GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) “Palabıyık” lakabıyla da anılan Hasan Paşa’nın aslen Kafkasyalı olduğu tahmin edilmektedir. Hasan Paşa, Osmanlı-Rus ve Avusturya savaşının devam ettiği 1738’de Yeniçeri muharebelere Ocağı’na katılarak kaydoldu Belgrad’ın ve bazı kuşatılması sırasında gayret ve cesaretini ispatladı. Görsel 1: Gazi Hasan Paşa 1 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) Hasan Paşa, yiğitlerinin şöhretini duyduğu Cezayir’e gitmek amacıyla yola çıktığında yabancı bir gemiyi ele geçirmiş ve bu gemiyle Cezayir’e varmıştır. Cesareti Cezayir dayısı tarafından takdir edildiği için zapt ettiği gemi kendisine bırakılmış ve bir süre sonra Tilimsân Sancak Beyliği ona verilmiştir. Fakat şöhretiyle birlikte muhalifleri de artınca Cezayir’de fazla tutunamamış, İspanya ve Napoli üzerinden İstanbul’a gelmiştir. 2 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) Görsel 2: Osmanlı kalyonu 1761’de kalyon kaptanı olarak Osmanlı donanmasına giren Hasan Paşa 1767’de kapudâne rütbesine kadar yükseldi. 3 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Koyun Adaları mevkiindeki mücadelede kalyonu batan Hasan Paşa yaralı olarak kurtarıldı. Ardından Osmanlı donanması 6 Temmuz 1770’te Çeşme Limanı’nda imha edildi. Çanakkale Boğazı’na kadar gelerek durumu hükûmete bildiren Hasan Görsel 3: Çeşme Limanı Baskını Paşa, beylerbeyi rütbesiyle mükâfatlandırıldı. 4 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) Ruslar, Çeşme faciasından sonra 10 Temmuz 1770’te Limni Adası’nı işgale başlayınca Hasan Paşa gizlice adaya çıktı. Düşmek üzere olan kaleyi kurtardı. Bu başarısı nedeniyle gazi unvanı verilen Hasan Paşa, vezirlik rütbesiyle de kaptanıderya tayin edildi. Fakat III. Mustafa’nın ölümü üzerine kaptanıderyalıktan uzaklaştırıldı ve 1773’te Anadolu valiliği payesiyle Rusçuk Seraskerliğine tayin edildi. Görsel 4: Osmanlı’da kaptanıderya 5 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) Küçük Kaynarca Antlaşması’nın imzalanmasından sonra ikinci defa kaptanıderyalığa getirilen Hasan Paşa, on beş yıl gibi uzun bir süre bu mevkide kalmasının yanı sıra Sultan I. Abdülhamid üzerindeki tesiri sebebiyle devlet idaresinde de nüfuz sahibi oldu. Görsel 5: Sultan I. Abdülhamid 6 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) Hasan Paşa, Sultan III. Selim tarafından Anadolu valiliği ve İsmail Kalesi kaptanıderyalıktan seraskerliğiyle görevlendirildi uzaklaştırıldı. Serasker ve olarak 1789’da Rusları, İsmail Kalesi önünde mağlup ederek sadrazam ve serdâr-ı ekrem tayin edildi. Yaklaşık 4 ay süren sadrazamlığı sürekli cephede geçen Hasan Paşa, denizde ve karada pek çok başarı elde etti. Görsel 6: Sultan III. Selim 7 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) Gazi Hasan Paşa, 30 Mart 1790’da Şumnu’da seksen yaşının üstünde vefat etmiştir. Devlete sadık, gayretli ve sözünü esirgemeyen bir kişi olan Hasan Paşa, Çeşme Baskını’ndan sonra mahvolan Osmanlı donanmasını yeniden karşılamıştır. Tersane teşkil etmiş, meydanında bütün yaptırdığı masraflarını kışla ile kendisi kalyoncu neferlerini itaat altına almıştır. 8 GAZİ HASAN PAŞA (öl. 1204/1790) Hasan Paşa, mal varlığını devlet işleri ve hayır eserleri için harcamıştır. Tersane’deki Kalyoncu Kışlası ve Camisi’nden başka Vize’de cami, hamam, çeşmelerle Çanakkale ve Şumnu’da tekke; bugün Truva Harabelerinin bulunduğu yerde bir hisar; Midilli, İstanköy, Sakız, Limni ve Rodos’ta çeşmeler inşa ettirmiştir. 9 GÖRSEL KAYNAKÇA • Görsel 1: Gazi Hasan Paşa heykeli https://www.dreamstime.com/royalty-free-stock-photography-statue-cezayirli-gazi-hasan-pasha-cesme-turkey-algiers-was-ottoman-captain-grand-admiral-grandvizier-general-image34297797 (erişim tarihi: 01.02.2017), (erişim saati: 10.18) • Görsel 2: Kosova Kalyonu https://damyo.msu.edu.tr/sayfalar/tarihce.html (erişim tarihi: 12.02.2023), (erişim saati: 11.28) • Görsel 3: Çeşme Limanı Baskını https://www.the-athenaeum.org/art/display_image.php?id=872671 (erişim tarihi: 01.12.2017), (erişim saati: 11.38) • Görsel 4: Kaptanıderya https://digitalcollections.nypl.org/items/510d47da-c921-a3d9-e040-e00a18064a99#/?zoom=true (erişim tarihi: 01.12.2017), (erişim saati: 11.38) • Görsel 5: Sultan I. Abdülhamid https://lakeimagesweb.artic.edu/iiif/5d3d0663-a887-4569-6209-36b6616efa96/full/!800,800/0/default.jpg (erişim tarihi: 15.08.2017), (erişim saati: 15.23) • Görsel 6: Sultan III. Selim TSM 17-97-Sultan III. Selim 10
