İsmail DURMAZ

SAĞLIK KURULUŞLARINDA
TIBBİ ATIK YÖNETİMİ
İSMAİL DURMAZ
Gıda Mühendisliği
1811013100
Mayıs 2020
TIBBİ ATIK TANIMI
• İnsan veya hayvanların hastalıklarının tanımı,
tedavisi ve immunizasyonun yapıldığı hastaneler ile
genel veya özel araştırma amaçlı laboratuarlarda
oluşan tüm atıklardır.
• Ayrıca hastane dışı hasta bakım evleri ve evde
bakılan hastalar (insülin kullanan diabetliler,evde
dializ yapanlar, damar içi uyuşturucu kullananlar)
ilave edilmelidir.
TIBBİ ATIKLAR NİYE AYRI
TOPLANMALIDIR?
• Tıbbi atıklar, üretildikleri andan yokedilme işlemi sona
erinceye kadar geçen süreçte çevre ve insanla doğrudan ya
da dolaylı etkileşim içindedir.
• Tıbbi atıklar, gerek içeriklerindeki hastalık
yapıcı veya bulaştırıcı maddelerle
doğrudan;
• Bazen de fare, sinek vb. diğer canlılar için
beslenme ve üreme kaynağı olması
nedeniyle insan ve çevre sağlığını dolaylı
olarak olumsuz etkileyebilmektedir.
• Doğrudan veya aracı hayvanlarla bulaşabilen
cüzam, veba, kolera, dizanteri, tüberküloz, kuduz,
sıtma gibi hastalıklar biyolojik olumsuzluklara örnek
olurken;
• Çöp depolama alanlarında oluşan sızıntı suları ve
gazlar, kimyasal ve biyolojik olumsuzluklara neden
olmakta;
• Çevreye sorumsuzca bırakılan atıklar insanlara fiziksel
zararlar verebilmektedir.
• Yetersiz temizlik ve atık yönetimi uygulamaları ile
çevre ve insan sağlığı arasındaki ilişki kalkınamamış
ve/veya kalkınmakta olan ülkelerde açıkça
gözlemlenmektedir.
ATIKLARIN RİSK ALTINA ALDIĞI GRUPLAR
1.
Sağlık Çalışanları (Tıp doktorları, diş hekimleri, hemşireler, hasta bakıcılar, laboratuar ve
2.
Çevre: İnsanların fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak alışveriş içinde bulunduğu ortam
3.
Hastanede yatan veya evde tedavi olan hastalar
4.
Hasta ziyaretine gelenler
5.
Hastane atıkları ile teması olanlar (çamaşırhane, temizlik, transport işçileri)
6.
Atıkları bertaraf eden işçiler (çöpçü ve fırıncılar)
7.
Çöp karıştırıcıları ve buralara gelen hayvanlar.
radyoloji çalışanları ve diğer hastane çalışanları, Adli Tıp çalışanları, veterinerler)
Risk oranı açısından bu listeyi tam tersinden
değerlendirebiliriz.
İNFEKSİYÖZ ATIKLAR ARACILIĞI
İLE BULAŞABİLEN ETKENLER;
BAKTERİLER
•
•
•
•
•
•
Bacillus antracis (şarbon)
Listeria monocytogenes
Salmonella türleri
Brucella türleri
Treponema pallidium
Toxoplasma gondii
VİRUSLAR
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Hepatit B
HIV
HCV
HDV
HAV
CMV
EBV
Parvovirus B19
HTLV-1
KKKA vb kanamalı ateş
etkenleri
• Tıbbi atıklara bağlı ferdi kazalar ve
infeksiyon gelişimine sık rastlanır. HIV,
hepatit B ve C gibi ciddi virüs
infeksiyonları, çoğunlukla enjeksiyon
iğnelerinin oluşturduğu kontamine kesicidelici özellikteki atıklarla yaralanma riski
yüksek olan sağlık personelinde
infeksiyonlara neden olur.
• Sağlık personellerinin hepatit B virüs enfeksiyonuna
maruz kalmaları diğer mesleklere kıyasla 3-6 kat daha
fazladır.
