belgrad için hareket!

BELGRAD İÇİN HAREKET!
İstanbul’un yaşam kaynaklarından Belgrad Ormanı, tehditlerle karşı karşıya. Belgrad için
Hareket, bu tehditlere dikkat çekmek için ÇEKÜL Vakfı tarafından başlatıldı. Hareketin ana
hedefi öncelikle Belgrad Ormanı’nın Muhafaza Ormanı statüsünde kalması ve ormanla ilgili
mevcut sorunların bilimsel verilere dayanarak çözülmesi.
Hareket kapsamında neler var?
Hareketin kapsamında öncelikle ÇEKÜL Vakfı tarafından, Belgrad Ormanı-Sorunlar ve Çözüm
Yolları adlı bir kitap yayınlandı. Kitapta İ.Ü. Orman Fakültesi’nde Belgrad üzerine yapılan
panelde sunulan makaleler yer alıyor. Ayrıca İstanbulluları ormanın maruz kaldığı ekolojik
bozulmadan
haberdar
etmek
ve
harekete
dahil
olmaya
çağırmak
amacıyla
belgradicinhareket.com adlı bir blog oluşturuldu. Belgrad Ormanı ile ilgili makaleler,
denemeler, fotoğraflar, filmler burada toplanacak, blog üzerinden “hareket”i güçlendirecek
farklı etkinliklerin duyuruları da yapılacak.
1950’de Muhafaza Ormanı statüsünü kazandı
Belgrad Ormanı son 130 yıl içinde üçte bir oranında küçüldü; 1840’larda 12.000 hektardı, 1870’te
7500 hektara geriledi, bugün ise 5524 hektar.
Belgrad 1950 yılında Tarım Bakanlığı’nın talebi üzerine, 3116 sayılı Orman Kanunu’nun 5653-43.
maddesi gereğince muhafaza ormanı statüsü kazanmıştı. Bu statüye alınmasının gerekçeleri ise
sınırları içinde İstanbul kentinin su gereksiniminin bir bölümünü karşılayan 7 su bendinin bulunması
(su üretimi işlevi), yurt savunması yönünden önem taşıması (ulusal savunma işlevi), Haliç ve çevresi
tarım alanlarına zarar veren Kağıthane deresini besleyen en büyük kolun bu ormandan doğması
(erozyonu önleme işlevi), orman tahribatının önlenmesi (koruma işlevi) ve İ.Ü. Orman Fakültesi
uygulama ve araştırma ormanı olması (bilimsel işlev) şeklinde sıralanıyordu.
Bu işlevlere daha sonraki yıllarda rekreasyon işlevi de eklendi. Ancak, artan rekreasyonel kullanımlar
Belgrad’ı olumsuz etkiledi. Belgrad günümüzde plansız gelişmenin getirdiği yoğun stresle karşı
karşıya. Ormanda bulunan dinlenme yerlerindeki ağaçların yüzde 60’ının hasta; ileride bu alanlar
ağaç ve yeşil dokudan yoksun çıplak alanlar olabilir. Ayrıca Belgrad’da hidrolojik denge bozuluyor,
yaşlı meşelerde tepe kurumaları görülüyor. Tüm bunların yanı sıra son yıllarda yapılan yasal
düzenlemelerle “yetki karmaşası” ile karşı karşıya kalan Belgrad Ormanı, tehlikelere karşı savunmasız
bir şekilde ayakta kalmaya çalışıyor.
2011’de 9 mesire yeri Tabiat Parkı ilan edildi
Ağustos 2011’de Resmi Gazete’de yayımlanan bir karar ile Türkiye’deki mesire yerlerinin bir kısmı
tabiat parkına dönüştürüldü. 182 tabiat parkından 140’ı yeterli araştırma ve bilimsel değerlendirme
yapılmadan bir günde tabiat parkı statüsü kazandı. Örgütsel değişikliğe (Orman ve Su İşleri
Bakanlığının kurulmasıyla ilgili yasal-örgütsel düzenlemeler) uyum sağlamak için tabiat parkı
statüsüne kavuşturulmuş orman rekreasyon alanlarından (mesire yerlerinden) oluşan bu yeni alanlar
nedeniyle tabiat parkı sayısında çok aşırı bir yükselme oldu. Bu süreçten Belgrad Ormanı da
etkilendi. Ormanda yer alan Mehmet Akif Ersoy, Kömürcübent, Kirazlıbent, F. Rıfkı Atay, Bentler,
Neşetsuyu, Irmak, Fatih Çeşmesi ve Ayvat Bendi isimli 9 mesire yeri tabiat parkı ilan edildi.
