Uploaded by İlim Yolcusu

sani ozdemir arapca ders notlari

advertisement
1
ARAPÇA SARF VE NAHİV BİLGİSİ
Hazırlayan ve Derleyen
M.sani ÖZDEMİR
Tatvan Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmeni
NOT: 1.
Bu notlar öğreticilere yönelik hazırlandığından dolayı öğretici, örnekleri zenginleştirerek konuyu
sunmalıdır.
2. Eğitimci arkadaş aşağıdaki notları öğrenciye sırasıyla kavrattıktan sonra mutlaka ezberletmelidir.
3. Buna paralel olarak günde en az 20-30 kelime (Türkçe’den Arapça’ya) ezberletmelidir.
4. Bu faaliyetler fazla uzamamakla beraber hemen bu kural ve kelimlerin metin içerisinde kullanımını
göstermelidir ki kısa zamanda ciddi bir sonuç alınabilsin. Ancak uyarılar dikkate alınmadığı zaman istenilen
sonuca ulaşılamayacağını peşinen belirtmiş olalım.
5. 50-88 sayfalar arasındaki metinler İmam Hatip Liseleri 9.,10.,11.,12. Sınıf ders kitaplarının metinleridir. (Kitapların yazarları Emrullah İŞLER, Mehmet Hakkı SUÇİN, Erdinç DOĞRU, Selahattin DEMİRCİ)
Gayret bizden başarı ALLAH’tandır.
Hata ve eksiklikler için uyarırsanız sevinirim. Allah razı olsun.
Tlf: 0 507 231 6304
sani_ozdemir@hotmail.com
2
İÇİNDEKİLER
SAYFA
1-Zaman Açısından Fiiller………………………………………………………… 3
2-Çatı Bakımından Fiiller…………………………………………………………… 5
3-İsm-i Fail, İsm-i Mef’ul, İsm-i Fail Mübalağa Siğaları ……………. 6
4-Aksam-ı Seb’a………………………………………………………………………
7
5-Mezid Fiiller………………………………………………………………………….. 8
6-İSm-i Zaman, İsm-i Mekân, İsm-i Alet……………………………………. 8
7-İsm-i Tasğir……………………………………………………………………………. 8
8-Harfi Cerler…………………………………………………………………………… 9
9-Zarflar………………………………………………………………………………….. 10
10-Zamirler……………………………………………………………………………….. 11
11-İsm-i İşaretler……………………………………………………………………… 11
12-İsm-i Mewsuller………………………………………………………………… . 11
13-İsim Tamlaması (İdafet)………………………………………………………. 12
14-Ma’rife ve Nekira, Ma’rifenin Çeşitleri………………………………… 12
15-Müzekkerlik ve Müenneslik, Müennesliğin Alametleri ………… 13
16- İ’rab Tablosu …………………………………………………………………….. 14
17- Cümle ve Çeşitleri ……………………………………………………………… 14
18- Fiil Cümlesi, Naibu’l-Fail ……………………………………………………… 14
19-Mef’ul Çeşitleri ……………………………………………………………………… 14
20- İsim Cümlesi ………………………………………………………………… …… 16
21- Haberin Çeşitleri ………………………………………………………………… 16
22- Haberin Öne Geçmesi ………………………………………………………… 17
23- ‫ إِن‬ve Kardeşleri…………………………………………………………………... 17
24- َ‫ َ ن‬ve Kardeşleri …………………………………………………………………. 18
25- ‫ْس‬
19
َ َ Gibi İş Gören Edatlar ……………………………………………………
26- َ‫ َ د‬Ve Kardeşleri………………………………………………………………….. 19
27- Sıfat Tamlaması ………………………………………………………………….. 20
28- Sıra Sayıları …………………………………………………………………………. 20
29- Saatler …………………………………………………………………………………
21
30- Sayma Sayıları ……………………………………………………………………… 21
31- Esma-i Hamse ………………………………………………………………………. 22
32- Soru Edatları ………………………………………………………………………… 22
33- Fiilleri Cezm Eden Şart Edatları ……………………………………………… 23
34- Mudari Fiili Nasb Eden Edatlar ……………………………………………… 24
35-Şartın Cevabının Başına ‘’FA’’ Gelmesi ……………………………………… 24
36- Ğeyr-i Munsarıf …………………………………………………………………….. 25
37- Mebni İsimler ………………………………………………………………………
25
38- Mebni Fiiler …………………………………………………………………………
26
39- Te’kid (Pekiştirme …………………………………………………………………. 26
40- Bedel …………………………………………………………………………………… 27
41- Hal ………………………………………………………………………………………. 27
42- Atf …………………………………………………………………….................... 28
43- Lazım Fill, Müteaddi Fiil………………………………………………………… 29
44- Sıfat-ı Müşebbehe ……………………………………………………………….. 30
45- İsm-i Maksur, İsm-i Menkus, İsm-i Memdud …………………………… 31
46- İsm-i Mensub ………………………………………………………………………… 31
47- İsm-i Tafdil ………………………………………………………………………….. 32
48- Ezber Kelimeler ………………………………………………………………….
33
49- Zıt Anlamlı Kelimeler…………………………………………………………… 49
3
50- Diyalog ve Metinler……………………………………………………… 51
ZAMAN AÇISINDAN FİİLLER
Fiiller zaman itibariyle madi ve mudari olmak üzere ikiye ayrılır. Diğer bütün fiil çekimleri bu fiilerle
yapılmaktadır. Fillerin başlarına bir takım ekler getirilir ve kelimelerin anlamları olumsuz veya olumlu şeklinde değişiklik arzeder. Madi fiil, içinde bulunduğumuz zamandan önce yapılmış eylemleri göstermek için
kullanılan fiildir, mudari fiil ise şimdiki ve geniş zamanlar için kullanılır. Mudari fiilin başına gelen eklerin
bazısı fiillerin şeklinde hiçbir değişiklik yapmazken, bazısı ise manasıyla beraber fiillerin şeklinde de değişiklik yapar.
MADİ FİİL(‫ض‬
ٍ ٌ‫) ل‬
ٌ َِ َْ
ٌ ْ َ
َ
‫َ رُوا‬
‫َ رْ َن‬
‫َ ر ُ ْم‬
‫َ رْ ُن‬
َ ْ‫َ ر‬
ٌ ْ َ
‫َ رُوا‬
‫َ رْ َن‬
‫َ رْ ُ ْم‬
‫َ رْ ُن‬
َ ْ‫َ ر‬
َ
َ
َ
َ َ
َ َ
َ َ
َ َ
َ َ
ٌ ْ َ
‫ُرُون‬
َ
‫ُرْ َن‬
‫ُرُون‬
َ
‫ُرْ َن‬
‫ُ ُر‬
ٌ ْ َ
‫ُون‬
َ ‫ُر‬
‫ُرْ َن‬
‫ُون‬
َ ‫ُر‬
‫ُرْ َن‬
‫ُ ُر‬
َ
َ
‫َ َرا‬
َ ‫َ َر‬
َ ُ ْ‫َ ر‬
َ ُ ْ‫َ ر‬
َ ْ‫َ ر‬
ٌ َِ َْ
‫َ َرا‬
َ ‫َ َر‬
َ ُ ْ‫َ ر‬
َ ُ ْ‫َ ر‬
َ ْ‫َ ر‬
َ
َ
َ
َ
َ َ
َ َ
َ َ
َ َ
َ َ
MUDARİ FİİL (‫ع‬
ٌ ‫ر‬
َْ
َْ
َْ
َْ
َْ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
ٌ َِ َْ
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ُ ُر‬
ٌ َِ َْ
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ان‬
ِ ‫َُر‬
‫ُ ُر‬
َْ
َْ
َْ
َْ
َْ
‫ُ ْ َر ٌد‬
Yardım etti
َ
‫َ َر‬
ْ ‫َ َر‬
‫ت‬
َ ْ‫َ ر‬
‫ت‬
‫ت‬
ِ ْ‫َ ر‬
ُ ْ‫َ ر‬
‫ت‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫َ َر‬
ْ ‫َ َر‬
‫ت‬
َ ْ‫َ ر‬
‫ت‬
‫ت‬
ِ ْ‫َ ر‬
ُ ْ‫َ ر‬
‫ت‬
% ٌ‫) ل‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
َ
َ
َ
َ
َ َ
َ َ
َ َ
َ َ
َ َ
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
Yardım ediyor
‫ُ ُر‬
‫ُ ُر‬
‫ُ ُر‬
‫ُِر َن‬
‫ُ ُر‬
‫ُ ُر‬
‫ُ ُر‬
‫ُ ُر‬
‫ُِر َن‬
‫ُ ُر‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
Yardım etmedi
َْ
َْ
َْ
َْ
ْ َ‫أ‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
َْ َ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
‫ب‬
َْ َ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
ْ َ‫َ أ‬
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
Şimdi yardım etmiyor
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
‫‪4‬‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫‪Yardım etmiyor,‬‬
‫‪etmez‬‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ أَ ْ‬
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
‫س "‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
‫س "‬
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
‫س "‬
‫‪Yardım etmedi‬‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم أَ ْ‬
‫ُرُ‬
‫ُرُ‬
‫ُرُ‬
‫ُِر َن‬
‫ُ ُر‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫ُرْ‬
‫ُرْ‬
‫ُرْ‬
‫ُِري‬
‫ُرْ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫َ ْم َ ْ‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫‪Henüz,Hiç yardım‬‬
‫‪etmedi‬‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
‫س "‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫ف َ ْ ُرُ‬
‫َ ْو َ‬
‫ف َ ْ ُرُ‬
‫َ ْو َ‬
‫ف َ ْ ُرُ‬
‫َ ْو َ‬
‫ف َ ْ ُِر َن‬
‫َ ْو َ‬
‫ف أَ ْ ُ ُر‬
‫َ ْو َ‬
‫‪Uzak gelecekte‬‬
‫‪yardım edecek‬‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
‫س "‬
‫ُ ُر‬
‫ُ ُر‬
‫ُ ُر‬
‫ُِر َن‬
‫ُرُ‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫‪Yakın gelecekte‬‬
‫‪yardım edecek‬‬
‫ب‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ‬
‫ب‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ أَ ْ‬
‫ُرْ‬
‫ُرْ‬
‫ُرْ‬
‫ُِري‬
‫ُرْ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ َْ‬
‫ّ َْ‬
‫َْ َِ ٌ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ُ ُر‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َْ َِ ٌ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ان‬
‫َُر ِ‬
‫ُرُ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َ َْ‬
‫َْ َِ ٌ‬
‫ان‬
‫َ ْ َُر ِ‬
‫ان‬
‫َ ْ َُر ِ‬
‫ان‬
‫َ ْ َُر ِ‬
‫ان‬
‫َ ْ َُر ِ‬
‫َ ْ ُرُ‬
‫َْ َِ ٌ‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫ُرْ‬
‫َْ َِ ٌ‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫ُرْ‬
‫َ ْ ٌ‬
‫ُون‬
‫ُر َ‬
‫ُرْ َن‬
‫ُون‬
‫ُر َ‬
‫ُرْ َن‬
‫ُ ُر‬
‫َ ْ ٌ‬
‫ُرُون‬
‫َ‬
‫ُرْ َن‬
‫ُرُون‬
‫َ‬
‫ُرْ َن‬
‫ُرُ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫ف‬
‫َ ْو َ‬
‫َ ْم‬
‫َ ْم‬
‫َ ْم‬
‫َ ْم‬
‫َ ْم‬
‫َّ‬
‫َّ‬
‫َّ‬
‫َّ‬
‫َّ‬
‫َ ْ ٌ‬
‫َْ‬
‫ُرُون‬
‫َ‬
‫َ ْ ُرْ َن‬
‫َْ‬
‫ُرُون‬
‫َ‬
‫َ ْ ُرْ َن‬
‫َ ْ ُرُ‬
‫َ ْ ٌ‬
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫ُرْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َْ‬
‫َ ْ ٌ‬
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫ُرْ‬
5
ٌ ْ َ
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫& ْر‬
ُ ْ َ 'َ
َْ
َْ
َْ
َْ
َ
َ
َ
َ
ٌ َِ َْ
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
Emir olduğu için
َْ َ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
" ‫س‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
ْ‫ُر‬
ْ‫ُر‬
ْ‫ُر‬
‫ُِري‬
Yardım etmesin
َْ َ
َْ َ
َْ َ
َْ َ
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
'si olmaz çünkü kendisine emir
vermez.
ٌ ْ َ
‫ِ َ ْ ُ رُوا‬
‫ِ َ ْ ُرْ َن‬
ٌ َِ َْ
ٌ ْ َ
‫ا ُ ْ ُ رُوا‬
‫ا ُ ْ ُرْ َن‬
ٌ َِ َْ
‫ِ َ ْ َُرا‬
‫ِ َ ْ َُرا‬
‫ا ُ ْ َُرا‬
‫ا ُ ْ َُرا‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
Yardım etsin
ْ‫ِ َ ْ ُر‬
ْ‫ِ َ ْ ُر‬
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
Yardım et
‫ُ ْ َر ٌد‬
Asla yardım etmeyecek
ْ‫ا ُ ْ ُر‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
‫ا ُ ْ ُِري‬
Emr-i Hazır: Orta harfin harekesi mudaride ötre ( ُ◌ ) ise emir fiilindeki
elifin harekesi de ötre olur, eğer üstün ( ◌
َ ) ya da esre ( ◌ِ ) olursa,
emir fiillindeki elifin harekesi esre olur.
ٌ ْ َ
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫ُ رُوا‬
‫ُرْ َن‬
‫َُر‬
َْ
َْ
َْ
َْ
َْ
ْ‫َن‬
ْ‫َن‬
ْ‫َن‬
ْ‫َن‬
ْ‫َن‬
ٌ َِ َْ
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُرا‬
‫َُر‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ ْ‫َن‬
‫َُر‬
‫َُر‬
‫َُر‬
‫ُِري‬
‫َُر‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ ْ‫َن‬
ْ َ‫َنْ أ‬
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
ÇATI BAKIMINDAN FİİLLER
Fiiller çatı bakımından malum ve meçhul filler olmak üzere ikiye ayrılır. Faili belli olan fiillere malum
fiil denir, faili belli olmayan fiillere ise meçhul fiiller denir. Yukarıda çekimleri verilen fiiller malum fiillerin
çekimleridir. Meçhul fiillerin çekimleri ise aşağıdaki gibidir. Madi meçhul fiillerde ilk harf ötrelenir, sondan
bir önceki harf esrelenir. Mudari fiillerin meçhullerinde ise ilk harf ötrelenir, sondan bir önceki harf ise üstün harekesini alır.
ٌ َِ َْ
ٌ ْ َ
‫ِ رُ وا‬
‫ِ رْ َن‬
‫ِ رْ ُ ْم‬
‫ِ رْ ُن‬
َ ْ‫ِ ر‬
ُ
ُ
ُ
ُ
ُ
‫ِ َرا‬
َ ‫ِ َر‬
َ ُ ْ‫ِ ر‬
َ ُ ْ‫ِ ر‬
َ ْ‫ِ ر‬
ُ
ُ
ُ
ُ
ُ
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫ِ َر‬
ْ ‫ِ َر‬
‫ت‬
َ ْ‫ِ ر‬
‫ت‬
‫ت‬
ِ ْ‫ِ ر‬
ُ ْ‫ِ ر‬
‫ت‬
ُ
Yardım edildi
ُ
ُ
ُ
ُ
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
6
ٌ ْ َ
‫ون‬
َ ُ‫َ ر‬
‫َ رْ َن‬
‫ون‬
َ ُ‫َ ر‬
‫َ رْ َن‬
‫َ ُر‬
ٌ َِ َْ
‫ان‬
ِ ‫َ َر‬
‫ان‬
ِ ‫َ َر‬
‫ان‬
ِ ‫َ َر‬
‫ان‬
ِ ‫َ َر‬
‫َ ُر‬
ُْ
ُْ
ُْ
ُْ
ُْ
‫ُ ْ َر ٌد‬
ُْ
ُْ
ُْ
ُْ
ُْ
‫َ ُر‬
‫َ ُر‬
‫َ ُر‬
‫َ ِر َن‬
‫َ ُر‬
ُْ
ُْ
ُْ
ُْ
ْ ُ‫أ‬
Yardım ediliyor,
edilir
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
Aşağıdaki fiilleri yukarıdaki fiil çekimlerine uyarlayınız.
FİİL
ANLAMI
FİİL
ANLAMI
ُ‫ َرب‬#ْ َ -‫ب‬
‫ ُل‬%ُ ‫ َل – َ ْد‬%ََ ‫ د‬Girdi
َ ‫ ِر‬#َ İçti
ُ ‫ َ ْ( َرأ‬- َ‫ َ' َرأ‬Okudu
‫ َ &ْ َ ُد‬- ‫ َ& ِ َد‬Övdü
)ُ َ +ْ َ - )َ َ *َ Açtı
ُ‫ْ ِرب‬, َ - ‫ب‬
َ ‫ َر‬,
َ Dövdü, vurdu
‫رُ ُج‬%ْ َ - ‫ َر َج‬%َ Çıktı
ُ‫ َ ْذ َھب‬- ‫ّب‬
َ ‫ َذھ‬Gitti
ُ‫ َ ْ ُب‬- ‫ب‬
‫ َ ْ ُ ُل‬- ‫ أَ َ َل‬Yemek yedi
َ َ َ Yazdı
‫ َ ْ( ُ ُل‬- ‫ َ' َ ل‬Öldürdü
‫ َ ْ َ ُل‬- ‫ َ َ َل‬Sordu, istedi
ُ‫ُر‬+ َ - ‫ َر‬+َ َ İnkar etti
ُ‫س‬0ِ ْ1 َ - ‫س‬
َ 0َ 1َ Oturdu
ٌ ِ3 *َ ) kalıbında gelir. İşi yapan kişi anlamına gelir.
İSM-İ FAİL : ( ‫ل‬
ٌ ‫ُو‬4+ْ َ ) kalıbında gelir. Yapılan eylemden etkilenen şey veya kişi anlamına gelir.
İSM-İ MEF’UL : ( ‫ل‬
FİİL
‫ب‬
َ ‫ ِر‬#َ
َ‫َ& ِد‬
)َ َ *َ
‫ َر َج‬%َ
‫ب‬
َ ََ
‫َ' َ َل‬
‫ َر‬+َ َ
İSMİ-İ FAİL
ٌ‫ ِرب‬#َ
‫َ& ِ ٌد‬
)ٌ ِ *َ
‫ ِر ٌج‬%َ
ٌ‫َ ِب‬
‫َ' ِ ٌل‬
ٌ‫َ ِ*ر‬
İçti
Övdü
Açtı
Çıktı
Yazdı
Öldürdü
ANLAMI
İSM-İ MEF’UL
ٌ‫رُ وب‬#ْ َ
‫َ &ْ ُو ٌد‬
‫ ُو ٌح‬+ْ َ
‫رُ و ٌج‬%ْ َ
ٌ‫َ ْ ُوب‬
‫َ ْ( ُو ٌل‬
ٌ‫ُر‬+ َ
İçen
Öven
Açan
Çıkan
Yazan
Öldüren
ANLAMI
İçilen
Övülen
Açılan
Çıkılan
Yazılan
Öldürülen
İnkar eden, kafir
İnkar edilen
İnkar etti
MÜBALAĞALI İSM-İ FAİL SİĞALARI: Bir varlıkta bir özelliğin çok fazla bulunduğunu ve bir kimsenin bir şeyi
çok fazla yaptığını gösteren isimlerdir. Bu isimler sülasi (müteaddi=nesne alan) fiillerden olur. Bunların dışındaki fiillerden nadiren gelir ve özel vezinleri vardır. Bu vezinler semâidirler. Yani biz istediğimiz fiili herhangi bir vezne sokarak mübalağalı ism-i fail yapamayız. Ayrıca müennes ve müzekker için ayrı siğaları yoktur. Sonlarına ta-i te’nis getirilerek müennes yapılabilirler.
Mübalâgalı İsm-i Fâil,
(1) Maziden türeyenler, bir işi sık sık yapanı veya aşırı yapanı veya bir özelliği çokca göstereni tanımlar.
( ‫اب‬
ٌ ‫ )ر‬%
َ
çok döven) gibi.
(2) Sıfattan türeyenler, kalıcı bir sıfatlanmayı ve geçici bir isimlenmeyi bildirir, buna “Hâl” da denir
(‫ب‬
ٌ
‫ ِر‬%
َ
dövücü) gibi.
ٌ ِ" َ hükümdar) gibi.
(3) İsimden türeyenler, bir kimsenin o işle meşgul olduğunu bildirir ( ‫ك‬
Mübalağalı ism-i failin vezinleri: Mübalaga-i ism-i failin vezinlerini sırasıyla öğrenelim:
Vezin
‫ ٌل‬4*َ
6ٌ َ 4*َ
Örnek 1
ٌ‫َ واب‬
ٌ‫َ َرة‬
Tercüme 1
Tövbeleri çok kabul eden
Çok gezen, çok dolaşan
Örnek 2
ٌ‫َوھ ب‬
6ٌ َ 83َ
Tercüme 2
Çok veren, çok bağışlayan
Çok bilen
Örnek 3
ٌ‫َ ذاب‬
6ٌ َ 9*َ
Tercüme 3
Çok yalancı
Çok anlayışlı
7
‫ُو ٌل‬4*َ
‫ ٌل‬4ِ *َ
‫ُو ٌل‬3 *َ
‫ ٌل‬4> *ِ
‫ ٌل‬4َ ُ*
6ٌ 0َ 4َ ُ*
‫ ٌل‬4َ +ْ ِ
‫ ٌل‬4ِ +ْ ِ
‫ ٌل‬4َ +ْ ِ
‫ِ ٌل‬4*َ
‫ ٌل‬4ُ*
‫ ٌل‬4َ +ْ ِ
‫و ٌل‬D4*َ
‫ ُو ٌر‬:َ
ٌ< ِ َ
ٌ ُ َ
‫وت‬
‫ِ* > ٌق‬
‫ُ َ@ ٌر‬
6ٌ َ ‫ُ َو‬
ٌ‫ْ َ ع‬, ِ
‫ْ طِ ٌر‬4ِ
‫َ ٌم‬8 ْ ِ
ٌ 0ِ َ
‫ك‬
‫ ٌل‬9ُ1
‫ْ َز ٌم‬1ِ
‫َ ﱡ ٌم‬
Çok kıskanç
Çok iyi işiten
Çok susan
Çok fasık
Çok büyük
Çok uyuyan
Çok yayıp saçan
Güzel kokuyla çok kokulanan
Çok söz söyleyen
ٌ‫ُور‬9‫َط‬
‫& ٌم‬
ِ ‫َر‬
ٌ
‫رُوق‬
*َ
‫> ٌم‬0 ِ‫ظ‬
ُ
ٌ‫ ع‬1َ #
ٌ‫ُ َ َزة‬
ٌ‫َف‬8 ْ ِ
‫ِ ْ طِ ٌق‬
ٌ‫ِ ْ@ َ ن‬
Çok temizleyici
Çok acıyan
ٌ‫ ُور‬1َ
‫ ٌم‬0ِ 3َ
Çok cesur
‫ِ >د ٌق‬
‫ ٌم‬%َُ ,
ٌ‫ُھ َ َزة‬
‫ِ ْ( َدا ٌم‬
ٌ‫ِ ْ ِ ن‬
Çok dürüst
Çok bilen
Çok ayırıcı
Çok zalim
Çok cesur
Çok kınayan
Çok müsrif, savurgan
Çok güzel konuşan
Çok şişman
Çok alay eden
Çok atılgan
Çok fakir
Çok açıklayan
Kral, hükümdar
Çok cahil
‫ُ ﱠ ٌر‬
Çok büyük
ٌ‫ُ ﱡ وس‬
Çok kutsal
Çok dolu
Daima sabit ve kalıcı
ُ َ ْ+
) ,‫ ُم ا‬+
َ .ْ َ/‫) ْا‬
NOT: 1-Fiiller, kök harflerinin sayısı itibariyle sülasi (EِF8َ Fُ ) üç harfli ve rubai( Eِ3 @َ ‫ر‬
ُ ) olmak üzere ikiye
َ
َ – E َ ‫ َر‬- َ‫ َ ت‬- َ‫د‬1َ ‫ َو‬- ‫ َ*ر‬- ‫ أ َ َل‬- ‫ب‬
ayrılır. sülasi ör: ‫ َوى‬#
َ ََ
rubai ör: tek bir kalıbı vardır. ‫ل‬
َ 0َ ْ4*َ = ‫دَ&ْ َرج‬
AKSAM-I SEB'A (
2- Fiiller, kök harfleri itibariyle ek harf alıp almamasına göre de ikiye ayrılır. Eğer fiiller ek harf almamışlarsa
onlara mücerred ( ‫) ُ َ )رد‬, eğer ek harf almışlarsa bunlara da mezidun fih ( 0
ِ ِ ‫ ) َ ِز ٌد‬fiiller denir.
3- Fiiller, içinde ilet harfi ( ‫ ) ا و ى‬bulunup bulunmamasına göre ikiye ayrılır.
A-)Sahih fiiller: içinde illet harfi bulunmayan fiillere denir. Üçe ayrılır.
1-Salim fiiller: İçinde illet harfi, hemze ve şedde bulunmayan fiillerdir.
2-Mehmuz filler: İçinde hemze bulunan fiillere denir.
3-Muda’af fiiller: ikinci harfi şeddeli olan fillerdir.
B-)Muallel(Mu’tel)fiiller: içinde illet harfi bulunan fiillere denir. Dörde ayrılır.
1-Misal fiiller: İlk harfi ‫ و‬ve ‫ ي‬olan fillerdir.
2-Ecvef fiiller: İkinci harfi illetli olan fiillerdir.
3-Nakıs fiiller: Son harfi illetli olan fiillerdir.
4-Lefif filler: içinde iki illet harfi bulunan fiillerdir. İkiye ayrılır.
a-Lefif-i Makrun: İkinci ve üçüncü harfi illetli olan fillerdir.
b-Lefif-i Mefruk: Birinci ve üçüncü harfi illetli olan fiillerdir.
ُ َ ْ+
) ,‫ ُم ا‬+
َ .ْ َ/ْ َ‫ا‬
ُ ‫ ُ َ )"ل‬,‫ ا‬/ 5 ‫ ُ ْ َ ل‬,‫ا‬
‫ َ َُر‬- <َ ,
َ ‫ َد – َو‬1َ ‫َو‬
َ َ – ‫َ َل‬
‫ت – َ َر‬
8َ %َ - 3َ ‫ – َد‬E َ ‫َر‬
‫ َ' َوى‬- ‫ َوى‬#َ
ُ‫ا َ ْ( ُرون‬
ُ ‫ ُر‬+ْ َ ‫ا‬
I'َ ‫ َو‬- I3َ ‫وق َو‬
ُ ‫ ِ َ ل‬,‫ا‬
‫ف‬
ُ ‫َ ْ َو‬/‫ا‬
‫ص‬
ُ .ِ ) ,‫ا‬
‫ف‬
ُ ِ ") ,‫ا‬
(İkiye ayrılır)
7ُ 6ِ &,
) َ‫ا‬
)َ َ *َ – ‫س‬
َ 0َ 1َ – ‫ب‬
َ ََ
َ‫ َ' َرأ‬- ‫أَ َ َل – َ َ َل‬
‫ َ*ر‬- ‫ر‬#َ – ‫َ د‬
‫ِ ُم‬, +
) ,َ‫ا‬
ُ ُ 9ْ َ ,ْ َ‫ا‬
‫وز‬
‫ف‬
ُ )%
َ ُ ,ْ َ‫ا‬
8
3 BAB
5 BAB
‫ َل‬4*َ
‫ َل‬4َ *ْ َ‫أ‬
‫ َل‬3َ *َ
‫ َل‬4+َ َ
‫ َل‬3َ +َ َ
‫ َل‬4َ َ *ْ ‫ِا‬
‫ َل‬4َ +َ ْ ‫ِا‬
‫ل‬4َ *ْ ‫ِا‬
‫ َل‬4َ +ْ َ ْ ‫ِا‬
‫ َل‬3َ ‫ ْو‬4َ *ْ ‫ِا‬
‫ ل‬4َ *ْ َ‫ا‬
‫و َل‬4َ *ْ ‫ِا‬
4 BAB
‫َض‬
3+1
‫ رع‬%
‫ ُل‬4> +َ ُ
‫ ُل‬4ِ +ْ ُ
‫ِ ُل‬3 +َ ُ
‫ ُل‬4+َ َ َ
‫ ُل‬3َ +َ َ َ
‫ ُل‬4ِ َ +ْ َ
‫ ُل‬4ِ +َ ْ َ
‫ل‬D 4َ +ْ َ
‫ ُل‬4ِ +ْ َ ْ َ
‫ِ ُل‬3‫ ْو‬4َ +ْ َ
‫ل‬D 4َ +ْ َ
‫و> ُل‬4َ +ْ َ
3+2
,‫م ا‬+‫ <ل ا‬,‫م ا‬+‫ا‬
‫ ٌل‬4+َ ُ
‫ ٌل‬4> +َ ُ
‫ ٌل‬4َ +ْ ُ
‫ ٌل‬4ِ +ْ ُ
‫ ٌل‬3َ +َ ُ
‫ِ ٌل‬3 +َ ُ
‫ ٌل‬4+َ َ ُ
‫ ٌل‬4> +َ َ ُ
‫ ٌل‬3َ +َ َ ُ
‫ِ ٌل‬3 +َ َ ُ
‫ ٌل‬4َ َ +ْ ُ
‫ ٌل‬4ِ َ +ْ ُ
------‫ ٌل‬4ِ +َ ْ ُ
‫ل‬J 4َ +ْ ُ
‫ ٌل‬4َ +ْ َ ْ ُ
‫ ٌل‬4ِ +ْ َ ْ ُ
‫ ٌل‬3َ ‫ ْو‬4َ +ْ ُ
‫ِ ٌل‬3‫ ْو‬4َ +ْ ُ
‫ل‬J 4َ +ْ ُ
‫و ٌل‬4َ +ْ ُ
‫و> ٌل‬4َ +ْ ُ
3+3
‫ول‬
9َ ِ ُ‫َ ْ َ ل ُ َ ِز َدة‬/ْ َ‫ا‬
‫أ ر‬
‫&در‬
‫ ْل‬4> *َ
‫ ٌل‬4ِ +ْ َ
‫ ْل‬4ِ *ْ َ‫أ‬
‫ ٌل‬4َ *ْ ِ‫إ‬
‫ِ ْل‬3 *َ ‫ ٌل‬4َ *ِ /6ٌ 0َ 3َ +َ ُ
‫ ْل‬4+َ َ
‫ ٌل‬4D +َ َ
‫ ْل‬3َ +َ َ
‫ ٌل‬3ُ +َ َ
‫ ْل‬4ِ َ *ْ ‫ِا‬
‫ ٌل‬4َ ِ *ْ ‫ِا‬
‫ ْل‬4ِ +َ ْ ‫ِا‬
‫ ٌل‬4َ +ِ ْ ‫ِا‬
‫ل‬4َ *ْ ‫ِا‬
‫ ٌل‬8َِ 4*ْ ‫ِا‬
‫ ْل‬4ِ +ْ َ ْ ‫ِا‬
‫ ٌل‬4َ +ْ ِ ْ ‫ِا‬
‫ِ ْل‬3‫ ْو‬4َ *ْ ‫ِا‬
‫ ٌل‬4َ 4ِ *ْ ‫ِا‬
‫ ِ ْل‬4َ *ْ ‫ِا‬
‫ ٌل‬8َ 4ِ *ْ ‫ِا‬
ً ‫ِوا‬4*ْ ‫ِا‬
‫و> ْل‬4َ *ْ ‫ِا‬
) ‫ َ ُء‬+ْ َ‫ا‬
İSM-İ ZAMAN, İSM-İ MEKAN, İSM-İ ALET ِ ,َ >‫ َ َ ِن َو ْا‬,ْ ‫ز َ ِن َوا‬,‫ا‬
a)İsm-i zaman ve ism-i mekân: Bir fiil işlendiği zamanı veya yeri gösterirler. Sülasi mücerred fiilde iki vezinde alınırlar.
1- ٌ ‫ َ ْ َ ل‬- Daha çok kök ikinci harfin mudaride fetha
( َ◌ ) veya ötre (
ُ◌ ) ile harekeli olan fiilerin zaman ve yer isimleri bu vezindedir.
oyun oynanılan yer ٌ‫ب‬4َ 0ْ َ
ُ‫ب‬4َ 0ْ َ , ‫ ٌل‬%َ ‫َ ْد‬
‫ ُل‬%ُ ‫َ ْد‬
NOT-1:Nakıs fiilerin zaman ve yer isimleri ٌ ‫ َ ْ َ ل‬veznindedir.
" ‫أ‬:
I3َ ْ‫َ ر‬
I3َ ‫َر‬
‫َ ْ َوى‬
‫اَ َوى‬
I َ ْ‫َ ر‬
I َ ‫َر‬
ْ
2 ٌ ‫ َ ِ ل‬- Mudaride kök ikinci harfi esre ( ◌
ِ ) ile harekeli fiilerin zaman ve yer ismi bu vezinde gelir.
ٌ‫س‬0ِ ْ1 َ
ُ‫س‬0ِ ْ1 َ
ٌ< ِ,‫َ ْو‬
NOT-2:Misal fiillerin zaman ve yer isimleri ‫ َ ْ ِ ل‬vezninde gelir.
<َ ,
َ ‫َو‬
KURAL-1:Bir şeyin çok olduğu veya bir işin çok yapıldığı yeri gösteren ismi mekanın sonuna bir ‫ ة‬eklenir
böyle isme ‫ رة‬,‫م ا‬+‫ ا‬denir.
6ٌ َ ‫َ ْد َر‬
‫س‬
َ ‫َد َر‬
KURAL-2:Mezid fiilerin zaman ve yer isimleri ise bu fiillerin ismul mefulleri ile aynı vezindedir.
ُ ,‫اَ ْ ُ َ َو‬
َ ,‫َ َو‬
I+َ #ْ َ ْ ُ ْ َ‫ا‬
I+َ #ْ َ ْ ‫ِا‬
،
b)İsm-i alet: Fiilden türeyen ve ait olduğu fiilin kendisiyle işlendiği alete delalet eden isim yapısıdır. Müteaddi, sülasi fiillerden türerler. Alet isimleri şu kalıplardadır:
VEZİN
ÖRNEK
Ölçtü, tarttı
Ölçek
‫ِ ْ َ ٌل‬
‫َ َل‬
‫ِ َْل‬
‫ ٌل‬4َ +ْ ِ
60َ 4َ +ْ ِ
‫ ٌل‬4ُ +ْ ُ
)َ َ *َ
‫ َز َل‬:َ
‫َ َ@ َر‬
َ 4َ
‫ِق‬
‫س‬
َ ََ
‫ َل‬%َ َ
Açtı
Eğirdi
Yükseltti
Yaladı
Süpürdü
Eledi
‫ َ ح‬+ْ ِ
‫ َزل‬Lِْ
‫ِ ْ َ@ر‬
6(َ 4َ 0ِْ
6َ َ ْ ِ
‫ل‬%ُ ْ ُ
Anahtar
İğ
Minber
Kaşık
Süpürge
Elek
9
6َ 4*َ
Mَ 0Fَ
‫ َن‬%َ َ
Karlı oldu
ısıttı
6ٌ 1َ 8Fَ
6 َ َ %ّ َ
Buzdolabı
Şofben
İSM-İ TASĞİR,
İsm-i Tasğir: ilk harfi zamme, ikinci harfi fetha yapılarak ve ikinci harften sonra sakin bir (‫ ) ي‬harfi ilave edilerek küçültülür. Bu işleme tasgir yani küçültme denilir.
ٌ 1ُ ‫( َر‬Adam) ------ ‫ ْ ٌل‬1َُ ‫( ر‬Adamcık),
Örnek: ‫ل‬
İsmi tasgir (küçültme) üç kalıpta gelmektedir.
‫ َ@ ٌل‬1َ (Dağ)---------- ‫ُ َ@ ْ ٌل‬1 (Dağcık)
‫ ْ ٌل‬4َ ُ* : Bu kalıp üç harfli isimler içindir.
ٌ @َ 1َ (Dağ) ------ ‫ َ@ ْ ٌل‬1ُ (Dağcık),
Örnek: ‫ل‬
‫ ٌم‬0'َ (Kalem)---b)
‫ ٌل‬4ِ 4َ ُ* : Bu kalıp dört harfli isimler içindir.
Örnek: ‫ ٌد‬1
ِ ْ َ (Cami) --- ‫ ٌد‬1ِ ْ َ ُ (Küçücük cami, camicik)
c)
‫ ٌل‬4ِ ْ 4َ ُ* : Bu kalıp beş harfli isimler içindir.
ٌ @َ ْ ِ (Lamba)-- )ٌ @ِْ َ ُ (Küçücük lamba, lambacık)
Örnek: ‫ح‬
a)
‫ ْ ٌم‬0َ ُ' (Kalemcik)
Tasgir aşağıdaki gayeleri ifade eder:
1)
Azaltma
2)
Küçümseme
3)
Yaklaştırma
4)
Şefkat ve sevgi
İsm-i tasğirin başka kalıpları da vardır. Ancak burada en çok kullanılan bu üç kalıpla yetineceğiz.
HARFİ CERLER ‫ ر‬,‫روف ا‬6
İsimlerin önüne gelip, kendilerinden sonra gelen ismin son harekesini kesra (esreli) okuturlar, yani
mecrur yaparlar. Harf oldukları için kendi başlarına bir anlam ifade etmezler, ancak isme dâhil olduklarında
manaya katkıda bulunurlar. Harf-i cerler arapçada çok büyük önemi haizdir hem çok kullanılmakta hem de
birçok fiil bu harfler ile 180 derece zıt manalara gelmektedir. O yüzden bu harfi cerler çok iyi ezberlenmelidir. Bu harfi cerler toplam 20 tanedir. İngilizce bilenler bunları in, on, at, since, for, as, from vs. şeklinde
düşünürse daha kolay kavrayacaktır. Okunuş ve yazılışları tüm harf-i cerler aşağıdadır.
%D‫روف ا‬6‫ ّر و‬,‫روف ا‬6
Allah’a inandım
ُ َْ‫آ‬
E
ِ) ِ ‫ت‬
Bütün günahlardan tövbe ettim
ُ @ُ
‫ب‬
ٍ ْ ‫ْت ِنْ ُ >ل ّذ‬
Allah Teala’ya tövbe ettim
ُ @ُ
Iَ 4َ َ Q
ِ F,َ ‫ْت ِا‬
Haramdan men edildim
ُ +ْ +ِ ُ
‫ت َ< ِن ْا َ& َر ِام‬
Her günahkar üzerine tövbe etmek vaciptir
‫ب‬
ٍ ِ ‫ ُ >ل ُْذ‬F"َ <َ 6ُ @َ ‫بُ ا ْو‬1ِ َ
Ben Allah Teala’nın/Teala için kulcağızıyım
Iَ 4َ َ E
ِ ) ِ ‫ َ@ ْ ٌد‬3ُ َ َ‫ا‬
İtaat eden cennettedir
6ِ 1َ ‫ ْا‬Hِ <ُ ِ‫اَ ْ ُط‬
O’nun benzeri gibi hiçbir şey yoktur (Şura 42/11)
‫ْ ٌء‬E#َ 0ِ ِ" ْ ِ َ ‫ْس‬
َ َ
Ölüme kadar Allah Teala’ya ibadet ederim
‫ت‬
ِ ‫ ْا َ ْو‬F ) 6َ Iَ 4َ َ Q
َ ‫ْ ُ@ ُد‬3َ‫ا‬
Nice okuyucular vardır ki Kur’an onlara lanet eder
ُ‫ ا ْ(ُرْ آن‬Sُ ُ 4َ 0ْ َ ‫ب َ ٍل‬
) ‫ُر‬
Allah’a yemin ederim ki asla büyük günahları yapmayaca‫ َِر‬T @ َ ‫ن ْا‬0َ 4َ *ْ َ‫ َ ا‬I
ِ ) ‫َو‬
ğım
Allah’a yemin ederim ki elbette farzları yapacağım
‫ِض‬
ِ) َ
َ T‫ َرا‬+َ ‫ن ْا‬0َ 4َ *ْ َUَ E
Buluğ gününden beri yaptığım tüm günahlara tövbe ‫ ُ ْذ‬Sُ ُ 0ْ 4َ *َ ‫ب‬
ُ @ُ
ٍ ْ ‫ْت ِ نْ ُ >ل َذ‬
ettim
ُ
‫وغ‬
ِ 0@ُ ‫َ ْو ِم ْا‬
:(‫ م *(ط‬N‫رّ ا‬1 )
‫ب‬
ِ
ْ‫ِن‬
F,َ ‫إ‬
ْ‫َ<ن‬
F"َ <َ
‫ِل‬
Hِ
‫َك‬
F ) 6َ
‫ُر )ب‬
‫ ِم‬+
َ Jَ ,ْ ‫َو ُاو ا‬
‫ ِم‬+
َ Jَ ,ْ ‫َ ُء ا‬
‫ُ ْذ‬
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
10
‫ةُ ُ ْ ُذ َ ْو ِم‬8َ
Buluğ gününden itibaren namaz farz olur
Âlim hariç, insanlar helak oldu
İlmiyle amel edenler hariç, âlimler helak oldu
İhlâslılar hariç, amel edenler helak oldu
Ey Allah’ın rahmeti, sen olmasaydın elbette insanlar
helak olurdu
Niçin/neden isyan ettin? (Keymihe = keymâ (elif’ten
bedel he gelmiş)
‫بُ ا‬1ِ َ
ُ
‫وغ‬
ِ 0@ُ ‫ْا‬
َ 6َ ُ‫ك ا س‬
‫ ِِم‬4َ ‫ ْا‬K
َ 0َ ‫َھ‬
‫ ِِل‬4َ ‫ ْا‬Lَ !َ ‫ُون‬
َ ِ 4َ ‫ك ْا‬
َ 0َ ‫َھ‬
Sِ ِ 0ِْ 4@ِ
‫ون َ<دَا‬
َ ُ 0 ِ 4َ ‫ك ْا‬
َ 0َ ‫َھ‬
‫ِص‬
ِ 0%ُْ ‫ْا‬
‫ َك‬0َ 9َ َ Q
ِ 6َ َ ْ&‫ ْو َ' َك َ َر‬,َ
ُ‫ا س‬
َ َ 3َ 0 َ ْ َ
‫ْت‬
‫ُ ْ ُذ‬
14
َ 6َ
K
15
Lَ !َ
16
‫َ< َدا‬
17
'َ ‫ ْو‬,َ
18
‫َ ْ َم‬
19
ZARFLAR
Zarflar; fiilin meydana geldiği zamanı ve mekânı belirten, “Ne zaman” ve “nerede” sorularının cevabı olan
kelimelerdir. Kendinden sonra gelen ismi, cer harfleri gibi mecrûr (esreli) yapar.
Zarflar; zaman zarfı ve mekân zarfı olmak üzere iki kısımdır:
Bazı Önemli Mekân Zarfları
Önünde
Kapının önünde
‫أ َ َم‬
‫ب‬
ِ @َ ْ ‫أ َ َم ا‬
‫ف‬
َ 0ْ %َ
َ‫َ* ْوق‬
َ ْ& َ
‫ت‬
‫ َ ِر َج‬%
‫ َل‬%ِ َ‫دا‬
‫َ@ َْن‬
‫ِ ْ َد‬3
‫َو َ َط‬
‫َ& ْو َل‬
<َ َ
Arkasında
Üstünde, üzerinde
Altında
Dışında
İçinde
Arasında
Yanında
Ortasına, ortasında
Etrafında, çevresinde
Birlikte, beraber
‫ب‬
ِ @َ ْ ‫ف ا‬
َ 0ْ %َ
>‫َ* ْوقَ ا رف‬
َ ْ& َ
‫ب‬
ِ @َ ْ ‫ت ا‬
6ِ َ ِ ‫ َ ِر َج ا ْ َ د‬%
6ِ َ ِ ‫ َل ا ْ َ د‬%ِ َ‫دا‬
‫ب َوا * َِذ ِة‬
ِ @َ ْ ‫َ@ َْن ا‬
‫ب‬
ِ @َ ْ ‫ِ ْ دَ ا‬3
‫ ِر ِع‬# ‫َو َ َط ا‬
6ِ @َ ْ4 َ ْ ‫َ& ْو َل ا‬
‫س‬
ِ ‫َ َ< ا‬
Kapının arkasında
ٌ‫ْر‬9#َ
6ٌ َ َ - ‫ َ ٌم‬3
ٌ‫ْ ر‬1*َ
‫َ ْو ٌم‬
‫َ @ َ ٌح‬
6ٌ 0َ ْ َ
‫ْس‬
ِ َ‫أ‬
ُ
‫ ٌر‬9ْ ‫ظ‬
‫ ْ ٌر‬3َ
‫َ َ ٌء‬
Ay
Rafın üzerinde
Kapının altında
Şehrin dışında
Şehrin içinde
Kapı ve pencerenin arasında
Kapının yanında
Caddenin ortasına
Kâbe’nin etrafında
İnsanlarla beraber
Bazı Önemli Zaman Zarfları
‫َ' ْ@ َل‬
‫ْ َد‬4@َ
‫َ ْ ٌل‬
6ٌ 3َ َ
ٌ‫أ ُ ْ @ُوع‬
‫ َن‬Yْ َ‫ا‬
‫َطواَ َل‬
‫ َ َء‬Fْ َ‫أ‬
‫ َ ٌر‬9 َ
6ٌ (َ 'ِ ‫َد‬
Önce
Sonra
Gece
Saat
Hafta
Şimdi
Boyunca
Esnasında
Gündüz
Dakika
Yıl
fecr
Gün
Sabah
Bir gece
Dün
Öğle
İkindi
Akşam
11
ZAMİRLER ( ‫ َ ُِر‬%
) ,َ‫) ا‬
MUNFASIL ZAMİRLER
ٌ َِ َْ
َ ‫ُھ‬
َ ‫ُھ‬
َ ُ ْ َ‫أ‬
َ ُ ْ َ‫أ‬
ُ‫َ &ْ ن‬
ٌ ْ َ
‫ُھ ْم‬
‫ھُن‬
‫أَ ْ ُ ْم‬
‫أَ ْ ُن‬
ُ‫َ &ْ ن‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫ھ َُو‬
Eِ
َ ‫ھ‬
َ ْ َ‫أ‬
‫ت‬
‫ت‬
ِ ْ َ‫أ‬
َ َ‫أ‬
O
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
MUTTASIL ZAMİRLER
ٌ َِ َْ
َ ‫ ُھ‬...
َ ‫ ُھ‬...
َ ُ ...
َ ُ ...
َ ...
ٌ ْ َ
‫ ُھ ْم‬...
‫ھُن‬...
‫ ُ ْم‬...
‫ ُ ن‬...
َ ...
ÖRNEK: ........., ‫ُن‬9@ُ
neklerle kullanılabilir.
َِ
,
َ 9ُ @ُ َ ِ
,
9َ @ُ َ ِ
‫ُ ْ َر ٌد‬
ُ‫ه‬...
‫ َھ‬...
‫ك‬
َ ...
ِ‫ك‬...
‫ِي‬...
,
‫ ْم‬9ُ @ُ َ ِ
,
َ 9ُ @ُ َ ِ
Ona,onun,onu
‫ب‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫ذ ر ! طب‬
‫ؤث !ط‬
" ‫س‬
,
Sُ @ُ َ ِ
ve diğer muttasıl zamirler başka ör-
İSM-İ İŞARETLER
YAKIN İSM-İ İŞARETLER
ْ َ
َ ُ‫َھؤ‬
َ ُ‫َھؤ‬
ٌ َِ َْ
‫ان‬
ِ ‫َھ َذ‬
‫َھ َ ِن‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫َھ َذا‬
‫َھ ِذ ِه‬
ٌ ْ َ
‫ك‬
َ Tِ َ ‫أُو‬
‫ك‬
َ Tِ َ ‫أُو‬
ٌ َِ َْ
َ ُ ِ ‫َذ‬
َ ُ 0ِْ
‫ُ ْ َر ٌد‬
‫ك‬
َ ِ ‫َذ‬
‫ك‬
َ 0ِْ
ٌ
‫ِء‬
‫ِء‬
Bu
‫ذر‬
‫ؤث‬
UZAK İSM-İ İŞARETLER
Şu
‫ذر‬
‫ؤث‬
İSM-İ MEWSULLER
İsm-i mewsuller genellikle kendinden önceki ile kendinden sonraki arasında bağ kuran bağlaçlardır. Kendinden sonrakiler öncekinin açıklaması niteliğindedir.
ٌ َِ َْ
Öyleki
‫ُ ْ َر ٌد‬
ٌ ْ َ
‫اَ ِذ َن‬
Eِ ‫ َوا‬0 َ‫ا‬/Eِ 8 َ‫ا‬/EِT8 َ‫ا‬
Örnek:
Dini yalanlayanı gördün mü?
‫ان‬
ِ ‫اَ َذ‬
‫ َ ِن‬0 َ‫ا‬
‫اَ ذِي‬
Eِ َ‫ا‬
İbadetlerinden gafil olanlar-Gösteriş yapanlar
Namazlarında huşu içerisinde olan mü’minler kesinlikle kurtuluşa
ermişlerdir.
Babası imam olan kız öğrenci geldi.
‫ذر‬
‫ؤث‬
‫اَ َراَ ْ تَ ا ِذي ُ َ ذبُ ِ@ >د ِن‬
‫ُون اَ ِذ َن‬
َ ‫ ْم َ ھ‬9ِ ِ 8َ َ ْ‫ن‬3َ ‫ا ِذ َن ُھ ْم‬
‫ُھ ْم ُ َراؤُ َن‬
E*ِ ‫ون * اَ ِذ َن ُھ ْم‬
َ ُ ِ ‫ َ) ا ْ ُ ْؤ‬0َ *ْ َ‫َ' ْد أ‬
‫ون‬
َ 4ُ ِ# %َ ‫ ْم‬9ِ ِ 8َ َ
‫ اَ ُ@و َھ إِ َ ٌم‬Eِ ‫ ا‬6ُ @َ ِ ‫ت ا ط‬
ِ ‫ َء‬1َ
12
6ٌ َ ‫ ْ ِد‬9َ ُ Sُ D ُ ‫ َء ا ط ِبُ ا ِذي ا‬1َ
‫ َء اَ ُ@و ُھ ْم‬1َ ‫ ُل ا ِذ َن‬+َ ‫َ ْط‬U‫ب ْا‬
َ ‫َذ َھ‬
> ‫ َء ا‬1َ
6ٌ َ >‫ َ ُ َدر‬9ُ D ُ ‫ان ا‬
ِ ‫ ِن ا َذ‬8َ +ْ ‫ط‬
‫> ٌم‬04َ ُ َ ‫ َ ِن اَ ُ@و ُھ‬0 ‫َ َ ِن ا‬0+ْ ‫ت ا >ط‬
ِ ‫ َء‬1َ
ٌ‫ اَ ُ@و ُھن ا ُ ْ َ ذ‬Eِ 0 ‫ت ا‬
ُ َ @َ ْ ‫ت ا‬
ِ َ *> ُ‫ُو‬
Annesi mühendis olan öğrenci geldi
Babaları gelen çocuklar gittiler.
Anneleri öğretmen olan iki çocuk geldiler.
Babaları öğretmen olan iki kız çocuğu geldiler.
Babaları Profesör olan kızlar öldüler.
İdafette iki öğe vardır; mudaf (‫ف‬
ٌ
%
َ ُ
َُ %
َ ِDْ َ‫ا‬
İSİM TAMLAMASI
) ve mudafun ileyh
(0 ْ ,َ ‫ِا‬
‫ف‬
ٌ %
َ ُ
)
Kurallar;
1-Mudaf olan kelime ‫ ال‬takısı ve tenvin( ◌
ٍ ً , ٌ◌ ) almaz. Cümle içindeki yerine göre ( َ◌)
harekelerini alabilir.
2-Mudafun ileyh olan kelime ise mecrur olmak zorundadır. Ma’rife veya nekira olabilir.
- ِ‫ف‬
‫ َ ْ َ بُ ا‬- ‫ب‬
ِ ِ ‫ ُم ا ط‬0َ 'َ - ِ‫ف‬
, ( ◌ِ ) , ( ُ◌ )
‫ ُ دَ ر> سُ ا‬- 6ٍ َ >‫ َد ْ* َ ُر ُ َدر‬- ‫ َ ِكِ َ ْو ِم ا >د ِ ِن‬- Q
ِ 6َ Lَ @ْ ِ
ُ ْ َ‫ َرا‬-1
6ِ َ ‫ ا ْ َ ْد َر‬E*ِ 6ِ َ ‫س ا ْ َ ْد َر‬
َ >‫ت ُ َد ر‬
‫ت‬
ِ ْ @َ ْ ‫ ا‬E*ِ 6ِ َ ‫ ُ َد ر> سُ ا ْ َ ْد َر‬-2
ُ ْ‫ َ َرر‬-3
6ِ َ ‫س ا ْ َ ْد َر‬
ِ >‫ت ِ@ ُ دَ ر‬
NOT-1: Mudaf olan kelime eğer müsenna veya cem müzekker salim ise bu kelimenin sonundaki nûn ( ‫) ن‬
harfi düşer.
ْ @َ
‫ب‬
ٍ 9َ َ E@ِ َ‫ت َ َدا ِن ا‬
ْ @َ
‫ب‬
ٍ 9َ َ E@ِ َ‫ت َ َدا ا‬
,
َ ‫ ُھ‬+ ‫ِا ْ َ ِن‬
َ ‫ِا ْ َ ُھ‬
NOT-2: Mudaf olan kelimenin başına nida harfi gelirse mudaf olan kelimeyi mansup yapar.
Q
Q
‫اَ ُ@و َ@ ْ ٍر‬
ِ ‫ِ َ@ َد‬3 َ
ِ ‫ِ َ@ ُد‬3 , ‫َ اَ َ@ َ@ ْ ٍر‬
(‫ رة‬,‫ ر وا‬,‫)ا‬
İsim ve sıfatların belirli olduğunu göstermek üzere başlarına (‫ )ال‬takısı getirilir. Bu takıya belirlilik takısı
MA’RİFE VE NEKİRA
denir.
-Başında belirlilik takısı bulunmayan sonu tenvinli olup belirsiz bir varlığı gösteren (
melere nekira (ٌ‫ِ َرة‬
َ
ٌ‫ِ َ ب‬
) gibi bu tür keli-
) denir.
-Nekira olan bir kelimenin başına belirlilik takısı getirilerek ma’rife ( 6ٌ *َ ‫ْ ِر‬4 َ ) yapılır. Bilinen bir varlığı gösterip sonundaki tenvin düşer ve bir hareke kalır.
ٌ ْ @َ : ٌ‫َ ِ َرة‬
ُ ْ @َ ْ َ‫ ا‬: 6ٌ *َ ‫ْ ِر‬4 َ
‫ ٌم‬0َ 'َ – ‫ت‬
‫ ُم‬0َ (َ ْ َ‫ ا‬- ‫ت‬
Arapça'da 28 harfin 14 tanesi şemsi diğer 14 tanesi kameri harftir.
Şemsi harfler:
‫ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن‬
-şemsi harflerde el takısından sonra gelen bir kelime bu 14 harften biriyle başlarsa el (‫)ال‬takısının lam (‫)ل‬
harfi okunmaz. Lamdan sonraki harf şeddeli okunur.
‫ ٌر‬1ِ َ
‫ ُر‬1ِ َ‫ا‬
ْ %َ ‫ك َو‬
Kameri harfler: Sُ َ (ِ 3
َ ‫ف‬
َ 1&َ ^ِ @ْ َ‫ا‬
El (‫ )ال‬takısından sonra kelime bu harflerden biriyle başlarsa lam harfi okunur.
ٌ‫َ@ ب‬
ُ‫ اَ ْ َ@ ب‬, ٌ‫اَب‬
ُ‫اَ ْ َب‬
13
(ُ‫ﻨ ِﻜَرة‬ ‫)اَْﻝ َﻤ ْﻌ ِرﻓَ ُﺔ َواﻝ‬
ٍ ‫د ٍد اَوﻤﻌ‬ ‫ل ﻋﻠَﻰ َﺸ ْﻴ ٍﺊ ﻤﺤ‬ ‫ِذي َﻻ ﻴ ُد‬‫ اَ ِْﻻﺴم اﻝ‬: ٌ‫َﻨ ِﻜرة‬
‫ب‬
ٌ ِ‫ طَﺎﻝ‬- ‫ﺎب‬
ٌ َ‫ ِﻜﺘ‬- ‫ َﻗﻠَ ٌم‬:‫ ﻤﺜﺎل‬.ً‫ﺎدة‬
َ ‫وًﻨﺎ َﻋ‬ ‫ون ُﻤ َﻨ‬
َ
َ
ُ ‫ َوَﻴ ُﻜ‬.‫روف‬
َ
ُْ
ُ َْْ َُ
ِ
ٍ ٍ
ِ

ِ ٍ
ِ
‫اع‬
ٍ ‫ﺔُ أَ ْﻨ َو‬‫ﻲ ِﺴﺘ‬
َ ‫ َوﻫ‬.‫ اَ ْﻻ ْﺴ ُم اﻝذي َﻴ ُدل َﻋﻠَﻰ َﺸ ْﻴﺊ ُﻤ َﺤدد أَ ْو َﻤ ْﻌ ُروف‬: ‫َﻤ ْﻌرﻓَ ٌﺔ‬
ِ
ِ
‫ب‬
ُ ‫ر‬‫اَْﻝ ُﻤ َﻌ‬-1
ُ ‫ﺎب – اَﻝطﺎﻝ‬
ُ َ‫ اَْﻝﻜﺘ‬- ‫ اَْﻝ َﻘﻠَ ُم‬: (‫ف ِب )اَ ْل‬
ِ َ‫ ﻓ‬- ‫ اَ ْﺤﻤ ُد‬:
‫اَْﻝ َﻌﻠَ ُم‬-2
ُ‫ﻜﺔ‬ ‫ﺎط َﻤﺔُ – َﻤ‬
َ
ِْ ‫أَﺴﻤﺎء‬-3
........‫ك‬
‫اﻻ َﺸ َﺎرِة‬
َ ‫ك – ﺘِْﻠ‬
َ ِ‫ َذﻝ‬-- ‫ َﻫ ِذ ِﻩ‬- ‫ َﻫ َذا‬:
ُ َْ
 ‫اَﻝ‬-4
..........‫ ـﻪُ – َﻫﺎ‬-- ‫ ِﻫ َﻲ‬- ‫ ُﻫ َو‬:
‫ﻀ َﻤﺎ ﺌُِر‬
...........‫ﺘِﻲ‬‫ ِذي – اَﻝ‬‫ اَﻝ‬:ُ‫ﺼوﻝَﺔ‬
ُ ‫ﺎء اْﻝ َﻤ ْو‬
ُ ‫اَ ْﻷَ ْﺴ َﻤ‬-5
ِ
‫ ِﺎﻝ ِب‬‫ َﻗﻠَ ُم اﻝط‬- ‫ ِﺎﻝ ِب‬‫ﺎب اﻝط‬
‫ﺎف‬
ُ ‫ﻀ‬
ُ َ‫ ﻜﺘ‬:
َ ‫اَْﻝ ُﻤ‬-6
MA’RİFE VE NEKİRA
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ُ ِ ْO ) ,‫ ) ْذ ِ ُر َوا‬,َ‫ا‬
MÜZEKKERLİK VE MÜENNESLİK
ِ‫ َ ء‬+ْ َ/‫ ْا‬Hِ ‫ث‬
‫ُ َذ ) ٌر‬
ٌ ) ‫ُ َؤ‬
‫ث‬
• Erkek varlıkların isimlerine
denir.
• Dişi varlıkların isimlerine
denir.
Arapça'da müzekker için bir alamet yoktur.
ٌ ْ @َ
Örnek: ‫ت‬
Müennes isimler Arapça'da üç kısma ayrılır; Hakiki Müennes, Lafzi müennes ve Sema-i Müennes.
1-Hakiki Müennes: Kendisinde mana itibariyle dişiliğin olduğu isim hakiki müennestir. Bu kelimelerin lafzına-yazısına bakılmaz.
ٌ %ْ ُ ‫ أ‬- ‫م‬J ُ ‫ أ‬- ‫َ رْ َ ُم‬
Örenk: ُ‫ َز ْ َ ب‬- 6ُ َ ِ‫ َ* ط‬- ‫ ُد‬4َ ُ - ‫ت‬
2-Lafzi Müennes: Bu isimlerin sonunda müennes isim olduklarını gösteren alametler bulunmaktadır. Bu
alametler şunlardır;
A) P – ‫( ة‬Ta-i Merbuta): Müzekker isimlerin sonuna getirilerek müennes yapılır.
ٌ‫ ِ َذة‬0ْ ِ
Örnek:
6ٌ َ >04َ ُ
-‫> ٌم‬04َ ُ
/
‫ ِ ٌذ‬0ْ ِ
‫ة‬
geldiği bazı yerler;
a) ‫ ة‬Bazen erkek isimlerin (Talha) sonunda bulunur bura da o isimlerin müennes olduğunu göstermez.
Örnek:
6ُ &َ 0ْ ‫ َط‬- ُ‫َ& ْ َزة‬
Sonunda ‫ ة‬bulunan bütün özel isimler gayri munsarif olurlar.
b) ‫ ة‬İsmi failin 6ٌ Lَ َ @َ ُ kipini göstermek için ismi failin sonuna gelir. Müzekker ismi failin sonuna geldiği
zaman dişilik alameti olmaz.
Örnek: (çokbilmiş) 6ٌ َ 83
َ - ‫ ٌم‬83َ /6ٌ َ &‫ َر‬- ‫َر& ٌل‬
Ayrıca
ismi
faillerin
sonuna
çoğul
alameti
olarak
gelmektedir.
Ek
Bilgi:
ٌ
Örnek: 60َ َ 'َ - ٌ‫ َرة‬1
َ *َ - ٌ‫ َرة‬+َ َ
B) (Kısa elif) Elif-i maksure: Elif sesiyle telaffuz edilen ‫ ى‬şeklinde yazılan harflerde de müenneslik alameti
ْ @ُ - ‫ُ ْ َرى‬
vardır.
Örnek: ‫ ُ ْ@ َرى‬- ‫ َرى‬#
İsimlerin sonundaki ( ‫ ) ا‬de müenneslik alametidir. Örnek:
3
C) Elif-memdude: Bazı isimlerin sonundaki hemzeden( ‫) ء‬önce bulunan elif ( ‫ ) ا‬isimlerde müenneslik alameti
katar.
Bu
tür
müennes
isimler
hep
sıfat
anlamı
taşıyan
isimlerdir.
Örnek: ‫ َ ْو َدا ُء‬- ‫ َزرْ َ' ُء‬- ‫ ُء‬,
َ ْ @َ - ‫َ& َْرا ُء‬
14
Sema-i Müennes: Bunların müennes olduğunu gösteren herhangi bir alamet yoktur. Sözlükten, duyarak
veya ezberleyerek bulunur bilinir.
Örnek:
‫ُرو ٌح‬
-
ِ
‫اﻝﺘﻜﺴﻴر‬
ُ‫ﺠﻤﻊ‬
◌ُ
◌َ
◌ِ
‫ﺎ ُء‬‫اَ ْﻷَ ِطﺒ‬
ِ
‫ﺎء‬
َ ‫اَ ْﻷَطﺒ‬
ِ ‫َطﺒ‬
ِ ‫اَ ْﻷ‬
‫ﺎء‬
ٌ‫ ْن‬3َ
ٌ‫س‬+ْ َ
‫ ء‬+/‫ إ<راب ا‬İ’RAB TABLOSU
ِ
ِ ‫ﺠﻤﻊُ اﻝﻤذ‬
‫اﻝﻤؤﻨث‬
‫ﻜر‬
ُ‫ﺠﻤﻊ‬
‫ﺘﺜﻨﻴﺔ‬
‫اﻝﺴﺎﻝم‬
‫اﻝﺴﺎﻝم‬
ُ
ُ
ِ .َ ..
‫ات‬
‫ون‬
‫ان‬
ُ .َ ..
َ .ُ ..
-
ٌ‫ ْ س‬#َ
-
ِ .َ ..
‫ات‬
‫ﻴن‬
َ .ِ ..
‫ﻴن‬
َ .ِ ..
ِ .َ ..
‫ات‬
‫ﺎت‬
ُ ‫ر َﺴ‬ ‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
ِ ‫رﺴ‬ ‫اَْﻝﻤ َد‬
‫ﺎت‬
َ ُ
ِ ‫رﺴ‬ ‫اَْﻝﻤ َد‬
‫ﺎت‬
َ ُ
‫ون‬
َ ‫ر ُﺴ‬‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
ِ
‫ﻴن‬
َ ‫رﺴ‬‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
ِ
‫ﻴن‬
َ ‫رﺴ‬‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
‫ َ◌ ْﻴ ِن‬...
‫ﻤﻔرد‬
◌ُ
◌َ
◌ِ
‫ َ◌ ْﻴ ِن‬...
ِ ‫ر َﺴ‬ ‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
‫ﺎن‬
‫ﻤرﻓوع‬
‫ﻤﻨﺼوب‬
‫ﻤﺠرور‬
‫ر ُس‬‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
‫ر َس‬‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
ِ ‫ر‬‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
‫س‬
‫ر َﺴ ْﻴ ِن‬ ‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
‫ر َﺴ ْﻴ ِن‬ ‫اَْﻝ ُﻤ َد‬
‫اﻷﻤﺜﻠﺔ‬
CÜMLE
Cümle: İki veya daha fazla kelimeden oluşmuş tam mana veren söz dizisine cümle denir.
Arapçada isim cümlesi ve fiil cümlesi olmak üzere iki türlü cümle vardır.
A-FİİL CÜMLESİ
(‫ﻴ ُﺔ‬ ِ‫)اَ ْﻝ ُﺠ ْﻤﻠَ ُﺔ ا ْﻝ ِﻔ ْﻌﻠ‬
0ِ ْ4+ِ ْ ‫ ا‬6ُ 0َ ْ 1ُ ْ َ‫ )ا‬denir.
Fiil ( ‫ل‬4* ),fail ( ‫ل‬3 * ) ve mef’ul ( ‫ول‬4+ ) olmak üzere 3 öğesi vardır. Fiil müzekkerlik konusunda faile
Fiil ile başlayan cümlelere fiil cümlesi (6ُ
tabi olur, ancak! Aynı zamanda fiil her zaman müfrettir.
Madi fiil fetha üzere mebnidir, mudaride ise merfu olur.
KURALLAR:
Fail kural itibarı ile her zaman merfudur. Mef’ul ise mensuptur.
ٌ ْ َ
َ6َ َ >‫ون ا ر‬
َ ُ >‫ب ا ْ ُ َدر‬
َ ََ
ُ َ >‫ت ا ُ َد ر‬
ْ @َ َ َ
6َ َ َ >‫ت ا ر‬
ٌ َِ َْ
6َ َ َ >‫ب ا ْ ُ َدر> َ ِن ا ر‬
َ ََ
ْ @َ َ َ
6َ َ َ >‫ت ا ُ َد ر> َ َ ِن ا ر‬
Fail cem li ğayri akil olursa fiil müfred ve müennes olarak gelir
NOT:Fiil cümlesinin iki temel öğesi; fiil ve faildir.
Fail gizli veya açık gelebilir.
Bu fiilin faili gizlidir.
‫ َر َج = ُھو‬%َ
‫ُ ْ َر ٌد‬
6َ َ َ >‫ب ا ْ ُ َدر> سُ ا ر‬
َ ََ
ْ @َ َ َ
6َ َ َ >‫ ا ر‬6ُ َ >‫ت ا ُ َد ر‬
D ‫تا‬
ْ َ َ
‫ط ُو ُر‬
‫ذر‬
‫ؤث‬
MEF’UL ÇEŞİTLERİ
1-Mef’ulü mutlak: Fiilin lafzından alınan mansub bir isimdir. Yani fiilin mastarından getirilir. Mefulu mutlak;
a)Fiili pekiştirmek,
b)Çeşidini belirtmek,
c)Sayısını belirtmek için fiilden sonra zikredilir.
Örneğin;
‫َ َ& ْ ًدا‬Q ‫( اَ&ْ َ ُد‬Allah’a güzelce hamd ederim.)(Pekiştirme)
15
8ً ِ 1َ ‫( ِا ْ ِ@رْ َ ْ@رً ا‬Güzel bir sabırla sabret.)(Çeşit)
‫رْ َ@ َ ْ ِن‬,
َ ‫>ص‬0 ‫ ا‬DE ِ‫رْ ط‬#D ‫ب ا‬
َ ‫ َر‬,
َ (Polis hırsıza iki defa vurdu.)(sayı)
2-Mef’ulün li eclih: Mansub veya sebep gösteren bir harfle mecrur olan bir isimdir. Yani mefulün li eclih,
ya fetha alarak, ya da bir harfi cerden dolayı kesre alarak görevini yapar. Fiilden sonra gelir ve fiilin sebebini ve meydana geliş nedenini açıklar.
Örneğin;
ُ ‫ ُم‬0ِ ْ ُ ْ ‫ِ ا‬E0 َ ُ (Müslüman, Allah’a şükür olsun diye namaz kılar.)
_
ِ ِ ‫ ْ ًرا‬K
‫ ِم‬0ْ 4ِ ْ ‫ب ا‬
ِ "َ ‫ِ َط‬, ‫ ِ ُذ‬0ْ ‫َ َ* َر ا‬
(Öğrenci, ilim talep etmek için yolculuğa çıktı.)
3-Mef’ulun fih: Fiilin meydana geliş zamanını veya yerini belirten mansub isimdir. Daima “fi=de, da” manasını içerir.
ُ +ْ 'َ ‫( َو‬Tahtanın önünde durdum.)
Örneğin; .‫ور ِة‬
َ 5 +,‫ا‬
) ‫ت أ َ َم‬
Bu örnekte görüldüğü üzere, durmak işinin nerede yapıldığı bildirilmektedir. Tahtanın önünde durma işi,
tam
Olarak sınırlandırılmamıştır. Yani tahtanın ne kadar önünde durulduğu tam olarak belirli değildir.
.6
ً َ&
َ E0ِ َ 3َ Iَ ‫( ْأذ َھبُ ِا‬İşime sabahleyin gidiyorum)
Bu örnekte ise, zaman bildirildi. İşe gitme eyleminin hangi zaman diliminde yapıldığı söylendi.
.‫ور ِة‬
َ 5 +,‫ا‬
) ‫ ِ ُذ ِ< ْ َد‬0ْ > ‫( َ ِ(فُ ا‬Öğrenci, tahtanın önünde duruyor.)
Dikkat edilirse, bu örnekte de durma işinin nerede yapıldığı bildiriliyor. Burada yapılan durma eylemi belirli
bir mekan olan tahtanın önünde yapılmıştır.
Mekan zarfı, sınırları belli bir yer olduğu zaman “fi” zikredilir.
Örneğin;
.‫ب‬
ِ َ "ْ َ ,ْ ‫ ا‬Hِ ‫ ْو َ ُد‬U‫ب ْا‬
َ 4ِ َ (Çocuklar oyun sahasında oynadı)
Bu örnekte de fiilin hangi mekanda yapıldığı sınırlandırılarak bildirilmiştir. Yani çocuklar tamı tamına oyun
sahasında oynamıştır başka bir yerde değil.
ُ ْ 0 َ (Camide namaz kıldım.)
.‫ ِ ِد‬+ْ َ ,ْ ‫ ا‬Hِ ‫ت‬
Bu son örneğimize dikkat ettiğimizde, namaz kılma işinin belirli sınırlandırılmış bir mekânda yani camide
yapıldığı vurgulanmaktadır.
Kısacası mefulu fihler; yer ve zaman bildiren isimlerdir.
4-Mef’ulü ma’ah: (< ) beraber manasındaki “vav” dan dan sonra gelen ve fiilin, kendisiyle beraber geldiği
şeye delalet eden mansub bir isimdir. Yani burada “ ‫ ”و‬harfi cümlede bir eylemin birlikte yapıldığı manasını
vermektedir. Burada bu “‫ ”و‬harfine “vav-ı maiyye” (beraberlik vavı) denilir.
ُ ْ‫( ِ ر‬Dağ boyunca yürüdüm= Dağla birlikte yürüdüm)
َ ,ْ ‫ت َوا‬
َ ‫ ٌل َو‬0ِ %َ I#َ َ (Halil nehir kıyısı boyunca yürüdü. =Halil nehirle beraber yürüdü.)
.‫ ِر‬9ْ ) ,‫ ا‬Qَ ِ‫ ط‬K
) ,‫وب ا‬
.‫ش‬
َ ‫ َر ُ َ& ٌد َو ُ ُر‬,
َ &َ (Muhammed, güneşin batışıyla geldi= Muhammed, güneşin batışıyla birِ ْK
Örneğin; َ ‫َ ل‬
likte geldi.)
Yukarıdaki örnekleri incelediğimizde şu sonuç ortaya çıkmaktadır:
Cümlelerde bulunan “‫ ”و‬harfi beraberlik anlamı katmıştır.
5-Mef’ulun bih: Failin işlediği işten etkilenen isme mefulun bih denir. Fiil, mefulun bih'ten önce doğrudan
doğruya, kendisi gelmişse, yani, fiille meful arasında cer harfi yoksa, böyle mefule sarih mefulun bih denir:
ُ ‫ َ َر‬#ْ ‫ ِا‬Bir kalem satın aldım.
ً "َ .َ ‫ْت‬
‫ ِ َ َب‬,‫ َ' َر ْأ َ ا‬Kitabı okuduk.
cümlelerindeki ً 0َ 'َ ve ‫ب‬
َ َ ِ ‫ ا‬isimleri, sarih mefullerdir.
Bazı fiiller de, mefullerine, ancak cer harfi ile tesir ederler. Böyle, önünde cer harfi bulunan mefulun bih'e
de gayri sarih mefulun bih denir:
16
0ِ ِ 6ِ &
َ F"َ <َ ‫ب‬
َ ِ,:َ Arkadaşına kızdı
Bazı fiiller iki meful alırlar:
ً .َ ‫& َد‬
َ ‫ َر‬Jِ َ ,‫ْ َط ْتَ ا‬3َ‫ أ‬Fakire sadaka verdin.
İSİM CÜMLESİ ( ُ ) ِ +
ْ D‫ ُ ْ َ" ُ ْا‬,ْ َ‫)ا‬
İsim cümlesi bir durumu bir varlığın nasıl olduğunu haber verir, bir hüküm bildirir umumiyetle isim cinsinden bir kelimeyle başlar.
ٌ َ ِ‫ َ ظ‬6ُ َ ‫اَ ْ َ ْد َر‬
ÖRNEK: ‫ ٌد‬+ِ ُ ُ‫ اَ ْ ِ َ ب‬- 6+
İsim cümlesinde söze kendisiyle başlanan kelimeye MÜBTEDA ( ‫دأ‬
@ ) denir. Mübteda isim cümlesinin
öznesidir. Mübtedayı (özneyi) niteleyen öznenin durumunu haber veren kelimeye HABER ( ‫@ر‬% ) denir.
Haber isim cümlesinin yüklemidir.
ÖRNEK:
‫ ُو ٌح‬+ْ َ ُ‫اَ ْ َ@ ب‬
(haber)
(mübteda)
Mübteda umumiyetle marife ( ‫ ال‬alan) haber ise nekira ( ‫ ال‬almayan)dır.
Gerek mübteda gerekse haber merfudur.
Haber mübteda'ya aşağıdaki hallerde uyar.
1-Cinsiyet konusunda yani mübteda müzekker (‫ ) ذ ر‬ise haber de müzekker, mübteda müennes (‫) ؤ ث‬
ise haber de müennes olur.
2-Sayı konusunda yani mübteda müfred ( ‫رد‬+ ) ise haber müfred, mübteda müsenna ( I F ) ise haber
de müsenna, müpteda cem ( <
1 ) ise haber de cem olarak gelir.
ٌ َِ َْ
‫ِ َط ِن‬# َ ‫ُ َدر> َ ِن‬
‫ِ َط َ ِن‬# َ ‫ُ دَر> َ َ ِن‬
‫ُ ْ َر ٌد‬
ٌ ِ# َ ُ‫ُ دَر> س‬
ْ َ‫ا‬
‫ط‬
ْ َ‫ا‬
6‫ِ َط‬# َ 6ُ َ >‫ُ دَر‬
Ancak mübteda cem liğeyri akil ise haber genelde müfred ve müennes olarak gelir.
.ٌ‫ َدة‬+ِ ُ
ٌ ْ َ
ُ ِ# َ ‫ُون‬
‫ون‬
َ ‫ط‬
َ >‫اَ ْ ُ دَر‬
ُ ِ# َ ‫ت‬
ٌ ‫ط‬
ُ َ َ >‫اَ ْ ُ دَر‬
‫ت‬
ْ َ‫ا‬
‫ذر‬
ْ َ‫ا‬
‫ؤث‬
ُ‫اَ ْ ُ ُب‬
HABERİN ÇEŞİTLERİ
Haber üç kısımdır: Müfred haber, cümle haber (isim veya fiil cümlesi) ve şibhi cümle haber(yani harf-i
cer+isim, zarf+isim) olmak üzere üç haber çeşidi var.
=> Şibh cümle(cümleye benzeyen)=>Carr ve mecrur (Esre yapan=E* ve Esre yapılan= 6ِ @َ
=>Şibh cümle(Fiile benzeyen) => Zarf (burada ‫ل‬
َ @ْ 'َ zarf edatıdır)
İsim haber cümlesinin, kendisini mübtedaya bağlayan bir zamiri kapsaması gerekir:
Örneğin: (6ٌ +َ ِ‫ َ َ ظ‬9ُ ُ @ِ َ8 َ ‫ان‬
ِ ‫ ِ َذ‬0ْ > َ‫ = ا‬İki öğrenci elibiseleri temiz olandır.)
(ِ &َ ْ َ‫) ا‬
HABERİN ÇEŞİTLERİNİN ŞEMA İLE GÖSTERİLMESİ
MÜFRED HABER
‫ ٌد‬9ِ َ ْ1ُ JEِ03َ
Ali çalışkandır
CÜMLE HABER
Fiil Cümlesi Haber
Sُ @َ 1ِ ‫ ِ ُذ َ ْ ُبُ َوا‬0ْ > َ‫ا‬
Öğrenci ödevini
yazar
ŞİBİH CÜMLE HABER
İsim Cümlesi Haber
Harfi cerli şibih cüm
Zarflı şibih cümle
‫ ِ ٌم‬3َ ُ‫َُ& ٌد اَ@ُوه‬
6ِ @َ (ِ &َ ْ ‫ ا‬Eِ* ُ‫اَ ْ ِ َ ب‬
‫َ ِم‬8 َ ‫َ ُم َ' ْ@ َل ْا‬8 َ‫ا‬
Muhammed (var ya)
babası alim olandır.
Kitap
çantadadır
Selam sözden
(konuşmadan) öncedir
17
HABERİN ÖNE GEÇMESİ
Bazı durumlarda haberin, mübtedadan önce gelmesi gerekir. Bu durumlardan bazıları şunlardır:
1-Haber, şibh-i cümle (zarf veya carr mecrur) olduğunda ve mübteda da nekira olduğunda haber öne
geçer.
‫ ِ ٌذ‬0ِْ >‫ف‬
‫ ا‬E*ِ (Snıfta bir öğrenci vardır. )
Bu örnekte görüldüğü gibi ‫ ذ‬0 kelimesi nekiradır ve mübtedadır.
( >‫ ا ف‬Eِ* ) “sınıfta” carr ve mecruru mahallen merfudur, haberdir. Yani olması gereken konum, merfu
Örneğin:
konumudur ama harfi cerden ötürü mahallen merfu olabilmiştir. Bu örnekte mübteda nekira olduğu için,
haberin mübtedadan önce gelmesi gerekmiştir ve nitekim de öyle olmuştur.
2-Haber şibih cümle olursa ve mübtedada habere işaret eden bir zamir bulunduğunda haberin
mübtedadan önce gelmesi gerekir.
9َ @ُ &ِ َ ‫ار‬
ِ ‫ ا د‬Eِ* (Evde sahibi vardır.)
örnekte görüldüğü gibi, ( 9@&
) kelimesi mübtedadır.
Örneğin:
Bu
Mübteda olan bu kelimede habere işaret
edenbir zamir bulunduğundan dolayı haberden sonra gelmiştir.
3- Haber, soru ismi olduğunda:
‫ِد ُق‬
‫( اَ َْن ا‬Arkadaş nerededir?)
ُ ‫“ ) اَ ِد‬arkadaş” kelimesi mübtedadır. (‫“ ) اَ َْن‬nerededir” kelimesi haberBu örnekte görüldüğü gibi (‫ق‬
Örneğin: ‫؟‬
dir. Soru ismi olduğu için cümlenin başında gelmiş ve haber olmuştur.
‫ ف & ُك؟‬Nasılsın? ‫ & ُل‬kelimesi mübtedadır.
‫ا ُك؟‬
'َ
Adın ne?
‫ ا ُم‬kelimesi mübtedadır.
‫ ْ َت‬,َ
) ‫ َ ل‬,َ
İNNE VE KARDEŞLERİ
)‫ ِن‬,
)‫ َ ن‬O َ
)‫اَن‬
)‫ِان‬
)‫( اِن‬İnne) ve benzerleri amil (Etki eden) harflerdir.Kendi başlarına anlamları olmamakla birlikte isim cümleَ ) harberleri
sinin başına gelirler müptedayı (ٌ ‫ ) ُ ْ َ َدأ‬kendilerine isim olarak alıp nasp eder,haberi de (‫! َ ر‬
olarak alırlar ve ref yaparlar.İsim cümlesine her biri ayrı bir anlam kazandırır.İnne ve benzerleri Arapça'da
َ ُ ,ْ ‫وف ا‬
‫ ِ ْ ِل‬,ْ ِ ُ 9َ ) K
ُ ‫ ُر‬6ُ ,ْ َ‫( ا‬fiile benzeyen harfler) adıyla anılmaktadır, çünkü bunlar fiil gibi üç ve daha fazla
harflidirler ve fetha üzere mebnidirler. Bu harfler isim cümlesinin başına gelerek müptedayı kendilerine
isim olarak nasp etmeleri, haberi de haber olarak almaları ve merfû yapmaları sebebiyle T ِ+‫ ) َوا‬,َ‫( ا‬hükmü
kaldıranlar) değiştirenler de denir. İnne ve benzerleri tüm diğer harfler gibi mebnidirler, bunların müzekkerlik-müenneslik, müred-tesniye ve cem olma durumu yoktur.
Öğrendim ki sınav kolaydır.
Fakat sınav kolaydır.
Umulur ki sınav kolaydır.