KONTAMİNE ŞIRINGALARIN YOL
AÇTIĞI ENFEKSİYONLAR SONUCU OLUŞAN
HASTALIKLAR:
• 21 milyon Hepatit B enfeksiyonu
(tüm yeni enfeksiyonların %32 i)
• 2 milyon Hepatit C enfeksiyonu
(tüm yeni enfeksiyonların %40 ı)
• 260.000 HİV enfeksiyonu
(tüm yeni enfeksiyonların %5 i)
WHO 2000
SAĞLIK KURULUŞLARINDA OLUŞAN ATIKLARIN
SINIFLANDIRILMASI
A.
EVSEL ATIKLAR
B.
TIBBİ ATIKLAR
C.
TEHLİKELİ ATIKLAR
D.
RADYOAKTİF ATIKLAR
SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASI
EVSEL NİTELİKLİ
ATIKLAR
TIBBİ ATIKLAR
TEHLİKELİ
ATIKLAR
(18 01* ve 18 02*)
(20 03* ve 15 01*)
A:Genel
Atıklar
20 03 01*
B:Ambalaj Atıkları
15 01 01*,15 01 02*
15 01 04*,15 01 05*,
15 01 06*,15 01 07*,
C: Enfeksiyöz Atıklar
18 01 03* ve 18 02 02*
D: Patolojik Atıklar
18 01 02*
Sağlıklı insanların bulunduğu
kısımlar, hasta
olmayanların
muayene edildiği bölümler, ilk
yardım alanları,
idari birimler,
temizlik
hizmet-leri,
mutfaklar,
ambar ve atölyelerden gelen
atıklar:
Tüm idari birimler,
mutfak,
ambar,
atölye
v.s
den
kaynaklanan tekrar
kullanılabilir,
geri
kazanılabilir atıklar:
Enfeksiyöz
ajanların
yayılımını
önlemek
için
taşınması ve imhası özel
uygulama
gerektiren
atıklar:
Başlıca kaynakları;
I.Mikrobiyolojik
laboratuvar atıkları
-Kültür ve stoklar
-İnfeksiyöz vücut sıvıları
-Serolojik atıklar
-Diğer
kontamine
laboratuvar atıkları (lamlamel, pipet, petri v.b)
I.Kan kan ürünleri ve
bunlarla kontamine olmuş
nesneler
II.Kullanılmış
ameliyat
giysileri (kumaş, önlük ve
eldiven v.b)
III.Diyaliz atıkları (atık su
ve ekipmanlar)
IV.Karantina atıkları
V.Bakteri ve virüs içeren
hava filtreleri,
VI.Enfekte deney hayvanı
leşleri, organ parçaları,
kanı ve bunlarla temas eden
tüm nesneler
Anatomik
atık
dokular,
organ
ve
vücut parçaları ile
ameliyat, otopsi v.b.
tıbbi
müdahale
esnasında
ortaya
çıkan vücut sıvıları:
B, C, D, E, F ve
G gruplarında
anılanlar hariç,
tıbbi
merkezler-den
kaynakla-nan
tüm atıklar.
-kağıt
-karton
-mukavva
-plastik
-cam
-metal v.b.
-Ameliyathaneler,
morg, otopsi, adli tıp
gibi
yerlerden
kaynaklanan
vücut
parçaları,
organik
parçalar,
plasenta,
kesik
uzuvlar
v.b
(insani
patolojik
atıklar)
-Biyolojik deneylerde
kullanılan
kobay
leşleri
RADYO
AKTİF
ATIKL
AR
E: Kesici
Delici Atıklar
18 01 01* ve
18 02 01*
F: Tehlikeli
Atıklar
18 01
06*,180108*,
18 01
10*,180205*,
18 02 07*
G:
Radyoakti
f Atıklar
Batma, delme
sıyrık ve
yaralanmalara
neden
olabilecek
atıklar:
Fiziksel veya
kimyasal
özelliklerinden
dolayı ya da yasal
nedenler dolayısı
ile özel işleme tabi
olacak atıklar
Türkiye
Atom
Enerjisi
Kurumu
mevzuatı
hükümleri
ne göre
toplanıp
uzaklaştır
ılır.
