmosferidir. (İSO
R558). Kompresör sanayinde 1000 mBar, 20°C, %65
izafi Nem (RH) (İSO 2787), pnömatikte 1013 mBar,
20°C, %65 izafi nem (İSO R554); petrokimya ve uzay
endüstrilerinde (İSO 5024) 1013 mBar, 15°C ve deniz
se-viyesinde kuru referans atmosferi kullanılmaktadır.
TEK KADEMELİ BASMA : Tek kademede emiş
başmandan, nihai basınca basma işlemidir.
TERMİK KORUYUCU : Bir kompresörün basma
noktasında bulunan en sıcak yerine konulan ve aşırı
sıcaklığa karşı koruyucu bir cihazdır.
TOPLAM KADEME BASMA ORANI :
Çok kademeli bir kompresörün herhangi bir
kademesinde o kademenin basma oranıdır; mutlak
basınç birimi ile ölçülür (İSO 3857/2). Basınç, ara
soğutucu ve seperatörden sonra ölçülür.
VOLÜMETRiK VERiM : Kompresörün bastığı serbest
hava miktannın, emiş hacmine (deplasmana) olan
oranıdır. Yüzde (%) olarak ifade edilir. Hava içindeki
su buharı miktarı, hassas ölçümlerde hesaba
alınabilir (İSO 3857/2 ).
YAĞLAYICI : Çalışma çevresine kontrollü miktarda
yağlama yağı veren bir cihazdır.
YOĞUŞMA KONDENSATI : Basınçlı hava içindeki
sıcaklık düşmesi, veya basınç artması neticesi hava
içindeki su buharından oluşan sıvı.
HALKA TiPLi ANA BORU HATTI :
Kompresör sisteminde başlayıp biten, halka şeklinde
kapalı olan ana boru hatı. Bu şekilde, her tüketicinin
basınçlı havayı temin kaynağı iki yönden
olabilmektedir.