9َ ُ ‫ِان) َو أَ َ! َوا‬
ُ ْ 0ِ 3َ
‫ ٌل‬9ْ َ ‫ت أَن ا ْ ِ ْ ِ َ& َن‬
ْS َ ‫ِ ن ا ْ ِ ْ ِ َ& َن‬
‫ل‬9ْ َ ‫ل ا ْ ِ ْ ِ َ& َن‬4َ َ
‫ ٌل‬9ْ َ ‫ِان ا ْ ِ ْ ِ َ& َن‬
Sanki sınav kolaydır.
‫ ٌل‬9ْ َ ‫َ َن ا ْ ِ ْ ِ َ& َن‬
َ َْ
ٌ 9ْ َ ‫ت ا ْ ِ ْ ِ َ& َن‬
Keşke sınav kolay olsa. ‫ل‬
Allah'tan başka ilah yoktur. ُ Q ‫ ِا‬Sَ ‫َ ِا‬
Kesinlikle sınav kolaydır.
CİNSİNİ OLUMSUZ KILAN (Ait olduğu tüm grubla ilgili olumsuzluk bildiren ) “LA”
Cinsini nefyeden (olumsuz yapan) ( ) “la”, (‫ ) أِن‬gibi iş yapar. Yani mübtedayı nasb eder, mübteda onun
ismi kabul edilir. Haberi de ref eder, habere de onun haberi denir.
Özetle, ' ismini nasb (fethalı) haberini de ref (örteli) yapar.
Mudaf veya mudafa benzer olduğu zaman ismini nasb eder. Müfred (tek kelime) olduğu zaman, ne ile
mansub oluyorsa onun üzerine mebnidir.
Örneğin; ٌ‫ َ* ِ ٍد َ &ْ @ُوب‬Eِ* ً ِ3 َ َ (Fesada koşan hiçbir kimse sevilmez.)
18
ُ َ
ٌ‫م‬Tِ ‫ َم َدا‬0ْ ‫ظ‬
(Hiçbir zulüm daimi değildir.) gibi.
Bunun, ' nın, amel etmesi (iş görmesi) için,
1) isminin nekra olması
2) Kendisine bitişik olması (yan yana olması) araya başka kelime girmemiş olması
3) Başına bir harfi cer gelmemesi gerekir.
•
Dikkat edilirse bu edatla yani ‫ ﻻ‬ile başlayan cümlelere “hiç, hiçbir” anlamı verilerek giriş yapılmaktadır.
Örnekler:
‫ أَ ٍم‬6ِ Fَ َ8Fَ ‫ ا َ ِء ُ ْ ُذ‬Eِ* ‫ب‬
َ &َ َ َ (Üç günden beri havada hiç bulut yok.)
Sِ *ِ ‫ْب‬
َ ‫ك ا ْ ِ َ بُ َ َر‬
َ ِ ‫ َذ‬،‫( ا م‬Elif lam, mim. O, kendisinde hiçbir şüphe olmayan kitaptır.)
‫ن‬Y
َ َ‫ ْا ( َِط ِر ا‬6ِ ‫ َ َ&ط‬Eِ* ‫( َ ُ َ*ِر َن‬Şu anda, tren garında hiçbir yolcu bulunmamaktadır. )
KANE VE KARDEŞLERİ
Kane ve arkadaşları nakıs(eksik) fiillerdendir. Nakıs (eksik) fiil; yalnız faili ile bir oluş bir iş bildirmeyen ve
başka bir kelimeye ihtiyaç duyan fiillerdir. Bu fiiller çoğu zaman yardımcı fiil olarak kullanılır. Örneğin;
‫ ٍل‬0ِ 'َ ‫ب َ' ْ@ َل‬
َ َ ِ ‫َ َن اَ&ْ َ ُد َ ْ( َرأ ُ ْا‬
(Ahmed, az önce kitap okuyordu.)
Kane ve arkadaşları isim cümlesinde geldiğinde durum şu şekilde olur: Kane ve arkadaşları ismini ref haberini nasb eder. Bu ne demek? Bu şu demek: Yani kane ve arkadaşlarından sonra gelen isim (mübteda)
merfu (örteli) olur. Peki haberi ne oldu? Yani ikinci isim? Haberini de nasb (fethalı) yapar.
Şunu da söyleyelim: Mübteda kane ve arkadaşlarının ismi, haber de kane ve arkadaşlarının haberidir.
Kane’nin grubu oldukça kalabalıktır. 13 tane var.
‫( َ َن‬idi, vardı, oldu)
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
)َ @َ ْ ‫( أ‬sabahladı, oldu)
E&َ ْ,‫( أ‬kuşluk vakti oldu, oldu)
E َ ْ َ‫( أ‬akşamladı)
‫ْس‬
َ َ (değildir, olmadı, yoktur)
‫( َ َر‬oldu, dönüştü,)
‫( َظل‬gün boyunca oldu, devamlı)
َ @َ (gece boyunca oldu)
‫ت‬
‫( َ دَ ا َم‬devam ettiği sürece)
‫( َ َزا َل‬hala, devam ediyor)
‫( َ َ@ ِر َح‬hala, devam ediyor)
bَِ *َ َ (hala, devam ediyor)
‫ك‬+َ ْ ‫( َ ِا‬hala, devam ediyor)
ÖRNEKLER:
1)
2)
3)
4)
5)
‫ُورً ا‬9#ْ َ ً ِ 3َ ‫( َ َن اَ&ْ َ ُد‬Ahmet meşhur bir alim idi)
‫رً ا‬1ِ َ JEِ03َ )َ @َ ْ َ‫( ا‬Ali tüccar oldu)
‫ َ@ ِر ًدا‬D‫و‬1َ ْ ‫ْس ا‬
َ َ (Hava soğuk değildir)
ً&‫> ُم َ* ِر‬04َُ ْ ‫ ا‬Eَ ْ َ‫( ا‬Öğretmen mutlu bir şekilde akşamladı)
ْ 0‫( َظ‬Çalışkan kız devamlı başarılıdır)
6ً &َ 1
ِ َ ُ‫دَ ة‬9ِ َ ْ1ُ ْ َ‫ت ا‬
Kane ve arkadaşları tek başlarına pek bir şey ifade etmez. Bunlara eksik(nakıs) denmesinin sebebi, bir fail
meful almamaları, eksik kalmaları, bunun yerine isim ve haber almalarıdır. Yani bu fiiller tam bir fonksiyon
içinde değildirler.
19
•
Bu fiillerden ‫دام‬
, ‫ْس‬
َ َ
nin muzari ve emir fiil çekimleri yoktur. ‫ل‬
َ ‫َزا‬
َ
nin ise emir fiil çekimi yok-
tur. Yani bu fiiller camid (çekimsiz, türetilemez) dir.
•
İsimleri müfred de gelse, tesniye de gelse, cemi de gelse, fiiller daima müfreddir.
•
Nakıs fiillerin (kane ve arkadaşlarının) isimleri müzekkerse fiilleri de müzekker, müennesse fiilleri de
müennes gelir.
LEYSE GİBİ İŞ GÖREN EDATLAR
Olumsuzluk ifade eden “ ْ‫ِان‬
– َ – َ – َ‫ ” َت‬gibi edatlar, ‫ْس‬
َ َ
(değildir) gibi iş görürler.
Bu edatlar, isimlerini ref (ötre) haberlerini nasb ederler. Fakat bu edatlar bazı şartlarla şu şekillerde iş görürler:
a)
ْ‫َ – اِن‬
edatlarının iş görebilmesi için, isimlerinin haberlerinden önce gelmesi ve olumsuzluklarının
‫( اِﻻ‬ancak) edatı ile bozulmaması gerekir.
Örneğin ً‫ﻤ ٌﺪ ﻗَﺎﺋِﻤﺎ‬ َ‫( َﻣﺎ ُﳏ‬Muhammed ayakta değildir.)
b)
nın iş görebilmesi için, yukarıda sayılan iki şarta ilaveten, “la” nın isminin ve haberinin nekre olması gerekir.
Örneğin; ً3 ,ُ
َ ٌ‫ ْر‬%َ َ (İyilik zayi olmaz=boşa gitmez)
َ‫ َت‬nin iş görebilmesi için isim ve haberinin zaman zarflarından olması ve bunlardan birisinin hazc)
fedilmesi gerekir.
Örneğin; 6ٍ َ
َ َ
‫ت )اَ ْ ِ& ْنُ ( ِ& َْن َ دَ ا‬
(Zaman) pişmanlık zamanı değildir.
KADE VE KARDEŞLERİ
1Mukarebe (Yaklaşma) Fiilleri: Bu fiiller, haberin meydana gelmesinin yakın olduğunu bildirir.
‫َد‬
: Neredeyse
‫ك‬
َ #َ ‫ اَ ْو‬: Az kalsın, üzere
‫ب‬
َ ‫ َ َر‬: Neredeyse
2Reca (Ümit ifade eden): Bu fiillerin haberin meydana gelmesinin beklendiğini bildirir. Bunlar:
َ‫ ْو َق‬0َ %ِْ ‫ ا‬: İnşallah, umulur ki
E َ 3َ : Umulur ki
‫ َ& َرى‬: Umulur ki
3Şuru’ fiilleri: Bu fiiller haberin yapılmaya başlandığını bildirir.
‫ َل‬4َ 1َ : Başladı ‫ َذ‬%َ َ‫ ا‬: Başladı ‫ اَ ْ' َ@ َل‬: Başladı َ‫ق‬0ِ 3َ : Başladı
َ #َ ْ َ‫ أ‬: Başladı
َ‫ق‬+ِ ‫ َط‬: Başladı
‫ َر َع‬#َ : Başladı ‫ َھب‬: Başladı ‫ ' َ َم‬:Başladı
•
Kade ve benzerleri (Mukarebe-Reca- Şuru fiilleri) nakıs fiillerdendir. Bu fiillerin haberleri her zaman muzari bir fiille başlamalıdır. Oysa Kane ya da İnne ve benzerlerinde haber: isim cümlesi, fiil cümlesi,
mazi fiille başlayan fiil cümlesi, muzari bir fiille başlayan isim cümlesi, müfred, şibih cümle olabilir.
•
Mukarebe( yaklaşma) fiilleri; bir isim cümlesinin başına gelerek, ismini ref, haberi olan muzari fiili
ise, cümle olduğu için mahallen nasb eden nakıs fiillerdir. Yaklaşma anlamı kazandırırlar.
•
Mukarebe fiillerinden َ‫ َ رَ ب‬günümüz Arapçasında kullanılmamaktadır.
•
َ‫ َ د‬ve ‫ك‬
َ #َ ‫ اَ ْو‬fiillerinin hem mazi hem de muzari şekilleri kullanılabilir. Oysa Reca ve ve Şuru fiillerinin
sadece mazi şekilleri kullanılabilir.
•
Kade ve benzerlerinin cümledeki anlamına göre, müfred, müsenna, cem’, müzekker müennes, gaipmuhatap şekilleri yapılabilir.
•
Mukarebe (yaklaşma) bildiren fiillerin haberi konumundaki muzari fiillerin başına, muzari fiili nasb
eden bir ‫ اَ ْن‬getirilebilir.
•
Şuru (başlama) fiillerinin haberi konumundaki muzari fiillerin başına kesinlikle ْ‫ أَن‬edatı getirilmez.
20
•
Reca (ümit) fiillerinden I 3 dışında kalanlar günümüz Arapçasında artık kullanılmamaktadır.
•
Reca (ümit) fiillerinden I 3 den hemen sonra I 3 nin ismi olan bir kelime gelmelidir. Bir isim değil
de ‫ أن‬ile başlayan mansup bir muzari fiil geliyorsa, bu takdirde I 3 nakıs fiil olmaktan çıkıp, tam fiil kapsamına sokulur. ‫ أن‬ile başlayan muzari fiil cümlesi ise, bu tam fiilin faili olarak mahallen merfu kabul edilir.
ÖRNEKLER:
Mukarebe(Yaklaşma) :
Eَ 9ِ َ ْ َ ْ‫ َن أَن‬,
َ َ ‫ ُر َر‬9ْ #َ ‫( َ َ ُد‬Ramazan ayı neredeyse bitmek üzere)
6ِ *َ ْ‫ر‬#D ‫كَ ْا َو َ ُد أَنْ َ ْ ُ( َط ِنَ ا‬#َ ‫( أَ ْو‬Çocuk az kalsın balkondan düşecekti)
Reca (Ümit):
‫@ ُ ْم اَنْ َ رْ َ& َ ُ ْم‬D ‫ َر‬E َ 3َ (Umulur ki Rabbiniz size yardım eder.
‫ ِم‬0ْ 4ِ ‫ونَ ِ@ َ &ْ ِ ِل ْا‬D َ 9ْ َ ‫َ ِ ُذ‬8 ‫َ َل ا‬4 َ1 (Öğrenciler ilim tahsiline önem vermeye başladılar.)
‫ب‬
َ َ ِ ‫ َذ ا ْ َو َ ُد َ ْ( َرأ ُ ْا‬%َ َ‫( أ‬Çocuk kitabı okumaya başladı.)
Eِ @ْ َ ‫ ُل‬+ْ ‫ َر َع ا >ط‬#َ (Çocuk ağlamaya başladı.)
SIFAT VE MEVSUF (‫وف‬
ُ &
ُ ‫ َ ْو‬,ْ ‫& َ ُ َوا‬,
) َ‫)ا‬
ُ
َ
َ
Arapçada Türkçenin aksine önce mevsuf ( ٌ‫ ) َ ْو ُ وف‬sonra sıfat (6+ > ‫ )ا‬gelir. Mevsuf nitelenen, sıfat ise niteleyendir. Sıfat mevsufa her halükarda uyar.
a) cinsiyet konusunda (müzekkerlik ve müenneslik)
b) sayı konusunda (müfred, müsenna ve cem)
c) irab konusunda (üstün, esre ve ötre)
d) marife ve nekrelik konusunda
Ancak mevsuf cem li ğayriakil olursa sıfat müfred ve müennes olarak gelir(ağırlıklı olarak). ‫ دة‬,‫ ب ا‬,‫ا‬
.‫ون‬
َ ‫ ُد‬9ِ َ ْ1 ُ ‫ون‬0 ‫ون ا طو‬
َ ُ >‫اَ ْ ُ دَ ر‬
.‫ان‬
ِ َ‫د‬9ِ َ ْ1 ُ ‫ن‬8 ‫اَ ْ ُ دَ ر> َ ِن ا طو‬
ٌ َ‫د‬9ِ َ ْ1 ُ ‫ت‬8 ‫ت ا طو‬
ُ َ >‫اَ ْ ُ دَ ر‬
.‫ات‬
.‫ َد َ ِن‬9ِ َ ْ1 ُ ‫ ن‬0 ‫اَ ْ ُ دَ ر> َ َ ِن ا طو‬
Uzun erkek öğretmenler çalışkandırlar.
Uzun bayan öğretmenler çalışkandırlar.
‫ ٌد‬9ِ َ ْ1 ُ ‫اَ ْ ُ دَ ر> سُ ا طو ل‬
Uzun iki erkek öğretmen çalışkandır.
Uzun erkek öğretmen
çalışkandır.
Uzun iki bayan öğretmen çalışkandır.
Uzun bayan öğretmen
çalışkandır.
.ٌ‫دَ ة‬9ِ َ ْ1 ُ 60 ‫ ا طو‬6ُ َ >‫اَ ْ ُ دَ ر‬
SIRA SAYILARI
‫ث‬
ُ ‫ﻨ‬‫ُﻤ َؤ‬
Iَ ‫ ا ْ ُو‬6ُ @َ ِ
6ُ َ ِ F ‫ ا‬6ُ @َ ِ
6ُ Fَِ F ‫ ا‬6ُ @َ ِ
6ُ 4َ @‫ ا ر ِا‬6ُ @َ ِ
6ُ َ ِ %َ ْ ‫ ا‬6ُ @َ ِ
6ُ َ ‫ ا ِد‬6ُ @َ ِ
6ُ 4َ @ِ ‫ ا‬6ُ @َ ِ
6ُ َ ِ F ‫ ا‬6ُ @َ ِ
6ُ َ4 ِ ‫ ا‬6ُ @َ ِ
ُ‫ِ رَ ة‬# َ4ْ ‫ ا‬6ُ @َ ِ
‫ َر َة‬#ْ 3َ 6َ َ ‫ ا ْ َ& ِد‬6ُ @َ ِ
‫ َر َة‬#ْ 3َ 6َ َ ِ F ‫ ا‬6ُ @َ ِ
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫ﻜ ُر‬ ‫ُﻤ َذ‬
‫ا ْ َو ُل‬
Eِ F ‫ا‬
ُ F‫ا‬
‫ِث‬
<ُ @‫ا ر ِا‬
ُ‫ ِس‬%َ ْ ‫ا‬
ُ‫ا دِس‬
ُ<@ِ ‫ا‬
ُ‫ ِن‬F ‫ا‬
ُ< ِ ‫ا‬
ُ‫ِ ر‬# َ4ْ ‫ا‬
‫ َر‬#َ 3َ ‫ِي‬
َ ‫ا ْ َ& د‬
‫ َر‬#َ 3َ Eَِ F ‫ا‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
ُ‫ِب‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
‫اَ ط‬
21
-----------saat 10'a 10 dakika var
saat 10'a çeyrek
var
saat 10'a 20 var
------------
------------
ُ‫ِ َرة‬# 4َ ْ ‫ ا‬6ُ 3َ
‫ َِق‬T 'َ َ‫ َر د‬#ْ 3َ
ُ‫ِ رَ ة‬# َ4ْ ‫ ا‬6ُ َ3
4ً @ْ ُ‫ِا ر‬
ُ‫ِ َرة‬# 4َ ْ ‫ ا‬6ُ 3َ
Fً ُ0Fُ ‫ِا‬
َ‫ا‬
‫ِا‬
SAATLER
------------ saat 10
saat 10'u 10 daki‫ ؟‬6ُ 3َ ‫ َ ِم ا‬ka geçiyor
َ‫ا‬
‫ ؟‬6ُ َ3 ‫َ ِم ا‬
saat 10'u çeyrek
geçiyor
َ‫ا‬
‫ ؟‬6ُ 3َ ‫َ ِم ا‬
saat 10'u 20 geçiyor
------------
------------
saat 10 buçuk
ُ‫ِ َرة‬# 4َ ْ ‫ ا‬6ُ 3َ َ‫ا‬
ُ‫ِ َرة‬# 4َ ْ ‫ ا‬6ُ 3َ َ‫ا‬
‫ َق‬Tِ 'َ َ‫رُ د‬#ْ 3َ ‫َو‬
ُ‫ِ رَ ة‬# َ4ْ ‫ ا‬6ُ َ3 َ‫ا‬
<ُ @ْ D‫َوا ر‬
ُ‫ِ َرة‬# 4َ ْ ‫ ا‬6ُ 3َ َ‫ا‬
ُ ُ0FD ‫َوا‬
‫ث‬
ُ‫ِ َرة‬# 4َ ْ ‫ ا‬6ُ 3َ َ‫ا‬
ُ‫َوا > ْ ف‬
‫ ؟‬6ُ 3َ ‫َ ِم ا‬
‫ ؟‬6ُ 3َ ‫َ ِم ا‬
‫ ؟‬6ُ َ3 ‫َ ِم ا‬
‫ ؟‬6ُ 3َ ‫َ ِم ا‬
‫ ؟‬6ُ 3َ ‫َ ِم ا‬
SAYMA SAYILARI
1-2: Önce madud (‫ ) دود‬sonra aded (‫ )<دد‬gelir, madud müzekker ise aded de müzekker madud müennes
ise aded de müennes olur.
3-10: Önce aded sonra madud gelir, aded ile madud arasında idafet ilişkisi vardır yani aded mudaf olur
madud ise mudafun ileyh olur ve mecrur olur.Ayrıca madud cem olarak gelir. Madud müzekker ise aded
müennes, madud müennes ise aded müzekker olur.
11-12: Önce aded sonra madud gelir, madud müzekker ise aded de müzekker, madud müennes ise aded
de müennes olur.
NOT-1: 11 ile 19 arasında geçen sayılar fetha üzere mebnidir. Ancak 12 sayısının ikisi hariç.
NOT-2: 11 ile 99 sayıları arasında gelen madud müfred ve mansup olarak gelir.
13-19: Önce aded sonra madud gelir.Madud müzekker olursa adedin birler basamağı müennes olur,
madud müennes olursa adedin birler basamağı müzekker olur.
20-99:
Önce
aded
gelir
sonra
madud
gelir.Madud
müfred
ve
mansup
olur.
100 VE SONRASI: Önce aded sonra madud gelir.Madud müfred ve mudafun ileyh olur.
-21-22'den 91-92'ye Kadar olan sayılar arasında 1-2'deki kural geçerlidir.Madud müzekker ise aded de
müzekker, madud müennes ise aded de müennes olur.
23-29'den 93-99'a kadar olan bu sayılar arasındaki sayılar3-9'deki kurala tabidirler yani madud müzekker
ise bu sayıların birler basamağı müennes, madud müennes ise bu sayıların birler basamağı müzekker olur.
SAYILAR
‫ؤث‬
ٌ‫ َوا ِ& َدة‬6ٌ @َ ِ ‫َط‬
‫ َ َ ِن‬Fِْ ‫َط ِ َ@ َ ِن ا‬
ُ 8َ Fَ
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫ث َط‬
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫اَرْ َ@<ُ َط‬
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫ ْ سُ َط‬%َ
D ِ
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫ت َط‬
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫َ ْ@ ُ< َط‬
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫ َط‬Eُ ِ َ Fَ
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫ِ ْ ُ< َط‬
‫ت‬
ٍ @َ ِ ‫رُ َط‬#ْ 3َ
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ ‫ِا&ْ دَي‬
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ ْE َ َ Fِْ ‫ ا‬- َ َ Fِْ ‫ا‬
َ 8َ Fَ
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ ‫ث‬
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ <َ @َ ْ‫اَر‬
‫ذر‬
‫َط ِبٌ َوا ِ& ٌد‬
‫ َ ِن‬Fِْ ‫َط ِ َ@ ِن ا‬
ُ 6ُ Fَ 8َ Fَ
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
ُ 6ُ 4َ @َ ْ‫اَر‬
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
ُ 6ُ َ ْ %َ
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
ُ 6ُ ِ
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
ُ 6ُ 4َ @ْ َ
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
ُ 6ُ َ ِ َ Fَ
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
ُ 6ُ 4َ ْ ِ
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
ُ ُ‫ َرة‬#َ 3َ
‫ب‬
ٍ 8‫ط‬
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ ‫اَ َ& َد‬
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ ْE َ Fِْ ‫ ا‬- َ Fِْ ‫ا‬
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ 6َ Fَ 8َ Fَ
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ 6َ 4َ @َ ْ‫اَر‬
22
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ ‫ْس‬
َ %َ
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ ‫ِ ت‬
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ <َْ @ َ
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ Eَِ َ Fَ
6ً @َ ِ ‫ َر َة َط‬#ْ 3َ <َ ْ ِ
6ً @َ ِ ‫رُون َط‬
َ #ْ ِ3
6ً @َ ِ ‫رُون َط‬
َ #ْ ِ3‫َوا ِ& َدةٌ َو‬
6ً @َ ِ ‫ون َط‬
َ ‫ ُر‬#ْ ِ3‫ َ َ ِن َو‬Fِْ ‫ا‬
ٌ 8َ Fَ
6ً @َ ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3‫ث َو‬
6ً @َ ِ ‫رُون َط‬
َ #ْ ِ3‫اَرْ َ@ ٌ< َو‬
6ً @َ ِ ‫ون َط‬
َ ُ‫ر‬#ْ ِ3‫ ْ سٌ َو‬%َ
J ِ
6ً @َ ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3‫ت َو‬
6ً @َ ِ ‫ون َط‬
َ ُ‫ر‬#ْ ِ3‫َ ْ@ ٌ< َو‬
6ً @َ ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3‫ َو‬Eٌ ِ َ Fَ
6ً @َ ِ ‫ون َط‬
َ ُ‫ر‬#ْ ِ3‫ِ ْ ٌ< َو‬
ً ‫ون ط‬F8F
6@
ً ‫ون ط‬4@‫أر‬
6@
ً ‫ ون ط‬%
6@
ً ‫ون ط‬
6@
ً ‫ون ط‬4@
6@
ً ‫ ون ط‬F
6@
ً ‫ون ط‬4
6@
6ٍ @َ ِ ‫ َط‬6ُ Tَ ِ
‫رور‬
‫ِذي‬
E*ِ
E@ِ َ‫ا‬
E%
ِ َ‫ا‬
E ِ &َ
ُ+
َ ْ !َ ,ْ ‫ َ ُء ا‬+ْ 'َ ْ َ‫ا‬
‫&وب‬
‫َذا‬
*َ
@َ َ‫ا‬
%َ َ‫ا‬
َ &َ
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ 6َ َ ْ %َ
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ 6َ ِ
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ 6َ 4َ @ْ َ
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ 6َ َ ِ َ Fَ
@ً ِ ‫ َر َط‬#َ 3َ 6َ 4َ ْ ِ
@ً ِ ‫ون َط‬
َ ُ‫ر‬#ْ ِ3
@ً ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3 ‫َوا ِ& ٌد َو‬
@ً ِ ‫ون َط‬
َ ُ‫ر‬#ْ ِ3 ‫ َ ِن َو‬Fِْ ‫ا‬
@ً ِ ‫ون َط‬
َ ُ‫ر‬#ْ ِ3 ‫ َو‬6ٌ Fَ 8َ Fَ
@ً ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3‫ َو‬6ٌ 4َ @َ ْ‫اَر‬
@ً ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3‫ َو‬6ٌ َ ْ %َ
@ً ِ ‫ون َط‬
َ ُ‫ر‬#ْ ِ3‫ َو‬6ٌ ِ
@ً ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3‫ َو‬6ٌ 4َ @ْ َ
@ً ِ ‫رُون َط‬
َ #ْ ِ3‫ َو‬6ٌ َ ِ َ Fَ
@ً ِ ‫ُون َط‬
َ ‫ر‬#ْ ِ3‫ َو‬6ٌ 4َ ْ ِ
@ً ‫ون ط‬F8F
@ً ‫ون ط‬4@‫أر‬
@ً ‫ ون ط‬%
@ً ‫ون ط‬
@ً ‫ون ط‬4@
@ً ‫ ون ط‬F
@ً ‫ون ط‬4
‫ب‬
ٍ ِ ‫ َط‬6ُ Tَ ِ
ESMA-İ HAMSE
‫ر وع‬
‫ُذو‬
‫ُ*و‬
‫اَ ُ@و‬
‫و‬%ُ َ‫ا‬
‫َ& ُ و‬
Sahip
Ağız
Baba
Kardeş
Kayın peder
Arapça'da esma-i hamse şunlardır; ‫ ذو‬- ‫ *و‬- ‫ اب‬- ‫ اخ‬- ‫ &م‬. Merfu (‫ ) ر*وع‬konumunda vav ( ‫ ) و‬ile,
Mansup(‫وب‬
) konumunda elif ( ‫ ) ا‬ile,Mecrur konumunda ya ( ‫) ي‬ile i’rab yapılır.
• Esmai hamse (beş isim) nin harf ile i’rab olabilmesi için aynı anda iki şartı birden taşıması gerekmektedir. Bu şartlar:
1. Müfret olmak (ikil ve çoğul olmamak)
2. Ya-i mütekellim (konuşan kişinin ya’sı) dışında herhangi bir zamir veya isme mudaf olmak.
ÖRNEKLER:
‫َ رَ ِة‬1 > @ِ َ‫ ُل &َ ُوك‬Lِ َ #ْ َ ( Kayınpederin ticaretle uğraşıyor.)
Burada kayınpeder kelimesi merfu durumundadır=faildir. Bu yüzden irabı vav ile olmuştur ve ayrıca (‫) ك‬
zamirine muzaftır ve müfreddir.
ُ 0ْ @َ 'َ (Muhammed’in kardeşiyle akşam görüştüm)
‫ ا ْ َ َ ِء‬Eِ* ‫ َُ& ٍد‬%َ َ‫ت ا‬
23
Bu örnekte, kardeş kelimesi mansup durumundadır=mef’uldur. Bu yüzden i’rabı elif ile olmuştur. Ve Muhammed kelimesinin mudafıdır ve müfreddir.
ُ ْ 0 َ (Babana sabahleyin selam verdim)
‫ ا َ@ ِح‬Eِ* َ‫ اَ ِ@ ك‬I0َ َ3 ‫ت‬
Bu örnekte, baba kelimesi başına harfi cer geldiğinden mansup durumundadır. Bu yüzden irabı ya harfi ile
olmuştur. Ve ayrıca (‫ )ك‬zamirine mudaftır ve müfreddir.
ُ‫س اَ َ@ ه‬
ِ ‫ ِ <ُ ا‬1َ ‫( َ &ْ َ ِر ُم‬Bütün insanlar babasına hürmet gösteriyor.)
Bu örnekte baba kelimesi mansup konumundadır=mef’uldur. Bu yüzden irabı elif ile olmuştur. Ve ayrıca (‫)ه‬
zamirine mudaftır. Ve müfreddir.
•
Esmai hamsenin (beş isim) harf ile i’rab edilmesi anlatılırken iki şartımız vardı: Bunlardan ikincisi
şuydu: Ya-i mütekellim dışında herhangi bir zamir veya isme mudaf olmak. Burada istisna bir durum vardır.
‫ ذو‬sadece isme mudaf olabilir, zamir önünde mudaf konumunda bulunamaz. Örnek: ‫( ُذو ا ْ َ ِل‬Mal sahibi=
Burada görüldüğü gibi damire değil isme bitişti)
•
Günümüz Arapçasında ‫ ﻓَ ٌﻢ‬sözcüğünün irabı esmai hamse dışında normal kelimeler gibi hareke ile de
yapılmaktadır. Örnek: Sِ ِ *َ Sُ َ *َ Sُ ُ *َ
•
Esmai hamse’den (beş isim) ‫ ذو‬dışında kalan diğer dört isim, cümlede tesniye olarak kullanıldıklarında klasik tesniye i’rabı ile i’rablanırlar. Ancak bu durumda ‫ َ* ٌم‬dışında kalan ‫اَبٌ اَ ٌخ َ& ٌم‬
sözcüklerinin
sonlarına okumada kolaylık olması için daha önce çıkarılmış ve kelimenin aslından olan “waw” harfleri yeniden ilave edilir.
Örnek: ‫ْن‬
ِ ‫ اَ َ@ َو‬- ‫ان‬
ِ ‫اَبٌ < اَ َ@ َو‬
•
Her zaman bir isme mudaf olan Esmai Hamseden ‫ ذو‬nün tesniye formatı ise ( ْ‫ َذ َوي‬- ‫ ) َذ َوا‬cemi formatı ise (‫ َذ ِوي‬- ‫ ) َذوُ و‬olarak kullanılabilir.
SORU EDATLARI
Soru edatları şunlardır: ‫ ھل‬, ‫ )ء( ھ زة‬Bu iki edat harftir.
Bunların olumlu cevabı; ‫م‬4 ile, olumsuz cevabı ise iledir.
Olumsuz sorunun olumlu cevabı I0@ (evet) ile; olumsuz cevabı ise ‫م‬4 (hayır) iledir.
ْ‫( َ ن‬kim?) (akıllı varlıklar için kullanılan soru edatı)
َ (ne?) ( akılsız varlıklar için kullanılan soru edatı)
‫( اَ ْ َن‬nerede?)
I َ َ (ne zaman?)
َ
‫( َ ْم‬kaç, ne kadar?)
َ‫( ْ ف‬nasıl?)
D‫( اَي‬hangisi?)
Bu soru edatları ile belirli bir şey hakkında soru sorulur. Bunların cevabı ise, sorulan şeyi sınırlandırmak ve
belirtmekle olur.
NOT: D‫ اَي‬dışındaki soru edatları mebnidir. D‫ اَي‬ise mu’rabtır.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------MUDARİ FİİLLERİ CEZMEDEN EDATLAR
(15) ‫ﻜﻠﻤﺎت ﺘﺠزم اﻝﻔﻌل اﻝﻤﻀﺎرع‬
:(4) ‫دا‬6‫ وا‬L ‫( زم‬A BİR KELİMEYİ CEZMEDENLER
‫م ُو َ ْد‬,َ ‫ ِْد َو‬0 َ ‫ ْم‬,َ
‫ ْم‬,َ 1
(O Allah) doğurmadı ve doğrulmadı
‫ ِْري‬3ُ ْ<+َ ْ َ ) ,َ
Henüz ömrüm fayda vermedi
) ,َ 2
َ
ً
ً&ِ َ 8 َ 3َ ْ‫ِ َ ْ َ ل‬,
Salih amel yapsın
‫ ْ ِر‬/‫ َ' ُم ْا‬3
ْ
ُ
َ
ْ‫ِ ' ذ ِب‬H9ْ ) ,‫ ا‬Hِ 'َ 4
Günah işleme
:(11) ‫ر ًط و زا ًء‬K ‫ َ ن‬U +
َ ُ ‫( زم " ن‬B İKİ KELİMEYİ CEZMEDENLER
‫ك‬
Eğer tövbe edersen günahların bağışlanır
ْ‫ إِن‬1
َ @ُ ‫رْ ُذ ُو‬+َ Lُْ ْ‫إِنْ َ ُب‬
Her ne yaparsan ondan sorulursun
Sُ ْ ِ ‫ ُل‬Tَ ْ ُ ‫ ْل‬4َ +ْ َ َ 9ْ َ
َ 9ْ َ 2
Hayır, olarak ne yaparsan, Allah Teâlâ yanında onu bulursun
ِQ ‫ِ ْ د‬3 ُ‫ ْده‬1ِ َ ‫ ٍْر‬%َ ْ‫ ْل ِن‬4َ +ْ َ َ
َ 3
Iَ 4َ َ
ً 1ِ َ ْ‫ َ ِ&ً َ ُ ن‬8ًَ َ3 ‫ْ َ ْل‬4 َ ْ‫َن‬
Kim salih amel yaparsa o kurtulan olur
ْ‫ َن‬4
24
Nerede olursan ol ölüm sana yetişir
Ne zaman haset edersen helak olursun
Nerede günah işlersen işle Allah Teala seni bilir
Hangi alim kibirlenirse Allah Teala ona gazaplanır
Her nerede yaparsan, amelin (fiilin) yazılır
Ne zaman tövbe edersen/Tövbe ettiğin zaman tövben kabul
olur
İlminle amel ettiğin zaman/Ne zaman ilminle amel edersen,
insanların en hayırlısı olursun
Ne zaman Kur’an okursan, mutluluk hissedersin
Her nerede
Nasıl
ُ ‫اَ ْنَ َ ُ نْ ُدْ ِر ْ َك ْا َ ْو‬
‫ت‬
ْ‫ِك‬09ْ َ ‫ َ &ْ ُْد‬F َ َ
Iَ 4َ َ ُ Q ‫ ْ َك‬0َ ْ4 َ ْ‫ ُ ْذ ِب‬F ) َ‫ا‬
Iَ َ4 َ ُ Q Sُ ْ,Lِ @ْ ُ ْ‫َ ٍِم َ َ َ @ر‬3 5‫اَى‬
‫ ُ َك‬0 ْ4ِ* ْ‫ ْل ُ ْ َ ب‬4َ +ْ َ َ ُ ْ 6َ
َ‫أَ ْن‬
Fَ َ
F ) َ‫أ‬
5‫أي‬
َ ُ ْ 6َ
5
6
7
8
9
َ‫ا ِْذ َ َ ُبْ ُ ْ( َ@ ْل َ ْو َ@ ُك‬
َ ‫ إِ ْذ‬10
َ ‫ا َِذا‬
َ ‫ إِ َذا‬11
َ‫اَ )ن‬
َ‫ اَ ) ن‬12
َ َ ْ َ‫ ا‬13
َ َ ْ َ 14
ْ @ِ ‫ْ َ ْل‬4 َ
‫س‬
َ 0ِ4
ِ ‫ َْر ا‬%َ ْ‫ِك َ ُ ن‬
‫َ دَ ِة‬4 @ِ ْ‫ُر‬4#ْ َ َ‫َ ْ(رَ ْا ا ْ ُ(رْ آن‬
(4) ‫ ﺤروف ﺘﻨﺼب اﻝﻔﻌل اﻝﻤﻀﺎرع‬MUDARİ FİİLLERİ NASB EDEN EDATLAR
Allah Teala’ya itaat etmemi severim/itaat etmeyi seviyorum
Iَ 4َ َ Q
َ <َ ِ‫ اَنْ اُط‬D‫اُ&ِب‬
Allah Teala, asla kafirleri bağışlamayacaktır
‫ َ * ِِر َن‬0ِْ Iَ 4َ َ ُ Q‫ َِر‬+Lْ َ ْ‫ن‬,َ
‫َن‬
ْ‫ أ‬1
‫ ﻝَ ْن‬2
ُ D‫اُ&ِب‬
‫ َم‬0ْ ِ4 ْ ‫ْ اُ&َ > َل ا‬F َ ‫ ِْر‬4ُ ‫طو َل ْا‬
‫ َﻜ ْﻰ‬3
“Allah Teala’ya itaat ediyorum” diyen kimseye (cevaben) “O
:‫" ِ َ نْ َ' َل‬6َ 1َ ْ ‫ َل ا‬%ُ ْ‫َ' ْو ُ َك "إِ َذنْ َ د‬
‫ إِ َذ ْن‬4
ُ< ِ‫"أُط‬
hade/ Öyleyse cennete girersin” sözün
DİKKAT! Şart için kullanılıp da iki fiili cezmetmeyen bazı edatlar da vardır. Bunlar:
(‫( > ) َ ْو‬Şayet), (َ ‫( > ) َ ْو‬Şayet olmasaydı), ( َ ‫( > ) َ ْو‬Şayet olmasaydı), ( َ ) > (dığında), (Burada fiili muzariyi
cezm eden edat değil, şart edatıdır.)
( َ 0 ُ ) > (Ne zaman olsa, her oluşunda) (‫( > ) ا َِذا‬dığında),
( َ‫( > ) ا‬Fakat, bununla beraber)
İlim tahsil edebilmem için ömrün uzun olmasını seviyorum
ÖRNEK CÜMLELER
‫ِ َم‬0 َ َ ُ‫ ا ْ َ ِر ض‬I َ َ ْ&ِ‫( َ ْو ا‬Hasta perhize uysaydı, kurtulurdu)
ٌ‫ش ِا ْ َ ن‬
َ 3َ َ ‫ َوا ُء‬9َ ْ ‫( َ ْو َ ا‬Heva ve heves olmasaydı, insan yaşamazdı)
ُ6 ِ3‫ ا ر‬Sُ @D &ِ ُ ُ‫ َط ن‬0ْ D ‫ دَ َل ا‬3َ ‫( ا َِذا‬Sultan adil olunca, halk onu sever.)
ŞARTIN CEVABININ BAŞINA “FA” NIN GELMESİ
Cevap (cümlesi), şart (cümlesi) olmaya uygun olmadığı zaman, cevabın fa ile gelmesi vacip olur. Bu da cevabın;
1) isim cümlesi
2) fiili camid(türemeyen=sabit= ‫ْ م‬4ِ gibi) veya
3) taleb (istek) ifade eden veya
4) kendisinden önce ْ‫ َن‬,‫ َ' ْد‬,‫ س‬,‫ف‬
َ ‫ َ ْو‬ve َ (edatlarından birisi) geçen bir fiil cümlesi olma durumunda olur.
Dilerseniz bunları örneklerde daha net bir şekilde görelim:
.‫ ُ و ٌر‬#ْ َ Sُ ُ ْ4 َ *َ ‫ ِْر‬%َ ‫ ْا‬Eَ ‫ ِا‬E4َ َ ْ‫( َ ن‬Kim iyiliğe=hayra koşarsa, onun koşması=çabası şükürle karşılanır.) =Cevap fa
ile sağlandı.=> Kişi iyiliğe=hayra koşmazsa çabası şükürle karşılanmaz diye anlam çıkmamaktadır=> Bu da
şart cümleciği olmadığını gösterir. =İsim cümlesi
Yukarıdaki örnekte cevap cümlesi, yani fa ile başlayan bölüm, cevap cümlesi olmaya uygun değildir bu yüzden cevap fa ile başlayan bir cümleyle sağlanmıştır. Ve cevap dikkat edilirse isim cümlesi yani yukarıda sayılan dört maddeden birincisi olarak gelmiştir. Burada dikkat edilecek en önemli husus şudur: İlk bölümde
verilen bir şart cümlesi bulunmamaktadır. Yani cevaplanacak bir şart cümlesi yoktur. Başka bir deyişle, şöyle olsaydı şöyle olurdu ya da böyle olmasaydı böyle olmazdı diye bir şart yoktur. Şart ve şart edatlarıkonusu
anlatıldığında hatırlanacak olursa, cevaplanacak şart cümlecikleri vardı. Ve ilk cümledeki şarttan dolayı
25
ikinci cümlede cevap oluşuyordu. Burada ise şarta bir cevap verilmiyor aksine, ortaya çıkan sonuç, tespit fa
ile cevaplanıyor.
ÖRNEKLER:
َ‫ت‬0ْ َ4*َ َ ‫ْ َم‬4ِ *َ َ‫( اِنْ اَ ْ رَ ْتَ َوا ِدَ ْ ك‬Eğer anne babana ikramda bulunursan, yaptığın iş ne güzeldir!) = Camid cümle=
‫ْ َم‬4ِ = çekimli değildir ve türemez.) Ayrıca anne babana ikram etmezsen kötüdür diye bir mana çıkmaz ve
cevap şarta bağlı değildir.
‫ك‬
َ َ 'َ َ‫ ُ@ْطِ ْل َ د‬8*َ ‫( اِنْ َ َ َ د ْق‬Eğer tasaddukta bulunursan=sadaka verirsen, sadakanı başa kakarak boşa çıkarma)
=Burada da bir talep vardır.= Dikkat edilirse “fa” nın cevap olarak geldiği kısımda şartın cevabı yoktur. Sadece olması gereken bir tespit, bir durum, bir istek ortaya konmuştur. Yani sadaka vereceğin zaman başa
kaktığında sadakanın boşa çıkacağı sonucu ortaya çıkmıştır. Bir şarta bağlı durum söz konusu değildir.
‫ ُر َ ُ َك‬Fُ ْ َ ‫ف‬
َ ‫رْ َ* َ ْو‬1ِ َ ْ‫( ِان‬Eğer ticaret yaparsan, (sonuçta ) malın artacaktır. =Sevfe ile gelecek manası verilen
bir cümle. =Burada “fa”lı cümle ile ortaya çıkacak bir sonuç bildirilmiş, herhangi bir şart cümlesine bağlı
kalınmadan olacak durum gözler önüne serilmiştir. Yani malın çoğalacağı bir şarta bağlı değil, ticaret yapılınca ortaya çıkan doğal bir sonuç olarak bildirilmiştir.
Sُ &َ ْ ُ ْ<@ِ *َ ُ‫( ا َِذا َ َ َ& َك ا طِ @ ب‬Doktor sana nasihat ettiğinde, onun nasihatine uy) = Talep cümlesi =Burada doktorun nasihat etmesinin sonucunda ona uyulması istenmektedir. Yine fa ile başlayan bir cevap
sözkonusudur, nasihate şöyle olursa uy, böyle olursa uyma şeklinde bir şart ortaya konmamış, yalnızca nasihate uyulması istenmiştir.
GAYR-İ MUNSARIF
Gayr-i munsarıf isim, sonuna tenvin almayan ve kesre yerine de fetha ile cer edilen (sonuna esre alan)
isimdir. Şimdi gayr-i munsarıfın çeşitlerini inceleyelim:
a)
Özel isim: Müennes veya yabancı kelimeleri kaynaştırılmış veya sonuna elif veya nun ilave edilmiş
veya fiil vezninde gelmiş veya ilk harfi ötreli ikinci harfi fethalı üç harfli müzekker bir isim ise; tenvinden
menedilir (gayri munsarıf olur)
ُ ‫ْ رَ َْو‬, َ& – ‫ِ ُل‬3 َ ْ ‫ َ رْ َ ُم – ِا‬gibi
Örneğin; ‫ ُز َ* ُر‬-‫َ ْد َ نُ – َِز ُد‬3 – ‫ت‬
b)
Sıfat: ‫َ ُء‬8 ْ4*َ – ‫َ ُل‬4*ْ َ‫ ا‬- َI0 ْ4*َ - ُ‫َن‬8 ْ4*َ vezninde olduğunda gayr-i munsarıf olur. Sıfat ‫ل‬4+ -‫ ل‬4* vezninde olduğunda ُ‫ر‬%َ ُ ‫ ا‬ve ُ<َ ُ1 kelimelerinde gayr-i munsarıf olur.
َ 0َ Fْ َ – ُ‫ ُء – رُ َ@ ع‬,ْ
Örneğin; ُ‫( َ ْ َران‬sarhoş) ‫( – َ ْ َرى‬sarhoş-müe) ‫ث‬
َ @َ – ُ‫ – اَ ْ@ َ ض‬gibi
c)
İsim: Cem’in son şekli kalıbında geldiği veya müenneslik alameti olan elifi memdude veya elifi
meksure ile bittiğinde gayr-i munsarıf olur.
Örneğin; (hamile) I0َ @ْ ُ& – ُ‫ارس‬
ِ َ‫ ِذ ْ رَ ى – َ &ْ رَ ا ُء – َد‬gibi
Gayr-i munsarıf mudaf veya elif lamla marife kılındığında kesre ile cerredilir.
Örneğin; 6ِ َ ‫س ْا َ ِد‬
ِ ‫ار‬
ِ َ‫ ِنْ َد‬-)ِ ِ +َ َ ْ @ِ gibi
MEBNİ İSİMLER
Sonundaki hareke değişmeyen ve bütün terkiplerde bir kalan isme “mebni” denilir. Mebni isimlerden bazıları şunlardır:
1) Zamirler, İsm-i işaretler, İsm-i mevsuller, Şart isimleri, Soru isimleri, Fiil isimleri
Bunları tamamı Araplardan duyulduğu şekilde mebni olurlar, yani sonları değişmez.
2) Onikinin ilk kelimesi hariç, onbirden ondokuza kadar olan sayılar, her iki kelimenin fetha olması üzere
mebnidir.
3) İdafete girmeyen bazı zarflar (yani mudafun ileyh görünürde olmayan fakat mana bakımından vardır)
Bunlar ise zamme üzere mebnidir.
4) Nefyeden (yani yasaklayan) ( ) nın ismi, mudaf veya mudafa benzer olmadığı zaman mebnidir. Bu isim,
ne ile nasb ediliyorsa o hal üzere mebnidir.
5) “S ْ ‫ ” َو‬ile biten isimler kesre üzere mebnidir.
Dilerseniz bunları örneklerde daha net bir şekilde görelim:
ÖRNEKLER:
‫ ٌد‬9ِ َ ْ1ُ ‫ ِ ٌذ‬0ْ ِ َ َ‫( ا‬Ben çalışkan bir öğrenciyim) (Zamir)
ٌ‫ ِد دَ ة‬1َ 6ٌ َ ‫( َھ ِذ ِه َ ْد َر‬Bu yeni bir okuldur) (İsmi işaret)
26
Eِ ‫ ُو‬0 َ3 َ‫ ِذ ن‬,) ‫ ا‬D‫( اُ&ِب‬Bana öğretenleri severim) (İsmi mevsul)
ُ ‫( اَ ْ َ َ َ ُ و ُ وا ُدْ ِر ْ ُ ُم ا ْ َ ْو‬Her nerede olursanız ölüm sizi bulur) (Şart ismi)
‫ت‬
DEِ03َ َ ‫ف َ& ُ َك‬
َ ْ َ (Nasılsın, ey Ali?) (Soru edatı)
َ‫َ ْ رُك‬: ‫ َم‬0 َ َ ‫ْ ا َِذا‬0 َ& (Biri konuştuğunda sen sus!) (Fiil ismi)
ً َ َ 6َ ‫ َر َة‬K
ْ ‫( َط َر‬Onbeş güvercin, uçtu.) (11-19 arası sayı)
ْ <َ ‫س‬
َ ْ !َ ‫ت‬
َ
‫ ْ ل ُ َو ِنْ َ ْ ُد‬. ْ‫_ ْا َ ْ ُر ِن‬
ِ ِ (Sonra da önce de emir Allahındır.) (Görünürde muzafın ileyhi olmayan fakat mana
bakımından var olan)
ُQ ‫ ِا‬0َ ,َ‫( َ ا‬Allahtan başka ilah yoktur.) (La’nın ismi, muzaf veya muzafa benzer değil)
‫ ا &ْ ِو‬6ِ Tِ َ‫ ِنْ أ‬0ِ ْ ‫ِ َ َو‬+ (Sibeveyh, büyük nahiv alimlerindendir.)
MEBNİ FİİLLER
Mazi fiilerin hepsi mebnidir. Aynı şekilde bütün emir fiiller ve bazı muzari çekimler de mebnidir:
a)
Mazi fiil; fetha (üstün) üzere mebnidir. Ancak kendisine cem-i müzekker vavı bitiştiğinde zamme
(ötre) üzere mebni olur. Kendisine harekeli merfu bir zamir bitiştiğinde de sükun (cezim) üzere mebni olur.
Örneğin; ‫ ِر@ُوا‬#َ – ‫ ِر@ َْن‬#َ - ‫ب‬
َ ‫ ِر‬#َ
b)
Mudari fiil; Te’kid nununa doğrudan (araya başka kelime girmeden bitiştiğinde) fetha (üstün) üzere
mebni olur. Cem-i müennes nununa bitiştiğinde sükûn üzere mebni olur.
Örneğin; َ‫ ْدن‬9ِ َ ْ1 َ – ‫دَ ن‬9ِ َ ْ1 َ َ
c)
Emir fiil; sonu sahih olup kendisine bir şey bitişmediğinde sükun üzere mebni olur. Kendisine Cem-i
müennes nunu bitiştiğinde de böyledir.
Örneğin; ‫ اَ ْ ِر ْ َن‬- ‫اَ ْ ِر ْم‬
Kendisine tesniye elifi veya cem-i müzekker vavı veya muhataba ya’sı bitiştiğinde nunun hazfı üzere mebni
olur.
Örneğin; ‫ُوا‬9@ِ َ ْ ‫ ْظ – ِا‬+َ ْ&ِ‫دِي – ا‬9ِ َ ْ1ِ‫ا‬
Sonu illetli olduğunda illet harfinin hazfi üzere mebni olur.
Örneğin; ‫ِا ْ َ< – اِرْ ِم – ا ُ ْد ُع‬
Kendisine te’kid nunu bitiştiğinde fetha üzere mebni olur.
Örneğin; ‫دَ ن‬9ِ َ ْ1ِ‫ا‬
TE’KİD (PEKİŞTİRME)
Te’kid: Kendisinden önce geçeni pekiştirmek için zikredilen bir tabidir. Yani bir önceki kelimeyi kuvvetlendirir. İki çeşittir:
a)
Lafzi te’kid: Bu lafzın (sözün) isim veya fiil veya edat veya cümle olarak tekrarlanmasıyla yapılır.
Örneğin; .‫> َم‬04َ ُ ْ َ‫> َم ا‬04َ ُ ْ ‫( اَ&ْ َ ِر ُم ا‬Öğretmene hürmet ederim, öğretmene.)
‫ق‬D &َ ْ ‫ َر ا‬9َ ‫ َر َظ‬9َ ‫( َظ‬Hak ortaya çıktı, ortaya çıktı.)
‫ ا ْ&َ >ق‬I0َ َ3 َ‫َ ْم اَ ْ ت‬4 َ ‫َ ْم‬4 َ (Evet, evet sen haklısın)
)ٌ 1ِ َ َ‫ ٌ) اَ ْ ت‬1ِ َ َ‫( اَ ْ ت‬Sen başarılısın, sen başarılısın)
b)
Manevi te’kid: Bu şu kelimelerden biri zikredilerek (kullanılarak) yapılır:
ْ1
‫ُون‬
4
َ َ َ‫ ا‬- 6ٌ 3َ – ٌ< ِ 1َ – ‫ل‬D ُ – َ 0ِْ – َ8 ِ – ٌ‫س‬+ْ َ – ٌ‫ ْن‬3َ
Bunlardan her birine, te’kid edilene (pekiştirilen kelimeye) uygun bir zamirin bitişmesi gerekir. Örneğin;
ْ ‫ َء‬1َ (Kızın kendisi bizzat geldi)
ُ ْ @ِ ْ َ‫ت ا‬
9َ ُ +ْ َ ‫ت‬
َ9َ ْ 3َ 6َ (ِ ‫ت ْا‬
ُ ‫( َ' َر ْأ‬Hikayeyi bizzat okudum)
•
Muttasıl (bitişik) ve müstetir (gizli) zamir merfu munfasıl (ayrık) zamirle pekiştirme yapılır.
•
Muttasıl (bitişik) ve müstetir (gizili) merfu zamir, ancak munfasıl (ayrık) zamirle pekiştirme yapıldıktan sonra ٌ‫س‬+ْ َ ve ٌ‫َ ْن‬3 kelimeleri ile pekiştirilirler.
Örneğin; َ‫( اَ ْ َر ْ ُ َك اَ ْ ت‬Bizzat sana ikramda bulundum.)
‫ُك‬
َ +ْ َ َ‫( ُ' ْتَ اَ ْ ت‬Sen bizzat kendin kalktın)
Te’kid; ref, nasb ve cer olarak irabında te’kid edilene= pekiştirilene uyar.
27
BEDEL
BEDEL: i’rabta kendinden önceki isme tabi olan isimdir.
MÜBDELÜN MİNH: Bedelden önceki isme denir. Tümden bir parçanın(bedelü’l-ba’d mine’l-Küll) ve iştimal
bedelinde mübdelün minhe dönen bir zamir vardır ve mübdelün minhe mutabıktır.
Bedelin dört çeşidi var:
1-Mutabık Bedel: ‫@َدَ ُل ا ْ ُ >ل َِن ا ْ ُ >ل‬: Mübdelün minhe eşit olan, ona tamamen uygun bedele mutabık bedel
َ ‫@َدَ ٌل‬veya ‫ @َدَ ُل ا ْ ُ >ل ِنَ ا ْ ُ >ل‬denir.
‫ُط ِ@ ٌق‬
Örnek: ‫ َ@ ْ ٍر‬E@ِ َ‫ْ دَ أ‬4@َ 6َ *َ 8َِ % ْ ‫ب ا‬
ِ ‫ط‬%َ ْ ‫ َ رُ @ْنُ ا‬3ُ 6ُ +َ 0ِ %َ ْ َ‫ ا‬I ‫َ َو‬
‫@دل‬
S ‫@دل‬
َ
ْ
ْ‫ِن‬
6ِ +َ ‫ ِر‬# ‫ث ا‬
‫د‬
&
U‫ا‬
‫ة‬
‫ا‬
‫ُو‬
‫ر‬
‫ أَ@ُو ھ َُر َْر َة‬DE@ِ &َ َ‫ا‬
ِ ِ َ ِ َ
‫@دل‬
S ‫@دل‬
2-Tümden bir parça bedel:( ‫ض َِن ا ْ ُ >ل‬
ِ ْ4@َ ْ ‫ )@َدَ ُل ا‬: Bedelin hepsini değil de bir parçasını ifade eden bedel çeşidine denir. Örnek: Sُ +ُ ْ ِ ‫ ْ ُل‬0 ‫ ا‬I,
َ َ
‫ @دل‬S ‫@دل‬
3-İştimal bedeli :‫ ِ َ ِل‬#ْ N‫ا‬
ِ ‫ @َدَ ُل‬: İştimal bedeli, mübdelün minhe mutabık değildir, ondan bir parça da değildir.
Ancak mubdelun minhin şümulüne girer.
Örnek:
Sُ 'ُ ‫ُ ُل ِ ْد‬1‫ ا ر‬Eِ @َ 1َ ْ3َ‫ا‬
‫ @دل‬S ‫@دل‬
ُ ْ4ِ َ
Sُ َ ِ َ‫ُ َل أ‬1‫ت ا ر‬
‫ @دل‬S ‫@دل‬
ُ 0َ َLْ َ‫ @َدَ ُل ا ْ ُ َ@ ِ ِن)ا‬: Mübdelün minh ile hiç ilgisi olmayan yanlışlıkla söylenen kelimedir.
4-Mubayin bedel: (‫ط‬
Örnek:
‫ ِ ُذ‬0ْ > َ‫ ا‬,‫> ُم‬0 َ4ُ ْ ‫َ َء ا‬1
‫ @دل‬S ‫@دل‬
HAL
Hal, fiil olurken, failin, mefulun veya her ikisinin durumunu gösteren sözdür. Türkçedeki durum zarfı karşılığıdır. (nasıl?) sorusuna cevap teşkil eder.
Çocuk koşarak geldi.
‫َ َء ا ْ َو َ ُد <َ دْ ًوا‬1
Halid binmiş olarak geldi.
ً ِ ‫ ِ ٌد َرا‬%َ ‫ َء‬1َ
Cümlelerindeki altı çizili kelimeler hal’dir, failin durumunu göstermektedir.
Hasta sütü soğuk olarak içti.‫ِ بَ َ ِردً ا‬0 َ& ْ ‫ ِربَ ا ْ َ ِر ضُ ا‬#َ Mahmudu uyur halde gördüm.
ُ ْ َ‫َرا‬
ً ِ َ ‫ت َ &ْ ُ و ًدا‬
Cümlelerindeki son kelimeler de hal olup mefulun durumunu göstermektedir.
ً َ ِ% َ 6ُ 9َ ِ +َ ْ ‫ُ ْؤ َ ُل ا‬
Meyve olgun olarak yenir.
Su soğuk olarak içilir.
‫رَ بُ ا ْ َ ُء َ ِر ًدا‬#ْ َ
Cümlelerindeki son kelimeler de haldir, naibu failin durumunu göstermektedir.
Not: Bir cümlede, birden fazla hal olabilir.
ً 6ِ َ% ً ِ ‫َ َء َط ِھ ٌر رَ ا‬1
Tahir binmiş olarak gülerek geldi.
Çocuk ağlayarak, bağırarak oturdu. 6ً ِ &
َ ً ِ َ ‫ ُل‬+ْ ‫س ا >ط‬
َ 0َ 1َ
Hal sahibine sahibul hal denir, umumiyetle marife olur.
HALİN ÇEŞİTLERİ: Hal, yalnız bir kelimeden ibaret olabileceği gibi, isim cümlesi, fiil cümlesi, zarf, carr ve
mecrur da olur.
a)İsim cümlesi: Hal olan isim cümlesinin başında, bu cümleyi asıl cümleye bağlayan, hal wawı denen bir
waw bulunur.
Bildiğiniz halde Allah’a eşler yapmayınız.
َ‫ ُوا _ِ اَ ْ دَ ا ًدا َواَ ْ ُ ْم َ ْ َ" ُ ون‬04َ ْ1 َ 8َ *َ
ُ @ِ , ‫َ' َ َل ا‬
ْ
َ
Subay susamış olarak savaştı.
K
‫ط‬
<
‫و‬
‫ھ‬
‫و‬
ُ‫ط َ ُ َ َ ن‬
b)Fiil cümlesi: Hal olan fiil cümlesinin de başında, eğer cümlede, sahibul hale ait bir zamir yoksa bu cümleyi
asıl cümleye bağlayan hal wawı bulunur.
) ,‫ ْم َ ْط" ُ ِ ا‬,َ ‫ِا ْ َ ْ َ( َظ ا ْ ِ َ ُم َو‬
İmam güneş doğmadığı halde uyandı.
‫س‬
ُ ْK
c)Zarf:
ُ ْ4 ِ َ
Arkadaşımın sesini, kapı arkasında olduğu halde işittim ‫ب‬
ِ َ ,ْ ‫ف ا‬
َ "ْ !َ Iِ( ‫ت َ ْوتَ َ ِد‬
d)Carr ve mecrur:
28
Mahmud, sevinçle bir mektup okudu ‫ َ رَ ح‬Fِ 6ً َ َ ‫َ'رَ أَ َ &ْ ُ و ٌد ِر‬
NOT: Hal, durumunu bildirdiği isme tekil-ikil-çoğul ve müzekker-müenneslik açısından uyar. Ancak İnsan
dışındakilerin çoğullarının haberi, sıfatı, fiili, hali vb. müennes-tekil gelir
HALİN ÇEŞİTLERİ ‫ ِل‬6َ ,ْ ‫اع ا‬
ُ ‫أَ ْ َو‬
1- Hal tek kelime olursa genelde ism-i fail olur. Elim-lamsız ve üstünlü olarak gelir
‫ان '<ِ َ ْ ِن‬
َ‫َ ْو َ ُد '<ِ ِ ن‬U‫ َء ا‬1َ
ً ِ<' ‫ َء ا ْ َو َ ُد‬1َ
ِ َ‫ َء ا ْ َو َد‬1َ _
Çocuk -iki-lar oynayarak geldiler
ً َ ِ<'َ ‫ت‬
ْ َ1 ; ‫ْن‬
ْ Tَ َ1 ;
ْ Tَ َ1
ُ َ @ِ ْ ‫ءت ا‬
ُ ْ @ِ ْ ‫ت ا‬
‫ت‬
ٍ َ ِ<' ‫ت‬
ِ َ َ ِ<' ‫ت ا ْ ِ@ ْ َ ِن‬
Bir kız-iki-lar oynayarak geldiler
2- Hal mazi fiil olursa başına ( ْ‫) َو َ'د‬gelir.
Ali arabasına binmiş olduğu halde geldi.
0ُ َ َ‫َ ) ر‬+ َ‫دْ رَ ِب‬.َ ‫ َو‬JIِ0 َ3 ‫َ َء‬1
3- Hal muzari fiil olursa başına bir şey gelmez. Ancak başında ( ْ‫ ) َ'د‬varsa (‫)و‬ilave
edilir.
َ
) ‫ ُر‬K
U َ ُ ‫> ُم ا ف‬04َُ ْ ‫ َل ا‬%َ َ‫د‬
Öğretmen sınıfa öğrencileri müjdeleyerek girdi.
‫ط َ" َب‬,‫ا‬
4- Hal isim cümlesi olursa başına (‫) َو‬gelir.
ُ ْ‫ر‬9ِ َ َ َ‫ا‬
İnsanlar uyurken ben uyumadım. َ‫ ) سُ َ ِ ُون‬,‫ت َو ا‬
5- Halde harf-i cer veya zarf varsa, aynen kalır.
ُ َ‫َرا‬
Hilali bulutlar arasında gördüm. ‫ب‬
ِ 6َ +,‫ا‬
) َ‫ َل َ ْن‬89ِ ْ ‫ْت ا‬
Ziynetleri içinde kavminin yanına çıktı.0ِ ِ َ ‫ ِز‬Fِ Sِ ِ ‫ َ' ْو‬I0َ َ3 َ‫رَ ج‬%َ
ATF
Arapçada Atıf Harfleri - Bağlaç Harfleri - Bağlaçlar
ْ‫ َ ِن‬- َ – ‫ – إِ – َ@ ْل‬I &َ – ‫م – أَ ْم‬Fُ – ‫ف – أَ ْو‬
َ – ‫َو‬
- Harfleri, kelime veya cümleleri aynı hükme bağladıkları için Atıf Harfi / Atf-ı Nesak olarak isimlenirler.
- Şayet bu harfler; kelime veya cümleleri aynı hükme (fiile) bağlamıyorsa, atf-ı nesak olarak görev yapmazlar. Atıf harflerinden önceki kelimelere matufun aleyh, sonraki kelime veya cümleye de matuf denir.
* Matuf, matufun aleyh'in harekesini alır. İsim isime, fiil fiile, cümle cümleye atfedilir. Atıf harfi arada olmaksızın da atıf yapılabilir. Bu durumdaki atıf harfi MAHZÛF sayılır. (‫ ) َو‬harfinin cümledeki görevleri hakkında örnekler:
Atf-ı nesak edatı olur. Müfret kelimeleri “ile” manasıyla ve cümleleri “-ip” manasıyla bağlar. Şayet öncesi
ile sonrası arasında zıtlık varsa “fakat ise, de” anlamlarını verir. Kelimelerin işinde (veya hükme bağlanışında), öncelik ve sonralık aranmaz kaidesi vardır.
Atf-ı nesak olarak kullanıldığı cümlelerde, bir "MÂNA DÖNGÜSÜnü saklarlar. Örnek: (‫ ) أُ ِط ُ ﷲَ َو ا ﱠ ُ َل‬Matuf
olan (‫ )ا ﱠ ُ َل‬lafzı, matufun aleyh olan (َ‫ )ﷲ‬lafzının harekesini almıştır.
ِ‫ﺴ‬
:(‫ق‬
ْ ‫ َﻋ‬/) ‫ف‬
ْ ‫اَْﻝ َﻌ‬
ُ‫ط‬
ُ‫ط‬
َ ‫ﻨ‬ ‫ف اﻝ‬
Allah’a ve Resulüne itaat ediyorum
İftitah tekbiri vacip olur, kıyam da (hemen peşinden
vacip olur)
(Önce) ilim, sonra amel vacip olur
İnsanlar öldü, hatta peygamberler de (öldüler)
Kuşluk (namazını) dört veyahut sekiz (rekat) kıl
Ya vacip veya müstehap (olarak) amel et
Allah Teala’nın rızasını mı istiyorsun, yoksa gazabını mı?
İyiyi amel et, kötüyü değil
Helali belki iyisini talep et
Gösteriş helal olmaz, fakat ihlas (helal olur)
:‫ َ َ ِن‬,ْ ‫ف ا‬
ُ ‫َ< ْط‬
Nebimiz Muhammed’e (asv) iman ettik
ُ ‫ر‬,‫ا‬
) ‫َ َو‬Q ُ< ِ‫أُط‬
َ‫ول‬+
‫ َ ُم‬Jِ , َ ‫ ْ* ِ َ ِح‬N‫ا‬
ِ ُ‫بُ َ ْ ِ@ رَ ة‬1ِ َ
‫َ َ ُل‬4 ‫ ُم ُ )م ا‬0ْ 4ِ ‫بُ ا‬1ِ َ
ْ
‫َ ِ َ ُء‬/‫ ا‬F ) 6َ ُ‫َ تَ ا س‬
ً َ ِ َ َ ‫ اَ ْو‬4ً @َ ‫ أَر‬I َ&ُ, ‫َ >ل ا‬
ًّ 6َ َ +ْ ُ ) ‫ ً@ َو ِا‬1
ِ ‫ْ َ ْل ِا ) َوا‬3ِ‫ا‬
0ُ ‫ ْ! َط‬+
ُ ‫ُبُ اَ ْم‬0‫ َ ْط‬Iَ 4َ َ ِQ ‫ َء‬,
َ ‫اَ ِر‬
ًU+
َ َ' ً&ِ َ ‫ْ َ ْل‬3ِ‫ا‬
ً U ‫َ ً َ لْ َط‬8&َ ْ‫ُب‬0‫ا ُ ْط‬
ٌ‫َص‬L!ِْ ‫ ِنْ ا‬,َ ‫ ٌء‬Tَ ‫ل ِر‬D &ِ َ َ
(‫ ُم‬8َ ‫ةُ وا‬8َ
‫ ا‬Sِ ْ 0َ َ3) ‫َ ) ٍد‬6ُ َ > @ِ َ @ِ َ ‫آ‬
‫ َو‬1
َ‫ ف‬2
‫م‬U ُ
)
F 6َ
‫اَ ْو‬
) ‫ِا‬
‫اَ ْم‬
'َ
ْ‫َ ل‬
ْ‫ ِن‬,َ
3
4
5
6
7
8
9
10
29
LAZIM FİİL-MÜTEADDİ FİİL
Lazım fiil; faili ile yetinen ve herhangi bir mefulun bihi nasb etmeyen (almayan) fiillerdir. Yani eğer bir fiil,
bir mefule ihtiyaç duymadan mana tamamlanabiliyorsa bu fiil lazım fiildir.
ُ ْ @ِ ْ ‫ت ا‬
Örneğin: JE0ِ َ3 َ‫س‬0َ َ1 (Ali oturdu.) ‫ت‬
ِ @َ ‫( َذ َھ‬Kız gitti)
>‫ ُم‬04َ ُ ْ ‫ َر َج ا‬%َ (Öğretmen çıktı)
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü üzere, gelen fiiller herhangi bir mefule ihtiyaç duymamışlardır. O halde bu
fiiller lazım fiillerdir.
Müteaddi fiil ise, bir veya daha çok mefulun bihi nasb eden, yani mefule ya da mefullere ihtiyaç duyan
fiillerdir. O halde aşağıdaki örnekleri incelememizde fayda vardır:
Örneğin: َ‫ُ ْ َ ُذ ا درْ س‬U‫رَ حَ ْا‬#َ (Hoca dersi açıkladı)
‫ َح‬+ D َ‫ ا‬JEِ03َ ‫( أَ َ َل‬Ali elmayı yedi.)
Yukarıda da görüldüğü üzere, gelen fiiller, meful almışlar ve cümleler de bu şekilde oluşmuştur. O halde bu
fiiller müteaddi fiillerdir.
Örneğin: Ali geldi (Nesne almadı- Geçişsiz fiil)
Ali eve geldi (Nesne aldı- Geçişli fiil)
Sonuç olarak Arapça’da;
• Lazım fiil, meful almayan
Müteaddi fiil ise meful alan fiillerdir.
Geçişli fiil, dört kısma ayrılır:
Bir mefulun bihi nasb eden fiiller: ( Bir meful alan fiiller) Mefulun bih, failin işlediği işten etkilenen
1)
isimlerdir. Yani hepimizin bildiği genel manada meful de diyebiliriz. Bu fiillerin bazıları şunlardır:
‫( اَ َ َل‬Yedi) ‫ِ َظ‬+&َ (Ezberledi) ‫( َ' َرأ‬Okudu) vb.
Örneğin: Sُ َ ْ‫ َ ُر دَ ر‬3ُ ‫ِ َظ‬+&َ (Ömer dersini ezberledi)
2)
Aslı mübteda ve haber olan iki mefulun bihi nasb eden (alan) fiiller: Bunlar :
a) 1َ &َ (Biri hakkında iyi düşündü), ‫د‬3َ (Saydı), ‫ َم‬3َ ‫( َز‬iddia etti) , ‫ َل‬4َ 1َ (Yaptı, kıldı), ‫( َظن‬Zannetti) , ‫ب‬
َ ِ &َ (Sandı) ,
‫ َل‬%َ (Hayal etti, farz etti) , ‫ب‬
َ ‫( َو َھ‬Hibe etti)
Yukarıdaki bu fiiller, zan ifade eder.
b) ‫( دَ َرى‬Bildi, idrak etti) , ‫( َراَى‬Gördü) , ‫ ْم‬04َ َ (Öğren) , ‫ِ َم‬0‫ـ‬3َ (Bildi) , ‫ َد‬1َ ‫( َو‬Buldu) , I+َ ْ َ‫( ا‬Birini buldu).
Yukarıdaki fiiller kesin bilgi ifade eder.
c) ‫ َل‬4َ 1َ (Yaptı, kıldı) , ‫ب‬
َ ‫( َو َھ‬Hibe etti) , ‫ َذ‬%َ ‫( ِا‬Edindi) , ‫( َ َر َك‬Terk etti) , ‫( َرد‬Reddetti) ,
Yukarıdaki fiiller bir şeyi bir halden başka bir hale dönüştürmeyi ifade ederler.
3)
Asılları mübteda ve haber olmayan iki mefulu nasb eden (iki meful alan) fiiller : Bunlar:
‫ َم‬03َ (Öğretti) , I‫ْ َط‬3َ‫( ا‬Verdi) , ‫( َ َ َل‬Sordu) , )َ َ َ (Bağışladı) ,
َ< َ َ (Engel oldu) , َ َ (Giydirdi) , I َ (İsim verdi) , َ‫( اَ ْ َ@س‬Elbise giydirdi) , ‫( َھدَ ى‬Hidayet etti)
4)
Üç mefulu nasb eden fiiller (Üç meful alan fiiller)
Bunlar:
َ ‫( &َ د‬Anlattı, aktardı) , َ‫َ َ@ر‬1 (Zorladı) , َ‫ْ َ@ر‬1َ‫( ا‬Zorladı) , َ @َ َ (Haber verrdi) , َ @َ ْ َ‫( أ‬Haber verdi) , ‫م‬0َ ْ3َ‫( ا‬Bildirdi, öğ‫ث‬
retti) , ‫( اَ َرى‬Gösterdi) fiilleridir.
Sonuç olarak Arapça’da geçişli (müteaddi) fiillere meful gelmesi hususu;
•
Bir meful alan fiiller
•
Aslı mübteda-haber olup iki meful alan fiiller
a)
Zan ifade edenler
b)
Kesin bilgi ifade edenler
c)
Bir halden başka hale dönüştürmeyi ifade edenler
•
Aslı mübteda-haber olmayan ve iki meful alan fiiller
•
Üç meful alan fiiller
olmak üzere incelenebilir.
30
SIFAT-I MÜŞEBBEHE
SÜLASİ MÜCERRED (YALIN HALDE) FİİLLERİN BABLARI
Bunlar altı tanedir: (Birinci bab:Mazi=>Fetha Muzari=> Zamme)( ُ‫ب – َ ْ ُب‬
َ َ َ ) ‫ ُل‬4ُ +ْ َ – ‫ َل‬4َ *َ
(İkinci bab: Mazi=> Fetha / Muzari=> Kesra( ُ‫ْ ِرب‬, َ – َ‫َ رَ ب‬, ) ‫ ُل‬4ِ +ْ َ – ‫َ َل‬4*َ
(Üçüncü bab: Mazi=> Fetha / Muzari=> Fetha
( ُ‫ب – َ ْذ َھب‬
َ ‫ ُل ) َذ َھ‬4َ +ْ َ – ‫ َل‬4َ *َ
(Dördüncü bab: Mazi=> Kesra / Muzari=>Fetha)
(‫ ُم‬0َ ْ4 َ -‫ِ َم‬03َ ) ‫ ُل‬4َ +ْ َ – ‫ َل‬4ِ *َ
(Beşinci bab:Mazi=>Zamme /Muzari=>Zamme)
( ُ‫ ُل ) &َ ُنَ َ &ْ ُن‬4ُ +ْ َ – ‫ َل‬4ُ *َ
(Altıncı bab: Mazi=> Kesra / Muzari=> Kesra)
( ُ‫ ُل ) &َ ِ بَ – َ &ْ ِ ب‬4ِ +ْ َ – ‫ َل‬4ِ *َ
Sıfat-ı müşebbehe; kendisiyle nitelenen şahıstan ayrılmayan sabit bir sıfata delalet etmek üzere üç harfli
lazım bir fiilden yapılan bir kiptir.
Örneğin; ٌ‫( َ& َ ن‬güzel), ‫( َ ِر ٌم‬Cömert), ٌ‫ْ ب‬4 َ (zor), ُ‫ْ َ@ ن‬4#َ (tok)
Sıfat-ı müşebbehe ‫ َ* ِر َح‬babından (dördüncü babtan) üç vezinde gelir.
a)
Fiil, üzüntü veya sevince delalet ettiğinde ‫ ٌل‬4ِ *َ vezninde gelir. Müennesi 6ٌ 0َ 4ِ *َ dür. (Semai)
Örneğin; 6ٌ َ ‫( َ& ِزنٌ – َ& ِز‬üzgün erkek-bayan), ‫ – َ* ِر ٌح‬6ٌ &َ ‫( َ* ِر‬sevinen erkek-bayan)
b)
Fiil, kusur veya süs veya renge delalet ettiğinde ‫ ُل‬4َ *ْ َ‫ ا‬vezninde gelir. Müennesi de ‫َ ُء‬8 ْ4*َ dür. (Gayr-ı
munsarıf, kıyasi)
BURADAKİ VEZİNLER KIYASİ (YANİ KALIPLI-KURALLI)
Örneğin; ‫ ُء‬1َ ْ‫ر‬3َ – ‫ْ َر ُج‬3َ‫( ا‬Topal erkek-bayan), ‫( اَ&ْ َو ُر – َ& ْو َرا ُء‬Huri gözlü erkek-bayan)
c)
Fiil, bir boşluk veya doluluğa delalet ettiğinde ُ‫َن‬8 ْ4*َ veznindedir. Müennesi, I0َ ْ4*َ dır. (Gayr-ı munsarıf
ve kıyasi)
Örneğin; I4َْ @#َ – ُ‫ ن‬4َْ @#َ (tok erkek-bayan), I3َ ‫ ْو‬1َ – ُ‫ ن‬3َ ‫ ْو‬1َ (aç erkek-bayan)
Sıfat-ı müşebbehe ‫ َ رُ َم‬babından (beşinci babdan) birçok vezinde gelir.
Bu vezinlerin en çok bilinen ve kullanılanı altı tanedir.
‫َ ٌل‬4*ُ
‫ْ ٌل‬4*َ
‫ ٌل‬4ِ *َ
‫َ ٌل‬4*َ
‫ْ ٌل‬4*ُ
VEZİN ‫َ ٌل‬4*َ
ٌ‫ب‬0ُْ
‫َُرا ٌح‬
ٌ‫َ َ@ ن‬1
ٌ‫&َ َ ن‬
‫ ٌل‬9ْ َ
‫َ ِ ٌل‬1
(çığlık
sertÖRNEK
korkak
Kolay güzel güzel
atan),
katı
•
İsm-i fail ve ismi meful’den her biri devamlı bir niteliğe delalet ettiğinde, Sıfat-ı müşebbehe; bunların vezninde gelebilir.
Örneğin; ‫ب‬
ِ 0ْ (َ ْ ‫( َط ِھ ُر ا‬temiz kalpli), 6ِ َ ( ‫ْ َ ِد ُل ْا‬4ُ (orta boylu), <ِْ @‫ذبُ ا ط‬9َ ُ (İyi huylu)
AYRICA;
1)
‫َ ُل‬4*ْ َ‫ ا‬ve ‫َ ُء‬8 ْ4*َ kalıpları gayr-ı munsarıftır. (Renk, kusur ve sakatlık bildirenler)
2)
Sarf ilmi ile uğraşan âlimlerden bir kısmı, ism-i fail ile sıfat-ı müşebbehe aynı şeydir demişlerdir.
3)
‫ ُل‬4َ *ْ َ‫>= ا‬Müennesi => ‫َ ُء‬8 ْ4*َ => Cemisi => ‫ْ ٌل‬4*ُ => Bu kalıplar kıyasidir, yani kurallıdır, kalıplıdır. Diğer kalıplar ise semaidir; yani sözlüklerden bakılarak ve kullanılarak öğrenilir, belli bir kurala dâhil değildirler.
ْ (Karanlık) ya da ‫ْ َ دَ َل‬3ِ‫>= ا‬
4)
Mezid fiillerin sıfatı müşebbehesi; ism-i failleridir. Örneğin; ‫ َم‬0َ ‫ِ ٌم >= اَ ْظ‬0‫ُظ‬
‫ْ َ ِد ٌل‬4ُ (Orta yollu)
5)
Sıfat-ı müşebbehe lazım fiilden yapılırken, ismi fail hem lazım hem müteaddiden yapılır.
6)
İsm-i fail daha çok hal ve istikbal (gelecek), bazen de mazi içindir. Oysa sıfat-ı müşebbehe yalnız
geniş zaman içindir.
7)
Sıfat-ı müşebbehe devamlılık bildirir.
8)
Sıfat-ı müşebbehe fail alır.
9)
Sıfat-ı müşebbehe failine mudaf olabilir. Örneğin; ‫ ُ ِق‬0%ُ ْ ‫( ھ َُو َ& َ نُ ا‬O güzel huyludur)
10)
Sıfat-ı müşebbehe bazen istisnai olarak müteaddi (geçişli) fiillerden de gelebilir. Örneğin: ‫ َم‬0ِ َ3 => ‫ِ ٌم‬0 َ3
31
11)
Sülasilerde semai, mezidlerde ise kıyasidir. (genellikle)
İSM-İ MAKSUR, İSM-İ MENKUS, İSM-İ MEMDUD
a)
Maksur isim, sonunda devamlı elif-ya bulunan isimdir. Üç hareke bunların sonunda takdir edilir.
ْ @‫ت‬
ْ
Örnek: .‫ َذى‬U
ِ ِ َ ‫ُدَ ى َو َ ْم‬9ْ ‫ ِا َ@ َ< ا‬I َ +َ ْ ‫( َھ َذا ا‬Bu delikanlı, doğru yola uydu ve eziyet verici bir şey yapmadı) gibi.
b) Menkus isim, sonunda bir önceki harf kesreli olan devamlı “ya” bulunan isimdir. Merfu’ veya mecrur
olduğunda (zamme ve kesre) ağır geldiği için, sonunda bu harekeler takdir edilir.
Örnek: .Eِ َ1ْ ‫ ا‬I0َ َ3 E ِ, (َ ‫( &َ َ َم ْا‬Hâkim, suçluyu mahkûm etti. Gibi.
Fakat bu isim mansub olduğu zaman, sonunda fetha ortaya çıkar.
ُ َ‫( أ‬Kadı’yı gördüm)
Örnek: Eَ ِ, (ِ ‫ْت ْا‬
Bu isimler nekira olarak geldiklerinde kelimenin sonunaki
‘’ya’’ harfi düşer. Merfu ve mecrur halinde ise ‫ض‬
ٍ 'َ ‫َ& َ َم‬
ُ َ‫ َرأ‬şeklinde yazılır.
‫ ٍن‬1َ I0َ 3َ şeklinde gelir, mansub halinde ise ‘’ya’’ harfi tekrar ortaya çıkar ve ً ِ, 'َ ‫ْت‬
b)
Memdud isim, sonunda kendisinden önce zaid elif (eklenmiş elif) olan her murab (sonu değişebilen)
isimdir.
ُ ْ ‫( ِا&ْ َ َر‬Okuyuculara hürmet ettim) gibi.
Örnek: ‫ت ا ْ ُ(را َء‬
İSM-İ MENSUB
İsm-i Mensub: Sonuna, kendisinden önceki harfin harekesi kesreli, şeddeli bir “‫ ”ي‬harfi eklenen isimdir. Bu,
sonunda “‫ ”ي‬bulunmayan isme mensubiyeti (aitliği) göstermek için yapılır.
•
İsmin sonunda müenneslik “‫ ”ة‬si varsa hazfedilir (düşürülür.)
Örneğin; 6ٌ ‫( َ ْ َط‬Malta)
JE ِ‫( َ ْط‬Maltalı)
•
İsim, üç harfli maksur (sonunda elif-i maksure bulunan) bir isim ise, veya elif-i memdude ile sona
eren müennes bir isim ise, son harfi “‫‘ ”و‬a çevrilir.
Örneğin: َ َ3 (baston)
J‫َ َ ِوي‬3 ----- ‫( َ &ْ رَ ا ُء‬Çöl)
J‫ َ &ْ رَ ِوي‬gibi
•
İsim dört harfli maksur veya menkus bir isim ise ( ‫ ) ا‬ve (‫’) ي‬yı (‫’) و‬a çevirmek ve bunları hazfetmek
(düşürmek) caizdir.