-enjektör
iğnesi,
-iğne içeren
diğer kesiciler
-bistüri
-lam-lamel
-cam pastör
pipeti
-kırılmış diğer
cam v.b
-Tehlikeli
kimyasallar
-Sitotoksik ve
sitostatik ilaçlar
-Amalgam atıkları
-Genotoksik ve
sitotoksik atıklar
-Farmasötik
atıklar
-Ağır metal içeren
atıklar
-Basınçlı kaplar
EVSEL ATIK
A. EVSEL ATIKLAR
• Genel Atıklar
• Ambalaj Atıkları
• Sağlıklı insanların bulunduğu
kısımlar,
• Hasta olmayanların
muayene edildiği bölümler,
• İlk yardım alanları,
• İdari bölümler,
• Temizlik hizmetleri,
• Mutfak, ambar ve
atölyelerden gelen atıklar
• Tekrar kullanılabilir ve geri
kazanılabilir atıklar,
• Kontamine olmamış kağıt,
karton, mukavva, cam,
metal, plastik, vb.
• Serum ve ilaç şişeleri gibi
cam ambalaj atıkları ise
kontamıne olmamaları
şartıyla diğer ambalaj
atıkları ile birlikte mavi renkli
plastik torbalarla toplanırlar.
AMBALAJ ATIKLARI
• Toplanan ambalaj atıklarının, Ambalaj ve Ambalaj
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda
geri kazanılmaları sağlanır.
B. TIBBİ ATIKLAR
1.
Enfeksiyöz Atıklar
2.
Patolojik Atıklar
3.
Kesici-delici Atıklar
1. ENFEKSİYÖZ ATIKLAR
1. Kan ve kan ürünleri başta olmak üzere
her türlü vücut sıvıları
2. İnsan dokuları, organları, anatomik
parçalar
3. Otopsi materyali, plasenta, fetus ve
diğer patolojik materyal
4. Bunlarla bulaşmış eldiven, örtü, çarşaf,
bandaj vb
5. Hemodiyaliz ünitesi ve karantina atıkları
6. Bakteri ve virüs tutucu hava filtreleri
7. Laboratuvar kültürleri
8. Enfekte deney hayvanı leşleri
•
2. PATOLOJİK ATIKLAR
• Ameliyathaneler, morg, otopsi, adli
tıp gibi yerlerden kaynaklanan vücut
parçaları, organik parçalar, plasenta,
kesik uzuvlar vb. (insani patolojik atıklar)
• Biyolojik deneylerde kullanılan kobay
leşleri
3. KESİCİ-DELİCİ ATIKLAR
• Enjektör iğnesi ve diğer tüm deri altı girişim iğneleri,
bistüri, lamel, lanset, bistüri, bıçak, serum seti iğnesi, kırık
cam, ampul, kırılmış cam tüp ve petri kapları.
C. TEHLİKELİ ATIKLAR
• Tehlikeli kimyasallar, Sitotoksik ve sitostatik
ilaçlar(Kemoterapi ilaçları)*, Amalgam
atıkları, Genotoksik ve sitotoksik atıklar,
Farmasötik atıklar, Ağır metal
içeren atıklar, basınçlı kaplar.
• Bu atıkların bertarafı Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğine göre yapılır.
*Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 09.11.2005 tarih ve B100THG0120000 sayılı ,
Antineoplastik İlaç Hazırlama Merkezi Kurulması konulu genelge
TEHLİKELİ ATIKLAR
• Röntgen banyo suları, “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
doğrultusunda geri kazanılır veya bertaraf
edilir.
• Kesinlikle kanalizasyon sistemine
boşaltılmaz, doğrudan havaya verilmez,
düşük sıcaklıklarda yakılmaz, evsel atıklarla
karıştırılmaz ve depolanarak bertaraf
edilmez.
D. RADYOAKTİF ATIKLAR
• Radyoaktif atıklar hakkında bu Yönetmelik hükümleri
uygulanmaz.
• Bu atıkların bertarafı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
mevzuatı doğrultusunda yapılır.
