Proje Numarası Proje Adı Proje Yöneticisi Başlama Tarihi Bitiş Tarihi :03/08.03.12 :Mesane Tümörlerinde Telomeraz Enzim Aktivitesi (Htert) ve Siklin Bağımlı Kinaz İnhibitörleri P27 ve P57 Proteinleri :Doç. Dr. Önder BOZDOĞAN :22.12.2003 :22.12.2005 ÖZET Mesane tümörleri erkek ürogenital sisteminin sık görülen tümörlerindendir. Onkogenezleri ile ilişkili çok sayıda çalışma yapılmıştır. Telomeraz aktivitesini ve özellikle siklin bağımlı kinaz inhibitörü p27’nin hem onkogenezde hem de prognostik önemi olduğuna ait önemli bulgular mevcuttur. p57 daha az çalışılmış bir protein olup mesane tümörlerindeki önemi bilinmemektedir. Bu çalışmada telomeraz (hTERT) enzimin ve siklin bağımlı kinaz inhibitörleri p27 ve p57 proteinlerinin mesane tümörlerinde dağılımının ve onkogenezde yerinin araştırılması amaçlanmıştır. WHO/ISUP klasifikasyonuna göre değerlendirilmiş 11 düşük dereceli ve 6 yüksek dereceli değişici epitel karsinomu ve normal kontrolleri araştırmaya alındı. Neoplastik olguların tümü erkekti yaş ortalaması düşük dereceli grup için 61,8, yüksek dereceli grup için 65,8 di. Seçilen kesitlere klasik streptavidin-biotin peroksidaz yöntemiyle hTERT(Novocastra), p27(Neomarkers) ve p57(Neomarkers) immün boyaları uygulandı. Hücrelerin boyanma yüzdesini ve boyanma yoğunluğunu değerlendiren HSCORE sistemiyle preparatlar incelendi. HSCORE=∑(Pi x i/100) olarak formüle edilebilir. Pi boyanmış hücrelerin oranını , i ise boyanma yoğunluğunu göstermektedir. Telomer uzunluğu insitu hibridizasyonla kontrollü olarak çalışıldı ancak hiçbir olguda uygulanan testin sınırları içerisinde telomerde floresan pozitivitesine rastlanmadı. hTERT tüm karsinom olgularında pozitif olarak boyandı. HSCORE ortalamaları normal mukozadan, yüksek gradeli karsinoma kadar artış göstermekle birlikte gruplar arasında istatistiksel anlamlılık saptanmadı. Ancak hTERT HSCORE’ları arasında düşük dereceli karsinomlar-normal mukoza, yüksek dereceli karsinomlar-normal mukoza arasında anlamlılığa eğilim dikkati çekti. p27 düşük dereceli olguların 8’inde(%72,7) ve yüksek dereceli olguların 4’ünde(%66,6) pozitif boyandı. p27 HSCORE ortalama değerleri yüksek gradeli karsinoma doğru azalma göstermekle birlikte istatistiksel fark izlenmedi. p57 immün boyası yüksek dereceli olgularda boyanma göstermedi ancak düşük dereceli lamina propria ve kas invasyonu göstermeyen 2 olguda fokal pozitivite saptandı. Normal mukoza karsinom grubu arasında mukoza lehine anlamlı fark (0,05≥p) saptandı. Hücre siklusunu negatif olarak kontrol eden p27 ve p57 gibi proteinlerin ekspresyonlarının azalması hücrelerin daha kolay siklusa girerek çoğalmasını sağlayarak ve tümör büyümesini desteklemektedir. hTERT ve siklus inhibitörlerinin onkogenezde yeri anlamlı olduğu kadar prognostik faktörler olarak umut vaat etmektedir.