Örneğin; ًI ْ4 َ (Mana)
J‫ْ َ ِوي‬4 َ veya JEِ ْ4 َ (Manevi) ----E ِ, َ ‫( ا‬Mazi, geçmiş) DE ِ, َ ‫ ا‬veya D‫َ ِوي‬, َ ‫( ا‬Mazi
ile ilgili, geçmiş)
•
İsim, beş veya daha fazla harfli maksur veya menkus bir isim ise nisbet (‫ ) ي‬sı eklenmeden önce
kelimenin son harfi hazfedilir. (düşürülür)
Örneğin; Iَ +‫( ا ُ ْ َط‬Mustafa) DEِ+‫( ا ُ ْ َط‬Mustafa’ya ait) ‫ َ ِري‬#ْ ُ ‫( ا‬Müşteri) D‫ َ ِري‬#ْ ُ ‫( ا‬Müşteri ile ilgili, müşteriye ait)
•
İsim, ikinci harfi kesreli, üç harfli bir isim ise, nisbet yapılmadan önce ikinci harfi fethalı kılınır.
ٌ ِ0 َ (Kral)
Örneğin; ‫ك‬
JEِ 0َ َ (Krala ait)----- ‫( ا ِِ@ ٌل‬Deve) JEِ0@َ ‫( ِا‬Deve ile ilgili)
•
Şeddeli (‫ ) ي‬ile sona eren isme nisbet yapıldığında bu ismin üç hükmü vardır:
a)
Eğer şeddeli (‫ ) ي‬bir harften sonra gelirse, birinci (‫ ) ي‬aslına, ikinci (‫) ي‬, (‫’) و‬a çevrilir ve bundan
önceki harfin harekesi fetha kılınır.
ٌ ‫ ) َط ْو‬J‫َط َو ِوي‬
Örneğin; JE‫( َط‬Tay—aslı= ‫ي‬
Diğer örnek: JE َ& (Canlı)
J‫( &َ َِوي‬canlıya ait)
b)
Eğer şeddeli “‫ ”ي‬iki harften sonra gelirse, birinci (‫ ) ي‬hazfedilir, ikinci (‫‘ ) و( ) ي‬a çevrilir ve bundan
önceki harfin harekesi fethalı kılınır.
Örneğin; JEِ0 َ3 (Ali)
J‫ ِوي‬0َ َ3 (Aliye ait)
c)
Eğer şeddeli (‫ ) ي‬üç veya daha fazla harften sonra gelirse, hazfedilir.
Örneğin; JEِ4*ِ #َ (Şafi-i)
JE4ِ *ِ #َ (Şafi’ye ait)
Diğer örnek: DE ِ ْ‫( ُ ر‬Kürsü, sandalye)
DE ِ ْ‫( ُ ر‬Kürsüye ait, sandalyeye ait)
İsim 6ٌ 0َ 4ِ *َ veya 6ٌ 0َ 4َ *ُ vezninde ise, “‫ “ ي‬ve “‫ ”ت‬hazfedilir (düşürülür) ve ikinci harf fethalı kılınır.
Örneğin; 6ٌ +َ ِ &َ (Hanife)
JEِ+ َ &َ (Hanifeye ait)
Diğer örnek; 6ٌ ‫( ُ'رَ َظ‬Kurayze) JE ِ‫( ُ'رَ ظ‬Kurayze’ye ait)
•
Lame’l fiil (son harfi) hazfedilen ve kök harflerinden ikisi üzerine kalan üç harfli her isme nisbet yapıldığında bu isim aslına döndürülür.
32
Örneğin; ‫( َ ٌد‬El)
J‫( َدَ ِوي‬El ile ilgili)
Diğer örnek; ٌ‫( اَب‬Baba)
J‫( اَ َ@ ِوي‬Babaya ait)
ٌ
َ
Diğer örnek; ‫( اخ‬Kardeş)
J‫ ِوي‬%َ َ‫( ا‬Kardeşe ait)
İSM-İ TAFDİL,
İsm-i Tafdil: iki şeyin nitelendiği bir sıfatta, birinin diğerinden daha üstün olduğunu gösteren kiptir.
Örneğin; >Eِ03َ ْ‫ ُم ِن‬0َ ْ3َ‫( َز ْ ٌد ا‬Zeyd Ali’den daha bilgilidir.)
İsm-i tafdil üç harfli fiilden ‫َ ُل‬4*ْ َ‫ا‬, müennesi I0َ ْ4*ُ vezninde yapılır. Bu fiilin malum, tam, olumlu, çekimli, yalın,
farklılığı kabul eden, renk, kusur veya süse delalet etmeyen bir fiil olması şarttır.
İsm-i tafdilin üç kullanılış şekli vardır:
A) Başında “‫ “ ال‬bulunmaması ve mudaf olmaması: Bu durumda müfred müzekker olması ve kendinden
sonra da “mufaddalun aleyh’in (kendisine karşı başkası üstün tutulmuş olanın=kıyas var) “min” ile mecrur
olarak getirilmesi gerekir.
DİKKAT KIYAS VAR!
Örneğin; ‫( َز ْ َ بُ اَ ْ َ@رُ ِنْ َ رْ َ م‬Zeynep Meryem’den daha büyüktür.) gibi.
.‫ ُ< ِنْ ا َ ِل‬+َ ْ َ‫ ُم ا‬0ِْ 4 ْ َ‫( ا‬İlim, maldan daha faydalıdır.)
.‫ ِ ٍد‬%َ ْ‫ ُم ِن‬0َ ْ3َ‫ ا‬6ُ َ ِ‫( َ* ط‬Fatma, Halid’den daha bilgilidir.)
‫ ْ سُ اَ ْ َ@رُ ِنْ ا َ( َ ِر‬# َ‫( ا‬Güneş, Ay’dan daha büyüktür.)
B) Başında “‫‘ ”ال‬in bulunması: Bu durumda ism-i tafdilin mevsufuna uyması gerekir ve kendinden sonra
“mufaddalun aleyh” (=kendisini başkası üstün tutulmuş olan=kıyas getirilmez)
DİKKAT KIYAS YOK!
ÖRNEKLER:
ُ ْ @ِ ْ َ‫( ا‬En büyük kız çalışkandır.) gibi.
.ٌ‫دَ ة‬9ِ َ ْ1ُ ‫ت ا ْ ُ @ َْرى‬
ٌ.60َ ِ َ1 ‫رَ ى‬LDْ ‫ ا‬6ُ *َ ْ‫ر‬Lُ ْ َ‫( ا‬En küçük oda güzeldir.)
‫ب‬
ِ َ ‫ ْا‬6ِ َ ‫( اَ ْ َو َ ُد ا َ ْ َ@ ُر ِ@ َ ْ ِز‬En büyük erkek çocuk, baba yerindedir=baba makamındadır)
C) a-Marifeye mudaf olması durumunda: Bu durumda kendinden öncekine uyması ve uymaması caizdir.
(Yani uyabilir de uymayabilir de)
ÖRNEKLER:
ُ (Mekke, şehirlerin en değerlisidir.)
‫ُن‬
ِ ‫ َرفُ ْا ُ د‬#ْ َ‫ ا‬6ُ َ ya da ‫ُن‬
ِ ‫ ْا ُ د‬I*َ ْ‫ر‬#
ْ
ُ
ْ
ْ
َ
َ
َ
.‫س‬
‫ا‬
‫ل‬
ُ
*
‫ا‬
0
‫ا‬
‫ء‬
ُ
0
4
ُ
‫ا‬
Ya
da
(‫س‬
َ, َ‫َ ِ ون‬4 َ
ِ
ِ ‫ِ ُل ا‬, *َ َ‫) ا‬. (Amel eden âlimler, insanların en faziletlisidir. )
>
ْ
>
.‫ ُل ا َ ِء‬,
َ *َ‫ َز ْ َ بُ ا‬Ya da (‫ ا َ ِء‬I0َ ْ,*ُ ) ( Zeynep, kadınların en faziletlisidir.)
C) b-Nekreye mudaf olması: Bu durumda müfred ve müzekker olması gerekir.
ÖRNEKLER:
ُ (Tuba, en faziletli kadındır) gibi.
‫ ُل ِا ْ َرأَ ٍة‬,
َ *ْ َ‫ ا‬E@َ ‫طو‬
ْ
ْ
ْ
َ
َ
.‫ ٍل‬1َ ‫ ُ< ِر‬+ ‫ ِم ا‬0ِ4 ‫ ُل ا‬1َ ‫( ِر‬İlim adamları, en faydalı adamlardır.)
‫( َ رْ َ ُم اَ ْ @َرُ ِا ْ رَ أَ ٍة‬Meryem, kadınların en büyüğüdür.)
33
ARAPÇA EZBER KELİMELER
1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
31
33
35
37
39
41
43
45
47
49
51
53
55
57
59
61
63
65
67
69
‫َبُ ج ا"!َ ء‬%‫ا‬
+َ ),!ِ‫ا‬
‫ء‬4
َ ْ َ ‫ُ م ا‬5َ !ْ ‫أ‬
9َ :‫ﱠ‬8ِ‫ا‬
ًA َ 8ْ ِ‫ إ‬- =ِ8>َ? – <َ8‫أ‬
ُ َCَ%‫ا‬
‫ث‬
-َ! D‫ إ‬- E 7ُِ ? – ‫ب‬
َ D‫أ‬
َ
ٌ-‫ط‬
َ Gَ ‫ إ‬-H 0ِ ُ? -‫ط‬
َ G‫أ‬
َ
‫َ َج‬, ْGِ‫ا‬
Iَ َ َ, ْGِ‫ا‬
‫َ َ ى‬,Gِ‫ا‬
ْ =ُ‫ َ ة‬KL‫ا‬
ْ ‫َ ُخ ج‬%‫ا‬
ُ‫ َ ان‬KL‫ا‬
‫َ َر‬,Kِ‫ا‬
َ K‫أ ﱠ‬
‫َدَب‬%‫ا‬
Baba
2
Gülümsemek
4
Beyaz
6
Edinmek
8
Gelmek
10
Mobilya
12
Cevap vermek
14
İhata Etmek, Çevrelemek
16
İhtiyaç duymak
18
Toplanmak, Kutlamak
20
İçermek, kapsamak
22
Erkek kardeş
24
seçmek
26
Geciktirmek
28
Edebiyat, Edep
30
Yemek Malzemeleri
32
Sebep Olmak
34
Kulak
36
Tarımsal Araziler
38
Pirinç
40
Iَ ْ‫ أَر‬Göndermek
َ Z
َ ‫ أَر‬Emzirmek
42
ُ ‫أد ََو‬
‫ات ا (ﱠ ِم‬
... < ‫دﱢي إ‬Wُ? – <َ ‫أ ﱠدى إ‬
‫ُ ُذن ج ا"ذان‬%‫ا‬
-‫ ﱠ‬Qِ ‫را‬Y‫= ا ﱢ‬Z
ِ ‫َ َرا‬%‫ا‬
‫ُرْ ُز‬%‫ا‬
ُ ِ_‫َ َرا‬%‫ ج ا‬-`َ ?‫َ ِر‬%‫ا‬
^
a? ِ ْ َ‫أ‬
‫ ِدم‬/ ‫ُ ع ا‬%‫ا‬
‫ة‬9َ ِ8 َ%‫ ذ ج ا‬, ُ%‫ا‬
Koltuk, Kanepe, Divan,
Taht
Aspirin
48
Gelecek Hafta
50
Hoca, profesör
52
-G‫ا‬
َ ِ, ْ L‫ ا‬İstirahat, teneffüs
‫ ﱠ‬, ِ‫ ا‬Hazırlanmak
‫ق‬
َ cْ ,ْ ِ‫ ا‬Kapsamak, İçermek
- I‫ِ ﱡ‬/,)َ? – I‫ ﱠ‬/َ,
‫ل‬d/ِ, ْ
َ /ْ َ,
e
‫َ َع‬
ِ‫ا‬
ِ‫ا‬
ِ‫ا‬
َ‫أ‬
44
46
54
56
58
Azaltmak, Kaldırmak,
Bağımsız Olmak
60
Uyanmak
62
Hızlanmak
Teslim olmak, Müslüman
+1َ َ‫ أ‬olmak
ُ ‫َ ْ ا‬%‫ ا‬Ticari Pazarlar
-‫ ِر?ﱠ‬7َ ‫ﱢ‬, ‫ق ا‬
64
‫َ َ ى‬,gْ ِ‫ ا‬Satın almak
66
68
70
'()*‫آبْ = آ‬
-ِ َ./ْ 0ُ 1ِ ٌ‫إ! َ ة‬
6َ 7َ ‫ﱠ‬8ِ‫ا‬
َ;َ18ْ َ‫أ‬
-َ ِ8‫آ‬
-‫ ﱠ‬:ِ ?‫ﱠ ِر‬, ‫ ُر ا‬Cَ "‫ا‬
َ Fَ َ,Dِ‫ا‬
ٌ‫ْ َ ب‬G‫ إ‬- ‫ﱡ‬E0ِ ُ? – ‫ﱠ‬EGَ‫أ‬
‫َ َ َم‬,Gِ‫ا‬
I‫ ﱠ‬,Gِ‫ا‬
ًAَ ْGَ‫أ‬
ُ Kْ ُ%‫ا‬
‫َ َ ات‬Kَ%‫ ج ا‬P
ْ ‫ِ َ اع ج‬,KL‫ا‬
ْ
‫ ت‬Qَ ‫ِ ا‬,KL‫ا‬
ْ
‫ْ اء‬4 َ: ‫ ُ م ا‬4
َ K‫أ‬
َ‫أَ ْد َرك‬
Ağustos
Enjektör İğnesi
Yönelmek
Mahvetmek, Yok Etmek
Gelen, aşağıdaki
Tarihi Eserler
Toplanmak
sevmek
Saygı Göstermek
İşgal Etmek
Bazen
Kız kardeş
İcat, Buluş
Yeşil
İdrak Etmek, Kavramak
ٌ-َ?‫َ> ِد‬8 - ‫دﱢي‬W? – ‫ أ ﱠدى‬Eda Etmek, Yerine Getirmek
َ
ْ‫ آذار= رْ س‬Mart
‫ إِ َرادَة‬- ُ ?ِ ُ? – ‫أَ َرا َد‬
َ َ8 ْ‫اِر‬
E
ٍ ِ10َ ِ! ‫أُرْ ٌز‬
=Z‫ا‬
ِ ‫َ َر‬%‫َرْ ض ج ا‬%‫ا‬
Iُ َ ْ‫َر‬%‫ا‬
İstemek
Yükselmek
Sütlaç
Yer
Dul
+َ Gََ ‫ اِ ْزد‬Kalabalık Olmak
ُ ُ ْ ُ%‫ ا‬Hafta
ِ! َ%‫ع ج ا‬
=Z F ‫ُ ع ا‬%‫ ا‬Geçen Hafta
‫ َل‬,
‫َ( ع‬, ْ
ْ َ, ْ
‫ض‬
َ
ِ‫ ا‬Değiştirmek
ِ‫ ا‬Güç Yetirebilmek
ِ‫ ا‬Gösteri Yapmak
Dosdoğru Olmak, Yerin-
‫َ َم‬/,ْ ِ‫ ا‬de Olmak
‫ ﱠ‬Fَ, ْ ِ‫ ا‬Devam Etmek
َ ُ%‫ُ ْ َ ةُ ج ا‬%‫ ا‬Aile
; ِ ‫ آ‬Üzgünüm
-ِ ّ ! َ ‫ ا ِن ا‬1ُْ ‫ ُء ا‬Fَ ْ َ‫ أ‬Arap Ülkelerinin İsimleri
‫ أَ ْ َ د م ا ﱠ‬Siyah
‫) ْ دَاء‬
‫ ﱠ‬,gِ‫ ا‬Oluşturmak
h
34
71
73
75
77
79
81
83
85
87
89
91
93
95
97
99
101
103
105
107
109
111
113
115
117
ُ ِ! i
َ َ%‫ْ َ ُ ج ا‬iL‫ا‬
َ ْiِ‫ا‬
‫( َد‬
=Gِ Z
َ َ%‫< ج ا‬0َ ْZَ%‫ا‬
aِْ ? َ ‫ُ ا َ ا‬-Qَ ‫إِط‬
َ‫ ن‬Qَ‫أ‬
َ Fَ,Qْ ِ‫ا‬
‫ َادًا‬Qْ ‫ إ‬- ّ ِ ُ? – ‫ ﱠ‬Qَ َ‫أ‬
َa1Qَ‫أ‬
ُ-‫ِ ﱠ‬.‫ط‬
َ َ ‫ ُد ا‬Qْ َ%‫ا‬
ُ
-ِ ‫ ﱠ‬%‫' ا‬17
َ ‫ ُح‬,ِ,kْ ِ‫ا‬
ِ
-ِ ِ ,‫ا ﱡ‬
‫أَ َم‬
Parmak
72
Avlamak
74
Kurban
76
Anne-Babaya İtaat
78
Yardım Etmek
80
Umre Yapmak
82
Hazırlamak
84
İlan Etmek
86
Milli Bayramlar
88
Türk Millet Meclisinin
Açılması
Tertiplemek, Düzenlemek, Kalmak
Yakınlaşmak, Yakın Ol‫ب‬
َ َ ,ْ ِ‫ ا‬mak
Kanaat Etmek, İkna Olَ َ.,ْ ِ‫ ا‬mak
<j
َ ْ ‫ أ‬En Uzak, Uç
‫أَ َ َم‬
ًd ْ َ‫ أ‬- I ُ >? – I َ ‫أ‬
ُ-َ 8ِ `َ ‫ُ ا‬- "‫ا‬
h
َ 0َ, ِ‫ا‬
h
َ j
َ ْ َ‫أ‬
90
96
98
102
Daktilo
104
Katılmak, kayıt olmak
106
108
110
112
114
116
118
120
121
Cilt Hastalıkları
122
Sinirsel Hastalıklar
124
İmkan Bulmak
126
Müstehap İşler
128
123
125
127
129
131
133
135
137
139
Emir, Yönetici
Sözünü Kestiğim İçin
َ /Fُ ِ ;
ٌ ِ ‫ آ‬A‫أ‬
^ ِ dَ َ -ِ َ ‫ط‬
Üzgünüm
ْ
+َ sَ,Aِ‫ ا‬Düzenli Olmak
<7َ Aْ ‫ أ‬Kurtarmak
َ>َmAْ ‫ أ‬Yapmak, İnşa Etmek
‫ َل‬Y َ Aْ ِ‫ ا‬İnzivaya Çekilmek
Vermek
Dini Bayramlar
Kapatmak
<mَ kْ ‫ أ‬İfşa Etmek, Yaymak
‫ َ َح‬,ْ ِ‫ ا‬Teklif Etmek, Önermek
119 ‫َ ت‬A 0
َ ِ, ْ L‫ نُ ج ا‬0َ ِ, ْ L‫ ا‬Sınav, imtihan
ُ-ّ? ِ 1ْ 7ِ ‫َ ْ اضُ ا‬%‫ا‬
ُ-ّ ِ j
َ َ ‫ اض ا‬%‫ا‬
َa` ْ َ‫أ‬
-‫ ﱠ‬0َ َ,)Fُ ‫ُ ُ ُر ا‬%‫ا‬
‫ُ َ َ اء‬%‫َ ِ ُ ج ا‬%‫ا‬
Hoşuma Gitti
94
Yemek yemek
-A %‫ ا‬Emanet, Güvenilirlik
Özür Dilemek
ٌ- َ ‫ إ‬- + /ُ? – ‫ أ َم‬İkamet etmek, oturmak
100
-‫ ﱠ‬Gِ )‫ ا ﱢ‬aِ َ َ%‫ ا‬Turistik Yerler
P
ِ ْ َ ْ ‫ أَ َم ا‬Evin önünde
‫ر‬9,
َ Qْ ِ‫ا‬
=ِ.َ 7َ Qَ‫أ‬
َ Qْ َ‫أ‬
<(
-‫ِ ﱠ‬.?‫ ُد ا ﱢ‬Qْ َ%‫ا‬
h
َ 1*ْ َ‫أ‬
92
İkram Etmek
Yapıştırmak
Konferans Vermek, Ders
ً‫ َ ة‬Z
َ 0َ ُ </ ‫ أ‬Anlatmak
‫َ ء‬/‫ﱢ‬1 ‫ إ َ< ا‬Görüşmek Üzere
Göndermek, Yayınlamak,
‫ْ َر‬iَ‫ أ‬İlan Etmek
‫ْ ُ م ا ﱠ‬iَ‫ أ‬Sarı
‫ ْ َ اء‬j
-‫ ﱠ‬0ِ ْZُ%‫ ا‬Kurban
ْ
Hafif Yiyecekler
-َ ِ :َ ‫ ا‬-Fَ ِ ‫ط‬%‫ا‬
130
132
134
136
138
140
-ِ ‫ ?ﱠ‬n ْ َ% ِ! ‫ أَ َ ﱠ‬Çoğunluğun Kararıyla
-‫ﱢ ﱠ‬1 ‫ أ‬Azınlık
a 7)ِ ُ%‫ ا‬Oksijen
‫ت ا ﱢ‬o"‫ا‬
ُ-‫( ﱢ ﱠ‬
ُ
Tıbbi Aletler
‫ ا ﱠ ﱢم‬Hِ cْ Z
َ ُ- ‫ آ‬Tansiyon Aleti
ُ‫ ب‬pِ, L‫ ا‬İltihap, Apse
ْ Kُ <َ/ْ ‫ أ‬Hutbe Sunmak
ً-َ (
‫َ ُم‬o"‫ج ا‬
‫ ت‬p ‫ُ ﱠ‬%‫ج ا‬
+ُ َ َ%‫ ْا‬Elem, Acı, Ağrı
‫ُ ﱡم‬%‫ ا‬Anne
- َ ‫ ﱠ‬/F ‫ ا‬a %‫ ا‬Kutsal Yerler
‫ أ م ا ) ﱡ َر ِة‬Yazı tahtasının önünde
Örnek Olmak, Boyun
In, ‫ ا‬Eğmek
‫ِ) ُء‬. ‫ ْ َ أَة ج ا‬L‫ ا‬Kadın
ُ-ّ Gِ ‫َ اضُ ا ﱡ و‬%‫ ا‬Psikolojik Hastalıklar
'
ِ ْ ‫ أ‬Dün
ًA F?ِ‫ إ‬- a ِ Wُ? – َa َ ‫ آ‬İman etmek
ُ- َ ِk ‫ﱠ‬. ‫ُ ُر ا‬%‫ ا‬Yararlı İşler
ْ Tek Başına Yaşaması
َ ِ ? ‫أن‬
ُ‫ْ َ ه‬G‫ َو‬r
َ ,Aِ‫ ا‬Beklemek
َs
<َ pَ,Aِ‫ا‬
5
َ :Aْ ِ‫ا‬
َ Aْ ِ‫ا‬
h1(
<َ/ ِ Fُ ‫ ُم ا‬cAْ ‫أ‬
Bitmek
Alçalmak
Ayrılmak, Çıkmak
Müzik Nağmeleri
35
141
143
145
147
149
151
153
155
157
159
161
163
165
167
169
171
173
‫;ُ ج‬Aْ َ%‫ا‬
Burun
‫َ ف‬A"‫ُ ف=ا‬Aُ%‫ا‬
+‫ ﱠ‬,‫ اِھ‬Önem Vermek
Hire’de oturanlar,
‫ ِة‬0ِ ‫ ا‬I‫ أھ‬hireliler
^
َ !ِ ًd‫ أ ْھ‬Hoş geldin, hoş bulduk
<i
َ ْ‫ أَو‬Tavsiye Etmek
-ٍ َ Kِ ‫ أَيﱡ‬Nasıl Yardımcı Olabilirim
4
ً ?َ‫ أ‬Aynı zamanda, …de,…da
Sağlam İman, Olgun
Iُ ِ ` ‫ نُ ا‬Fَ ?Lِ ‫ ا‬İman
-َ?‫ ا َ ِد‬Çöl
‫ ! ِر ٌد‬Soğuk
6َ ‫س‬
َ َ َ‫َأ‬o Iُ ‫ ا َ ِط‬Batlın Hiçbir Temeli Yok
6.ْ ِ َ-7َ ِ,َAَo I‫ ا ط‬Batılın Hiçbir Sonucu Yok
َ -َ_ ِ ‫ق‬d‫ط‬
ِvِ! 101 Pare Top Atışıyla
ِ
ٍ َk ْ ِ -ِ َ/1ْ ‫ط‬
َ-ٍ /1‫وط‬
'
ِ `ْ َ ِ! Aksine
ُ 0ُ ُ ‫ ج ا‬w
ُ ْ0َ ‫ ا‬Araştırma
‫ث‬
‫َ ْ َ ُد‬%‫ ا‬0 ‫ ا‬Karadeniz
‫ ْ َ ة‬0َ ُ ‫ ا‬Göl
142
144
146
148
150
152
154
156
158
160
162
164
166
168
170
172
174
175
Ortaya Çıkarmak, İcat
ُ َ ْ َ? – ‫!َ َ َع‬
Qً ْ ِ! - ‫ع‬
Etmek
176
177
‫ ا ُ ْ ُج ج ا ُ ُو ُج‬Burç, Kule, Hisar
178
179
ُ ? ِ َ ‫ ا‬Posta
‫ ﱠ ِد ا ﱠ‬Qَ ‫ ُر‬Yْ ِ! Gül Çekirdeği
'
ِ Fْ m
180
181
182
184
185
187
189
191
193
195
197
199
201
203
205
207
209
ُ-Qَ 4ِ ‫ ا‬Ticari Mal, Yük
ُ-‫ِ ﱠ‬Aّ ‫ ا (ﱠ‬Battaniye
‫ ج ا ( ن‬a( ‫ا‬
ً n َ! - w َ ? – w !
5َ ‫ا‬
5cُ ‫ا‬
‫ّ ل‬/َ ‫ا‬
‫ ات‬/ ‫ ة ج ا‬/ ‫ا‬
- 0A ‫ ة‬/ ‫ا‬
‫ ء‬/َ! - <َ/ ? – =َ ِ/!
‫؟‬+ُ ‫ ِط‬F‫ ا (ﱠ‬+`
ِ ِ!
‫د‬dِ ‫ ج ا‬1َ ‫ا‬
‫ﱠ ء‬. ‫ا‬
186
188
Karın
190
Göndermek
192
Bazı
194
Kin, Nefret, Tiksinti
196
Bakkal
198
İnek
200
İnek Zayıftır
202
Kalmak
204
Domates Kaça?
206
Belde, ülke
208
Bina Yapan, Duvar Ustası
210
(Allah) Yolunda Harca-
h
َ Aْ َ‫ أ‬mak
Hicaz’da oturanlar, hicaz‫ ِز‬70ِ ‫ ا‬Iُ ‫ أَ ْھ‬lılar
َ-`‫ ﱠ‬Iُ ‫ أھ‬Mekke’de oturanlar,
Mekkeliler
Iَ Fَ ‫أَ ْھ‬
ٍ‫أ ﱠو ُل ّ ة‬
ُ? = ْ‫أ? ر‬
َ F,ْ َ = ‫ ل‬1?‫أ‬
İhmal Etmek
İlk Kez
Mayıs
Eylül
ُ‫َ ْ! اب‬%‫ ا َ بُ ج ا‬Kapı
ُ‫ ن‬7َ Aْ ‫ا ِذ‬
4
ً ْ َ! - ُ5 ِ َ? – ‫ض‬
َ !
6 k َ‫ _ ة‬ko Iُ ‫ا ط‬
ُ ّ/0,َ?o I‫ا ط‬
h
Patlıcan
Yumurtlamak
Batılda Hiçbir Fayda Yok
Batıl Gerçekleşmez
Qً ُ ُ! - ُ ِ َ? – ‫ع‬
َ َ! Satmak
-َ ْ ‫ا‬
َ
ُ5َ !ْ %‫ْ ُ ا‬0َ ‫ا‬
67?‫إ‬
َ ُ 0!
ً-َ?‫ !ِ َا‬- ُ‫!َ َأَ – ?َ ْ َأ‬
Bamya
Akdeniz
Ege Denizi
Başlamak
‫ ل‬/8 ُ ‫ ا‬Portakal
Soğuk Keskindir, Dondu-
ٌ‫ ا َ ْ د ِرس‬rucudur
=‫ِ ﱡ‬A‫ و‬,`َ %‫ ا ? ا‬Elektronik Posta,
ً()ْ َ! - ُH)ُ َ? – َH)َ َ! Yaymak, Sermek, Açmak
-Fَ )ْ َ! Gülücük
َ َ ‫ ا‬Patates
ُ'‫( ِط‬
َ !ْ َ%‫ ج ا‬Iُ (
َ َ ‫ ا‬Şampiyon, Kahraman,
‫( ُل‬
Önder
x (ِ ‫ ا‬Yavaş
h
َ _ ‫' د‬F
ِ َK َ! Beş dakika sonra
َ ‫ ا‬Uzak
‫ر‬9Q c! Özürsüz
'ِA‫ ُو‬/ْ َ ‫ ا‬Maydanoz
-. F ‫ ة‬/ ‫ ا‬İnek Şişmandır
‫ َوى‬d/َ ‫ ا‬Baklava
‫ور‬
‫ﱢ‬I`! Bütün Memnuniyetimle
ٍ
-ّ .D%‫د ا‬d ‫ ا‬Yabancı Ülkeler
I 1 zَ1 Fَ ! Az Bir Tutar Karşılığında
‫ ت‬.َ ‫ ج ا‬P.ِ ‫ ا‬Kız
36
211
213
215
217
219
221
223
225
227
229
231
233
235
237
239
241
243
245
247
249
251
253
255
257
259
261
263
265
267
269
271
273
275
277
279
281
283
285
‫ ِدق‬.َ ‫ ق ج ا‬.ُ ‫ا‬
-‫ا ُ ظ‬
aْ َ ْ َ/ ‫ ا‬a َ!
Kّ >8
‫ وج‬: ‫ ة ا‬g>8
j
ِ ‫ ا‬P08
‫ ﱠ ث‬0َ8
ِ ‫ا‬9‫ﱠ‬, ‫ ِ ة ج ا‬9, ‫ا‬
ُ‫ ن‬FُD ‫ﱠ‬, ‫ا‬
}َ ‫ ﱠ‬Yَ8
<َ1Qَ ‫ َل‬j
ُ 0ُ ‫ َِ( ُ ا‬,)ْ َ8
ُ1 ْ َ
‫ِ ٍة‬n َ ‫ت‬
ٍ
‫ق‬
َ ‫َ َ) ﱠ‬8
Fَk ُA = =A n ‫ ا‬a? m8
َ‫ ھ‬8َ
Fındık
212
Boza
214
İki parantez arası
216
Gecikmek
218
Çıkış Vizesi
220
Sıfırın Altında
222
Konuşmak
224
Bilet
226
Tercüman
228
(Kızak) Kaymak
230
Birçok Bilgiyi Elde Etme
İmkânın Var
232
Alışveriş Yapmak
234
Kasım
236
Sözleşmek, Anlaşmak
238
ً ْ َ8 - E َ ,َ? – E ِ 8َ Yorulmak
‫ارس‬
ِ F ‫ ا‬I‫ُ َ (ﱠ‬8 Okullar Tatil Edilir
‫ ت‬F 1 , ‫ ج ا‬+ 1 , ‫ ا‬Duyuru, Yönerge
ْI‫ﱠ‬4َ 8َ Buyurun
?‫ ِر‬/, ‫ ِ ? ج ا‬/, ‫ ا‬Rapor
‫َ َ` ﱠن‬8 Oluşmak
^?ِ َ 1َ ِ, ‫ ا‬Teleferik
Yetişmiş Kız Öğrenci,
ّ ‫ة ا‬9 F1, ‫ا‬
-!9pF
Terbiyeli Kız Öğrenci
‫ اء‬p ‫َ ﱡ ث ا‬18 Hava Kirliliği
‫ ت‬.?ِ F, ‫ ج ا‬a? ِ F‫ﱠ‬, ‫ ا‬Alıştırma
'F, ‫ ا‬İstemek, Aramak
i
َ .َ8 Yardımlaşmak
-َ~ِ pْ ‫ﱠ‬, ‫ا‬
>‫ﱠ‬Z َ8
a ‫ﱢ‬, ‫ا‬
َ :ُ ‫ َوا‬-ِ F‫َ_ِ ﱠ‬%‫ ا‬-? A C
‫( ِء‬
-k /n ‫ا‬
-Dّd‫ﱠ‬n ‫ا‬
‫ اب‬Cَ%‫ﱢ ب=ا‬n ‫ﱠ ب ج ا‬n ‫ا‬
‫ ان‬7ِ ‫ ر ج ا‬7 ‫ا‬
EِA D
‫ ء‬.َ 7ُ ‫ ن ج ا‬7َ ‫ا‬
-p 7 ‫ = ا‬a 7َ ‫ا‬
‫ ْ ران‬7ُ ‫ ار ج ا‬7ِ ‫ا‬
240
242
244
246
248
250
252
‫ ص‬i
‫ ن‬.ُ!
5َ ‫ا‬
‫ ر‬7‫ ﱠ‬,‫ ج ا ﱡ‬Dِ , ‫ا‬
-?‫ ر‬pF7 ‫> ' ا‬8
...‫ ه‬7ِ8
‫ة‬4
َ .ْ Fِ ‫ ا‬P08
;‫ﱠ‬1:8
‫يﱡ‬Yِ ْ ‫ َ ابُ ا ﱠ‬,‫ا ﱡ‬
ً ْ َ8 - ‫ك‬
ُ ُ ,ْ َ? – َ‫َ َ ك‬8
‫ ﱠو َج‬Yَ8
Sıkıştırılmış Bina
Yumurta
Tüccar
Cumhuriyetin Kuruluşu
…İn Karşısında
Masanın Altında
Geri Kalmak
Sembolik Toprak
Terk Etmek
Evlenmek
+َ ‫ﱠ‬1)َ َ8 Teslim Almak
!َ , ُ‫وّل = أ‬%‫ ا‬a? m8 Ekim
‫َ( ﱠر‬8 Gelişmek
‫َ َون‬8 Yardımlaşmak
‫ ر‬,
Anayasanın Değiştirilme-
‫ ا‬I? 8 si
+‫ﱠ‬1 َ َ8 Öğrenmek
‫ ح‬, ‫ ا‬Elma
? /, ‫ ا‬Takdir, Onay
+‫ﱠ‬1`َ8 Konuşmak
‫ ز‬1ْ ‫ﱢ‬, ‫ ا‬Televizyon
9 ِ d‫ﱠ‬, ‫ ج ا‬9 Fِ 1‫ﱢ‬, ‫ ا‬Öğrenci
254
-! ْ ,‫ ﱡ ث ا ﱡ‬18 Toprak Kirliliği
256
Fْ ‫ﱠ‬, ‫ ا‬Hurma
- ‫ ﱠ‬Q ‫ ت‬.?ِ Fَ8 Genel alıştırmalar
ُ ْ ُ? =‫ ز‬F‫ ﱡ‬8 Temmuz
258
260
262
Hazırlık
264
Abdest Almak
266
İncir
268
İmam hatip lisesi
270
Kültür
272
Buzdolabı
274
Elbise
276
Komşu
278
Yanında, Kenarında
280
Korkak
282
Alın
284
Duvar
286
Almak, Yemek, Kullan-
‫ َول‬.َ8 mak
‫ ت‬,‫ ا ﱡ‬Dut
;‫ ﱠ‬8 Durmak
-‫َ ِ ?ﱠ‬A ‫ﱠ‬n ‫ ا‬Lise
ّ? َ n‫ ا ﱡ‬Avize
‫ ل‬/C%‫ ج ا‬I/n ‫ ا‬Ağırlık
‫ ن‬FC%‫ ج ا‬aFَ ‫ﱠ‬n ‫ ا‬Fiyat, Eder
‫ م‬n‫ ا ﱡ‬Sarımsak
‫ ت‬7 ‫ ج ا‬- ِ 7َ ‫ ا‬Üniversite
Y_‫ ا‬7 ‫ة ج ا‬Y_ 7 ‫ ا‬Ödül
a 7ُ ‫ ا‬Peynir
‫ اد‬D%‫ ﱡ ج ا‬7 ‫ ا‬Dede
‫ ﱠات‬7 ‫ ﱠ ة ج ا‬7 ‫ ا‬Nine
37
287
289
291
293
295
297
299
301
303
305
307
309
311
313
315
317
319
321
323
325
327
329
331
333
335
337
339
341
343
345
347
349
351
353
355
357
‫ ُ ُد‬7ُ ‫ ? ج ا‬7َ ‫ا‬
ُ‫ ْ ي‬7َ ‫ا‬
‫ق‬
ِ m‫ ? ةا‬D
‫َ ر‬Y7َ ‫ا‬
‫) م‬D%‫ ج ا‬+)7 ‫ا‬
<1Q%‫ ا‬a 7 ‫ا‬
....aQ ‫ء‬dDِ
288
Koşu
290
Şark gazetesi
292
Havuç
‫? ة‬Y7 ‫ا‬
296
I %‫ ا‬a 7 ‫ا‬
298 ‫ ن‬7 ‫ ن =ا‬D%‫ ج ا‬a 7
ُ ‫ا‬
300
ً 1ْ Dَ - Eِ17? – Eَ1D
Cisim, Beden
Üst Göz Kapağı
Ayrılma, Tahliye
Rızık Kazanmak, Elde
‫زق‬
ِ ِ ‫ُ ا‬E1Dَ Etmek
‫ د‬F7َ ‫ ا‬Katı, cansız, donuk
‫ دى‬FD==A n ‫ دى ا‬FD
‫ ة‬K"‫ا‬
-ّ F7 ‫ا‬
- 1) ‫ ا‬IF7 ‫ا‬
IFَ 7ُ ‫ ج ا‬-1Fُ7 ‫ا‬
I F7َ ‫ا‬
ّ ِ .ْ 7ُ ‫ا‬
‫ د‬.7ُ ‫ي ج ا‬
‫ ت‬p7ِ ‫ ج ا‬-p7ِ ‫ا‬
‫ ﱡ‬7َ ‫ا‬
) ‫ از ا‬D
‫ ج‬7‫ ﱠ‬0ُ ‫ جﱡ ج ا‬0 ‫ا‬
‫ رﱞ‬G
< F ‫ رس ا‬G
302
304
Olumsuz Cümleler
310
Cümle
312
Güzel
314
Asker
316
Yön
318
Hava
320
Pasaport
322
Hacı
324
Sıcak
326
Kaleci
328
- ! DL‫ ا‬IF7 ‫ا‬
- .F ‫ ا‬IF7 ‫ا‬
a‫ ء ا ط‬D‫ أر‬FD
‫ ح ا ﱠ‬.Dَ
-k 0j
‫ب‬
G ‫ ز‬pDِ
ٍ
YّpDَ
-َ! ِ Dَ%‫ اب ج ا‬7َ ‫ا‬
‫ ُ ش‬7ُ ‫ ج ا‬rْ 7َ ‫ا‬
ED‫ ا‬0 ‫ ج ا‬ED 0 ‫ا‬
‫ رس‬0 ‫ا‬
‫ت‬dk 0 ‫ ج ا‬-1k 0 ‫ا‬
330
7 ‫ة ا‬di P ‫ ن و‬G
332
- ( ‫ ا‬EGُ
334
ً‫ ط‬Gُ - Hِ 0? – Hِ G
336
Göz Bebeği
338
Demir
340
Ayakkabı
342
‫ ام‬0 ‫ ا‬Haram
Göz Kapağı
Sebep Olmak, Kazanmak
FD - F7? – FD Toplamak
308
İp, Şerit
Alt Göz Kapağı
< ‫و‬%‫ دَى ا‬FُD Cemadiyelula
Dernek, Kulüp
-.`‫ ُ َ) ﱢ‬-‫ ﱠ‬G Ağrıkesici Hap
Ada
ً ُ1Dُ - 'ِ17? – 'َ1D Oturmak
306
‫ ( ن‬0ِ ‫ ج ا‬Hِ_ 0 ‫ ا‬Duvar
ًAYُG - ‫ن‬Yَ 0? – ‫ن‬YG
ِ
‫) ء‬0ِ ‫ا‬
‫ َ) ًا‬G - )ُ 0? – )َ Gَ
hُ1:ُ ‫ ا‬a)ُG
•j
َ 0ِ ‫ ج ا‬-‫ﱠ‬j0ِ ‫ا‬
-Iُj0?– <1Q IjG
dً j
َ G
ًs Gِ - eَ 0? – eِ G
294
Cemadiyessani
‫ ﱠ` م‬0ُ ‫ ج ا‬+ِ 0 ‫ ا‬Hakim, Hüküm Veren
‫ ل‬0ِ ‫ ج ا‬I 0َ ‫ا‬
‫ ت‬0 ‫ ج ا‬- َ 0َ ‫ا‬
? 0‫ا‬
-?9ِ ْGَ%‫اء ج ا‬90ِ ‫ا‬
‫ْ اس‬Dَ%‫ َ س ج ا‬7َ ‫ ا‬Zil, çan
_‫ ا‬7 ‫ ? ة ج ا‬7 ‫ ا‬Gazete
‫ار‬Y‫ ﱠ‬7 ‫ ا‬Kasap
Yeni
Olumlu Cümleler
Olumsuz Cümleler
Ülkenin Her Tarafı
Gazetecilik Yönü
Bilgisayar
Hazırlamak
Cevap
Ordu
Kaş
Bekçi
Otobüs
Sabah Namazı Vakti Geldi
Tabiat Sevgisi
Boşa Çıkmak, Başarısızlığa Uğramak
Rezervasyon
Y ْ70َ ‫ا‬
w? ِ 0َ ‫ ا‬Hadis, modern, çağdaş
h_‫ ا‬0َ ‫ ج ا‬-/? ِ 0َ ‫ ا‬Bahçe
‫ ارة‬0 ‫ ا‬Isı, Hararet, Ateş, Sıcaklık
Kurtuluş Savaşı, Özgürlük
Üzülmek, Yas Tutmak
346
Çorba
348
Kıskanmak
350
Güzel Ahlak
352
Ders saati
354
- d/, L‫ ب ا‬0 ‫ ا‬Savaşı
ُ .ُ? = ‫? ان‬YG Haziran
‫) ب‬0ِ ‫ ا‬Hesap
ُa)َ 0َ ‫ ا‬Güzel, iyi
aj0 ‫ ن ج ا‬j0 ‫ ا‬At, Kısrak
‫ دا‬jG - j
ُ 0? – jG Devşirmek, Biçmek
Elde Etmek
356
‫ رًا‬4
ُ Gُ 4
ُ 0َ?
Korumak
358
344
4
َ Gَ Gelmek
ًs Gِ - eَ ْ0َ? – eِ Gَ Ezberlemek, korumak
38
359
361
363
365
367
369
371
373
375
377
379
381
383
385
387
389
391
393
395
397
399
401
403
405
407
409
411
413
415
417
419
421
423
425
427
429
431
433
‫ت‬d 0 ‫ ج ا‬I 0 ‫ا‬
‫ د‬G%‫ ج ا‬0 ‫ا‬
^ h0 ‫ا‬
‫ ل‬/ُ? h0 ‫ا‬
aَ/0ُ ‫ ج ا‬-َ./ْ 0ُ ‫ا‬
‫ّق‬d0َ ‫ا‬
ً 1ْ Gَ - Eُ10? – Eَ1Gَ
‫ م‬/1ُ0 ‫ا‬
‫ َ ? ت‬1ْ 0َ ‫ا‬
‫َ ء‬10ُ ‫ ; ج ا‬10َ ‫ا‬
‫ َم‬F0 ‫ا‬
‫ ا‬FG - Fَ 0? – Fِ G
- K <Fً Gُ
Toplantı, Tören
360
Torun
362
Haklısın
364
Hak Söylenir
366
Enjektör, Şırınga
368
Berber
370
(Hayvanı) Sağmak
372
Boğaz, Gırtlak
374
Tatlı
376
Müttefik
378
Güvercin
380
Övmek, Hamdetmek
382
Hafif Ateş
384
‫ ار‬0ِ ‫ ا‬Diyalog
+‫ﱢ‬1 Fُ ‫ ل ا‬Gَ
‫ ةا‬0‫ا‬
‫ ﱠام‬:ُ ‫ ِدم ج ا‬: ‫ا‬
‫ت‬o : ‫ ج ا‬- : ‫ا‬
‫ ﱠ ز‬:َ ‫ا‬
‫ ز‬K%‫ ج ا‬Y :ُ ‫ا‬
Dً ‫ ُو‬Kُ - ‫ ُج‬:َ? – ‫َ َ ج‬K
-?9ِ ْG%‫ ا‬-َA‫ا‬YKِ
‫•ﱞ‬Kَ = ‫َ 'ﱞ‬K
Öğretmenin etrafında
388
Günlük Hayat
390
Hizmetli, hademe, işçi
392
Teyze
394
Fırıncı
396
Ekmek
398
Çıkmak
400
Ayakkabı Dolabı
402
Marul
Huşu duymak, konsantre
Qً mُ Kُ - mَ :? – mَ َK olmak
‫ م‬j:ِ ‫ ا‬Düşmanlık, Tartışma
‫ ﱡ‬:‫ا‬
‫( ط‬:ُ ‫ ج ا‬H
‫( ر‬K%‫َ( ج ا‬: ‫ا‬
1َْ K - 1َ :? – 1K
I 1: ‫ا‬
‫ ر‬:ِ ‫ا‬
386
404
406
408
Hat, Çizgi
410
Tehlike
412
(Elbise) Çıkardı
414
Dost
416
Salatalık
Onlarla Onun Arasında
6. !‫ و‬+p. ! ‫ دَا َر‬Döndü
‫ ت‬D D ‫ ج ج ا‬D ‫ ا‬Tavuk, Piliç
aK‫ َد ﱠ‬Sigara İçmek
- ‫ ا ﱢرا‬Eğitim-öğretim
‫ ا ﱠرس ج ا ﱡ ُروس‬Ders
‫ ﱠول‬%‫ ا رس ا‬Birinci ders
‫ ء‬Q‫ د‬-ً‫ ة‬Q‫ د‬Q ? Q‫ د‬Çağırmak, Davet Etmek
ّ‫د‬-‫ق‬
ّ ?–‫ق‬
ّ ‫( د‬Kapı) Çalmak
418
420
422
424
426
428
430
432
434
=ّ Dِ ‫َ ﱡ‬:, ‫ ا‬I 0 ‫ا‬
^ 1Q h0 ‫ا‬
^ h0 ‫ا‬
‫ ل‬/0 ‫ ج ا‬I/0َ ‫ا‬
E_ /0َ ‫ ج ا‬- ِ/0 ‫ا‬
‫ل‬d0 ‫ا‬
h10َ ‫ا‬
‫ ى‬10َ ‫ا‬
E 10 ‫ا‬
+ُ 0َ ‫ا‬
‫ م‬F‫ ﱠ‬0َ ‫ا‬
dً Fْ Gَ - IFِ 0? – IFG
-َ Fْ 0ِ ‫ا‬
Mezuniyet Töreni
Haklısın
Haklısın
Tarla
Çanta, valiz
Helal
Boğaz
Helva, Tatlı
Süt
Kayınpeder
Hamam, banyo
Taşımak
Perhiz, Korunan Şey
Çevirmek, tercüme et‫ ﱠل‬Gَ mek
-ّ ِ ‫ َر‬Fَ ‫ ة ا‬0 ‫ ا‬Okul hayatı
‫ ّ ت‬0 ‫ ج ا‬-ّ 0 ‫ا‬
‫ ال‬Kْ َ%‫ ل ج ا‬: ‫ا‬
E_ : ‫ا‬
‫ ر‬K%‫ ج ا‬:َ ‫ا‬
‫َ ﱡ‬: ‫ا‬
H_‫ ا‬: ‫ ج ا‬-(? : ‫ا‬
‫ ب‬n ‫ ا‬-A‫ا‬YKِ
‫ ب‬mK%‫ ج ا‬Em: ‫ا‬
Yılan
Dayı
Kaybeden, Başarısız
Haber
Yanak
Harita
Elbise Dolabı
Tahta, Kereste
‫ ة‬F0 ‫ ل ا‬j:ِ ‫ ا‬Övülen Özellikler
‫ْ اوات‬4 َ: ‫ا‬
>(: ‫ا‬
ِE1/ ‫ ن ا‬/ K
‫َ ء‬1:ُ ‫ ج ا‬- 1: ‫ا‬
‫ ر‬F:ُ ‫ ج ا‬F: ‫ا‬
-A : ‫ا‬
Yeşillik, Sebze-Meyve
Hata, Yanlış
Kalp Çarpıntısı, Nabız
Halife
Şarap, Alkollü İçki
İhanet
'ْ! ‫ ا ﱢ‬Pekmez
ًo Kُ‫ د‬- IKُ َ? – IK‫ د‬Girmek
‫ ت‬D‫ ج ا رﱠا‬-D‫ ا ﱠ ﱠرا‬Bisiklet
ً- A C ً-D‫ در‬İkinci Dereceden
Ders görmek, eğitim
ً ‫ ُدرُو‬- ‫ َد َرس – ?َ ْ رُس‬almak
8 ‫ ر ج ا ﱠ‬, ‫ ا ﱡ‬Anayasa, Tüzük, Düstur
ً kَ‫ د‬- َk ? – k‫ د‬Ödemek, Uzaklaştırmak
^14k a ً-/ ‫ د‬Bir Dakika Lütfen
39
Delalet Etmek, İşaret
440
443
- oَ‫ د‬- ‫ َد ﱠل – ?َ لﱡ‬Etmek
‫ ا وﱠار‬Kavşak
‫ ه‬Fِ ‫ دَوْ َرة ا‬Tuvalet, Lavabo
‫د? ك‬%‫ ا ?^ ج ا‬Horoz
0ْ!‫ َذ‬- ‚َ!9? – ‚!‫ ذ‬Kesmek, Boğazlamak
445
‫ذ ن‬%‫ ج ا‬a 9َ ‫ ا‬Çene
446
435
437
436
-?‫دو‬%‫ ا واء ج ا‬İlaç
450
451
ً! ‫ َذھ‬- Eَ‫ھ‬9? – Eَ‫ َذھ‬Gitmek
‫َ ِة‬/ ‫ ُذو ا‬Zilkade
-(!‫ ا ﱠا‬Bağ, Rabıta
452
‫ ة‬G‫ وا‬- ! :ِ,A‫دَورة ا‬
‫د? ن‬%‫ ج ا‬a? ِ ‫ا‬
ُ ‫ذ ُر‬%‫راع ج ا‬9‫ا ﱢ‬
‫ع‬
Q‫ رك و‬8 8‫ِذ َ ى آ‬
-Z ? ِ ‫ ب وا‬m ‫ا‬
-‫ﱠ‬70ِ ‫ُذو ا‬
‫) ٌد‬0 +1Q
ٍ ‫ذو‬
ْ
‫ُ م‬/1ُ0 ‫ ا‬-G‫را‬
453
‫ ا أس ج ا ؤوس‬Baş, Kafa
454
I َ ‫را‬
455 ‫ ة‬Q‫ ُ ا‬-=Q‫< – ? ُ ا‬Q‫ را‬Gözetmek
456
ً?ْ‫ َرأ‬- ‫رأى – ?َ َ ى‬
P ‫ ا‬-‫ ر!ﱠ‬Ev Hanımı
458
0ْ!‫ ِر‬- ‚َ! ? – ‚ِ!‫ر‬
Bağlamak, İlişkili Olmak
460
Rebiulevvel
462
Sıralamak, Düzenlemek
464
Recep
466
ayak
468
Yaralı Bir Adam
470
Merhametli
472
F‫ُر!ﱠ‬
=A n ‫ر! ا‬
‫ ء‬D‫َر‬%‫ ء ج ا‬D‫ا ﱠ‬
Qً Dُ ‫ ُر‬- Dِ َ? – Dَ ‫ر‬
‫ ل‬Dِ ‫ ج ا‬ID‫ا ﱠ‬
‫ت‬dG ‫ ج ا‬-1G ‫ا‬
•K‫َر ﱠ‬
439
441
447
449
457
459
461
463
465
467
469
471
(!‫ ر‬- Hُ! ? – Hَ!‫ر‬
‫وّل‬%‫َر! ا‬
Eّ8‫ر‬
ED‫ر‬
َ
IُD ْ‫ر‬%‫ ج ا‬I ْD ‫ا ﱢ‬
‫ ب‬j ُ IُD‫ر‬
+G ‫ا‬
473
• K ‫ ا‬Ucuz
475
‫ ِرز‬- ‫ رزق – ? ُزق‬Vermek
F ‫ ر‬- +ُ ? – + َ ‫ ر‬Resim Yapmak
477
479
Rızıklandırmak, Rızık
ً- *ْ ‫ َر‬- E* َ? – E
َ *ِ ‫ ر‬İstemek, Rağbet Etmek
442
444
448
474
476
478
480
481
ّ ‫ ا‬Raf, Terek
‫ ف‬k ‫ﱠف ج ا ﱡ‬
482
483
‫ ج ا ِ ب‬-
484
485
‫ر م‬%‫ ج ا‬+ ‫ا‬
! ُ ‫ ُر‬- E َ َ? – Eِ ‫ر‬
ًّA‫ َر‬- ‫رن – ?َ ﱡن‬
‫ﱠ‬
ِ
‫ ت‬Z ? ‫ ج ا‬-Z ? ِ ‫ا‬
‫ا ِ ?‚ ج ا ِ ? ح‬
‫ر_ ' ا زراء‬
ّ َ‫ ز‬- ‫ال‬Yَ? – ‫زال‬
o‫وا‬
487
489
491
493
495
497
499
501
503
‫ ا‬Boyun, Köle
Rakam, Numara
486
Binmek
488
(Zil) çalmak
490
Spor
492
Rüzgar
494
Başbakan
496
Yok Olmak, Zail Olmak
498
‫ ج‬DY‫ ا ﱡ‬Cam
500
ِ ( ‫ ز ة ا‬Fıtır Sadakası, Fıtır Zekatı 502
‫ء‬d َ Y‫ ج ا ﱡ‬I Y‫ ا ﱠ‬Arkadaş
504
Bir Seçim Dönemi
Din
Kol
Atatürk’ü Anma, Gençlik
Ve Spor Bayramı
Zilhicce
İlim Sahibi Kıskanılır
Lokum
Çetleşmek,Mesajlaşmak,
Mektuplaşmak
Görmek
Kazanmak, Elde Etmek,
Kar Etmek
Belki
Rebiussani
Taraf, Bölge, Çevre, Civar
Geri dönmek
Adam
Yolculuk
Ruhsat Vermek
Selam Almak, Cevap
‫ ر ّدا‬- <1Q‫< – ? ّد‬1Q ‫ ر ّد‬Vermek
I_ ‫ ج ا ﱠ‬-
‫ ا ﱢ‬Mektup, risale
Razı Olmak
‫ ء‬Z‫ ِر‬- <َ Z ? - =Z‫ر‬
َ
İstememek, Kaçınmak,
.... aَْ Q E*ِ ‫ ر‬Uzak Durmak
k‫ ر‬- k ? – k‫ ر‬Yükseltti, Kaldırdı
Uyumak, Yatmak, Sakin‫ ر دا‬- ُ ? – ‫ ر‬leşmek
Hَ1* + ‫ ا‬Yanlış Numara
E َ ُ ‫ ج ا‬- ُ ‫ ا‬Diz
‫ ا ﱢ ? ح‬Rüzgâr
‫ ن‬Z ? ‫= ج ا‬Z
? ‫ ا ﱢ‬Sporcu
‫ﱡ‬
‫ر? ف‬%‫ ا ﱢ ?; ج ا‬Köy, Kır
‫ ِز? رة‬- ‫ور‬Yُ َ? – ‫ زا َر‬Ziyaret etmek
ُE ِ!Y‫ ا ﱠ‬Kuru Üzüm
Ekin Ekmek, Toprağı
-Q‫ زرا‬- ‫رع‬Y?
َ – ‫ زرع‬İşlemek
‫ م‬Yُ ‫ ا‬Nezle, Grip
‫ھ ج‬Y ‫ا‬
Çiçek
‫ھ ر‬Y ‫زھ ر=ا‬%‫ا‬
40
505
507
509
511
513
515
517
519
521
523
525
527
529
531
‫زواج‬%‫وج ج ا‬Y‫ ا ﱠ‬Eş, Karı-Koca
E 1F ‫ ا‬-G Oyun Sahasının Alanı
َ Qَ
‫ ن‬/ )ِ ‫ا ) ق ج ا‬
‫ا ) _‚ ج ا ﱡ) ﱠ ح‬
E‫ﱠ‬
/ْ َ - hِ )َ? – hَ َ
‫ ر‬,‫ا )ﱢ‬
‫ دات‬7ّ ) ‫ دَة ج ا‬7‫ا ) ﱠ‬
‫ا ﱠ‬
‫) ? ج ا ﱡ) ُر‬
‫ا ) دة‬
ً - < َ )? – < َ
‫ا ﱠ‬
)
ُ
‫ ط‬/ - H/)? – H/
533
‫ ُ` ت‬- P`ُ )? – P`
535
‫ت‬dFَ pْ Fُ ‫ ا‬-‫ﱠ‬1 َ
... <1Q +‫ﱠ‬1 َ
537
539
541
543
545
547
549
551
553
555
557
559
561
563
565
567
569
571
573
575
577
‫ا‬
Kolun Elden Dirseğe Ka-
Q‫ ج ا ) ا‬Qِ ) ‫ ا‬dar Olan Kısmı
ًo‫ا‬Wُ - ‫ َ >َل – ?)ْ>َل‬Sormak, istemek
510
Bacak, Uyluk
512
Turist, Seyahat Eden
514
Sebep Olmak
516
Geçmek
518
Perde
520
Kilim, Halı
522
Yatak, Döşek, Karyola
524
Saadet, Mutluluk
526
Gayret Etmek, Koşmak
528
Yolculuk
530
Düşmek
532
َ Mutlu
aُ )
ُ ‫ ج ا‬-. ) ‫ ا‬Gemi
‫ ا ﱠ‬Tavan, Çatı
‫ ف‬/‫; ج ا )ﱡ‬/ْ )
Susmak
534
ً.`َ - a`ُ )َ? – aَ`
Çöp Sepeti
536
Yol
Gizlemek
Isıtıcı, Şofben
Hızlı
Fiyat, Eder
(Bir yerde) yaşamak,oturmak
-(1) ‫ ا‬Salata
-Q Fّ ) ‫ ا‬kop
‫ ك‬F %‫^ ج ا‬F) ‫ ا‬Balık
‫ ات‬.) ‫ ج ا‬-.) ‫ ا‬Yıl, Sene
-1~ِ َ%‫ال ج ا‬W‫ ا )ﱡ‬Soru
‫ اق‬%‫ ا ) ق ج ا‬Çarşı, Pazar
‫ ف‬L‫ ّ رة ا‬Ambulans
‫ ا ﱠ‬Kötülük, Günah
-~‫) ﱢ‬
‫ ِرع ج ا ﱠ‬m ‫ ا‬Cadde
‫ ارع‬m
‫ ا ﱠ‬Şair
‫ َ اء‬m‫ ج ا ﱡ‬Qِ m
‫ ي‬m ‫ ا‬Çay
-ّ ْ‫ ا َو‬-` m ‫ ا‬İnternet
‫ ُ ِرق‬7m ‫ ا‬Ağaç Yapraklıdır
542
546
Sur, Duvar
548
Araba
550
Beyefendi / Hanımefendi
552
Genç, Delikanlı
554
Sahil, Deniz Kenarı
556
İzlemek
558
Şubat
560
ً! ْ gُ - ‫ َ ب‬mَ? – ‫ ِ ب‬g İçmek
(Suda) Yüzmek
540
Kolay
‫ ار‬gَ%‫ ﱡ ج ا‬m ‫ ا‬Şer, Kötülük
Şoför
‫ ات‬F) ‫ ء ج ا‬F) ‫ ا‬Gök
544
‫ ر‬7g%‫ ة ج ا‬7m ‫ ا‬Ağaç
‫ ن‬/_ ) ‫ ج ا‬h_ ) ‫ا‬
-G ِ - ‚َ )? – ‚
Iُ )‫ ج ا ﱡ‬I ) ‫ا‬
ْ
‫ ًا‬, َ - ُ,)? – ,
‫ا ﱠ‬
-A :‫) ﱠ‬
‫ا ﱠ‬
?ِ )
‫ ر‬%‫ا ﱢ) ج ا‬
538
Diş
‫ ء‬,m ‫ ا‬Kış
‫ ور‬F ‫ط= ا‬
g
‫ﱡ‬
‫ ِ !َ ء‬pْ `َ ‫ ا‬- َ ِ g
‫ ر‬g%‫ ج ا‬mّ ‫ا‬
‫ ات‬m ‫ ج ا‬- m ‫ا‬
‫ ج ا ﱠ‬-‫ﱠ‬/m
‫ا ﱠ‬
‫ ق‬/m
508
‫ ن‬,?Y‫ ا ﱠ‬Zeytin
- )? – ‫ ر‬Yürümek
Yardım etmek
Selam Vermek
Gök Saftır, Berraktır,
- k i ‫ ء‬F) ‫ ا‬Bulutsuzdur
ً Fْ َ - Fَ )? – Fِ İşitmek
‫ ن‬. َ%‫ﱡ ج ا‬a)‫ا ﱢ‬
Ip‫ا )ﱠ‬
‫ ار‬%‫ا ُ) ر ج ا‬
‫ا ﱠ‬
‫) ﱠ رة ج ا ) ﱠ رات‬
‫ا ) ة‬/ ‫ا ) ﱢ‬
‫ ﱠ ن=ا ﱠ‬m‫ بﱡ ج ا ﱡ‬m
‫ا ﱠ‬
‫ ب‬m
x‫ اط‬m ‫ ج ا‬x‫ ط‬m ‫ا‬
‫ َھ‬g
ِ?‫َ ا‬k =‫ ط‬gُ
506
562
564
566
568
Trafik Polisi
570
Elektrik şirketi
572
Saç
574
Dudak
576
Apartman Dairesi
578
Ahize, Kulaklık, Stetos-
Cesaretlendirmek, Des-
7ّ g teklemek
‫ ا ﱠ‬Şurup
‫ اب‬m
Açıklamak, şerh etmek,
Gً ْ gَ - ‫ َ ح‬mَ? – ‫ َ ح‬g yarmak
8 ‫ ق‬g Türkiye’nin Doğusu
‫ ن‬g Şaban
‫ را‬gُ - ُ m? – َ gَ Hissetmek
‫ ا ﱠ‬Kötülük, Mutuzluk
‫ وة‬/m
‫ ْ` ًا‬gُ Teşekkür ederim
41
6َ8َo `gُ
- ‫' ط‬Fm ‫ا‬
َ‫ ن‬4 ‫ ر‬pgَ
‫ ﱠال‬g
‫ا ﱠ‬
- m
‫ا ﱠ‬
‫ ِدق‬j
‚َ k i
– ‫ م‬j? -‫ م‬i
َ
ِ =ً i
ً i
Gً i
579
581
583
585
587
589
591
593
595
597
599
601
603
605
607
609
611
613
615
617
619
621
623
625
627
629
631
633
635
637
639
641
643
645
647
649
651
‫ن‬
Çikolata
580
Güneş Parlaktır
582
Ramazan Ayı
584
Şevval
586
Çatal, Diken, Kılçık
588
Doğru, Sadık
590
Tokalaşmak
592
Oruç Tutmak, Kendini Bir
Şeyden Tutmak
594
Sabahleyin
Gazetecilik Zor Bir Mes-ّ g -.p -k 0j
ِ ‫ ا‬lektir
‫ ا ﱠ‬Gazeteci
0j ‫ ِ ّ= ج ا‬0َ j
;0ُ ‫ﱡ‬j ‫ ج ا‬- 0j ‫ا‬
‫ا ﱠ‬
-‫ا‬j
‫ اغ‬i%‫ ْ غ ج ا‬j
َ ‫ا‬
‫ﱢ اط‬j ‫ا‬
‫ا ﱠ‬
E j
-! ‫ﱡ‬j ‫ا‬
600
602
Sadakat, Arkadaşlık
604
Şakak
606
Yol
608
Zor
610
Zorluk
612
ٌ َi
َ Safer
a? ‫ د ا‬FQِ ‫ة‬dj ‫ ا‬Namaz Dinin Direğidir
? ‫ وق ا‬.i
ُ Posta Kutusu
614
616
Şehit
Şavt, Dönüş
Arkadaş, Dost
Olmak
Havaalanı Salonu
‫ْ ن‬j
‫ ا ﱠ‬Çocuk
‫ ِ ﱡ= ج ا ﱢ‬j
-0j ‫ ا‬Sağlık, Sıhhat
‚ 0j ‫ا‬
‫ اع‬j
ُ ‫ا‬
‫ا ﱠ‬
‫ ور‬j
ُ ‫ر ج ا‬j
‫ ِ ء‬i%‫ ج ا‬h? ِ j ‫ا‬
‫ ﱠف‬i
َ
‫ دا‬i
ُ - َ j? – َ i
‫ا ﱠ‬
cِ j
‫ ًا‬i
َ -
Sahih, Gerçek, Doğru
Baş Ağrısı
Göğüs
Arkadaş
(Fiilin) Çekimini Yapmak
Yükselmek, Çıkmak
Küçük
Temiz Olmak, Öz Olmak,
ْjَ? – َ i Duru Olmak
7 ‫ة ا‬di Sabah Namazı
-َ ِ1 ْjَ8 - =‫ﱢ‬1jُ? – <‫ﱠ‬1i Namaz Kılmak
620
.ُi - َ.j? – .i Yapmak
‫ اب‬j ‫ ا‬Doğru
‫ﱡ َ ر‬j ‫ﱡ رة ج ا‬j ‫ ا‬Fotoğraf, Resim
j ‫ ا‬Av
; j ‫ ا‬Yaz
ً( Z - Hُ 4? – Hَ Z
َ Harekelemek
‫ اد‬Zَ%‫ ﱡ ج ا‬4
ِ ‫ ا‬Zıt
! Z- ‫ ِب‬4? – ‫ ب‬Z Vurmak, Dövmek
‫ ْ;ُ ا ﱠ‬Z
َ İşitmenin Zayıf Olması
ِ Fْ )
‫ ا ﱠ‬Gürültü
‫ء‬Z 4
!‫ ا ( ! ج ا ( ا‬Pul
ًk‫ ط ا‬- ‫ ط فَ – ?( ف‬Tavaf Etmek
‫ت‬o‫ ج ا ( ِو‬- ‫ ا ( ِو‬Masa, Sehpa
‫ ا (ﱠ ﱠ خ‬Aşçı
‫ ِط ﱠ ء‬%‫ ج ا‬E ‫ ا (ﱠ‬Doktor
Iِ D‫ا‬Y
ِ ‫ م ا‬Fَ 0 ‫ ا‬h? ‫ ط‬Posta Güvercini Yoluyla
622
Ses
624
Avcı
626
Eczane
628
Subay
630
Kocaman, İri
632
Düşmanlara Karşı
634
Zaruri, zorunlu
636
Tansiyon
638
Misafir
640
Taze, Yeni
642
Öğrenci
644
a _‫ ا َ ﱠا‬h? ‫ ط‬Yarışçı, Atlet Yoluyla
Ay
618
Put
‫ ا ( _ ة ج ا ( _ ات‬Uçak
ْ
‫ط ق‬%‫ا‬
‫ ج‬hَ ‫ ا (ﱠ‬Tabak
‫ ج ا ﱡ‬h? ( ‫ ا‬Yol
‫( ُق‬
Güneş
aْ َ.CL‫ َح ا‬i Pazartesi sabahı
598
Gazete
‫ ﱡ‬j ‫ ا‬Sınıf
‫ﱡ ف‬j ‫ﱠ; ج ا‬
‫ م‬.i%‫ ج ا‬+.‫ﱠ‬j ‫ا‬
‫ ات‬i%‫ ت ج ا‬j ‫ا‬
‫ّد‬j
‫ا ﱠ‬
‫ا ﱠ‬
-ّ َ ْ j
H!‫ ا‬4 ‫ ج ا‬H! 4 ‫ا‬
-F:4 ‫ا‬
‫ اء‬Q%‫ ﱠ ا‬Z
ِ
‫ا ﱠ‬
‫ُوريﱡ‬
ِ 4
‫ ا م‬HcZ
‫ا ﱠ‬
‫ﱡ ف‬4 ‫ ْ; ج ا‬4
َ
‫ط زَ ٌج‬
‫ ج ا ﱡ‬Eِ ( ‫ا‬
‫ّب‬d(
596
'Fm ‫ا‬
ُpgْ %‫ُ ر=ا‬pm‫ ج ا ﱡ‬pm ‫ا‬
‫ اء‬pm ‫ ج ا‬pm ‫ا‬
‫ اط‬g%‫ ط ج ا‬m ‫ا‬
‫ ب‬0i%‫ ج ا‬EGِ j ‫ا‬
‫ر‬i
‫( ر‬F ‫ ا‬- i
646
648
650
652
Üretmek, İmal Etmek,
Çağrı, Duyuru, Seslenme
‫ﱢ اء‬. ‫ ا‬h? ‫ ط‬Yoluyla
42
653
655
657
659
661
663
665
ْ َ%‫ا ( م ج ا‬
-Fَ ِ ‫ط‬
F ‫ ط‬- + َ (? – + ِ ‫ط‬
'/ْ ‫ا (ﱠ‬
Qً 1ُ‫ ط‬- ُ1(? – 1‫ط‬
‫ا( ج ا( ر‬
َ
F1‫ ظ‬- +ِ1s? – +َ1‫ظ‬
‫ا ﱡ‬
ps
667
669
671
+i‫ا‬
677
683
685
687
689
691
693
695
656
Hava Durumu, İklim
658
Doğmak, Görünmek
660
Kuş
662
Zulmetmek
664
Öğlen
666
İslam alemi, İslam dün-
İbadet Etmek, Kulluk
‫ دة‬Qِ - ُ ? – َ Q Etmek
I7‫ ﱠ‬Q Aceleleştirmek
‫د‬d ‫ه ا‬9‫ د ُ ﱠ` ن ھ‬Q Bu Ülkelerin Nüfusu
^1
ِ Fُ ‫ ا ل أ س ا‬Adalet Mülkün Temelidir
k Q- ‫ ف –? ف‬Q Bilmek
‫ ء‬m َ ‫ ا‬Akşam Yemeği
E_ j ‫ ج ا‬-! j ِ ‫ ا‬Sargı
k j ‫ ر ج ا‬j ‫ ا‬Serçe
‫ ء‬4Q%‫ ج ا‬4 ‫ ا‬Aza, Organ
-ّ j ‫ ا‬-1( ‫ ا‬Yaz Tatili
697
Toplantı Yapmak, Ant-
‫ ًا‬/َQ - ِ/ ? – /Q laşma Yapmak
699
701
Yemeğin Tadına Bakmak
‫ ا‬yası
I َ Qَ Davranmak
‫ رة‬Qِ İbaret, oluşmak
675
681
654
ً‫ دة‬Q Genellikle
‫ ا ِزب‬Bekar
‫ ج ا‬-Fi ‫ ا‬Başkent
=‫ ِ ﱡ‬d L‫ ا‬+َ
673
679
Yemek
‫ب‬
0 ‫ ا‬-g g <1Q Bilgisayar Ekranında
Bir Vapur İle, Vapur Yo-
703
‫ ٍة‬Kِ ! aِ , <1Q luyla
705
‫ رات‬F ‫ رة ج ا‬F ِ ‫ ا‬Apartman
707
709
711
713
ًdFَ Qَ - IFَ َ? – IFِ Q
.Qِ
‫ ق‬.Q%‫ ج ا‬h.ُ ‫ا‬
ً .َQ - =ِ. َ? – <.Q
715
‫ د‬Q%‫ج ا‬
717
<0Zَ%‫ ا‬Q
‫ا ) ى‬a ‫ا‬
aُ Q%‫ ج ا ن=ا‬a ‫ا‬
‫* در‬
719
721
723
668
670
672
Bayat Yemek
Küçük Çocuk
Hava Ilıktır
Uzun
Zarf, Durum, Hal
Zannetmek
Sırt, Arka
Adil
Yaşamak
Tedavi Etmek
674
‫ ام‬Q%‫ ا م ج ا‬Yıl
676
‫ ل‬F‫ ج ا ُ ﱠ‬I ِ ‫ ا‬İşçi
‫ د‬Qِ ‫ ج‬Q Kul, Köle
678
680
682
684
686
688
690
692
694
696
698
700
702
704
Çalışmak
706
708
Yanında
710
Boyun
712
Kastetmek, Yani
714
ِ ‫ ا‬Bayram
Pِ_ ‫ا ( م ا‬
ْ
‫ا ﱢ‬
‫ط ل‬%‫ا‬
‫ ج‬I(
‫ ل‬, '/( ‫ا‬
I? ( ‫ا‬
‫ وف‬s ‫ ف ج ا‬s ‫ا‬
ًّ.َ‫ ظ‬- a‫ُ ﱡ‬s? - a‫ظ‬
‫ﱠ‬
َ ‫ا‬
ُp‫ظ‬%‫ ر=ا‬ps ‫ ج ا‬ps
‫ا دل ج ا ِد ن‬
mً ْ Qَ - r ِ ? – ‫ش‬
َ Q
} Q
716
Kurban Bayramı
718
Sol Göz
720
Göz, Pınar, Kaynak
722
Ayrılmak, Terk Etmek
724
h,ْ ِ ‫ ا‬Köle
‫ اد‬Q%‫ا د ج ا‬
‫ت‬
‫ ج ا‬- َ ‫ا‬
‫ا َ ْ ضُ ج ا ُ ُوض‬
I)َ َ ‫ا‬
‫ ء‬mِ ‫ا‬
j ‫ا‬
‫ ن‬F1‫ ا‬j
ِ Q
‫ُ ُ ع‬%‫ ا‬-1(Q
Adet, sayı
Mercek, Mikroskop
Sunma, Öneri, Gösteri
Bal
Yatsı
İkindi
Limon Suyu
Haftasonu tatili
Pardon, Rica Ederim,
‫ ا‬Q Özür Dilerim
En Genel Anlamıyla, Her
‫ق‬d‫ط‬L‫< ا‬1Q Halükarda
Güçleri Ve Takatleri Öl+pِ, ‫ وط‬+‫ ِ ھ‬pُD ‫< َ ِر‬1Q çüsünde
‫ م‬FQْ َ%‫ ج ا‬+‫ ا َ ﱡ‬amca
‫ ت‬F‫ ج ا ﱠ‬-F‫ ا ﱠ‬Hala
=ِ Q ِ! IFِ Q
.Q
a?‫ و‬. َ ‫ ان ج ا‬. ‫ا‬
‫ا ِ دة ج ا ِ دات‬
Çobanlık Yaptı
…Dığında,…Dığı Zaman
Adres, Başlık
Muayenehane
Ulusal Egemenlik Bayra=‫ل ا ﱠ و ﱢ‬d/, Lِ ‫ ا‬Q mı
( ‫ ا‬Q Ramazan Bayramı
<.Fُ ‫ ا‬a ‫ ا‬Sağ Göz
ً! *ِ - E c?َ – ‫ * ب‬Yok Olmak, Olmamak
=ِ c ‫ ا‬Pahalı
43
725
727
729
731
733
735
737
739
741
743
745
747
749
751
753
755
757
759
761
763
765
767
769
771
773
775
777
779
781
783
785
787
789
791
793
795
797
799
‫* ًا‬
-?9ِ *%‫اء ج ا‬9cِ ‫ا‬
ً ْ *َ - ‫ ُس‬c? – ‫َ* َ س‬
‫ ! ء‬cُ ‫ ج ا‬E? cَ ‫ا‬
‫ ن‬0ُj ‫ ا‬- )ّ *
Yarın
726
Gıda, Besin
728
(Ağaç) Dikmek
730
Garip, yabancı
732
Bulaşık Makinesi
734
e 1c ‫ ا‬Kalın, Kaba, İri, Ağdalı
‫ م‬.*%‫ ج ا‬+.c ‫ا‬
; cُ ‫ا‬
^ ‫َ* ُ ذ‬
‫ ُ م‬cُ ‫ ج ا‬+ْ cَ ‫ا‬
‫َ ًزا‬k - ‫ زَ – ?َ ُ ز‬k
-p ‫ا‬
‫َ ت‬,َ ‫ ة ج ا‬,َ ‫ا‬
- •0َ ? – •0k
j ْ0k
736
Koyun, Küçükbaş Hayvan
738
Golf
740
Bunun dışında
742
Bulut, Sis
744
Kazanmak
746
Meyve
748
Genç kız
750
Muayene Etti
752
Feda Etmek, Fidye Olarak
‫ ا ًء‬kَ - ‫ ى – ?َ ِ ي‬k Vermek
‫ ا َ اغ ج ا َ ا* ت‬Boşluk
G َ k - ‫ ِح – ? َ ح‬k Sevinmek
‫ اد‬kَ%‫ ا َ د ج ا‬Fert, kişi
‫ ا ُ ُن‬Fırın
‫ ج ا ِ َ ق‬h? ‫ ا‬Takım, Hizip, Parti
‫ ل‬jُ ‫ ج ا‬I ْjَ ‫ ا‬Mevsim, Bölüm, Ara
;? : ‫ ا‬I ْjَk Sonbahar
Tercih etmek, üstün
I‫ﱠ‬4َk tutmak
ًd ْ َk - I َ ? – I َ k Yapmak
‫َ اء‬/ُ ‫ ج ا‬/ ‫ ا‬Fakir
‫ ن‬Gّd ‫ّح ج ا‬d ‫ ا‬Çiftçi
Iُ 1ُ ‫( ا‬Yeşil)Biber
‫ ن‬. ‫ ج ا‬aّ ‫ ا‬Sanat, Fen, Bilim
‫ّ ن‬. ‫ ا‬Sanatkâr
=ّ ‫ﱢ‬.َk Sanatsal
‫ د‬Q%‫ ا_ ا‬k Bayramların Faydası
=‫ُ ٌل َ دا_ِ ﱞ‬k Yer Fıstığı
-/ /0 ‫= ا‬k Gerçekte
-? p.ِ ‫= ا‬k Sonunda
8 ‫ ب‬.D =k Türkiye’nin Güneyinde
8 ‫ ل‬Fg =k Türkiye’nin Kuzeyinde
‫ اء‬p ‫ َ ى ا‬7 =k Hava Akımında
‫ ل‬/0 ‫ ا‬H ‫= و‬k Tarlaların Ortasında
754
756
760
762
764
766
768
770
772
774
778
780
782
784
786
788
790
792
794
796
798
800
‫ اء‬cَ ‫ا‬
8 ُ‫َ* ْ ب‬
‫ َ ف‬cُ ‫ ج ا‬-k ْ cُ ‫ا‬
‫ ﱠ‬cَ ‫ا‬
-َ )
ً *ُ - I)c?
d)
ِ – I)*
Öğle Yemeği
Türkiye’nin Batısı
Oda
Çamaşır Makinesi
Yıkamak
Anlaşılmaz, Kapalı Gel.... <1Q +‫ ُ* ﱠ‬mek
‫ِ ء‬.*َ%‫ِ ﱡ= ج ا‬.cَ ‫ ا‬Zengin
‫*ﱠ‬
‫ د‬D
*
‫ن‬
‫ا رس ج ا‬
i ‫ا‬
-7Z
ِ A -p ‫ا‬
0,ْ َk - ‚َ, َ? – ‚َ,k
Değiştirmek
Yok, Bulunmuyor
Binici, Atlı
Fasulye
Meyve Olgundur
Açmak
‫ ذ‬:k%‫ ج ا‬9:ِ ‫ ا‬Baldır, But
‫ ا ِ اش ج ا ُ ُ ش‬Yatak, Döşek, Yaygı
‫ ﱠج‬k Gidermek, Aralamak
‫ اس‬k%‫ا س ج ا‬
-ّ ‫ا و‬
hُ,)ُ ‫ا‬
‫ ل‬j
ُ ُ ‫ ج ا‬I ْjَ ‫ا‬
! ‫ ا‬Ijk
Dişi At
Binicilik
Fıstık
Sınıf, mevsim
İlkbahar
Pasta, (Mayalanma_ ( ‫ ا َ ِ( ة ج ا‬mış)Ekmek
‫ ًا‬/َk - / ? – /k Kaybetmek, Yitirmek
`‫َ ﱠ‬k Düşünmek
‫ اه‬k%‫ ج ا‬+ ‫ا‬
-َ .ِ kْ َ%‫ ء ج ا‬.ِ ‫ا‬
‫ ِدق‬.َ ‫ ق ج ا‬.ُ ‫ا‬
Fْpَk - +َp ? – +pِ k
‫ رًا‬k
-َ?‫= ا ِ ا‬k
- Ad ‫= ا ) و ا‬k
‫ ِ= أ ن ﷲ‬k
‫ غ‬1ُ ‫ ا‬aّ ِ =k
‫ ل‬j8L‫ ل ا‬7 =k
- ‫ ر‬F ‫ ' ا‬A =k
Iَ َ! َ
Ağız
Avlu, bahçe
Otel
Anlamak
Hemen, Acilen
Başlangıçta
Gizli Ve Açık
Allah’a Emanet Ol
Ergenlik Çağında
İletişim Alanında
Aynı Okulda
Karşılamak
44
801
803
Sürmek, Komutanlık
Etmek
‫ ِد ن‬/ ‫ ِدم ج ا‬/ ‫ ا‬Gelen
‫ دة‬- ‫ د‬/? – ‫د‬
802
804
827
- ' /? – ‫س‬
Q‫ ا‬/ ‫ ة ج ا‬Q / ‫ا‬
‫ وع‬m ‫ ا‬I
h
َ _ ‫ ِ د‬mْ Qَ I َ
‫ ام‬%‫ ا‬- ‫َ َم‬/ ‫ا‬
‫ ِ اءة‬-ُ‫ َ أ‬/ْ َ? – ‫َ أ‬
‫َ ْ ع‬/ ‫ا‬
‫ُ َ ى‬/ ‫ ج ا‬-? ْ َ/ ‫ا‬
-ّ Gِ َYُ/ ‫ا‬
‫َ ﱠ‬/ ‫ا‬
‫ب‬j
a ‫ط‬d) ‫ ر ا‬j
829
‫ ا اغ‬P ‫ ء و‬4 Boş Vakti Geçirmek
830
831
ُ(ُ/ ‫ِ( ر ج ا‬/ ‫ا‬
‫ ( ن‬%‫ ج ا‬a(ُ/ ‫ا‬
‫ا‬Yً ْ َ - Yِ /? – Y
- 1/ ‫ا‬
‫ص‬
َ +1
ٍ i‫ر‬
+Fَ ِ/ ‫ ج ا‬-F‫ِ ﱠ‬/ ‫ا‬
‚Fْ َ/ ‫ا‬
I!ِ .َ/ ‫ ج ا‬-1ُ .ْ ُ/ ‫ا‬
‫ ﱠة‬/ ‫ا‬
-َ .ُ ‫َ ِيﱡ ا‬
‫ﱠ ب‬,`ُ ‫ ج ا‬Eِ8 ` ‫ا‬
Tren
832
Pamuk
834
Sıçramak
836
Kale
838
Kurşun Kalem
840
Zirve, Doruk, Tepe
842
Buğday
844
Bomba, Gülle
846
Güç, Kuvvet
848
Sağlam Bünyeli
850
Yazar
852
Şampiyonluk Kupası
854
Yeterli
856
Aralık
858
Koç, Başkan
860
Kitap
862
Yazı, yazmak
864
Omuz
866
Yalan Söylemek
868
Keder, Sıkıntı, Dert
870
Masa Tenisi
872
Sandalye
874
Kırmak
876
805
807
809
811
813
815
817
819
821
823
825
833
835
837
839
841
843
845
847
849
851
853
855
857
859
861
863
865
867
869
871
873
875
- ( ‫>س ا‬
-َ ِk َ
َ F)َ ?‫وّل = ِد‬%‫ ن ا‬A
‫ ش‬%‫ُ ج ا‬r `َ ‫ا‬
Eُ,`ُ ‫ ب ج ا‬,` ‫ا‬
-! ,`ِ ‫ا‬
‫ ف‬, %‫ِ; ج ا‬,` ‫ا‬
– ‫ب‬9ِ `? – ‫ب‬9َ
ً!9ِ َ = !9ْ ِ
‫ ج ا ُ` َ ب‬-! ْ `ُ ‫ا‬
-‫ةا(و‬
=ّ ِ ‫ا ُ` ِ ّ= ج ا َ` ا‬
‫ ) ا‬- )
ُ `? – )
Ölçtü, Kıyasladı
806
Kaide, Kural
808
Boy
810
Başlamadan Önce
812
On dakika önce
814
Ayak
816
Okumak
818
Kabak
820
Köy, kasaba
822
İrin Tabakası
824
Kasap
826
Padişahların Sarayları
828
‫ درون‬/ ‫ ِدر ج ا‬/ ‫ ا‬Güçlü, Kudret Sahibi
‫ رﱠة‬/ ‫ا‬
‫ س‬1ُ7 ‫ ا‬-Q
-1k / ‫ا‬
‫ُ ﱠ اد‬/ ‫ دَة=ا‬/ ‫َ _ ج ا‬/ ‫ا‬
‫ ا َ( ر‬I
‫ّم‬
+? / ‫ا‬
‫ اص‬%‫ُ ْ ص ج ا‬/ ‫ا‬
‫َ ِرب‬%‫ ج ا‬E? / ‫ا‬
-_‫ ھ د‬-? / ‫ا‬
=‫ ﱡ‬1ِ Kِ ‫ ا ا‬+ْ)ِ/ ‫ا‬
•j
َ َ/ ‫ ج ا‬-‫ﱠ‬jِ/ ‫ا‬
j/ ‫ا‬
Kıta
Oturma Odası
Kafile, Grup
Önder, lider, komutan
Kahvaltıdan Önce
Sunmak
Eski
Hap
Akraba, yakın
Köy Sakindir, Sessizdir
Yatılı bölüm
Hikâye, kıssa
Kısa
Geçirmek, hüküm ver‫ ًء‬4َ - =4/?