SAĞLIK BAKIMINDA OLUŞAN ATIKLAR
Sağlıkla ilgili işlemler sırasında oluşan atıkların;
*Halk sağlığını tehdit etmeyen risksiz %85-90
*Hastalık bulaştırabilen infeksiyöz
%10-15
HASTANE ATIK ÜRETİMİ
(KAYNAĞA GÖRE)
Kaynak
Günlük atık
üretimi
(kg/yatak)
Üniversite Hastanesi
4.1-8.7
Devlet Hastanesi
2.1-4.2
Taşra Hastanesi
0.5-1.8
1. Basamak Sağlık
Merkezi
0.05-0.20
Sağlık Kuruluşlarında Atık Yönetimi
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Ve
Getirdiği Sorumluluklar
TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ,
• -20/05/1993 tarih ve 21586 sayılı Resmi Gazete (mülga
yönetmelik)
• -22/07/2005 tarih ve 258883 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik Kapsamı;
Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan
evsel, tıbbi ve tehlikeli atıkların
üretildikleri yerlerde ayrı toplanması,
geçici depolanması, taşınması ve
bertaraf edilmesine ilişkin esasları
kapsamaktadır.
TIBBİ ATIKLAR SORUMLUSU
(MADDE 4);
Hastanelerin başhekimleri, başhekimin olmadığı
yerlerde mesul müdürüdür.
TIBBİ ATIK YÖNETİMİNİN GENEL İLKELERİ (1)
1. Tıbbi atıkların oluşumunun ve miktarının
kaynağında en aza indirilmesi esastır,
2. Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile
karıştırılmaması esastır,
3. Tıbbi atıkların kaynağında diğer
atıklardan ayrı olarak toplanması,
biriktirilmesi,taşınması ve bertarafı esastır,
TIBBİ ATIK YÖNETİMİNİN GENEL İLKELERİ (2)
4. Tıbbi atık üreticileri atıklarının bertarafı için
gerekli harcamaları karşılamakla yükümlüdürler,
5. Tıbbi atık üreten sağlık kuruluşları, belediyelerin ve
özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle ilgili
personellerinin periyodik olarak eğitimden ve
sağlık kontrolünden geçirilmesi esastır,
6. Sağlık kuruluşları ve belediyeler, oluşan, taşınan
ve bertaraf edilen tıbbi atık miktarını kayıt altına
almakla yükümlüdürler.
OLUŞTURDUKLARI ATIK MİKTARINA GÖRE SAĞLIK
KURULUŞLARI
➢
Büyük Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları:
Üniversite hastaneleri,genel maksatlı hastaneler,doğum
hastaneleri,askeri hastaneler
➢
Orta Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları:
Sağlık merkezleri,tıp merkezleri,dispanserler,ayakta tedavi
merkezleri,bakım evleri,kan bankaları,diyaliz merkezleri,hayvan
hastaneleri,tıbbi araştırma merkezleri,tıbbi ve biyomedikal
laboratuvarlar, rehabilitasyon merkezleri, Biyoteknoloji
laboratuvarları ve enstitüleri, acil yardım ve ilk yardım merkezleri
➢
Küçük Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları:
Doktor muayenehaneleri,diş ve ağız sağlığı muayenehaneleri,
eczaneler,ambulans hizmetleri, fizik tedavi merkezleri, güzellikkulak delme-dövme-akupunktur merkezleri,evde yapılan tedavi
ve hemşire hizmetleri, hayvanat bahçeleri
TIBBİ ATIK ÜRETİCİLERİNİN
YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1.
Atıkları kaynağında en aza indirecek sistemi
kurmakla,
2.
Atıkların ayrı toplanması,taşınması ve geçici
depolanması ile bir kaza anında alınacak tedbirleri
içeren ünite içi atık yönetim planını hazırlamak ve
uygulamakla,
3.
Tıbbi,tehlikeli ve evsel nitelikli atıklar ile ambalaj
atıklarını birbirleri ile karışmadan kaynağında ayrı
olarak toplamakla,
4.
Tıbbi atıklar ile kesici-delici atıkları toplarken teknik
özellikleri bu yönetmelikte belirtilen torbaları ve kapları
kullanmakla,
5.
