Uploaded by yunisqadimaliev

Campylobacter Helicobacter

advertisement
AZƏRBAYCAN TİBB
UNİVERSİTETİ
Tibbi mikrobiologiya və immunologiya kafedrası
Kampilobakteriyalar, morfo-bioloji xüsusiyyətləri, patogenlik amilləri. Törətdiyi
xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostikası. Helicobacter pylori, morfo-bioloji
xüsusiyyətləri, patogenlik amilləri. Törətdiyi xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostikası
Qədməliyev Yunis 220A7b
Kampilobakteriyalar
•
•
•
•
•
Campylobacter cinsinin 10-dan çox növü
var. C.jejuni, C.coli və C.fetus insanlarda
xəstəlik törədən əsas növləridir.
Qram mənfi, qıvrım bakteriyalardır. Patoloji
materialdan hazırlanmış yaxmada «uçan
qağayı» formasında görünürlər. Oksigenə
məruz qaldıqda və ya uzun müddət
kulturada olduqda kokkoid formada olur.
Hərəkətlidirlər, bir və ya hər iki ucunda
flagella olur.
Kapsula və spora əmələ gətirmirlər.
Mikroaerofil, kapnofil və termofildirlər.
(5%O2, 10%CO2, 85%N2, 42-43Co)
Kultural xüsusiyyətləri
•
•
•
•
Qidalı mühitlərə qarşı tələbkardırlar. Qan,
hemin, zülal hidrolizatı, amin turşuları, boy
amilləri və duz əlavə edilmiş mürəkkəb qidalı
mühitlərdə inkişaf edirlər.
Digər mikroorqanizmlərin inkişafını ləngitmək
üçün antibiotik əlavə edilmiş mühitlərdən
istifadə edilir. (Skirrow mühiti)
Maye qidalı mühitlərdə mavi çalarlı boz ərp
əmələ gətirirlər.
Bərk qidalı mühitlərdə yastı, rəngsiz, yaxud
boz, ətrafları girintili-çıxıntılı «sürünən»
koloniyalar əmələ gətirirlər. Koloniyalar
kondensat damlasını xatırladır.
Campylobacter jejuni
•
•
•
•
•
•
Tənəffüs tipli metabolizmə sahibdir.
Biokimyəvi xassələri zəifdir. Karbohidratları
parçalamır.
Katalaza- və oksidaza-müsbətdir.
Nitratları reduksiya edir, H2S əmələ gətirir.
Xarici mühit amillərinə həssasdır.
Bir sıra antibiotiklərə davamlıdır, amma eritromisin
və siprofloksasinə həssasdır.
İnfeksiya mənbəyi və yoluxma yolları
•
•
•
Yoluxma fekal-oral mexanizmlə baş verir.
Yoluxma mənbəyi kənd təsərrüfatı heyvanlarıdır, zooantroponoz infeksiyadır.
İnsanların təbii həssaslığı yüksəkdir.
Patogenlik amilləri
1.
•
•
•
•
2.
•
•
Sellular komponentlər
Endotoksin
Flagella (selik qatından keçmə)
Adhezinlər (selikli qişalara adheziya)
İnvazinlər
Ekstrasellular komponentlər
Enterotoksinlər
Sitopatik toksinlər
Törətdiyi xəstəliklər
1.
•
•
2.
•
3.
•
Enterokolit
2-3 gündən 10 günə qədər davam edə bilir.
İshal, qusma, intoksikasiya, temperaturun yüksəlməsi müşahidə edilir.
Guillain-Barre sindromu
Bakteriyanın oliqosaxaridlərinin hərəki neyronlarla çarpaz antigenə malik olması autoimmun reaksiyaya səbəb ola
bilir.
Reiter sindromu (Reaktiv artrit)
Əsasən diz oynağı olmaqla müxtəlif oynaqlar zədələnir.
Mikrobioloji diaqnostika
•
•
•
•
Mikroskopik üsul (qaranlıq sahəli və fazalı kontrast mikroskopiya)
Bakterioloji (kultural) üsul (selektiv mühitlərdə)
42o-də inkubasiya xarakterikdir.
C.jejuni hippuratları hidroliz edir.
Müalicə və profilaktika
•
•
•
•
Maye və elektrolitlərin bərpası.
Antibiotiklərlə müalicə bakteriyanın xaricolma müddətini qısaldır.
Eritromisin, tetrasiklin, levomisetin, siprofloksasin tətbiq oluna bilər.
Əksər hallarda müalicəyə ehtiyac olmur.
Helikobakteriyalar
•
•
•
•
Insanlar üçün patogen olan yeganə növü Helicobacter pylori-dir.
Morfologiyasına görə kampilobakteriyalara oxşayır. Patoloji materialdan hazırlanmış yaxmada «uçan qağayı»
formasında görünür. Əlverişsiz şəraitdə və köhnə kulturada kokşəkilli formada ola bilir.
Hərəkətlidir, polyar flagellalara malikdir.
Kapsulası yoxdur.
Kultural xüsusiyyətləri
•
•
•
•
•
Mikroaerofildir. Aerob və anaerob şəraitdə inkişaf
etmir.
Qidalı mühitlərə tələbkardır. 37o-də qanlı və
şokalad aqarında, skirrow kimi selektiv qidalı
mühitlərdə inkişaf edir.
3-6 gün müddətində 1-2 mm diametrli şəffaf
koloniyalar əmələ gətirir.
Bəzi ştammları qanlı aqarda alfa-hemoliz əmələ
gətirir.
Maye qidalı mühitlərdə mavi çalarlı boz ərp
şəklində inkişaf edirlər.
Helicobacter pylori
•
•
•
•
•
•
•
Oksidaza- və katalaza-müsbətdir
Ureaza, transpeptidaza və fosfataza aktivliyinə
malikdir.
Nitratları reduksiya etmir. H2S əmələ gətirir.
Hippuratları hidroliz etmir.
Karbohidratları parçalamır.
Xarici mühit amillərinə həssasdır.
Bir sıra antibiotiklərə davamlıdır.
Patogenlik amilləri
•
•
•
•
Ureaza fermenti
Proteazalar
Flagellalar
Sitotoksinlər və lipopolisaxaridlər
İnfeksiya mənbəyi və yoluxma yolları
•
•
•
Yoluxma fekal-oral mexanizmlə baş verir.
Su, qida və təmas-məişət yolu, eləcə də kontaminasiyalı tibbi alətlərlə yoluxma mümkündür
İnfeksiya mənbəyi yoluxmuş insan, bəzən ev heyvanları ola bilər.
Patogenez
Törətdiyi xəstəliklər
•
•
•
•
•
•
Qastroduodenit
Xroniki qastrit
Mədə xorası
Mədə xərçəngi
Onikibarmaq bağırsaq xorası
MALT limfoması
Diaqnostika
1.
•
•
•
•
•
2.
•
•
•
•
İnvaziv
Endoskopik
Histoloji
Sürətli ureaza testi
Kultural
Molekulyar-genetik üsul
Qeyri-invaziv
Ureaza nəfəs testi
Seroloji
Nəcis antigen testi
Molekulyar-genetik üsul
Ureaza nəfəs testi
Müalicə
•
•
Antasid preparatlar (Omeprazol)
Antibiotiklər (Metranidazol, klaritromisin,
amoksisillin)
Təşəkkürlər
Download