ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ Elektro Manyetik İtki

T.C.
ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ
BALLICA KAMPÜSÜ SEMĠNER SERĠSĠ
Elektro Manyetik İtki Araştırmaları –
Saklı Momentum
Hakan ÖKTEM
(SHYO, Uçak Elektrik ve Elektroniği Bölümü)
ÖZET
Geleneksel itki oluşturma yöntemlerinin doğal sınırları (kontrol edilebilirlik, erimin yakıt
miktarına logaritmik olarak bağlı olması gibi) elektromanyetik itki oluşturma olasılıklarını
değerlendirmeyi gerektirmektedir. Farklı düzlemlerde hareket eden yüklerin birbirlerine
uyguladıkları kuvvetlerdeki asimetriyi değerlendirmek bu seçeneklerden birisidir. İlk olarak
manyetik alan içindeki bir statik yükün manyetik alanın kaldırılması sonucu ortaya çıkacak
olan indüklenmiş elektrik alanı tarafından ivmelendirileceği ama manyetik alan değişimine
neden olan bobine ters yönde bir kuvvet uygulamayacağı bir paradoks şeklinde düşünülmüş
(Shockley, James, 1967) ve bu durma yol açan saklı bir momentum olması gerektiği
düşüncesi ortaya çıkmıştır. Bu paradoks daha sonra değişik bilim insanları (Feynman,
Landau, ...) tarafından benzer şekillerde açıklanmıştır. Klasik elektromanyetik teorisine göre
bir noktadaki Elektrik ve Manyetik alanların dik bileşenleri kendi düzlemlerine dik yönde bir
enerji akışı yoğunluğuna karşılık gelir ve bir momentumu vardır. Yani elektrik ve manyetik
alan şeklinde depolanmış enerjinin akışını kullanarak momentum sağlamak olasıdır. Bu
seminerde “saklı momentum olarak” tanımlanan bu olgunun ortaya çıkardığı olanaklar ve
kullanılabilir hale getirilmesi için aşılması gereken problemleri tartışacağız.
3