Ayrı toplanan tıbbi ve evsel nitelikli atıkları sadece bu
iş için tahsis edilmiş araçlar ile ayrı ayrı taşımakla,
6. Atıkları geçici depolamak amacıyla geçici atık deposu
inşa etmek veya konteyner bulundurmakla,yataksız ünite
olması durumunda ise atıklarını en yakınındaki geçici atık
deposuna götürmek veya bu atıkları toplama aracına
vermekle,
7. Tıbbi atıkların yönetimi ile görevli personelini
periyodik olarak eğitmekle/eğitimini sağlamakla,
8. Tıbbi atıkların yönetimi ile görevli personelinin özel
giysilerini sağlamakla,
9. Tıbbi atıklarının toplanması,taşınması ve bertarıfı için
gereken harcamaları atık bertarafçısına ödemekle,
10. Oluşan tıbbi atık miktarı ile ilgili bilgileri düzenli
olarak kayıt altına almak yıl sonu itibarı ile valiliğe
göndermek-Bu bilgileri en az üç yıl süre ile muhafaza
etmek ve talep edilmesi halinde Bakanlığın incelemesine
açık tutmakla yükümlüdürler.
TIBBİ ATIK ÜRETİCİLERİNİN
YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1- Ünite İçi Atık Yönetim Planı Hazırlanması
• Atıkların kaynağında ayrı toplanması
• Kullanılacak ekipman ve araçlar
• Atık miktarları
• Toplama sıklığı
• Geçici depolama sistemleri
• Toplama ekipmanlarının temizliği,
dezenfeksiyonu
• Kaza anında alınacak önlemler
• Sorumlu personel ve eğitimleri içeren Ünite İçi
Atık Yönetim Planını hazırlamak ve uygulamak
zorundadır.
ÜNİTE İÇİ ATIK YÖNETİM PLANI:
• Atık yönetim planlarının oluşturulması ve bu planın
uygulanmasından sorumlu bir heyet(ATIK YÖNETİM
BİRİMİ) tespit edilmesi gerekmektedir.
ÜNİTE İÇİ ATIK YÖNETİM PLANI:
Hastane başhekimi(Tıbbi Atık Sorumlusu-Madde 4)nin
atık yönetim planı geliştirmeleri için bir atık yönetim birimi
oluşturması gerekmektedir. Bu birim aşağıdaki üyelerden oluşabilir:
• Başhekim
• Hastane müdürü
• Enfeksiyon kontrol sorumlusu
• Hastane bölümlerinin başkanları
• Atık yönetim sorumlusu (AYS)
• Eczane sorumlusu
• Radyoloji sorumlusu
• Başhemşire
• İdari mali işler sorumlusu
ATIK YÖNETİM PLANININ GELİŞTİRİLMESİ
1. Mevcut durumun tespiti
1. Üretilen atık miktarı
2. Hastane içinde uygulanan işleme, taşıma ve depolama
teknikleri
2. Hedeflerin belirlenmesi
1. Atık azaltma, tekrar kullanım ve geri dönüşüm imkanları
3. Atık yönetim planının yürütülebilmesi için
stratejiler
4. Eğitim
5. Atık yönetim maliyetinin belirlenmesi
ATIK YÖNETİM SORUMLUSU(AYS)
• Hastane çalışanları arasından
görevlendirilecek Atık Yönetim Sorumlusu
(AYS),
1. Hastane atık yönetimi planının
geliştirilmesi,
2. Günlük işlemlerin gerçekleştirilmesi ve
atık bertaraf sisteminin izlenmesi ile
ilgili tüm sorumluluğu üstlenir.
ÜNİTE İÇİ ATIK YÖNETİM PLANI:
• Bir sağlık kuruluşunda atık yönetim planının
geliştirilebilmesi için, atık yönetim biriminin, hastanede
üretilen tüm atıkların türünü ve miktarını bilmesi
gerekmektedir. Bu amaç için atık üretilen tüm birimlerde
günlük üretilen atık miktarı tartılmak suretiyle tespit edilir.
ATIK TOPLANMASI AÇISINDAN AYS
1.
Atık konteynerlerinin toplanmasını ve hastane bünyesindeki
geçici depolama yerine taşınmasını günlük olarak kontrol eder.
2.