23 Mart 2012 tarihli “Korunan Alanlarda Yapılacak Planlara Dair Yönetmelik” ise sorunlara yetki
karmaşasını da ekledi. Yönetmelikte adı geçen korunan alanların önemli bir bölümünün
yönetiminden Orman ve Su İşleri Bakanlığı sorumlu olduğu halde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
ülkedeki korunan alanların tümünün planlamasını kapsayan bir yönetmelikle yetkileri üstünde
topladı.
Şimdi ise gündemde, muğlak tanımlamaları nedeniyle eleştirilen Tabiatı ve Biyoçeşitliliği Koruma
Kanunu var. ÇEKÜL, Belgrad için Hareket ederken, Tabiat Kanunu İzleme Girişimi’nin kanun tasarısının
yeniden düzenlenmesi için başlattığı “Doğa İçin Ses Ver” imza kampanyasının destekçisi, sürecin
takipçisi olmayı da sürdürüyor.
Tamamı Muhafaza Ormanı statüsünde olduğu yıllarda bile gerektiği gibi korunamayan Belgrad, son
düzenlemeler ve gündemdeki yeni kanun tasarısıyla daha savunmasız durumda.
İşte bu yüzden, İstanbul ormanlarının en önemlisi olan Belgrad İçin Hareket zamanı…
Belgrad Ormanı kitabı hakkında
İ.Ü. Orman Fakültesi için bir uygulama ve araştırma alanı da olan Belgrad Ormanı’nı tehdit eden
etmenleri, bilimsel temellere dayanarak tespit etmek, çözüm yolları sunmak ve bu konuda
kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla üniversitede Mayıs 2012’de kapsamlı bir panel düzenlendi. Bu
panelin çıktıları ÇEKÜL Vakfı tarafından “Belgrad Ormanı-Sorunlar ve Çözüm Yolları” isimli kitapta bir
araya getirildi.
“Belgrad Ormanı - Sorunlar ve Çözüm Yolları” kitabı, akciğerlerini yitirmekte olan kentin duyarlı
insanlarıyla 2013’ün Orman Haftası’nda buluştu. İ.Ü. Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Yeşil ve
ÇEKÜL Vakfı’nın önsözüyle, Prof. Dr. Ünal Asan ve Dr. Serhun Sağlam’ın “Belgrad Ormanı ve
Ekosistem Özellikleri”, Prof. Dr. Aynur Aydın, Prof. Dr. Yusuf Güneş ve Yrd. Doç. Dr. Nimet
Velioğlu’nun “Korunan Alanların Hukuksal Statüsü”, Prof. Dr. Yalçın Kuvan’ın “Türkiye’deki Korunan
Orman Alanları ve Belgrad Ormanı”, Prof. Dr. Doğanay Tolunay, Prof. Dr. M. Ömer Karaöz ve Prof. Dr.
Ünal Akkemik’in “Belgrad Ormanı’nın Doğal Ekosistemleri ve Mevcut Tehditler”, Dr. Erdem Hızal, Doç.
Dr. Zeynel Arslangündoğdu ve Yrd. Doç. Dr. Muhittin İnan’ın “Belgrad Ormanı’nın Memeli Hayvan
Türleri ve Habitat Sorunları”, Prof. Dr. Kamil Şengönül ve Doç. Dr. Yusuf Serengil’in “Belgrad Ormanı
Su Kaynakları ve Sorunları”, Prof. Dr. Adnan Uzun ve Yrd. Doç. Dr. A. Yeşim Çağlayan Kaptanoğlu’nun
“Belgrad Ormanı’nda Rekreasyonel Kullanım ve Sorunları” makalelerini içeren kitabın tasarımını ise
Onur Bilgin yaptı.
belgradicinhareket.com
twitter/belgradormani
facebook/ Belgrad İçin Hareket
ÇEKÜL - Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı
tlf. 0212 249 6464
www.cekulvakfi.org.tr