PERİYODİK TABLO Maddenin temel birimi atomlar. Tek bir cins atomdan oluşmuş, kimyasal tekniklerle ayrıştırılamayan ya da farklı maddelere dönüştürülemeyen saf maddelereyse "element" adı veriliyor. Dünya üzerinde bilinen elementlerin belirli bir şekilde yerleştirildiği sistem, periyodik tablo olarak adlandırılıyor. Periyodik tablo bize neler anlatıyor? Periyodik tablodaki elementler nasıl isimlendiriliyor? Periyodik tabloyu kim hazırladı? Hakkında bilgi edinmek istediğiniz grubun ya da elementin üzerine tıklayınız. 1A 2A * 3B 4B 5B 6B 7B 8B 8B 8B 1B 2B 3A 4A 5A 6A 7A 8A * * * * ** Elementlerin, soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru artan atom numaralarına göre diziliminden oluşan bu tabloda, yatay sıralara "periyot", dikey sütunlaraysa "grup" adı veriliyor. Periyotlar ve gruplar neleri ifade ediyor? Lantanid ve aktinidler neden ayrı 2 sıra halinde gösteriliyor? Periyodik Tablo Gurup Elementlerin Kolay Öğrenilme Yolu PERİYODİK ÇİZELGE METALLER 1/A GRUBU 2/A GRUBU AMETALLER 3/A GRUBU 4/A GRUBU 5/A GRUBU 6/A GRUBU SOYGA ZLAR 7/A GRUBU 8/A GRUBU HERGE LE BEN BEN CİVCİVİ NE O FİNO Be=BERİLY UM B=BOR C=KARBO N N=AZOT O=OKSİJ EN F=FLOU R LİSESİNİ N MAĞAZAD A ASLINDA SİZE PARA SENİN CİVCİVİ N Li=LİTYU M Mg=MAGN EZYUM Al=ALÜMİ NYUM Si=SİLİSYU M P=FOSF OR S=KÜKÜ RT NANKÖR ÇANTA GABAĞIN GETİRİRK EN AŞIĞI ŞEHİR Na=SODY UM Ca=KALSİY UM Ga=GALY UM As=ARS ENİK Se=SELE NYUM KİMYACI SI SATARKEN İYİSİNİ SINIFA SABRİ TEPESİN DEKİ St=STRONS İYUM İn=İNDİY UM Sn=KALAY Sb=ANT İMON BABAMA TARTMA M PİSLEDİ HAYDAR PAŞA H=HİDR OJEN K=POTAS YUM RABİANI N Rb=RUBİ Ba=BARYU M Ta=TALY Ge=GERM ANYUM Pb=KURŞU N Cl=KLO R BURNU NU Br=BRO M POLONY ALI Bi=BİZ Po=POLO NECİP Ne=NEO N ARSIZ Ar=ARG ON ISIRDI KERİMİ I=IYOT Kr=KRİP TON ATTI KESERL E Te=TELL ÜR BİZİMKİ Sİ He=HEL YUM Ast=AST ATİN Xe=KSE DYUM CESEDİNİ Ce=SEZY UM UM MUNT NYUM NON RASTLADI M RENDEL EDİ Ra=RADYU M Rd=RAD ON FIRLATTI Fr=FRAN SİYUM 1/A-2/A-3/A grubu elementleri metaldir.Sadece Hidrojen atomu 1/A grubu elementidir,fakat ametaldir. 4/A-5/A-6/A/7/A grubu elementleri ametaldir. 8/A grubu soygazdır (asalgazdır),elementlerinin son yörüngesinde 8e vardır.Sadece Helyumun yörüngesinde 2 elektron vardır,fakat soygaz özelliktedir. Periyodik Cetvel Ve Özellikleri Elementler benzer özelliklerine göre sınıflandırılırlar.Elementlerin benzer özelliklerine göre sınıflandırılmasıyla oluşturulan tabloya periyodik cetvel denir. Periyodik cetvelde, elementler artan atom numaralarına göre dizilmiş ve benzer özellikteki elementler alt alta gelmiştir. Periyodik cetvele periyodik tablo ya da periyodik çizelge de denir. Periyodik cetveli oluşturan yatay sıralara periyot adı verilir. Yatay sıralarda atom numaraları arttıkça, elementlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri değişir. Periyodik cetveldeki düşey sütunlara grup denir. Aynı gruptaki elementler benzer kimyasal özellikler gösterir.Periyodik cetvelde 8 tane A ve 8 tane B olmak üzere 16 tane grup vardır. Periyodik cetvel 18 sütundan oluşur. B gruplarından üç tanesi birden 8B olarak isimlendirilir. Periyodik cetveldeki ilk sütuna 1A grubu denir.Son sütunu ise 8A grubu oluşturur.1 A grubu elementlerine alkali metaller adı verilir. Hidrojen 1 A grubunda olduğu hâlde alkali metaller grubuna girmez. 