Hastane satın alma müdürlüğü ile işbirliği yaparak üretilen atıklar
için uygun torba ve konteynerlerin, çalışanlar için koruyucu
elbise ile tekerlekli taşıma araçlarının daima mevcut olmasını
sağlar.
3.
Hastane çalışanlarının, dolan torbaları ve konteynerleri, vakit
geçirmeden, yenileri ile değiştirmelerini sağlar.
4.
Hastane içerisinde üretilen atığın toplanması ile
görevlendirilen çalışanların sevk ve idaresinde söz
sahibidir.
ATIK DEPOLANMASI AÇISINDAN AYS
1. Tıbbi atıkların depolanacağı geçici atık
depolarının uygun kullanımını sağlar.
Bunlar kilitli olmalı ve sadece atıklardan
görevli personel tarafından ulaşılabilir
olmalıdır.
2. Atık konteynerlerinin hastane içinde ve
dışında kontrolsüz boşaltılmalarını
önlemelidir.
ATIK TOPLANMASI VE BERTARAFININ
KONTROLÜ AÇISINDAN AYS
1. Tüm atık bertaraf işlemlerinin koordinasyonu ve
izlenmesinden sorumludur.
2. Atıkların kurum içinde ve dışında uygun şekilde
toplanmasını ve öngörülen arıtma ve bertaraf
yerine kadar yine uygun şekilde taşınmasını
sağlar.
3. Atıkların yönetmelikte öngörülen süreden daha
uzun bir süre kurum içinde depolanmamasına
dikkat eder ve yerel yönetim veya
görevlendireceği üstlenici atık nakliye firmasının
atıkları düzenli olarak almasını sağlar.
BEKLENMEYEN DURUMLARIN
MEYDANA GELMESİ AÇISINDAN AYS:
1.
Yazılı acil durum yöntemlerinin hazırlanmasını ve
ulaşılabilir olmasını, personelin acil durumlarda
yapmaları gereken işler hakkında haberdar
olmalarını sağlar.
2.
Tıbbi atıklarla ilgili oluşturulan raporları kontrol eder ve
araştırır.
*ATIKLARIN AYRI TOPLANMASI İÇİN HER
SERVİSTE AĞIZLAR KAPALI AYAK PEDALLI
ATIK KUTULARI BULUNMALIDIR.
*ATIK KUTULARININ ÜZERİNDE AİT
OLDUKLARI ATIK SINIFI VE HANGİ
ATIKLARIN BİRİKTİRİLEBİLECEĞİ BÜYÜK
HARFLERLE YAZILI OLMALIDIR.
*ATIKLARIN AYRILMASI ATIĞIN ÜRETİLDİĞİ
ANDA, ÖRNEĞİN ENJEKSİYONUN
YAPILDIĞI VEYA GEREKLİ EKİPMANIN
AMBALAJINDAN ÇIKARTILDIĞI ANDA
YAPILMALIDIR.
ATIK YÖNETİMİNİN HEDEFİ:
Özel işlem ve bertaraf gerektiren
atıkların miktarının azaltılmasıdır.
KIRMIZI TIBBİ ATIK TORBASI
• Yırtılmaya, delinmeye,
patlamaya ve taşımaya
dayanıklı;
• orijinal orta yoğunluklu
polietilen hammaddeden
üretilmiş;
• Sızdırmaz, çift taban dikişli ve
körüksüz;
• Çift kat kalınlığı 100 mikron;
• En az 10 kg kaldırma
kapasiteli;
• “Uluslar arası biyotehlike”
amblemi ve “DİKKAT! TIBBİ
ATIK” ibaresi taşıyan kırmızı
renkli torbalar kullanılır.
KESİCİ VE DELİCİ ATIK KUTUSU
• Delinmeye,yırtılmaya,kırılm
aya ve paslanmaya
dayanıklı
• Su geçirmez
• Açılması ve karıştırılması
mümkün olmayan
• “Uluslararası
Biyotehlike”amblemi
ile”DİKKAT! KESİCİ VE DELİCİ
TIBBİ ATIK” ibaresi
bulunması gerekir.