– <4
َ َ mek
ِ
;ِ_ (َ/ ‫ ا‬Kadayıf
Y k َ/ ‫ ُ ﱠ ز ج ا‬/ ‫ا‬
=ِ ‫ ا‬Yُ ْ َ/ ‫ا‬
ُ 1َ/ ‫ا‬
h
I 1/ ‫ا‬
‫ ل‬7 ‫ ا‬-F
‫ = ا َ ر‬F/ ‫ا‬
‫ ة‬p/ ‫ا‬
‫َ ْ اس‬%‫َ س ج ا‬/ ‫ا‬
H?‫َ ار‬/ ‫ِ اط ج ا‬/ ‫ا‬
‫س‬W` ‫ا `>س ج ا‬
َ>َk
ًA ِ = ًA ْ َ ‫َ ن ?َ ُ` ن‬
ْ ِ? .َ?==A n ‫ ن ا‬A
`َ ‫ا‬
-?‫ ب ا وا‬,
-ّ :?‫ ر‬, ‫ ا‬E,` ‫ا‬
n`َ ‫ا‬
Eldiven
Yüksek Atlama
Endişe
Az
Dağın Zirvesi
Ay
Kahve
Parantez, yay
Parmak (Hacim Ölçüsü)
Kupa, Bardak
Mükâfatlandırmak
Olmak, idi
Ocak
Büyük
Roman
Tarihi Kitaplar
Çok
‫ ا ُ` ﱠاث‬Pırasa
ّ ‫ةا‬
-1)
‫َ َم‬/ ‫ة ا‬
EُA ْ `ُ ‫ا‬
‫ا َ` ُ) ل‬
Basketbol
Futbol
Lahana
Tenbel
45
877
879
881
883
885
887
889
891
893
895
897
mْ - ;m`?
ِ – ;m Keşfetmek
^ْ `َ ‫ ا‬Kek
61‫ ﱠ‬Sorumluluğunu Aldı
‫ ت‬Fِ1`َ ‫ ج ا‬-Fِ1`َ ‫ا‬
‫ﱢ ّ ت‬1`ُ ‫ ج ا‬-‫ﱢ ﱠ‬1`ُ ‫ا‬
‫ﱢ‬E‫ ا (ﱠ‬-ّ 1
-َk .`ُ ‫ا‬
- َ `ُ ‫ا‬
Iِ! ُ‫َ= أ‬
ْ
ٍ ‫ ٍ ُ َ !ﱠ‬,
903
905
907
909
911
913
915
917
919
9?9
-.) %‫) ن ج ا‬1 ‫ا‬
E َ 1‫ ج ا ﱡ‬-َ 1‫ا ﱡ‬
= ! <1Q (:? +ْ
929
931
937
939
941
943
945
Tıp fakültesi
888
Künefe
890
Kabak
892
Görüşmek İçin
894
Kilometrekare
896
898
900
Oyuncu
902
Anayasal Tasarı, Şablon
904
Badem İçi
906
Giyinmek
908
Komisyon,
910
Lezzetli
914
Oyuncak
918
Aklıma Gelmedi
920
َ Başka Bir Dinde Bile Ol-
924
َ Kَ ‫ آ‬aٍ ?‫< ِد‬1Q ‫ ا‬A
salar
‫ زة‬1 ‫ ا‬Bademcik
‫ ه‬F ‫ ء ج ا‬F ‫ ا‬Su
‫^ ؟‬Fُ ْ ‫ ا‬Adın ne?
ُ
Kul Devam Ettiği Müd-
‫ دام ا‬detçe
-َA‫>ْ َذ‬Fِ ‫ ا‬Minare
Uygulama Yapmak, İştigal Etmek
‫ و! ت‬mF ‫ت وا‬o >F ‫ ا‬Yiyecekler Ve İçecekler
‫َرس‬
‫ ِھ ون‬F ‫ج ا‬
- `‫ا‬
=ّ .‫ا ِ` ح ا ط‬
-? ِ - =ِ `َ? – <
‫ ِ* ام‬1ِ
‫ ت‬pَ L‫ ا‬-‫ﱢ ﱠ‬1ُ
‫؟‬+ْ َ
‫ اب‬%‫ا ُ` ب ج ا‬
‫َ ّن‬
‫َ ;؟‬
Ka’be
Milli Mücadele
Yeterli Olmak
Kilogram
İlahiyat Fakültesi
Kaç?
Bardak
Oluşturmak
Nasıl
Görevimiz, Teşekküre
ED‫< ا ا‬1Q َ `g o Gerek Yok
-ّ? 0! ‫م‬d` ‫( ا‬, ‫أ‬o Ben Burada Özgürce
.‫ ھ‬Konuşamıyorum
eGَ َo Dikkat etmek
‚_‫ ج َ ا‬-0_o
‫ ْ ِز‬7َ ‫ﱡ ا‬Eُ
-)ِ %‫ﱢ س ج ا‬1 ‫ا‬
a 1‫ا‬
‫ م‬01 ‫ ج ا‬+01 ‫ا‬
Tasarı, Liste, Tablo
Ceviz İçi
Elbise
Süt
Et
Benim Güzel Bir Fikrim
‫ َ ﱠ‬Var
-1 FD ‫` ة‬k ‫ي‬
ً ‫و‬Yُ - ‫َ م‬Y1َ? – ‫م‬Yِ َ Gerekli Olmak
Dil
922
933
935
886
^
َ ‫ ﱠ‬+‫ ﱠ‬p1 ‫ ا‬Allah’ım Sana Yöneldim
925
927
Fakülte
ّ mF ‫ ا‬+01 ‫ ا‬Izgarada Et, Kızartılmış Et 912
‫ي‬
921
923
882
884
Bunun İçin, Bundan Do^ ‫ ذ‬IDَ%ِ layı
‫ ن‬Qِ d ‫ ج ا‬EQِ d‫ا ﱠ‬
-?‫ ر‬, ‫ د‬-0_o
‫ﱠ ِز‬1 ‫ﱡ ا‬Eُ
) - ' 1? – '
-.7‫ﱠ‬1 ‫ا‬
880
Kelime
^ 1Q E7? o Sana Gerekmez
899
901
1
878
‫ ِھ‬F ‫ ا‬Becerikli
‫ راة‬F ‫ ا‬Maç, Karşılaşma
`‫ ُ ﱢ‬Erken
ِ! ,, ُ Ard Arda
926
928
930
-‫ ا ! ﱠ‬-َc1‫ ا ﱡ‬Arap dili
)Fْ - ُ'Fَ 1? -'Fَ Dokundu
İzin Verirsen, İzninle,
َP ْ0Fَ ْ َ Affedersin
‫ ت‬G ‫ﱠ‬1 ‫ ج ا‬-G ‫ﱠ‬1 ‫ ا‬Levha, Tablo
‫ ان‬%‫ ن ج ا‬1 ‫ ا‬Renk
=ّ A F ‫ ء ا‬F ‫ ا‬Maden Suyu
ً8 َ - ‫ ت‬F? – ‫ ت‬Ölmek
…Hakkında Ne Düşünüyorsun?
Görüşün nedir?
934
‫؟‬.... =k `‫ُ ﱢ‬8 ‫ذا‬
‫َر ْأ?ُ^؟‬
936
‫ ي‬.Q
938
‫َ ال‬%‫ ل ج ا‬F ‫ ا‬Mal
‫ _ ة‬F ‫ ا‬Sofra
932
940
942
944
946
Bende Yok, Yanımda Yok
Canlı, Doğrudan, Hemen
‫ ة‬gَ F ‫ ا‬Ardından
‫ ? ِة‬7 ‫َ< ا‬. َ Gazete binası
;Gِ ,Fَ ‫; ج ا‬0,
َ Fُ ‫ ا‬Müze
46
947
949
951
953
955
957
959
961
963
965
967
969
971
973
975
977
979
981
983
985
987
989
991
993
995
997
999
1001
1003
1005
1007
1009
1011
1013
ّ :,F ‫ا‬
•j
Q /َ,Fُ ‫ا‬
< ‫ تَ إ‬4G
<َ, َ
َ
‫؟‬-‫ …ﱠ‬A n ‫ا‬
‫ ? ة‬g -Q 7 َ
‫ ون‬p,7F ‫ ج ا‬pِ ,7Fُ ‫ا‬
‫ّت‬d7F ‫ ج ا‬-‫ﱠ‬17Fَ ‫ا‬
‫ ن‬.7F ‫ا‬
‫ ﱢ ر‬0َ Fُ ‫ا‬
Uzman, Mütehassıs
948
Emekli
950
Liseye ne zaman geldin?
952
Şiddetli Bir Açlık
954
Çalışkan, müctehid
956
Dergi
958
Deli
960
Kitap Telif Eden, Yazar
962
ّ 0َ Fَ ‫ ا‬İstasyon
-(
•F‫ ﱠ‬0َ Fُ ‫ا‬
‫ ن‬j
ُ ِ1:Fُ ‫ِ• ج ا‬1:Fُ ‫ا‬
‫ ة‬j ‫ُة‬
‫ َ ﱢر ُ ن‬Fُ ‫ َرﱢ س ج ا‬Fُ ‫ا‬
-‫ِ ا_ِ ﱠ‬,!L‫ ا‬- ‫ ْ َر‬Fَ ‫ا‬
‫ ? ون‬Fُ ‫ ? ج ا‬Fُ ‫ا‬
‫ م‬9َ
‫ ورا‬- ‫ ﱡ‬Fُ ? – ‫ﱠ‬
‫ ْ آة‬Fِ ‫ا‬
‫ ى‬Kُ‫ﱠة أ‬
G
hِk‫ ا‬F ‫ ج ا‬hk Fِ ‫ا‬
+‫ھ‬
5? ِ F ‫ا‬
‫ا‬YFَ ‫ ر ج ا‬YFِ ‫ا‬
-/َ! )Fُ ‫ا‬
-ّ ! ‫د ا‬dِ ‫ ا‬-G ) ِ
I_ )F ‫ ج ا‬- >)F ‫ا‬
‚َ )F ‫ا‬
‫ ت‬mْ َ,)Fُ ‫ < ج ا‬mَ,)Fُ ‫ا‬
ً . ِ َ ,) ُ
ّ . ‫ ا‬7)F ‫ا‬
‫ي‬
-ّ G )F ‫ا‬
966
Samimi, ihlaslı
968
Kısa Bir Müddet
970
Öğretmen
972
İlkokul
974
Müdür
976
Zemmedilmiş, Yerilmiş
978
Geçmek, Uğramak
980
Ayna
982
Bir Kere Daha
984
Merhaba, Hoş Geldin
986
Dirsek
988
Merhem, Krem
990
Hasta
992
Flüt, Zurna, Nefesli Çalgı
994
Yarışma, müsabaka
996
Arap Ülkeleri Yüzölçümü
998
Sorun, Mesele, Durum
1000
Havuz, Yüzme Havuzu
1002
Hastane
1004
Yararlanarak
1006
Mescidi Nebevi
1008
1010
1012
1014
1016
1017
1019
ً mْ َ - =mِ Fَ? – <mَ Yürümek
I ْjFَ ‫ ا‬Serum
-1ِn َ%‫ ل ج ا‬nFِ ‫ ا‬Örnek
‫ ل‬7F ‫ا‬
‫ ن‬7Fُ ‫ م ج ا‬7Fُ ‫ا‬
‫ ﱠاب‬. ‫' ا‬17
‫ ِ ن‬0Fُ ‫ ج ا‬E ِ 0Fُ ‫ا‬
‫ ﱠم‬0Fُ ‫ا‬
964
Tuzlu Leblebi
Tiyatro
Haşlanmış Et, Kaynamış
‫ ق‬1)F ‫ ا‬+01 ‫ ا‬Et
‫ ِرط‬mFَ ‫ َ ط ج ا‬mFِ ‫ ا‬Neşter
E َ ,Fُ ‫ ا‬Yorgun
‫ھ ت‬Y‫َ ﱠ‬.َ,F ‫ه ج ا‬Y‫َ ﱠ‬.َ,Fُ ‫ ا‬Gezinti, Piknik Yeri, Park
1018
1020
‫ت‬
Alan
Günahkâr
Meclis
Muhasebeci
Muharrem
Manav, Sebze-Meyve
‫ ﱠ‬:َ ‫ﱡ ا‬I0 َ Satılan Yer
‫ ِر‬4
َ َ,:Fُ ‫ ا‬Laboratuar
1:F ‫ ق ج ا‬1:Fَ ‫ ا‬Yaratık, Yaratılmış
IKَ Fَ ‫ا‬
‫ارس‬
ِ Fَ ‫ ج ا‬- ‫ ْ َر‬Fَ ‫ا‬
ِk‫ ا‬Fَ ‫َ ج ا‬k Fِ ‫ا‬
‫ ُن‬Fُ ‫ ج ا‬-.? Fَ ‫ا‬
?‫ا‬9Fَ ‫? ع ج ا‬9Fِ ‫ا‬
ّEGَ َ‫ أ‬aْ َ َ ‫ ْ ُء‬Fَ ‫ا‬
<‫ َ !ﱠ‬Fُ ‫ا‬
‫ ض‬G Fِ ‫ا‬
‫ ْ اض‬%‫ َ ض ج ا‬Fَ ‫ا‬
Y ‫ ا‬F‫ ج ا‬Y F‫ا‬
‫ُ ُوءة‬
}ِ ‫ا‬YFَ ‫ َ} ج ا‬Yْ Fِ ‫ا‬
‫) ًء‬
-F? / ‫ ا‬D )F ‫ا‬
‫ ون‬k )F ‫ِ ج ا‬k )Fُ ‫ا‬
‫) واة‬Fُ ‫ا‬
- ‫ < ا َو‬mَ,)ْ ُ
dً Fِ ْ َ,) ُ
Dِ )F ‫ ج ا‬7)Fَ ‫ا‬
0) َ - ‚)َ Fَ? – ‚)
َ )Fِ ‫ا‬
‫) ِط‬Fَ ‫( َ ة ج ا‬
Giriş
Okul
(Silah) Top
Şehir
Radyo, Yayın İstasyonu
Kişi Sevdiğiyle Beraberdir
Reçel
Tuvalet, Klozet
Hastalık
Merkez
Kişilik Olarak
Paten, Kayak
Akşamleyin
Eski Mescitler
Yolcu
Eşitlik
Devlet hastanesi
Kullanarak
Mescit, cami
Silmek
Cetvel
E7َ mْ Fِ ‫ ا‬Vestiyer, Askı
‫ ل‬cmF ‫ا‬
‫ ج‬-1`mFُ ‫ا‬
‫ت‬d`mF ‫=ا‬Iِ mF ‫ا‬
‚ ! jFَ ‫ ح ج ا‬jFِ ‫ا‬
‚ jF ‫ ج ا‬-01jFَ ‫ا‬
Meşgul
Sorun, Problem
Lamba
Fayda, Maslahat
47
1021
1023
1025
1027
1029
1031
1033
1035
1037
1039
1041
1043
1045
1047
1049
1051
1053
1055
1057
1059
1061
1063
1065
1067
1069
1071
ِA jFَ ‫َ ج ا‬. ْjFَ ‫ا‬
‫ﱡ‬4
ِ Fُ ‫ا‬
‫( ر‬F ‫ا‬
†ِ! (Fَ ‫( َ† ج ا‬Fَ ‫ا‬
َ Fِ ‫ا‬
-‫ﱠ‬1s
‫ ٍن‬. ‫ نُ أ‬7
1022
Zararlı
1024
Havaalanı
1026
Mutfak
1028
Şemsiye
1030
Diş Macunu
1032
َ ْ ُ Çoğunluk, Çoğu
+s
‫ ن‬Fُ ‫ﱢ‬1 َ Fُ ‫ ج ا‬+‫ﱢ‬1 َ Fُ ‫ ا‬Öğretmen
•َcFَ ‫ ا‬Sancı, Karın Ağrısı
‫ َ دات‬Fُ ‫ ا‬Kelimeler
! /F ‫ ج ا‬/F ‫ ا‬Kabir, Mezar
=ّ 1/F ‫ ا‬Kızarmış, Kavrulmuş
=ِ : ‫` ن ا‬F ‫ا‬
Eِ8 `Fَ ‫ ج ا‬-َ ,َ `Fَ ‫ا‬
-‫ ِ ! _ِ ﱠ‬pْ `َ ‫ ا‬-)َ َ.`ْ Fِ ‫ا‬
P
ِ َ ‫ ت ا‬A‫ُ َ` ﱠ‬
-ّ k j ‫!' ا‬dF ‫ا‬
‚1ْ Fِ ‫ا‬
EQِ dFَ ‫ ج ا‬E َ 1Fَ ‫ا‬
`1 ُ - 1 ُ – ^ِ1F?-^َ1 َ
ِ,Fْ Fُ ‫ا‬
‫ ج‬-Z
َ ‫ ﱢ‬Fَ Fُ ‫ا‬
‫ ت‬Z Fَ Fُ ‫ا‬
‫َ ؟‬aْ?َ‫ أ‬aْ ِ
-? ِ َ G ‫ ﱞد‬4 ُ
‫ر‬
!h4
ِ َ
- َ (Fُ ‫ا‬
+Qِ (Fَ ‫ ج ا‬+ َ (Fَ ‫ا‬
-ّ _ mُ ‫ ا‬-7َ Fُ ‫ا‬
E,` ‫َ ْ ِ ضُ ا‬
1036
1038
1040
1042
1044
1046
Kütüphane, kitapevi
1048
Elektrik Süpürgesi
1050
Evin Bölümleri
1052
Yün Elbiseler
1054
Tuz
1056
Saha, oyun alanı
1058
Sahip Olmak
1060
Eğlenceli
1062
Hemşire
1064
1066
1068
1070
1072
Yakalamak, Menetmek
1074
Muhallebi
1076
Mühendis
1078
Var, Mevcut
1080
Muz
1082
Memur
1084
Durak
1086
Pencere
1088
Temsilci, Vekil, Delege
1090
Marangoz
1092
Dilbilgisi, Yön
1094
Antibiyotik
Boğaz Köprüsü
Etüt, mütalaa
Lokanta, yemekhane
Işınlı Tedavi
Kitap Sergisi
Pastörize, Dezenfekte
+‫ﱠ‬/ َ ُ Edilmiş
‫ ِب‬cF ‫ ا‬Akşam, Mağrib
1034
Boş Yer
Nereli?
Mola Yeri, Hava Şartları,
‫ خ‬.Fُ ‫ ا‬İklim
‫}ﱢ‬0 ‫ ِ ^ ا‬. Haccın Farzları
‫ م‬.Fَ ‫ ا‬Uyku, Rüya
.ْ - َ.F? – َ. َ
1075
-‫ﱠ ِ ﱠ‬1َpFُ ‫ا‬
1077 ‫ن‬
.pFُ ‫ ِ س ج ا‬.َpFُ ‫ا‬
1079
‫ د‬D Fَ ‫ا‬
1081
‫ ْ ز‬Fَ ‫ا‬
‫ﱠ‬
‫ﱠ‬
1083 ‫ َ ظ ن‬Fُ ‫ َ ظ; ج ا‬Fُ ‫ا‬
1085
;ِ ‫ ا‬Fَ ‫ ْ ِ; ج ا‬Fَ ‫ا‬
1087
9ِk‫ﱠ ا‬. ‫ة ج ا‬9kِ . ‫ا‬
1089
‫ ّاب‬.‫ ج ا ﱡ‬E_ّ َ. ‫ا‬
1091
‫ ر‬7‫ﱠ ﱠ‬. ‫ا‬
1093
0. ‫ا‬
1073
Fabrika
r 7 ‫ ا‬r‫ﱢ‬, ُ
‫ وش‬Fَ ‫ا‬
‫ صﱡ‬/Fَ ‫َ•ﱡ ج ا‬/Fِ ‫ا‬
‫` ن ج‬F ‫ا‬
-.` %‫=ا‬a %‫ا‬
Eِ8 `Fَ ‫ ج ا‬Eَ,`Fَ ‫ا‬
‫ َ` ﱠ‬Fُ ‫ا‬
‫) ات‬
‫ ْ` اة‬Fِ ‫ا‬
َََ
َ َ? – ‡
‫ْ ٌء‬I ِ - ُ‡F
-F َ dFُ ‫ا‬
;Gِ dFَ ‫ ج ا‬- 0َ 1ْ Fِ ‫ا‬
hQِ dFَ ‫ ج ا‬-َ/ َ 1ْ Fِ ‫ا‬
‫ ز‬,FFُ ‫ا‬
I‫ﱠ‬nFَ Fُ ‫ا‬
-ّ?‫ ا ) د‬-ّ !
Ordu Müfettişi
Dayalı, Döşeli
Makas
Yer, Mekan
Büro
Kuruyemiş
Ütü
Doldurmak
Boks
Yorgan
Kaşık
Mümtaz, Seçkin
Mümessil, Temsilci
‫ ا‬-`1FF ‫ ا‬Suudi Arabistan Krallığı
ً (ُ =^
َ ِ14َk aْ ِ Lütfen
E ِ .Fُ ‫ ا‬Uygun, münasip
-~k‫ ا ا‬h‫ ط‬.F ‫ا‬
- mَ .Fِ ‫ا‬
E .F ‫ ج ا‬E`ِ .F ‫ا‬
aَpFِ ‫ ج ا‬-.ْpFِ ‫ا‬
hِk‫ ا‬Fُ ‫ا‬
‫ ﱢذن‬WF ‫ا‬
‫اء ا وح‬9*ِ </ F ‫ا‬
E ِ .Fُ ‫ ا‬Qِ Fَ ‫ا‬
‫ دي‬. ‫ا‬
ً ْ َA - ‫َ ُم‬.َ? – ‫ َم‬A
= FQ E_ A
ًG 7ََ A - ‚7.
َ َ? – ‚7َ A
- ‫ ا‬A - ‫ َ ُم‬.? – ‫ ِ م‬A
Sıcak Bölgeler, Mıntıkalar
Havlu
Omuz
Meslek
Uygun, muvafık
Müezzin
Müzik Ruhun Gıdasıdır
Uygun Randevu
Kulüp
Uyumak
Savcı
Başarılı olmak
Pişman Olmak
48
1095
1097
1099
1101
1103
1105
1107
1109
1111
1113
1115
1117
1119
1121
1123
1125
1127
1129
1131
o‫و‬YA - ‫ل‬Y.? – ‫ل‬YA
A )ِA - <َ ).َ? – =َ )ِ A
‫ ا‬mْ A - mُ .? – mA
ُ;j‫ﱢ‬. ‫ا‬
َ A - ُs.? – sA
‫ ًا‬s
; s‫ﱠ‬. ‫ا‬
9‫َ ﱠ‬A
İnmek
1096
Unutmak
1098
Yayınlamak
1100
Yarım
1102
Bakmak
1104
Temiz
1106
Uygulamak
Faydalı Olmak, Yarar
ً ْ َA - َ .? – َ Aَ Sağlamak
‫ ر‬pA%‫ ج ا‬p. ‫ ا‬Nehir, Akarsu
‫ ار‬A%‫ُ ر ج ا‬. ‫ا‬
I? ِ !ْ ‫ ) ن= أ‬A
;ِ8‫َ ا‬p ‫ِ; ج ا‬8 p ‫ا‬
‫ َ ت‬p ‫ ج ا‬-َ p ‫ا‬
1141
1147
1149
1151
1153
1155
1157
1159
1161
1163
1165
1167
E 7Q
Telefon
1118
Baş, Tepe
ً‫ ھُ ط‬- Hِ p? – Hَ ‫ ھ‬İnmek, Düşmek, Alçalmak
!‫ ھُ و‬- ‫ َ ب‬p? – ‫ ھ َ ب‬Kaçmak, Uzak Durmak
FG%‫ل ا‬dpِ ‫ ا‬Kızılay
Üzülmek, Endişelenmek
....‫ب‬
ِ +‫ ھَ ﱠ‬Niyeti Olmak
ً~? ِ َ ً~ .َ‫ ھ‬Afiyet Olsun
‫ ا? ت‬pِ ‫ ج ا‬-?‫ ا‬pِ ‫ ا‬Hobi
‫وراق‬%‫ ج ا‬- ‫ ا ر‬Yaprak
1139
1122
1116
1145
1137
1120
Nisan
1124
1126
1128
1130
1132
Haydi, Mescide Gidelim
1134
Karşılaşmak
1136
Baba – Anne
1138
Öğün
1140
Yönlendirmek
1142
Sevgi
1144
Dağıtmak, Bölüştürmek,
‫ و ﱠزع‬Paylaştırmak
-ّ ! , ‫ وز? ا‬Milli Eğitim Bakanı
‫ت‬di
َ ‫ ا‬Fُ ‫ ا‬I_ ‫ و‬İletişim Araçları
I_ ‫ ج ا‬-1 ‫ ا‬Araç
ًo i
ُ ‫ ُو‬- Ij
َ ‫ َو‬Ulaşmak
ِ َ ? – Ii
ً ْZ‫ َو‬- 4
َ َ? – Z
َ ‫ و‬Bırakmak, koymak
‫ ة‬k َ ‫ ا‬Vefat, Ölüm
ً ْ ‫ َو‬- ;ِ/َ? – ;َ ‫ و‬Ayakta durmak
=ِ,!‫ ? أ‬Babacığım
‫م‬d L‫ ا‬aQ ِk‫ ?ُ ا‬İslamı Savunuyor
‫ ان‬0 ‫ ت ا‬E‫ ?ُ) ﱢ‬Canlıların Ve Bitkilerin
‫ ت‬. ‫ وا‬Ölümüne Sebep Olur
1146
1148
1150
1152
1154
1156
1158
1160
1162
1164
1166
1168
Kişi
Aktivite, Etkinlik
Metin, nass, delil
Anayasal Düzen
Temizlemek
Nağme, Ezgi
Aynı Şey
‫ د‬/‫ﱡ‬. ‫ ج ا‬/ْ ‫ﱠ‬. ‫ ا‬Para
4
ً pَA - 5َp.? – 5pA
‫ اع‬A%‫َ ع ج ا‬. ‫ا‬
‫ت‬
ِ َ‫ھ‬
(‫ﱠ ل‬/‫ﱠ‬. ‫ ﱠال ) ا‬7 ‫; ا‬8 p ‫ا‬
ّ ‫ ھ‬- ‫ﱡ‬Eُp? – ‫ﱠ‬E‫ھ‬
1112
1114
1143
1135
1110
Nur, Işık
7)F ‫ إ < ا‬.! ّ ‫ھ‬
6D‫ا‬
َ ‫َو‬
‫ا اِ ة‬- ِ‫ا ا‬
‫ ت‬Dَ َ ‫ ج ا‬-َ ْD َ ‫ا‬
6‫ﱠ‬D‫َو‬
‫ا ِداد‬
1133
1108
-F)َ َA
‫ ط ط‬m. ‫ ط ج ا‬m. ‫ا‬
‫ ص‬j.‫ﱠ•ﱡ ج ا ﱡ‬. ‫ا‬
‫ ِري‬, ‫ م ا‬s‫ﱢ‬. ‫ا‬
;‫ﱠ‬sَA
‫ م‬cA%‫ ج ا‬+c. ‫ا‬
xm ‫َ ْ'ُ ا‬A
Uyanmak
Çeşit, Tür
Getir, ver
Cep Telefonu
(Rüzgâr) Esmek
‫ا أ‬9‫ ھ‬Bu Garip Bir Şey
‫ھ ام‬%‫َ َ م ج ا‬p ‫ ا‬Piramit
4K%‫ل ا‬dpِ ‫ ا‬Yeşilay
‫ ك‬.ُ‫ ھ‬Orada
=‫ ﱞ‬/A ‫ھ اؤھ‬
>‫ھَ ﱠ‬
EDِ ‫ا ا‬
ِ ‫وا‬
ً! Dُ ‫ ُو‬- E7ِ َ? – EDَ ‫َو‬
ْD َ ‫ا‬
< ‫و‬%‫ ة ا‬G َ ‫ا‬
‫َو ﱠدع‬
Havası Temizdir
Hazırlamak
Ödev, görev, vacip
Geniş
Gerekmek, vacip olmak
Ağrı, Sancı
Birinci ünite
Uğurlamak, Yolculamak
Ağır Yük, Günah, Sorum‫وزار‬%‫ ا ِ ْزر ج ا‬luluk
‫ ا ز? ج ا ُ َزراء‬Bakan
‫ا ِ دة‬
I/. ‫ ا‬I_ ‫و‬
‫ج‬d ِ ‫ ا‬- i‫و‬
ُ ‫ ُو‬- ‚ُ 4
ًG Z
َ َ ? – ‚Z
َ ‫َو‬
‫َوط ن‬%‫ ج ا‬a‫ا ط‬
Q ‫ ُو‬- ُ َ/? – َ ‫َو‬
‫د‬o‫و‬%‫ا َ ج ا‬
‫َ ْ? ِ ي‬%‫ا َ ج ا‬
‫ا )ر‬
Yastık
Taşıma Araçları
Reçete
Açığa – Ortaya Çıkmak
Vatan, ülke
Düşmek, Bulunmak
Çocuk
El
Sol
=ِA ‫ ? ُ) ﱡ‬Beni Sevindirir
49
1169
1171
1173
1175
1177
1179
İnsanın Sağlığına Zarar
‫) ن‬AL‫ ا‬-‫ﱠ‬0j
ُ ? Verir
ِ ِ! ‫ ﱡ‬4
ْ =c .? ….Ması Gerekir
.... ‫أن‬
‫ ا َم‬Bugün
G%‫ ? م ا‬Pazar Günü
‫ ء‬Cdn ‫ ? م ا‬Salı Günü
' F: ‫ ? م ا‬Perşembe Günü
a Fِ ‫ ا‬Sağ
1170
1172
1174
1176
1178
1180
a?‫ ر‬.ْ َ =‫ ي‬.k‫; أ‬
a .CL‫م ا‬
‫ر! ء‬%‫م ا‬
- F7 ‫م ا‬
P)‫ما‬
?
?
?
?
?
Mandalina
Pazartesi Günü
Çarşamba Günü
Cuma Günü
Cumartesi Günü
ZIT ANLAMLI KELİMELER
1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
31
33
35
37
39
41
43
45
47
49
51
53
55
. a ّ 1 ‫ َ = ×ا‬/ ‫ا‬
‫ة‬W َ × َ ‫أ‬
ْ
. `َ Aْ ‫ َ ف × أ‬,Q‫إ‬
‫ ر‬/ِ,G‫إ ام × إ‬
aِ_ َK × a ِ ‫أ‬
.aُ 4َ
َ 8 × ‫ِ) م‬/Aْ ‫إ‬
=:ِ َ × I :ِ َ!
jَ! x <FQ‫أ‬
. َ ‫ × َو‬P.ِ!
‫ ﱢك‬0, ُ × Pِ! َC
َ/َ! × ‫َ ر‬C
-ّ : ‫ × ا‬p7 ‫ا‬
‫ ر × !َ ِرد‬Gَ
.+ّ.pDَ × -ّ.Dَ
‫ ام‬Gَ × ‫ل‬dGَ
ٌ َ × =‫ ﱞ‬Gَ
Pّ
p ُ × ‫ ن‬jGِ
‫ َ اب‬i
َ × ْ>( َK
-Dَ Dَ‫ِد?^ × د‬
=ِ *َ × =ِ ‫َذ‬
‫ َء‬Dَ × Eَ
َ ‫َذھ‬
‫ َ ف‬Dَ ×-! ‫رُط‬
ِ َ × ‫أط َ ش‬
.‫ ب‬Gَ × +1 ِ
.; 0َِ A × a Fِ َ
‫ َن‬Q Dَ × ‫ ْ َ ن‬gَ
‫ا ﱠ‬
.‚ ِ )َ ,Fُ ‫ ِ ? × ا‬m
a /َ? × ^gَ
Acımasız X Yumuşak
2
E. Aslan X D. Aslan
4
İtiraf etti X İnkar etti
6
Saygınlık X Küçümseme
8
Güvenli X Hain (Alçak)
10
Bölünme X Dayanışma
12
Cimri X Cömert
14
Kör X Göre bilen
16
Kız X Erkek Çocuğu
18
Sabit X Hareketli
20
Öküz X İnek
22
Sesli X Sessiz
24
Soğuk X Sıcak
26
Cennet X Cehennem
28
Helal X Haram
30
Diri X Ölü
32
Kısrak X Aygır, At
34
Yanlış X Doğru
36
Horoz X Tavuk
38
Zeki X Aptal
40
Gitti X Geldi
42
Islaklık X Kuruluk
44
Sağır X Duya bilen
46
Barış X Savaş
48
Şişman X Zayıf
50
Tok X Aç
52
Katı (Sert) X Hoşgörülü
54
Şüphe etmek X Kesin bilmek
56
<َ(Qْ ‫ × أ‬9َ َKَ‫أ‬
5َ !ْ ‫أ ْ َ د × أ‬
Iَ ْ ‫َ< × أ‬1Qْ ‫أ‬
ْ ×‫أ َم‬
;1َK
‫َم‬YَpAْ ‫ × إ‬j,
َ Aْ ‫إ‬
‫َ ِي‬,m ُ × ِ_ َ!
‫ ُ س‬Qَ × ‫ ش‬mُ َ!
?ِ َ × ‫!َ ِ(=ء‬
‫ ؤم‬mَ8 ×‫َ ؤل‬8
; ِ Kَ × I ِ/َC
‚ ِ َ × I Fِ Dَ
ْ‫ ّ × َر ِدي‬D
َ‫ﱠ × َ َ ه‬EGَ
Qَ × Gُ
.‫ ن‬8‫ ر × آ‬FGِ
‫َ َ ح‬k × ‫ن‬Yُْ G
+Qِ َA × amِ َK
‫َ ِرج‬K ×IK‫َا‬
ِ ‫د‬
=َ )َِ A × َ ‫َذ‬
‫َذ َھ ب × إ? ب‬
.‫ × إ أة‬IُD‫َر‬
ُ
‫ َ ن‬Dَ × ‫ ع‬7َ g
.=/َg × َ
‫ ء × أرْ ض‬F َ
.rِ َ × ‫ ة‬gَ
;i
َ × ‫ ء‬,gِ
‫ َ@ ن‬1َ ‫ ع × ا‬1#D ‫ا‬
‫ ب‬.Dَ × ‫ ل‬Fgَ
Aldı X Verdi
Siyah X Beyaz
Üst X Alt
Ön X Arka
Kazandı X Yenildi
Satıcı X Alıcı
Güler yüz X Suratı asık
Yavaş X Hızlı
İyimserlik X Kötümserlik
Ağır X Hafif
Güzel X Çirkin
İyi X Kötü
Sevdi X Nefret etti
Hür X Köle
E: Eşek X D. Eşek
Üzülmek X Sevinmek
Sert X Yumuşak
İç X Dış
Hatırladı X Unuttu
Gitmek X Gelmek
Erkek X Kadın
Yiğit X Korkak
Mutlu X Mutsuz
Gök X Yer
Koyun X Koç
Kış X Yaz
Cesur=Yiğit x Korkak
Kuzey X Güney
50
57
59
61
63
65
67
69
71
73
75
77
79
81
83
85
87
89
91
93
95
97
99
101
103
105
107
109
111
113
115
117
َ × ‚ِ i
‚ِ ‫ط‬
َ
Iْp َ × Eْ i
َ
.‫ ء × ھُ وء‬Z
َ Z
َ
َ
j
ِ َ × I?ِ ‫ط‬
َ
a‫ظ ِھ × !َ ِط‬
x‫اط‬
ِ ‫ ِ= × َو‬Qَ
. Aَ‫ × د‬dَQ
• Kِ ‫َ* ِ= × َر‬
. ِ/َk × =ِ.*َ
ْ k
. ْ ‫ﱢ‬G‫ﱢق × و‬
َ Dَ ‫َ َ × َو‬/َk
.'
َ َ1Dَ × ‫َ َم‬
? Dَ × +? َ
‫ × ِھ ّة‬Hِ
nِ َ × I ِ1َ
cِ i
َ × َِ
‫َم× ُ ُ` ت‬d َ
E1i
َ × aّ
ِk َ × a ِ W ُ
‫ ف‬Dَ × Iّ1 ُ
•
َ ّ1 × ‫ﱠ‬
.-ّ0i
ِ × ‫َ َض‬
ِk Aَ × ّ 4
ِ ُ
.‫َ ِرغ‬k × ‫ ء‬1Fْ َ
ّ ُ
× (Eّ8 ُ ) +s.
ّ
(+s. ُ *َ ) H‫ﱠ‬1 َ: ُ
َeَ/ْ َ, ‫َ َم × إ‬A
.‫ر‬9ِ َ × ; sَِ A
= ِ َ × ‫ھَ ِدئ‬
. َP َC × ‫ب‬
َ َ َ‫ھ‬
‚ 0ِ gَ × ِk‫َوا‬
َ )َِ Q × َ )ُ َ?
İyi X Kötü
58
Zor X Kolay
60
Gürültü X Sessizlik
62
Uzun X Kısa
64
Dış X İç - Açık X Gizli
66
Yüksek X Alçak
68
Yükseldi X Alçaldı ‫ـ‬
70
Pahalı X Ucuz
72
Zengin X Fakir
74
Böl X Birleştir
76
Kaybetti X Buldu
78
Kalktı X Oturdu
80
Eski X Yeni
82
E. Kedi X D.Kedi
84
Az X Çok
86
‫ب‬9ِ َ × ‫ ْ ق‬i
ِ
^0ِ Z
َ × <`َ!
َ
ِ ‫ × َوا‬h‫ ﱢ‬Z
َ
‫ ِدل‬Qَ × +ِ ‫ظ‬
I‫ ِھ‬D × +ِ َ Q
‫ ن × َر?ّ ن‬m(َQ
ً‫ ً × ِ ّ ا‬.1َQ
‫ ق‬gَ × ‫َ* ب‬
-Q Fَ Dَ × ‫َ ْ د‬k
.‚َ 7َA × Imِ َk
Konuşmak X Susmak
90
Yumuşak X Sert
92
İnançlı X İnançsız
94
Islak X Kuru
96
Uzattı X Kısalttı
98
Hastalık X Sağlık
100
Zararlı X Faydalı
102
Dolu X Boş
104
َP0َ8 × ‫ق‬
َ َk
. ُ ْ َ! × Iُ ْ َ
َ َ! × E?ِ َ
.(‚( َ ) ‚ْ i
َ × َْ
;ِZ
َ ×‫َ ي‬
‫ ِط‬gَ × ‫َن‬d)ْ َ
.( pِ َ,7 ُ )
‫ ر‬pَ َA × I َ
=F_ِ ‫ × دَا‬P W ُ
‫ُ َ ّ` × ُ ﱢ‬
K>,
Iِ Qَ × ‫ُ ن‬. ْ7 َ
.5ِ َ:. ُ × ِ َ8 ُ
.‚ 0ِ i
َ × 5?ِ َ
hُ1c ُ × ‫ُ ح‬, َ
.‫ ح‬Fْ) َ × ‫ ع‬.Fْ َ
106
IFَ Dَ × -َ َA
Büyük X Küçük
Düzenli X Düzensiz
88
Uyudu X uyandı
108
Temiz X Kirli
110
Sakin X Katı
112
Kaçtı X Direndi
114
Bol X Kıt
116
Kolay oldu X Zor oldu
118
َ i
َ × Hَ َ‫َ َل =ھ‬YَA
َ ×‫ُ ر‬A
‫َم‬d‫ظ‬
‫َ ء‬.ِ! × ‫ھَ ْ م‬
.‫ ِدر‬i
َ × ‫ارد‬
ِ ‫َو‬
. َ‫ُو ِ َ × َ ت‬
‫ × ?َ) ر‬a Fِ َ?
Doğru X Yalan
Güldü X Ağladı
Dar X Geniş
Zalim X Adil
Alim X Cahil
Susuz X Suya doymuş
Açıkça X Gizlice
Batı X Doğu
Fert X Cemaat
Başarısız oldu X Başarılı
oldu
Üst X Alt
Önce X Sonra
Yakın X Uzak
Dip X Yüzey
Güçlü X Zayıf
Tembel X Çalışkan
Gece X Gündüz
Geçici X Devamlı
Erken X Geç
Deli X Akıllı
Yüksek X Alçak
Hasta X Sağlıklı
Açık X Kapalı
Yasak X Serbest
D. Deve X E. Deve
İndi X Çıktı
Işık X Karanlık
Yıkmak X Yapmak
Gelir X Gider
Doğdu X Öldü
Sağ X Sol
‫‪51‬‬
‫اﻝﺘﺤﻴﺎت‪ /‬واﻝﺘﻌﺎرف‬
‫اﻝﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜم‬
‫وﻋﻠﻴﻜم اﻝﺴﻼم‬
‫ﺼﺒﺎح اﻝﺨﻴر‬
‫ﺼﺒﺎح اﻝﻨور‬
‫ِ‬
‫ﻤﺎاﺴﻤك؟‬
‫ﻤﺎاﺴﻤك‪/‬‬
‫ﻤرﺤﺒﺎ‪.‬‬
‫أﻫﻼً وﺴﻬﻼً ‪/‬‬
‫َ‬
‫ً‬
‫ِ‬
‫ﻤﺎاﺴﻤك‪ /‬و ِ‬
‫ﻤﺎاﺴﻤك؟‬
‫أﻨت‬
‫أﻨت‬
‫َ‬
‫و َ‬
‫ﺤﺎﻝك‪ /‬ﻜﻴف ِ‬
‫ﺤﺎﻝك؟‬
‫ﻜﻴف اﻝﺤﺎل‪ /‬ﻜﻴف‬
‫َ‬
‫ﺸﻜر‪.‬‬
‫اﻝﺤﻤد ﷲ‪ ,‬وأﻨﺎ ﺒﺨﻴر‪ً ,‬ا‬
‫ﻨت‪ /‬ﻤن أﻴن ِ‬
‫أﻨت؟‬
‫ﻤن أﻴن أ َ‬
‫اﺴﻤﻲ أﺤﻤد‪ /‬اﺴﻤﻲ ﻓﺎطﻤﺔ‬
‫ﻤﺤﻤد‪ /‬اﺴﻤﻲ ﻝﻴﻠﻰ‬
‫اﺴﻤﻲ ّ‬
‫أﻨت ‪ /‬و ِ‬
‫أﻨت ﻜﻴف اﻝﺤﺎل؟‬
‫ﺒﺨﻴر‪ ,‬اﻝﺤﻤد ﷲ‪ ,‬و َ‬
‫أﻨﺎ ﻤن إﺴطﻨﺒول‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻤﺎﺠﻨﺴﻴﺘك؟‬
‫ﺠﻨﺴﻴﺘك ‪/‬‬
‫ﻤﺎ‬
‫َ‬
‫ﻤن ﻫذا ‪ /‬ﻤن ﻫذﻩ؟‬
‫ﻫذاﺼدﻴﻘﻲ‪ /‬ﻫذﻩ ﺼدﻴﻘﺘﻲ‪.‬‬
‫ﻤﺎاﺴﻤﻪ ‪ /‬ﻤﺎاﺴﻤﻬﺎ؟‬
‫اﺴﻤﻪ ﻜرﻴم ‪ /‬اﺴﻤﻬﺎ ﻋﺎﺌﺸﺔ‪.‬‬
‫ﻤﺎﻤﻬﻨﺘﻪ ‪ /‬ﻤﺎ ﻤﻬﻨﺘﻬﺎ؟‬
‫ﻤدرﺴﺔ‪.‬‬
‫ﻤدرس ‪ /‬ﻫﻲ ‪‬‬
‫ﻫو ‪‬‬
‫ﻴﺎ أﺤﻤد ‪ /‬ﻴﺎﻓﺎطﻤﺔ ﻫل ﻫذا ﻤدرس؟‬
‫ﻨﻌم ﻫذا ﻤدرس‪.‬‬
‫وﻫل ﻫذﻩ ﻤﻬﻨدﺴﺔ؟‬
‫أﻴﻀﺎ‪.‬‬
‫ﻻ‪ ,‬ﻫذﻩ ﻤدرﺴﺔ ً‬
‫ﺘرﻜﻲ ‪ /‬أﻨﺎ ﺘرﻜﻴ‪‬ﺔ‪.‬‬
‫أﻨﺎ ﻤن ﺘرﻜﻴﺎ‪/ .‬أﻨﺎ‬
‫‪‬‬
‫أﻨﺎ ﺴﻌﻴد ﺒﻤﻌرﻓﺘك‪.‬‬
‫‪‬ﻓت ﺒﻤﻌرﻓﺘك‪.‬‬
‫ﻓرﺼﺔً ﺴﻌﻴدةً‪ .‬ﺘﺸر ُ‬
‫ﻤﺴﺎء اﻝﻨور‬
‫إﻝﻰ اﻝﻠﻘﺎء‬
‫ﻤﻊ اﻝﺴﻼﻤﺔ‪ .‬ﻓﻲ أﻤﺎن اﷲ‪.‬‬
‫ﻤﺴﺎء اﻝﺨﻴر‬
‫اﻷﺴرة واﻝﺒﻴت واﻷﻗﺎرب‬
‫ﻫذﻩ ﺼورة أﺴرﺘﻲ وأﻗﺎرﺒﻲ‬
‫ﻤﻤن ﺘﺘﻜون أﺴرﺘك وأﻗﺎرﺒك؟‬
‫ّ‬
‫اﻷﻗﺎرب‬
‫أﻓراد اﻷﺴرِة و‬
‫ُ‬
‫ﻤن ﻫذا؟‬
‫ﻫذا واﻝدي ﻜرﻴم‪ ,‬ﻫو ﻤﻬﻨدس‪.‬‬
‫وﻤن ﻫذﻩ؟‬
‫ﻫذﻩ واﻝدﺘﻲ ﺴﻤﻴرة‪ ,‬ﻫﻲ رﺒﺔ اﻝﺒﻴت‪.‬‬
‫ﻝك ؟‬
‫أﺨﺎ َ‬
‫ﻜم ً‬
‫ﻜم أﺨﺘًﺎ ﻝك؟‬
‫ﻝﻲ أخ واﺤد‪.‬‬
‫وﻝدا ﻝك؟‬
‫ﻜم ً‬
‫ﻜم ﺒﻨﺘًﺎ ﻝك؟‬
‫وﻫل ﻫذا أﺨوك؟‬
‫ﻝﻲ أﺨت واﺤدة‪.‬‬
‫ِ‬
‫وﻝدان اﺜﻨﺎن‪.‬‬
‫ﻝﻲ‬
‫ﻝﻲ ﺒﻨﺘﺎن اﺜﻨﺘﺎن‪.‬‬
‫ﻨﻌم‪ ,‬ﻫو أﺨﻲ طﺎرق‪ ,‬ﻫو طﺎﻝب ﻓﻲ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ‪.‬‬
‫وﻤن ﻫذﻩ؟‬
‫ﻫذﻩ أﺨﺘﻲ ﺴﻤراء‪ ,‬ﻫﻲ طﺎﻝﺒﺔ ﻓﻲ اﻝﻤدرﺴﺔ اﻹﺒﺘداﺌﻴﺔ‪.‬‬
‫ﻤن ﻫذا اﻝﻌﺠوز؟‬
‫ﻫذا ﺠدي‪.‬‬
‫وﻤن ﻫذا اﻝرﺠل؟‬
‫ﻫو ﻋﻤﻲ‪ ,‬ﻫو ﻤﻬﻨدس ﻤﻌﻤﺎري‪.‬‬
‫‪52‬‬
‫وﻫل ﻫذﻩ اﻝﻤرأة ﻋﻤﺘك؟‬
‫ﻨﻌم‪ ,‬ﺒﺎﻝﻀﺒط‪ ,‬ﻫﻲ ﻋﻤﺘﻲ‪.‬‬
‫ﻤﺎ ﻤﻬﻨﺘﻬﺎ؟‬
‫ﻫﻲ ﻤﻤرﻀﺔ ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺘﺸﻔﻰ‪.‬‬
‫ﻤﺎ ﺸﺎء اﷲ‪.‬‬
‫ٍ‬
‫ﺨدﻤﺔ؟‬
‫ي‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬أﻫﻼً وﺴﻬﻼً‪ ،‬أ ‪‬‬
‫ِ‬
‫اﻝﻤﻼﺒس‬
‫ﺒﻴﻊ‬
‫ﻓﻲ ﻤﺤل ِ‬
‫ﻗﻤﻴﺼﺎ ﻤن ﻓﻀﻠك‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬أرﻴد‬
‫ً‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﺒﻜم ﻫذا اﻝﻘﻤﻴص؟‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺘﻔﻀ‪‬ل ‪ ،‬ﻗﺴم اﻝﻘﻤﺼﺎن ﻫﻨﺎ‪.‬‬
‫ات ﺘرﻜﻴ ٍ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺒﺨﻤس ﻝﻴر ٍ‬
‫أي ﻗﻤﻴص ﺘرﻴد؟‬
‫‪‬ﺔ‪ .‬‬
‫أﺒﻴض‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬أﻨﺎ ﺒﺤﺎﺠﺔ إﻝﻰ ﻗﻤﻴص‬
‫َ‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬أﻴن ﻗﺴم اﻷﺜو ِ‬
‫اب؟‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﻫذا ﻫو اﻝﻘﻤﻴص اﻷﺒﻴض‪.‬‬
‫اﻝﺜوب؟‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﺒﻜم ﻫذا‬
‫ُ‬
‫ﺘﻔﻀ ْل ‪ ،‬ﻗﺴم اﻷﺜواب ﻫﻨﺎك‪.‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ّ :‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺒﻌﺸر ﻝﻴرات ﺘرﻜﻴﺔ‪.‬‬
‫اﻝﺜوب ﻤن ﻓﻀﻠك‪.‬‬
‫اﻷﺒﻴض ‪ ،‬وﻫذا‬
‫اﻝﻘﻤﻴص‬
‫آﺨذ ذﻝك‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ُ :‬‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﺸﻜر ‪ ،‬وﻫذﻩ أﺠرﺘك‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ً :‬ا‬
‫ﺘﻔﻀل ﻴﺎ ﺴﻴدي‪.‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ّ :‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬إﻝﻰ اﻝﻠﻘﺎء‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻝﻠﻨﺴﺎء؟‬
‫ﻤﻼﺒس‬
‫ﻋﻨدك‬
‫ﻋﻔوا ﻫل‬
‫َ‬
‫ُ‬
‫ﺴﻤﺎء‪ً :‬‬
‫ٍ‬
‫ﻓﺴﺘﺎن‪.‬‬
‫ﺴﻤﺎء‪ :‬أﻨﺎ ﺒﺤﺎﺠﺔ إﻝﻰ‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬إﻝﻰ اﻝﻠﻘﺎء ‪ ،‬ﻤﻊ اﻝﺴﻼﻤﺔ‪.‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‬
‫اﻝﺤوار ﺒﻴن ﺴﻤﺎء و ِ‬
‫ﻤﻼﺒس ﻝﻠﻨﺴﺎء‪.‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻋﻨدي‬
‫ُ‬
‫أﺼﻔر‪.‬‬
‫ﻓﺴﺘﺎن‬
‫أﺨﻀر وﻫذا‬
‫ﻓﺴﺘﺎن‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﻫذا‬
‫ٌ‬
‫ٌ‬
‫ُ‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫ﻤﻘﺎﺴك؟‬
‫طﺒﻌﺎ‪ ،‬وﻝﻜن ﻤﺎ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ً :‬‬
‫ِ‬
‫اﻝﻴﺴﺎر‪.‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺘﻔﻀ‪‬ﻠﻲ‪ ،‬ﻏرﻓﺔُ اﻝﻘﻴﺎس ﻫﻨﺎك ‪ ،‬ﻋﻠﻰ‬
‫أزرق؟‬
‫ﺴﻤﺎء‪ :‬ﻫل ﻋﻨدك ﻓﺴﺘﺎن‬
‫ُ‬
‫اﻝﻤﻘﺎس اﻝﻤﺘو ‪‬ﺴط ﻤﻨﺎﺴب ﻝﻲ‪.‬‬
‫ﺴﻤﺎء‪َ :‬‬
‫ﻴوﻨس‪:‬‬
‫َ‬
‫ﻴوﻨس‪:‬‬
‫َ‬
‫ﻴوﻨس‪:‬‬
‫َ‬
‫ﻴوﻨس‪:‬‬
‫َ‬
‫وﻴوﺴف‬
‫ﻴوﻨس‬
‫اﻝﺤوار ﺒﻴن‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﻴوﺴف‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫو ﻜذﻝك‪.‬‬
‫ﻤن اﻝﻜﺘﺎب؟‬
‫اﻝﻤﺠﻠ‪‬د‬
‫َ‬
‫ﻫل ﻫذا ﻫو َ‬
‫اﻝﺴﺎدس َ‬
‫ُ‬
‫ﻴوﺴف‪ :‬ﻫذا ﻫو اﻝﻤﺠﻠ‪‬د اﻝﺴﺎﺒﻊ‪.‬‬
‫أﻴن اﻝﻤﺠﻠ‪ُ ‬د اﻝﺴﺎﺒﻊُ؟‬
‫َ‬
‫ﻴوﺴف‪ :‬ﻫﻨﺎك ﻋﻠَﻰ ‪‬‬
‫اﻝرف‪.‬‬
‫اﻝﻌﺎﺸر؟‬
‫أﻴن اﻝﻤﺠﻠ‪ُ ‬د‬
‫َ‬
‫ُ‬
‫ﻴوﺴف‪ :‬ﻫل ﻫﻲ اﻝﺴﻴﺎرة اﻝﺴﺎدﺴﺔ؟‬
‫ﺸﻜر‪.‬‬
‫ًا‬
‫َ‬
‫ﻴوﻨس‪ :‬ﻨﻌم‪.‬‬
‫َ‬
‫ﻴوﻨس‪ :‬ﻫذﻩ ﻫﻲ اﻝﺴﻴﺎرةُ اﻝﺴﺎﺒﻌﺔُ‪.‬‬
‫َ‬
‫اﻝﻤ ِ‬
‫ﻌرض‪.‬‬
‫َ‬
‫ﻴوﻨس‪ :‬ﻫﻨﺎك ﻓﻲ َ‬
‫ﻴوﺴف‪ :‬أﻴن اﻝﺴﻴﺎرة اﻝﺴﺎﺒﻌﺔ؟‬
‫َ‬
‫ﺸﻜر‪ .‬وأﻴن اﻝﺴﻴﺎرةُ اﻝﻌﺎﺸرةُ؟‬
‫ﻴوﺴف‪ً :‬ا‬
‫َ‬
‫ي‬
‫ﻓﻲ اﻝﺴوق اﻝﻤرﻜز ‪‬‬
‫ٍ‬
‫ﺨدﻤﺔ؟‬
‫أي‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪:‬‬
‫ﻤرﺤﺒﺎ‪ ،‬‬
‫ً‬
‫أﻴﻀﺎ؟‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺘﻔﻀﻠﻲ‪ ،‬ﻫذﻩ ﻫﻲ اﻝدﺠﺎﺠﺔ‪ ،‬وﻤﺎذا ﺘرﻴدﻴن ً‬
‫آﺨر؟‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺘﻔﻀﻠﻲ‪ ،‬ﻫل ﺘطﻠُﺒﻴن ً‬
‫ﺸﻴﺌﺎ َ‬
‫اﻝﻤ أرةُ‪ :‬أرﻴد دﺠﺎﺠﺔً‪.‬‬
‫اﻷﺨﻀر‪.‬‬
‫اﻝﻔﻠﻔل‬
‫اﻝﺒﺼل‬
‫اﻝطﻤﺎطم و‬
‫اﻝﻤ أرةُ‪ :‬أرﻴد‬
‫اﻷﺤﻤر و َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺒﻴض‪.‬‬
‫اﻝﺒ ‪‬ن و َ‬
‫ﻠﺢ و ُ‬
‫اﻝﻤ أرةُ‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬اﻝﻤ َ‬
‫‪53‬‬
‫ِ ِ‬
‫ﺴﺎب؟‬
‫اﻝﻤ أرةُ‪ :‬ﻜم اﻝﺤ ُ‬
‫طﺒق َﺒ ٍ‬
‫ﻴض وﻫذﻩ ُﻋﻠﺒﺔُ ِﻤْﻠ ٍﺢ‪.‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺘﻔﻀﻠﻲ‪ ،‬ﻫذا ُﺒ ‪‬ن‪ ،‬وﻫذا ُ‬
‫اﻝﺨﻀروات ﺒﺈﺤدى ﻋﺸرةَ ﻝﻴرةً ﺘرﻜﻴ‪‬ﺔً و ‪‬‬
‫ﺒﺎﺜﻨﺘﻲ ﻋﺸرةَ ﻝﻴرةً ﺘرﻜ ‪‬ﻴﺔً‪.‬‬
‫اﻝﺒن واﻝﻤﻠﺢ واﻝﺒﻴض‬
‫ا‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬اﻝدﺠﺎج و‬
‫ْ‬
‫ﺘﻔﻀل ‪ ،‬ﻫذا ﻫو اﻝﻤﺒﻠَﻎُ‪.‬‬
‫اﻝﻤ أرةُ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ِ‬
‫اﻝﻠﻘﺎء‪.‬‬
‫ﺸﻜر ‪ ،‬إﻝﻰ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ً :‬ا‬
‫طﺎﻝب ﻓﻲ اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬أﻫﻼً وﺴﻬﻼً‪.‬‬
‫ﻌﺠم ﻋرﺒ ‪‬ﻲ – ﺘرﻜ ‪‬ﻲ؟‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬ﻫل ﻋﻨدك ُﻤ َ‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬ﺒﻜم ﻫذا اﻝﻤﻌﺠم؟‬
‫ِ‬
‫اﻝﻤﻌﺎﺠِم ﻋﻨدي‪.‬‬
‫أﺤدث‬
‫ﺘﻔﻀل‪ ،‬ﻫذا اﻝﻤﻌﺠم‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﻨﻌم‪،‬‬
‫ْ‬
‫ُ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﺒِﺘﺴﻊَ ﻋﺸرةَ ﻝﻴرةً ﺘرﻜﻴﺔً‪.‬‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ٍ :‬‬
‫ص؟‬
‫ﻏﺎل ﺠ ‪‬دا‪ ،‬ﻫل ﻋﻨدك ﻤﻌﺠم َ‬
‫أرﺨ ُ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬اﻝدﻓﺎﺘر واﻷﻗﻼم ﻫﻨﺎ‪ ،‬واﻝﻜﺘب ﻫﻨﺎك‪.‬‬
‫ﺸﻜر‪.‬‬
‫ًا‬
‫اﻝطﺎﻝب‪:‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫذا اﻝﻤﻌﺠم أرﺨص ﻤﻨﻪ‪ ،‬وﺜﻤﻨﻪ ‪‬‬
‫أﻴﻀﺎ؟‬
‫ﺴت ﻋﺸرةَ ﻝﻴرة ﺘرﻜﻴﺔ‪ .‬وﻤﺎذا ﺘرﻴد ً‬
‫ِ‬
‫اﻝﻜﺘب واﻝدﻓﺎﺘر واﻷﻗﻼم‪.‬‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬أﻨﺎ ﺒﺤﺎﺠﺔ إﻝﻰ ﺒﻌض‬
‫أﺤﻼم‪ :‬ﺠﺎﺴم! اﻨظُر إﻝﻰ ﻫذﻩ اﻝ ‪‬ﺸﻘ‪‬ﺔ‪.‬‬
‫ﻨﺎت ِ‬
‫ﺸﻘ‪‬ﺔ ﻝﻺﻴﺠﺎر‬
‫‪‬‬
‫اﻝﺒﻴت‪َ /‬‬
‫ﻤﻜو ُ‬
‫ﺠﺎﺴم‪ :‬اﻝﺼورة ﺠﻤﻴﻠﺔ‪ .‬أﻴن ﻫذﻩ اﻝﺸﻘﺔ؟‬
‫ﺠﺎﺴم‪ :‬إذن ﻫﻲ ﻗرﻴﺒﺔ ﻤن ﻤﺤطﺔ اﻝﻤﺘرو‪ ،‬وﻫل ﻫﻲ ﻤﻔروﺸﺔ؟‬
‫أﺤﻼم‪ :‬ﻓﻲ ﺤﻲ اﻝﺘﺤرﻴر‪.‬‬
‫وﻤوِﻗد‬
‫أﺤﻼم‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻝﻬﺎ ﻏرﻓﺔ اﻝﻨوم وﻏرﻓﺔ اﻝﺠﻠوس وﻤطﺒﺦ وﺤﻤﺎم و ِﻤ‬
‫ٌ‬
‫رﺤﺎض‪ .‬اﻝﻐرف ﻤﻔروﺸﺔ ﺒﺎﻷﺜﺎث‪ ،‬وﻓﻴﻬﺎ ﺘﻠﻔزﻴون َ‬
‫ﻜﻬرﺒﺎﺌﻲ ‪‬‬
‫ﻴوﺠد رﻗم اﻝﺴﻤﺴﺎر ﻓﻲ اﻹﻋﻼن؟‬
‫وﺜﻼﺠﺔ وﻏﺴ‪‬ﺎﻝﺔ اﻝﺼﺤون‪.‬‬
‫ﺠﺎﺴم‪ :‬ﻫل َ‬
‫ﺠﺎﺴم‪ :‬ﻓﻜرة ﺠﻴ‪‬دة‪.‬‬
‫ﻨﺘﺼل ﺒﻪ اﻵن‪.‬‬
‫أﺤﻼم‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫﻴ‪‬ﺎ‬
‫ْ‬
‫اﻝﻴوم اﻷول ﻓﻲ اﻝﻤدرﺴﺔ‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﻋﻔوا أﻴن اﻝﻤ ِ‬
‫ﻘﺼف؟‬
‫َ‬
‫ً‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫذا ﻫو اﻝﻴوم اﻷول ﻝﻲ‪ ،‬ﻜم اﻝﺴﺎﻋﺔ؟‬
‫ِ‬
‫اﻷرﻀ ‪‬ﻲ‪ ،‬ﻫل أﻨت ﺠدﻴد ﻓﻲ ﻤدرﺴﺘﻨﺎ؟‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬ﻓﻲ اﻝطﺎﺒق‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﻌﺎﺸرة‪.‬‬
‫اﻝﺸﺎي؟‬
‫وﻨﺸرب‬
‫ﻤﻌﺎ‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﺸﻜرا‪ ،‬ﻫل‬
‫ْ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫ﻨذﻫب ً‬
‫درﺴﺎ ﻋﻨدك ﻓﻲ اﻝﺼﺒﺎح؟‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﻜم ً‬
‫ﻨذﻫب‪.‬‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫﻴ‪‬ﺎ‬
‫ْ‬
‫ٍ‬
‫دروس‪.‬‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬أرﺒﻌﺔُ‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬أﻨﺎ ﻓﻲ اﻝﺼف اﻝﻌﺎﺸر‪.‬‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬ﺒﺎﻝﻤﻨﺎﺴﺒﺔ‪ ،‬ﻤﺎ اﺴﻤك؟‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬أﻨﺎ ﻤﺼطﻔﻰ وأﻨت؟‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬أﻨﺎ ﺼﺎﻝﺢ‪ ،‬ﺘﺸر‪‬ﻓﻨﺎ‪.‬‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﺘﺸرﻓﻨﺎ‪.‬‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬ﻤﺘﻰ ﺘﺴﺘﻴﻘظ ﻋﺎدةً؟‬
‫اﻝﻔطور؟‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬وﻤﺘﻰ ﺘﺘﻨﺎول‬
‫َ‬