7 A grubu elementlerine halojenler, 8A grubu elementlerine soy gazlar adı verilir. Grup ve Periyodun Bulunması Bir elementin atom numarası biliniyorsa, bu elementin grup ve periyodu bulunabilir. Örneğin 7N elementinin elektronlarının dağılımı şöyledir: 7N ) ) 25 Burada en son enerji seviyesindeki elektron sayısı, grup numarasını; enerji seviyelerinin sayısı ise periyot numarasını verir. Bu sonuçlara göre, 7N elementi 2. periyotta 5 A grubundadır. Örnek 17Cl elementinin periyot ve grup numarasını bulunuz. Değerlik Elektron Sayısı Nötr bir atomun son enerji düzeyindeki elektron sayısına, değerlik elektron sayısı denir. Gruplara göre elementlerin değerlik elektron sayıları şöyledir: Elementlerin Sınıflandırılması Elementler, metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olmak üzere sınıflara ayrılır. Metallerin Genel Özellikleri Periyodik çizelgenin sol tarafında bulunurlar. Parlak ve serttirler. Şekil verilebilirler, tel veya levha hâline gelebilirler. Oda sıcaklığında katı hâlde bulunurlar. Civa (Hg) hariç. Elektriği ve ısıyı iyi iletirler. Bileşik oluştururken elektron verirler. Elektron verince (+) pozitif yüklü olurlar. Kendi aralarında bileşik oluşturmazlar. Ametallerin Genel Özellikleri Periyodik çizelgenin sağ tarafında bulunurlar. Mat görünüşlüdürler. Vurulunca kırılabilirler, şekil verilemezler. Grafit hariç elektrik ve ısıyı iyi iletmezler. Oda sıcaklığında brom sıvı, karbon, kükürt ve bor katı, diğerleri gaz hâldedir. Metallerle yaptıkları bileşiklerde (–) negatif yüklüdürler. Kendi aralarında bileşik oluşturabilirler. Yarı Metaller Periyodik çizelgede metallerle ametalleri ayıran zig-zag çizginin sağ ve solunda bulunurlar. Bazen metal, bazen ametal özellik gösterirler. Bor, silisyum, germanyum, arsenik, antimon, tellür, polonyum ve astatin yarı metallerdir. Soy Gazlar Kararlı yapıya sahiptirler. Elektron alma ve verme eğilimleri yoktur. Başka maddelerle reaksiyona girmezler. Oda sıcaklığında gaz hâlde bulunurlar. Periyodik çizelgenin en sağında bulunurlar. Periyodik tablonun ortasında yer alan B Grubu elementlerine geçiş elementleri denir. Bunların içinde ağır metaller bulunur. Element kütlelerinin akb cinsinden gösterilmesi: Periyodik tabloda elementlerin kütleleri yazılırken izotopları da göz önünde bulundurulur. Bir elementin kütlesi, izotop kütleleri göz önüne alınarak hesaplanır. Klor elementi tabiatta % 75 oranında 35Cl şeklinde, % 25 oranında da 37Cl izotopları şeklinde bulunur. Cl elementinin ortalama kütlesi şöyle hesaplanır: Klor elementinin atom kütlesi Klor elementinin ortalama kütlesi 35,5 akb dir. Bu yüzden Klor elementi periyodik tabloda 35,5Cl şeklinde gösterilir. 75/100 x 35 + 25/100 x 37 = 35,5 akb 1. Ametalik özellik hangi elementte en fazladır? A)X B)Y C) Z D) T 2. Metalik özellik hangi elementte en fazladır? A)X B)Y C) Z D) T 3. Hangi element kararlı yapıdadır? A)X B)Y C) Z D) T 4. Değerlik elektron sayısı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Element Değerlik e– sayısı A) X 1B) Y 5 C) Z 2 D) T 0 5. Atom numarası en küçük olan element hangisidir? A)X B)Y C) Z D) T