2-ATIKLARIN ÜNİTE İÇİNDE
TOPLANMASI
• Tıbbi atık torbaları ünite içinde
bu iş için eğitilmiş personel
tarafından,
• Tekerlekli ve kapaklı
• paslanmaz metal,plastik veya
benzeri malzemeden yapılmış
yükleme-boşaltma esnasında
torbaların hasarlanmasına veya
delinmesine yol açabilecek
keskin kenarları olmayan,
• Temizlenmesi,dezenfeksiyonu
kolay,sadece bu iş için ayrılmış
• Turuncu renkli
• “Uluslar arası Biyotehlike”
amblemi ve “DİKKAT! TIBBİ
ATIK”ibaresi taşıyan özel
araçlarla toplanırlar
2- ATIKLARIN ÜNİTE İÇİNDE
TOPLANMASI
• Servislerde atıklar için ayrılmış olan yerde
bulunan tekerlekli ağzı kapaklı
konteynerlerde biriktirilen atıklar her gün, bu
atıkların taşınmasında görevli olan personel
tarafından hastanenin zemin veya bodrum
katında, yönetmeliğe uygun şekilde inşa
edilen geçici atık depolarına taşınırlar. Bu
işlem için yük asansörleri kullanılabilir
3. ATIKLARIN AYRI TAŞINMASI
✓Tıbbı atıkları taşımakla
görevlendirilen temizlik
personeli çalışma
sırasında
✓Eldiven,
✓Koruyucu gözlük,
✓Maske kullanır; çizme ve
özel koruyucu turuncu
renkli elbise giyer.
✓Bunların temizlenmesi
belediyece veya
belediyenin
görevlendireceği
kuruluşça yapılır.
3. ATIKLARIN AYRI TAŞINMASI
1. Tıbbi atıklar ile evsel nitelikli atıklar aynı araca yüklenmez ve
taşınmazlar.
2. Atık taşıma araçları her gün düzenli olarak temizlenir ve
dezenfekte edilirler.
3. Araçların içinde herhangi bir torbanın patlaması veya
dökülmesi durumunda atıklar güvenli olarak boşaltılır ve
taşıma aracı ivedilikle dezenfekte edilir.
4. Tıbbi atıkların ünite içinde taşınması ile görevlendirilen
personelin, taşıma sırasında 26 ncı maddede belirtilen
şekilde özel nitelikli turuncu renkli elbise giymesi ve bunun
ilgili ünite tarafından karşılanması zorunludur.
DEZENFEKSİYON İÇİN
BAŞVURULABİLECEK YÖNTEMLER
1. En az 85 oC’deki sıcak su ile minimum 15 saniye
muamele
2. En az üç dakika süre ile aşağıdaki kimyasallardan
birisi kullanılarak iç yüzeylerin silinmesi veya
kimyasalın içine daldırılması
1.
2.
3.
4.
Hipoklorid çözeltisi (500 ppm serbest klor).
Fenol çözeltisi (500 ppm aktif madde).
Iodoform çözeltisi (100 ppm serbest iyod).
Amonyum çözeltisi (400 ppm aktif madde).
4-ATIKLARIN GEÇİCİ DEPOLANMASI
• Sağlık kuruluşları, atıkların
bertaraf alanına taşınıncaya
kadar güvenli bir
şekilde biriktirilmesi ve
bekletilebilmesi için geçici atık
deposu inşa etmekle
veya konteyner bulundurmakla
yükümlüdürler.
• 20 ve üstü yatağa sahip
geçici atık deposu
sağlık kuruluşları
20’den az yatağa sahip
konteyner
sağlık kuruluşları
Yataksız sağlık kuruluşları
en yakında bulunan
-geçici atık deposu
-konteyner veya
taşıma aracı
20 VE ÜSTÜ YATAĞA SAHİP SAĞLIK KURULUŞLARI
• İki bölmeli(evsel+tıbbi)
• İki günlük attık kapasiteli,
• Temizlenmesi kolay malzeme ile
kaplı,
• Yeterli aydınlatma ve pasif
havalandırmalı,
• Dışa açılan veya sürmeli kapılar,
• Kapılar turuncu renkli
• “Uluslararası Biyotehlike” amblemi
ve”Dikkat! Tıbbi atık”ibaresi
olmalıdır.