‫أﻨت؟‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﻓﻲ أي ﺼف َ‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬أﺴﺘﻴﻘظ ﻓﻲ اﻝﺴﺎدﺴﺔ‪.‬‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬ﻓﻲ اﻝﺼف اﻝﺘﺎﺴﻊ‪ ،‬وأﻨت؟‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﻓﻲ اﻝﺴﺎﺒﻌﺔ‪.‬‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﺘﻨﺎول ﻓﻲ اﻝﻔطور؟‬
‫ﻴﺘون واﻝﻤرﺒ‪‬ﻰ ﻋﺎدةً‪.‬‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪:‬‬
‫اﻝﺠﺒن واﻝز َ‬
‫َ‬
‫داﺌﻤﺎ‪.‬‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪:‬‬
‫ً‬
‫أﺤﻴﺎﻨﺎ‪ ،‬ﻝﻜن َ‬
‫أﺸرﺒﻪ ﻗﺒل اﻝﻨوم ً‬
‫اﻝﺤﻠﻴب ﻓﻲ اﻝﻔطور؟‬
‫ﺼﺎﻝﺢ‪ :‬ﻫل ﺘﺸرب‬
‫َ‬
‫‪54‬‬
‫اﻝﻨﺸﺎط ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺎء‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬إﻝﻰ أﻴن أﻨت ذاﻫب ﻴﺎ ﺼدﻴﻘﻲ؟‬
‫َ‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬ﻫل ﺘَﺴ ُﻜن ﻤﻊ أﺴرﺘك؟‬
‫َ‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﻔﻌل ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺎء ﻋﺎدة؟‬
‫َ‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬ﻫل ﺘُﺸﺎﻫد اﻝﺘ ْﻠ ِﻔزﻴون ﺒﻌد ذﻝك؟‬
‫َ‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬ﻝﻤﺎذا؟ ﻫل ﺘﻨﺎم ﻓﻲ وﻗت ﻤﺒﻜر؟‬
‫َ‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬ﻓﻲ أي ﺴﺎﻋﺔ ﺘﻨﺎم ﻋﺎدةً؟‬
‫َ‬
‫ظم‪.‬‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬إ َذ ْن أﻨت طﺎﻝِب ُﻤﻨﺘ َ‬
‫َ‬
‫أﻨت؟‬
‫َ‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬أﻴن ﺘﺴﻜن َ‬
‫أﻨت؟‬
‫َ‬
‫ﺸوﻗﻲ‪ :‬ﻓﻲ أي َﺸﻘﺔ ﺘﺴﻜن َ‬
‫ﺼﺒﺎح؟‬
‫ﺨﺎﻝد‪ :‬ﻫل ﺘﺘﻨﺎول اﻝﻔطور ﻜ ‪‬ل‬
‫ٍ‬
‫ﺨﺎﻝد‪ :‬ﻤﺎذا ﺘُ ِﺤ ‪‬‬
‫ب ﻓﻲ اﻝﻔطور؟‬
‫ﺨﺎﻝد‪ :‬ﻫل ﺘُﻔﻀ‪‬ل ‪‬‬
‫اﻝزﺒدةَ ﻓﻲ اﻝﻔطور؟‬
‫ِ‬
‫اﻝﻔطور؟‬
‫ﺨﺎﻝد‪ :‬وﻤﺎذا ﺘﺸرب ﻓﻲ‬
‫اﻝﺸﺎي ﻋﺎدةً‪.‬‬
‫ﺨﺎﻝد‪ :‬أﻨﺎ أﺸرب‬
‫َ‬
‫ﺴردار‪ :‬أﻨﺎ ذاﻫب إﻝﻰ اﻝﺒﻴت‪.‬‬
‫َ‬
‫ﺴردار‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬أﺴﻜن ﻤﻊ أﺴرﺘﻲ‪.‬‬
‫َ‬
‫ﺴردار‪ :‬أﺴﺘرﻴﺢ ﻗﻠﻴﻼً‪.‬‬
‫َ‬
‫أدر ُس ﻗﻠﻴﻼً وﺒﻌد ذﻝك أُﺸﺎﻫد اﻝﺘﻠﻔزﻴون ﻝﻤدة ﻗﺼﻴ ٍرة‪.‬‬
‫َ‬
‫ﺴردار‪ :‬ﻻ‪ُ ،‬‬
‫أﻨﺎم‪.‬‬
‫ﺴردار‪ :‬ﻻ‪ ،‬أُﺴﺎﻋد أﺨﻲ اﻝﺼﻐﻴر ﻓﻲ دروﺴﻪ ﻗﻠﻴ ً‬
‫َ‬
‫ﻼ‪ ،‬ﺜم ُ‬
‫أﺤﻴﺎﻨﺎ ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺜﺎﻨﻴﺔَ ﻋﺸرةَ‪.‬‬
‫ﺴردار‪:‬‬
‫أﺤﻴﺎﻨﺎ أﻨﺎم ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺤﺎدﻴﺔَ ﻋﺸرةَ و ً‬
‫ً‬
‫َ‬
‫أﻜون ﻜذﻝك‪.‬‬
‫ﺴردار‪ :‬أُﺤﺎول أن َ‬
‫َ‬
‫ﻋﺸر‪.‬‬
‫ﺴردار‪ :‬ﻓﻲ اﻝطﺎﺒق‬
‫َ‬
‫َ‬
‫اﻝﺤﺎدي َ‬
‫ﺴردار‪ :‬ﻓﻲ اﻝﺸﻘﺔ اﻝﺜﺎﻨﻴﺔَ ﻋﺸرةَ‪.‬‬
‫َ‬
‫اﻝوﺠﺒﺎت اﻝﻴوﻤﻴ ُﺔ‬
‫ُ‬
‫ﻓﻲ اﻝﻔطور‬
‫اﻝﻔطور وﺠﺒﺔ ﻤﻬﻤﺔ‪.‬‬
‫ﺼﺒﺎح‪،‬‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬أﺘﻨﺎول اﻝﻔطور ﻜ ‪‬ل‬
‫ٍ‬
‫ُ‬
‫اﻝﺒﻴض واﻝﻌﺴ َل ﻤﻊ ِﻗطﻌﺔ ٍ‬
‫ﺨﺒز‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬أﺤب ﻓﻲ اﻝﻔطور‬
‫ﻴﺘون و َ‬
‫اﻝﺠﺒن واﻝز َ‬
‫َ‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻻأ ‪‬‬
‫ُﻓﻀل اﻝزﺒدة ﻓﻴﻪ‪.‬‬
‫ﻋﺼﻴر اﻝﻔو ِ‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬أُﻓﻀل ِ‬
‫أﻨت؟‬
‫اﻜﻪ ﻋﺎدةً‪ ،‬و َ‬
‫َ‬
‫اﻝﺤﺴﺎء؟‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻫل ﺘرﻴد طﺒﻘًﺎ َ‬
‫آﺨ َر ﻤن َ‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻫل ﺘُ ‪‬‬
‫اﻝﺴﻤك؟‬
‫اﻝدﺠﺎج أم‬
‫ﻔﻀل‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻫل ﺘرﻴد اﻝﺴﻠطﺔ ﻤﻊ اﻝﺴﻤك؟‬
‫اﻝﺤﺎر ﻋﻠﻰ اﻝﺴﻤك؟‬
‫اﻝﻔﻠﻔل‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻫل ﺘﻔﻀل‬
‫‪‬‬
‫َ‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﻔﻀل ﺒﻌد اﻝطﻌﺎم؟ اﻝﺒﻘﻼوةَ أم اﻝﻘﻬوةَ؟‬
‫ﻨوري‪ :‬أﻨﺎ أﻓﻀل اﻝﻘﻬوة‪.‬‬
‫ﺸﻜرا‪ ،‬ﻋﻨدي ﻏﺴ‪‬ﺎﻝﺔُ اﻝﺼﺤون‪.‬‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻻ‪ً ،‬‬
‫ﻓﻲ اﻝ َﻐداء‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬اﻝﺤﺴﺎء ﻝذﻴذ‪ ،‬وﻝﻜن ﻫذا ﻴﻜﻔﻲ‪.‬‬
‫اﻝﺴﻤك‪ ،‬ﻤن ﻓﻀﻠك‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪:‬‬
‫َ‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻻأرﻴد‪.‬‬
‫ﺸﻜر‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬ﻻ‪ً ،‬ا‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬أﻓﻀل اﻝﺒﻘﻼوةَ‪ ،‬وأﻨت؟‬
‫ِ‬
‫‪‬ﺤون؟‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬ﻫل أُﺴﺎﻋ ُدك ﻓﻲ ﻏﺴﻠﺔ اﻝﺼ ُ‬
‫اﻝﻌﺸﺎء‬
‫ﻓﻲ َ‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻤﺴﺎء اﻝﺨﻴر‪.‬‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﻤﺴﺎء اﻝﻨور‪.‬‬
‫ﺘوﺠد طﺎوﻝﺔ ﻓﺎﻀﻴﺔ؟‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻫل َ‬
‫ﺸﻜر‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ً :‬ا‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬أرﻴد ِ ‪‬‬
‫ُرز واﻝﺴﻠطﺔ‪.‬‬
‫اﻝﺒﺎزﻻ َء واﻷ َ‬
‫‪‬ل‪ ،‬ﻫﻨﺎك طﺎوﻝﺔ ﻓﺎﻀﻴﺔ ﻋﻠﻰ اﻝﻴﻤﻴن‪.‬‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﺘﻔﻀ ْ‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﻤﺎذا ﺘرﻴد ﻤن اﻝﻤﺄﻜوﻻت؟‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﻫل ﺘرﻴد اﻝﻌﺼﻴر ﻤﻊ اﻷﻜل؟‬
‫‪55‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪:‬ﻻ‪،‬ﻻأرﻴد اﻝﻌﺼﻴر‪،‬أرﻴد ﻤﺎء ﻤﻌدﻨﻴ‪‬ﺎ ﺒﺎﻝﻠﻴﻤون‪،‬ﻤن ﻓﻀﻠك‪ .‬اﻝﺠرﺴون‪:‬ﺤﺎﻀر‪ ،‬ﻫل ﺘَطﻠُب اﻝﻘﻬوة أم اﻝﺸﺎي ﺒﻌد‬
‫اﻷﻜل؟‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﺴﺎدةً أم ُﺴ ‪‬ﻜر زﻴﺎدة؟‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬اﻝﻘﻬوةَ ﻤن ﻓﻀﻠك‪.‬‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﺤﺎﻀر ﻴﺎﺴﻴدي‪.‬‬
‫أﻴﻀﺎ‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻗﻬوة ﺴﺎدة ﻤن ﻓﻀﻠك‪ ،‬وأرﻴد اﻝﻔﺎﺘورة ً‬
‫اﻝﺤوار ﺒﻴن اﻝﻤﺸﺘري واﻝﺠرﺴون‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﺠرﺴون!‬
‫ٍ‬
‫ﺨدﻤﺔ؟‬
‫ي‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻴﺎ ﺴﻴدي‪ ،‬أ ‪‬‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻴﺎ ﺴﻴدي‪ ،‬ﻤﺎذا ﺘرﻴد ﻓﻲ اﻝﻔطور؟‬
‫ﻴوﺠد اﻝﻔطور ﻓﻲ ﻫذا اﻝﻤطﻌم؟‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻫل َ‬
‫أﻴﻀﺎ؟‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬أرﻴد اﻝﺨﺒز واﻝﺠﺒن واﻝزﻴﺘون واﻝﺒﻴض واﻝﻤرﺒ‪‬ﻰ‪ .‬اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﻫل ﺘرﻴد اﻝﻌﺴل ً‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﺸرب ﻴﺎ ﺴﻴدي؟‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﺒﺎﻝطﺒﻊ‪ ،‬أﻨﺎ أﺤب اﻝﻌﺴل‪.‬‬
‫ﺸﺎي ﻤن ﻓﻀﻠك‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪:‬‬
‫ﻓﻨﺠﺎن ٍ‬
‫َ‬
‫ﺸﻜرا‪ ،‬ﻫذا ﻴﻜﻔﻲ‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻻ‪ً ،‬‬
‫اﻝﻌطﻠﺔ؟‬
‫إﺒراﻫﻴم‪ :‬أﻴن‬
‫َ‬
‫ﻗﻀﻴت ُ‬
‫إﺴطﻨﺒول‪.‬‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﻗﻀﻴﺘُﻬﺎ ﻓﻲ‬
‫َ‬
‫آﺨ َر؟‬
‫اﻝﺠرﺴون‪ :‬ﺤﺎﻀر‪ ،‬ﻫل ﺘرﻴد ً‬
‫ﺸﻴﺌﺎ َ‬
‫أﺴﺒوع ﻓﻲ إﺴطﻨﺒو َل‬
‫وﺼﻠت إﻝﻰ إﺴطﻨﺒول؟‬
‫إﺒراﻫﻴم‪ :‬ﻤﺘﻰ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫وﺠﺎﻤﻊ اﻝﺴﻠطﺎن أﺤﻤد وﻤﺘﺤف طوﺒﻘﺎﺒﻲ‪.‬‬
‫ﺘﺤف آﻴﺎﺼوﻓﻴﺎ‬
‫اﻷﺤد‬
‫ﻴوم‬
‫زرت َﻤ َ‬
‫ﺼﺒﺎﺤﺎ‪ .‬وﺒﻌد اﻝظﻬر ُ‬
‫ً‬
‫َ‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪َ :‬‬
‫إﺒراﻫﻴم‪ :‬وﻤﺎذا ﻓﻌﻠت ﻓﻲ اﻷﻴﺎم اﻷُﺨرى؟‬
‫وﻴوم اﻷرﺒِﻌﺎء واﻝﺨﻤﻴس‬
‫وﻴوم اﻝﺜ‪‬ﻼﺜﺎء‬
‫ﻤﺼطﻔﻰ‪ :‬ﻴوم اﻹﺜﻨﻴن‬
‫ُ‬
‫ُ‬
‫أﺨذت َﺠوﻝﺔً ﻓﻲ َ‬
‫ذﻫﺒت إﻝﻰ اﻝﺴوق اﻝﻤﺴﻘوف‪َ ،‬‬
‫اﻝﻤﻀﻴق‪َ ،‬‬
‫ِ‬
‫‪‬‬
‫اﻝﺴﺒت‪.‬‬
‫ﻴوم‬
‫‪‬‬
‫ﺘﺠو ُ‬
‫ﻝت ﻓﻲ ﻻﻝﻠﻲ َ‬
‫وﺒﺎﻴزﻴد وﺼﻠﻴت اﻝﺠﻤﻌﺔَ ﻓﻲ ﺠﺎﻤﻊ أﻴوب ورﺠﻌت إﻝﻰ ﺒﻠدي َ‬
‫إﺴطﻨﺒول‪.‬‬
‫أﻴﺎﻤﺎ ﺠﻤﻴﻠﺔً ﻓﻲ‬
‫إﺒراﻫﻴم‪ :‬إ َذن‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﻗﻀﻴت ً‬
‫أﺤﻤد وﻋﺎﺌﺸ َﺔ‬
‫اﻝﺤوار ﺒﻴن‬
‫َ‬
‫ﻓﻌﻠت ﻓﻲ ﻨﻬﺎﻴﺔ اﻷﺴﺒوع؟‬
‫ﻋﺎﺌﺸﺔ‪ :‬أﻫﻼً‪ ،‬ﻤﺎذا‬
‫ﻤرﺤﺒﺎ‪.‬‬
‫أﺤﻤد‪:‬‬
‫َ‬
‫ً‬
‫أﻨت ﻤﺎذا ِ‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ذﻫﺒت إﻝﻰ اﻝﻤﺴرح‪ .‬و ِ‬
‫ﺴﺎﻓرت إﻝﻰ إﺴطﻨﺒول‪.‬‬
‫ﻋﺎﺌﺸﺔ‪:‬‬
‫ﻓﻌﻠت ﻴوم اﻷَﺤد؟‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫ﻋﺎﺌﺸﺔ‪ :‬ﺴﺎﻓرت إﻝﻴﻬﺎ ﻝزﻴﺎرة أﻗﺎرﺒﻲ‪.‬‬
‫ﺴﺎﻓرت إﻝﻰ إﺴطﻨﺒول؟‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻝﻤﺎذا‬
‫ﻋﺎﺌﺸﺔ‪ :‬ﻴوم اﻷرﺒِ ِ‬
‫ِ‬
‫ﻌﺎء‬
‫رﺠﻌت ﻤن إﺴطﻨﺒول؟‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻤﺘﻰ‬
‫َ‬
‫اﻝﺼﻴف اﻝﻤﺎﻀﻲ‬
‫س‪ :‬ﻤن ﺴﺎﻓر إﻝﻰ ﺒﻠد أوروﺒﻲ؟‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻤدر ُ‬
‫س‪ :‬إﻝﻰ أﻴن ﺴﺎﻓرت ﻴﺎ ﺴﺎﻤﻲ؟‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻤدر ُ‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬أﻨﺎ ﺴﺎﻓرت ﻴﺎ أﺴﺘﺎذ‪.‬‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬ﺴﺎﻓرت إﻝﻰ ﻓرﻨﺴﺎ ﻴﺎ أﺴﺘﺎذ‪.‬‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬ﺴﺎﻓرت إﻝﻴﻬﺎ ﻝزﻴﺎرة أﻗﺎرﺒﻲ‪ ،‬ﻷن ﺒﻌض أﻗﺎرﺒﻲ ﻫﻨﺎك ﻴﺎ أﺴﺘﺎذ‪.‬‬
‫س‪ :‬ﻝﻤﺎذا ﺴﺎﻓرت إﻝﻴﻬﺎ ﻴﺎ ﺴﺎﻤﻲ؟‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻤدر ُ‬
‫ﻜﻨت ﻗد ﺴﺎﻓرت إﻝﻴﻬﺎ ﻤرﺘﻴن ﻤن ﻗﺒ ُل‪.‬‬
‫‪‬‬
‫س‪ :‬ﻫل ﻜﺎﻨت ﻫذﻩ أول زﻴﺎرة ﻝك إﻝﻰ ﻓرﻨﺴﺎ؟ اﻝطﺎﻝب‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻴﺎ أﺴﺘﺎذ‪ُ ،‬‬
‫اﻝﻤدر ُ‬
‫‪56‬‬
‫وﺸﺎﻫدت ﺒرج أﻴﻔل‪ .‬إﻨﻪ ﺒرج طوﻴل ﺠ ‪‬دا‪.‬‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬زرت ﺒﺎرﻴس‬
‫أﻴﻔل؟‬
‫رت ﺒﺎرﻴس‬
‫‪‬‬
‫وﺸﺎﻫدت ﺒرَج َ‬
‫ُ‬
‫َ‬
‫س‪ :‬ﻫل ُز َ‬
‫اﻝﻤدر ُ‬
‫اﻝطﺎﻝب‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻴﺎ أﺴﺘﺎذ‪ .‬إﻨﻬﺎ ﺒﻠد ﺠﻤﻴل ﺠ ‪‬دا‪ .‬وأﻨﺎ أرﻴد اﻝﺴﻔر إﻝﻴﻬﺎ ﻤرةً أﺨرى‪.‬‬
‫ك ﻓرﻨﺴﺎ؟‬
‫‪‬‬
‫َﻋﺠﺒﺘْ َ‬
‫س‪ :‬ﻫل أ َ‬
‫اﻝﻤدر ُ‬
‫س‪ :‬إن ﺸﺎء اﷲ ﻴﺎ ﺴﺎﻤﻲ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻤدر ُ‬
‫ِ‪‬‬
‫اﻝﻌﻤﻴﺎء‬
‫أطﻔﺎل اﻝﻘرﻴﺔ وﻝﻌﺒﺔ اﻝﻘطﺔ َ‬
‫ﺤﻠﻴﻤﺔ‪ :‬ذﻫب ﻝِﻴرَﻋﻰ اﻝﺒﻘرةَ‪.‬‬
‫ﺨﻠﻴل‪ :‬أﻴن ﻋﻠﻲ؟‬
‫ﻴﻌ ود؟‬
‫ﺨﻠﻴل‪ :‬ﻤﺘﻰ ُ‬
‫ﻋﻠﻲ؟‬
‫طﺒﻌﺎ‪ ،‬ﻝﻤﺎذا ﺘَﺴﺄَل ﻋن ‪‬‬
‫ﺤﻠﻴﻤﺔ‪ :‬ﻋﻨد ُﻏروب اﻝﺸﻤس ً‬
‫ﺒﺼ ِ‬
‫ﻷن ﻋﻠﻴ‪‬ﺎ ﻤﻌروف ِ‬
‫إذن َﻴﺄﺘﻲ ﺒِﺎﻝﺘﺄْﻜﻴد‪ ،‬‬
‫دﻗﻪ‪.‬‬
‫ﺤﻠﻴﻤﺔ‪ْ :‬‬
‫ِ‬
‫ِ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻴوم‪.‬‬
‫ﺨﻠﻴل‪ :‬ﺘﺤدﺜﻨﺎ أﻤس واﺘﻔَﻘﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﻝُﻌﺒﺔ اﻝﻘطﺔ اﻝﻌﻤﻴﺎء َ‬
‫ﺤﻠﻴﻤﺔ‪ :‬‬
‫ٍ‬
‫ﺴرور‪.‬‬
‫ﺒﻜل‬
‫اﻝﻤﺸﺎرﻜﺔَ ﻓﻲ اﻝﻠ‪ْ ‬ﻌﺒﺔ؟‬
‫ﺨﻠﻴل‪ :‬أﺘُرﻴدﻴن ُ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﻝﻠﻘﺎء‪.‬‬
‫ﺤﻠﻴﻤﺔ‪َ :‬ﺤ َﺴًﻨﺎ‪ ،‬إﻝﻰ‬
‫ﻤﻌﺎ‪.‬‬
‫ﻠﻌ َ‬
‫ب ً‬
‫ﺨﻠﻴل‪ :‬أﻨﺎ ذاﻫب اﻵن‪ ،‬وﻝﻜن أﻋود ﻋﻨد ﻏروب اﻝﺸﻤس ﻝَﻨ َ‬
‫ﺨﻠﻴل‪ :‬ﻓﻲ أﻤﺎن اﷲ‪.‬‬
‫ﻗﻀﺎء ِ‬
‫اﻝﻤﻔَﻀ‪‬ﻠ ُﺔ‬
‫وﻗت اﻝﻔر ِ‬
‫ُ‬
‫اغ ‪ /‬اﻝ ِﻬواﻴﺎت ُ‬
‫ِ‬
‫ﺼ ِ‬
‫أﻨت؟‬
‫ك؟‬
‫أَرﻫﺎن‪ :‬ﻤﺎ ِﻫواﻴﺘُ َ‬
‫ص اﻝﻘﺼﻴ ِرة‪ ،‬وﻤﺎ ﻫواﻴﺘك َ‬
‫أَرﺠﺎن‪ :‬أُﺤب ﻗراءةَ اﻝرواﻴﺎت واﻝﻘَ َ‬
‫أَرﺠﺎن‪ :‬ﺠﻤﻴل‪ ،‬ﻫل ﻗرأت رواﻴﺔً ِل‘‘ﺒﻴﺎﻤﻲ ﺼﻔﺎء‘‘؟‬
‫اﻝرﺴم‪.‬‬
‫أَرﻫﺎن‪ :‬أﺤب اﻝﻤوﺴﻴﻘﻰ و َ‬
‫أت رواﻴﺔً ﻝﻪ‪ ،‬ﻝﻜن ﻗرأت رواﻴﺔ ِل‘‘زﻴﻨب ﻏزاﻝﻲ‘‘‬
‫أَرﻫﺎن‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻤﺎ ﻗر ُ‬
‫أَرﻫﺎن‪ :‬إﻨﻬﺎ رواﻴﺔ ﺠﻤﻴﻠﺔ وراﺌﻌﺔٌ‪.‬‬
‫أَرﺠﺎن‪ :‬ﻤﺎ رأﻴك ﻓﻴﻬﺎ؟‬
‫اﻝرﻴﺎﻀﺔ‬
‫اﻝﺠد‪ :‬ﻫل ﺘﺤب اﻝرﻴﺎﻀﺔَ ﻴﺎ اﺒﻨﻲ؟‬
‫أي ﻓرﻴ ٍ‬
‫ق ﺘُ َﺸ ‪‬ﺠ ُﻌﻪ؟‬
‫اﻝﺠد‪ :‬‬
‫اﻝﺠد‪ :‬و ِ‬
‫ﻴﻘﺎ؟‬
‫أﻨت ﻴﺎ اﺒﻨﺘﻲ ﻫل ﺘﺸﺠﻌﻴن ﻓر ً‬
‫أي ِر ٍ‬
‫ﻴﺎﻀﺔ ﺘُﻔَﻀ‪‬ﻠﻴن؟‬
‫اﻝﺠد‪ :‬إذن‪ ،‬‬
‫اﻝﺤﻔﻴد‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬أﺤب اﻝرﻴﺎﻀﺔ وﺨﺎﺼﺔ ﻜرةَ ِ‬
‫اﻝﻘدم‪.‬‬
‫ب اﻝوطﻨِ ‪‬ﻲ‪.‬‬
‫اﻝﺤﻔﻴد‪ :‬أ َ‬
‫ُﺸﺠ‪‬ﻊ اﻝﻤﻨﺘَ َﺨ َ‬
‫ق ﻓﻲ ﺤﻴﺎﺘﻲ‪ .‬ﻷﻨﻨﻲ ﻻأﺤب ﻜرةَ ِ‬
‫ي ﻓرﻴ ٍ‬
‫اﻝﻘدم‪.‬‬
‫‪‬ﻌت أ ‪‬‬
‫اﻝﺤﻔﻴدة‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻤﺎ َﺸﺠ ُ‬
‫اﻝﺤﻔﻴدة‪ :‬أﻓﻀل ﻜرة اﻝﺴﻠ‪ِ ‬ﺔ‪.‬‬
‫ﻋﻀو ﻓﻲ ﻨﺎدي اﻝرﺴم‬
‫أﻨﺎ ُ‬
‫ﻓَ ِ‬
‫اﻝرﺴم؟‬
‫أﻨت ﻫذا‬
‫ﺨري‪ :‬ﻫل‬
‫رﺴﻤت َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﺠﺎن‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻤﺎ رﺴﻤﺘُﻪ أﻨﺎ‪ ،‬رﺴﻤﻪ ﺼدﻴﻘﻲ ﻝِﺠرﻴدة اﻝﻤ ِ‬
‫وﻫوﻋﻀو ﻓﻲ ﻨﺎدي اﻝرﺴم‪.‬‬
‫درﺴﺔ‪.‬‬
‫ُ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ ََ‬
‫ﻓَ ِ‬
‫ﺨري‪ :‬ﻫذا راﺌﻊ! وأﻨﺎ ﻋﻀو ﻓﻲ ﻨﺎدي اﻝﺘﻤﺜﻴل‪.‬‬
‫ﺠﺎن‪ :‬ﻤﺎ ِ‬
‫طﺔ ﻫذا اﻝﻨﺎدي؟‬
‫أﻨﺸ َ‬
‫ﺨري‪ :‬ﻋرض اﻝﻤﺴرﺤﻴ ِ‬
‫‪‬ﺎت‪.‬‬
‫ﻓَ ِ َ ْ ُ َ ْ َ‬
‫ِ‬
‫ِ ٍ‬
‫ُﺨرى ﻓﻲ اﻝﻤدرﺴﺔ؟‬
‫ﺠﺎن‪ :‬ﻋﻠﻰ ﻓﻜرة‪ ،‬ﻤﺎ ﻫﻲ اﻷﻨدﻴﺔُ اﻷ َ‬
‫ﻓَ ِ‬
‫ﺨري‪ :‬ﻓﻲ اﻝﻤدرﺴﺔ ﻨﺎدي ‪‬‬
‫اﻝﺤﺎﺴوب‪ ،‬ﻨﺎدي اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ‪ ،‬ﻨﺎدي‬
‫اﻝﻔن واﻝﺜ‪‬ﻘﺎﻓﺔ‪ ،‬ﻨﺎدي اﻝ ‪‬ﺸﻌر‪ ،‬ﻨﺎدي اﻝرﻴﺎﻀﺔ‪ ،‬ﻨﺎدي اﻝﺴ‪‬ﻴﺎﺤﺔ‪ ،‬ﻨﺎدي‬
‫ُ‬
‫اﻝﻤرور‪ ،‬ﻨﺎدي اﻝﺸطرﻨﺞ‪ ،‬ﻨﺎدي ‪ِ ‬‬
‫‪‬ﺒﺎﺤﺔ‪.‬‬
‫اﻝر َﺤﻼت‪ ،‬ﻨﺎدي اﻝﺴ َ‬
‫اﻝﻨﺎس واﻷَﻤﺎﻜن‬
‫راﺌد‪ :‬إﻝﻰ أﻴن ﺘُﺴﺎﻓر ﻴﺎ زﻴﺎد؟‬
‫زﻴﺎد‪ :‬إﻝﻰ آﻨطﺎﻝﻴﺎ‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫راﺌد‪ :‬آﻨطﺎﻝﻴﺎ؟ ﻫل ﻫﻲ ﻓﻲ إﻴطﺎﻝﻴﺎ؟‬
‫راﺌد‪ :‬أﻴن ﺘَﻘَﻊ آﻨطﺎﻝﻴﺎ؟‬
‫راﺌد‪ :‬ﻫل ﺴﺘزور ﻤدﻴﻨﺔ أُﺨرى ﻓﻲ ﺘرﻜﻴﺎ؟‬
‫زﻴﺎد‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻫﻲ ﻓﻲ ﺘرﻜﻴﺎ‪.‬‬
‫زﻴﺎد‪ :‬ﺘﻘﻊ ﻓﻲ َﺠ ِ‬
‫ﻨوب ﺘرﻜﻴﺎ‪ ،‬وﻫﻲ ﻤدﻴﻨﺔ ﺴﺎﺤﻠﻴ‪‬ﺔ‪.‬‬
‫زﻴﺎد‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﺴﺄزور ﻤدﻴﻨﺔ ‘‘وان’’ ﻓﻲ اﻝﺸرق‪ ،‬وﻤدﻴﻨﺔ ‘‘طراﺒزون’’ ﻓﻲ اﻝ ‪‬ﺸﻤﺎل‪.‬‬
‫إﺴطﻨﺒول ﻓﻲ اﻝﺴﻨﺔ اﻝﻤﺎﻀﻴﺔ‪ ،‬ﻫل ُزْرت ﻫذﻩ اﻝﻤدﻴﻨﺔَ؟‬
‫راﺌد‪ :‬أﺨﻲ زَار ﻤدﻴﻨﺔَ‬
‫َ‬
‫زﻴﺎد‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻝَ ْم أ َُزْرَﻫﺎ‪.‬‬
‫أﻴﻀﺎ‪ِ .‬ﻷﻨﻬﺎ ﺠﻤﻴﻠﺔ وﺘﺎرﻴﺨﻴﺔ‪.‬‬
‫راﺌد‪ُ :‬زْر ﻫذﻩ اﻝﻤدﻴﻨﺔَ ً‬
‫زﻴﺎد‪ :‬ﻜﻴف أ ِ‬
‫إﺴطﻨﺒول ﻤن ﻤدﻴﻨﺔ طراﺒزون؟‬
‫َﺼ ُل إﻝﻰ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ﺒﺎﻝﺤﺎﻓﻠﺔ‪.‬‬
‫راﺌد‪ :‬ﺒﺎﻝطﺎﺌرة ْأو‬
‫رﺤﻠﺔ إﻝﻰ ﺒﻠد ﻋرﺒﻲ‬
‫ﺒﻌض اﻝﻤﻌﻠوﻤﺎت ﻋن اﻝﺒﻼد اﻝﻌرﺒﻴﺔ‪.‬‬
‫ﺤﺴن‪ :‬ﻤن ﻓﻀﻠك ﻴﺎ ﺴﻴدي‪ ،‬أرﻴد‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﻷﻤﺎﻜن اﻝﺴﻴﺎﺤﻴﺔ ﻓﻲ اﻝرﻴﺎض‪ ،‬و ِ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﻝروﻀﺔ اﻝﻤطﻬرة ﻓﻲ‬
‫اﻝﻤﻜرﻤﺔ و‬
‫ﺒﻌض‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬أﻫﻼ وﺴﻬﻼ‪ ،‬ﻴﻤﻜﻨك زﻴﺎرة‬
‫اﻝﻜﻌﺒﺔ ﻓﻲ ﻤﻜﺔَ‬
‫ﺜم ﺘُﺴﺎﻓر ﻤن ﻫﻨﺎك إﻝﻰ اﻷُردن ﻤﺒﺎﺸرة‪.‬‬
‫اﻝﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻤﻨورة‪ّ ،‬‬
‫ﺤﺴن‪ :‬ﻜم ﺴﺎﻋﺔً ﺘﺴﺘﻐرق اﻝرﺤﻠﺔ ﻤن اﻝﺴﻌودﻴﺔ إﻝﻰ اﻷردن؟‬
‫ِ‬
‫ٍ‬
‫ﻨﺼف‪.‬‬
‫ﺴﺎﻋﺎت‪ ،‬ﺘرﻜب اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝوﻝﺤدة واﻝﻨﺼف وﺘَﻨزل ﻤﻨﻬﺎ ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝراﺒﻌﺔ واﻝ‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﺜﻼث‬
‫ﺤﺴن‪ :‬ﻤﺎ ﻫﻲ اﻷﻤﺎﻜن اﻝﺘﺎرﻴﺨﻴﺔ واﻝﺴﻴﺎﺤﻴﺔ ﻓﻲ اﻷردن؟‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬اﻷردن ﺒﻠد ﺠﻤﻴل‪ ،‬ﻓﻴﻬﺎ ﻤدﻴﻨﺔ اﻝﺒﺘر ِ‬
‫اء اﻝﺘﺎرﻴﺨﻴﺔُ‪ ،‬ﺴﺘُﺸﺎﻫد ﻫﻨﺎك ﺒﻴوﺘًﺎ َﺤ َﺠ ِرﻴﺔً‪.‬‬
‫ﺤﺴن‪ٕ :‬واﻝﻰ أﻴن ﺴﺄﻨﺘﻘل ﻤن اﻝﺒﺘر ِ‬
‫اء؟‬
‫ارﻜب اﻝﺴﻔﻴﻨﺔ ﻫﻨﺎك ﻝﻠوﺼول إﻝﻰ ﻤﺼر‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪:‬‬
‫اذﻫب إﻝﻰ ﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻌﻘﺒﺔ ﺒﺎﻝﺤﺎﻓﻠﺔ و ْ‬
‫ْ‬
‫ﻜر ﻝك ﻋﻠﻰ ﻫذﻩ اﻝﻤﻌﻠوﻤﺎت‪.‬‬
‫ﺤﺴن‪ :‬ﺸ ًا‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬رﺤﻠﺔً ﺴﻌﻴدةً‬
‫إﻝﻰ ﺒﻠد ﻋرﺒﻲ‬
‫أﻨﺎ ﺴﻌﻴد ﺠ ‪‬دا‪ ،‬ﻷﻨﻨﻲ ﺴﺄﺴﺎﻓر إﻝﻰ اﻷردن ﻝوﺤدي‪ .‬ﻓﺄﺴرﺘﻲ ﻤﺸﻐوﻝﺔ ﺠ ‪‬دا‪ .‬ﺴﺄﺴﺎﻓر ﺒﺎﻝطﺎﺌرة‪ ،‬ﻓﻬﻲ ﺴرﻴﻌﺔ وﻤرﻴﺤﺔ‪.‬‬
‫ﺴﺄﻗﻴم ﻓﻲ اﻷردن ﻓﻲ ﻓﻨدق ٍ‬
‫أﺨﻴر‬
‫ﻜﺒﻴر‪ .‬ﺴﺄَﻗﻀﻲ ﺜﻼﺜﺔ أﻴﺎم ﻓﻲ اﻷردن‪ .‬وﺴﺄزور ﻓﻴﻬﺎ اﻝﻤﺴﺎﺠد واﻝﻤﺘﺎﺤف واﻷﺴواق‪ .‬و ًا‬
‫ﺴﺄﺸﺘري ﺒﻌض اﻝﻬداﻴﺎ ﻝﻸﻗﺎرب‪.‬‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ﻴﺄﺘﻲ اﻝﻤﺴﻠﻤون ﻤن أﻨﺤﺎء اﻝﻌﺎﻝم إﻝﻰ ﺒﻠدي ‪‬‬
‫أﻴﻀﺎ اﻝروﻀﺔ اﻝﻤطﻬرة‬
‫_‬
‫ﻝﻠﺤﺞ‪ ،‬ﻷن اﻝﻜﻌﺒﺔ اﻝﻤﺸر‪‬ﻓﺔ ﻓﻲ ﺒﻠدي‪ .‬وﻓﻴﻪ ً‬
‫وأﻤﺎﻜن ﻤﻘدﺴﺔ أﺨرى‪.‬‬
‫_‬
‫ﺒﻠدي ﻏﻨﻲ ﺠ ‪‬دا ﺒﺎﻵﺜﺎر اﻝﻘدﻴﻤﺔ واﻷﻤﺎﻜن اﻝﺘﺎرﻴﺨﻴﺔ واﻝدﻴﻨﻴﺔ واﻝﺴﻴﺎﺤﻴﺔ‪ ،‬وﻓﻴﻪ اﻷﻫرام وأﺒو اﻝﻬول‪.‬‬
‫_‬
‫اﻨب‪ .‬وﻫو ﺠﺴر ﺒﻴن آﺴﻴﺎ وأوروﺒﺎ‪ .‬وﺸﻌﺒﻪ ﻜرﻴم وأﻫل ﻀﻴﺎﻓﺔ‪.‬‬
‫ﺘﺤﻴط اﻝﺒﺤﺎر ﺒﺒﻠدي ﻤن ﺜﻼﺜﺔ ﺠو َ‬
‫ٍ‬
‫‪‬‬
‫ﻏﺎﻝﺒﺎ‪ .‬ﻓﺎﻝﻜﺜﻴر ﻤن اﻝﻨﺎس ﻓﻲ اﻝﻌﺎﻝَم ﻴﺘﺤدث ﻝﻐﺘَﻨﺎ‪.‬‬
‫ﻝﻨﺎ أﺴﻠوب ﻓﻲ ُﺸ ْرب اﻝﺸﺎي‪ .‬وﻻﻨﺘﻌﻠم ﻝﻐﺎت أﺨرى ً‬
‫_‬
‫‪58‬‬
‫_‬
‫ٍ‬
‫ود ْﻴن‪.‬‬
‫اﻷرز ًا‬
‫ﻴﻌﻴش ﻓﻲ ﺒﻠدي ﻤﻠﻴﺎر وﻨﺼف اﻝﻤﻠﻴﺎر‬
‫ﻜﺜﻴر وﻨﺄﻜل اﻝطﻌﺎم ﺒِ ُﻌ َ‬
‫ﻨﺴﻤﺔ‪ .‬ﻨﺤب َ‬
‫اﻷﻤﺎﻜن اﻝﺘﺎرﻴﺨﻴﺔ ﻓﻲ ﺘرﻜﻴﺎ‬
‫ﻨدﻴم‪ :‬أﻴن ﻤﺘﺤف ﺤﻀﺎرات اﻷﻨﺎﻀول؟‬
‫ارﻜب اﻝﻤﺘرو ﻤن ﻫذﻩ اﻝﻤﺤطﺔ إﻝﻰ "أوﻝوس"‬
‫ﻋﻴﺴﻰ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ﻨدﻴم‪ :‬وﺒﻌد ذﻝك؟‬
‫ِ‬
‫ش ﻋﻠﻰ ِ‬
‫ِ ِ‬
‫اﻝﻤﺘﺤف ﻓﻲ ﻨﻬﺎﻴﺔ اﻝطرﻴ ِ‬
‫اﻤ ِ‬
‫ق‪.‬‬
‫طول اﻝﺸﺎرِع‪ ،‬ﺴﺘَﺠد‬
‫َ‬
‫ﻋﻴﺴﻰ‪ :‬اﻨزل ﻓﻲ ﻤﺤطﺔ "أوﻝوس" ﺜم اﺘ‪‬ﺠ ْﻪ إﻝﻰ اﻝﻴﻤﻴن‪ ،‬و ْ‬
‫ِ‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻤﺘﺤف؟‬
‫ﻫﺎب إﻝﻰ‬
‫ﻨدﻴم‪ :‬ﻜم دﻗﻴﻘﺔً ﻴﺴﺘﻐرق اﻝذ ُ‬
‫ٍ‬
‫ﺴﺎﻋﺔ ﻤ ْﺸ ًﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻨﺼف‬
‫ﻋﻴﺴﻰ‪:‬‬
‫َ‬
‫اﻝﻤﺘﺤف ﻗرﻴب ﻤن َﻗﻠﻌﺔ أﻨﻘرةَ؟‬
‫ﻨدﻴم‪ :‬وﻫل‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫ﻤﺴﺠد "ﺤﺎﺠﻲ ﺒﺎﻴرام" ﻋﻨد اﻝﻌودة ﻤن اﻝﻘﻠﻌﺔ‪.‬‬
‫ﻋﻴﺴﻰ‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬وﺒﺈﻤﻜﺎﻨك زﻴﺎرةُ‬
‫ﻨدﻴم‪ :‬وﻤﺎ ﻫﻲ اﻷﻤﺎﻜن اﻷﺨرى اﻝﻤﻬﻤﺔُ ﻓﻲ أﻨﻘرة؟‬
‫ﻋﻴﺴﻰ‪ :‬ﺤدﻴﻘﺔ اﻝﺤﻴواﻨﺎت‪ ،‬وﺒرج "آﺘﺎﻜوﻝﺔ" وﺤدﻴﻘﺔ "آﻝﺘﻴن ﺒﺎرك" وﻤﺴﺠد "ﻜوﺠﺎﺘﺒﺔ"‪.‬‬
‫ﻴد اﻝﻠﻐﺔ اﻝﻌرﺒﻴﺔَ! أﻴن ﺘﻌﻠ‪‬ﻤﺘَﻬﺎ؟‬
‫ﻨدﻴم‪ :‬ﻤﺎﺸﺎء اﷲ‪ ،‬أﻨت ﺘُ ِﺠ ُ‬
‫ﻋﻴﺴﻰ‪ :‬ﺘﻌﻠﻤﺘُﻬﺎ ﻓﻲ ﺜﺎﻨوﻴﺔ اﻷﺌﻤﺔ واﻝﺨطﺒﺎء‪.‬‬
‫اﻝﺤﻴﺎة اﻝﻴوﻤﻴﺔ‬
‫ِ‬
‫اﺴﺘﻴﻘظت ﻓﻲ ٍ‬
‫ﺼﺒﺎح ِ‬
‫ِ‬
‫ذﻫﺒت إﻝﻰ اﻝﻘرﻴﺔ‬
‫اﻝﻔطور‬
‫ﻤﻌﺎ‪ .‬وﺒﻌد‬
‫‪‬زت أﻤﻲ‬
‫ﻴوم‬
‫وﻗت ﻤﺒﻜر‬
‫اﻝﺴﺒت‪ .‬وﺠﻬ ْ‬
‫ُ‬
‫ُ‬
‫َ‬
‫اﻝﻔطور وﺘﻨﺎوﻝﻨﺎ ً‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ﻨوﻋﺔً‪،‬‬
‫ﻝزﻴﺎرة أﻗﺎرﺒﻲ ﻫﻨﺎك‪ .‬ﺜم‬
‫ﺒﻨت ﺨﺎﻝﺘﻲ إﻝﻰ اﻝﻘرﻴﺔ ﻝزﻴﺎرﺘﻲ‪ .‬‬
‫أﻝﻌﺎﺒﺎ ُﻤﺘَ ‪‬‬
‫ْ‬
‫ﺘﺠو ُ‬
‫ﺠﺎءت ُ‬
‫ﻝت ﻤﻌﻬﺎ داﺨل اﻝﻘرﻴﺔ وﺤوﻝﻬﺎ‪ .‬ﻝﻌ ْﺒﻨﺎ ً‬
‫ٍ‬
‫ورِﻗ ‪‬ﻴﺔً ﻤﻊ أوﻻد ﻋ ‪‬ﻤﻲ‪ .‬ﻗﻀﻴت اﻝﻌطﻠﺔَ ﻓﻲ اﻝﻘرﻴﺔ ﻫﻜذا‪.‬‬
‫وطَ‪‬ﻴرﻨﺎ طﺎﺌرات َ‬
‫اﻝﺤﻴﺎة اﻝﻴوﻤﻴﺔ‬
‫ﻨﻬض ﺨﺎﻝد ﻤن ﻨوﻤﻪ ﻤﺒﻜرا‪ ،‬ﺜم ﻏﺴل َ ِ‬
‫ﻴﺘون‬
‫طور‪ .‬أﻜل ﺨﺎﻝد‬
‫َ‬
‫اﻝﺠﺒن واﻝز َ‬
‫اﻝﺨﺒز و َ‬
‫ﻴد ْﻴﻪ ووﺠﻬَﻪ ﺒﻌد ذﻝك ﺘﻨﺎول اﻝﻔَ َ‬
‫ً‬
‫‪‬‬
‫ﻴض واﻝﻌﺴل‪ِ ،‬‬
‫أﺴﻨﺎﻨﻪ‪ .‬ﻗﺒل اﻝﺨروج ﻤن اﻝﺒﻴت ﺠﻬ‪‬ز ﺤﻘﻴﺒﺘَﻪ‪ .‬وﺒﻌدﻩ ﺤﻤل ﺤﻘﻴﺒﺘَﻪ وﺨرج ﻤن اﻝﺒﻴت‪.‬‬
‫اﻝﺤﻠﻴب وﻨظف‬
‫وﺸرب‬
‫َ‬
‫َ‬
‫اﻝﺒ َ‬
‫وَ‬
‫ﻬر‪ .‬ﺒﻌد ِ‬
‫ورﻜب اﻝﺤﺎﻓﻠﺔَ‪ .‬ﺒدأت ِ‬
‫ذﻫب إﻝﻰ اﻝﻤوﻗف ِ‬
‫اﻝدراﺴﺔ ذﻫب ﺨﺎﻝد إﻝﻰ‬
‫اﻝدراﺴﺔُ ﻤﺒ ‪‬ﻜ ًار واﻨﺘﻬت ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝواﺤدة ظُ ًا‬
‫اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ ﺜم رﺠﻊ إﻝﻰ ﺒﻴﺘﻪ ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝراﺒﻌﺔ‪.‬‬
‫ﻗﻀﺎء اﻝﻌطﻠﺔ‬
‫ِ‬
‫ﻜﺘﺎﺒﺎ ﻋن آﻨطﺎﻝﻴﺎ‪ .‬ﻓﻲ‬
‫ﺴﺘﻘﻀﻲ أﺴرة ﻓرﻴد ﻋطﻠﺘَﻬﺎ ﻓﻲ آﻨطﺎﻝﻴﺎ‪ .‬ﺴﺘذﻫب اﻷﺴرة إﻝﻰ آﻨطﺎﻝﻴﺎ ﺒﺎﻝﺴﻴﺎ ِرة‪ .‬ﻴﻘ أر ﻓرﻴد ً‬
‫ور ﺠﻤﻴﻠﺔ‪ .‬اﻝﺠو ُﻤ ْﺸ ِﻤس ﻓﻲ آﻨطﺎﻝﻴﺎ ﻓﻲ اﻝﺼﻴف‪ ،‬وداﻓﺊ ﻓﻲ‬
‫ﺼٌ‬
‫اﻝﻜﺘﺎب ﻤﻌﻠوﻤﺎت ﻜﺜﻴرة ﻋن ﻫذﻩ اﻝﻤدﻴﻨﺔ‪ .‬وﻜذﻝك ﻓﻴﻪ ُ‬
‫أﺤﻴﺎﻨﺎ‪ .‬ﺘَﻘَﻊ آﻨطﺎﻝﻴﺎ ﻋﻠﻰ ﺸﺎطﺊ اﻝﺒﺤر اﻷﺒﻴض اﻝﻤ ِ‬
‫ﺘوﺴط‪ .‬ﻓرﻴد ﺴﻌﻴد ﺠ ‪‬دا ﻷﻨﻪ ﺴﻴﻘﻀﻲ اﻝﻌطﻠﺔَ ﻓﻲ ﻫذﻩ‬
‫وﻤﻤطر‬
‫ً‬
‫ُ‬
‫اﻝﺸﺘﺎء‪ُ ،‬‬
‫ِ‬
‫اﻝﺠﻤﻴﻠﺔ‪.‬‬
‫اﻝﻤدﻴﻨﺔ‬
‫اﻝﺸﺨﺼﻴﺎت اﻝﻤﺜﺎﻝﻴﺔ‬
‫ﺤﻴﺎة ﻤﺤﻤد ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‬
‫طوﺒﻰ‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﻘ أر ﻫذﻩ اﻷﻴﺎم؟‬
‫ﻜﺘﺎﺒﺎ ﻋن ﺤﻴﺎة رﺴوﻝِﻨﺎ اﻝﻜر ِﻴم‪.‬‬
‫أﺤﻤد‪ :‬أَﻗ أر ً‬
‫‪59‬‬
‫ِ‬
‫اﻝرﺴول اﻝﻜر ِﻴم‪.‬‬
‫إذن ُﻗ ْل ﻝﻲ ﻤﺎاﺴم‬
‫طوﺒﻰ‪ْ :‬‬
‫طوﺒﻰ‪ :‬وﻤﺎ ﻝﻘﺒﻪ؟‬
‫ﺴﻴدﻨﺎ ﻤﺤﻤد؟‬
‫طوﺒﻰ‪ :‬ﻤﺘﻰ ُوِﻝد ُ‬
‫طوﺒﻰ‪ :‬أﻴن وﻝد؟‬
‫طوﺒﻰ‪ :‬ﻤﺎاﺴم و ِ‬
‫اﻝدﻩ؟‬
‫طوﺒﻰ‪ :‬وﻤﺎ اﺴم واﻝدﺘﻪ؟‬
‫أﺤﻤد‪ :‬اﺴﻤﻪ ﻤﺤﻤد‪.‬‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻝﻘﺒﻪ اﻷﻤﻴن‪.‬‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻓﻲ ‪ِ 12‬ﻤن رﺒﻴﻊ اﻷول ﺴﻨﺔ ‪.571‬‬
‫ِ‬
‫اﻝﻤﻜرﻤﺔ‪.‬‬
‫أﺤﻤد‪ُ :‬وﻝد ﻓﻲ ﻤﻜﺔَ‬
‫أﺤﻤد‪ :‬اﺴم واﻝِِدﻩ ﻋﺒد اﷲ‪.‬‬
‫أﺤﻤد‪ :‬اﺴم واﻝدﺘﻪ آﻤﻨﺔ‪.‬‬
‫ﻋﺎش اﻝﻨﺒ ‪‬ﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠ‪‬م؟‬
‫ﻜم ﺴﻨﺔً َ‬
‫طوﺒﻰ‪ْ :‬‬
‫طوﺒﻰ‪ :‬أﻴن ﺘُوﻓ‪‬ﻲ رﺴول ِ‬
‫اﷲ؟‬
‫ُ َ‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﺘوﻓﻲ ﻓﻲ اﻝﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻤﻨورة‪.‬‬
‫أﺨﻴر ﻜﻴف ﺘَ ِ‬
‫اﻝرﺴول؟‬
‫ف‬
‫ت! َﻤﻌﻠوﻤﺎﺘُ َك ﻗوﻴ‪‬ﺔ ﻋن رﺴوﻝِﻨﺎ اﻝﻜر ِﻴم‪ .‬و ًا‬
‫َ‬
‫ﺼ ُ‬
‫أﺤﺴ ْﻨ َ‬
‫طوﺒﻰ‪َ :‬‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻫو ﻤﻌﻠ‪‬م وﻤرﺸد وواﻝِد رﺤﻴم ٕواﻨﺴﺎن ﻜرﻴم‪ ،‬ﺤﻴﺎﺘﻪ ﻤﺘو ِ‬
‫اﻀﻌﺔ ِ‬
‫ورﺴﺎﻝﺘﻪ ﻋﺎﻝﻴﺔ‪.‬‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫ﻤن ﻗﺼص اﻷﻨﺒﻴﺎء‬
‫ﻋﺎﻤﺎ‪.‬‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻋﺎش ‪ً 63‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﻘ أر ﻴﺎ ﻋﻤر؟‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﻌرف ﻋن ﺴﻴدﻨﺎ آدم ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم؟‬
‫‪‬‬
‫آدم‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫذا ﺼﺤﻴﺢ‪ُ ،‬ﻜﻠﻨﺎ ﻤن َ‬
‫أت ﻗﺼﺔَ ﺴﻴدﻨﺎ ﻤوﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم؟‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬ﻫل ﻗر َ‬
‫َﻗر ﻗﺼص اﻷﻨﺒﻴﺎء ﻓﻲ اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم‬
‫ﻋﻤر‪ :‬أ َأ‬
‫ﻨﺒﻲ ﻓﻲ اﻷرض‪ .‬اﷲ ﺨﻠﻘﻪ ﻤن ﺘراب‪.‬‬
‫ﻋﻤر‪ :‬ﻫو ‪‬أول ‪‬‬
‫ﺒﻌﻀﻬم ﻓﻲ اﻝﻘرآن‪.‬‬
‫ﻋﻤر‪ :‬ﺒﻌدﻩ ﺠﺎء أﻨﺒﻴﺎء ﻜﺜﻴرون‪ .‬ذﻜر اﷲ َ‬
‫ٍ‬
‫ﻗﺼﺔ ﻓﻲ اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم‪.‬‬
‫ﻋﻤر‪ :‬ﻨﻌم ﻗرأﺘُﻬﺎ‪ .‬إﻨﻬﺎ أطو ُل‬
‫ِ‬
‫إذن‪ ،‬أﻨت ِ‬
‫ف ﻤﺘﻰ وﻝد ﺒﺎﻝﻀﺒط‪.‬‬
‫وﻝﻜن‬
‫طﺒﻌﺎ‪ ،‬ﻫو ُوﻝد ﻓﻲ‬
‫ﻻأﻋر ُ‬
‫ﻤﺼر‪ْ ،‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ْ :‬‬
‫ﺘﻌرف أﻴن ُوﻝد ﻤوﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم؟ ﻋﻤر‪ً :‬‬
‫َ‬
‫ﻋون وﻗﺒل اﻝﻤﻴﻼد‪ .‬ﻋﻤر‪ :‬ﻫذا ﺼﺤﻴﺢ‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪:‬‬
‫ﻻأﺤد ﻴﻌرف ذﻝك‪ّ ،‬‬
‫َ‬
‫وﻝﻜﻨﻪ وﻝد ﻓﻲ ﻋﻬد ﻓر َ‬
‫اﻝﻤ ِ‬
‫ﻴن ﻓﻲ اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬وﻫل ﺘﻌرف‬
‫ذﻜور َ‬
‫َ‬
‫أﺴﻤﺎء اﻷﻨﺒﻴﺎء َ‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ :‬إذن‪ ،‬اُذﻜر أﺴﻤﺎء ﺒﻌ ِ‬
‫ﻀﻬم ﻤن ﻓﻀﻠِك‪.‬‬
‫ْ‬
‫طﺒﻌﺎ‪.‬‬
‫ﻋﻤر‪ :‬ﻨﻌم‪ً ،‬‬
‫ﻋﻤر‪ :‬ﻨوح‪ ،‬إﺒراﻫﻴم‪ ،‬إﺴﻤﺎﻋﻴل‪ ،‬إﺴﺤﺎق‪ ،‬ﻴﻌﻘوب‪،‬‬
‫ﻴوﺴف‪ ،‬داود‪ ،‬ﺴﻠﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻋﻴﺴﻰ‪ ،‬ﻤوﺴﻰ‪ ،‬ﻤﺤﻤد ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪.‬‬
‫ﻤن ﺤﻴﺎة اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﻤر‪ :‬اﻝﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜم‪.‬‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﻤر‪ :‬ﻜﻴف ﺤﺎﻝك؟‬
‫ﺤﻀرت؟ ﻫل ﻫﻨﺎك ﻤﺸﻜﻠﺔ؟‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﻤر‪ :‬ﻝﻤﺎذا‬
‫َ‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﻤر‪ :‬ﻤﺎ ﻫﻲ ﻤﺸﻜﻠﺘﻬﺎ؟‬
‫ِ‬
‫ي‪ :‬وﻋﻠﻴﻜم اﻝﺴﻼم‪.‬‬
‫اﻝﺒدو ‪‬‬
‫ِ‬
‫رت ﻗﺒل ﻗﻠﻴل ﻤن اﻝﺒﺎدﻴﺔ‪.‬‬
‫ي‪ :‬اﻝﺤﻤد ﷲ‪ ،‬أﻨﺎ أرﻋﻰ اﻹﺒ َل‪،‬‬
‫اﻝﺒدو ‪‬‬
‫وﺤﻀ ُ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ﺤﻀرت ﻝزﻴﺎرة أﺴرﺘﻲ‪ ،‬زوﺠﺘﻲ ﻋﻨدﻫﺎ ُﻤﺸﻜﻠﺔ‪.‬‬
‫ي‪:‬‬
‫اﻝﺒدو ‪‬‬
‫ُ‬
‫ﻻﺘوﺠد ﻗﺎﺒﻠﺔٌ ﺘُﺴﺎﻋدﻫﺎ ﻓﻲ ِ‬
‫ِ‬
‫اﻝوﻻدة‪.‬‬
‫ي‪ :‬ﺴﺘَﻠِد زوﺠﺘﻲ ﻝﻜن‬
‫اﻝﺒدو ‪‬‬
‫َ‬
‫ﻋﻤر إﻝﻰ ﺒﻴﺘﻪ وﻗﺎل ﻝزوﺠﺘﻪ(‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﻤر‪:‬‬
‫ُ‬
‫ﺴﺄﻋود ﺒﻌد ﻗﻠﻴل‪) .‬ذﻫب ُ‬
‫ِ‬
‫ﻤرﻀﺎة اﷲ؟‬
‫ب‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﻤر‪ :‬ﻴﺎأم ﻜﻠﺜوم‪ ،‬ﻫل ﺘُرﻴدﻴن َﻜ ْﺴ َ‬
‫ِ‬
‫ﺴﺎﻋدﺘك‪.‬‬
‫ﻨذﻫب إﻝﻰ اﻤرٍأة ﺘﺤﺘﺎج إﻝﻰ ُﻤ‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﻤر‪ :‬ﻫﻴ‪‬ﺎ‬
‫ﻴﺎأﻤﻴر اﻝﻤؤﻤﻨﻴن‪.‬‬
‫أم ﻜﻠﺜوم‪ :‬ﻫذا ﻤﺎأرﻴدﻩ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫ﻨذﻫب‪.‬‬
‫طﺒﻌﺎ ﻫ‪‬ﻴﺎ‬
‫ْ‬
‫أم ﻜﻠﺜوم‪ً :‬‬
‫‪60‬‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﻌﻤر ِ‬
‫اﻝﺨطﺎب رﻀﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫اﺒن‬
‫ﺴﻴرة ذاﺘﻴﺔ ﻝ َ‬
‫ﻤﺎﺌﺔ وو ٍ‬
‫ﺨﻤﺴ ٍ‬
‫اﻝﺨطﺎب ﻤن أﺼﺤﺎب رﺴول اﷲ‪ .‬وﻝِد ﺴﻨﺔَ ‪ِ ) 581‬‬
‫ِ‬
‫ﻝﻘﺒﻪ "اﻝﻔﺎروق"‪ ،‬ﻷﻨﻪ‬
‫اﺤدة‬
‫ﻋﻤر اﺒ ُن‬
‫وﺜﻤﺎﻨﻴن( م‪ُ .‬‬
‫َ‬
‫ُ‬
‫ُ‬
‫ٍ‬
‫ِ‬
‫‪‬‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ق ﺒﻴن اﻝﺤ ‪‬‬
‫أﺒدا ﻤن ﻗول اﻝﺤ ‪‬‬
‫ق‪ .‬ﺘوﻝﻰ اﻝﺨﻼﻓﺔَ ﺒﻌد أﺒﻲ ٍ‬
‫َﻴ ِ‬
‫وﺜﻼﺜﻴن( م‪.‬‬
‫ﺒﻊ‬
‫ق واﻝﺒﺎطل‪ ،‬وﻻ‬
‫ﺒﻜر ﺴﻨﺔَ ‪) 634‬ﺴﺘ‪‬ﻤﺎﺌﺔ وأر ٍ‬
‫ﻴﺨﺎف ً‬
‫ُ‬
‫ﻔر ُ‬
‫َ‬
‫اﻝﻌﺎدل‪ .‬وﻫو رﺌﻴس ﻤﺘو ِ‬
‫ﻨﻤوذج ﻓرﻴد ِﻝ ِ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﺒﺸؤون‬
‫اﻀﻊ ﻴﻬﺘَ ‪‬م‬
‫ﻠﺤﺎﻜم‬
‫ﻋﻤر‬
‫اﻝﺸﻌب‪ ،‬وﻝﻪ ﻓﻲ ذﻝك ﻗﺼص طرﻴﻔﺔ‪ .‬ﺘُُوﻓ‪َ ‬ﻲ ﺴﻨﺔَ‬
‫ٌ‬
‫ٌ ُ‬
‫اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ُ‬
‫ِ ٍ‬
‫اﻷﻜرِم )ﺼﻠ‪‬ﻰ اﷲُ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠ‪َ ‬م(‪.‬‬
‫ﺒﻌﻴن( م‪ .‬ﻓﻲ اﻝﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻤﻨورة َ‬
‫‪) 644‬ﺴﺘ‪‬ﻤﺎﺌﺔ وأرَﺒ ٍﻊ وأر َ‬
‫ودﻓﻨﻪ اﻝﻤﺴﻠﻤون ﺒﺠﺎﻨب اﻝرﺴول َ‬
‫اﺒن ٍ‬
‫ﻌﻠﻲ ِ‬
‫طﺎﻝب رﻀﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
‫ﺴﻴرة ذاﺘﻴﺔ ﻝِ ‪‬‬
‫رﺴول اﷲ‪ .‬ﻝﻘﺒﻪ "أﺴ ُد ِ‬
‫ﺨﻤﺴ ِﻤ ٍ‬
‫اﷲ"‪ .‬وﻝِد ﺴﻨﺔَ ‪ِ ) 599‬‬
‫ِ‬
‫ٍ‬
‫وﺘﺴﻊ‬
‫ﺎﺌﺔ‬
‫ﻜرم اﷲُ وﺠﻬَﻪُ ﻤن أﺼﺤﺎب‬
‫اﺒن أﺒِﻲ‬
‫طﺎﻝب ‪‬‬
‫ٍ‬
‫ﻋﻠ ‪‬‬
‫ﻲ ُ‬
‫ُ َ‬
‫ُ‬
‫رﺴول ِ‬
‫ِ‬
‫اﷲ ﻤﻊ أﺒﻲ ٍ‬
‫وﺘزوج‬
‫آﻤ َن وﺼﻠ‪‬ﻰ ﻤﻊ‬
‫ﻋﻠﻲ ﻓﻲ ﺒﻴت رﺴول اﷲ‪ .‬‬
‫ﺒﻜر وﺨدﻴﺠ َﺔ‪ .‬وﺘَرﺒ‪‬ﻰ ‪‬‬
‫َ‬
‫وﺘﺴﻌﻴن( ﻓﻲ ﻤﻜﺔَ‪ .‬ﻫو أو ُل َﻤن َ‬
‫رﺴول ِ‬
‫ٍ‬
‫اﷲ‪ .‬وﻫو اﻝﺨﻠﻴﻔﺔُ اﻝراﺒﻊ‪ .‬إﻨﻪ ﻤﻌروف ﺒﻔﻀﻠﻪ وﻋﻠﻤﻪ َ ِ‬
‫ﺒﻔﺎطﻤﺔَ ِ‬
‫ِ‬
‫ﻴن(‬
‫ﺒﻨت‬
‫وﺸ َﺠﺎﻋﺘﻪ‪ .‬اُ ْﺴﺘُ ْﺸ ِﻬ َد ﻋﻠ ‪‬ﻲ ﻓﻲ ‪) 21‬واﺤد وﻋﺸر َ‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫اﺤدة وﺴﺘ‪‬ﻴن(‪ .‬ودﻓﻨﻪ اﻝﻤﺴﻠﻤون ﻓﻲ اﻝﻨ‪‬ﺠ ِ‬
‫ﺎﺌﺔ وو ٍ‬
‫ﻤن رﻤﻀﺎن ﺴﻨﺔَ ‪) 40‬أرﺒﻌﻴن( ﻝﻠﻬﺠرة ‪) 661‬ﺴﺘ‪ِ ‬ﻤ ٍ‬
‫اﻷﺸرف‪.‬‬
‫ف‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﺼورة أﻗﺎرﺒﻲ‬
‫ِ‬
‫اﻷﻗﺎرب‪.‬‬
‫ﻤراد‪ :‬ﻫذﻩ ﻫﻲ ﺼورة أﺴرﺘﻲ ﻤﻊ‬
‫ﺴﻤﻴر‪ :‬أﺴرة ﻤﺤﺒوﺒﺔ‪.‬‬
‫اﻝوﺤﻴد ﻓﻲ اﻷُﺴ ِرة‪.‬‬
‫اﻝوﻝد‬
‫ﻤراد‪ً :‬ا‬
‫ُ‬
‫ﺸﻜر‪ .‬ﻜﻤﺎ ﺘُﺸﺎﻫد‪ ،‬أﻨﺎ ُ‬
‫ﻤراد‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬وﻫذا أﺒﻲ اﺴﻤﻪ ﺨﺎﻝد‪.‬‬
‫ات‪.‬‬
‫ﺴﻤﻴر‪ :‬إ َذن ﻝﻴس ﻝك إﺨوة وأﺨو ٌ‬
‫ﺴﻤﻴر‪ :‬ﻫو طوﻴل ﺠ ‪‬دا‪.‬‬
‫ﻤدرﺴﺔ ﻤﺘﻘﺎﻋدة‪.‬‬
‫ﻴﻤﺎء‪ .‬ﻫﻲ ‪‬‬
‫ُﻤﻲ‪ ،‬اﺴﻤﻬﺎ َﺸ ُ‬
‫ﻤراد‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬وﻫذﻩ أ ّ‬
‫اﻝﺒِدﻴن ﻓﻬو أﺨوﻩ‪.‬‬
‫ﻤراد‪ :‬اﻝرﺠل اﻝﻨﺤﻴف ﻫو ﺠدي‪ ،‬أﻤﺎ اﻝرﺠل َ‬
‫ﻤراد‪ :‬ﻫذﻩ اﻝﻌﻤﺔ ﻤرﻴم‪ ،‬وﻫذﻩ اﻝﻌﻤﺔ ُزﺒﻴدة‪.‬‬
‫ﺴﻤﻴر‪ :‬وﻤن ﻫذان اﻝرﺠﻼن؟‬
‫ﺴﻤﻴر‪ :‬ﻤن ﻫﺎﺘﺎن اﻝﻤرأﺘﺎن؟‬
‫ﺴﻤﻴر‪ :‬وﻤن ﻫؤﻻء؟‬
‫ﺒﻨت اﻝﻌ ‪‬م ﻤﺼطﻔﻰ‪.‬‬
‫ﻤراد‪ :‬ﻫذا ﺨﺎﻝﻲ أُورﻫﺎن‪ ،‬وﻫذا اﻝﻌم ﻤﺼطﻔﻰ‪ ،‬وﻫذﻩ اﻝﺨﺎﻝﺔُ ﻨرﻤﻴن‪ .‬وﻫذﻩ ﻝﻴﻠﻰ اﻝﺼﻐﻴرةُ وﻫﻲ ُ‬
‫ﺴﻤﻴر‪ :‬ﻴﺒدو أﻨﻬﺎ ﻋﺼﺒﻴﺔ‪.‬‬
‫ﻤراد‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﺒﺎﻝﻌﻜس‪ .‬ﻫﻲ أَﺤﻠَﻰ ﻤن اﻝ ‪‬ﺴ ‪‬ﻜر‪.‬‬
‫اﻝﺨﻀرو ِ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ات‬
‫ا‬
‫ﺒﻌض‬
‫اء‬
‫ﺸر ُ‬
‫اي ﺨدﻤﺔ ﻴﺎ آﻨﺴﺔُ؟‬
‫ي‪ :‬‬
‫ﻀ ِر ‪‬‬
‫اﻝ ُﺨ َ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺨ ِ‬
‫ﻀﺎر‪ .‬ﺒﻜم اﻝﺒﺎزﻻّء ﻤن ﻓﻀﻠك؟‬
‫اء‬
‫ﺒﻌض ُ‬
‫ﺴﻤﻴرة‪ :‬أرﻴد ﺸر َ‬
‫ي‪ :‬اﻝﺒﺎزﻻء ﺒﻠﻴرة و ٍ‬
‫ٍ‬
‫ﻤﻤﺘﺎز‪.‬‬
‫ط وﻝﻜﻨﻬﺎ ﻤن ﻨوٍع‬
‫اﺤدة ﻓﻘ ْ‬
‫ﻀ ِر ‪‬‬
‫اﻝ ُﺨ َ‬
‫ﺴﻤﻴرة‪ :‬ﻴﺒدو أﻨﻬﺎ طﺎزﺠﺔ‪.‬‬
‫ي‪ :‬ﻜم ﻜﻴﻠو ﺘرﻴدﻴن ﻴﺎ آﻨﺴﺔ؟‬
‫ﻀ ِر ‪‬‬
‫اﻝ ُﺨ َ‬
‫ﺴﻤﻴرة‪ :‬ﻴﻜﻔﻲ ﻜﻴﻠو‪ ،‬ﻷﻨﻨﻲ ﺴﺄﺸﺘري ﺨﻀ ارو ٍ‬
‫ات أﺨرى‪.‬‬
‫أﺨﻀر وﻜوﺴﺔُ‪ ،‬ﻜﻠﻬﺎ طﺎزﺠﺔ وﻤﻤﺘﺎزة‪.‬‬
‫ي‪ :‬ﻋﻨدﻨﺎ ﺴﺒﺎﻨﺦ وﻓﺎﺼوﻝﻴﺎ وﺒطﺎطﺎ وﺒﺎذﻨﺠﺎن وﻓﻠﻔل‬
‫ﻀ ِر ‪‬‬
‫اﻝ ُﺨ َ‬
‫ُ‬
‫ﺴﻤﺤت أﻋطﻨﻲ ﻜﻴﻠو ﺒطﺎطﺎ وﺒﺎذﻨﺠﺎن‪ ،‬وﺜﻼﺜﺔ ﻜﻴﻠوﻏر ٍ‬
‫ﺴﻤﻴرة‪ :‬إن اﻝﺨﻀ ارو ِ‬
‫اﻤﺎت ﻤن اﻝﻔﺎﺼوﻝﻴﺎ‬
‫ات طﺎزﺠﺔ ِﻓﻌﻼً‪ ،‬ﻝو‬
‫َ‬
‫وﻨﺼف ﻜﻴﻠو ٍ‬
‫أﺨﻀر‪.‬‬
‫ﻓﻠﻔل‬
‫واﻝﺴﺒﺎﻨﺦ‪،‬‬
‫َ‬
‫َ‬
‫آﺨر؟‬
‫ﻀ ِر ‪‬‬
‫ي‪ :‬ﺤﺎﻀر ﻴﺎ آﻨﺴﺔ‪ ،‬ﻫل ﺘرﻴدﻴن ً‬
‫اﻝ ُﺨ َ‬
‫ﺸﻴﺌﺎ َ‬
‫‪61‬‬
‫ﺸﻜر‪ .‬ﻋﻠﻰ ﻓﻜ ٍرة‪ ،‬أﻋﺠﺒﺘﻨﻲ ﻨظﺎﻓﺔُ ﻫذا اﻝﺴو ِ‬
‫ق‪.‬‬
‫ﺴﻤﻴرة‪ :‬ﻻ‪ً ،‬ا‬
‫ي‪ :‬ﻫذا ﺼﺤﻴﺢ‪ ،‬ﻷن ﻫؤﻻء اﻝﻌﻤﺎ َل ﻴ ‪‬‬
‫اﻝﺴوق ﻜ ‪‬ل ٍ‬
‫ﻴوم‪.‬‬
‫ﻨظﻔون‬
‫ﻀ ِر ‪‬‬
‫َ‬
‫اﻝ ُﺨ َ‬
‫ّ‬
‫ُ‬
‫أﻓراد اﻷﺴرة‬
‫أﻨﺎ ﺨﺎﻝد‪ ،‬أﻨﺎ ﻤﻬﻨدس ﻓﻲ ﺸرﻜﺔ ﺨﺎﺼﺔ‪ .‬وﻫذﻩ زوﺠﺘﻲ‪ ،‬اﺴﻤﻬﺎ ﺨدﻴﺠﺔ‪ .‬ﻫﻲ ﻤدرﺴﺔ ﻓﻲ اﻝﺜﺎﻨوﻴﺔ‪ .‬ﻨﺤن ﻨﺴﻜن ﻓﻲ‬
‫أﻨﻘرةَ ﺒﺘرﻜﻴﺎ‪ .‬وﻫذﻩ ﺼورة أﺴرﺘﻲ ﻤﻊ أﺼدﻗﺎﺌﻨﺎ‪.‬‬
‫درﺴﺎن ﻓﻲ اﻻﺒﺘداﺌﻴﺔ‪.‬‬
‫ﻝﻨﺎ طﻔﻠﺘﺎن‪ .‬ﻫﺎﺘﺎن زﻴﻨب وﻨرﻤﻴن‪ .‬زﻴﻨب ﻓﻲ اﻝﺘﺎﺴﻌﺔ ﻤن ﻋﻤرﻫﺎ‪ .‬وأﺨﺘﻬﺎ ﻓﻲ اﻝﺴﺎﺒﻌﺔ‪ .‬ﻫﻤﺎ ﺘَ ُ‬
‫إﺴطﻨﺒول‪.‬‬
