Hasta Eğitimi

Hasta
eğitimi
başlanmıştır.
Van den Borne
tanımlanmıştır:
terimi
tarafından
1950’lerde
hasta
kullanılmaya
eğitimi
şöyle
Bir takım durumlarla baş etmeyi öğrenme, sağlığı
sürdürme ve geliştirme amacıyla hastaların sağlık
davranışı, bilgi ve hastalık deneyimlerini etkileyen bilgi
verme, öneride bulunma ve davranış değişikliği teknikleri
gibi yöntemlerin kombinasyonunu içeren sistematik bir
öğrenme deneyimidi
Sağlığı iyileştirmek amacıyla hasta
davranışlarını etkileyerek bilgi, beceri
ve tavırlarını değiştirmektir.


Hasta eğitiminin pratiğe geçirilmesi toplumun,
politikacıların ve sağlık çalışanlarının son yıllarda
gündeme getirilmiştir.
Sağlık personeli için hasta eğitimi zorunludur.



™Hastaları sağlıklı hale getirmek,
™Hastaları, sağlık problemlerini kendi
kendilerine çözebilecek bilgi ve beceriye
sahip kılmak,
™Sağlık hizmetlerinde gelişimi sağlayacak
ortamı oluşturarak hizmetin kalitesini
arttırmak.

Hastaya ihtiyaç duyduğu modern bilgileri vermek,

Yapılan eğitim çalışmalarına hastanın katılımını sağlamak,
™

Sağlık ekibi ve hasta arasındaki iletişimi arttırmak,



™Öğretilenleri istenilen davranış ve alışkanlıklar haline
getirmek,
Bu amaçlara ulaşılabilmesi için hasta eğitimini sağlık
hizmetlerinin bir parçası olması zorunluluğu vardır.

Hasta eğitimi ihtiyaç duyulan her alanda olabilir.
Bununla birlikte eğitimde daha çok hastanın tıbbi
durumuna odaklanıldığı görülmektedir.


Halbuki eğitimde koruyucu hizmetler ve davranış
değişikliği gibi öncelik verilmesi gereken bazı konular
vardır




Hastadan öykü alırken bilgi, beceri ve davranışları
değerlendirilirken,
Beslenme alışkanlıkları,
İlaç ve madde alışkanlıkları,
Egzersiz yapıp yapmadığı sorularak risk faktörleri ve
yaşam tarzı hakkında bilgi edinilerek belirlenebilir.

™Bakım süreci sırasında ihtiyaç duyulan bilgi

›Hasta taburcu olduktan sonra ihtiyaç duyulan bilgi

™Toplum kaynakları hakkında bilgi
™Takip, bakım ile ilgili bilgi olabilir
(SB Sağlık İşletmecileri Federasyonu, 2005 )










Hasta hakları ve sorumlulukları,
İlaçlar,
Araç gereç kullanımı,
Rehabilitasyon,
Tedavi planı,
Beslenme ve ilaç-besin etkileşimleri,
Kişisel bakım ve temizlik,
Hastaneden taburculuk sonrası bakım,
Ağrı yönetimi konularında verilebilir.







Eğitimle gereksiz hasta ziyareti azalır.
Hizmetlere ve tedaviye uyum artar.
Tedavi edici hizmetlerden koruyucu hizmetlere geçiş
ile sağlık düzeyi yükselir, maliyet azalır.
Hasta hastalık ve muhtemel risk faktörleri konusunda
aydınlatılarak yasal sorumluluk yerine getirilir (Özer
ve ark., 2005).
Hastaların bilgilendirilmiş kararlar vermede ve bakıma
katılımda daha aktif rol almasını sağlar.



Eğitim verilecek
tanımlanması.
hastaların
Hastanın
gereksinimleri,
saptanmalıdır.
var
sağlık
olan
durumunun
sorunları
Eğitimde güdülenme sağlanmalıdır; Eğitimin yararını
bireye algılatmak, kişinin konuyla ilgilenmesini
sağlamak temel hedeflerden biri olmalıdır.