• Araçların rahat ulaşabileceği yerde,
yoğun insan ve hasta trafiğinin
olduğu yerlerden uzak olmalıdır.
KIRMIZI TORBALARIN DEPOLANMASI
MAVİ TORBALARIN DEPOLANMASI
20’DEN AZ YATAĞA SAHİP SAĞLIK
KURULUŞLARI
➢ En az iki günlük kapasiteye
sahip,
➢ Kilitlenebilinir kapaklı,
➢ Dik köşeler içermez,kesişen
yüzeyler yumuşak dönüşlerle
birbirine birleşir,
➢ Dış yüzeyi turuncu renkli
➢ “Uluslar arası Biyotehlike”
amblemi ve”Dikkat! Tıbbi Atık”
ibaresi olmalıdır.
➢ Yoğun insan ve hasta trafiğinin
olduğu yerlerden ile gıda
depolama,hazırlama ve satış
yerlerinden uzak,
➢ Her gün veya herhangi bir
kazadan hemen sonra
temizlenir/dezenfekte edilir
5-PERSONELİN EĞİTİLMESİ
➢Personel, tıbbi atıkların
➢toplanması,
➢taşınması,
➢geçici depolanması,
➢yarattığı sağlık riskleri
➢neden olabilecekleri yaralanma ve
hastalıklar
➢bir kaza veya yaralanma anında alınacak
tedbirler
➢konusunda eğitime tabi tutulur.
6-BERTARAF HARCAMALARINI ÖDEMEK
➢Tıbbi atık üreticileri, ürettikleri atıkların toplanması,
taşınması ve bertarafı için gereken harcamaları,
bertaraf eden kurum ve kuruluşa ödemekle
yükümlüdürler.
➢Tıbbi atık bertaraf ücreti, her yıl il mahalli çevre kurulu
tarafından tespit ve ilan edilerek Bakanlığa bildirilir.
VII-KAYIT TUTMAK
➢ Tıbbi atık üreticileri;
Oluşan tıbbi atık miktarını düzenli olarak kayıt altına
alırlar ve yıl sonu itibari ile valiliğe gönderirler.
TIBBİ ATIK ALINDI BELGESİ/MAKBUZU
A. ATIK KAYNAĞI
Atıkların kaynaklandığı ünitenin isim, adres ve
telefonu
Tarih
Miktar
Torba
Sayısı
Kg
Dikkat Edilecek Hususlar
Depolama sırasında vuku bulan kazalar ve alınan önlemler
Atıkların Özellikleri
( ) Enfekte
( ) Toksik
( ) Delici – Yırtıcı
( ) Şoklara Karşı Hassas
( ) Su ile Reaksiyona Girer
( ) Kolaylıkla Reaksiyona Girer
( ) Radyoaktif
Teslim Eden
Teslim Alan
B. TAŞIMA
Taşımayı
Yapan
İsim, Adres ve Telefonu
Kuruluşun
Taşıma Sırasında Vuku Bulan Kazalar ve Alınan
Tedbirler:
Aracın Plakası:
Aracın Marka ve Modeli:
Aracın Atıklarını Taşıdığı Üniteler
1324-
Atıkların Teslim Edildikleri İmha
Sahası:
Teslim Alan
(İsim, ünvan)
C. BERTARAF TESİSİ
Bertaraf Sahasının Adı ve Yeri:
Gömme ile uzaklaştırıldı ise gömüldüğü yer:
Yakma ile uzaklaştırıldığı takdirde kül ve diğer kalıntıların
uzaklaştırma yeri ve yöntemi
Bertaraf Yöntemi:
( ) Gömme
( ) Yakma
( ) Diğer (açıklayın)
Atıkların
işlemler:
uzaklaştırılmadan
önce
tabi
olduğu
Atığın Miktarı
Torba Sayısı /kg
Uzaklaştırma Tarihi
Sorumlunun
İsim ve ünvanı
Belgenin belediyeye teslim edildiği tarih:………
Belgeyi alan belediye yetkilisinin ismi:……………
İSMAİL DURMAZ
GIDA MÜHENDİSLİĞİ
1811013100
TEŞEKKÜRLER…