‫ﺸرطﻲ ﻤﺘﻘﺎﻋد وﺤﻤﺘﻲ ﻤﻤرﻀﺔ ﻤﺘﻘﺎﻋدة‪ .‬ﻫﻤﺎ ﻴﻌﻴﺸﺎن ﻓﻲ‬
‫ﻫذان واﻝد وواﻝدة زوﺠﺘﻲ‪ .‬ﺤﻤﻲ‬
‫َ‬
‫ّ‬
‫وﻫؤﻻء ﺼدﻴﻘﺎﺘﻨﺎ‪ .‬ﻫذﻩ ﺴﻤﻴرة‪ ،‬ﻫﻲ ﻤﻬﻨدﺴﺔ ﺤﺎﺴوب‪ .‬وﻫذﻩ ﺒﺸرى‪ ،‬ﻫﻲ طﺒﻴﺒﺔ‪ .‬أﻤﺎ ﻫذﻩ ﻓﻬﻲ أﺨت ﺒﺸرى‪ ،‬اﺴﻤﻬﺎ‬
‫ِ‬
‫اﻝدرﺠﺔ؟ ﻷﻨﻬم ﻴﺤﺘﻔﻠون ﺒذﻜرى زوا ِﺠﻨﺎ‪.‬‬
‫ﻜﺒرى‪ .‬ﻫﻲ َﻋ ْزﺒﺎء‪ .‬ﻝﻤﺎذا ﻫؤﻻء اﻝﻨﺎس ﻤﺴرورون ﻝﻬذﻩ‬
‫ﺤﻴﺎة اﻝطﺎﻝب‪/‬اﻝﺼدﻴﻘﺎن‪/‬ﻤﺤﻤود وﻨوري‬
‫ﻴﺴﺘﻴﻘظ اﻝﺼدﻴﻘﺎن ﻓﻲ ﺴﺎﻋﺔ ﻤﺒﻜرة ‪‬‬
‫ﻜل ﻴوم‪ .‬ﻫﻤﺎ ﻴﺘﻨﺎوﻻن اﻝﻔطور ﻋﺎدة ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ‪ .‬ﺒﻌد اﻝﻔطور ﻴﺠﻬ‪‬ز‬
‫اﻝﺼدﻴﻘﺎن ﺤﻘﻴﺒﺘﻬﻤﺎ‪ ،‬ﺜم ﻴرﺘدﻴﺎن اﻝﻤﻼﺒس وﻴﺨرﺠﺎن ﻤن اﻝﺒﻴت ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺘﺎﺴﻌﺔ واﻝرﺒﻊ ‪‬‬
‫ﻝﻠذﻫﺎب إﻝﻰ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ‪ .‬ﻴﺒدأ اﻝدرس‬
‫ﻋﺎدةً ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺘﺎﺴﻌﺔ واﻝﻨﺼف‪.‬‬
‫طﺎﻝﺒﺎ وطﺎﻝﺒﺔً‪ .‬ﻝﻜن ﻨوري ﻴدرس ﻓﻲ ﻗﺎﻋﺔ ﻜﺒﻴرة‪ .‬ﻴوﺠد ﻓﻴﻬﺎ‬
‫ﻤﺤﻤود ﻴدرس ﻓﻲ ﻗﺎﻋﺔ ﺼﻐﻴرة‪ .‬ﻴوﺠد ﻓﻴﻬﺎ ﻋﺸرون ً‬
‫طﺎﻝﺒﺎ وطﺎﻝﺒﺔً‪.‬‬
‫أرﺒﻌون ً‬
‫ﻓﻲ اﻝﻤدرﺴﺔ‪/‬اﻝدرس‬
‫أﻤﻴن‪ :‬ﻤﺘﻰ ﻴﺒدأ اﻝدرس ﻜل ﻴوم؟‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻴﺒدأ ﻓﻲ اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ ﺘﻤﺎ ًﻤﺎ‪.‬‬
‫أﻤﻴن‪ :‬وﻤﺘﻰ ﻴﻨﺘﻬﻲ؟‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻴﻨﺘﻬﻲ ﻓﻲ اﻝواﺤدة ﺒﻌد اﻝظﻬر‪.‬‬
‫أﻤﻴن‪ :‬ﻫل ﺘذﻫﺒون إﻝﻰ ﺒﻴوﺘﻜم ﺒﻌد اﻝدرس؟‬
‫ﻨوري‪ :‬ﺒﻌض اﻝطﻼب ﻴذﻫﺒون إﻝﻰ ﺒﻴوﺘﻬم‪ ،‬وﺒﻌﻀﻬم ﻴﻠﻌﺒون ﻜرة اﻝﺴﻠﺔ ﻓﻲ ﻗﺎﻋﺔ اﻝرﻴﺎﻀﺔ‪ ،‬وﺒﻌﻀﻬم ﻴذﻫﺒون إﻝﻰ اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ‬
‫ﻝﻠﻘراءة‪.‬‬
‫أي ﻤوا ‪‬د ﺘدرﺴون ﻓﻲ ﻤدرﺴﺘﻜم؟‬
‫أﻤﻴن‪ :‬‬
‫ﻨوري‪ :‬ﻨدرس ﻤوا ‪‬دا ﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‪ ،‬ﺒﻌﻀﻬﺎ دﻴﻨﻴﺔ ﻤﺜل اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم واﻝﺤدﻴث واﻝﺘﻔﺴﻴر وﺒﻌﻀﻬﺎ ﺜﻘﺎﻓﻴﺔ ﻤﺜل اﻝﺠﻐراﻓﻴﺎ واﻝﻔﻴزﻴﺎء‬
‫واﻝﻜﻴﻤﻴﺎء‪ ،‬وﺒﻌﻀﻬﺎ ﻝﻐوﻴﺔ ﻤﺜل اﻝﻠﻐﺔ اﻝﺘرﻜﻴﺔ واﻝﻠﻐﺔ اﻝﻌرﺒﻴﺔ واﻝﻠﻐﺔ اﻹﻨﺠﻠﻴزﻴﺔ‪.‬‬
‫أﻤﻴن‪ :‬إ َذ ْن‪ ،‬اﻝدراﺴﺔ ﻤﻤﺘﻌﺔ وﻤﻔﻴدة ﻓﻲ ﻨﻔس اﻝوﻗت‪.‬‬
‫اﻝطﺎﻝﺒﺎت ﻓﻲ اﻝﻜﻠﻴﺔ‬
‫ﻴﺴﻜن ﻓﻲ دار اﻝطﺎﻝﺒﺎت‪.‬‬
‫ﻫن‬
‫ّ‬
‫ﻋﺎﺌﺸﺔ وزﻴﻨب وﺴﻤراء طﺎﻝﺒﺎت ﻓﻲ ﻜﻠﻴﺔ اﻝﺘرﺒﻴﺔ‪ ،‬ﻗﺴم اﻝﻠﻐﺔ اﻝﻌرﺒﻴﺔ‪ّ .‬‬
‫‪62‬‬
‫اﻝﺼدﻴﻘﺎت ﻤﺸﻐوﻻت ﺠ ‪‬دا ﻫذﻩ اﻷﻴﺎم‪ .‬ﻓﺎﻻﻤﺘﺤﺎﻨﺎت ﻗرﻴﺒﺔ‪ .‬ﻝذﻝك ﺘذﻫب اﻝﺼدﻴﻘﺎت ﻜل ﻤﺴﺎء إﻝﻰ ﻤﻜﺘﺒﺔ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ‬
‫‪‬‬
‫ﺒﻌﺎ‪ .‬ﻴﻜون ﻋﺎدة‬
‫ﻝﻠدراﺴﺔ‪ .‬ﻝﻜن ﻗﺒل ذﻝك ﻴذﻫﺒن إﻝﻰ ﻤطﻌم اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ ﻝﺘﻨﺎول اﻝﻌﺸﺎء ﺒﻴن اﻝﺨﺎﻤﺴﺔ واﻝﻨﺼف واﻝﺴﺎﺒﻌﺔ إﻻ ر ً‬
‫طﺎﺒور طوﻴل أﻤﺎم ﺒﺎب اﻝﻤطﻌم‪ .‬إ ْذ ﻴﺘﻨﺎول اﻝطﻌﺎم أﻜﺜر ﻤن أﻝف طﺎﻝب ﻓﻲ اﻝﻤطﻌم‪.‬‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﺒﻌﺎ‪ .‬ﺘرﺠﻊ اﻝﺼدﻴﻘﺎت‬
‫ﺒﻌد ﺘﻨﺎول اﻝﻌﺸﺎء اﻝﺼدﻴﻘﺎت ﻴذﻫﺒن إﻝﻰ اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ‪ ،‬وﻴدرﺴن ﻫﻨﺎك ﺤﺘﻰ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺘﺎﺴﻌﺔ إﻻّ ر ً‬
‫ﺒﻊ‪ .‬اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ ﻗرﻴﺒﺔ ﻤن دار اﻝطﺎﻝﺒﺎت‪.‬‬
‫إﻝﻰ دار اﻝطﺎﻝﺒﺎت ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺘﺎﺴﻌﺔ واﻝر ِ‬
‫ﺘَ ِ‬
‫ﺒﻌض اﻝوﻗت ﻤﻊ ﺼدﻴﻘﺎﺘﻬن‪ ،‬ﺜم ﻴذﻫﺒن إﻝﻰ اﻝﻔراش‪.‬‬
‫ﻘﻀﻲ اﻝطﺎﻝﺒﺎت‬
‫َ‬
‫اﻝﻨﺸﺎط ﻓﻲ اﻝﺼﺒﺎح‪/‬ﻤﺎذا ﻓﻌل اﻝﺼدﻴﻘﺎن أﻤس؟‬
‫وﺤﺴﻴن طﺎﻝﺒﺎن ﻓﻲ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ‪ .‬ﻋﺒداﷲ ﻴدرس ﻓﻲ ﻗﺴم اﻝﻠﻐﺔ اﻝﻌرﺒﻴﺔ‪ .‬وﺤﺴﻴن ﻴدرس ﻓﻲ ﻗﺴم اﻝﻠﻐﺔ اﻹﻨﺠﻠﻴزﻴﺔ‪.‬‬
‫ﻋﺒداﷲ ُ‬
‫ﻫﻤﺎ ﻴﺴﻜﻨﺎن ﻓﻲ ﻨﻔس اﻝ ‪‬ﺸﻘﺔ‪.‬‬
‫ﺘُرى ﻤﺎذا ﻓﻌل اﻝﺼدﻴﻘﺎن ِ‬
‫أﻤس؟‬
‫اﺴﺘﻴﻘظ اﻝﺼدﻴﻘﺎن ﻓﻲ ﺴﺎﻋﺔ ﻤﺒﻜرة‪ ،‬وﺘﻨﺎوﻻ اﻝﻔطور ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ‪ .‬ﺒﻌد اﻝﻔطور ﺠﻬ‪‬ز ﻜل واﺤد ﺤﻘﻴﺒﺘﻪ‪ ،‬ﺜم ﻝﺒﺴﺎ‬
‫ﻤﻼﺒﺴﻬﻤﺎ وﺨرﺠﺎ ﻤن اﻝﺒﻴت ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ واﻝﻨﺼف ﻝﻠذﻫﺎب إﻝﻰ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ‪.‬‬
‫ﻨﻔس اﻝدرس‪ .‬ﻜﺎﻨت اﻝﻘﺎﻋﺔ ﻤزدﺤﻤﺔً‬
‫وﺼل اﻝﺼدﻴﻘﺎن إﻝﻰ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ وذﻫﺒﺎ إﻝﻰ ﻨﻔس اﻝﻘﺎﻋﺔ‪ .‬ﻷﻨﻬﻤﺎ ﺴﻴدرﺴﺎن َ‬
‫ِ‬
‫اﻷﺴﺘﺎذ‪.‬‬
‫طﺎﻝﺒﺎ ﻴﻨﺘظرون دﺨول‬
‫ﺒﺎﻝطﻼب‪ .‬وﻜﺎن ﻓﻴﻬﺎ ﺨﻤﺴون ً‬
‫ﺘﺠول ﻓﻲ اﻷﻨﺎﻀول‬
‫‪‬‬
‫ﺼﺒﺎﺤﺎ‪ .‬ﺜم ﺘﻨﺎوﻝﺘﻤﺎ اﻝﻔطور ﻓﻲ ﺘل ﻋﻼء‬
‫ﻓﻲ اﻷﺴﺒوع اﻝﻤﺎﻀﻲ ﻏﺎدرﺘﻤﺎ أﻨﻘرة واﺘ‪‬ﺠﻬﺘﻤﺎ إﻝﻰ ﻗوﻨﻴﺎ‪ .‬ووﺼﻠﺘﻤﺎ إﻝﻴﻬﺎ‬
‫ً‬
‫اﻝدﻴن وزرﺘﻤﺎ ﻤﺘﺤف ﻤوﻻﻨﺎ ﺠﻼل اﻝدﻴن اﻝروﻤﻲ واﺸﺘرﻴﺘﻤﺎ اﻝﻬداﻴﺎ وﺴﺎﻓرﺘﻤﺎ إﻝﻰ ﻗﻴﺼري ﺒﻌد اﻝﻐداء‪ .‬وﺼﻠﺘﻤﺎ إﻝﻰ ﻗﻴﺼري‬
‫‪‬‬
‫وﺴﺠق وﺼﻠ‪‬ﻴﺘﻤﺎ ﺼﻼة‬
‫ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺎء وﻨزﻝﺘﻤﺎ ﻓﻲ ﻓﻨدق ﺒﺠﺒل أرﺠﻴﺎس وﺘزﻝﺠﺘﻤﺎ ﻋﻠﻰ اﻝﺜﻠﺞ واﺸﺘرﻴﺘﻤﺎ ﻤن اﻝﺴوق َﺒﺴطُرﻤﺔ ُ‬
‫اﻝظﻬر ﻓﻲ ﻤﺴﺠد ﻜﺒﻴر‪ .‬ﺜم ﻏﺎدرﺘﻤﺎ ﻗﻴﺼري ﺒﻌد اﻝﺼﻼة واﺴﺘرﺤﺘﻤﺎ ﺒِِﻘﻴرﺸﻬﻴر‪ ،‬ﻫﻨﺎك اﻝﺸﺎي واﻝﻘﻬوة‪ ،‬ﺜم رﻜﺒﺘﻤﺎ اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ‬
‫ﻤﺴﺎء‪.‬‬
‫ورﺠﻌﺘﻤﺎ إﻝﻰ أﻨﻘرة‬
‫ً‬
‫اﻝﻨﺸﺎط ﻓﻲ اﻝﻤدرﺴﺔ‪/‬ﻤﺘﻰ ﻴﺒدأ اﻝدرس وﻴﻨﺘﻬﻲ؟‬
‫زﻴﻨب‪ :‬ﻤﺘﻰ ﺒدأ درﺴك ِ‬
‫أﻤس؟‬
‫زﻴﻨب‪ :‬وﻤﺘﻰ اﻨﺘﻬﻰ؟‬
‫ﺘﻤﺎﻤﺎ‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﺒدأ ﻓﻲ اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ ً‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬اﻨﺘﻬﻰ ﻓﻲ اﻝﺜﺎﻨﻴﺔ ﺒﻌد اﻝظﻬر‪.‬‬
‫طﺎﻝﺒﺎ ﻓﻲ ﺼﻔﻜم؟‬
‫زﻴﻨب‪ :‬ﻜم ً‬
‫زﻴﻨب‪ :‬ﻤﺎذا ﻓﻌﻠﺘم ﺒﻌد اﻝدرس؟‬
‫طﺎﻝﺒﺎ‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﻓﻲ ﺼﻔّﻨﺎ ﺜﻼﺜون ً‬
‫اﻝرﻴﺎﻀﺔ وﺒﻌﻀﻬم ذﻫﺒوا إﻝﻰ اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ ﻝﻠﻘراءة‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﺒﻌض اﻝطﻼب ذﻫﺒوا اﻝﻰ ﺒﻴوﺘﻬم‪ ،‬وﺒﻌﻀﻬم ﻝﻌﺒوا ﻜرة ّ‬
‫اﻝﺴﻠﺔ ﻓﻲ ﻗﺎﻋﺔ ّ‬
‫أي ﻤو ّاد درﺴﺘم أﻤس؟‬
‫زﻴﻨب‪ّ :‬‬
‫ﻴﺎﻀﻴﺎت واﻝﻜﻴﻤﻴﺎء‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬درﺴﻨﺎ اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم واﻝﺠﻐراﻓﻴﺎ واﻝﻠﻐﺔ اﻝﻌر ّﺒﻴﺔ‬
‫اﻝر ّ‬
‫ً‬
‫أﻤﺎ ﺒﻌد اﻝظّﻬر ﻓدرﺴﻨﺎ ّ‬
‫ﺼﺒﺎﺤﺎ‪ّ .‬‬
‫زﻴﻨب‪ :‬إذن‪ ،‬ﻋﻨدﻜم ﺨﻤس ﺤﺼص ﻜ ّل ﻴوم‪ .‬ﻤﺤﻤد‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫذا ﺼﺤﻴﺢ‪.‬‬
‫‪63‬‬
‫اﻝﻨﺸﺎط ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺎء‪/‬اﻝﺼدﻴﻘﺎت ﻓﻲ اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ‬
‫وﺘﺤدﺜْن ﻗﻠﻴﻼً ﻋن‬
‫اﻝﺼدﻴﻘﺎت ﻓﻲ ﻜﺎﻓﻴﺘﻴرﻴﺎ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ‬
‫ﺸﻴﻤﺎء وﺸرﻤﻴن ٕواﻴﻨﺠﻲ طﺎﻝﺒﺎت ﻓﻲ ﻜﻠّّﻴﺔ اﻝﺘّْرﺒﻴﺔ‪.‬‬
‫ّ‬
‫ْ‬
‫إﺠﺘﻤﻌت ّ‬
‫اﻝﻤﺴرﺤﻴﺎت واﻹﻤﺘﺤﺎﻨﺎت‪.‬‬
‫ﻤوﻀوﻋﺎت ﻤﺸﺘرﻜﺔ ﻤﺜل اﻷﻓﻼم و‬
‫ّ‬
‫ْ‬
‫اﻝﺼدﻴﻘﺎت إﻝﻰ ﻤطﻌم اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ‪ .‬ﻋﻨدﻤﺎ وﺼﻠن اﻝﻰ اﻝﻤطﻌم‪ ،‬ﻴﺎ إﻝﻬﻲ!‪ ،‬ﻫﻨﺎك طﺎﺒور طوﻴل‬
‫ﺤﺎن ﻤوﻋد اﻝﻌﺸﺎء ﻓذﻫﺒت ّ‬
‫اﻝرﺠوع إﻝﻰ اﻝﻜﺎﻓﻴﺘﻴرﻴﺎ ﻝﺘﻨﺎول وﺠﺒﺔ ﺴرﻴﻌﺔ‪.‬‬
‫ﻗررت اﻝﺒﻨﺎت ّ‬
‫أﻤﺎم اﻝﻤطﻌم‪ .‬ﻓﻲ اﻝطّﺎﺒور ﺜﻤﺎﻨون أو ﺘﺴﻌون طﺎﻝﺒﺎ‪ّ .‬‬
‫اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺘّﺎﺴﻌﺔ‪.‬‬
‫ﺒﻌد اﻷﻜل‪ ،‬ذﻫﺒت اﻝﺒﻨﺎت إﻝﻰ اﻝﻤﻜﺘﺒﺔ‪ .‬ودرﺴن ﻫﻨﺎك ﺤﺘّﻰ ّ‬
‫ﺜم ذﻫﺒن إﻝﻰ‬
‫اﻝﻨﺼف‪ .‬ﻗﻀت اﻝﺒﻨﺎت ﺒﻌض اﻝوﻗت ﻤﻊ‬
‫رﺠﻌت اﻝﺼدﻴﻘﺎت إﻝﻰ ﺴﻜن اﻝطّﺎﻝﺒﺎت ﻓﻲ اﻝﺘّﺎﺴﻌﺔ و ّ‬
‫ّ‬
‫ﺼدﻴﻘﺎﺘﻬن ّ‬
‫اﻝﻔراش‪.‬‬
‫اﻝرﺠوع ﻤن اﻝﻤدرﺴﺔ‬
‫ﻤﺴﺎء‪ .‬وﺨﻠﻌﻨﺎ اﻝﻤﻼﺒس اﻝﻤدرﺴﻴﺔ ﺜم ﻝﺒﺴﻨﺎ اﻝﻤﻼﺒس اﻝﻴوﻤﻴﺔ وأﻋددﻨﺎ اﻝﻤﺎﺌدة واﺠﺘﻤﻌﻨﺎ ﺤول‬
‫رﺠﻌﻨﺎ ﻤن اﻝﻤدرﺴﺔ‬
‫ً‬
‫ﻤﻌﺎ‪.‬ﺒﻌد ذﻝك ﺴﺎﻋدﻨﺎ أُ ‪‬ﻤﻨﺎ و ّأدﻴﻨﺎ ﺼﻼﺘﻨﺎ‪ .‬ﺜم ﻋﻤﻠﻨﺎ واﺠﺒﻨﺎ وﺸﺎﻫدﻨﺎ اﻝﺘﻠﻔزﻴون وﻗرأﻨﺎاﻝﻜﺘب وذﻫﺒﻨﺎ إﻝﻰ‬
‫اﻝﻤﺎﺌدة وﺘﻨﺎوﻝﻨﺎ اﻝﻌﺸﺎء ً‬
‫ﻏرﻓﺘﻨﺎ‪.‬‬
‫ﺘﻨﺎو ُل اﻝوﺠ ِ‬
‫ﺒﺎت اﻝﻴوﻤﻴﺔ‬
‫َ‬
‫ُ‬
‫اﻝﻤدرس ‪ :‬أﻨﺘﻤﺎ‪ ،‬ﻜم وﺠﺒﺔً ﺘﺘﻨﺎوﻻن ﻋﺎدة ﻓﻲ اﻝﻴوم؟‬
‫اﻝطﺎﻝﺒﺎن‪ :‬ﻨﺘﻨﺎول ﻋﺎدة ﺜﻼث وﺠﺒﺎت ﻴﺎأﺴﺘﺎذ‪ ،‬اﻝﻔطور واﻝﻐداء واﻝﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫اﻝﻤدرس ‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﺄﻜﻼن ﻓﻲ اﻝﻔطور؟‬
‫اﻝطﺎﻝﺒﺎن‪ :‬ﻨﺄﻜل ﻓﻲ اﻝﻔطور اﻝﺨﺒز واﻝﺠﺒن واﻝزﻴﺘون واﻝﺒﻴض واﻝﻤرّﺒﻰ‪.‬‬
‫اﻝﻤدرس ‪ :‬ﻫل ﺘُﻔَ ‪‬‬
‫رب اﻝﺸﺎي أم اﻝﺤﻠﻴب ﻓﻲ اﻝﻔطور؟‬
‫ﻀﻼن ُﺸ َ‬
‫أﺒدا‪.‬‬
‫أﺤﻴﺎﻨﺎ ﻨﺸرب اﻝﺤﻠﻴب‪ ،‬وﻝﻜن ﻻﻨﺸرب اﻝﻘﻬوة ﻓﻲ اﻝﻔطور ً‬
‫اﻝطﺎﻝﺒﺎن‪ُ :‬ﻨﻔﻀل ﺸرب اﻝﺸﺎي ﻋﺎدةً و ً‬
‫اﻝﻤدرس ‪ :‬ﻤﺎذا ﺘﻨﺎوﻝﺘﻤﺎ ﻓﻲ اﻝﻔطور ﻫذا اﻝﺼﺒﺎح؟‬
‫اﻝطﺎﻝﺒﺎن‪ :‬ﻜﺎﻝﻌﺎدة‪ ،‬ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ واﻝﺜﻠث أﻜﻠﻨﺎ اﻝﺨﺒز واﻝﺠﺒن واﻝزﻴﺘون واﻝﻤرﺒﻰ وﺸرﺒﻨﺎ اﻝﺸﺎي‪.‬‬
‫أﻴﻀﺎ؟‬
‫اﻝﻤدرس ‪ :‬ﻫل أﻜﻠﺘﻤﺎ اﻝﺒﻴض ً‬
‫اﻝطﺎﻝﺒﺎن‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻤﺎأﻜﻠﻨﺎ اﻝﺒﻴض ﻫذا اﻝﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫اﻝﻤدرس ‪ :‬ﻝﻤﺎذا ﻤﺎأﻜﻠﺘﻤﺎ اﻝﺒﻴض ﻫذا اﻝﺼﺒﺎح؟‬
‫اﻝطﺎﻝﺒﺎن‪ :‬ﻷﻨﻨﺎ ﻨﺄﻜل اﻝﺒﻴض ﺜﻼث ﻤر ٍ‬
‫ات ﻓﻲ اﻷﺴﺒوع و ﻻﻨﺄﻜﻠﻪ ﻴوﻤﻴن ُﻤﺘﺘﺎﻝﻴﻴن ﻋﻠﻰ اﻹطﻼق‪.‬‬
‫اﻝﻤدرس ‪ :‬إن اﻝﻔَطور وﺠﺒﺔ ﻫﺎ ‪‬ﻤﺔ‪.‬‬
‫ﻓﻲ اﻝﻐداء‪/‬ﻤطﻌم أﻨﻘرة‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻤﺎ رأﻴﻜم ﻓﻲ اﻝذﻫﺎب إﻝﻰ ﻤطﻌم أﻨﻘرة ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺜﺎﻨﻴﺔَ ﻋﺸرةَ و ِ‬
‫اﻝﺜﻠث؟‬
‫ﺴﻠﻴم‪ :‬وﻝِ َم ﻻ؟ وﻝﻜن ﻫل ﻫذا اﻝﻤطﻌم ﻨظﻴف؟‬
‫أﺤﻤد‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻫو ﻤطﻌم ﻨظﻴف وأﺴﻌﺎرﻩ ﻤﻨﺎﺴﺒﺔ‪.‬‬
‫ﻨذﻫب إﻝﻴﻪ‪ ،‬ﻝﻘد ﺤﺎن وﻗت اﻻﺴﺘراﺤﺔ‪.‬‬
‫ﻫﻴﺎ‬
‫ْ‬
‫ﺴﻠﻴم‪ّ :‬‬
‫‪64‬‬
‫ِ‬
‫ﺴﺎدةُ‪ ،‬ﻤﺎذا ﺘُ ‪‬‬
‫ﻔﻀﻠون ﻤن اﻝﻤﺄﻜوﻻت؟‬
‫ﺘﻔﻀﻠوا‪ ،‬أﻫﻼً وﺴﻬﻼً ﻴﺎ َ‬
‫اﻝﻨﺎدل‪ّ :‬‬
‫اﻝﻤﻘﻠِﻴ‪‬ﺔَ ﻤﻊ اﻝﺴﻠطﺔ‪.‬‬
‫ﺴﻠﻴم‪ :‬ﻨرﻴد اﻷرز ﺒﺎﻝﻠﺤم واﻝﻔﺎﺼوﻝﻴﺎ وﻗﻠﻴﻼً ﻤن اﻝﺒطﺎطﺎ َ‬
‫اﻝﻠﺒن‪.‬‬
‫ﺠﺎﺴم‪ :‬أﻨﺎ أُﻓﻀل اﻷرز ﺒﺎﻝدﺠﺎج واﻝﺒﺎزﻻّ َء و َ‬
‫ﻨور‪ :‬أﻨﺎ ﺴﺄﺘﻨﺎول اﻝﺤﺴﺎء أوﻻ‪ ،‬ﺒﻌدﻫﺎ أرﻴد ﺴﻤ ًﻜﺎ َﻤ ِ‬
‫اﻝﺨﻀﺎر‪.‬‬
‫ﺸوﻴ‪‬ﺎ ﻤﻊ ﺴﻠطﺔ ُ‬
‫أي ﺨدﻤﺔ أﺨرى؟‬
‫اﻝﻨﺎدل‪ :‬‬
‫ﺸﻴﺌﺎ آﺨر‪.‬‬
‫ﺸﻜرا‪ ،‬ﻻﻨرﻴد ً‬
‫أﺤﻤد‪ً :‬‬
‫اﻷم ‪ :‬ﻤﺴﺎء اﻝﺨﻴر ﻴﺎ ﺒﻨﺎت‪.‬‬
‫ﺘﻨﺎول اﻝﻌﺸﺎء‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫اﻝﻴوم‪.‬‬
‫اﻝﺒﻨﺎت‪ :‬ﻤﺴﺎء اﻝﺨﻴر أ ‪‬ﻤﻲ‪ ،‬أﻫﻼً وﺴﻬﻼً‪ ،‬أﻨت ﻤﺘﺄﺨرة َ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺸرﻜﺔ ﻓﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺴﺎﺒﻌﺔ إﻻّ ﺜُﻠُﺜًﺎ‪.‬‬
‫ﺨرﺠت ﻤن‬
‫اﻷم ‪:‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻜﺎﻨت ﻋﻨدي أﻋﻤﺎل ﻜﺜﻴرة اﻝﻴوم‪ ،‬وﻝذﻝك‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫ﺸﻴﺌﺎ ﻓﻲ اﻝﺸرﻜﺔ؟‬
‫اﻝﺒﻨﺎت‪ :‬ﻫل‬
‫ﺘﻨﺎوﻝت ً‬
‫ﺸﻴﺌﺎ‪ ،‬واﻵن "ﺘَ ِ‬
‫ﻋﺼﺎﻓﻴر ﺒطﻨِﻲ"‪ .‬ﻤﺎذا ﺠﻬ‪‬زﺘُ ‪‬ن ﻝﻠﻌﺸﺎء؟‬
‫ﺼﻴﺢ‬
‫ﻝت ً‬
‫اﻷم ‪:‬ﻻ‪ ،‬ﻤﺎ ﺘﻨﺎو ُ‬
‫ُ‬
‫زت اﻝﺴﻠطﺔَ‪.‬‬
‫اﻝﺒﻨﺎت‪ :‬ﻋﺎﺌﺸﺔ أﻋ ‪‬دت ﻓَ ِطﻴر اﻝﺴﺒﺎﻨﺦ وﺤﺴﺎء اﻝطﻤﺎطم‪ ،‬ﻓﺎطﻤﺔ‬
‫ْ‬
‫ص‪ ،‬أ ‪‬ﻤﺎ أﻨﺎ ﻓﺠﻬ‪ُ ‬‬
‫طﺒﺨت اﻷرز و ُ‬
‫اﻝﺤ ‪‬ﻤ َ‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻌﺸﺎء؟‬
‫ﺘﻨﺎوﻝﺘن‬
‫اﻷم ‪ :‬ﺴﻠِﻤت ﻴدا ُﻜ ‪‬ن‪ .‬ﻫل‬
‫َ‬
‫اﻝﺒﻨﺎت‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻤﺎ ﺘﻨﺎوﻝﻨﺎ اﻝﻌﺸﺎء‪ ،‬اﻨﺘظر ِ‬
‫ﻤﻌﺎ‪.‬‬
‫ﻨﺎك ﺤﺘ‪‬ﻰ ﻨﺘﻨﺎو َل‬
‫اﻝطﻌﺎم ً‬
‫َ‬
‫َ‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ ﻻأﺸرب اﻝﻘﻬوة ﻓﻲ وﻗت ﻤﺘﺄﺨر‪ .‬ﻷَﻨﻨﻲ ﻻأﺴﺘطﻴﻊ اﻝﻨوم ﻋﻨد ﺸرﺒِﻬﺎ‪.‬‬‫طﻌﻤﻬﺎ ﻝذﻴ ًذا ﺠ ‪‬دا‪.‬‬
‫َﻀﻊ ز َ‬
‫أ َ‬‫ﻴت اﻝزﻴﺘون ﻓﻲ اﻝﺴﻠطﺔ ﺒﺎﻝﻠﻴﻤون ﻝﻴﻜون ُ‬
‫‪ -‬ﻋﻨدﻤﺎ أﺸرب ﻤﺎء زﻤزم أﺸﻌر ﺒﺎﻻطﻤﺌﻨﺎن‪ .‬ﻷﻨﻪ ﻤﺎء ﻤﺒﺎرك‪.‬‬
‫ﺤﻠو‪.‬‬
‫ أﺘﻨﺎول آﻴس ﻜرﻴم ﻓﻲ اﻷﻴﺎم‬‫ّ‬
‫طﻌﻤﻪ ٌ‬
‫اﻝﺤﺎرة ﻤن اﻝﺼ‪‬ﻴف وأﺸﻌر ﺒﺎﻝﻔَرح ﻷن َ‬
‫وﻴظن اﻝﺒﻌض أﻨﻨﻲ أ ِ‬
‫‪‬‬
‫َﺒﻜﻲ‪.‬‬
‫طﻊ اﻝﺒﺼل ﺘَْﻨ ِزل اﻝ ‪‬دﻤوع ﻤن ﻋﻴﻨ ‪‬ﻲ‬
‫ ﻋﻨدﻤﺎ أﻗ َ‬‫ُ‬
‫َﺸم اﻝﻔﻠﻔل اﻷﺴود أ ْ ِ‬
‫س وﻫو ُﻴﻀﻴف ‪‬ﻝذةً ﻝﻸطﻌﻤﺔ‪.‬‬
‫َﻋط ُ‬
‫ ﻋﻨدﻤﺎ أ ُ ّ‬‫ﻴﻨب ﻫذا اﻝﻤﺴﺎء؟‬
‫ ﻤﺎذا‬‫ْ‬
‫ﻓﻌﻠت اﻝﺴﻴ‪‬دة ز ُ‬
‫ﺸﺎي وﻏﺴﻠت اﻷطﺒﺎق ﺜم ﻗرأت اﻝﻤﺠﻠ‪‬ﺔَ‪.‬‬
‫ي وﺸرﺒت ﻓﻨﺠﺎن ٍ‬
‫‪ -‬ﻫﻲ أﻜﻠت اﻝﻠﺤم اﻝﻤﺸو ‪‬‬
‫ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻵن اﻝﺴﺎﺒﻌﺔ إﻻ‪‬ﺜﻠﺜًﺎ‪ .‬ﻤﺎاﻝذي ْﻝم ﺘَﻔﻌْﻠﻪ اﻝﺴﻴدة زﻴﻨب إﻝﻰ اﻵن؟‬‫اﻝﻤوﻗد وﻝم ﺘﻜﺘب اﻝرﺴﺎﻝﺔ‪.‬‬
‫ﺘطﺒ ْﺦ اﻝﺒﺎذﻨﺠﺎن وﻝم ﺘَُﻨظ‪ْ ‬‬
‫ اﻝﺴﻴدة زﻴﻨب ْﻝم ﺘﻀﻊ اﻝﺴﻠطﺔ ﻓﻲ اﻝﺜﻼﺠﺔ وﻝم ُ‬‫ف َ‬
‫ﻋطﻠﺔ ﻨﻬﺎﻴﺔ اﻷﺴﺒوع‬
‫اﻷب‪ :‬ﻤﺎ رأﻴك ﻓﻲ اﻝذﻫﺎب إﻝﻰ اﻝﺴﻴﻨﻤﺎ ﻴوم اﻝﺴﺒت؟‬
‫ﻨذﻫب ﻴوم اﻷَﺤد‪.‬‬
‫اﻷم ‪ :‬ﻓﻜرة راﺌﻌﺔ‪ ،‬وﻝﻜن ﺸﻴﻤﺎء ﻋﻨدﻫﺎ دروس إﻀﺎﻓﻴ‪‬ﺔ‪ ،‬إذن‬
‫ْ‬
‫اﻷب‪ :‬طﻴب‪ ،‬أﻴن ﻫﻲ اﻵن‪.‬‬
‫دروﺴﻬﺎ ﻓﻲ اﻝﻐرﻓﺔ‪ .‬ﻫل أُﻨﺎدﻴﻬﺎ‪.‬‬
‫اﻷم ‪ :‬أظن أﻨﻬﺎ ﺘﺴﺘذﻜر‬
‫َ‬
‫‪65‬‬
‫اﻷب‪ :‬ﻻ داﻋﻲ‪ ،‬أﻨﺎ أذﻫب إﻝﻴﻬﺎ‪ ،‬وأﺴﺄﻝﻬﺎ ﻋن أرﻴِﻬﺎ‪.‬‬
‫َ‬
‫اﻝذﻫﺎب إﻝﻰ اﻝﺴﻴﻨﻤﺎ ﻴوم اﻷﺤد‪ ،‬ﻤﺎر ِ‬
‫أﻤك ﻨرﻴد ‪‬‬
‫اﻷب‪ :‬ﻴﺎاﺒﻨﺘﻲ أﻨﺎ و ِ‬
‫أﻴك؟‬
‫َ‬
‫اﻝﺒﻨت‪ :‬أﺸﻜرﻜﻤﺎ ﻴﺎ أﺒﻲ‪ ،‬وﻝﻜن ﻋﻨدي ﻤوﻋد ﻤﻊ ﺼدﻴﻘﺘﻲ ﻝﻴﻠﻰ ﻴوم اﻷﺤد‪ِ ،‬اذﻫﺒﺎ أﻨﺘﻤﺎ‪.‬‬
‫)ﺒﻌد ﻤدة ﻗﺼﻴرة(‬
‫اﻷب‪ :‬وأﻨﺘﻤﺎ إﻝﻰ أﻴن ﺴﺘذﻫﺒﺎن؟‬
‫اﻝﻤﺴرح‪ ،‬ﻝﻘد اﺘ‪‬ﻔﻘﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﻫذا‪ ،‬ﻴوم اﻝﺨﻤﻴس اﻝﻤﺎﻀﻲ‪.‬‬
‫اﻝﺒﻨت‪ :‬ﺴﻨذﻫب إﻝﻰ‬
‫َ‬
‫اﻝذﻫﺎب إﻝﻰ اﻝﻌﻤرة‬
‫ﺠﻌﻔر‪ :‬ﻴﺎ أﺒﻲ أﻨت ﺘﻌرف ﺼدﻴﻘﻲ ﺤﻤزةَ‪ ،‬ﻫو وأﺴرﺘﻪ ﺴﻴذﻫﺒون إﻝﻰ اﻝﻌﻤرة ﻓﻲ اﻝﻌطﻠﺔ‪ ،‬ﻫل ﺘُرﺴﻠﻨﻲ ﻤﻌﻬم؟‬
‫ﺤﻤزة‪ :‬أرﺠوك ﻴﺎ ﻋﻤﻲ اﺴﻤﺢ ﻝﻪ‪.‬‬
‫اﻝواﻝد‪ :‬ﻜﻴف ﺘذﻫﺒون ﻴﺎ ﺤﻤزة‪ ،‬ﺒﺎﻝطﺎﺌرة أم ﺒﺎﻝﺤﺎﻓﻠﺔ؟‬
‫ﺤﻤزة‪ :‬أﻋﺘﻘد‪ ،‬ﺴﻨذﻫب ﺒﺎﻝطﺎﺌرة‪ ،‬ﻫل ﺴﺘﺴﻤﺢ ﻝﺼدﻴﻘﻲ؟‬
‫أﻴﻀﺎ ُﻜﻨ‪‬ﺎ ﻨرﻏب ﻓﻲ زﻴﺎرة اﻷﻤﺎﻜن اﻝﻤﻘدﺴﺔ ﻫذﻩ اﻝﺴﻨﺔَ‪ ،‬وﻝﻜن ﺒﻌض اﻝظروف َﻤ َﻨﻌﺘﻨﺎ ﻤن اﻝزﻴﺎرة‪.‬‬
‫اﻝواﻝد‪ :‬ﻓﻲ اﻝﺤﻘﻴﻘﺔ‪ ،‬ﻨﺤن ً‬
‫ﻨذﻫب ﻓﻲ اﻝﺴﻨﺔ اﻝﻘﺎدﻤﺔ إن ﺸﺎء اﷲ‪.‬‬
‫ِاذﻫﺒوا أﻨﺘم ﻫذﻩ اﻝﺴﻨﺔ وﻨﺤن‬
‫ُ‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ﻋﻠﻲ طﺎﻝًِﺒﺎ ﻓﻲ ﻫذﻩ اﻝﻤدرﺴﺔ‪.‬‬
‫ أﻨﺎ‬‫ُ‬
‫ﺘﺨرﺠت ﻓﻲ اﻝﺜﺎﻨوﻴﺔ وﻤﺎ زال ّ‬
‫ اﻝطﻌﺎم ﺠﺎﻫز وﻤﺎ زال اﻷوﻻد ﻴﻠﻌﺒون ﻓﻲ اﻝﺤدﻴﻘﺔ‪.‬‬‫ ﻤﺎزال أﺒﻲ ﻓﻲ ﻤﻜﺔَ اﻝﻤﻜرﻤﺔ رﻏم اﻨﺘِﻬﺎء ﻤوﺴم اﻝﺤﺞ‪.‬‬‫ ﺴﺂﺨذ ﻤﻌﻲ اﻝﻤظﻠ‪‬ﺔَ ﻤﺎ دام اﻝﻤطر ِ‬‫ﻨﺎزﻻً‪.‬‬
‫‪ -‬اﻨﺘﻬﻰ اﻝﺸﺘﺎء وﻤﺎ زال اﻝﺜﻠﺞ َﻴ ِﻨزل‪.‬‬
‫ ‪‬‬‫اﻝﺼف‪.‬‬
‫رن اﻝﺠرس وﻤﺎ زال اﻝطﻼب أﻤﺎم‬
‫ّ‬
‫‪ -‬ﻻﻴﻨﺘﻬﻲ اﻝﻔﻘر ﻤﺎ داﻤت اﻝﺤرب ﻤﺴﺘﻤرةً‪.‬‬
‫ﻓﻜﺎﻫﺔ‬
‫ﺘﻤل ‪ :‬أﻫﻼً وﺴﻬﻼً ﻴﺎ درﺴون‪ .‬ﻤﺎذا ﻴﻔﻌل أﻫﻠﻲ وأﻗﺎرﺒﻲ؟‬
‫ﺘﻤل ‪ :‬ﻜﻴف ﺤﺎل اﻝدﻴك اﻷﺼﻔر؟‬
‫ﺘﻤل ‪ :‬ﻝﻜن اﻝﺤﻤﺎر ﻜﺎن ﻓﻲ اﻝﻤطﺤﻨﺔ‪.‬‬
‫آﻩ‪ ،‬ﻝﻘد ﻤﺎت أﺒﻲ!‬
‫ﺘﻤل ‪ْ :‬‬
‫أﻴﻀﺎ!‬
‫ﺘﻤل ‪ :‬آﻩ‪ ،‬ﻝﻘد‬
‫ْ‬
‫ﻤﺎﺘت أﻤﻲ ً‬
‫ب ﺒﻴﺘﻲ أﻝﻴس ﻜذﻝك؟‬
‫ﺘﻤل ‪ :‬ﻗل ﻴﺎ درﺴون‪ ،‬ﻝﻘد َﺨ ِر َ‬
‫درﺴون‪ :‬اﻝﺤﻤد ﷲ ﻜﻠﻬم ﺒﺨﻴر‪.‬‬
‫درﺴون‪ :‬ﻝﻘد ﻀرﺒﻪ اﻝﺤﻤﺎر وﻤﺎت‪.‬‬
‫أﺤﻀر ﺘﺎﺒوت أﺒﻴك ﻤن اﻝﻤطﺤﻨﺔ‪.‬‬
‫درﺴون‪ :‬ﻻ‪ ،‬اﻝﺤﻤﺎر‬
‫َ‬
‫درﺴون‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬إﻨﻪ ﻤﺎت ﺒﺴﺒب اﻝﺤزن اﻝﺸدﻴد ﻋﻠﻰ وﻓﺎة أﻤك‪.‬‬
‫درﺴون‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬إﻨﻬﺎ ﻤﺎﺘت‪.‬‬
‫درﺴون‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻴﺎ ﺘﻤل‪ ،‬ﻤﺎ زال ﺒﻴﺘُك ﻴﺤﺘرق‪.‬‬
‫اﻝﻌطﻠﺔ اﻝﺼﻴﻔﻴﺔ ‪ /‬زﻴﺎرة إﻝﻰ ﻤﺼر‬
‫ﻤرﺤﺒﺎ‪ ،‬ﻨﺤن ﻗﺎدﻤﺎت ﻤن ﺘرﻜﻴﺎ‪ ،‬وﻨرﻴد ﺜﻼث ﻏرف ﻝﻤدة أﺴﺒوع‪.‬‬
‫‪:‬‬
‫اﻝﺴﺎﺌﺤﺎت‬
‫ً‬
‫ﻓور‪.‬‬
‫ﻝﻜن ﺜﻼث ﻏرف ًا‬
‫ﺒﻜن ﻓﻲ ﻤﺼر‪ .‬أ ْ‬
‫َﺤ ُﺠز ّ‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ :‬أﻫﻼً وﺴﻬﻼً ّ‬
‫اﻝﺴﺎﺌﺤﺎت‬
‫‪ :‬ﺴﻨﻀﻊ اﻝﺤﻘﺎﺌب ﻓﻲ اﻝﻐرف وﺴﻨذﻫب إﻝﻰ اﻷﻫرام‪ ،‬ﻜﻴف ﻨﺼل إﻝﻴﻬﺎ ﻤن ﻓﻀﻠك؟‬
‫ﺘﺼﻠن إﻝﻰ ﻫﻨﺎك ﺨﻼل ﻨﺼف ﺴﺎﻋﺔ‪.‬‬
‫ﺴﻴﺎرة أﺠ ٍرة‪ ،‬ﺴوف‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ :‬أطﻠُب ﻝَ ُﻜ ‪‬ن ّ‬
‫َ‬
‫ﻨﻔﻀل رﻜوب اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ‪.‬‬
‫اﻝﺴﺎﺌﺤﺎت‬
‫‪ :‬وﻝﻜن ﻨﺤن ّ‬
‫‪66‬‬
‫ﻋﺒ ْرن اﻝطرﻴق ﺜم ْارَﻜ ْﺒن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﻤن اﻝﻤوﻗف‪ ،‬و ْاﻨ ِزْﻝ َن ﻤن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﻋﻨد ﺸﺎرع اﻷﻫرام‪ .‬ﻫﻨﺎك‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ :‬إذن اُ ُ‬
‫ﺸﺎﻫدن اﻷﻫر َام‪.‬‬
‫ﺴﺘُ‬
‫َ‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ ﺴﺘﻠﻌب اﻝﺒﻨﺎت ﻜرة اﻝﺴﻠﺔ ﺼﺒﺎح ﻴوم اﻹﺜﻨﻴن‪.‬‬‫ ﺴﺘﺴﺎﻋد اﻝﺒﻨﺎت أﻤﻬﺎﺘِ ِﻬن ﻓﻲ اﻝﻤﺼﻨﻊ ﻴوم اﻷرﺒﻌﺎء‪.‬‬‫ ﺴﺘﻘ أر اﻝﺒﻨﺎت اﻝرواﻴﺎ ِت ﻴوم اﻝﺠﻤﻌﺔ‪.‬‬‫‪ -‬ﺴﺘﺘﺼﻔ‪‬ﺢ اﻝﺒﻨﺎت ﻓﻲ اﻹﻨﺘرﻨت طَوال ﻴوم اﻷَﺤد‪.‬‬
‫ ﺴﺘزور اﻝﺒﻨﺎت اﻝﻤﺘﺤف ﻤﻊ آﺒﺎﺌﻬن ﻴوم اﻝﺜﻼﺜﺎء‪.‬‬‫ ﺴﺘذاﻜر اﻝﺒﻨﺎت ﻤﺎ ‪‬دة اﻝﻜﻴﻤﻴﺎء ﻴوم اﻝﺨﻤﻴس‪.‬‬‫‪ -‬ﺴﺘﺄﻜل اﻝﺒﻨﺎت اﻝطﻌﺎم ﻓﻲ اﻝﺒﻴت ﻴوم اﻝﺴﺒت‪.‬‬
‫وﺴﺎﺌل اﻝﻨﻘل واﻝﻤواﺼﻼت‪ /‬‬
‫اﻝوطﻨﻲ‬
‫اﻝذﻫﺎب إﻝﻰ اﻝﻤﺠﻠس‬
‫ّ‬
‫اﻝوطﻨﻲ‪.‬‬
‫ﻤﺒﻨﻰ اﻝﻤﺠﻠس‬
‫‪ :‬ﻤن ﻓﻀﻠك‪ ،‬ﻫل ﻤن اﻝﻤﻤﻜن أن ﺘَ ُدﻝ‪‬ﻨﻲ ﻋﻠﻰ َ‬
‫ّ‬
‫اﻝ ‪‬‬
‫ﺎب‬
‫ﺸ ّ‬
‫اﻝوطﻨﻲ اﻝﻘدﻴم أو اﻝﺠدﻴد؟‬
‫ﺸرطﻲ اﻝﻤرور‪ :‬إﻝﻰ أﻴن ﺘرﻴد أن ﺘذﻫب ﺒﺎﻝﻀﺒط‪ ،‬إﻝﻰ اﻝﻤﺠﻠس‬
‫ّ‬
‫ّ‬
‫اﻝ ‪‬‬
‫اﻝوطﻨﻲ اﻝﺠدﻴد‪ ،‬ﻫل ﻫو ﺒﻌﻴد ﻋن ﻫﻨﺎ؟‬
‫‪ :‬أرﻴد أن أذﻫب إﻝﻰ اﻝﻤﺠﻠس‬
‫ﺎب‬
‫ﺸ ّ‬
‫ّ‬
‫ﺴﻴﺎرة أﺠرة‪.‬‬
‫ﺸرطﻲ اﻝﻤرور‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﺒﻌﻴد‪ ،‬ﻋﻠﻴك أن ﺘَرﻜب اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ أو أن ﺘﺄﺨذ ّ‬
‫ّ‬
‫اﻝ ‪‬‬
‫ﺎب‬
‫ﺸ ّ‬
‫ﺸرطﻲ‬
‫ّ‬
‫اﻝ ‪‬‬
‫ﺎب‬
‫ﺸ ّ‬
‫ﺸرطﻲ‬
‫ّ‬
‫ﻤﺤت؟‬
‫‪ :‬ﻤن أي ﺠﻬﺔ ﺘﺄﺘﻲ اﻝﺤﺎﻓﻠﺔُ‪ ،‬ﻝو ﺴ َ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﻝﻜﻲ ﺘرَﻜب اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﻤن اﻝﻤوﻗف‪.‬‬
‫اﻝﻤرور‪ :‬اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﺘﺄﺘﻲ ﻤن اﻝﺠﻬﺔ ُ‬
‫اﻝﻤﻘﺎﺒﻠﺔ‪ ،‬اُﻋﺒر اﻝطرﻴق ْ‬
‫‪ :‬أﻴن ﺴﺄ ِ‬
‫َﻨزل ﻤن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ؟‬
‫ﻨزل ﻤن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﻓﻲ اﻝﻤوﻗف اﻝﺨﺎﻤس‪.‬‬
‫اﻝﻤرور‪ِ :‬ا ْ‬
‫ﻓﻲ ﻤﺤطﺔ اﻝﻘطﺎر‪/‬اﻨﺘظﺎر اﻝﻘطﺎر اﻝﺴرﻴﻊ‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬أﻫﻼً ﻤﻠﻴﺢ‪ ،‬أﻨﺘظر وﺼول اﻝﻘطﺎر اﻝﺴرﻴﻊ‪.‬‬
‫َﻤﻠﻴﺢ ‪ :‬أﻫﻼً ﻴﺎ ﻤﺤﻤود‪ ،‬ﻤﺎذا ﺘﻔﻌل ﻫﻨﺎ؟‬
‫َﻤﻠﻴﺢ ‪ :‬ﻤن ﺘﻨﺘظر؟‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬ﺴﻴﺄﺘﻲ أﺨﻲ طﺎرق وﺼدﻴﻘﻪ ﻤراد‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬ﻴﺄﺘﻴﺎن ﻤن إﺴطﻨﺒول‪ ،‬ﻫﻤﺎ ﻴدرﺴﺎن ﻓﻲ ﺠﺎﻤﻌﺔ إﺴطﻨﺒول‪.‬‬
‫َﻤﻠﻴﺢ ‪ :‬ﻤن أﻴن ﻴﺄﺘﻴﺎن؟‬
‫َﻤﻠﻴﺢ ‪ :‬ﻫل ﻴﺄﺘﻴﺎن ﻝﻘﻀﺎء ﻋطﻠﺔ ﻨﺼف اﻝﺴﻨﺔ؟‬
‫ﻜﻲ ﺘﺘﻌر‪‬ف ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ؟‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻤﺎرأﻴك ﻓﻲ اﻨﺘظﺎرﻫﻤﺎ ً‬
‫ﻤﻌﺎ ْ‬
‫َﻤﻠﻴﺢ ‪ :‬آﺴف ﻋﻨدي ﻤوﻋد ﻤﻊ اﻷﺼدﻗﺎء اﻵن‪ ،‬وﻝذﻝك ﻋﻠ ‪‬ﻲ أن أذﻫب ﻨﺤو اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ ﻤﺒﺎﺸرة‪.‬‬
‫آﺨَر إن ﺸﺎء اﷲ‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤود‪ :‬إذن ﺘزورﻨﺎ ﻓﻲ وﻗت َ‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ﻜت اﻝﺴﻴ‪‬ﺎرة ﻴﺎأﻴﻬﺎ اﻝﺴﺎﺌق‪.‬‬
‫ﻨس ﻓﺘﺢ اﻝﻌ ‪‬داد إذا ‪‬‬
‫ﺤر َ‬
‫ ﻻﺘَ َ‬‫ط ﺤزام اﻷﻤﺎن ﻤن ﻓﻀﻠك ﻋﻨد إﻗﻼع اﻝطﺎﺌرة‪.‬‬
‫ اُرُﺒ ْ‬‫ﻤﻘﻌدا ﻤن اﻝدرﺠﺔ اﻷوﻝﻰ ﻓﻲ اﻝﻘطﺎر‪.‬‬
‫‪ -‬أرﻴد ً‬
‫اﻝدراﺠﺔ اﻝﻨﺎرﻴ‪‬ﺔ‬
‫اﻝﺨوَذة ﻋﻨدﻤﺎ ﺘرﻜب ‪‬‬
‫ ﻻﺘﻨس ﻝُْﺒس ُ‬‫‪ -‬ﻤن ﻓﻀﻠك أﺠرة اﻝﺘذﻜرة‬
‫اﻝﻤطﺎر‪/‬ﺤﺠﺎج ﻤن ﺘرﻜﻴﺎ‬
‫زوار‪.‬‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ :‬ﻫؤﻻء ‪‬‬
‫ﻋﺎﻤل اﻝﻔﻨدق‪َ :‬ﻤن ﻫؤﻻء اﻝﻨﺎس؟‬
‫ﻋﺎﻤل اﻝﻔﻨدق‪ :‬ﻤن أﻴن ﻴﺄﺘون؟‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ :‬ﻴﺄﺘون ﻤن ﺘرﻜﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻤل اﻝﻔﻨدق‪ٕ :‬واﻝﻰ أﻴن ﻴذﻫﺒون اﻵن؟‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ :‬ﻴذﻫﺒون إﻝﻰ اﻝﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻤﻨورة ﻝﻜﻲ ﻴزوروا اﻝروﻀﺔ اﻝﻤطﻬرة‪.‬‬
‫‪67‬‬
‫ﻋﺎﻤل اﻝﻔﻨدق‪ :‬ﻫل ﻨزل اﻝﺤﺠﺎج اﻷﺘراك ﻓﻲ ﻫذا اﻝﻔﻨدق ﻤن ﻗﺒ ُل؟‬
‫ﻋﺎﻤل اﻝﻔﻨدق‪ :‬أﻋﺘﻘد‪ ،‬ﻝن ﻴﻨﺴﻰ اﻷﺘراك ﺨدﻤﺘَﻨﺎ اﻝﺠﻴدةَ‪.‬‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ :‬ﻻ‪ ،‬ﻫذﻩ أول ﻤرة‪.‬‬
‫أﺠل‪ ،‬ﻓﻬذا ﻤﺎ ﻨرﺠوﻩ‪.‬‬
‫ﻤوظف اﻻﺴﺘﻘﺒﺎل‪ْ :‬‬
‫ اﻨﺘظر ﻓﻲ ﺼﺎﻝﺔ اﻻﻨﺘظﺎر ﺤﺘﻰ اﻹﻋﻼن ﻋن إﻗﻼع اﻝطﺎﺌرة‪.‬‬‫ ِاﺘ‪ِ ‬ﺠﻪ إﻝﻰ ﺒﺎب اﻝﻤدﺨل وﻗ ‪‬د ْم اﻝﺒِطﺎﻗﺔ ﻝﻠﻤوظ‪‬ف اﻝﻤﺴؤول‪.‬‬‫ ُﻴرﺠﻰ اﻝوﺼول إﻝﻰ اﻝﻤطﺎر ﻗﺒل ﻤﻐﺎدرة اﻝطﺎﺌرة ﺒِ‬‫ﺴﺎﻋﺘﻴن‪.‬‬
‫ْ‬
‫ ﺴﻠ‪ْ ‬م اﻝﺤﻘﺎﺌب ﺜم اﺴﺘﻠِم ﺒطﺎﻗﺔ اﻝطﻴران‪.‬‬‫‪ِ -‬اذﻫب ﻤﺒﺎﺸرةً إﻝﻰ ُﺸﺒ‪‬ﺎك اﻝﺠوازات‪.‬‬
‫رﺴﺎﻝﺔ ﻤن أخ إﻝﻰ أخ‬
‫أﺨﻲ اﻝﻌزﻴز‪،‬‬
‫ﺤﺎر واﻝﻨﺎس دﻤﻬم ﺨﻔﻴف وﻝﻜن ﻋﻨدي‬
‫اﻝﺠو ﻫﻨﺎ ‪‬‬
‫أﻨﺎ اﻵن ﻓﻲ ﻋطﻠﺔ ﺒﻤﺼر‪ .‬ﻓﻲ اﻝﺤﻘﻴﻘﺔ‪ ،‬اﻝﻘﺎﻫرة ﻤدﻴﻨﺔ ﻜﺒﻴرة‪ .‬‬
‫أﺠدﻫﺎ ﺤﺘ‪‬ﻰ اﻵن‪ .‬اﺸﺘرﻴت ﺒﻌض اﻝﺤﺎﺠﺎت‪ .‬ﻫﻨﺎ أﺴﻜن ﻓﻲ ﻓﻨدق اﻝﻨﻴل‪ .‬ﻓﻲ‬
‫ﻤﺸﻜﻠﺔ‪.‬‬
‫ﻓﻘدت ﺤﻘﻴﺒﺔ ﺴﻔري ﻓﻲ اﻝﻤطﺎر وﻝَم ْ‬
‫ُ‬
‫أﺘﺴوق‪ .‬اﻝﻤﺤﻼت ﺠﻤﻴﻠﺔ ﻫﻨﺎ وأﺴﻌﺎرﻫﺎ رﺨﻴﺼﺔ‪ .‬اﻝﻴوم زرت اﻷﻫرام وﻓﻲ اﻝﻤﺴﺎء ﺘﺠوﻝت ﻓﻲ‬
‫أﺘﺠول وﻓﻲ اﻝﻤﺴﺎء ّ‬
‫اﻝﻨﻬﺎر ّ‬
‫اﻝﻨﻴل ﺒﺎﻝﻤرﻜب‪ .‬واﻝﻘﺎﻫرة ﺠﻤﻴﻠﺔ ﺠ ‪‬دا‪ .‬إﻝﻰ اﻝﻠﻘﺎء‪.‬‬
‫أﺨوك ﺤﺴن‬
‫وﺴﺎﺌل اﻻﺘﺼﺎﻻت‪/‬اﻝﻤﺨﺘرﻋون‬
‫ﻫﻨﺎك اﺨﺘراﻋﺎت ﻤﻬﻤﺔ َﻏﻴ َ‪‬رت أﺴﺎﻝﻴب اﻻﺘﺼﺎل ﻓﻲ اﻝﻌﺎﻝم‪ .‬ﻓﻲ ﻋﺎم ‪ 1844‬أرﺴل ُﻤورس ُﻤﺨﺘرع اﻝﺘ‪‬ﻠﻐراف ﺒرِﻗﻴ‪‬ﺔ‬
‫ﺒرﻗﻴﺔ أ ِ‬
‫َﻜﺘب ﻓﻴﻬﺎ‪" :‬ﻤﺎذا َﺨﻠق اﷲ؟"‪ .‬ﻓﻘد ﻜﺎﻨت ﺘﻠك أول ٍ‬
‫ُرﺴﻠت ﻓﻲ اﻝﺘﺎرﻴﺦ‪.‬‬
‫ﺘﻌﺎل‪ ،‬أرﻴدك ﻫﻨﺎ‪".‬‬
‫وﻓﻲ ﻋﺎم ‪ 1876‬اﺘ‪‬ﺼل ﻏراﻫﺎم َﺒ ْل ﻤﺨﺘرع اﻝﻬﺎﺘف ﺒﺄﺤد اﻝﻤﺴﺎﻋدﻴن ﻝﻪ‪ ،‬ﻓﻘﺎل‪" :‬اﻝﺴﻴد واﺘﺴون‪َ ...‬‬
‫اﻨدﻫش واﺘﺴون ﻝﻬذا اﻝﺼوت اﻝوارد ﻤن اﻝﺠﻬﺎز‪ .‬ﻓﻘد ﻜﺎن ﻴﺴﺘﻤﻊ إﻝﻰ أول ﻤﻜﺎﻝﻤﺔ ﻫﺎﺘﻔﻴﺔ ﻓﻲ اﻝﺘﺎرﻴﺦ‪.‬‬
‫اﻹﻴطﺎﻝﻲ ﻤﺎرﻜوﻨﻲ ﺼوﺘﻪ ﻋﺒر اﻝﻬواء دون اﺴﺘﺨدام َﻜﺒﻼت‪ .‬وﻫﻜذا اُﺨﺘُِرع اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻼ‪‬ﺴﻠﻜ ‪‬ﻲ‬
‫وﻓﻲ ﻋﺎم ‪ 1895‬أرﺴل‬
‫ّ‬
‫‪ِ ‬‬
‫ﻠﻴﻨ ُﺴون " أول رﺴﺎﻝﺔ‬
‫وﻤ ْ‬
‫أﻤﺎ اﻻﺨﺘراع اﻝراﺒﻊ ﻓﻬو ﻴﻤﺜل ذروةَ اﻻﺘﺼﺎﻻت ﻝﺤ ‪‬د اﻵن‪ .‬ﻓﻲ أواﺨر ﻋﺎم ‪ 1971‬أرﺴل " ﺘُ ْ‬
‫ِ‬
‫ﺼﺎﻨﻌﻲ اﻝﺘﺎرﻴﺦ‪.‬‬
‫إﻝﻜﺘروﻨﻴﺔ‪ .‬وﺒذﻝك أﺼﺒﺢ ﻤن‬
‫ﺘﺼﻔ‪‬ﺢ‬
‫ردﺸﺔ‬
‫َد َ‬
‫َﻤوِﻗﻊ‬
‫اﻝﻜﻠﻤﺎت وﺘﻌرﻴﻔﻬﺎ‬
‫‪ :‬ﻗﻠب ﺼﻔﺤﺎت ﻋﻠﻰ ﻤواﻗﻊ اﻹﻨﺘرﻨت‪.‬‬
‫ِ‬
‫اﻝﻤﺒﺎﺸرة ﻋﻠﻰ اﻹﻨﺘرﻨت‪.‬‬
‫‪ :‬اﻝﻤﺤﺎدﺜﺔ‬
‫‪ :‬اﻝﻌﻨوان اﻝﻤوﺠود ﻋﻠﻰ اﻹﻨﺘرﻨت‪.‬‬
‫ق ﺒﺎﻝرﺴﺎﻝﺔ اﻹﻝﻜﺘروﻨﻴﺔ‪.‬‬
‫ُﻤرﻓَق‬
‫‪َ :‬ﻤﻠَ ّ‬
‫ف ﻴُرﻓَ ُ‬
‫ﺒﺤث ﺒِواﺴطﺔ ﻋن ﻤوﻀوع أو َﻤوﻗﻊ‪.‬‬
‫ُﻤ َﺤ‪‬رك َﺒﺤث‬
‫‪ :‬ﺒرﻨﺎﻤﺞ ﺘَ َ‬
‫اﻝﺼﻔﺤﺔ اﻝرﺌﻴﺴﻴ‪‬ﺔ ‪ :‬اﻝﺼﻔﺤﺔ اﻷوﻝﻰ ﻋﻨد اﻝدﺨول إﻝﻰ اﻝﻤوﻗﻊ‪.‬‬
‫ﻀ ِوﻴ‪‬ﺔ‬
‫اﻝﻌ ْ‬
‫ُ‬
‫ﻀوﻴ‪‬ﺔ اﻝﻤوﻗﻊ‪.‬‬
‫‪ :‬اﻨﺘﺴﺎب إﻝﻰ ُﻋ ْ‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫َﻓﻀل ﻤن اﻝﺘﻠﻔزﻴون‪.‬‬
‫‪ -1‬اﻷﻝﻌﺎب اﻝﺤﺎﺴوﺒﻴﺔ راﺌﻌﺔ ﺠ ‪‬دا‪ ،‬اﻝﺤﺎﺴوب أ َ‬
‫‪68‬‬
‫ٍ‬
‫ﺸﻲء‪.‬‬
‫وﻴﻨﺴون ﻜ ‪‬ل‬
‫‪ -2‬ﺘَﺄﺨذ اﻷﻝﻌﺎب اﻝﺤﺎﺴوﺒﻴﺔ ﻤن اﻷطﻔﺎل وﻗﺘًﺎ طوﻴﻼً‪ ،‬إﻨﻬم ﻴﺒدأون ﺒﺎﻝﻠﻌب ﻋﻠﻰ اﻝﺤﺎﺴوب َ‬
‫ﺤﺼل ﻋن طرﻴق اﻹﻨﺘرﻨت ﻋﻠﻰ ﻤﻌﻠوﻤﺎت ﻫﺎﺌﻠﺔ‪.‬‬
‫‪ -3‬اﻹﻨﺘرﻨت ﻤﻔﻴد ﻝﻠﻐﺎﻴﺔ‪ .‬ﺒﺈﻤﻜﺎﻨك أن ﺘَ ُ‬
‫أﺸﻴﺎء ﻜﺜﻴرة‪ .‬اﻝﻤﻌﻠوﻤﺎت اﻝﺤﻘﻴﻘﻴﺔ ﻋن اﻝﺤﻴﺎة ﻻﻴﻤﻜن ﺘَ َﻌﻠ‪ُ ‬ﻤﻬﺎ ﻋن طرﻴق‬
‫‪ -4‬ﻻأﻋﺘﻘد أن اﻷطﻔﺎل ﻴﺘﻌﻠﻤون ﻤن اﻝﺤﺎﺴوب‬
‫ً‬
‫اﻹﻨﺘرﻨت‪.‬‬
‫ﻀون ﻜل أوﻗﺎﺘِﻬم أﻤﺎم اﻝﺤﺎﺴوب‪.‬‬
‫اﻝﻤراﻋﻲ وﻴﻠﻌﺒون ﻜرة اﻝﻘدم ﺴﺎﺒﻘًﺎ‪ ،‬وﻝﻜﻨﻬم اﻵن َﻴﻘْ ُ‬
‫‪ -5‬ﻜﺎن اﻷطﻔﺎل َﻴرُﻜﻀون ﻓﻲ َ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺴﺒب ﻻﺒ ‪‬د ﻝﻸطﻔﺎل أن ﻴﻠﻌﺒوا ﻋﻠﻰ اﻝﺤﺎﺴوب‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻋﻨدﻤﺎ ﻴﻠﻌب اﻷطﻔﺎل ﻋﻠﻰ اﻝﺤﺎﺴوب‪ ،‬ﻴﺘﻌﻠﻤون ﻤﻨﻪ اﻝﻜﺜﻴر‪ .‬وﻝﻬذا‬
‫ِ‬
‫اﻝﻌﻨف‪.‬‬
‫وﻴوﺠد ﻓﻲ ﻫذﻩ اﻷﻝﻌﺎب ﻗﺘل اﻝﻨﻔس وأﻋﻤﺎل‬
‫‪ -7‬ﻜﺜﻴر ﻤن اﻷﻝﻌﺎب اﻝﺤﺎﺴوﺒﻴﺔ ﺴﻴ‪‬ﺌﺔ ﺠ ‪‬دا‪َ .‬‬
‫‪-8‬ﻝﻲ أﺼدﻗﺎء ﻤن ﻤﺨﺘﻠف دول اﻝﻌﺎﻝم‪ .‬وﻝم أ ِ‬
‫أﺤدا ﻤﻨﻬم ﺤﺘﻰ اﻵن‪ ،‬ﻤﻊ ذﻝك ِ‬
‫اﻝﻜﺜﻴر‪ .‬إن اﻝﺤﺎﺴوب ﻓﻲ‬
‫أﻋرف ﻋﻨﻬم‬
‫ُﺸﺎﻫ ْد ً‬
‫َ‬
‫ﻨظري ﺒﺎب ﻴﻨﻔﺘﺢ ﻋﻠﻰ اﻝﻌﺎﻝَم‪.‬‬
‫‪‬ن أﻴ‪‬ﺘﻬﺎ إﻴﺠﺎﺒﻴﺔ وأﻴﺘﻬﺎ ﺴﻠﺒﻴﺔ‪.‬‬
‫‪ -9‬اﻗ أر اﻝﻔﻘرات اﻵﺘﻴﺔ ﺜم ﻋﻴ ْ‬
‫‪ -10‬اﻤ ْ‬
‫ﻤﺴﺘﻌﻴﻨﺎ ﺒﺎﻝﻜﻠﻤﺎت ﻤن اﻝﻘﺎﺌﻤﺔ‪.‬‬
‫ﻸ اﻝﻔراﻏﺎت ﺒﺎﻷﺴﺌﻠﺔ اﻝﻤﻨﺎﺴﺒﺔ‬
‫ً‬
‫‪ -11‬ﻤن ﻓﻀﻠك َﺴ ‪‬ﺠ ْل رﺴﺎﻝﺘك ﻓﺴﺄﻋود إﻝﻴك ﻓﻲ أﻗرب ﻓرﺼﺔ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ط ﻋﻠﻰ اﻝرﻗم ‪ 9‬ﻝﻠﺘرﺠﻤﺔ إﻝﻰ اﻹﻨﺠﻠﻴزﻴﺔ‪.‬‬
‫ﻀ َﻐ ْ‬
‫‪ -12‬ا ْ‬
‫‪ُ -13‬ﻴرﺠﻰ اﻹﺘﺼﺎل ﻓﻴﻤﺎ ﺒﻌد‪.‬‬
‫ﺤﺎﻝﻴﺎ‪.‬‬
‫‪ -14‬اﻝرﻗم اﻝذي ﺘَطﻠﺒﻪ ﻤﺸﻐول ً‬
‫‪ -15‬اُْﻨﻘُْر اﻝرﻗم اﻝداﺨﻠ ‪‬ﻲ ﻝﻠﺸﺨص اﻝذي ﺘطﻠﺒﻪ‪.‬‬
‫ﺴﺘﺨدم‪.‬‬
‫‪ -16‬اﻝرﻗم اﻝذي ﺘطﻠﺒﻪ ﻏﻴر ُﻤ َ‬
‫اﻝﺜﺎﻨوي‪.‬‬
‫َدرس ﻓﻲ اﻝﺼف اﻝﺜﺎﻨﻲ‬
‫‪-17‬‬
‫‪‬‬
‫ً‬
‫ﻤرﺤﺒﺎ اﺴﻤﻲ ﻝﻴﻠﻰ‪ .‬أﻨﺎ ﻤﺼرﻴﺔ ﻤن ﻤدﻴﻨﺔ اﻹﺴﻜﻨدرﻴﺔ‪ .‬وأﻨﺎ ﻓﻲ اﻝﺨﺎﻤﺴﺔَﻋﺸرةَ‪ .‬وأ ُ‬
‫ﺘﺤﻴﺎﺘﻲ‪.‬‬
‫‪/‬ﻤﻊ ّ‬
‫اﻝﻬﺎﺘف وأﻫﻤﻴﺘﻪ‬
‫اﻝﺠوال ﻀروري ﺒﺎﻝﻨﺴﺒﺔ ﻝﻲ‪ ،‬ﻷن ﻤﺤﺎﻀراﺘﻲ ﻓﻲ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ ﺘﻨﺘﻬﻲ ﻓﻲ وﻗت ﻤﺘﺄﺨر‪ .‬وﺒواﺴطﺔ‬
‫ُﻤ َﻨﻰ َﺒ ْﻜر‪ :‬إن اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻨﻘﺎل‪ّ /‬‬
‫ِ‬
‫ﻻﻴﺸ ‪‬ﻜل أَﻫﻤﻴﺔً ﻜﺒﻴرة‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ‪ .‬وﺒﺎﻝﻨﺴﺒﺔ ﻝﻨوﻋﻴﺔ اﻝﻬﺎﺘف ﻓﻬذا ُ‬
‫اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻨﻘﺎل ﺘَطﻤﺌ ّن أﺴرﺘﻲ ّ‬
‫ﻜﻤﻤﺜ‪‬ل أﺤﺘﺎج إﻝﻰ ﻫذا اﻝﻬﺎﺘف ﻝﻜﻲ‬
‫َﻫﻴﺜم ﻨﺒﻴل‪ :‬إن اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻨﻘﺎل ﻤن َوﺠﻬﺔ ﻨظري ﻀرور ّ‬
‫ي ﻓﻲ وﻗﺘﻨﺎ اﻝﺤﺎﻀر‪ .‬وأﻨﺎ ُ‬
‫ِ‬
‫أﺤدث ﺠﻬﺎز اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻨﻘﺎل‪.‬‬
‫أﺤرص ﻋﻠﻰ اﻤﺘِﻼك‬
‫أﺘواﺼل ﻤﻊ زﻤﻼﺌﻲ ّ‬
‫اﻝﻔﻨﺎﻨﻴن‪ .‬أﻤﺎ ﻋن ﻨوﻋﻴﺔ اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻨﻘﺎل ﻓﺄﻨﺎ ُ‬
‫ﻀﺎر ﻓﻲ اﻝوﻗت ِ‬
‫ﻨﻔﺴ ِﻪ‪.‬‬
‫ﻤﻔﻴدا وﻴﻤﻜن أن ﻴﻜون ‪‬ا‬
‫أن اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻨﻘﺎل ﺴﻼح ذو ﺤ ‪‬دﻴن‪ ،‬ﻴﻤﻜن أن ﻴﻜون ً‬
‫ﻤﺤﻤد أﺒو ﺘَُرْﻴﻜﺔ‪ :‬ﺒرأﻴﻲ ّ‬
‫ٍ‬
‫‪‬‬
‫ﺤدﻴﺜﺔ‪.‬‬
‫أﺤب ﻓﻲ اﻝﻬﺎﺘف اﻝﻨﻘﺎل أن ﻴﻜون ذا ﺘﻘﻨﻴ ٍﺔ‬
‫ﻝﻠﺸﻜوى أو ﻝﻺﺴﺘﻔﺴﺎر‬
‫اﻝﺤوار‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ﺼﻠﻴﺤﻪ‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻫﻨﺎك َﺨﻠَل ﻓﻲ‬
‫اﻝﺤﺎﺴوب اﻝذي اﺸﺘرﻴﺘُﻪ‪ ،‬أرﻴد ﺘَ‬
‫َ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ ‪ :‬ﻫل ﻤﻌك وﺜﻴﻘﺔ اﻝﻀ‪‬ﻤﺎن؟‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻨﻌم ﻫﺎ ﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺸﻴﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻨﺘﻬت‪ ،‬ﻤﻊ اﻷﺴف‪ ،‬ﻻﻨﺴﺘطﻴﻊ أن‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ ‪ :‬وﻝﻜن ﻤدة اﻝﻀﻤﺎن ﻗد‬
‫َ‬
‫ﻨﻌﻤل ً‬
‫ْ‬
‫‪69‬‬
‫‪.........................‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻫذا اﻝﺜوب اﺸﺘرﻴﺘﻪ ﻤﻨﻜم وﻝﻜﻨﻪ ﻜﺒﻴر ﻋﻠﻲ‪ .‬اﻝﺒﺎﺌﻊ ‪ :‬أﻨﺎ آﺴف ﻴﺎ ﺴﻴدﺘﻲ‪ ،‬ﻻأﺴﺘطﻴﻊ ﻤﺴﺎﻋدﺘَك‪.‬‬
‫ﻜﺒﻴر‪.‬‬
‫ﻗﻠت ﻝﻲ‪َ :‬ﺴﺘُﻐ‪‬ﻴرﻩ إن ﻜﺎن ًا‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪:‬‬
‫َ‬
‫وﻝﻜﻨك َ‬
‫ِ‬
‫اﻝﻤدﻴر ﻤن ﻓﻀﻠك‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬أرﻴد ﻤﻘﺎﺒﻠﺔَ‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ ‪ :‬أﻨﺎ آﺴف ﻴﺎ ﺴﻴدﺘﻲ‪.‬‬
‫‪.........................‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬أرﻴد ﻤﺸﺎﻫدة أﻨواع اﻝﻬواﺘف اﻝﺠواﻝﺔ‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﺒﺎﻝﻜﺎﻤﻴ ار وﺒﺠودة ﻋﺎﻝﻴﺔ ﻓﻲ اﻝﺼوت‪.‬‬
‫ﺘﻔﻀ ْل‪ ،‬ﻤﺎ اﻝﻨوع اﻝذي ﺘطﻠﺒﻪ؟‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ ‪ّ :‬‬
‫اﻝﺒﺎﺌﻊ ‪ :‬ﻫذا ﻫو اﻝﻤودﻴل اﻝﻤﻨﺎﺴب ﻝك‪.‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪ -‬ﻜم اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻵن؟‬
‫‪ -‬اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ وﺨﻤس وأرﺒﻌون دﻗﻴﻘﺔ‪.‬‬
‫‪ -‬أﻝﻴﺴت ﻫذﻩ اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﺤﺎﻓﻠﺔ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺘﺎﺴﻌﺔ إﻝﻰ إﺴطﻨﺒول؟‬
‫‪ -‬ﺒﻠﻰ‪.‬‬
‫‪.........................‬‬
‫اﻝﻤوظف‪ :‬ﺘﻔﻀل إﻝﻰ ﻗﺴم اﻝﻔواﺘﻴر‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ﻠﻌت ﻋﻠﻰ ﻓﺎﺘورﺘك ﺒدﻗﺔ؟‬
‫اﻝﻤوظف‪ :‬ﻫل اط َ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﻝﻤﻜﺎﻝﻤﺎت‪.‬‬
‫ﻝﺘﻔﺎﺼﻴل‬
‫طﻠﺒﺎ‬
‫اﻝﻤوظف‪ :‬إذن ﻗَ ‪‬د ْم ً‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻤﺒﻠﻎ اﻝﻔﺎﺘورة ٍ‬
‫ﻜﺜﻴر‪.‬‬
‫ﻋﺎل‪ ،‬رﻏم أﻨﻨﻲ ﻻأﺘﻜﻠم ًا‬
‫وﺠد اﻝﺘﻔﺎﺼﻴل ﻓﻲ اﻝﻔﺎﺘورة‪.‬‬
‫اﻝﻤﺸﺘري‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬وﻝﻜن ﻻﺘُ َ‬
‫اﻷﻋﻴﺎد اﻝدﻴﻨﻴﺔ ﻓﻲ اﻹﺴﻼم‬
‫ِ‬
‫اﻝﻤﺒﺎرك‬
‫رﻤﻀﺎن‬
‫ﺸوال ﺒﻌد اﻨﺘﻬﺎء ﺸﻬر‬
‫دﻴﻨﻴﺎن‪ّ ،‬أوﻻﻫﻤﺎ‪ :‬ﻋﻴد اﻝﻔطر اﻝﻤﺒﺎر ُ‬
‫ﻫﻨﺎك ﻋﻴدان ّ‬
‫َ‬
‫ك وﻴﺒدأ ﻓﻲ اﻝﻴوم اﻷول ﻤن ﺸﻬر ّ‬
‫وﻴﺴﺘﻤر ﻋﻴد اﻝﻔطر ﺜﻼﺜﺔ أﻴﺎم‪.‬‬
‫اﻝذي ﻴﺼوم ﻓﻴﻪ اﻝﻤﺴﻠﻤون‬
‫ّ‬
‫وﻴﺴﺘﻤر أرﺒﻌﺔ أﻴﺎم وﻴذﺒﺢ ﻓﻴﻪ اﻝﻤﺴﻠﻤون‬
‫ك ﻴﺒدأ ﻓﻲ اﻝﻴوم اﻝﻌﺎﺸر ﻤن ﺸﻬر ذي اﻝﺤﺠﺔ‬
‫وﺜﺎﻨﻴﻬﻤﺎ‪ :‬ﻋﻴد اﻷﻀﺤﻰ اﻝﻤﺒﺎر ُ‬
‫ّ‬
‫ِ‬
‫اﻝﻘﺎدرون ﻤﺎﻝﻴ‪‬ﺎ اﻷﻀﺤﻰ‪ .‬وﻴُ ‪‬‬
‫اﻷﻀﺎﺤﻲ ﻋﻠﻰ اﻝﻔﻘراء‪.‬‬
‫ﺤوم‬
‫وزﻋون ﻝُ َ‬
‫ﻴﻠﺒس اﻝﻤﺴﻠﻤون ﻤﻼﺒس ﺠدﻴدةً ﻓﻲ أﻴﺎم اﻝﻌﻴد‪ .‬واﻷطﻔﺎل ﻴﻠﺒﺴون ِ‬
‫ﻴدﻴﺎت‪ .‬وﻴﺘﺒﺎدل اﻝﻨﺎس اﻝزﻴﺎرات وﻴﻬ‪‬ﻨﺊ ﺒﻌﻀﻬم اﻝﺒﻌض‬
‫اﻝﻌ ّ‬
‫َ‬
‫اﻝرد ﻋﻠﻰ ﻫذﻩ اﻝﻌﺒﺎرة "وأﻨﺘم ﺒﺄﻝف ﺨﻴر"‪.‬‬
‫ﺒﻌﺒﺎرة "ﻜل ﻋﺎم وأﻨﺘم ﺒﺨﻴر" وﻋﺎدة ﻴﻜون ّ‬
‫واﻝﻜل َﻴﺸﻌر ﺒﺎﻝﻔرح ﻓﻲ ﻫ َذﻴن اﻝﻌﻴدﻴن اﻝﻠ َذﻴن أﻫداﻫﻤﺎ اﷲ ﻝﻠﻤﺴﻠﻤﻴن‪.‬‬
‫اﻷﻋﻴﺎد اﻝوطﻨﻴﺔ‬
‫ٍ‬
‫ٍ‬
‫وطﻨﻴﺔ ﻓﻲ ﺘرﻜﻴﺎ ﻴﺤﺘﻔل ﺒﻬﺎ اﻝﻤواطﻨون ﻋﻠﻰ أﻨﺤﺎء ﺘرﻜﻴﺎ‪.‬ﻫذﻩ اﻷﻋﻴﺎد ﻫﻲ‪:‬‬
‫أﻋﻴﺎد‬
‫ﻫﻨﺎك أرﺒﻌﺔ‬
‫ذﻜﺎر ﻻﻨﻔﺘﺎح‬
‫ﺴﻴﺎدة اﻝوطﻨﻴﺔ واﻷطﻔﺎل‪ :‬ﻴﺤﺘﻔل اﻝﺸﻌب ﺒﻬذا اﻝﻌﻴد ﻓﻲ اﻝﺜﺎﻝث واﻝﻌﺸرﻴن ﻤن ﺸﻬر أﺒرﻴل ﻤن ﻜل ﺴﻨﺔ ﺘِ ًا‬