Eğitim hizmet ve olanaklarla desteklenmelidir.
Eğitim sürekli olmalıdır; Eğitiminde bireylere davranış
olarak kazandırılan sonuçların alışkanlık haline
gelebilmesi için, bunların uygulanıp uygulanmadığının
da sürekli olarak izlenmesi gerekir.

Eğitim herkesi kapsamalıdır: Sağlık eğitimi, yaş, cins,
meslek bakımından farklı olan bireylerden oluşan
hastaların tamamını kapsamalı ve etkileyebilmelidir.
Eğitici,
eğitim
yaptığı
konunun
gereğine ilk önce kendisi inanmalı, işini
severek özenle istekle yapmalıdır.
Eğitici, hedef kitlenin tanıdığı ve inandığı bir kişi
olmalıdır.
Eğitim planı hazırlarken hastanın anlama düzeyi göz
önünde tutulmalıdır.
Eğitici, eğitim yaptığı hastayı yakından tanımalı,
kültürünü, alışkanlıklarını, gelenek ve göreneklerini,
sorunlarını, beklentilerini çok iyi bilmelidir.
Toplumun anlayabileceği bir dil kullanmalı, "teknik
kirlilik" veya "bilimsel jargon" denebilecek konuşma
tarzından kaçınılmalıdır.
Eğitimci eğitim öncesi hastanın hazır
oluşluğunu dikkate almalıdır.


. Eğitimin amacını tam olarak anlatılabilmelidir
Yeterli motivasyonu olmayan hastalarda bilgi vermek
işe yaramayabilir. Böyle hastalarda sağlık anlayışı,
sosyal destekler değerlendirilmeli ve yararlar
anlatılarak hasta teşvik edilmelidir. Bazen çok sayıda
görüşme yapmak ve aynı konuları tekrarlamak
gerekebilir.
Eğitici, ön yargısız olmalıdır. Kişilere eğitim
durumlarından, mesleklerinden, yaşadıkları yerden,
inancından dolayı sempati veya antipati duyabilir,
ancak bu duygularını ön plana çıkarmaktan
kaçınmalıdır.
Eğiticiler, aynı zamanda eğitimini
yaptırdıkları grubun yöneticisidirler,
bu, onlarda bazı liderlik vasıflarının
bulunmasını gerektirir. Yönetim bilimi
tekniklerini bilmelidir.
Kişiler arası ve gruplar arası iletişim tekniklerini iyi
bilmeli ve uygulayabilmelidir.
Sektörler arası işbirliği sağlanmalıdır; Sağlık, çok
yönlü bir sistem olduğu için, çeşitli kurum ve
kuruluşların da sağlık eğitimine katkı sağlamaları
gerekir.



Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, toplumun sağlığını
bozanların, çevreyi kirletenlerin ve aşıdan kaçanların
cezalandırılmasını öngörmüştür.
Halka olumlu davranış kazandırmada bu yetkiden
yararlanma düşünülebilir. ?????
Bu önlemlerin
geçemeyeceği,
bilinmelidir.
ANCAK,
hiçbir zaman eğitimin yerine
etkisinin
sürekli
olmayacağı




Hasta eğitimi üç şekilde yapılabilir:
Bireysel eğitim
Grup eğitimi
Toplulukların eğitimi






Bir eğitim programında ise birden fazla yöntem
kullanılabilir.
Seçilebilecek eğitim yöntemi ise:
Anlatım
Tartışma
Beyin fırtınası
Rol oynama
Soru-cevap
Gözlem
Öykü anlatma
Oyunlar şeklinde olabilir.

Literatürdeki
araştırmalar
eğitim
ile
sağlığı
geliştirme, hastalıkları önleme ve hastalıkla baş
etmede olumlu davranış kazandırma arasında anlamlı
bir ilişki olduğunu göstermektedir.

İYİ DERSLER
Öğr.Gör.Işık Atasoy