‫ﻋﻴد اﻝ ‪‬‬
‫اﻝﺘرﻜﻲ اﻝﻜﺒﻴر وﻴﺤﻀر إﻝﻰ ﺘرﻜﻴﺎ أطﻔﺎل ﻤن ﻤﻌظم دول اﻝﻌﺎﻝم ﻝﻴﺸﺘرﻜوا ﻓﻲ اﻻﺤﺘﻔﺎﻻت ﺒﻤﻨﺎﺴﺒﺔ اﻝﻌﻴد‪.‬‬
‫ﻤﺠﻠس اﻷﻤﺔ‬
‫ّ‬
‫ﻋﺸر ﻤن ﺸﻬر ﻤﺎﻴو ﻤن ﻜل ﺴﻨﺔ‪ ،‬ﻷن ﻤﺼطﻔﻰ ﻜﻤﺎل وﺼل‬
‫ﻋﻴد اﻝﺸﺒﺎب واﻝرﻴﺎﻀﺔ‪ :‬ﻴﺤﺘﻔل اﻝﺸﻌب ﺒﻬذا اﻝﻌﻴد ﻓﻲ‬
‫اﻝﺘﺎﺴﻊ َ‬
‫َ‬
‫إﻝﻰ ﻤدﻴﻨﺔ ﺼﺎﻤﺼون ﻓﻲ ﻫذا اﻝﻴوم‪ .‬وﻫﻲ أول ﻤﺤطﺔ ﻓﻲ ﺤرب اﻻﺴﺘﻘﻼل‪.‬‬
‫اﻝﺘرﻜﻲ ﻋﻠﻰ‬
‫ﺘذﻜﺎر ﻻﻨﺘﺼﺎر اﻝﺠﻴش‬
‫ًا‬
‫ﻋﻴد اﻝﻨﺼر‪ :‬ﻴﺤﺘﻔل اﻝﺸﻌب ﺒﻬذا اﻝﻌﻴد ﻓﻲ اﻝﺜﻼﺜﻴن ﻤن ﺸﻬر أﻏﺴطس ﻤن ﻜل ﺴﻨﺔ‬
‫ّ‬
‫اﻷﻋداء ﻓﻲ ﺤرب اﻻﺴﺘﻘﻼل‪.‬‬
‫ﺘذﻜﺎر ﻹﻋﻼن اﻝﺠﻤﻬورﻴﺔ‪.‬‬
‫ًا‬
‫ﻋﻴد اﻝﺠﻤﻬورﻴﺔ‪ :‬ﻴﺤﺘﻔل اﻝﺸﻌب ﺒﻬذا اﻝﻌﻴد ﻓﻲ اﻝﺘﺎﺴ ِﻊ واﻝﻌﺸرﻴن ﻤن ﺸﻬر أﻜﺘوﺒر ﻤن ﻜل ﺴﻨﺔ‬
‫‪70‬‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫‪ -1‬ﻴﺄﺘﻲ ﻋﻴد اﻝﻔطر ﺒﻌد ﻋﺒﺎدة ﻋظﻴﻤﺔ ﻫﻲ اﻝﺼوم‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻋﻴد اﻷﻀﺤﻰ ﻴﺄﺘﻲ ﺒﻌد ﻋﺒﺎدة أﺨرى ﻋظﻴﻤﺔ ﻫﻲ اﻝﺤﺞ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻗﺒل طﻠوع اﻝﺸﻤس ﺼﺒﺎح ﻴوم اﻝﻌﻴد ﻴﺘﺠﻪ اﻝﻤﺴﻠﻤون إﻝﻰ اﻝﻤﺴﺎﺠد ﻝﻴؤ‪‬دوا ﺼﻼة اﻝﻌﻴد وﻝِﻴﺴﻤﻌوا اﻝﺨطﺒﺔ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻓﻲ اﻝﻌﻴد ﻴزور ﻜل ﻤﺴﻠم أﻗﺎرﺒﻪ وأﺼدﻗﺎءﻩ وﺠﻴراﻨﻪ وﻴﺘﺒﺎدﻝون اﻝﺘﻬﺎﻨﻲ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻴﺸﻌر اﻝﻔﻘراء ﺒﺎﻝﺴﻌﺎدة‪ ،‬ﻷن اﻷﻏﻨﻴﺎء ُﻴﺤﺴﻨون إﻝﻴﻬم‪.‬‬
‫اﻝﻔرح ﻓﻲ اﻝﻌﻴد‬
‫أﻨﺎ ﻤن ﻤدﻴﻨﺔ ﻤوﻏﻼ وﻋﻤري واﺤد وﻋﺸرون‪ .‬أﻨﺎ اﻵن ﻓﻲ اﻝﺨدﻤﺔ اﻝﻌﺴﻜرﻴﺔ ﺒﻤدﻴﻨﺔ ﻫ ‪‬ﻜﺎري‪ .‬ﻫذا أول ﻋﻴد أ ِ‬
‫َﻗﻀﻴﻪ‬
‫ُ‬
‫ّ‬
‫ﺒﻌﻴدا ﻋن أﺴرﺘﻲ‪ .‬وﻝذﻝك أﺸﻌر ﺒﺎﻝﺤزن ﺒﻌض اﻝﺸﻲء وﻝﻜﻨﻨﻲ أﺸﻌر ﻓﻲ اﻝوﻗت ِ‬
‫ﻨﻔﺴ ِﻪ ﺒﺴﻌﺎدة ﻜﺒﻴرة ﻷﻨﻨﻲ أﻗوم ﺒوظﻴﻔﺔ‬
‫ً‬
‫ﻤﻘ ‪‬دﺴﺔ‪.‬‬
‫اﻝﻴوم ﻻﺘوﺠد ﺘﻤرﻴﻨﺎت ﻋﺴﻜرﻴﺔ‪ ،‬ﻨُﺸﺎرك ﻓُرﺤﺔ اﻝﻌﻴد ﻤﻊ زﻤﻼﺌﻨﺎ وﻗﺎدﺘﻨﺎ‪ .‬ﺒﻌد ذﻝك أﻗف ﻓﻲ اﻝطﺎﺒور أﻤﺎم ﻜﺎﺒﻴﻨﺔ‬
‫اﻝﺘﻠﻴﻔون أﻨﺘظر دوري ﻝﻼﺘﺼﺎل ﺒﺄﺴرﺘﻲ‪ ،‬وﻓﻲ أﺜﻨﺎء ذﻝك أﺴﻤﻊ ﺒﻌض اﻹﻋﻼﻨﺎت ﻋن زﻴﺎرات اﻝﻌﺎﺌﻼت‪.‬‬
‫ﻜﺜﻴر ﻷﻨﻨﺎ ﻨﻌرف أن‬
‫ﻻﻨﺤزن ًا‬
‫وﻨزور زﻤﻼءﻨﺎ ﻓﻲ اﻝوﺤدات اﻷﺨرى وﻨﺘﺒﺎدل اﻝﺘﻬﺎﻨﻲ ﺒﻤﻨﺎﺴﺒﺔ اﻝﻌﻴد اﻷﻀﺤﻰ‪َ ،‬‬
‫اﻝﻤواطﻨﻴن ﻴﻌﻴﺸون ﻓﻲ أﻤن وﺴﻼم ﺒﻔﻀل ﺤﻤﺎﻴﺘﻨﺎ ﻝﻠوطن‪.‬‬
‫أﻫﻤﻴﺔ اﻷﻋﻴﺎد‬
‫ﻨﺸر اﻝﻤﺤﺒﺔَ‬
‫اﺌد ﻜﺜﻴرة؛ ﻤﻨﻬﺎ اﻻﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ وﻤﻨﻬﺎ اﻝﻔردﻴﺔ‪ .‬اﻷﻋﻴﺎد أﻴﺎم ﺒﻬﺠﺔ وﺴرور ﻓﻬﻲ ﺘَ ُ‬
‫ﻝﻸﻋﻴﺎد اﻝدﻴﻨﻴﺔ واﻝوطﻨﻴﺔ ﻓو ُ‬
‫واﻝﻤودة ﺒﻴن اﻷﻓراد اﻝذﻴن ﻴﻨﺘﺴﺒون إﻝﻰ اﻝدﻴن ِ‬
‫ﻨﻔﺴﻪ أو اﻝذﻴن ﻴﻨﺘﻤون إﻝﻰ وطن واﺤد‪.‬‬
‫وﺘﺴود اﻷﻋﻴﺎد اﻝدﻴﻨﻴﺔ روح اﻝﺘﻌﺎون واﻝﺘﻀﺎﻤن ﺒﻴن اﻝﻤﺴﻠﻤﻴن ﺤﻴث ﻴﻘدم اﻷﻏﻨﻴﺎء ﻤﺴﺎﻋدات ﻝﻠﻔﻘراء ﻗﺒل ﻋﻴد اﻝﻔطر‬
‫ﻴذﺒﺤون اﻷﻀﺤﻰ اﻝﻠﺤوم‬
‫اﻝﻤﺒﺎرك وذاﻝك ﺒﺘﻘدﻴم اﻝزﻜﺎة وﺼدﻗﺔ اﻝﻔطر‪ .‬أﻤﺎ ﻓﻲ ﻋﻴد اﻷﻀﺤﻰ اﻝﻤﺒﺎرك ّ‬
‫ﻓﻴوزع اﻝﻤﺴﻠﻤون اﻝذﻴن ّ‬
‫ﻋﻠﻰ اﻝﻔﻘراء‪ .‬ﺒﺎﻹﻀﺎﻓﺔ إﻝﻰ ذﻝك ﻴﺘﺒﺎدل اﻝﻨﺎس اﻝزﻴﺎرات واﻝﺘﻬﺎﻨﻲ واﻝﻬداﻴﺎ‪.‬‬
‫اﻝﺤرّﻴﺔ واﻻﺴﺘﻘﻼل‪ .‬ﻓﺎﻝﻜل ﻴﺸﻜر اﻝﻠّﻪ ﻋﻠﻰ ﻨﻌﻤﺔ اﻝوطن‪.‬‬
‫أﻤﺎاﻷﻋﻴﺎد‬
‫اﻝوطﻨﻴﺔ ﻓﺘﺴود ﻓﻴﻬﺎ روح ّ‬
‫ّ‬
‫اﻝﻌزة ﺒﺎﻝوطن واﻝﺴﻴﺎدة و ّ‬
‫اﻝﺼﻼة‬
‫اﻹﺒن ‪ :‬أراك ﺘﺼﻠﻲ ﺒﺎﻨﺘظﺎم ﻴﺎ أﺒﻲ‪ ،‬ﻤﺎ ﺴﺒب ذﻝك؟‬
‫ﺒﻨﻲ‪.‬‬
‫اﻷب ‪ :‬اﻝﺼﻼة واﺠﺒﺔ ﻴﺎ ّ‬
‫اﻹﺒن ‪ :‬ﻋﻠﻰ َﻤن ﻫﻲ واﺠﺒﺔ ﻴﺎ أﺒﻲ؟‬
‫ﺴن اﻝﻤراﻫﻘﺔ‪.‬‬
‫اﻷب ‪ :‬ﻋﻠﻰ ﻜل ﻤﺴﻠم وﻤﺴﻠﻤﺔ ﺒﻌد ﺒﻠوغ ّ‬
‫اﻹﺒن ‪ :‬ﻜم ﻋددﻫﺎ ﻓﻲ اﻝﻴوم؟‬
‫اﻷب ‪ :‬ﻨﺼﻠّﻲ ﺨﻤس ﻤرات‪ ،‬وﻫﻲ ﺘﺴﻤﻰ اﻝﺼﻠوات اﻝﺨﻤس‪.‬‬
‫اﻹﺒن ‪ :‬وﻤﺎ أﺴﻤﺎؤﻫﺎ ﻴﺎ أﺒﻲ؟‬
‫اﻷب ‪ :‬ﺼﻼة اﻝﻔﺠر‪ ،‬ﺼﻼة اﻝظﻬر‪ ،‬ﺼﻼة اﻝﻌﺼر‪ ،‬ﺼﻼة اﻝﻤﻐرب وﺼﻼة اﻝﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫ﻋز وﺠل اﻝﺼﻼة ﻋﻠﻰ اﻝﻤﺴﻠﻤﻴن؟‬
‫اﻹﺒن ‪ :‬ﻝﻤﺎذا ﻓرض اﻝﻠّﻪ ّ‬
‫‪71‬‬
‫اﻷب ‪ :‬اﻝﺼﻼة ﻝﻬﺎ ﻓواﺌد ﻜﺜﻴرة ﺒﻌﻀﻬﺎ ﻨﻔﺴﻴﺔ وﺒﻌﻀﻬﺎ اﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ‪ .‬ﻴﻘول اﻝﻠّﻪ ﺘﻌﺎﻝﻰ "إن اﻝﺼﻼة ﺘﻨﻬﻰ ﻋن اﻝﻔﺤﺸﺎء واﻝﻤﻨﻜر‪".‬‬
‫ﺨﺎﺼﺔ ﺒﻴن اﻝرب وﻋﺒدﻩ‪.‬‬
‫وﻝﻜﻨﻬﺎ ﻗﺒل ﻜل ﺸﻲء ﺼﻠﺔ‬
‫ّ‬
‫اﻹﺒن ‪ :‬أرﻴد ان أﺘﻌﻠم اﻝﺼﻼة ﻴﺎ أﺒﻲ‪.‬‬
‫اﻷب ‪ :‬إذن ﺘﻌﺎل ﻤﻌﻲ إﻝﻰ اﻝﻤﺴﺠد ﻝﺼﻼة اﻝﺠﻤﻌﺔ‪.‬‬
‫اﻹﺒن ‪ :‬ﺤﻘًﺎ ﻴﺎ أﺒﻲ! ﻤﺎ أﻋظم ﺴﻌﺎدﺘﻲ ﻷﻨﻨﻲ ﺴﺄﻜون ﻤن اﻝﻤﺼﻠﻴن‪.‬‬
‫ﻤﺎذا ﻨﻔﻌل ﻓﻲ اﻝﻌﻴد‬
‫ﻗﺒل اﻝﻌﻴد ﻨذﻫب إﻝﻰ اﻝﺴوق وﻨﺘﺴوق‪ .‬ﻨﺴﺘﻴﻘظ ﻓﻲ وﻗت ﻤﺒﻜر ﺼﺒﺎح اﻝﻌﻴد وﻨرﺘدي ِ‬
‫ظﻬر ﻤﻊ‬
‫اﻝﻌ ِﻴدّﻴﺎت‪ .‬وﻨﺘﺠول ًا‬
‫ّ‬
‫أﻴﺎدي‬
‫أطﻔﺎل اﻝﺠﻴران وﻓﻲ ﻴدﻨﺎ ﻜﻴس ﻝﺠﻤﻊ اﻝﻤﻠﺒ‪‬س‪ .‬ﺜم ﻨذﻫب ﺒﻌد اﻝظﻬر ﻤﻊ ﺠﻤﻴﻊ أﻓراد اﻷﺴرة ﻝزﻴﺎرة اﻷﻗﺎرب‪ .‬وﻨﻘﺒ‪‬ل‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫دﻤﻰ‬
‫أﻴدﻴﻬم‪ .‬و ًا‬
‫اﻝﻜﺒﺎر ﻓﻲ اﻷﺴرة‪ .‬وﻫم ﻴﻌطُوﻨﻨﺎ ﻤﺼروف اﻝﺠﻴب‪ .‬ﻫﻨﺎك ﻨﺴﺘﻠم ﻫداﻴﺎ ﻤن اﻝﻜﺒﺎر اﻝذﻴن ﻗ‪‬ﺒْﻠﻨﺎ َ‬
‫أﺨﻴر ﻨﺸﺘري ً‬
‫ِ‬
‫ﻤﺘﻌﺎ‪.‬‬
‫و ً‬
‫أﻝﻌﺎﺒﺎ ﺒﺎﻝﻨﻘود اﻝﺘﻲ ﺠﻤﻌﻨﺎﻫﺎ ﻓﻲ اﻝﻌﻴد‪ .‬وﻓﻲ اﻷﻴﺎم اﻷﺨرى ﻤن اﻝﻌﻴد ﻨﻠﻌب ﻤﻊ اﻷﺼدﻗﺎء وﻨﻘﻀﻲ وﻗﺘًﺎ ُﻤ ً‬
‫ﺼﻴﺎم رﻤﻀﺎن‪/‬ﻝﻤﺎذا ﻨﺼوم؟‬
‫اﻝوﻝد ‪ :‬ﻫل ﺴﺘَﺴﻤﺤﺎن ﻝﻲ ﺒﺎﻝﺼوم ﻫذا اﻝﻌﺎم؟‬
‫اﻝواﻝد ‪ :‬ﺘﺴﺘطﻴﻊ أن ﺘﺼوم ﺒﻌض أﻴﺎم رﻤﻀﺎن‪.‬‬
‫وﻴوﻤﺎ ﻓﻲ آﺨرﻩ‪.‬‬
‫وﻴوﻤﺎ ﻓﻲ وﺴطﻪ ً‬
‫ﻴوﻤﺎ ﻓﻲ ﺒداﻴﺔ رﻤﻀﺎن ً‬
‫اﻝواﻝدة‪ :‬ﻤﺜﻼً‪ ،‬ﺒﺈﻤﻜﺎﻨك أن ﺘﺼوم ً‬
‫اﻝوﻝد ‪ :‬وﻝﻤﺎذا؟ أﻨﺎ أﺤب أن أﺼوم ﻜ ‪‬ل ﻴوم رﻤﻀﺎن‪.‬‬
‫ﻓﺸﻴﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺸﻴﺌﺎ ً‬
‫اﻝواﻝدة‪ :‬وﻝﻜن ﻴﺎاﺒﻨﻲ ﻴﺠب أن ﺘﺘﻌود ﻋﻠﻰ اﻝﺼوم ً‬
‫ﺼﻐﻴرا‪ ،‬اﻝدﻴن ﻴﺴر ﻻﻋﺴر‪.‬‬
‫ﻋﻤرك‬
‫ً‬
‫اﻝواﻝد ‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬وﻤﺎ زال ُ‬
‫اﻝوﻝد ‪ :‬وﻝﻜن‪ ،‬اﻝواﻝدان ﻤﺴؤوﻻن ﻋن اﻝﺘرﺒﻴﺔ اﻝدﻴﻨﻴﺔ ﻷوﻻدﻫﻤﺎ‪ ،‬أﻝﻴس ﻜذﻝك؟‬
‫أﻴﻀﺎ‪ .‬ﻋﻨدﻤﺎ ﺘﺼل اﻝﻌﺎﺸرة ﻤن ﻋﻤرك ﺘﺼوم ﺒﺎﻨﺘظﺎم‪.‬‬
‫اﻝواﻝدة‪ :‬ﺒﻠﻰ‪ ،‬وﻝﻜﻨﻬﻤﺎ ﻤﺴؤوﻻن ﻋن ﺼﺤﺘﻬم ً‬
‫اﻝوﻝد ‪ :‬إذن‪ ،‬أﻤﺎﻤﻲ ﺴﻨﺘﺎن طوﻴﻠﺘﺎن ﻷﻜون ﻤن اﻝﺼﺎﺌﻤﻴن‪.‬‬
‫ﺘﻤران ﺒﺴرﻋﺔ‪.‬‬
‫اﻝواﻝد ‪ :‬ﻻﺘَْﻘﻠَق ﻴﺎ اﺒﻨﻲ! اﻝﺴﻨﺘﺎن ّ‬
‫ﻨﺤ ّﺞ‬
‫اﻝﺤﺞ ‪ /‬ﻝﻤﺎذا ُ‬
‫ِ‬
‫ﻴﻠﺒ ُس ﻫؤﻻء اﻝرﺠﺎل ﻫذﻩ اﻝﻤﻼﺒس اﻝﺒﻴﻀﺎء ﻴﺎ أﺒﻲ؟‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﻝ َم َ‬
‫اﻷب ‪ :‬ﻫؤﻻء اﻝرﺠﺎل ذاﻫﺒون ﻝﻠﺤﺞ وﻫذﻩ ﻤﻼﺒس اﻹﺤرام‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﻤﺎ ﻫو أﺠر اﻝﺤﺞ؟‬
‫ﺒﻨﻲ‪ .‬ﻗﺎل اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠ‪‬ﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠّم‪" :‬اﻝﺤﺞ اﻝﻤﺒرور ﻝﻴس ﻝﻪ ﺠزاء إﻻّ اﻝﺠﻨﺔ"‬
‫اﻷب ‪ :‬أﺠرﻩ ﻋظﻴم ﻴﺎ ‪‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﻝﻤن اﻝﺤﺞ واﺠب؟‬
‫ٍ‬
‫اﻷب ‪ :‬اﻝﺤﺞ واﺠب ﻝﻤن اﺴﺘطﺎع إﻝﻴﻪ ﺴﺒﻴﻼً ﻤن اﻝﻤﺴﻠﻤﻴن واﻝﻤﺴﻠﻤﺎت‪ .‬وﻝﻠﺤﺞ أرﺒﻌﺔ‬
‫أرﻜﺎن ﻫﻲ‪ :‬اﻹﺤرام واﻝوﻗوف ﺒﻌرﻓﺔَ‬
‫وطواف اﻹﻓﺎﻀﺔ واﻝﺴﻌﻲ ﺒﻴن اﻝﺼﻔﺎ واﻝﻤروة‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬أﻋﺘﻘد أن اﻝﺤﺞ ُﻤﺘﻌب وﻝﻜﻨﻪ ﻤﻤﺘﻊ‪.‬‬
‫اﻷب ‪ :‬ﻤﻌك ﺤق‪ .‬ﻫل ﺘﺤب أن ﺘَﺤﺞ اﻝﻌﺎم اﻝﻘﺎدم؟‬
‫‪72‬‬
‫ﻜﺜﻴر ﻴﺎ أﺒﺘﻲ‪ .‬ﻫل ﺴﺘﺄﺨذﻨﻲ ﻤﻌك إﻝﻰ اﻝﺤﺞ؟‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬أﺤب أن أﺤﺞ ًا‬
‫أﻜﻤﻠت دراﺴﺘك ﺒﻨﺠﺎح‪.‬‬
‫اﻷب ‪ :‬وﻝِم ﻻ‪ ،‬إذا‬
‫َ‬
‫ﺤﻴﺎة ﻤﺤﻤد ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ‪ /‬طﻔوﻝﺘﻪ‬
‫ﻴﺘﻴم اﻷب واﻷم‬
‫أﺼﺒﺢ َ‬
‫ُوﻝد اﻝطﻔل اﻝﻤﺤﺒوب ﻤﺤﻤد ﻓﻲ ﻤﻜﺔ ﺒ َﺸﻤﺎل اﻝﺠزﻴرة اﻝﻌرﺒﻴﺔ‪" ،‬ﻋﺎم اﻝﻔﻴل" )أي ﻓﻲ ﻋﺎم ‪ 571‬اﻝﻤﻴﻼدي(‪.‬‬
‫ﻝﻘد ﻤﺎت أﺒوﻩ ﻋﺒد اﷲ ﻗﺒل ﺴﺘﺔ أﺸﻬر ﺘﻘر ًﻴﺒﺎ ﻤن وﻻدة ﻫذا اﻝطﻔل اﻝﺠﻤﻴل‪ .‬وأرﺴﻠﻪ أﻗﺎرﺒﻪ إﻝﻰ اﻝﺼﺤراء ﻝﻴﻌﻴش ﻤﻊ‬
‫ﻋﺎﺌﻠﺔ ﺒدوﻴﺔ ﻜﺎن ﻫذا ﻤن ﺘﻘﺎﻝﻴد أﻫل ﻤﻜﺔ‪ .‬ﻴرﺴﻠون ﻜل ﻤوﻝود ﺠدﻴد إﻝﻰ اﻝﺼﺤراء‪ ،‬ﻷن أﻫل اﻝﺼﺤراء ﻴﺘﺤدﺜون ﻝﻐﺔ ﻋرﺒﻴﺔ‬
‫ﻓﺼﻴﺤﺔ‪ .‬وﻜذﻝك ﻴواﺠﻪ اﻷطﻔﺎل أﻋﺒﺎء اﻝﺤﻴﺎة ﻓﻲ اﻝﺼﺤراء‪ .‬وﺒﻌد ﻫذﻩ اﻝﻔﺘرة رﺠﻊ ﻤﺤﻤد اﻝﺼﻐﻴر إﻝﻰ أﻤﻪ ﻤن اﻝﺼﺤراء وﻫو‬
‫ﻴﺘﻴم اﻷب واﻷم‪.‬‬
‫ﻓﻲ اﻝﺴﺎدﺴﺔ ﻤن ﻋﻤرﻩ‪ .‬ﻝﻜﻨﻪ وﺠد أﻤﻪ ﻤرﻴﻀﺔً‪ .‬وﺒﻌد ﻓﺘرة ﻗﻠﻴﻠﺔ ﻓَﻘَ َد أ ‪‬ﻤﻪ اﻝﻌزﻴزةَ وأﺼﺒﺢ َ‬
‫أﻴﻀﺎ وﻫو ﻓﻲ اﻝﺜﺎﻤﻨﺔ ﻤن ﻋﻤرﻩ‪ .‬وﻫذﻩ اﻝﻤرة دﺨل ﻤﺤﻤد اﻝﺼﻐﻴر‬
‫وﻗد رﻋﺎﻩ ﺠدﻩ ﻋﺒد اﻝﻤطﻠب ﺴﻨﺘﻴن‪ ،‬ﻝﻜﻨﻪ ﻓَﻘَ َد ﺠ ‪‬دﻩ ً‬
‫ٍ‬
‫طﺎﻝب‪.‬‬
‫ﺘﺤت رﻋﺎﻴﺔ ﻋﻤﻪ أﺒﻲ‬
‫ﻋﺎﻤﺎ‪ .‬ﻓﺎﻜﺘﺴب ﺒذﻝك ِ‬
‫ﺘﺠرﺒﺔ ﻓﻲ‬
‫وﺒﻌد ﻓﺘرة ﺨرج ﻤﺤﻤد ﻤﻊ ﻋﻤﻪ إﻝﻰ ﺴورﻴﺔ ﻤﻊ اﻝﻘواﻓل اﻝﺘﺠﺎرﻴﺔ‪ ،‬وﻋﻤرﻩ اﺜﻨﺎ ﻋﺸر ً‬
‫اﻝﺘﺠﺎرة‪ .‬وﺒﻬذﻩ اﻝﺘﺠرﺒﺔ دﺨل ﻤرﺤﻠﺔ اﻝﺸﺒﺎب‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد ﺼﻠّﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠّم ﻓﻲ ﺸﺒﺎﺒﻪ‬
‫أﺤﻴﺎﻨﺎ أﺨرى‪ .‬وﻜﺎن ﻤﻌروﻓًﺎ ﺒﺜِﻘﺘﻪ وأﻤﺎﻨﺘﻪ‪.‬‬
‫أﺤﻴﺎﻨﺎ وﻴرﻋﻰ اﻷﻏﻨﺎم‬
‫طﺎ ﺠ ‪‬دا‪ .‬ﻴﺸﺘﻐل ﺒﺎﻝﺘﺠﺎرة‬
‫ﻜﺎن ﻤﺤﻤد اﻝﺸﺎب ﻨﺸﻴ ً‬
‫ً‬
‫ً‬
‫وﺒﻌد أن ﺠﺎوز اﻝﻌﺸرﻴن ﻤن ﻋﻤرﻩ‪ ،‬اﻗﺘرﺤت ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻴدة ﺨدﻴﺠﺔ ﺒﻨت ﺨوﻴﻠد أن ﻴﺘوﻝّﻰ ﺸؤوﻨﻬﺎ اﻝﺘﺠﺎرﻴﺔ‪ ،‬إذ ﻜﺎﻨت‬
‫اج‪ ،‬ﻓواﻓق ﻋﻠﻰ ﻫذا اﻝزواج‪ .‬وﻫو‬
‫ﺴﻴدةً ﻏﻨﻴﺔ وﻨﺒﻴﻠﺔ‪ .‬ﻓﺎﺘﻔق ﻤﺤﻤد اﻝﺸﺎب ﻤﻌﻬﺎ‪ .‬وﺒﻌد ﻓﺘرة اﻗﺘرﺤت ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻴدة ﺨدﻴﺠﺔ اﻝزو َ‬
‫زواج ﻤﻌروف ﺒﺎﻝﺴﻌﺎدة واﻝﺴرور‪.‬‬
‫ﺘﻬدﻤت ﺒﻌض أﻗﺴﺎم اﻝﻜﻌﺒﺔ‪ .‬وﺒﻌد إﻋﺎدة ﺒﻨﺎء اﻝﻜﻌﺒﺔ ظﻬر‬
‫ﻝﻌب ﻤﺤﻤد اﻝﺸﺎب ًا‬
‫ﻤﻬﻤﺎ ﻓﻲ إﻋﺎدة ﺒﻨﺎء اﻝﻜﻌﺒﺔ‪ .‬وﻗد ّ‬
‫دور ّ‬
‫ﺨﻼف ﺒﻴن اﻝﻘﺒﺎﺌل‪ .‬ﻜل ﻗﺒﻴﻠﺔ أرادت أن ﺘﻀﻊ اﻝﺤﺠر اﻷﺴود ﻓﻲ ﻤﻜﺎﻨﻪ‪ .‬ﻓﺎﻗﺘرح أﺤد اﻝﺸﻴوخ اﺨﺘﻴﺎر ﻤﺤﻤد اﻷﻤﻴن َﺤ َﻜ ًﻤﺎ‬
‫ﻝﺤل اﻝﺨﻼف‪.‬‬
‫ﺨﻠﻊ ﻤﺤﻤد رداءﻩ ووﻀﻊ اﻝﺤﺠر ﻋﻠﻴﻪ ﺜم دﻋﺎ رؤﺴﺎء اﻝﻘﺒﺎﺌل ورﻓﻌوا اﻝﺤﺠر ووﻀﻌوا ﻓﻲ ﻤﻜﺎﻨﻪ‪ .‬وﻫﻜذا ﺤ ّل ﻤﺤﻤد‬
‫ﻤﺎﻋﻲ‪.‬‬
‫اﻝﺠ ‪‬‬
‫ﻤﺸﻜﻠﺔ ﻜﺒﻴرة ﺒﺎﻝﻌﻤل َ‬
‫ﺒدء اﻝوﺤﻲ‬
‫ْ‬
‫ﻨزل اﻝوﺤﻲ ﻷول ﻤرة ﻋﻠﻰ رﺴول اﷲ وﻫو ﻓﻲ ﻏﺎر ﺤراء‪ ،‬ﺤﻴث ﺠﺎء إﻝﻴﻪ ﺠﺒرﻴل ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﻓﻲ ﺠﺒل اﻝﻨور ﻋﻠﻰ‬
‫ُﺒﻌد ِﻤﻴﻠَﻴن ﻤن ﻤﻜﺔ‪ ،‬وذﻝك ﻓﻲ اﻝﺴﺎﺒﻊ واﻝﻌﺸرﻴن ﻤن ﺸﻬر رﻤﻀﺎن‪ .‬ﻓﻘﺎل ﻝﻪ اﻝﻤﻠَك‪:‬‬
‫ اﻗ أر!‬‫ﻗﺎل ﺼﻠّﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠّم‪:‬‬
‫‪ -‬ﻤﺎ أﻨﺎ ﺒﻘﺎرئ‪.‬‬
‫ودار ﻫذا اﻝﺤدﻴث ﺒﻴﻨﻬﻤﺎ ﺜﻼث ﻤر ٍ‬
‫أﺨﻴر ﻗﺎل ﻝﻪ اﻝﻤﻠك‪:‬‬
‫ات‪ ،‬و ًا‬
‫ّ‬
‫‪73‬‬
‫ "اﻗرأ ﺒﺎﺴم رﺒك اﻝذي ﺨﻠق‪ ،‬ﺨﻠق اﻹﻨﺴﺎن ﻤن ﻋﻠق‪ ،‬اﻗ أر ورﺒك اﻷﻜرم‪ ،‬اﻝذي ﻋﻠّم ﺒﺎﻝﻘﻠم‪ ،‬ﻋﻠّم اﻹﻨﺴﺎن ﻤﺎﻝم‬‫ﻴﻌﻠم‪ ".‬ﻓرﺠﻊ رﺴول اﷲ إﻝﻰ ﺒﻴﺘﻪ‪.‬‬
‫ﺒﻌض اﻷﺴﺌﻠﺔ‬
‫رت ﻋﻠﻰ ‪ 50‬ﻝﻴرة ﺘرﻜﻴﺔ ﻋﻠﻰ اﻝطرﻴق‪ .‬ﻤﺎذا ﺘﻔﻌل ﺒﻬذﻩ اﻝﻨﻘود؟ ﻫل ﺘﻀﻌﻬﺎ ﻓﻲ ﺠﻴﺒك أم ﺘُﺴﻠ‪‬ﻤﻬﺎ ﻝﻠﺸرطﺔ؟‬
‫‪َ -1‬ﻋﺜَ َ‬
‫‪ -2‬ﺘذﻫب إﻝﻰ اﻝﺴوق ﻤﻊ أﺼدﻗﺎﺌك‪ .‬ﺒﻌﻀﻬم ُﻴﺸﺠ‪‬ﻌوﻨك ﻋﻠﻰ ِ‬
‫ﺤﻠوﻴﺎت ﻤن أﺤد اﻝﻤﺤﻼّت‪ ،‬وأﻨت ﺘَرﻓُض ذﻝك ﻝﻜﻨﻬم‬
‫ﺴرﻗﺔ ّ‬
‫ﻀﻐطون ﻋﻠﻴك‪ .‬ﻤﺎذا ﺘﻔﻌل؟ وﻤﺎذا ﺘﻘول ﻝﻬم؟‬
‫َﻴ ُ‬
‫آﺨر ﻴطﻠﺒون ﻤﺸﺎرﻜﺔ ﻝﻌﺒﺘﻜم‪ .‬ﻤﺎذا‬
‫اﻝﻌﺎﻤﺔ‪ .‬ﺒﻌض اﻝطﻼب ﻤن‬
‫‪ -3‬أﻨت ﺘﻠﻌب ﻜرة اﻝﻘدم ﻤﻊ أﺼدﻗﺎﺌك ﻓﻲ اﻝﺤدﻴﻘﺔ‬
‫ّ‬
‫ﺼف َ‬
‫ّ‬
‫ﺘﻔﻌل أو ﻤﺎذا ﺘﻘول ﻝﻬم؟‬
‫ﺘﺨداﻤﻬﺎ‪ .‬ﻤﺎذا ﺘﻔﻌل أو ﻤﺎذا ﺘﻘول ﻝﻬم؟‬
‫‪ -4‬ﺘﺴﻠّﻤت ّ‬
‫ﻫدﻴﺔ ﺒﻤﻨﺎﺴﺒﺔ ﻋﻴد ﻤﻴﻼدك‪ .‬ﺒﻌض اﻝطﻼب ﻓﻲ ﺼﻔك ﻴرﻴدون ْ‬
‫اﺴ َ‬
‫أﺨﻼق رﺴول اﷲ‬
‫ﻴﺸﺠﻊ أﺼﺤﺎﺒﻪ ﻋﻠﻰ اﻝﺘﺠﺎرة‪ .‬وﻜﺎن ﻴﻘول‪ " :‬ﻋﻠﻴﻜم‬
‫ﻴﻤﺎ ﻴﻨﻔق ﻤﺎﻝﻪ ﻝﻠﻤﺤﺘﺎﺠﻴن‪ .‬وﻜﺎن ّ‬
‫ﻜﺎن ﺼﻠّﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠّم ﻜر ً‬
‫ﺨدم ﻨﻔﺴﻪ ﺒﻨﻔﺴﻪ ِ‬
‫ش‪ .‬ﻜﺎن ﻴ ِ‬
‫ﺒﺢ "‪ .‬ﻝﻜﻨﻪ ﻴﺤ ّذرﻫم ﻤن اﻝﻜذب و ِ‬
‫ﺒﺎﻝﺘﺠﺎرة ﻓﺈن ﻓﻴﻬﺎ ﺘﺴﻌﺔَ أ ِ‬
‫وﺨﺎرﺠﻪ‪،‬‬
‫داﺨ َل اﻝﺒﻴت‬
‫اﻝر ِ‬
‫ﻋﺸﺎر ‪‬‬
‫اﻝﻐ ّ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ﺜﻴﺎﺒﻪ وﻴﺤﻤل أﺸﻴﺎءﻩ ﺒﻨﻔﺴﻪ‪.‬‬
‫ﻓﻴﺤﻠب ﺸﺎﺘﻪ وﻴﺨﻴ‪‬ط َ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫‪ِ‬‬
‫ب اﻷطﻔﺎل َﺠ َﻤﻠﻪ ﻋﻨد اﻝﻌودة ﻤن ِرﺤﻠﺔ‪.‬‬
‫ﻴﺼﺎ ﻋﻠﻰ اﻷطﻔﺎل‪ ،‬ﻴﺸﺎرك ﻓﻲ اﻝﻠﻌب ﻤﻌﻬم‪ .‬وﻜﺎن ُﻴ ْرﻜ ُ‬
‫ﻜﺎن ﺤر ً‬
‫وﻜﺎن رﺴول اﷲ ﻴﻤزح وﻴﺤب اﻝﻤ ْزح‪ِ .‬‬
‫ٍ‬
‫ﻋﺠوز‪ " :‬اﻝﻌﺠوز ﻻﺘدﺨل اﻝﺠﻨﺔ "‪َ .‬ﻓﺒ َﻜ ِت اﻝﻤرأة‪،‬‬
‫ﻓﻤن ﻤزاﺤﻪ أﻨﻪ ﻗﺎل ﻻﻤرأة‬
‫ُ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫وﻋﻨدﺌذ ﻗﺎل ﻝﻬﺎ اﻝرﺴول ﺼﻠّﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠّم‪ " :‬ﺘدﺨﻠﻴن اﻝﺠﻨﺔ و ِ‬
‫ٍ‬
‫أﻨت ﺸﺎﺒ‪‬ﺔ "‪.‬‬
‫اﺌﺢ طﻴﺒﺔً‪.‬‬
‫ﻜﺎن رﺴول اﷲ ﻴﺤب اﻝﺠﻤﺎل‪َ ،‬ﻓﻴ َﻠﺒ ُس‬
‫أﺤﺴن اﻝﺜﻴﺎب‪ ،‬وﻴﺴﺘﺨدم رو َ‬
‫َ‬
‫ﻴﺸﺠﻊ أﺼﺤﺎﺒﻪ ﻋﻠﻰ اﻻﺒﺘﺴﺎم‪ِ ،‬‬
‫وﻜﺎن ﻴﺴﺘﻘﺒل أﺼﺤﺎﺒﻪ ﺒوﺠﻪ ِ‬
‫ﻤﺒﺘﺴٍم‪ .‬وﻜﺎن ‪‬‬
‫اﺒﺘﺴﺎﻤك ﻓﻲ وﺠﻪ أﺨﻴك‬
‫ﻓﻤن ﻗوﻝﻪ‪" :‬‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﺼدﻗﺔٌ "‪.‬‬
‫ﺠزء ﻤن ﺨطﺒﺔ اﻝوداع‬
‫اﻝﻠﻬم ﻓﺎﺸﻬ ْد‪ .‬ﻓﻼ‬
‫أﻴﻬﺎ اﻝﻨﺎس! إﻨﻤﺎ اﻝﻤؤﻤﻨون إﺨوة وﻻ َﻴﺤ ‪‬ل ﻻﻤرئ ﻤﺎل أﺨﻴﻪ إﻻّ طﻴب ﻨﻔس ﻤﻨﻪ‪ .‬أﻻ ﻫل ﺒﻠّ ُ‬
‫ﻐت ّ‬
‫ﺘرﻜت ﻓﻴﻜم ﻤﺎ إن أﺨذﺘم ﺒﻪ ﻝن ﺘَ ِ‬
‫ﻀﻠ‪‬وا ﺒﻌدﻩ‪ :‬ﻜﺘﺎب اﷲ وﺴﻨﺔ‬
‫ﺎر ﻴﻀرب ﺒﻌﻀﻜم رﻗﺎب ﺒﻌض‪ ،‬ﻓﺈﻨﻲ ﻗد‬
‫رﺠﻌ ‪‬ن ﺒﻌدي ﻜﻔ‪ً ‬ا‬
‫ُ‬
‫ﺘَ َ‬
‫ﻬد‪.‬‬
‫ﻨﺒﻴﻪ‪ ،‬أﻻ ﻫل ﺒﻠّﻐت اﻝﻠﻬم ﻓﺎ ْﺸ ْ‬
‫ﺒﻲ‬
‫أﻴﻬﺎ اﻝﻨﺎس! إن رﺒﻜم واﺤد‪ٕ ،‬وان أﺒﺎﻜم واﺤد‪ ،‬ﻜﻠﻜم ﻵدم وآدم ﻤن ﺘراب‪ ،‬إن أﻜرﻤﻜم ﻋﻨد اﷲ أﺘﻘﺎﻜم‪ ،‬وﻝﻴس ﻝﻌر ّ‬
‫أﻋﺠﻤﻲ ﻓﻀل إﻻّ ﺒﺎﻝﺘﻘوى‪.‬‬
‫ﻋﻠﻰ‬
‫ّ‬
‫رﺴﺎﻝﺔ رﺴول اﷲ إﻝﻰ ﻜﺴرى ﻓﺎرس‬
‫ﺒﺴم اﷲ اﻝرﺤﻤن اﻝرﺤﻴم‪ .‬ﻤن ﻤﺤﻤد رﺴول اﷲ إﻝﻰ ِﻜﺴرى ﻋظﻴم ﻓﺎرس‪ .‬ﺴﻼم ﻋﻠﻰ َﻤن اﺘّﺒﻊ اﻝﻬدى وآﻤن ﺒﺎﷲ‬
‫ورﺴوﻝﻪ‪ ،‬وأﺸﻬد أن ﻻ إﻝﻪ إﻻ اﷲ وأﻨﻲ رﺴول اﷲ إﻝﻰ اﻝﻨﺎس ﻜﺎﻓﺔ‪ ،‬ﻷُﻨذر ﻤن ﻜﺎن ﺤﻴﺎ‪ِ ،‬‬
‫أﺒﻴت ﻓﻌﻠﻴك إﺜم‬
‫أﺴﻠ ْم ﺘَ ْﺴﻠَم‪ ،‬ﻓﺈن َ‬
‫ّ‬
‫اﻝﻤﺠوس‪.‬‬
‫رﺴﺎﻝﺔ رﺴول اﷲ إﻝﻰ اﻝﻨﺠﺎﺸﻲ‬
‫ِ‬
‫ﻤن ﻤﺤﻤد رﺴول اﷲ إﻝﻰ اﻝﻨﺠﺎﺸﻲ ِ‬
‫ك‬
‫ﻤﻠك‬
‫اﻝﺤﺒﺸﺔ‪ :‬ﺴﻼم ﻋﻠﻴك‪ ،‬إﻨﻲ أﺤﻤد اﷲ إﻝﻴك‪ ،‬اﷲ اﻝذي ﻻإﻝﻪ إﻻّ ﻫو اﻝﻤﻠ ُ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺤﺼﻴﻨﺔ‪،‬‬
‫أن ﻋﻴﺴﻰ ﺒن ﻤرﻴم روح اﷲ وﻜﻠﻤﺘﻪ أﻝﻘﺎﻫﺎ إﻝﻰ ﻤرﻴم اﻝﺒﺘول اﻝطﻴﺒﺔ‬
‫اﻝﻘدوس اﻝﺴﻼم اﻝﻤؤﻤن اﻝﻤﻬﻴﻤن‪ ،‬وأﺸﻬد ّ‬
‫‪74‬‬
‫وﻨﺼﺤت‬
‫ﻐت‬
‫آدم ﺒﻴدﻩ‪ٕ ،‬واﻨﻲ أدﻋوك‬
‫ﻓﺤﻤﻠت‬
‫وﺠﻨودك إﻝﻰ اﷲ ّ‬
‫َ‬
‫ْ‬
‫ُ‬
‫ﻋز وﺠ ّل‪ ،‬وﻗد ﺒﻠّ ُ‬
‫َ‬
‫ﺒﻌﻴﺴﻰ ﻓﺨﻠﻘﻪ اﷲُ ﻤن روﺤﻪ ﻜﻤﺎ ﺨﻠق َ‬
‫ﺼﺤﻲ‪ ،‬واﻝﺴﻼم ﻋﻠﻰ ﻤن اﺘﺒﻊ اﻝﻬُدى‪.‬‬
‫ﻓﺎ ْﻗﺒﻠوا ﻨُ ْ‬
‫رﺴﺎﻝﺔ رﺴول اﷲ إﻝﻰ ﻤﻠك اﻝروم ِﻫ َرﻗل‬
‫ﺒﻌد ﻓﺈﻨﻲ أدﻋوك ﺒدﻋوة اﻹﺴﻼم‪،‬‬
‫أﻤﺎ ُ‬
‫ﻤن ﻤﺤﻤد ﺒن ﻋﺒد اﷲ إﻝﻰ ﻫرﻗل ﻋظﻴم اﻝروم‪ :‬ﺴﻼم ﻋﻠﻰ ﻤن اﺘّﺒﻊ اﻝﻬدى‪ّ ،‬‬
‫ِ‬
‫ﻴت ﻓﻌﻠﻴك إﺜم ﺠﻤﻴﻊ ِ‬
‫اﻷرﻴﺴﻴﻴن‪" .‬ﻗل ﻴﺎ أﻫل اﻝﻜﺘﺎب ﺘﻌﺎﻝَوا إﻝﻰ ﻜﻠﻤﺔ ﺴواء ﺒﻴﻨﻨﺎ‬
‫ﻤرﺘﻴن‪ ،‬ﻓﺈن ﺘوﻝ‪َ ‬‬
‫ْ‬
‫أﺠرك ّ‬
‫أﺴﻠم ﺘَ ْﺴﻠَم ُﻴؤﺘك اﷲ َ‬
‫‪‬‬
‫ﺒﺄﻨﺎ ﻤﺴﻠﻤون"‪.‬‬
‫ﺸﻴﺌﺎ وﻻ ﻴﺘّﺨذ ﺒﻌﻀﻨﺎ‬
‫ﻨﻌﺒد إﻻ اﷲَ وﻻ ﻨﺸرك ﺒﻪ ً‬
‫وﺒﻴﻨﻜم أﻻ َ‬
‫ﺒﺎﺒﺎ ﻤن دون اﷲ ﻓﺈن ﺘوﻝ‪‬وا ﻓﻘوﻝوا ا ْﺸﻬدوا ّ‬
‫ﺒﻌﻀﺎ أر ً‬
‫ً‬
‫)ﺴورة آل ﻋﻤران‪(64 :‬‬
‫اﻝﻤ َﻘوﻗس‬
‫رﺴﺎﻝﺔ رﺴول اﷲ إﻝﻰ ﻤﻠك ﻤﺼر ُ‬
‫أﻤﺎ ﺒﻌد ﻓﺈﻨﻲ أدﻋوك ﺒدﻋوة اﻹﺴﻼم‪،‬‬
‫ﻤن ﻤﺤﻤد رﺴول اﷲ إﻝﻰ اﻝﻤﻘوﻗس ﻋظﻴم اﻝﻘﺒط‪ :‬ﺴﻼم ﻋﻠﻰ ﻤن اﺘﺒﻊ اﻝﻬدى‪ّ ،‬‬
‫‪‬‬
‫ِ‬
‫ﺸﻴﺌﺎ‬
‫ﻨﻌﺒد إﻻ اﷲَ وﻻ ﻨﺸرك ﺒﻪ ً‬
‫ﻤرﺘﻴن "ﻗل ﻴﺎ أﻫل اﻝﻜﺘﺎب ﺘﻌﺎﻝَوا إﻝﻰ ﻜﻠﻤﺔ ﺴواء ﺒﻴﻨﻨﺎ وﺒﻴﻨﻜم أﻻ َ‬
‫ْ‬
‫أﺠرك ّ‬
‫أﺴﻠم ﺘَ ْﺴﻠَم ُﻴؤﺘك اﷲ َ‬
‫ﺒﺄﻨﺎ ﻤﺴﻠﻤون"‪) .‬ﺴورة آل ﻋﻤران‪(64 :‬‬
‫ﺒﺎﺒﺎ ﻤن دون اﷲ ﻓﺈن ﺘوﻝ‪‬وا ﻓﻘوﻝوا ا ْﺸﻬدوا ّ‬
‫ﺒﻌﻀﺎ أر ً‬
‫وﻻ ﻴﺘّﺨذ ﺒﻌﻀﻨﺎ ً‬
‫ﻗﺎﻝوا ﻋن اﻝرﺴول اﻝﻜرﻴم‬
‫اﻝﻤﻬﺎﺘﻤﺎ ﻏﺎﻨدي‬
‫ﻤﻜﺎﻨﺘَﻪ‪.‬‬
‫ﻤﻘﺘﻨﻌﺎ ﻜ ‪‬ل اﻻﻗﺘﻨﺎع ﺒﺄن اﻝﺴﻴف ﻝم ﻴﻜن اﻝوﺴﻴﻠﺔ اﻝﺘﻲ ﻤن ﺨﻼﻝﻬﺎ اﻜﺘﺴب اﻹﺴﻼم‬
‫أﺼﺒﺤت‬
‫‪ :‬ﻝﻘد‬
‫ُ‬
‫ً‬
‫اﺨﺘﺎرﻩ اﷲ‪.‬‬
‫ﺒﺎﻝﻨﺒﻲ ﻤﺤﻤد اﻝذي‬
‫اﻝﻤﺒﻬورﻴن‬
‫وﻝﺴﺘوي‬
‫ﺘُ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫‪ :‬أﻨﺎ واﺤد ﻤن َ‬
‫ّ‬
‫ﺸﺎﻋر اﻷﻝﻤﺎن ﻏوﺘﻪ‪ :‬ﻜﻠﻤﺎ ﻗرأت اﻝﻘرآن ﺸﻌرت ﺒﺄن روﺤﻲ ﺘﻬﺘَ‪‬ز ِ‬
‫داﺨ َل ﺠﺴﻤﻲ‪.‬‬
‫ﻋﺼر ِ‬
‫ﻝﻠﻌﻠم واﻝﻨور واﻝﻤﻌرﻓﺔ‪.‬‬
‫ًا‬
‫اﻝﻨﺒﻲ اﻓﺘﺘﺢ ﺒرﺴﺎﻝﺘﻪ‬
‫‪ :‬ﻫذا‬
‫ﻜﺎرل ﻤﺎرﻜس‬
‫ّ‬
‫اﻷرﻜﺎن اﻝﺨﻤﺴﺔ ﻓﻲ اﻹﺴﻼم ‪ /‬ﺸروط اﻝدﺨول إﻝﻰ داﺌرة اﻹﺴﻼم‬
‫ﻴﺘﻜون اﻹﺴﻼم ﻤن ﺨﻤﺴﺔ أرﻜﺎن أﺴﺎﺴﻴﺔ‪ .‬ﻗﺎل اﻝرﺴول ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪ُ " :‬ﺒﻨﻲ اﻹﺴﻼم ﻋﻠﻰ ﺨﻤس‪ :‬ﺸﻬﺎدة أن ﻻإﻝﻪ‬
‫واﻴﺘﺎء اﻝزﻜﺎة‪ ،‬وﺤﺞ اﻝﺒﻴت‪ ،‬وﺼوم رﻤﻀﺎن "‪) .‬رواﻩ اﻝﺒﺨﺎري وﻤﺴﻠم(‬
‫أن‬
‫ﻤﺤﻤدا رﺴول اﷲ‪ٕ ،‬واﻗﺎم اﻝﺼﻼة‪ٕ ،‬‬
‫ً‬
‫إﻻ اﷲ و ّ‬
‫إن أرﻜﺎن اﻹﺴﻼم ﻫﻲ‪ :‬اﻝﺸﻬﺎدة ٕواﻗﺎﻤﺔ اﻝﺼﻼة وﺼوم رﻤﻀﺎن ٕواﻴﺘﺎء اﻝزﻜﺎة وﺤﺞ اﻝﺒﻴت‪.‬‬
‫اﻝﺸﻬﺎدة‪ :‬اﻝﺸﻬﺎدة ﻤﻔﺘﺎح اﻹﺴﻼم‪ .‬اﻝطرف اﻷول ﻤن اﻝﺸﻬﺎدة‪ " :‬أﺸﻬد أن ﻻإﻝﻪ إﻻ اﷲ "‪ .‬واﻝطرف اﻝﺜﺎﻨﻲ ﻤﻨﻬﺎ‪ " :‬وأﺸﻬد أن‬
‫ﻤﺤﻤدا رﺴول اﷲ "‪.‬‬
‫ً‬
‫ﻴوﻤﻴﺎ وﻫﻲ اﻝﻔﺠر واﻝظﻬر‬
‫إﻗﺎﻤﺔ اﻝﺼﻼة ‪ :‬اﻝﺼﻼة ﺼﻠﺔ ﻤﺒﺎﺸرة ﺒﻴن اﻹﻨﺴﺎن ورﺒﻪ‪ .‬وﻴﻘﻴم اﻝﻤﺴﻠم اﻝﺼﻼة ﺨﻤس ﻤرات ّ‬
‫واﻝﻌﺼر واﻝﻤﻐرب و ِ‬
‫اﻝﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫ﺼوم رﻤﻀﺎن‪ :‬ﻫو اﻹﻤﺴﺎك ﻋن اﻝطﻌﺎم واﻝﺸراب ﻤن ﺸروق اﻝﺸﻤس إﻝﻰ ﻏروﺒﻬﺎ‪.‬‬
‫اﻝﻤﺨﺼ‪‬ص ﻝﻠﻔﻘﻴر واﻝﻤﺤﺘﺎج ﻜل ﺴﻨﺔ‪ .‬واﻝﺤﻜﻤﺔ ﻤن اﻝزﻜﺎة ﺘطﻬﻴر اﻝﻨﻔوس ﻤن اﻝﺒُ ْﺨل‪ ،‬وﻫﻲ‬
‫إﻴﺘﺎء اﻝزﻜﺎة‪ :‬اﻝزﻜﺎة ﻫﻲ اﻝﺠزء ُ‬
‫ﺠﺘﻤﺎﻋﻲ‪ .‬وﻗﺎل اﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬إن اﻝذﻴن آﻤﻨوا وﻋﻤﻠوا اﻝﺼﺎﻝﺤﺎت وأﻗﺎﻤوا اﻝﺼﻼة وآﺘَ ُوا اﻝزﻜﺎة ﻝﻬم‬
‫ﻤن أﻋﻠﻰ درﺠﺎت اﻝﺘﻜﺎﻓل اﻻ‬
‫ّ‬
‫ﺨوف ﻋﻠﻴﻬم وﻻﻫم ﻴﺤزﻨون "‪.‬‬
‫أﺠرﻫم ﻋﻨد رﺒﻬم وﻻ‬
‫ٌ‬
‫ﺤﺞ اﻝﺒﻴت‪ :‬واﻝﺤﺞ ﻫﻲ زﻴﺎرة اﻝﻤﺴﺠد اﻝﺤرام وأداء ﻤﻨﺎﺴك اﻝﺤﺞ‪ .‬ﻴﻘول اﷲ‪..." :‬وﷲ ﻋﻠﻰ اﻝﻨﺎس ِﺤﺞ اﻝﺒﻴت ﻤن اﺴﺘطﺎع إﻝﻴﻪ‬
‫)اﻝﺒﻘرة ‪(277 :‬‬
‫ﺴﺒﻴﻼً‪)."...‬آل ﻋﻤران ‪(97 :‬‬
‫‪75‬‬
‫اﺴﺘﺨرج أرﺒﻊ ﺠﻤل اﺴﻤﻴﺔ ﻤن اﻝﻨص‬
‫ﻓﻲ اﻝﺴﻨﺔ أرﺒﻌﺔ ﻓﺼول ﻫﻲ‪ :‬اﻝرﺒﻴﻊ واﻝﺼﻴف واﻝﺨرﻴف واﻝﺸﺘﺎء‪ .‬ﻓﺼل اﻝرﺒﻴﻊ أﺠﻤل اﻝﻔﺼول‪ ،‬ﻓﺎﻝرﺒﻴﻊ ﺸﺒﺎب اﻝﺴﻨﺔ‪،‬‬
‫ﺘﺸﺘد ﻓﻴﻪ اﻝﺤ اررة‪ ،‬وﻓﻴﻪ ﺘﻜﺜر اﻝﻔواﻜﻪ ﻤﺜل اﻝﻌﻨب واﻝﺨوخ‪ .‬ﻓﺼل اﻝﺨرﻴف‪ ،‬ﻓﺼل اﻷﺸﺠﺎر اﻝﺠﻤﻴﻠﺔ‪ .‬وﻓﻴﻪ‬
‫ﻓﺼل اﻝﺼﻴف‬
‫ّ‬
‫ﺘﺴﻘط أوراق اﻷﺸﺠﺎر‪ .‬واﻝﺨرﻴف ﺸﻴﺨوﺨﺔ اﻝﺴﻨﺔ‪ .‬اﻝﺸﺘﺎء ﺒﺎرد‪ ،‬ﺸﻤﺴﻪ ﻗﻠﻴﻠﺔ وﺜﻠﺠﻪ ﻜﺜﻴر‪.‬‬
‫اﻝﺤوار ﻋن اﻝﺼﻼة‬
‫اﻝﻤدرس‪ :‬ﻝﻤﺎذا ﺘﺘوﻀﺄ ﻗﺒل اﻝﺼﻼة ﻴﺎ ﻓﻴﺼل؟‬
‫اﻝﻤدرس‪ :‬أﺤﺴﻨت‪ ،‬وأﻴن ﺘﺼﻠّﻲ اﻝﺼﻠوات اﻝﺨﻤس ﻴﺎ ﻤﺤﻤد؟‬
‫درﺴﻨﺎ اﻝﻴوم ﻋن اﻝﺼﻼة‪.‬‬
‫اﻝﻤدرس‪ :‬أﺤﺴﻨت ُ‬
‫طﺎﻫر أﻤﺎم رّﺒﻲ‪.‬‬
‫ًا‬
‫ﻓﻴﺼل‪ :‬أﺘوﻀﺄ ﻷﻗف‬
‫ﻤﺤﻤد‪ :‬أﺼﻠﻲ ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺠد ﻤﻊ اﻝﺠﻤﺎﻋﺔ‪.‬‬
‫أﻫﻤﻴﺔ أﺠزاء اﻝﺠﺴم‬
‫اﻝﺸم واﻝﻀﺤك واﻝﺠري‪.‬‬
‫ﻝﺠﺴﻤﻨﺎ أﺠزاء ﻤﺨﺘﻠﻔﺔ ﻤﻬﻤﺔ‪ .‬ﺘﺴﺎﻋدﻨﺎ أﺠزاء اﻝﺠﺴم ﻋﻠﻰ اﻝرؤﻴﺔ واﻝﺴﻤﺎع و ّ‬
‫ﻋظﻤﻲ‪ .‬وﻝﻬﻴﻜل اﻝﺠﺴم ﻋظﺎم ﻜﺜﻴرة‪ .‬وﻋظم اﻷذن أﺼﻐر اﻝﻌظﺎم ﻓﻲ ﺠﺴﻤﻨﺎ‪ .‬اﻝﻘﻠب‬
‫ﻴوﺠد داﺨل ﺠﺴﻤﻨﺎ ﻫﻴﻜل‬
‫ّ‬
‫ﻋﻀﻠﺔ‪ .‬وﻴﺴﺎوي ﺤﺠم اﻝﻘﻠب ﺤﺠم ﻗﺒﻀﺔ اﻹﻨﺴﺎن‪ .‬وﻝﻠﻘﻠب أرﺒﻌﺔ أﺠز ٍ‬
‫اء‪ .‬ﻓﻲ ﺠﺴﻤﻨﺎ رﺌﺘﺎن ﻨﺘﻨﻔس ﺒﻬﻤﺎ‪ .‬وﻴﺤﺘوي اﻝﻬواء ﻋﻠﻰ‬
‫أﻫم ﻋﻀﻠﺔ ﻓﻲ ﺠﺴﻤﻨﺎ‪.‬‬
‫اﻷﻜﺴﺠﻴن‪ .‬وﻫو ﻀروري ﻝﺤﻴﺎة اﻹﻨﺴﺎن‪ .‬ﻓﻲ ﺠﺴﻤﻨﺎ ﻋﻀﻼت ﻜﺜﻴرة‪ .‬واﻝﻘﻠب ﻫو ّ‬
‫اس‬
‫اﻝﺤوار ﺒﻴن اﻝﺤو ّ‬
‫ﻴوﻤﺎ‪ :‬أﻨﺎ ﺠوﻫرة ﺜﻤﻴﻨﺔ‪ ،‬ﺒواﺴطﺘﻲ ﻴﺸﺎﻫد اﻹﻨﺴﺎن اﻝﻤﻨﺎظر اﻝﺠﻤﻴﻠﺔ‪ .‬ﻝوﻻي ﻝَﻌﺎش اﻹﻨﺴﺎن ﻓﻲ ظﻼم‪.‬‬
‫ﻗﺎﻝت اﻝﻌﻴن ً‬
‫ﻗﺎﻝت اﻷذن‪ :‬ﺘﻤﻬ‪‬ﻠِﻲ ﻴﺎ أﺨﺘﻲ‪...‬ﻓﻤن اﻝﻨﺎس ﻻﻴرى وﻝﻜﻨﻪ ﻴﺴﻤﻊ ﺒﻔﻀﻠﻲ اﻷﺼوات اﻝﻌذﺒﺔ ﻜﺎﻝﻤوﺴﻴﻘﻰ وﻏﻴرﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻤﺼﺎدرﻫﺎ‪.‬‬
‫أﻋرﻓﻪ ﻋﻠﻰ اﻝرواﺌﺢ دون أن ﻴﺸﺎﻫد‬
‫ﻗﺎل اﻷﻨف‪ :‬أﻨﺎ أﺴﺎﻋد اﻹﻨﺴﺎن ﻋﻠﻰ اﻝﺘﻨﻔس‪ ،‬و ّ‬
‫َ‬
‫ﻓﻴﻤﻴز ﺒﻴن اﻝﺤﻠو‬
‫أﻋرف اﻹﻨﺴﺎن ﻋﻠﻰ ذوق اﻝﻤﺄﻜوﻻت واﻝﻤﺸروﺒﺎت‪ّ ،‬‬
‫اﻝﺘذوق‪ّ ،‬‬
‫ﻗﺎل اﻝﻠﺴﺎن‪ :‬أﻨﺴﻴﺘم دوري؟ أﻨﺎ ﻋﻀو ّ‬
‫واﻝﻤﺎﻝﺢ‪...‬‬
‫ﻴﻤﻴز ﺒﻴن اﻝﺒﺎرد واﻝﺴﺎﺨن‪.‬‬
‫ﻗﺎطﻌﻪ اﻝﺠﻠد ﻗﺎﺌﻼً‪ :‬أﻨﺎ ﻋﻀو اﻝﻠﻤس‪ ،‬ﺒواﺴطﺘﻲ ﻴﺴﺘطﻴﻊ اﻹﻨﺴﺎن أن ّ‬
‫اﺴﻲ‪.‬‬
‫ﺼﻤت أﻜﺜر‪ ،‬ﻓﻘﺎل‪ :‬وأﻨﺎ ﻻأﺴﺘﻐﻨﻲ ﻋن واﺤدة ﻤن ﺤو ّ‬
‫ﻝم ﻴﺴﺘطﻊ اﻝﺠﺴم أن َﻴ ُ‬
‫ﺘﻘدﻴم اﻝﺨﺒر ﻋﻠﻰ اﻝﻤﺒﺘدإ‬
‫ﻤﻨﻬن‪ .‬ﻋﻨدﻫﺎ ﻤﻌرﻓﺔ ﺠﻴدة ﺒﺎﻝﻠﻐﺔ اﻝﻌرﺒﻴﺔ‪ ،‬وﻫﻲ اﻵن‬
‫ﻓﻲ ﻤدرﺴﺔ اﻷﺌﻤﺔ واﻝﺨطﺒﺎء طﺎﻝﺒﺎت ﻜﺜﻴرات‪ .‬ﻓﺎطﻤﺔ واﺤدة‬
‫ّ‬
‫ﻜﺘﺎﺒﺎ ﺒﺎﻝﻠﻐﺔ اﻝﻌرﺒﻴﺔ‪ ،‬وﻓﻲ اﻝﻜﺘﺎب ﻗﺼص ﻜﺜﻴرة ﺘﺘﺤدث ﻋن ﺤﻴﺎة اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ‪ .‬ﻓﺎطﻤﺔ ﺘﺤب ﻗراءة اﻝﻘﺼص اﻝدﻴﻨﻴﺔ‪ .‬ﻝﻜل‬
‫ﺘﻘ أر ً‬
‫ﻜﺜﻴرا‪ ،‬ﻷﻨﻬﺎ ﻝﻐﺔ اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم واﻷﺤﺎدﻴث اﻝﺸرﻴﻔﺔ‪.‬‬
‫ﻗﺼﺔ ﻓﻲ اﻝﻜﺘﺎب ﺘﺄﺜﻴر ّ‬
‫طﻴب ﻋﻠﻰ ﻨﻔس اﻹﻨﺴﺎن‪ .‬ﻓﺎطﻤﺔ ﺘﺤب اﻝﻌرﺒﻴﺔ ً‬
‫ﺠدا ﻓﻲ ﻨﻔوس اﻝﻤﺴﻠﻤﻴن‪.‬‬
‫ﻝﻠﻌرﺒﻴﺔ ﻤﻜﺎﻨﺘﻬﺎ اﻝﺨﺎﺼﺔ ّ‬
‫ﻨزول اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم ﻋﻠﻰ ﻤﺤﻤد ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‬
‫ﻔرﻗًﺎ ﺨﻼل‬
‫إن اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم ﻜﺘﺎب اﷲ ﻨزل ﺒﻪ ﺠﺒرﻴل اﻷﻤﻴن ﻋﻠﻰ اﻝﻨﺒﻲ ﻤﺤﻤد ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪ .‬ﻨزل اﻝﻘرآن ُﻤ ‪‬‬
‫‪ 23‬ﻋﺎﻤﺎ ﺤﺴب اﻝظروف واﻷﺤداث‪ .‬ﻜﺎن اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم ﻴﻘ أر اﻵﻴﺎت اﻝﻘرآﻨﻴﺔ ﻋﻠﻰ اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ وﻴطﻠب ﻤﻨﻬم‬
‫ﺤﻔظﻬﺎ‪ ،‬ﻝذﻝك اﺸﺘﻬر ﺒﻌض اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ ﺒﺤﻔظ اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم‪.‬‬
‫‪76‬‬
‫ﻜﺎن ﻫﻨﺎك ﻤن ﻴﻌرف اﻝﻜﺘﺎﺒﺔ ﻤن ﺒﻴن اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ‪ .‬وﻤن اﻝذﻴن اﺸﺘﻬروا ﺒﻜﺘﺎﺒﺔ اﻝﻘرآن ﻓﻲ ﻋﻬد اﻝرﺴول ﻤﻌﺎذ ﺒن ﺠﺒل‪،‬‬
‫أﺒﻲ ﺒن ﻜﻌب وزﻴد ﺒن ﺜﺎﺒت رﻀﻲ اﷲ ﻋﻨﻬم‪.‬‬
‫و ّ‬
‫ﺒﻌد وﻓﺎة اﻝرﺴول ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ظﻬرت اﻝﺤﺎﺠﺔ إﻝﻰ ﺠﻤﻊ اﻝﻘرآن ﻓﻲ ﻤﺼﺤف‪ .‬وﻓﻲ ﻋﻬد أﺒﻲ ﺒﻜر اﻝﺼدﻴق ُﺠﻤﻊ‬
‫ﺘم اﺴﺘﻨﺴﺎخ ﻋدد ﻤن‬
‫اﻝﻘرآن ﻓﻲ ﻤﺼﺤف‪ .‬وﻓﻴﻤﺎ ﺒﻌد‪ ،‬ظﻬرت اﻝﺤﺎﺠﺔ إﻝﻰ إرﺴﺎل اﻝﻤﺼﺤف إﻝﻰ ﻤدن أﺨرى‪ ،‬ﺤﻴث ّ‬
‫اﻝﻤﺼﺎﺤف ﻓﻲ ﻋﻬد ﻋﺜﻤﺎن ﺒن ﻋﻔّﺎن‪ ،‬وأُرﺴﻠت إﻝﻰ اﻝﻤدن اﻹﺴﻼﻤﻴﺔ اﻷﺨرى‪.‬‬
‫ﺠزء ﻤن ﺘﺎرﻴﺦ اﻝﻘرآن‬
‫ﺴﻴﺤدث‪ .‬ﻨظر ﺤوﻝﻪ ﻓﻠم ﻴر‬
‫وﻜﺄن ًا‬
‫اﻝﺠو ﻫﺎدﺌﺎ ﻓﻲ اﻝﻐﺎر‪.‬‬
‫ّ‬
‫أﻤر َ‬
‫ﻓﻲ ذﻝك اﻝﻴوم ﻜﺎن اﻝرﺴول ﻓﻲ ﻏﺎر ﺤراء‪ .‬وﻜﺎن ّ‬
‫ﺠدا‪.‬‬
‫ﺸﻴﺌﺎ‪ .‬ﺒﻌد ذﻝك ﺴﻤﻊ ﺼوﺘﺎ ﻏرﻴﺒﺎ‪ .‬ﻜﺎن اﻝﺼوت واﻀﺤﺎ ّ‬
‫ﻜﺎن رﺴول اﷲ ﻴدﻋو ﻜﺘﺎب اﻝوﺤﻲ ﻜﻠﻤﺎ ﻨزل ﻋﻠﻴﻪ اﻝوﺤﻲ‪ .‬وﻜﺎن ﻴﺄﻤرﻫم ﺒﻜﺘﺎﺒﺔ آﻴﺔ ﻜذا ﻓﻲ ﺴورة ﻜذا‪ .‬وﺒﻬذا اﻝﺸﻜل‬
‫ﺘﻤت ﻜﺘﺎﺒﺔ اﻝﻘرآن ﻋﻠﻰ اﻝﺠﻠود‪.‬‬
‫ﺒﻌد وﻓﺎة اﻝرﺴول أﺼﺒﺢ ﻤن اﻝﻀروري ﺠﻤﻊ اﻝﻘرآن‪ .‬وﻝﻬذا اﺴﺘﺸﺎر اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ اﻷول أﺒو ﺒﻜر اﻝﺼدﻴق‪ ،‬ﻋﻤر ﺒن‬
‫وﻗر ار أن ﻴﻜﻠ‪‬ﻔﺎ زﻴد ﺒن ﺜﺎﺒت ﺒﻬذا اﻷﻤر‪.‬‬
‫اﻝﺨطﺎب ّ‬
‫ﺘوﺴﻌت ﺤدود اﻝﺒﻼد اﻹﺴﻼﻤﻴﺔ ﻓﻲ ﻋﻬد اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻋﺜﻤﺎن ﺒن ﻋﻔﺎن‪ .‬وﺒدأ اﻝﻨﺎس ﻴﺘﻜﻠﻤون ﺒﻠﻬﺠﺎت ﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‪ .‬وﻋﻠﻰ‬
‫ّ‬
‫ذﻝك ﺸ ّﻜل اﻝﺨﻠﻴﻔﺔ ﻝﺠﻨﺔ‪ ،‬ﻓﻘﺎﻤت ﻫذﻩ اﻝﻠﺠﻨﺔ ﺒﺎﺴﺘﻨﺴﺎخ اﻝﻘرآن‪ .‬ﻋدد اﻝﻤﺼﺎﺤف اﻝﺘﻲ اُﺴﺘﻨﺴﺨت وﺼﻠت إﻝﻰ ﺴﺘﺔ وأُرﺴﻠت‬
‫ﻫذﻩ اﻝﻤﺼﺎﺤف إﻝﻰ اﻝﻜوﻓﺔ واﻝﺒﺼرة واﻝﺸﺎم وﻤﻜﺔ واﻝﻴﻤن واﻝﺒﺤرﻴن‪.‬‬
‫اﻝﺘرﻜﻲ ﺤﺴب اﻝﻤﻨﺎطق ‪ /‬أﻨواع اﻷطﻌﻤﺔ ﻓﻲ ﺘرﻜﻴﺎ‬
‫اﻝﻤطﺒﺦ‬
‫ّ‬
‫ﺘﺨﺘﻠف اﻷﻜﻼت ﺤﺴب اﻝﻤﻨﺎطق ﻓﻲ ﺘرﻜﻴﺎ‪ .‬ﻓﻠﻜل ﻤﻨطﻘﺔ أﻜﻼﺘﻬﺎ اﻝﺨﺎﺼﺔ ﺒﻬﺎ‪ .‬ﻓﻲ ﻤﻨطﻘﺔ اﻝﺒﺤر اﻷﺴود ﻴﻌﺘﻤد‬
‫اﻝﻤطﺒﺦ ﻋﻠﻰ اﻝﺴﻤك‪ .‬وﻤن أﺸﻬر أﻜﻼﺘﻬﺎ أﻜﻠﺔ اﻷرز اﻝﻤطﺒوخ ﺒﺴﻤك " اﻝﺤﻤﺴﻲ "‪ .‬أﻤﺎ ﻤﻨطﻘﺔ إﻴﺠﺔ ﻓﻤطﺒﺨﻬﺎ ﻴﻌﺘﻤد ﻋﻠﻰ‬
‫طﺒﺦ ﺒزﻴت اﻝزﻴﺘون‪ .‬وﻤطﺒﺦ وﺴط اﻷﻨﺎﻀول ﻤﺸﻬور ﺒﺎﻝﻌﺠﺎﺌن‪ ،‬وأﺸﻬرﻫﺎ أﻜﻠﺔ " ﻤﺎﻨﺘﻲ "‬
‫اﻝﺨﻀ اروات اﻝطﺎزﺠﺔ اﻝﺘﻲ ﺘُ َ‬
‫اﻝﻤﺸﻬورة ﻓﻲ ﻗﻴﺼري‪ .‬أﻤﺎ ﻤﻨطﻘﺔ اﻝﺸرق وﺠﻨوب اﻝﺸرق اﻷﻨﺎﻀول ﻓﺈن ﻤطﺒﺨﻬﺎ ﻴﻌﺘﻤد ﻋﻠﻰ اﻝﻠﺤم اﻷﺤﻤر‪.‬‬
‫ﺒﺎﻝﺨﻀﺎر أو اﻝﻠﺤوم‪ .‬إﻝﻰ ﺠﺎﻨب ﻜل ﻫذﻩ اﻷﻜﻼت‬
‫ﻴﺒدأ اﻝﻤواطن اﻝﺘرﻜﻲ وﺠﺒﺘﻪ ﺒﺸرب اﻝﺤﺴﺎء‪ .‬وﻴﺘﻨﺎول ﺒﻌدﻩ أﻜﻼت ُ‬
‫ﻤﻜوﻨﺔ ﻤن اﻝﺨﻀ اروات وﻤﺎ ﻴُﺴ ‪‬ﻤﻰ ِب " اﻝﺠﺎﺠﻴك "‪.‬‬
‫ّ‬
‫ﻓﻼﺒد أن ﺘﻜون ﻫﻨﺎك ﺴﻠطﺔ ّ‬
‫ﻜﺎﻝﻤﺤﻠّﺒﻴﺔ أو "اﻝﺴوﺘﻼﺘش" أو أﻨواع ﻤﺨﺘﻠﻔﺔ ﻤن‬
‫وﺒﻌد اﻝطﻌﺎم ﻴﺘﻨﺎول اﻝﻤواطن اﻝﺘرﻜﻲ ﻋﺎدة طﺒﻘًﺎ ﻤن اﻝﺤﻠوﻴﺎت ُ‬
‫اﻝﺒﻘﻼوة‪.‬‬
‫ﺴﻨﺔ رﺴول اﷲ‬
‫ﺘﺒﻴﻴﻨﺎ ﻝﻠﻘرآن ﻜﻤﺎ ﻗﺎل اﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ‪" :‬وأﻨزﻝﻨﺎ إﻝﻴك‬
‫اﻝﺴﻨﺔ ﻫﻲ أﻗوال اﻝرﺴول ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم وأﻓﻌﺎﻝﻪ وﺘﻘرﻴراﺘﻪ‪ ،‬وﻗد ﺠﺎءت ً‬
‫ﻝﺘﺒﻴن ﻝﻠﻨﺎس ﻤﺎ ُﻨ‪‬زل إﻝﻴﻬم‪) "...‬اﻝﻨﺤل‪ (44 :‬وﻫﻲ اﻝﻤﺼدر اﻝﺜﺎﻨﻲ ﻤن ﻤﺼﺎدر اﻹﺴﻼم ﺒﻌد اﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم‪ .‬ﻗﺎل ﺘﻌﺎﻝﻰ‪:‬‬
‫اﻝ ‪‬ذﻜر ّ‬
‫" وﻤﺎ آﺘﺎﻜم اﻝرﺴول ﻓﺨذوﻩ وﻤﺎ ﻨﻬﺎﻜم ﻋﻨﻪ ﻓﺎﻨﺘﻬوا‪"...‬‬
‫)اﻝﻨﺴﺎء‪.(80 :‬‬
‫)اﻝﺤﺸر ‪(7 :‬‬
‫أﻴﻀﺎ‪ " :‬ﻤن ﻴطﻊ اﻝرﺴول ﻓﻘد أطﺎع اﷲ‪"...‬‬
‫وﻗﺎل ً‬
‫ﻤﻨﻊ اﻝرﺴول ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﻜﺘﺎﺒﺔ اﻷﺤﺎدﻴث ﻤﻨﻌﺎ ﺒﺎﺘّﺎ ﻓﻲ ﺒداﻴﺔ اﻝوﺤﻲ ﺤﺘّﻰ ﻻﺘﺨﺘﻠط ﺒﺎﻝﻘرآن اﻝﻜرﻴم‪ .‬ﺜم أذن ﻝﺒﻌض‬
‫اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ ﺒﺎﻝﻜﺘﺎﺒﺔ‪ .‬وﻤن أﺸﻬر ﻤﺨﺘﺎرات اﻝﺤدﻴث ﻓﻲ اﻝﻌﺼر اﻝﻨﺒوي " اﻝﺼﺤﻴﻔﺔ اﻝﺼﺎدﻗﺔ " اﻝﺘﻲ ﻜﺘﺒﻬﺎ ﻋﺒد اﷲ ﺒن ﻋﻤرو ﺒن‬
‫اﻝﻌﺎص‪.‬‬
‫‪77‬‬
‫وﻝﻤﺎ ﺘوﻝّﻰ ﻋﻤر ﺒن ﻋﺒد‬
‫وﻓﻲ ﻋﻬد اﻝﺨﻠﻔﺎء اﻝراﺸدﻴن ﻝم ﺘُﻜﺘَب اﻷﺤﺎدﻴث ﺤﺘﻰ ﻻﻴﺸﺘﻐل ﺒﻬﺎ اﻝﻨﺎس ﻋن اﻝﻘرآن‪ّ .‬‬
‫رﺴﻤﻴﺎ ﺒﺘدوﻴن اﻝﺤدﻴث‪.‬‬
‫أﻤر‬
‫ّ‬
‫اﻝﻌزﻴز اﻝﺨﻼﻓﺔ َ‬
‫‪‬‬
‫ي‪.‬‬
‫وﻤن أﺸﻬر ﻜﺘب اﻝﺤدﻴث اﻷوﻝﻰ "اﻝ ُﻤوطﺄ" ﻝﻺﻤﺎم ﻤﺎﻝك‪ .‬وﻝم ﺘُ َد ‪‬ون اﻷﺤﺎدﻴث ﺤﺴب اﻷﺒواب إﻻ ﻓﻲ ﻋﺼر اﻝﺒﺨﺎر ّ‬
‫اﻝﻨﺴﺎﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻝﺘرﻤذي وأﺒو داود واﺒن ﻤﺎﺠﺔ و‬
‫ي وﻤﺴﻠم و‬
‫ّ‬
‫وﻓﻲ ﻫذا اﻝﻌﺼر أﻝّف اﻝﻌﻠﻤﺎء اﻝﻜﺘب اﻝﺴﺘﺔ ﻫم‪ :‬اﻝﺒﺨﺎر ّ‬
‫ّ‬
‫ﺸرح ﺤدﻴث " إﻨﻤﺎ اﻷﻋﻤﺎل ﺒﺎﻝﻨﻴﺎت‪ٕ ،‬واﻨﻤﺎ ﻝﻜل اﻤرىء ﻤﺎﻨوى "‬
‫ﻴﺒﻴن رﺴول اﷲ ﻓﻲ ﻫذا اﻝﺤدﻴث أن اﷲ َﻴﺠزي اﻹﻨﺴﺎن ﺒﻨﻴﺎﺘﻪ‪ ،‬ﻓﺈن ﻜﺎن ذا ﻗﻠب طﻴب و ﻨﻴﺔ ﺤﺴﻨﺔ ﻗﺒِل اﷲ ﻤﻨﻪ‬
‫ّ‬
‫ﻴﺒﻴن اﻝﻨﺒﻲ ﻝﻠﻤﺴﻠﻤﻴن اﻝطرﻴق إﻝﻰ اﻝﺴﻌﺎدة ﻓﻲ اﻝدﻨﻴﺎ واﻵﺨرة‪ ،‬وذﻝك ﻝﻴس ﺒﺎﻝﻌﺒﺎدة ﻓﻘط ﻤن ﺼﻼة وﺼوم‬
‫أﻋﻤﺎﻝﻪ‪ ،‬وﺠزاﻩ ًا‬
‫ﺨﻴر‪ّ .‬‬
‫أﻴﻀﺎ ﺒﻤﺎ ﻴﺼﻨﻌﻪ اﻝﻤؤﻤن ﻤن ﺨﻴر ﻝﻐﻴرﻩ‪ .‬وطﻠب اﻝﻌﻠم واﺠب ﻋﻠﻰ اﻝﻤﺴﻠم‪ ،‬ﻓﺎﻝﻌﻠم ﻨور وطرﻴق إﻝﻰ‬
‫وزﻜﺎة وﺤﺞ‪ ،‬وﻝﻜﻨﻪ ً‬
‫اﻝﺠﻨﺔ‪.‬‬
‫ﻨﺼوص ﻤن اﻷﺤﺎدﻴث‬
‫‪ -1‬ﺼﻠّوا ﻜﻤﺎ رأﻴﺘﻤوﻨﻲ أﺼﻠّﻲ‪.‬‬
‫‪ -2‬و ِ‬
‫اﷲ إﻨﻲ ﻷﺴﺘﻐﻔر اﷲ وأﺘوب إﻝﻴﻪ ﻓﻲ اﻝﻴوم أﻜﺜر ﻤن ﺴﺒﻌﻴن ﻤرة‪.‬‬
‫)اﻝﺒﺨﺎري‪ ،‬ﺒﺎب ﺒدء اﻷذان‪(592/2 ،‬‬
‫ﻷﺘﻤم ﻤﻜﺎرم اﻷﺨﻼق‪.‬‬
‫‪ -3‬إﻨﻤﺎ ُﺒﻌﺜت ّ‬
‫‪ -4‬ﺨذوا ﻋﻨﻲ ﻤﺎ ﻴﺘﻌﻠق ﺒﻤﻨﺎﺴك اﻝﺤﺞ‪.‬‬
‫)اﻝﺒﺨﺎري‪ ،‬ﻜﺘﺎب اﻝدﻋوات ‪(145/7‬‬
‫)اﻝﻤوطﺄ‪ ،‬ﺤﺴن اﻝﺨﻠق‪(8 -‬‬
‫‪ -5‬ﺨﻴرﻜم ﻤن ﺘﻌﻠم اﻝﻘرآن وﻋﻠﻤﻪ‪.‬‬
‫اﻝﻨﺴﺎﺌﻲ‪ ،‬اﻝﻤﻨﺎﺴك‪(220 ،‬‬
‫)‬
‫ّ‬
‫)اﻝﺒﺨﺎري‪ ،‬ﻓﻀﺎﺌل اﻝﻘرآن‪(108/6 ،‬‬
‫‪ -6‬ﻻ ﺘﺒﺎﻏﻀوا وﻻ ﺘﺤﺎﺴدوا وﻻ ﺘداﺒروا وﻜوﻨوا ﻋﺒﺎد اﷲ إﺨو ًاﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻜل ﻤﻌروف‬
‫)اﻝﺒﺨﺎري‪ ،‬ﻜﺘﺎب اﻷدب‪(88/7 ،‬‬
‫ﺼدﻗﺔ¨)اﻝﺒﺨﺎري‪ ،‬ﻜﺘﺎب اﻷدب‪(33 ،‬‬
‫اﻵﺨر ﻓﻠم ُﻴﻌد‬
‫‪ -8‬ﺘﻴﻤم‬
‫ﺼﺤﺎﺒﻴﺎن ﺜم ﺼﻠّﻴﺎ ﻝﻜﻨﻬﻤﺎ وﺠدا اﻝﻤﺎء ﺒﻌد ﻓﺘرة ﻗﺼﻴرة ﻤن اﻝﺼﻼة‪ .‬ﻓﺄﻋﺎد أﺤدﻫﻤﺎ اﻝﺼﻼة أﻤﺎ َ‬
‫ّ‬
‫اﻝﺼﻼة‪ .‬ﻝم ﻴﻌﺘرض اﻝرﺴول ﻋﻠﻰ ﻤﺎ ﻓﻌﻠﻪ ﻫذان اﻝﺼﺤﺎﺒﻴﺎن‪) .‬أﺒو داود‪ ،‬اﻝطﻬﺎرة‪(126 ،‬‬
‫‪ -9‬ﻤن ﺤﺴن إﺴﻼم اﻝﻤرء ﺘرﻜﻪ ﻤﺎ ﻻ ﻴﻌﻨﻴﻪ‪.‬‬
‫اﻝﺘرﻤﻴذي‪ ،‬ﻜﺘﺎب اﻝزﻫد‪(11 ،‬‬
‫)‬
‫ّ‬
‫ﺘﺤ ّل اﻝﻤﺴﺎﺌل؟ ﻗﺎل ﻤﻌﺎذ‪ :‬أﺒﺤث ﻋﻨﻬﺎ ﻓﻲ اﻝﻘرآن ﺜم ﻓﻲ اﻝﺴﻨﺔ‬
‫‪ -10‬ﺴﺄل‬
‫اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم ﻤﻌﺎذ ﺒن ﺠﺒل‪ :‬ﻜﻴف ُ‬
‫ّ‬
‫ﻓﺄﺠﺘﻬد‪ .‬ﻓواﻓق ﻋﻠﻴﻪ رﺴول اﷲ ﺼﻠّﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠّم‪) .‬ﺒﺘﺼرف( )أﺒو داود‪ ،‬اﻝﻘﻀﺎء‪(11 ،‬‬
‫ﺤﻜﻤﺎ‬
‫ْ‬
‫اﻝﻨﺒوﻴﺔ‪ .‬ﻓﺈن ﻝم أﺠد ﻓﻴﻬﻤﺎ ً‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ﺘﺸﺠﻴﻌﺎ ﻝﻠﻤﻤﺜ‪‬ﻠﻴن ﻏﻴر اﻝﻤﺤﺘَرﻓﻴن‪.‬‬
‫‪ -1‬ذﻫﺒﻨﺎ إﻝﻰ اﻝﻤﺴرح‬
‫ً‬
‫إﺤﻴﺎء ﻝذﻜرى ﺸﻬداء " ﺠﻨﺎق ﻗﻠﻌﺔ"‪.‬‬
‫‪ -3‬وﻗف اﻝﻤواطﻨون وﻗﻔﺔَ اﻹﺠﻼل‬
‫ً‬
‫ﺘﺒرع ﺒﺎﻝﻜﺘب ﻝﻤﻜﺘﺒﺎت اﻝﻘرى ﻜﺴﺒﺎ ﻝﻤرﻀﺎة اﷲ‪.‬‬
‫‪ -5‬‬
‫اﻝطﺎﻝب اﻝﺠﺎﺌزة ﺘﻘدﻴ ار ﻝﻨﺸﺎطﻪ‪.‬‬
‫‪ُ -7‬ﻤﻨﺢ‬
‫ُ‬
‫دﺨل اﻷﺴرة‪.‬‬
‫‪ -9‬ﺘﻌﻤل اﻝﻤرأة إﺴﻬﺎﻤﺎ ﻓﻲ ْ‬
‫ِ‬
‫ﺘطوﻴر ﻝﺘﻔﻜﻴرﻫم‪.‬‬
‫ًا‬
‫اﻝﻤﺠﻼت‬
‫‪ -11‬ﻴﻘرؤون ﻜل اﻝﻴوم اﻝﻜﺘب و‬
‫‪ -13‬ﻏﺎدر اﻝﺼﺤﻔﻴون اﻝﻤﻨطﻘﺔ ُﻫروﺒﺎ ﻤن اﻝﺤرب‪.‬‬
‫‪ -15‬رﻓﻌت اﻝﻤﻠﻜﺔ ﻴدﻴﻬﺎ ﺘﺤﻴﺔ ﻝﻠﺠﻤﻬور‪.‬‬
‫‪ -2‬أﻨﺎﻗش أطﻔﺎﻝﻲ ﺘﻌوﻴدا ﻝﻬم ﻋﻠﻰ اﻝﻤﻨﺎﻗﺸﺔ‪.‬‬
‫ﺘﺤﻴﺔً ﻝﻠﺠﻤﻬور‪.‬‬
‫‪ّ -4‬ﻝوح ﺒﻴدﻴﻪ ّ‬
‫‪ - 6‬ارﺘﻔﻌت ﻗﻴﻤﺔ اﻝدوﻻر ارﺘﻔﺎﻋﺎ ﻜﺒﻴ ار‪.‬‬
‫‪ -8‬ﺘُﻨظ‪‬م اﻝﻤﻌﺎرض ﺘﺸﺠﻴﻌﺎ ﻝﻠﺼﻨﺎﻋﺔ‪.‬‬
‫اﻝوطﻨﻲ‪.‬‬
‫ﻝﻠﻤﻨﺘﺨب‬
‫ق اﻝﺠﻤﻬور ﺘﺸﺠﻴﻌﺎ‬
‫‪ -10‬ﺼﻔ‪َ ‬‬
‫َ‬
‫ّ‬
‫ﺘﺒرع اﻝﻤﺤﺴﻨون ﺒﺎﻝﻤﺎل اﺒﺘﻐﺎء ﻤرﻀﺎة اﷲ‪.‬‬
‫‪ -12‬‬
‫‪ -14‬ﻴﻠﺘﺤق اﻝطﻠﺒﺔ ﺒﺎﻝﺠﺎﻤﻌﺎت طﻠﺒﺎ ﻝﻠﻌﻠم‪.‬‬
‫‪ -16‬ﻴﺴﺠد اﻝﻤﺼﻠّﻲ طﺎﻋﺔً ﷲ‪.‬‬
‫‪78‬‬
‫ﻨﻠﺒس اﻝﻤﻼﺒس اﻝﺼوﻓﻴﺔ ﺨﺸﻴﺔ اﻝﺒرد‪.‬‬
‫‪ -17‬ﻴﺘوﺠﻪ اﻝﺸﺒﺎب إﻝﻰ اﻝﺠﺎﻤﻌﺎت طﻠﺒﺎ ﻝﻠﻌﻠم واﻝﻤﻌرﻓﺔ‪.‬‬
‫‪َ -18‬‬
‫دﻋﻤﺎ ﻹﻋﻀﺎء اﻝﺒرﻝﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ -19‬ﻴﻘف اﻝﻤواطﻨون وﻗﻔﺔ اﻹﺠﻼل اﺤﺘراﻤﺎ ﻝﻠﺸﻬداء ﻓﻲ ﺤرب اﻝﺘﺤرﻴر‪ -20 .‬‬
‫ﺼوت اﻝﻨﺎﺨﺒون ْ‬
‫إﻨذار ﻝﻪ ﻝدﻓﻊ اﻹﻴﺠﺎر ﻓﻲ اﻝوﻗت اﻝﻤﺤ ‪‬دد‪.‬‬
‫اﻝﻤؤﺠر رﺴﺎﻝﺔ إﻝﻰ اﻝﻤﺴﺘﺄﺠر ًا‬
‫‪ -21‬أرﺴل‬
‫ّ‬
‫اﻝﻌﻼﻗﺎت اﻻﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ ﺒﻴن اﻝﻨﺎس‬
‫ﻋﺼﺒﻴﺎ ﻓﻲ ﻤﻌﺎﻤﻠﺘك ﻤﻊ اﻝﻨﺎس‪ٕ ،‬واﻝﻴك ﻗﺎﺌﻤﺔ اﻝﻨﺠﺎح‬
‫ﻜﻴف ﺘﺠﻌل ﻋﻼﻗﺎﺘك اﻻﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ ﻨﺎﺠﺤﺔ؟ أوﻻ ﻋﻠﻴك أﻻّ ﺘﻜون‬
‫ّ‬
‫ﻓﻲ اﻝﻌﻼﻗﺎت اﻻﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ‪:‬‬
‫ﺘﺼﺎﻓﺤﻬم‪.‬‬
‫اﻝﻤﺼﺎﻓﺤﺔ‪ :‬ﻴﺠب أن ﺘﻜون اﻝﻤﺼﺎﻓﺤﺔ ﺒﻴن اﻝﺸﺨﺼﻴن ﺒﺎﺤﺘرام‪ .‬وﻴﺠب أن ﺘﻨظُر إﻝﻰ ﻋﻴون َﻤن‬
‫ُ‬
‫ارﺘداء اﻝﻤﻼﺒس اﻝﻨظﻴﻔﺔ‪ :‬ﻋﻠﻴك أن ﺘﺤﺎﻓظ ﻋﻠﻰ ﻨظﺎﻓﺔ ﻤﻼﺒﺴك وأن ﺘرﺘدي ﺤﺴب اﻝﺒﻴﺌﺔ اﻻﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ‪.‬‬
‫ﻻﺒد أن ﺘﻨظر إﻝﻴﻪ ﻋﻨدﻤﺎ ﺘﺘﺤدث‪ ،‬ﻷن ﻋدم ﻨظرك إﻝﻰ اﻝﺸﺨص‬
‫اﻻﺘﺼﺎل ﺒﺎﻝﻌﻴن‪ :‬ﻋﻨدﻤﺎ ﺘُﻘﺎﺒل ﺸﺨﺼﺎ ﻷول ﻤرة ّ‬
‫إﻤﺎ أﻨك ﺨﺠول أو ﻏﻴر ُﻤﻬﺘَ ّم ﺒﻪ‪.‬‬
‫ﻴﻌﻨﻲ ّ‬
‫اﻻﺒﺘﺴﺎﻤﺔ‪ :‬ﻜن ﻤﺒﺘﺴﻤﺎ ﻋﻨد ﻤﻌﺎﻤﻠﺘك ﻤﻊ اﻝﻨﺎس ﻷن اﺒﺘﺴﺎﻤﺘك ﻓﻲ وﺠﻪ أﺨﻴك ﺼدﻗﺔ‪.‬‬
‫اﻝﻜﺒﻴر وﻴﻌﺎﻤ ُل اﻝﻜﺒﻴ ُر‬
‫اﻝﺼﻐﻴر‬
‫اﻵﺨرﻴن ﻓﻲ ﻜل ﻤﻜﺎن‪ .‬وﻓﻲ ﻋﺎداﺘﻨﺎ ﻴﺤﺘرم‬
‫ﻻﺒد أن ﻴﻜون اﻹﻨﺴﺎن ﻝطﻴﻔﺎ ﻤﻊ َ‬
‫َ‬
‫ُ‬
‫اﻝﺼﻐﻴر ﺒﻠطف وﺸﻔﻘﺔ‪ .‬وﻴﺄﻤر دﻴﻨﻨﺎ ﺒﻤﻌﺎﻤﻠﺔ اﻝﻨﺎس ﻤﻌﺎﻤﻠﺔ ﺤﺴﻨﺔ داﺌﻤﺎ‪.‬‬
‫َ‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫‪ -1‬ﻴﻘول " ﺼﺒﺎح اﻝﺨﻴر " ﻷﻤﻪ ﻋﻨدﻤﺎ ﻴﺴﺘﻴﻘظ ﺼﺒﺎﺤﺎ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻴﺴﺄل ﻋن أﺤوال أﺼدﻗﺎﺌﻪ اﻝذﻴن ﻴراﻫم وﻫو ﻓﻲ طرﻴﻘﻪ إﻝﻰ اﻝﻤدرﺴﺔ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺒﻌد اﻝدرس ﻴذﻫب إﻝﻰ اﻝﻤﺴﺘﺸﻔﻰ ﻝزﻴﺎرة ﺼدﻴﻘﻪ وﻴﻘول ﻝﻪ " ﺴﻼﻤﺘَك "‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻴﺴﺎﻋد ﻋﺠو از ﻋﻠﻰ اﺠﺘﻴﺎز اﻝطرﻴق ﻋﻨد اﻝﻌودة إﻝﻰ اﻝﺒﻴت‪.‬‬
‫ﻴﻠوﺤون ﻝﻪ وﻴﺴﺘﺠﻴب ﻝﺘﻠوﻴﺤﻬم‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻋﻨدﻤﺎ ﻴﻘﺘرب ﻤن ﺒﻴﺘﻪ ﻴﺒﺘﺴم ﻝﻸطﻔﺎل اﻝذﻴن ‪‬‬
‫‪ -6‬ﻴﻘول ﻝﻠﻀﻴوف " أﻫﻼ وﺴﻬﻼ ﺒﻜم " ﻋﻨد اﻝوﺼول إﻝﻰ اﻝﺒﻴت‪.‬‬
‫‪ -7‬أﺤب ﺘﻘدﻴم اﻝﻬداﻴﺎ ﻷﺤﺒﺎﺌﻲ‪.‬‬
‫‪ -8‬ﻤن اﻝﺼﻌب أن أﺘﺤدث ﻤﻊ ﻨﺎس ﻻ أ ِ‬
‫َﻋرﻓﻬم‪.‬‬
‫‪ -9‬ﻻ أﺤب اﻝﻌﻤل أو ﻤذاﻜرة اﻝدروس ﺒل أﺤب ﻤﺸﺎﻫدة اﻝﺘﻠﻔزﻴون طول اﻝﻨﻬﺎر‪.‬‬
‫اﻵﺨرﻴن‪.‬‬
‫‪ -10‬أﺤب ﻤﺴﺎﻋدة َ‬
‫اﻝﻨﺎس ﻴﻀﺤﻜون‪.‬‬
‫أﺠﻌل َ‬
‫‪َ -11‬‬
‫ﺒﺎﻵﺨرﻴن أﺒدا‪.‬‬
‫‪ -12‬أﻫﺘَم ﺒﻨﻔﺴﻲ داﺌﻤﺎ و ﻻ أﻫﺘم‬
‫َ‬
‫‪ -13‬أﻨﺎ ﺸﺨص اﺠﺘﻤﺎﻋﻲ وأﺤب اﻝﺘﻌرف ﻋﻠﻰ اﻝﻨﺎس‪.‬‬
‫‪ -14‬ﻋﻨدﻤﺎ ِ‬
‫أﻋ ُد وﻋدا أَِﻓﻲ ﺒﻪ داﺌﻤﺎ‪.‬‬
‫ﻤدﻴر اﻝﺸرﻜﺔ‪ :‬ﺤﻀرﺘُك اﻝﺴﻴد أﺤﻤد؟‬
‫آﻩ‪ ،‬أﻨت اﻝﺴﻴد ﻫﺸﺎم! ﺘﺸرﻓﻨﺎ‪.‬‬
‫ﻤدﻴر اﻝﺸرﻜﺔ‪ْ :‬‬
‫اﻝﺤواران‪:‬‬
‫ﻋﻔوا ﻝﻬذا اﻝﺘﺄﺨﻴر‪.‬‬
‫ﻫﺸﺎم‪ :‬ﻻ‪ ،‬أﻨﺎ ﻫﺸﺎم ﻋﺒد اﷲ‪ً ،‬‬
‫ﻝﻠﻤﻘﺎﺒﻠﺔ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺎم‪ :‬ﻓرﺼﺔ ﺴﻌﻴدة‪ ،‬أَ ْﺸﻜرك ﻋﻠﻰ دﻋوﺘك‬
‫َ‬
‫‪79‬‬
‫ﻤدﻴر اﻝﺸرﻜﺔ‪ :‬ﻫل أﺘﻴت ﺒﺴﻴرﺘك اﻝذاﺘﻴﺔ؟‬
‫ﻫﺸﺎم‪ :‬ﻨﻌم‪ ،‬ﻜل اﻷوراق ﻤﻌﻲ‪.‬‬
‫ﻤرﻴم‪ :‬ﺴﻠوى! أﻫﻼً‪.‬‬
‫ﺴﻠوى‪ :‬آﻩ‪ ،‬ﻤرﻴم‪ ،‬أﻫﻼ ﺒك‪.‬‬
‫َ‬
‫ﺴﻠوى‪ :‬اﻝﺤﻤد ﷲ أﻨﺎ ﺒﺨﻴر‪ ،‬ﻝﻜن أﻨﺎ ﻤﺸﻐوﻝﺔ ِ‬
‫ﺒﺎﻝدراﺴﺔ‪.‬‬
‫َ‬
‫ﻫﺸﺎم‪ :‬ﻻ أراك ﻤﻨذ زﻤن‪ ،‬ﻜﻴف ﺤﺎﻝك؟‬
‫ﻫﺸﺎم‪ :‬اﷲ ﻴوﻓ‪ِ ‬‬
‫ﻘك‪.‬‬
‫ُ‬
‫اﻝدﻋﺎء ﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ‬
‫ﻴﻔرج‬
‫ﻓﻤن ﻤﻨﺎ ﻏﻴر ﻤﺤﺘﺎج ﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ؟ ﻜﻠﻨﺎ ﻤﺤﺘﺎﺠون إﻝﻰ اﷲ! وﻝﻴس ﻝﻨﺎ َﻤن ‪‬‬
‫اﻝدﻋﺎء ﻫو ﺼﻠﺔ ﺒﻴﻨﻨﺎ وﺒﻴن اﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ‪َ .‬‬
‫اﻝﻜرب‪...‬أﻓﻼ ﻨدﻋوﻩ؟‬
‫ﻜرﺒﻨﺎ ﻏﻴر اﷲ! ﻨﻌم‪ ،‬ﻓﺎﷲ ُﻤ ‪‬‬
‫ّ‬
‫ﻔرج َ‬
‫ﻋﻨﺎ َ‬
‫ِ‬
‫ب ﻝﻜم‪) "...‬ﺴورة ﻏﺎﻓر‪ (60:‬وﻗﺎل‬
‫وﻗﺎل ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪ :‬اﻝدﻋﺎء ﻫو اﻝﻌﺒﺎدة‪ ،‬ﺜم ﻗ أر " وﻗﺎل رﺒﻜم اُدﻋوﻨﻲ‬
‫أﺴﺘﺠ ْ‬
‫َﻓﻀل اﻝﻌﺒﺎدة اﻝدﻋﺎء‪ .‬أﻫ ‪‬م آداب اﻝدﻋﺎء‪:‬‬
‫أﻴﻀﺎ‪ :‬أ َ‬
‫• اﻹﺨﻼص‬
‫• اﻓﺘﺘﺎح اﻝدﻋﺎء ﺒﺤﻤد اﷲ وﺒﺎﻝﺼﻼة ﻋﻠﻰ اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪.‬‬
‫• اﻻﻋﺘراف ﺒﺎﻝذﻨب واﻻﺴﺘﻐﻔﺎر ﻤﻨﻪ‪.‬‬
‫اﻝﻌﻼ‪.‬‬
‫•‬
‫ّ‬
‫اﻝﺘوﺴل إﻝﻰ اﷲ ﺒﺄﺴﻤﺎﺌﻪ اﻝﺤﺴﻨﻰ وﺼﻔﺎﺘﻪ ُ‬
‫• اﻝﺨﺸوع وﺤﻀور اﻝﻘﻠب ﻓﻲ اﻝدﻋﺎء‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻤﺴﺘﺠﺎﺒﺔ‪ ،‬ﻤﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻝﻴﻠﺔ اﻝﻘدر‪ ،‬ﻋﻘَب اﻝﺼﻠوات‬
‫ﺤث اﻝﻨﺒﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﻋﻠﻰ اﻝدﻋﺎء ﺨﺎﺼﺔ ﻓﻲ اﻷوﻗﺎت واﻷﻤﺎﻜن‬
‫َ‬
‫اﻝﻤﻜﺘوﺒﺔ‪ ،‬ﺤﺎل اﻝﺴﺠود‪ ،‬دﻋﺎء اﻝﺤﺎج ﻓﻲ ﻋرﻓﺔَ‪ ،‬دﻋﺎء اﻝﺼﺎﺌم ﻋﻨد إﻓطﺎرﻩ‪.‬‬
‫اﻝﻌﻤل ﻓﻲ وزارة اﻝﺨﺎرﺠﻴﺔ‬
‫اﺴﺘﻴﻘظ ﻨﺠﻴب ﻤن اﻝﻨوم ﻤﺒﻜرا‪ ،‬ﺒدأ ﻴﺘﻨﺎول اﻝﻔطور ﺒﻌد ﻏﺴل وﺠﻬﻪ وﻴدﻴﻪ‪ .‬أﻜل ﻨﺠﻴب ﻓﻲ اﻝﻔطور ﻗﻠﻴﻼ ﻤن اﻝﺨﺒز‬
‫ﻜﺄﺴﺎ ﻤن اﻝﺸﺎي ﻓﺸرﺒﻪ‪ ،‬ﺜم أﺨذ اﻝﻤﺴﺘﻨدات اﻝﻤطﻠوﺒﺔ ﻤﻌﻪ ﻝﻤراﺠﻌﺔ اﻝﻌﻤل ﻓﻲ و ازرة‬
‫وﺒﻴﻀﺔ وﻗطﻌﺔ ﻤن اﻝﺠﺒن وﻤﻸَ ً‬
‫ﻤر ﺒﺎﻝو ازرة‪ ،‬ﻝذﻝك ﺴﺄل أﺤد اﻝﻤﻨﺘظرﻴن ﻓﻲ اﻝﻤوﻗف ﻋن‬
‫اﻝﺨﺎرﺠﻴﺔ واﺘّﺠﻪ إﻝﻰ ﻤوﻗف اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ‪ ،‬وﻝﻜﻨﻪ ﻝم ﻴﻜن ﻴﻌرف ّ‬
‫أي ﺤﺎﻓﻠﺔ ﺘَ ّ‬
‫‪‬‬
‫أﺤس ﻨﺠﻴب ﺒﺴﻌﺎدة ﻏرﻴﺒﺔ‪ ،‬و‪‬د ﻝو ﻗﺒِﻠُوﻩ‬
‫رﻗم اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ‪ ،‬ﻓﺄﺨﺒرﻩ رﺠل ﺒرﻗم اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ودﻝﻪ ﻋﻠﻰ ﻤﻜﺎن ﻨزوﻝﻪ ﻤن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﺒﺎﻝﻀﺒط‪ّ .‬‬
‫ﺠدا‪.‬‬
‫ﻴﺤب اﻝﻌﻤل ﻓﻲ و ازرة اﻝﺨﺎرﺠﻴﺔ ﻜﺜﻴ ار ّ‬
‫ﻝﻠﻌﻤل‪ ،‬إذ إﻨﻪ ﻜﺎن ّ‬
‫اﻝﺘﻠوث‬
‫ي‪.‬‬
‫ﻝﺘﻠوث اﻝﺒﻴﺌﺔ أﻨواع ﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‪ ،‬ﻤن أﻫﻤﻬﺎ ﺘﻠوث اﻝﺠو وﺘﻠوث اﻝﻤﻴﺎﻩ واﻝﺘﻠوث ﺒﺎﻝﻨﻔﺎﻴﺎت واﻝﻀوﻀﺎء واﻝﺘﻠوث اﻝﺒﺼر ّ‬
‫ﺸﻤل ﺘﻠوث اﻝﻤﻴﺎﻩ‪ ،‬اﻝﻤﻴﺎﻩ اﻝﻌذﺒﺔ واﻝﻤﻴﺎﻩ اﻝﺒﺤرﻴﺔ‪ .‬أﻤﺎ اﻝﺘﻠوث ﺒﺎﻝﻨﻔﺎﻴﺎت‬
‫ﺘؤ‪‬دي إﻝﻰ ﺘﻠوث اﻝﺠو اﻝﻐﺎزات اﻝﻀﺎرة‪َ .‬‬
‫َ‬
‫وﻴ ُ‬
‫ﻓﻴﺸﻤل اﻝﻘﻤﺎﻤﺔ واﻝﻨﻔﺎﻴﺎت اﻝطﺒﻴﺔ‪.‬‬
‫اﻝﻨﻔﺴﻲ ﻝدى اﻝﻨﺎس‪.‬‬
‫وﺘُﻌﺘَﺒر اﻝﻀوﻀﺎء ﻤن ﻤﺸﺎﻜل اﻝﻤدن اﻝﻜﺒﻴرة‪ ،‬وﻗد ﺘؤ‪‬دي إﻝﻰ اﻝﺘوﺘر‬
‫ّ‬
‫ي ﻓﻴﻤﻜﻨﻨﺎ أن ﻨﺼﻔﻪ ﺒﺘﺸوﻴﻪ ﻤﻨﺎظر اﻝﻤدﻴﻨﺔ‪.‬‬
‫أﻤﺎ اﻝﺘﻠوث اﻝﺒﺼر ّ‬
‫اﻝﻌﺒﺎرات اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫اد اﻝﺘدﻓﺌﺔ‬
‫‪-1‬ﺘﻠوث اﻝﺠو اﻝﻨﺎﺠم ﻋن ﻤو ّ‬
‫اﻝﻤﺤرك‬
‫‪ -2‬ﺘﻠوث اﻝﺠو اﻝﻨﺎﺠم ﻋن وﺴﺎﺌل اﻝﻨﻘل ذات‬
‫‪‬‬
‫‪80‬‬
‫‪ -3‬ﺘﻠوث اﻝﺠو اﻝﻨﺎﺠم ﻋن اﻝﺼﻨﺎﻋﺎت‬
‫‪ -4‬ﺘرﻜﻴب ﻤر ‪‬ﺸﺤﺎت ﻝﻤداﺨن اﻝﻤﻨﺸﺂت اﻝﺼﻨﺎﻋﻴﺔ‬
‫اﻝﺠﻤﺎﻋﻲ‬
‫‪ -5‬ﺘﺸﺠﻴﻊ وﺴﺎﺌل اﻝﻨﻘل‬
‫ّ‬
‫‪ -7‬اﺴﺘﺨدام اﻝﺘدﻓﺌﺔ اﻝﻤرﻜزّﻴﺔ ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺎﻜن‬
‫ي‬
‫‪ -9‬ﺘﻨظﻴف ﻤداﺨن اﻝﻤﺼﺎﻨﻊ ﺒﺸﻜل دور ّ‬
‫‪ -6‬اﺴﺘﺨدام اﻝﻔﺤم ذي اﻝﺠودة اﻝﻌﺎﻝﻴﺔ‬
‫‪ -8‬ﻓﺤص ﻋﺎدﻤﺎت اﻝﺴﻴﺎرات ﻜل ﺴﻨﺔ ﺒﺎﻨﺘظﺎم‬
‫‪ -10‬اﻝﺘداﺒﻴر اﻝﺘﻲ ﻴﺠب اﺘّﺨﺎذﻫﺎ‬
‫اﻝﻤدن اﻝﻜﺒﻴرة ﺘﻌﻨﻲ اﻝﻤﺸﺎﻜل اﻝﻜﺒﻴرة‬
‫ﻫﻨﺎك ﻓﻲ اﻝﻌﺎﻝم أﻜﺜر ﻤن ﺨﻤس وﻋﺸرﻴن ﻤدﻴﻨﺔ ﻜﺒﻴرة ْأو " ﻤﻴﻐﺎ ﻤدﻴﻨﺔ "‪ ،‬وﺠﻤﻴﻌﻬﺎ ﺘﺸﻜو ﻤن ﻤﺸﺎﻜل ﺘﻠوث اﻝﻬواء‪.‬‬
‫ﺘﻌﺘﺒر ﺒﻜﻴن واﻝﻘﺎﻫرة وﺠﺎﻜرﺘﺎ ﻤن ﺒﻴن اﻝﻤدن اﻷﻜﺜر ﺘﺨﻠﻔﺎ ﻓﻲ ﺘطﺒﻴق اﻝﻤﻌﺎﻴﻴر‬
‫وﻤدﻴﻨﺔ ﻤﻜﺴﻴﻜو ﻤن أﻜﺜر اﻝﻤدن ﺘﻠوﺜﺎ‪ .‬ﻜﻤﺎ َ‬
‫اﻝﺴﻴﺎرات اﻝﻌﺎﻤﻠﺔ ﺒﺎﻝدﻴزل واﻝﺼﻨﺎﻋﺎت‪ .‬واﻝﻤﻌﻠوﻤﺎت ﺤول ﻤﻌ ‪‬دﻻت‬
‫اﻝﺼﺤﻴﺔ‪ .‬واﻝﻤﺸﻜﻠﺔ اﻝرﺌﻴﺴﺔ ﻓﻲ ﻫذﻩ اﻝﻤﻨﺎطق ﻫﻲ ّ‬
‫اﻷُوزون ﻏﻴر ﻤﺘواﻓرة ﻓﻲ اﻝﻤدن ﻤﺜل ﺒوﻤﺒﺎي وﻜﺎﻝﻜوﺘﺎ ودﻝﻬﻲ وﻤﺎﻨﻴﻼ‪.‬‬
‫اﻝﻤﺜﺎﻝﻴون‬
‫اﻷﺼﺤﺎب‬
‫ّ‬
‫اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ ﻫم أﺼﺤﺎب رﺴول اﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم اﻝذﻴن ﻝﻘوﻩ وآﻤﻨوا ﺒﻪ وﻤﺎﺘوا ﻋﻠﻰ اﻹﺴﻼم‪ .‬ﻝﻘد ﺴﺎﻋدﻩ أﺼﺤﺎﺒﻪ ﻋﻠﻰ‬
‫ﻔرﻗﺎﻝﺼﺤﺎﺒﺔ ﻓﻲ اﻷَﻤﺼﺎر ﻝﻨﺸر اﻝﻌﻠم واﻝﺠﻬﺎد‪.‬‬
‫ﺘﺒﻠﻴﻎ رﺴﺎﻝﺘﻪ‪ .‬وﺒﻌد وﻓﺎة اﻝرﺴول ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم ﺘَ ّ‬
‫وﻴﻨﻘﺴم اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ إﻝﻰ اﻝﻤﻬﺎﺠرﻴن واﻷﻨﺼﺎر‪ .‬واﻝﻤﻬﺎﺠرون ﻫم اﻝذﻴن ﻫﺎﺠروا ﻤن ﻤﻜﺔ إﻝﻰ اﻝﻤدﻴﻨﺔ‪ .‬أﻤﺎ اﻷﻨﺼﺎر ﻓﻬم‬
‫أﻫل اﻝﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻤﻨورة‪ ،‬ﺘﻌﺎوﻨوا ﻤﻊ اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم ﻓﻲ ﺠﻤﻴﻊ اﻝﺤﺎﻻت‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ﻌرﻓون ﺒﺎﻝﻌﺸرة اﻝﻤﺒ ‪‬ﺸرﻴن ﺒﺎﻝﺠﻨﺔ‪،‬‬
‫وﻝﻘد ﺒﺸر اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم ﻓﻲ ﺤﻴﺎﺘﻪ ﺒﻌض اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ ﺒﺎﻝﺠﻨﺔ‪ ،‬وﻫم ُﻴ َ‬
‫وﻋﻠﻲ ﺒن أﺒﻲ طﺎﻝب‪.‬‬
‫وأﺸﻬرﻫم أﺒو ﺒﻜر اﻝﺼدﻴق وﻋﻤر ﺒن اﻝﺨطﺎب وﻋﺜﻤﺎن ﺒن ﻋﻔﺎن‬
‫ّ‬
‫وﻤن اﻝﺼﺤﺎﺒﻴﺎت ﻤن اﺸﺘﻬرت ﻤﺜل ﻋﺎﺌﺸﺔ ﺒﻨت أﺒﻲ ﺒﻜر وﺤﻔﺼﺔ ﺒﻨت ﻋﻤر وﻓﺎطﻤﺔ اﻝزﻫراء ﺒﻨت اﻝرﺴول ﺼﻠﻰ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪.‬‬
‫ﺒﻌض اﻝﺼﺤﺎﺒﺔ‬
‫أﺒو ﻫرﻴرة‬
‫أﻨس ﺒن ﻤﺎﻝك‬
‫‪ :‬ﻫو أﻜﺜر ﻤن َروى اﻷﺤﺎدﻴث ﻋن اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪.‬‬
‫‪ :‬ﻫو أﻜﺜر ﻤن ﺨدم رﺴول اﷲ‪.‬‬
‫ﺤﻤزة ﺒن ﻋﺒد اﻝﻤطﻠب ‪ :‬ﻫو ﻋم اﻝرﺴول وﻗد اﺴﺘُﺸﻬد ﻓﻲ ﻤﻌرﻜﺔ أﺤد‪.‬‬
‫ﻓﺎرﺴﻲ‪ ،‬وﻜﺎن اﻝﻨﺒﻲ ﻴﻌدﻩ ﻤن أﻫل ﺒﻴﺘﻪ‪.‬‬
‫‪ :‬ﻫو ﺼﺤﺎﺒﻲ ﻤن أﺼل‬
‫ﺎرﺴﻲ‬
‫ّ‬
‫ﺴﻠﻤﺎن اﻝﻔ ّ‬
‫‪ :‬ﻫو أول ﻤن ﻗ أر اﻷذان ﻓﻲ اﻝﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻤﻨورة‪.‬‬
‫ﺒﻼل اﻝﺤﺒﺸﻲ‬
‫ﺨﺎﻝد ﺒن اﻝوﻝﻴد‬
‫‪ :‬ﻫو اﻝﻘﺎﺌد اﻝذي اﺸﺘرك ﻓﻲ اﻝﻐزوات وﻓﻲ ﺠﺴﻤﻪ آﺜﺎر ﺠروح‪.‬‬
‫زﻴد ﺒن ﺜﺎﺒت‬
‫‪ :‬ﻫو أﺸﻬر ﻜﺎﺘب ﻝﻠوﺤﻲ‪.‬‬
‫زﻴد ﺒن ﺤﺎرﺜﺔ‬
‫‪ :‬ﻫو أول ﻤن آﻤن ﺒﺎﻝﻨﺒﻲ ﻤن اﻝﻌﺒﻴد‪.‬‬
‫ﺨدﻴﺠﺔ اﻝﻜﺒرى‬
‫‪ :‬ﻫﻲ زوﺠﺔ اﻝﻨﺒﻲ وأول اﻝﻤﺴﻠﻤﺎت‪.‬‬
‫ﻋن ﺘﺎرﻴﺦ اﻹﺴﻼم‬
‫ﺤﺠر ﻜﺒﻴ ار ﺜم‬
‫أﻤﻴﺔ ﺒﺄن ﻋﺒدﻩ ﺒﻼﻻً ﻗد أﺴﻠم رﻤﺎﻩ وﻗت اﻝظﻬﻴرة ﻋﻠﻰ اﻝرﻤﺎل اﻝﺤﺎرة ووﻀﻊ ﻋﻠﻰ ﺒطﻨﻪ ًا‬
‫ﻝﻤﺎ ﻋﻠم ّ‬
‫ ّ‬‫اﻝﻌزى وﻝﻜن ﺒﻼﻻً ﻗﺎل ﻓﻲ ﻜل ﻤرة‪ :‬أﺤد! أﺤد!‬
‫طﻠب ﻤﻨﻪ أن َﻴﺸﺘُم ﻤﺤﻤدا وأن ﻴؤﻤن ﺒﺎﻝﻼت و ُ‬
‫‪81‬‬
‫ ﺤﻴن ﺘوﻝ‪‬ﻰ ﻋﻤر اﻝﺨﻼﻓﺔ وﻝ‪‬ﻰ أﺒﺎﻋﺒﻴدة ﻗﺎﺌدا ﻋﻠﻰ اﻝﺠﻴش ﺒدﻻً ﻤن ﺨﺎﻝد ﺒن اﻝوﻝﻴد‪ ،‬وﺤﻴن ﺴﺌل ﻋﻤر ﻋن ﺴﺒب‬‫ﻴﻨﺠﺢ وﺤدﻩ‬
‫ﻏزل ﻗﺎﺌد ﻨﺎﺠﺢ ﻤﺜل ﺨﺎﻝد ﺒن اﻝوﻝﻴد‪ ،‬أﺠﺎﺒﻬم ﺒﺄن ﺴﺒب ﻋزﻝﻪ ﺨﺎﻝدا ﻋن ﻗﻴﺎدة اﻝﺠﻴش ﻫو‪ :‬اﻹﺜﺒﺎت ﺒﺄﻨﻪ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫ﻻأﺤد َ‬
‫ﻓﻲ ﻜل ﺸﻲء‪.‬‬
‫ ﻋﻨدﻤﺎ ﻜﺎن ﺤﻤزة ﺒن ﻋﺒد اﻝﻤطﻠب ﻴرﺠﻊ ﻤن اﻝﺼﻴد رأى اﻤرأة ﺘﺒﻜﻲ ﻓﺴﺄﻝﻬﺎ ﻋن ﺴﺒب ُﺒﻜﺎﺌﻬﺎ ﻓﻌﻠم ﻤﻨﻬﺎ ﺒﺄن أﺒﺎ‬‫ﻋﺎﻤل اﻝﻨﺒﻲ ﻤﻌﺎﻤﻠﺔ ﺴﻴﺌﺔ‪ .‬ذﻫب ﺤﻤزة ﻤﺒﺎﺸرة إﻝﻰ أﺒﻲ ﺠﻬل وﻀرب رأﺴﻪ ﺒﺎﻝﻘوس اﻝذي ﺒﻴدﻩ ﻓﺠرﺤﻪ‪ .‬ﺜم ذﻫب إﻝﻰ‬
‫ﺠﻬل َ‬
‫اﻝﻨﺒﻲ ﻓﺴﺄﻝﻪ ﺤﻤزة ﻤﺎذا ﻴﻌﺠﺒك إذن‪ ،‬ﻗﺎل ﻴﻌﺠﺒﻨﻲ أن‬
‫اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم وأﺨﺒرﻩ ﺒﺎﻷﻤر‪ ،‬وﻝﻜن ﻤﺎ ﻓﻌﻠﻪ ﻝم ﻴﻌﺠب‬
‫ّ‬
‫ﺘَﻘﺒل اﻹﺴﻼم وﺒﻨﺎء ﻋﻠﻰ ﻫذا ﻗﺎل ﺤﻤزة‪ :‬أﺸﻬد أن ﻻإﻝﻪ إﻻ اﷲ وأﺸﻬد أن ﻤﺤﻤدا رﺴول اﷲ‪.‬‬
‫ﺒﺄن أﺒﺎﻫﺎ وأﺨﺎﻫﺎ‬
‫ أﺜﻨﺎء ﻤﻌرﻜﺔ أﺤد‬‫ْ‬
‫اﺴﻤﻬﺎ ّ‬
‫ﺴﻤﻴﺔ إﻝﻰ ﻤﻴدان اﻝﺤرب ﻓﺴﺄﻝت ﻋن اﻝﺸﻬداء ﻓﺄﺨﺒروﻫﺎ ّ‬
‫ذﻫﺒت ﺼﺤﺎﺒﻴﺔ ُ‬
‫ِ‬
‫اﻝﻨﺒﻲ وﻗﺎﻝت‪ :‬أﻨت ﻋﻠﻰ ﻗﻴد اﻝﺤﻴﺎة‬
‫ﻓﻠﻤﺎ ﻋﻠِﻤت أﻨﻪ ﺒﺨﻴر ذﻫﺒت إﻝﻰ‬
‫وزوﺠﻬﺎ ﻗد اﺴﺘُﺸﻬدوا وﻝﻜﻨﻬﺎ ﺴﺄﻝﺘْﻬم ﻜﻴف ﺤﺎل اﻝرﺴول ّ‬
‫ّ‬
‫ﻓﻬذا ﻴﻜﻔﻴﻨﻲ‪.‬‬
‫ﺨدﻴﺠﺔ ﺒﻨت ﺨوﻴﻠد رﻀﻲ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ‬
‫وﻝدت ﺨدﻴﺠﺔ ﺒﻨت ﺨوﻴﻠد ﺴﻨﺔ ‪ 556‬م‪ .‬ﻓﻲ ﻤﻜﺔ‪ .‬ﻜﺎﻨت اﻤرأة ﻋﻔﻴﻔﺔ ﺤﺘﻰ دﻋﺎﻫﺎ ﻗوﻤﻬﺎ ﻓﻲ اﻝﺠﺎﻫﻠﻴﺔ ﺒﺎﻝطﺎﻫرة‪.‬‬
‫وﻜﺎﻨت ﺨدﻴﺠﺔ ﺘﺎﺠرة ﻏﻨﻴﺔ‪ ،‬ﻓﺒﻠﻐﻬﺎ أن ﻤﺤﻤدا ُﻴﻠﻘ‪‬ب ﺒﺎﻝﺼﺎدق واﻷﻤﻴن وأﻨﻪ ﻜرﻴم اﻷﺨﻼق‪ ،‬ﻓطﻠﺒت ﻤﻨﻪ أن ﻴﺨرج ﻓﻲ ﺘﺠﺎرة‬
‫أرﺴﻠت‬
‫ﻝﻬﺎ إﻝﻰ اﻝﺸﺎم ﻤﻊ ﻏﻼم ُﻴ ْدﻋﻰ " ﻤﻴﺴرة "‪ .‬وأﺨﺒر " ﻤﻴﺴرة " ﺨدﻴﺠﺔ ﻋن أﺨﻼق ﻤﺤﻤد وﺼدﻗﻪ وأﻤﺎﻨﺘﻪ‪ ،‬ﻓﺄﻋﺠﺒﻬﺎ و ْ‬
‫ﺴﻴدﻨﺎ ﻤﺤﻤد ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم ﻤن اﻝﺴﻴدة ﺨدﻴﺠﺔ‬
‫ﺨﺒرﻩ ﺒرﻏﺒﺔ ﺨدﻴﺠﺔ ﻓﻲ اﻝزواج ﻤﻨﻪ‪ .‬وﺘزوج ّ‬
‫إﻝﻴﻪ ﺼدﻴﻘﺘﻬﺎ " ﻨﻔﻴﺴﺔ " ﻝﺘُ َ‬
‫رﻀﻲ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ‪ ،‬وﻜﺎن ﻋﻤرﻩ ﺨﻤﺴﺔ وﻋﺸرﻴن ﻋﺎﻤﺎ‪ ،‬واﻝﺴﻴدة ﺨدﻴﺠﺔ رﻀﻲ اﷲ ﻋﻨﻬﺎ أرﺒﻌﻴن ﻋﺎﻤﺎ‪.‬‬
‫ﺨﺎﺼﺔ ﻓﻲ ﻗﻠب ﻤﺤﻤد ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﺤﺘﻰ ﺒﻌد وﻓﺎﺘﻬﺎ‪ .‬ﺘُوﻓ‪‬ﻴت اﻝﺴﻴدة ﺨدﻴﺠﺔ ﻗﺒل ﻫﺠرة اﻝرﺴول‬
‫ﻜﺎﻨت ﻝﺨدﻴﺠﺔ ﻤﻨزﻝﺔ‬
‫ْ‬
‫ّ‬
‫إﻝﻰ اﻝﻤدﻴﻨﺔ اﻝﻤﻨورة ﺒﺜﻼث ﺴﻨوات وﻜﺎن ﻋﻤرﻫﺎ ﺨﻤﺴﺎ وﺴﺘﻴن ﺴﻨﺔ‪.‬‬
‫أوﻀﺎع اﻝﻤرور‬
‫ﻓﻲ ﻋﺼرﻨﺎ اﻝراﻫن ازدادت وﺴﺎﺌل اﻝﻤواﺼﻼت ﻓﻲ اﻝطرق ازدﻴﺎدا ﻜﺒﻴ ار‪ .‬إن طرﻗﻨﺎ اﻝﻴوم ﻤزدﺤﻤﺔ ﺒﺎﻝﺴﻴﺎرات‬
‫أﺼﺒﺤت ﺤوادث اﻝﻤرور ﻤﺸﻜﻠﺔ اﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ‪ .‬وﻝﺤل ﻫذﻩ اﻝﻤﺸﻜﻠﺔ و ِ‬
‫ﻀﻌت‬
‫اﻝدراﺠﺎت اﻝﻨﺎرﻴﺔ‪ .‬وﺒذﻝك‬
‫ْ‬
‫واﻝﺸﺎﺤﻨﺎت واﻝﺤﺎﻓﻼت و ّ‬
‫ُ‬
‫أﻫم إﺸﺎرات اﻝﻤرور ﻫﻲ‪:‬‬
‫إﺸﺎرات اﻝﻤرور‪ّ .‬‬
‫• اﻝﻀوء اﻷﺨﻀر وﻫو ﻴﻌﻨﻲ اﻝﻌﺒور‪،‬‬
‫• اﻝﻀوء اﻷﺼﻔر وﻫو ﻴﻌﻨﻲ اﻻﺴﺘﻌداد ﻝﻠوﻗوف ﺒﻌد اﻝﻀوء اﻷﺨﻀر‪ ،‬واﻻﺴﺴﺘﻌداد ﻝﻠﻌﺒور ﺒﻌد اﻝﻀوء اﻷﺤﻤر‪،‬‬
‫• اﻝﻀوء اﻷﺤﻤر وﻫو ﻴﻌﻨﻲ اﻝوﻗوف واﻻﻨﺘظﺎر ﺤﺘﻰ َﻴظﻬر اﻝﻀوء اﻷﺨﻀر‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ﻻﺒد ﻝﻤﺴﺘﺨدم‬
‫اﻷو ّﻝﻴﺔ‪ .‬و ّ‬
‫اذا ﻜﺎن اﻹﻨﺴﺎن ﻴرﻴد ﻗﻴﺎدة ّ‬
‫ﺴﻴﺎرﺘﻪ ﻓﻲ اﻝطرﻴق‪ ،‬ﻴﺠب ﻋﻠﻴﻪ ﺘﻌﻠم ﻫذﻩ اﻹﺸﺎرات واﻹﺴﻌﺎف ّ‬
‫اﻵﺨرﻴن ﻤن اﻷﺨطﺎر‪.‬‬
‫اﻝطرﻴق اﺘّﺒﺎع إﺸﺎرات اﻝﻤرور ﻝﻴﻘﻲ ﻨﻔﺴﻪ و َ‬
‫ﺨطر ﻜﺒﻴر ﻓﻲ اﻝطرﻴق‬
‫أﻏﻤﻀت‬
‫ﻓورا‪ ،‬و‬
‫ﺒت ﻤن اﻝﺘﻘﺎطﻊ ﺸﺎﻫدت أﻤﺎﻤﻲ ﺤﺎﻓﻠﺔ ﺒﻴﻀﺎء‪.‬‬
‫ُ‬
‫ُ‬
‫ﺴﺎﺌق اﻝﻘﺎطرة‪ :‬ﻋﻨدﻤﺎ اﻗﺘر ُ‬
‫ﻀﻐطت ﻋﻠﻰ اﻝﻤﻜﺎﺒﺢ ً‬
‫أي ﺸﻲء‪ .‬ﻜﺎن اﻝﻘطﺎر ﻗد ﺘَوﻗ‪‬ﻔت ﻋﻠﻰ ُﺒﻌد ﺒﻀﻌﺔ ﻤﺘرات‬
‫ﻋﻴﻨﻲ وﺒدأت أدﻋو اﷲ‪ .‬ﻋﻨدﻤﺎ ﻓﺘﺤت‬
‫ﻋﻴﻨﻲ أرﻴت أﻨﻪ ﻝَم َﻴ ُ‬
‫ﺤدث ّ‬
‫ّ‬
‫ّ‬
‫ِ‬
‫ﻜﻨﺎ ﻗد ﻨﺠوﻨﺎ ﻤن ﺤﺎدث ُﻤرﻋب ﺒﻔﺎرق ﻝﻤﺤﺔ ﺒﺼر‪.‬‬
‫)أﻤﺘﺎر( ﻓﻘط ﻤن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ اﻝﺘﻲ ﻜﺎﻨت أﻤﺎﻤﻲ‪ّ .‬‬
‫ﻋز وﺠ ّل ﻋﻠﻰ اﻝﻨﺠﺎة‪.‬‬
‫إﻝﻲ ﻓﻲ ﺤﻴرة ﻜﺒﻴرة‪ ،‬وﻝم ﻴﻔﻬﻤوا ﻤﺎ ﺤدث ﺒﺎﻝﻀﺒط‪.‬‬
‫وﺸﻜرﻨﺎ اﷲَ ّ‬
‫ْ‬
‫ﻜﺎن اﻷطﻔﺎل ﻴﻨظرون ّ‬
‫‪82‬‬
‫اﻝﺤدﻴدﻴﺔ ﺘوﻗّﻔت ﻓُﺠﺄة‬
‫ﺴﺎﺌق اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ‪ :‬ﻜﻨت أوﺼ‪‬ل اﻷطﻔﺎل إﻝﻰ ﺒﻴوﺘﻬم ﺒﻌد اﻨﺘﻬﺎء اﻝدراﺴﺔ‪ .‬ﺒﻴﻨﻤﺎ ﻜﻨت أَﻋﺒر اﻝ ‪‬ﺴ ‪‬ﻜﺔ‬
‫ّ‬
‫ﻗطﺎر ﻴﻘﺘرب‬
‫ﻻﺤظت ًا‬
‫ﺸﺎﺤﻨﺔ زرﻗﺎء أﻤﺎﻤﻲ‪ ،‬وﺘﺤﻴ‪‬رت ﻓﻲ أﻤري‪ .‬وﻜﺎن اﻝطرﻴق ﻤﺴدودا ﻤن اﻷﻤﺎم واﻝوراء‪ .‬وﻓﻲ ﻫذﻩ اﻷﺜﻨﺎء‬
‫ُ‬
‫ﻤﻨﺎ‪ .‬وﻓﻲ اﻝﺤﺎل ﻓﺘﺤت أﺒواب اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ طﻠﺒت ﻤن اﻷطﻔﺎل اﻝﻨزول ﻤن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ ﺒﺴرﻋﺔ ﻜﺒﻴرة‪ .‬وﺠﺎء ﺴﺎﺌق اﻝﺸﺎﺤﻨﺔ وﻗﺎل ﻝﻲ‬
‫ّ‬
‫ﻨﺤو اﻝﻘطﺎر اﻝﺴﺎﺌر‬
‫وﻝوح اﻝﺴﺎﺌق ﺒﺎﻝﻤﻌطف ﻤرًا‬
‫" أﻋطﻨﻲ ﻤﻌطﻔك اﻷﺤﻤر ﻤن ﻓﻀﻠك" ﻓﺨﻠﻌت اﻝﻤﻌطف وأﻋطﻴﺘﻪ ﺒﺴرﻋﺔ‪ .‬‬
‫ار َ‬
‫إﻝﻴﻨﺎ‪ .‬ﻓرآﻩ ﺴﺎﺌق اﻝﻘﺎطرة ﻓﻲ آﺨر ﻝﺤظﺔ وأوﻗف اﻝﻘطﺎر ﻋﻠﻰ ﺒﻌد ﺒﻀﻌﺔ أﻤﺘﺎر ﻤن اﻝﺤﺎﻓﻠﺔ‪ .‬وﻫﻜذا ﻝﻘد ﺘﺨﻠ‪‬ﺼﻨﺎ ﻤن ﻜﺎرﺜﺔ‬
‫ﺤﻘﻴﻘﻴﺎ ذﻝك اﻝﻴوم‪.‬‬
‫ﻜﺒﻴرة ﺒﻔﻀل ﻫذا اﻝرﺠل اﻝ ‪‬ﺸﺠﺎع‪ .‬ﻝﻘد ﻜﺎن ﺒطﻼ‬
‫ّ‬
‫اﻷﺤداث اﻝطﺒﻴﻌﻴﺔ ﻓﻲ ﺤﻴﺎﺘﻨﺎ‬
‫طﺒﻴﻌﻲ‪ .‬وﻝﻬﺎ أﻨواع ﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‪ ،‬ﻤﻨﻬﺎ‪:‬‬
‫اﻝﻜوارث اﻝطﺒﻴﻌﻴﺔ ﻫﻲ دﻤﺎر ﻜﺒﻴر ﻴﺤدث ﺒﺴﺒب ﺤدث‬
‫ّ‬
‫* اﻝزﻝزال‪ :‬‬
‫وﻴﺘ ‪‬م ﻗﻴﺎس درﺠﺔ‬
‫ﻫزة أرﻀﻴﺔ طﺒﻴﻌﻴﺔ ﺘَ َ‬
‫ﻨﺸﺄ ﺘﺤت ﺴطﺢ اﻷرض ﻨﺘﻴﺠﺔ ﻝوﺠود اﻨزﻻﻗﺎت ﻓﻲ طﺒﻘﺎت اﻷرض‪َ .‬‬
‫اﻝزﻻزل ﻤن درﺠﺔ واﺤدة إﻝﻰ ﻋﺸر درﺠﺎت‪.‬‬
‫ِ‬
‫أي ﻴﻤﻜن اﻹﺤﺴﺎس ﺒﻬﺎ ﻓﻘط‪.‬‬
‫ﻤن )‪ (1‬إﻝﻰ )‪ :(4‬زﻻزل ﻗد ﻻﺘُﺤدث ّأﻴﺔ أﻀرار ْ‬
‫ﻤن )‪ (4‬إﻝﻰ )‪ :(6‬زﻻزل ﻤﺘوﺴطﺔ ﻗد ﺘﺤدث ﻀر ار ﻝﻠﻤﻨﺎزل واﻝﻌﻤﺎرات‪.‬‬
‫ﻤن )‪ (7‬إﻝﻰ )‪ :(10‬اﻝدرﺠﺔ اﻝﻘﺼوى ﻤن اﻝزﻻزل‪ ،‬وﻗد ُﻴد ‪‬ﻤر ﻫذا اﻝﻨوع ﻤن اﻝزﻻزل ﻤدﻴﻨﺔ ﺒﺄﻜﻤﻠﻬﺎ‪.‬‬
‫ﺤدث ﻨﺘﻴﺠﺔ ﻝﻬطول اﻷﻤطﺎر ﻝﻔﺘرة طوﻴﻠﺔ ﻓﻲ ﻤﻨطﻘﺔ ﻤﺤ ‪‬ددة‪.‬‬
‫ﻔﻀﻴﺎت‪ :‬وﻫﻲ أﻴﻀﺎ ﻜﺎرﺜﺔ طﺒﻴﻌﻴﺔ ﺘَ ُ‬
‫* اﻝ َ‬
‫وﻴﻌﺘَﺒر ﻤن أﺨطَر اﻝﻜوارث ﻋﻠﻰ ﻤﺴﺘوى‬
‫اﻝﺠﻔﺎف‪ :‬وﻫو اﺴﺘﻤرار ﺤﺎﻝﺔ اﻝطﻘس اﻝﺠﺎف وﻋدم ﻫطول اﻷﻤطﺎر ﻝﻤدة طوﻴﻠﺔ‪ُ .‬‬
‫* َ‬
‫اﻝﻜرة اﻷرﻀﻴﺔ‪.‬‬
‫أن ﻤﺜل ﻫذﻩ اﻝﻜوارث ﻗد ﺘؤ‪‬دي إﻝﻰ أﻤراض ُﻤ ْﻌِدّﻴﺔ وﺨطﻴرة‪.‬‬
‫وﻻ ﺸ ّ‬
‫ك ّ‬
‫اﻝﻜﻠﻤﺎت وﺘﻌﺎرﻴﻔﻬﺎ‬
‫اﻝﻌﺎﺼﻔﺔ‬
‫اﻝﻔﻴﻀﺎن‬
‫اﻝﺒرﻜﺎن‬
‫ﻴﺼﺤﺒﻬﺎ ﻋﺎدة ﻤطر ﻏزﻴر أو ﺜﻠﺞ أو َﺒرد‪.‬‬
‫‪ :‬رﻴﺢ ﺸدﻴدة‬
‫َ‬
‫ﻨﺴﺒﻲ واﻀﺢ ﻓﻲ ﻤﻨﺴوب اﻝﻨﻬر ﻋن ﻤﻘدارﻩ اﻝﻤﻌﺘﺎد‪.‬‬
‫‪ :‬ارﺘﻔﺎع‬
‫ّ‬
‫‪ :‬ﺠﺒل ﻴﻨﺘﻬﻲ ﺒﻔوﻫﺔ ﺘﺨرج ﻤﻨﻬﺎ أﻝﻐﺎم‪.‬‬
‫اﻝﻤد اﻝﺒﺤري‪ :‬ارﺘﻔﺎع ﻤﺎء اﻝﺒﺤر ﻋﻠﻰ اﻝﺸﺎطﺊ واﻤﺘدادﻩ إﻝﻰ اﻝﺒﺤر‪.‬‬
‫اﻝﺠﻔﺎف‬
‫َ‬
‫‪‬‬
‫اﻝزﻝزال‬
‫‪ :‬ﻤﻌﺎﻨﺎة ﻤﻨطﻘﺔ ﻤن ﻗﻠﺔ اﻝﻤطر‪.‬‬
‫‪ :‬ﻫزة أرﻀﻴﺔ ﻋﻨﻴﻔﺔ‪.‬‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫‪ -1‬ﻨﻤت ﻓﻲ ﺴﺎﻋﺔ ﻤﺒﻜرة ﻤن ﺘﻠك اﻝﻠﻴﻠﺔ‪ .‬واﺴﺘﻴﻘظت ﻋﻠﻰ َﻫ ‪‬زة ﺸدﻴدة ﺤواﻝﻲ اﻝﺴﺎﻋﺔ اﻝﺜﺎﻝﺜﺔ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻨطﻠﻘت ﻤن اﻝﻔراش وأﺴرﻋت إﻝﻰ أﺨﻲ اﻝﺼﻐﻴر ﻓﺄﺨذﺘُﻪ ﺒﻴن أﺤﻀﺎﻨﻲ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻓﻲ ﻫذﻩ اﻷﺜﻨﺎء ﻜﺎﻨت أﻤﻲ ﺘﺼﻴﺢ‪" :‬ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻋﺔ‪ ،‬ﻫﻨﺎك زﻝزال! ﻗوﻤوا واﺨﺘﺒﺌوا ﺘﺤت اﻝﺴرﻴر!"‬
‫‪ -4‬ﻓﺄﻝﻘﻴﻨﺎ ﺒﺄﻨﻔﺴﻨﺎ ﺘﺤت اﻝﺴرﻴر واﻨﺘظرﻨﺎ‪.‬‬
‫ﺤﻴث ﻜﻨﺎ‪ ،‬واﺘّﺠﻬﻨﺎ إﻝﻰ اﻝﺒﺎب‪.‬‬
‫اﻝﻬزة ﺨرﺠﻨﺎ ﻤن ُ‬
‫‪ -5‬ﺒﻌد ّ‬
‫‪ -6‬ﺨرﺠﻨﺎ ﺒﻌد ذﻝك ﻤﻌﺎ وﻝﺠﺄﻨﺎ إﻝﻰ ﻤﻜﺎن ِ‬
‫آﻤًﻨﺎ‪.‬‬
‫‪83‬‬
‫اﻝﻤرﺴﻠون‬
‫اﻷﻨﺒﻴﺎء‬
‫َ‬
‫وزودﻫم ﺒﺎﻝﻌﻘل‪ ،‬وﻤﻊ ذﻝك أرﺴل اﷲ رﺴﻼ إﻝﻴﻬم ﻝﻴﻜوﻨوا أﺴوة ﺤﺴﻨﺔ‪.‬‬
‫إن اﷲ ﺴﺒﺤﺎﻨﻪ وﺘﻌﺎﻝﻰ ﺨﻠق اﻝﻨﺎس ‪‬‬
‫ﻗص اﷲ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻗﺼﺼﻬم‪ ،‬وﻤﻨﻬم ﻤن ﻝم ﻴذﻜر أﺴﻤﺎءﻫم‪" .‬وﻝﻘد أرﺴﻠﻨﺎ رﺴﻼ ﻤن ﻗﺒﻠك ﻤﻨﻜم‬
‫وﻤن ﻫؤﻻء اﻝرﺴل َﻤن ‪‬‬
‫ﻤن ﻗﺼﺼﻨﺎ ﻋﻠﻴك وﻤﻨﻬم ﻤن ﻝم ﻨﻘﺼص ﻋﻠﻴك‪)."...‬اﻷﺤﻘﺎف‪(78-‬‬
‫وﻤن ﻫؤﻻء اﻝرﺴل‪:‬‬
‫إﺒراﻫﻴم ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪ :‬ﻜﺎن إﺒراﻫﻴم ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﻴﻌﻴش ﻓﻲ ﻗوم ﻴﻌﺒدون اﻝﻜواﻜب واﻷﺼﻨﺎم‪ ،‬وﺒدأ إﺒراﻫﻴم ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‬
‫ﻝوﺤداﻨﻴﺔ اﷲ وﻋﺒﺎدﺘﻪ‪ ،‬وﻝﻜﻨﻬم َﻜ ّذﺒوﻩ وﺤﺎوﻝو إﺤراﻗﻪ ﻓﺄﻨﺠﺎﻩ اﷲ ﻤن اﻝﻨﺎر‪.‬‬
‫ﻴدﻋو ﻗوﻤﻪ‬
‫ّ‬
‫ﻤوﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪ :‬أرﺴﻠﻪ اﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ إﻝﻰ ﻓرﻋون وﻗوﻤﻪ‪ ،‬دﻋﺎ ﻤوﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﻗوم ﻓرﻋون إﻝﻰ وﺤداﻨﻴﺔ اﷲ‬
‫ﻓﺤﺎرﺒﻪ ﻓرﻋون وﻝﻜن ﻤوﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم اﻨﺘﺼر ﻋﻠﻴﻪ ﺒﺈذن اﷲ‪.‬‬
‫ﻋﻴﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪ :‬ﻫو ﻋﻴﺴﻰ ﺒن ﻤرﻴم رﺴول اﷲ‪ .‬آﺘﺎﻩ اﷲ اﻝﺒﻴﻨﺎت وأﻴ‪‬دﻩ ﺒروح اﻝﻘدس‪ ،‬وﻗد ﻜﻠ‪‬م اﻝﻨﺎس وﻫو ﻓﻲ‬
‫اﻝﻤﻬد‪ ،‬وﻫو اﻝذي َﺒ ّﺸر ﺒﺎﻝﻨﺒﻲ ﻤﺤﻤد ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪.‬‬
‫ﻤﺤﻤد ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪ُ :‬وﻝد ﻓﻲ ﻤﻜﺔ ﺒﻌد وﻓﺎة أﺒﻴﻪ ﻋﺒد اﷲ ﺒﺄﺸﻬُر ﻗﻠﻴﻠﺔ‪ ،‬ﺘوﻓّﻴت أﻤﻪ آﻤﻨﺔ وﻫو ﻻﻴزال طﻔﻼً‪ ،‬أﺨذﻩ ﺠدﻩ‬
‫وﺘزوج ﻤن اﻝﺴﻴدة ﺨدﻴﺠﺔ ﺒﻨت ﺨوﻴﻠد وﻫو ﻓﻲ اﻝﺨﺎﻤﺴﺔ واﻝﻌﺸرﻴن ﻤن‬
‫اﻝﻐﻨم ﻝزﻤن‪ّ ،‬‬
‫ﻋﺒد اﻝﻤطﻠب ﺜم ﻋﻤﻪ أﺒو طﺎﻝب‪ ،‬ورﻋﻰ َ‬
‫ﻋﻤرﻩ‪ ،‬دﻋﺎ اﻝﻨﺎس إﻝﻰ اﻹﻴﻤﺎن ﺒﺎﷲ اﻝواﺤد ورﺴﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻗﺼﺔ ﻴوﺴف ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‬
‫رأى ﻴوﺴف ﻓﻲ ﻤﻨﺎﻤﻪ أﺤد ﻋﺸر ﻜوﻜﺒﺎ واﻝﺸﻤس واﻝﻘﻤر ﻴﺴﺠدون ﻝﻪ ﺜم ﺤﻜﻰ ﻫذﻩ اﻝرؤﻴﺔ ﻷﺒﻴﻪ‪ .‬ﻋﻠم واﻝدﻩ أﻨﻪ‬
‫ﻘص ﻫذﻩ اﻝرؤﻴﺎ ﻹﺨواﻨﻪ‪ .‬وﻝﻜﻨﻬم ﻋﻠﻤوا ﺒذﻝك ﺨط‪‬طوا ﻝﻘﺘل ﻴوﺴف‪ .‬ﺜم‬
‫ﺴﻴﻜون ﻝﻪ ﺸﺄن ﻓﻲ اﻝﻤﺴﺘﻘﺒل ﻓطﻠب ﻤﻨﻪ أن َ‬
‫ﻻﻴ ّ‬
‫ﻜذب وﻗﺎﻝوا ﻷﺒﻴﻬم أﻜﻠﻪ ِ‬
‫اﺴﺘﺄذﻨوا أﺒﺎﻫم وأﺨذوا ﻴوﺴف ﻤﻌﻬم ﻝﻠﻨزﻫﺔ وﻝﻜﻨﻬم رﻤوﻩ ﻓﻲ ﺒﺌر ﺜم ﻝط‪‬ﺨوا ﻗﻤﻴﺼﻪ ﺒدم ِ‬
‫اﻝذﺌب‪.‬‬
‫وﻜﺎﻨت ﻗﺎﻓﻠﺔ ﺘﻤر ﻤن ﻨﻔس اﻝﻤﻜﺎن ﻓوﺠدوا ﻴوﺴف وأﺨرﺠوﻩ ﻤن اﻝﺒﺌر ﺜم أﺨذوﻩ ﻤﻌﻬم إﻝﻰ ﻤﺼر وﺒﺎﻋوﻩ إﻝﻰ اﻝوزﻴر‬
‫طﺒﺎخ وﺴﺎﻗﻲ اﻝﻤﻠك واﺸﺘﻬر ﻴوﺴف ﻓﻲ‬
‫ﺒﺜﻤن ﻗﻠﻴل‪ .‬اﻓﺘرت زوﺠﺔ اﻝوزﻴر ﻋﻠﻰ ﻴوﺴف وأدﺨﻠﺘﻪ ﻓﻲ اﻝﺴﺠن‪ .‬ﻫﻨﺎك ‪‬‬
‫ﺘﻌرف ﻋﻠﻰ ّ‬
‫اﻝﺴﺠن ﺒﺘﺄوﻴل اﻝرؤﻴﺎ‪.‬‬
‫ٍ‬
‫ٍ‬
‫ِ‬
‫ﻴﺎﺒﺴﺎت" ﺜم أﺨرج‬
‫ﺴﻨﺒﻼت ُﺨﻀر وأﺨر‬
‫رأى اﻝﻤﻠك ﻓﻲ ﻤﻨﺎﻤﻪ " ﺴﺒﻊ ﺒﻘرات ﺴﻤﺎن‬
‫ّ‬
‫ﻴﺄﻜﻠﻬن ﺴﺒﻊٌ ﻋﺠﺎف وﺴﺒﻊُ‬
‫ﻴوﺴف ﻤن اﻝﺴﺠن وطﻠب ﻤﻨﻪ ﺘﺄوﻴل رؤﻴﺎﻩ‪ .‬أﺨﺒر ﻴوﺴف ﺒﺄﻨﻪ ﺴﻴﻜون رﺨﺎء ﻝﻤدة ﺴﺒﻊ ﺴﻨﻴن ﺒﻌد ذﻝك ﺴﻴﻜون ﻗﺤط ﻝﻤدة‬
‫ﻋﻴن اﻝﻤﻠك ﻴوﺴف وزﻴ ار‪ .‬ﻤﻸ ﻴوﺴف اﻝﻤﺨﺎزن ﺒﺎﻝﺤﻨطﺔ ﻓﻲ اﻝﺴﻨوات اﻝرﺨﺎء ‪‬‬
‫ووزﻋﻬﺎ‬
‫ﺴﺒﻊ ﺴﻨﻴن أﻴﻀﺎ‪ .‬ﺒﻨﺎء ﻋﻠﻰ ﻫذا اﻝﺘﺄوﻴل ّ‬
‫ﻋﻠﻰ اﻝﺸﻌب ﻓﻲ ﺴﻨﻴن اﻝﻘﺤط‪.‬‬
‫اﻵﺨرﻴن‬
‫وﻝﻤﺎ ﺠﺎء إﺨوان ﻴوﺴف إﻝﻰ ﻤﺼر ﻻﺴﺘﻼم اﻝﺤﻨطﺔ أﺨﺒرﻫم ﺒﺄﻨﻪ ﻴوﺴف وﻋﻔﺎ ﻋﻨﻬم ﺜم دﻋﺎ واﻝدﻩ ٕواﺨواَﻨﻪ َ‬
‫ّ‬
‫اﻝدﻴﻪ ﻋﻠﻰ اﻝﻌرش أﻤﺎ إﺨواﻨﻪ اﻷﺤد ﻋﺸر ﻓوﻗﻔوا ﺒﺠﺎﻨﺒﻪ‪.‬‬
‫أﺠﻠس و ْ‬
‫وﻝﻤﺎ ﺤﻀرت ﻋﺎﺌﻠﺔ ﻴوﺴف إﻝﻰ ﻤﺼر ْ‬
‫إﻝﻰ ﻤﺼر أﻴﻀﺎ‪ّ .‬‬
‫ﻗﺎل ﻴوﺴف ﻷﺒﻴﻪ " ﻴﺎ أﺒﺘﻲ ﻫذا ﺘﺄوﻴل رؤﻴﺎي ﻤن ﻗﺒل ﻗد ﺠﻌﻠﻬﺎ رﺒﻲ ﺤﻘّﺎ"‪.‬‬
‫ِﻤ َﻬن ﺒﻌض اﻷﻨﺒﻴﺎء‬
‫‪ -1‬آدم‪ :‬ﻜﺎن أول إﻨﺴﺎن‪ ،‬وﻜﺎن ِ‬
‫‪ -2‬إدرﻴس‪ :‬ﻜﺎن ﻴﻜﺴب ﻗوت ﻴوﻤﻪ ﻤن اﻝﺨﻴﺎطﺔ‬
‫ﻴﻜﺴب ﻗوت ﻴوﻤﻪ ﻤن اﻝزراﻋﺔ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻋﻴﺴﻰ‪ :‬ﻜﺎن ﻴﻌﻤل ﻓﻲ اﻝﻨﺠﺎرة‪.‬‬
‫‪ -4‬داود‪ :‬ﻜﺎن ﻴﻌﻤل ﻓﻲ اﻝﺤدادة‪.‬‬
‫‪84‬‬
‫‪ -5‬ﻝﻘﻤﺎن‪ :‬ﻜﺎن ﻴﻌﻤل ﻓﻲ ﻤﺠﺎل اﻝطب واﻝﺼﻴدﻝﺔ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻴوﻨس‪ :‬ﻜﺎن ﻴﻜﺴب ﻗوت ﻴوﻤﻪ ﻤن ﺼﻴد اﻝﺴﻤك‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻤﺤﻤد‪ :‬ﻜﺎن ﻴﻌﻤل ﻓﻲ اﻝﺘﺠﺎرة‪.‬‬
‫‪ -8‬ﺴﻠﻴﻤﺎن‪ :‬ﻜﺎن ﺤﺎﻜﻤﺎ وﻴﻌرف ﻝﻐﺔ اﻝطﻴور‪.‬‬
‫ﻋن ﺤﻴﺎة إﺒراﻫﻴم ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‬
‫ﻜﺎن أﻫل ﺒﺎﺒل ﻴﻌﺒدون اﻷﺼﻨﺎم وﻜﺎﻨوا ‪‬‬
‫ﻴﻨظﻤون ﻝﻬﺎﺤﻔﻠﺔ دﻴﻨﻴﺔ ﻜل ﺴﻨﺔ‪ .‬وﻓﻲ ﻤﺜل ﻫذﻩ اﻷﻋﻴﺎد ﻜﺎﻨوا ﻴذﻫﺒون إﻝﻰ‬
‫ﺒﻴت اﻷﺼﻨﺎم ﺤﻴث ﻴﺴﺠدون ﻝﻬﺎ ﺜم ﻴرﺠﻌون إﻝﻰ ﺒﻴوﺘﻬم‪ .‬ﻓﻲ ﻴوم ﻤن أﻴﺎم اﻝﻌﻴد دﺨل إﺒراﻫﻴم ﺒﻴت اﻷﺼﻨﺎم وﻜﺴر اﻷﺼﻨﺎم‬
‫اﻝﻤﻜﺎن‪ .‬ﺸ ‪‬‬
‫أأﻨت ﻓﻌﻠت ﻫذا ﺒﺂﻝﻬﺘﻨﺎ ﻴﺎ‬
‫ﻜﻠﻬﺎ وﻋﻠ‪‬ق اﻝﻔﺄس ﻋﻠﻰ اﻝﺼﻨم اﻝﻜﺒﻴر ﺜم ﻏﺎدر‬
‫ك أﻫل ﺒﺎﺒل ﻓﻲ إﺒراﻫﻴم وﻗﺎﻝوا ﻝﻪ‪َ " :‬‬
‫َ‬
‫إﺒراﻫﻴم "؟ ر‪‬د إﺒراﻫﻴم ﻋﻠﻰ ﻫذا اﻝﺴؤال ﻗﺎﺌﻼً‪ " :‬ﺒل ﻓﻌﻠﻪ ﻜﺒﻴرﻫم ﻫذا ﻓﺎﺴﺄﻝوﻫم إن ﻜﺎﻨوا ﻴ ِ‬
‫وﻝﻜﻨﻬم ﻗﺎﻝوا ﻹﺒراﻫﻴم‪:‬‬
‫ﻨطﻘون "‪ّ .‬‬
‫َ‬
‫ْ‬
‫" اﻷﺼﻨﺎم ﻻﺘﺘﻜﻠم ﻜﻴف ﻨﺴﺄﻝﻬم "؟ ﻗﺎل إﺒراﻫﻴم‪ " :‬إذن ﻜﻴف ﺘﻌﺒدون اﻷﺼﻨﺎم اﻝﺘﻲ ﻻﺘﺘﻜﻠم وﻻ ﺘداﻓﻊ ﻋن ﻨﻔﺴﻬﺎ "‪.‬‬
‫ﻗرروا إﻝﻘﺎء إﺒراﻫﻴم ﻓﻲ‬
‫أن إﺒراﻫﻴم ﻫو اﻝذي ﻜﺴر اﻷﺼﻨﺎم وأﺨﺒروا ﻨﻤرود ﺒذﻝك‪ .‬‬
‫ﺒﻌد ﻫذا اﻝﺤوار ﻋﻠم أﻫل ﺒﺎﺒل ّ‬
‫ﺘﺤوﻝت إﻝﻰ ﺤدﻴﻘﺔ‬
‫اﻝﻨﺎر‪ .‬وﻤن ﺜم ﺠﻤﻌوا اﻝﺤطب وأوﻗدوا اﻝﻨﺎر‪ .‬ﺒﻌد ذﻝك ﻗذﻓوا إﺒراﻫﻴم ﺒﺎﻝﻤﻨﺠﻨﻴق ﻓﻲ وﺴط اﻝﻨﺎر وﻝﻜن اﻝﻨﺎر ‪‬‬
‫ﻤن اﻝورود ﺒﺄﻤر ﻤن اﷲ وﻝم ﺘُ ِ‬
‫ﺤرق إﺒراﻫﻴم‪.‬‬
‫اﻝﻨظﺎﻓﺔ ﻤن اﻹﻴﻤﺎن‬
‫ﻜﺒﻴر‪ .‬واﻝﻨظﺎﻓﺔ ﻨوﻋﺎن‪ :‬ﻨظﺎﻓﺔٌ ﻤﺎ ‪‬دﻴ‪‬ﺔ وﻨظﺎﻓﺔ ُروﺤﻴ‪‬ﺔ‪ .‬وﻤن اﻝﻨﺎﺤﻴﺔ اﻝﻤﺎدﻴﺔ‪ ،‬ﻋﻠﻰ‬
‫اﻫﺘﻤﺎﻤﺎ ًا‬
‫اﻹﺴﻼم ﺒﺎﻝﻨظﺎﻓﺔ‬
‫ﻴﻬﺘ ‪‬م‬
‫ً‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫ﺠﺴﻤ ِﻪ وﻤﻼﺒِ ِﺴﻪ وﻤﻨزﻝﻪ وﺒِﻴﺌﺘِﻪ ﺒﺄﻜﻤﻠِﻬﺎ‪ ،‬ﺤﻴث ﻗﺎل رﺴو ُل اﷲ ﺼﻠّﻰ اﷲُ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠ‪‬م‪" :‬إﻤﺎطﺔ )إزاﻝﺔ(‬
‫اﻝﻤﺴﻠم أن ﻴر‬
‫اﻋﻲ ﻨظﺎﻓﺔَ‬
‫ُ َ‬
‫ي(‬
‫اﻷ َذى ﻋن اﻝطرﻴق ﺼدﻗﺔٌ"‪) .‬رواﻩ اﻝﺒﺨﺎر ّ‬
‫ﻼق‪ .‬وﻴُﺜﻨِﻲ اﷲُ ﻋﻠﻰ اﻝذﻴن ﻴﺤﺎﻓظون‬
‫ﺘﻜون‬
‫أن‬
‫أﺨﻼق اﻝﻤﺴﻠﻤﻴن ﻨظﻴﻔﺔً‪ ،‬ﻓﺎﻝدﻴن أﺨ ٌ‬
‫ُ‬
‫أﻤﺎ ﻤن اﻝﻨﺎﺤﻴﺔ اﻝروﺤﻴﺔ ﻓﻴﺠب ْ‬
‫َ‬
‫‪‬‬
‫اﻝﺒدﻨﻴﺔ واﻝروﺤﻴﺔ‪ ،‬ﻓﻴﻘول ‪‬‬
‫اﷲ ‪‬‬
‫ﺤب اﻝﻤﺘَطﻬ‪‬رﻴن" )اﻝﺒﻘرة ‪،‬‬
‫ﻋز وﺠ ‪‬ل‪" :‬‬
‫ﻴﺤب ‪‬‬
‫وﺜﻴﺎﺒك ﻓ َ‬
‫َ‬
‫اﻝﺘواﺒﻴن ُ‬
‫ﻋﻠﻰ اﻝﻨظﺎﻓﺔ َ‬
‫وﻴ ‪ُ ‬‬
‫طﻬ‪ْ ‬ر" )اﻝﻤ ‪‬دﺜ ُر ‪" ،(4،‬إن َ‬
‫أﻴﻀﺎ‪.‬‬
‫‪ .(222‬إذا ﻜﺎن ُ‬
‫ﺠﺘﻤﻊُ ﻨظﻴﻔًﺎ ً‬
‫اﻝﻤ َ‬
‫اﻝﻔرد ﻨظﻴﻔًﺎ‪ ،‬ﻜﺎن ُ‬
‫ِﻤن ﻨُ َﻜ ِت ُﺠ َﺤﺎ‬
‫ﻫو ﺸﺨﺼ‪‬ﻴﺔٌ ﻓُ ِ‬
‫اﻝﺘرﻜﻲ‬
‫اﻝﻤ َؤ‪‬ر ُﺨون ﻓﻲ ﺸﺨﺼﻴﺔ ﺠﺤﺎ‪ .‬ﻓﻲ اﻷدب‬
‫ﻜﺎﻫﻴﺔٌ‬
‫‪‬‬
‫اﻨﺘﺸرت ﻓﻲ ﻜﺜﻴر ﻤن اﻝﺜﻘﺎﻓﺎت‪ .‬و ْ‬
‫اﺨﺘَﻠَ َ‬
‫ْ‬
‫ف ُ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺜﺎﻝث َﻋ َﺸ َر ِ‬
‫ِ‬
‫ﺘﻘر ًﻴﺒﺎ‪ .‬وﻓﻲ اﻷدب اﻝﻌرﺒﻲ‬
‫ﻋﺎش ﻓﻲ اﻷﻨﺎﻀول ﻓﻲ اﻝﻘرن‬
‫ﻨﺼر‬
‫َ‬
‫اﻝدﻴن ﺨوﺠﻪ" اﻝذي َ‬
‫ﺼ ُ‬
‫ُﻨﺴَﺒت ﻗَ َ‬
‫ص ﺠﺤﺎ إﻝﻰ " ُ‬
‫ِ‬
‫ٍ‬
‫اﻝﻐ ِ‬
‫ﺸﻌوب أﺨرى‪.‬‬
‫وﻨرى ﻫذﻩ اﻝﺸﺨﺼﻴﺔَ ﻓﻲ آداب‬
‫ي" اﻝذي ﻋﺎش ﻓﻲ اﻝﻌﻬد‬
‫ﻴن اﻝﻔَزِار ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ب ﺠﺤﺎ إﻝﻰ " أﺒو ُ‬
‫ﺼن ُد َﺠ ٌ‬
‫ﻨُﺴ َ‬
‫اﻷﻤوي‪َ .‬‬
‫اﻝوﺴطَﻰ‪ ،‬و ﻏﺎﺒروﻓو ﻓﻲ ﺒﻠﻐﺎرﻴﺎ‪ ،‬وأرﺘﻴن ﻓﻲ أرﻤﻴﻨﻴﺎ‪ ،‬وآرو‬
‫ﻨﺼر اﻝدﻴن ﺨوﺠﻪ ﻓﻲ إﻴر َ‬
‫ﻋﻠﻰ ﺴﺒﻴل اﻝﻤﺜﺎل ﻨرى ُﻤﻼّ َ‬
‫ان و آﺴﻴﺎ ُ‬
‫ﻓﻲ ﺒﻌض ِ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺒﻠﻘﺎن‪.‬‬
‫دول‬
‫ﺒﻌض ﻨوادر ﺠﺤﺎ‪:‬‬
‫ٕواﻝﻴك ُ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﻴﺴﺎ ﻤن اﻝﺴﻜر؟‬
‫ﻴﺴﺎ ﻤن اﻝ ‪‬ﺴ ‪‬ﻜ ِر‪ .‬ﻓﺴﺄﻝﻪ‬
‫ًا‬
‫ﻜﺎن ﺠﺤﺎ‬
‫ﺒﻌﻀﻬم‪ :‬ﻝﻤﺎذا ُ‬
‫ُ‬
‫ﺘﺄﺨذ ﻤﻌك ﻜ ً‬
‫ﻤﺴﺎﻓر إﻝﻰ ﺒﻠدة ﺒﻌﻴدة وأﺨذ ﻤﻌﻪ ﻜ ً‬
‫ﻓﻘﺎل ﻝﻬم‪ :‬ﻷن اﻝﻐرﺒﺔ ُﻤ ‪‬رة‪.‬‬
‫ف إﻝﻰ أﻴن ِ‬
‫ﺴرﻋﺎ‪ ،‬ﻓﺴﺄﻝوﻩ ﻋن اﻝﺴﺒب ﻓﻘﺎل‪ :‬أرﻴد أن ِ‬
‫وﻴذﻫب ُﻤ ِ‬
‫ﻴﺼ ُل ﺼوﺘﻲ‪.‬‬
‫أﻋر َ‬
‫ﻓﻲ أﺤد اﻷﻴﺎم ﻜﺎن ﺠﺤﺎ ُﻴ َؤ‪‬ذ ُن َ‬
‫َ‬
‫ﺠﺤﺎ واﻝ َﻐ ‪‬‬
‫ﺸﺎش‬
‫ﺠﺤﺎ‪ :‬أرﻴد ﻜﻴﻠو ﻝﺒن‪.‬‬
‫ﻝﻜﻨﻲ أرى ﻤﻌك ِوﻋﺎﻋﻴن ﻴﺎ ﺠﺤﺎ!‬
‫ﺒﺎﺌﻊ اﻝﻠﺒن‪ّ :‬‬
‫ﺠﺤﺎ‪ :‬ﻝﻜﻲ ﺘﻀﻊ اﻝﻠﺒن ﻓﻲ ِوﻋﺎء واﻝﻤﺎء ﻓﻲ ٍ‬
‫آﺨ َر‪.‬‬
‫وﻋﺎء َ‬
‫َ َ‬
‫َ‬
‫‪85‬‬
‫ﺠﺤﺎ وﺠﺎرﻩ‬
‫ﺸﻴﺌﺎ ِﻤن ﺠﺤﺎ ﻻﻴُ ْر ِﺠﻌﻪ إﻝﻴﻪ‪ .‬وﺒﻴﻨﻤﺎ ﺠﺤﺎ ﻓﻲ ﺒﻴﺘﻪ ُد ‪‬‬
‫ﺠﺎرﻩ‪ :‬أﻋطﻨﻲ‬
‫ق‬
‫ﺠﺎر‪ ،‬وﻜﻠﻤﺎ اﺴﺘَﻌﺎر ً‬
‫ُ‬
‫ﻜﺎن ﻝﺠﺤﺎ ٌ‬
‫اﻝﺒﺎب ﻓﻘﺎل ﻝﻪ ُ‬
‫ﺤﻤﺎرك‪ .‬ﻗﺎل ﻝﻪ ﺠﺤﺎ‪ :‬ﻝﻘد أﺨذﺘﻪ زوﺠﺘﻲ إﻝﻰ اﻝﺴوق‪ .‬وَﻓﺠﺄةً ﻨﻬق اﻝﺤﻤﺎر‪ .‬ﻗﺎل ﻝﻪ ﺠﺎرﻩ‪ :‬أﺘَ ِ‬
‫ﻜذب ﻋﻠ ‪‬ﻲ ﻴﺎ ﺠﺤﺎ؟ ﻗﺎل ﻝﻪ ﺠﺤﺎ‬
‫ِ‬
‫اﻝﺤﻤﺎر؟!‬
‫ك ﻴﺎ ﺠﺎري! ﺘُﻜ ‪‬ذﺒﻨﻲ وﺘُﺼ ‪‬دق‬
‫وﻴ َﺤ َ‬
‫ﻏﺎﻀ ًﺒﺎ‪ْ :‬‬
‫َ‬
‫ﺠﺤﺎ وزوﺠﺘﻪ‬
‫ﻓﻲ ﻴوم ﻤن اﻷﻴﺎم ﻋﺎد ﺠﺤﺎ ِﻤن ﻤزرﻋﺘِﻪ‪ ،‬ﻓﻘﺎل ﻝزوﺠﺘﻪ‪ :‬ﻫل أطﻌﻤ ِت اﻝﺤﻴو ِ‬
‫ﻓﻘﺎﻝت زوﺠﺘﻪ‪ :‬ﻨﻌم‪،‬‬
‫اﻨﺎت؟‬
‫أطﻌﻤت اﻝﻘط‪‬ﺔَ‬
‫ْ‬
‫ُ‬
‫َ‬
‫َْ‬
‫وم أﻨﺎ ﺒذﻝك‪ .‬ﻓﺎﺨﺘﻠف ﺠﺤﺎ ﻤﻊ زوﺠﺘﻪ ﻋﻠﻰ‬
‫ط ِﻌ ْم‬
‫ﻠب‪ .‬وﻝﻜن ْﻝم أُ ْ‬
‫اﻝﺤﻤﺎر‪ ،‬ﻓﻘُ ْم َ‬
‫أﻨت ﺒذﻝك‪ .‬ﻗﺎل ﺠﺤﺎ‪ :‬ﻫذا ﻤﺴﺘﺤﻴل‪ْ ،‬‬
‫واﻝ َﻜ َ‬
‫َ‬
‫ﻝن أﻗُ َ‬
‫ِ‬
‫َﺨﻴر ﻗﺎﻝت زوﺠﺘﻪ‪ :‬ﻤن ﻴﺘﻜﻠّم أوﻻً ﻴ ِ‬
‫وذﻫﺒت‬
‫ﺼﺎﻤﺘًﺎ ﻻﻴﺘﻜﻠّم‪.‬‬
‫اﻝﺤﻤﺎر‪ .‬ﻓَواﻓَق ﺠﺤﺎ ﻋﻠﻰ ذﻝك‪ ،‬وﺠﻠس‬
‫طﻌِم‬
‫ﻫذا اﻝﻤوﻀوِع‪ .‬أ ًا‬
‫ْ‬
‫ّ ُ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ق ﻜ ‪‬ل ٍ‬
‫ﻋﺎدت‬
‫ﺸﺊ ﻓﻴﻪ‪ .‬وﺠﺤﺎ َﻴﻨظر إﻝﻴﻪ وﻻ ﻴﺘﻜﻠم‪ .‬وﻋﻨدﻤﺎ‬
‫زوﺠﺘُﻪ ﻝزﻴﺎرة أﻫﻠﻬﺎ‪ .‬ﻓﻲ ﻫذﻩ اﻷﺜﻨﺎء‪ ،‬دﺨل ﻝِ ‪‬‬
‫ْ‬
‫وﺴَر َ‬
‫ص َ‬
‫ﺒﻴت ﺠﺤﺎ َ‬
‫وﺠدت ‪‬‬
‫ق‪.‬‬
‫أن‬
‫اﻝزوﺠﺔُ‪،‬‬
‫اﻝﺒﻴت ﻗد ُﺴ ِر َ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ِِ‬
‫ﻓﺼﺎﺤت وﻗﺎﻝت‪ :‬ﻤﺎ اﻝذي ﺤ َدث ﻴﺎﺠﺤﺎ؟! ﻫﻨﺎ ِ‬
‫ﻀﺤك ﺠﺤﺎ‪ ،‬وﻗﺎل‪ِ :‬ا َ ِ‬
‫ﻤﺎر‪.‬‬
‫ُ‬
‫َ‬
‫ذﻫﺒﻲ وأَطﻌﻤﻲ اﻝﺤ َ‬
‫اﻝﻀﻴﺎﻓﺔ‬
‫ﺠﺎﻝﺴﺎ ﺘﺤت اﻝﺸﺠرة اﻝﻜﺒﻴرة‪ ،‬ﻗﺎل ﻝﻪ‪ :‬ﻤﺎﻝﻲ‬
‫ﻨﻬض اﻷرﻨب ﻤﺒﻜ ار وذﻫب إﻝﻰ ﻋﻤﻠﻪ‪ .‬وﻋﺎد اﻷرﻨب ﻤﺴﺎء ووﺠد اﻝدﻴك‬
‫ً‬
‫َأرﻴك ﺤز ًﻴﻨﺎ ﻴﺎﺼدﻴﻘﻲ؟ ﻗﺎل اﻝدﻴك وﺠدت ﺒط‪‬ﺔ ﺨﺎﺌﻔﺔ ﺠﺎﻝﺴﺔ ﻓوق ﻤﻜﺎن ﻤرﺘﻔﻊ‪ ،‬ﻗﺎل اﻷرﻨب‪ :‬ﻝﻤﺎذا ﻫﻲ ﺨﺎﺌﻔﺔ؟ ﻗﺎل اﻝدﻴك‪:‬‬
‫ﻝﻨدﻋﻬﺎ إﻝﻰ ﺒﻴﺘﻨﺎ ﻓﻬو واﺴﻊ وﻴﻜﻔﻴﻨﺎ‬
‫ﻴوﻤﻴﺎ وﻴرﻴد أن ﻴﺄﻜﻠﻬﺎ‪ .‬ﻗﺎل اﻷرﻨب ّ‬
‫إﻨﻬﺎ ﺨﺎﺌﻔﺔ ﻤن اﻝﺜﻌﻠب اﻝذي ﻴﺠﻠس أﻤﺎم ﻤﺴﻜﻨﻬﺎ ّ‬
‫ﻫﻴﺎ ُ‬
‫ﻨﺤن اﻝﺜﻼث‪ ،‬ﻓذﻫب اﻷرﻨب واﻝدﻴك ﻨﺤو اﻝﺒطﺔ ودﻋواﻫﺎ إﻝﻰ ﺒﻴﺘﻬﻤﺎ‪ِ .‬‬
‫وﺸﻜرْﺘﻬﻤﺎ‪.‬‬
‫ﻓرﺤت اﻝﺒطﺔ ﺒذﻝك‬
‫َ‬
‫اﻝﻤﺤﺎﻓظﺔ ﻋﻠﻰ اﻝﺴﻼم‬
‫ﺤدث اﻝﺤروب‬
‫ﻜرﻩ اﻝﺤرب وﻴﺤب اﻝﺴﻼم‪ ،‬وﻤﻊ ذﻝك ﺘَ ُ‬
‫اﻝﺤرب واﻝﺴﻠم ﻤﺼطﻠﺤﺎن ﻤﻬﻤﺎن ﻓﻲ ﺤﻴﺎة اﻝﺒﺸر‪ .‬ﻜل إﻨﺴﺎن َﻴ َ‬
‫ﺨﺎﺼﺔ‪ .‬وﻻﺘﻘﺘﺼر أﻀرار اﻝﺤرب ﻋﻠﻰ اﻝﻨﺎس ﻓﻘط‪ ،‬ﺒل‬
‫وﻴﺘﻀرر ﻤﻨﻬﺎ اﻷطﻔﺎل واﻝﻨﺴﺎء واﻝﺸﻴوخ‬
‫ﺒﻴن دول اﻝﻌﺎﻝم ﺒﺎﺴﺘﻤرار‪،‬‬
‫ّ‬
‫ّ‬
‫ﺘﻤﺘ ‪‬د إﻝﻰ اﻝطﺒﻴﻌﺔ واﻝﺤﻴواﻨﺎت اﻝﺘﻲ ﺘﻌﻴش ﻓﻴﻬﺎ‪ .‬وﻻ ﺸ ‪‬‬
‫أن اﻝﺤرب دﻤﺎر ﺸﺎﻤل ﺒﺎﻝﻨﺴﺒﺔ إﻝﻰ اﻝﻨﺎس واﻝﺤﻴواﻨﺎت واﻝطﺒﻴﻌﺔ‪.‬‬
‫ك ّ‬
‫أﻤﺎ اﻝﺴﻼم ﻓﻬو ﻤﺤﺒوب ﻤن ﻗﺒل اﻝﻨﺎس ﺠﻤﻴﻌﺎ‪ .‬إن اﻝﻤﺤﺎﻓظﺔ ﻋﻠﻰ اﻝﺴﻼم واﺠﺒﺔ ﻋﻠﻰ ﻜل اﻝﻨﺎس‪ .‬إذا ﻋﺎﺸت اﻝﺒﻼد‬
‫أﻤن وﺴﻼم وﺘﻌﺎوﻨت ﻓﻴﻤﺎ ﺒﻴﻨﻬﺎ ﺘﻘدﻤت اﻝﻌﻠوم واﻝﻔﻨون واﻨﺘﺸرت اﻝﺴﻌﺎدة و ‪‬‬
‫اﻝﺤب ﺒﻴن اﻝﻨﺎس‪.‬‬
‫ﻓﻲ ْ‬
‫اﻝﺴﻠطﺎن ﻤﺤﻤد اﻝﻔﺎﺘﺢ‬
‫ﻫو ﺴﺎﺒﻊ ﺴﻼطﻴن اﻝدوﻝﺔ اﻝﻌﺜﻤﺎﻨﻴﺔ‪ .‬وﻝد ﻓﻲ ﻤدﻴﻨﺔ أدﻴرﻨﺔ ﻋﺎﺼﻤﺔ اﻝدوﻝﺔ اﻝﻌﺜﻤﺎﻨﻴﺔ آﻨذاك‪ .‬وﻋﻨدﻤﺎ ﺒﻠﻎ اﻝﺤﺎدي‬
‫ﻋﺸر ﻤن ﻋﻤرﻩ‪ ،‬أرﺴﻠﻪ واﻝدﻩ اﻝﺴﻠطﺎن ﻤراد اﻝﺜﺎﻨﻲ إﻝﻰ ﻤدﻴﻨﺔ آﻤﺎﺴﻴﺎ ﻝﻴﻜﺘﺴب اﻝﺨﺒرة ﻓﻲ إدارة اﻝدوﻝﺔ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اﻝﺤدث ﺨﺎﺘﻤﺔ‬
‫ؤرﺨون ﻫذا‬
‫اﻝﻤ ‪‬‬
‫َ‬
‫ﻋﺎﻤﺎ‪ .‬ﻴﻌﺘﺒر ُ‬
‫ﻝُﻘب ﺒﺎﻝﻔﺎﺘﺢ ﺒﻌدﻤﺎ ﻓﺘﺢ إﺴطﻨﺒول‪ ،‬وﻜﺎن ﻋﻤرﻩ ﻓﻲ ذﻝك اﻝوﻗت ‪ً 21‬‬
‫ﻝﻠﻌﺼور اﻝوﺴطﻰ وﺒداﻴﺔ ﻝﻠﻌﺼور اﻝﺤدﻴﺜﺔ‪.‬‬
‫اﻫﺘم ﺒﺒﻨﺎء اﻝﻤدارس واﻝﻤﻌﺎﻫد ﻓﻲ ﺠﻤﻴﻊ أﻨﺤﺎء اﻝدوﻝﺔ‪.‬‬
‫ﻜﺎﻨت ﺜﻘﺎﻓﺔ ﻤﺤﻤد اﻝﻔﺎﺘﺢ ﻋﺎﻝﻴﺔ‪ ،‬ﻴﺤب اﻝﻌﻠم واﻝﻌﻠﻤﺎء‪ ،‬ﻝذﻝك ّ‬
‫وﻗﺎم ﺒﺒﻌض اﻹﺼﻼﺤﺎت ﻓﻲ ﻨظﺎم اﻝﺘﻌﻠﻴم‪ ،‬ﺤﻴث ﻨظ‪‬م اﻝﻤدارس ورﺘ‪‬ﺒﻬﺎ ﻋﻠﻰ درﺠﺎت وﻤراﺤل‪.‬‬
‫ُدﻓن اﻝﺴﻠطﺎن ﻤﺤﻤد اﻝﻔﺎﺘﺢ ﻓﻲ إﺴطﻨﺒول ﺒﺠوار ﺠﺎﻤﻊ اﻝﻔﺎﺘﺢ‪.‬‬
‫‪86‬‬
‫ﺘﺄﺜﻴر اﻹﻴﻤﺎن ﻋﻠﻰ اﻹﻨﺴﺎن‬
‫ﻋرﻓﻪ اﻝرﺴول ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﺒﻘوﻝﻪ " أن ﺘَﺠﻌل ﷲ ﻨِ ‪‬دا وﻫو‬
‫اﻝﺸرك ﻫو أن ﻴﺘﺨذ اﻹﻨﺴﺎن ﻤﻊ اﷲ إﻝﻬﺎ آﺨر ﻴﻌﺒدﻩ‪ ،‬ﻝﻘد ّ‬
‫ﺨﻠﻘك "‪) .‬رواﻩ اﻝﺒﺨﺎري وﻤﺴﻠم( ﻻﺸك أن اﻹﺴﻼم ﻴﻌﺘﺒر ذﻝك ﻤن أﻜﺒر اﻝﻤﻌﺎﺼﻲ وﻴُﺴ ‪‬ﻤﻲ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﻤﺸرًﻜﺎ‪.‬‬
‫ﻴﻨﻘﺴم اﻝﺸرك إﻝﻰ ﻨوﻋﻴن‪:‬‬
‫*اﻝﺸرك اﻷﻜﺒر‪ :‬ﻫو ﺘﺤﻤﻴل ﺼﻔﺎت اﻷﻝوﻫﻴﺔ إﻝﻰ إﻝﻪ آﺨر ﻤﻊ اﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ .‬وﻫذا اﻝﻨوع ﻤن اﻝﺸرك ﻫو أﻜﺒر ذﻨب‪،‬‬
‫ﻴﺸﺎء‪)"...‬ﺴورة اﻝﻨﺴﺎء‪(148 ،116-‬‬
‫ﻗﺎل ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬إن اﷲ ﻻﻴﻐﻔر أن ﻴُﺸرك ﺒﻪ وﻴﻐﻔر ﻤﺎ دون ذﻝك ﻝﻤن‬
‫ﻻﻴﺨرج اﻹﻨﺴﺎن ﻤن داﺌرة اﻹﺴﻼم‪ ،‬وﻝﻜﻨﻪ ﻴﻜون ﻗد ارﺘﻜب‬
‫*اﻝﺸرك اﻷﺼﻐر‪ :‬وﻫو اﻝرﻴﺎء‪ .‬ﻫذا اﻝﻨوع ﻤن اﻝﺸرك ُ‬
‫أﺨوف ﻤﺎ أﺨﺎف ﻋﻠﻴﻜم اﻝﺸرك اﻷﺼﻐر‪ ،‬ﻗﺎﻝوا‪ :‬وﻤﺎ‬
‫ﺒﻪ ْ‬
‫ذﻨﺒﺎ ﻋظﻴﻤﺎ‪ .‬وروى اﻹﻤﺎم أﺤﻤد أن اﻝرﺴول ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم ﻗﺎل‪ّ " :‬‬
‫إن َ‬
‫اﻝﺸرك اﻷﺼﻐر ﻴﺎ رﺴول اﷲ؟ ﻗﺎل‪" :‬اﻝرﻴﺎء‪." ...‬‬
‫وﺼدق ﺒﺘوﺤﻴد اﷲ وﺼﻔﺎﺘﻪ ﻓﻬو ﻤؤﻤن‪ .‬وﻤن ﻨﺘﺎﺌﺞ اﻹﻴﻤﺎن أن‬
‫أﻤﺎ اﻹﻴﻤﺎن ﻓﻬو اﻝﻤﻌرﻓﺔ واﻝﻴﻘﻴن ﺒﺎﷲ‪ .‬ﻜل ﻤن ﻋرف‬
‫ّ‬
‫اﻝﺒذرة ﺒﺎﻝﺸﺠرة‪،‬‬
‫ﻴﻜون اﻹﻨﺴﺎن ﻤﺴﻠﻤﺎ وﻻﻴﻤﻜن أن ﻴﻜون اﻹﻨﺴﺎن ﻤﺴﻠﻤﺎ إﻻّ إذا ﻜﺎن‬
‫ً‬
‫ﻤؤﻤﻨﺎ‪ .‬ﻓﺼﻠﺔ اﻹﻴﻤﺎن ﺒﺎﻹﺴﻼم ﻜﺼﻠﺔ َ‬
‫ﻷﻨﻪ ﻻﺘَ ُﻨﺒت ﺸﺠرة إﻻ ﺒﻬﺎ‪ ،‬ﻓﻜذﻝك ﻻﻴﻤﻜن أن ﻴﻜون اﻹﻨﺴﺎن ﻤﺴﻠﻤﺎ إﻻ ﺒوﺠود اﻹﻴﻤﺎن ﻓﻲ ﻗﻠﺒﻪ‪.‬‬
‫ﻗطرة ﻤن اﻝﺘﺎرﻴﺦ‬
‫وﻝﻤﺎ ﻋﻠم زوﺠﻬﺎ ﺒﺈﻴﻤﺎﻨﻬﺎ طﻠب ﻤﻨﻬﺎ أن ﺘﺘرك دﻴﻨﻬﺎ اﻝﺠدﻴد‬
‫* ﻜﺎﻨت ﻤﻠﻜﺔ ﻨﻬر ﻨﻴل‪ .‬آﻤﻨت ﺒﺎﷲ دون ﻋﻠم زوﺠﻬﺎ‪ّ .‬‬
‫ت إﻝﻰ اﷲ "‪ ..‬رب ِ‬
‫ﺒن ﻝﻲ ﻋﻨدك ﺒﻴﺘﺎ ﻓﻲ اﻝﺠﻨﺔ‪) "...‬ﺴورة‬
‫وﻝﻜﻨﻬﺎ رﻓﻀت ذﻝك‪ .‬ﺒﻨﺎء ﻋﻠﻴﻪ ﺒدأ زوﺠﻬﺎ ﻓﻲ ﺘﻌذﻴﺒﻬﺎ‪ً .‬ا‬
‫دﻋ ْ‬
‫أﺨﻴر َ‬
‫أت ﻤﻜﺎﻨﻬﺎ ﺒﺎﻝﺠﻨﺔ ﺒدأت ﺘﺒﺘﺴم‪ِ ،‬‬
‫ﻓﻐﻀب زوﺠﻬﺎ ﻝﺘﺒﺴ‪‬ﻤﻬﺎ‬
‫اﻝﺘﺤرﻴم – ‪ (11‬ﻓﺎﺴﺘﺠﺎب اﷲ ﻝدﻋﺎﺌﻬﺎ وأراﻫﺎ ﻤﻜﺎﻨﻬﺎ ﻓﻲ اﻝﺠﻨﺔ‪ .‬ﺤﻴﻨﻤﺎ ر ْ‬
‫وﻗﺘﻠﻬﺎ‪.‬‬
‫ﺘزوﺠت ﺒﻴﺎﺴر‪ .‬ﺤﻴﻨﻤﺎ آﻤﻨت‬
‫* ﻜﺎﻨت ﺘﻌﻤل ﻋﻨد أﺒﻲ ﺤذﻴﻔﺔ وﻜﺎن أﺒو ﺤذﻴﻔﺔ ُﻴﺤﺒﻬﺎ ﺒﺴﺒب إﺨﻼﺼﻬﺎ ﻓﻲ اﻝﻌﻤل‪ّ .‬‬
‫ﺒﺎﷲ ﺒدأ اﻝﻤﺸرﻜون ﺒﺘﻌذﻴﺒﻬﺎ‪ .‬ذﻫب اﻝرﺴول إﻝﻰ اﻝﻤﻜﺎن اﻝذي ﻴ ‪‬‬
‫ﻓﺈن‬
‫ًا‬
‫ﻌذب ﻓﻴﻪ آل ﻴﺎﺴر وﻗﺎل ﻝﻬم‪" :‬‬
‫ﺼﺒر ﻴﺎ آل ﻴﺎﺴر ّ‬
‫ُ‬
‫ﺒﺎﻝرْﻤﺢ‪ .‬‬
‫ﻓﺴﺠﻠﻬﺎ اﻝﺘﺎرﻴﺦ ﺒﺄﻨﻬﺎ أول ﺸﻬﻴدة ﻓﻲ اﻹﺴﻼم‪.‬‬
‫ﻤوﻋدﻜم اﻝﺠﻨﺔ "‪ .‬ﻤﺎت ّأوﻻً زوﺠﻬﺎ ﻴﺎﺴر‪ ،‬ﺒﻌد ذﻝك ﻗﺘﻠﻬﺎ أﺒو ﺠﻬل ‪‬‬
‫ﻴوﺠد ﻓﻴﻪ‬
‫إﻝﻬﻲ‪ .‬وﺘرﻜﻬﻤﺎ ﻓﻲ واد َﻤﻠﻲء ﺒﺎﻝﺼ‪‬ﺨور وﻻ َ‬
‫* ﻏﺎدر إﺒراﻫﻴم ﺒﻠدﻩ ﻤﻊ زوﺠﺘﻪ واﺒﻨﻪ اﻝرﻀﻴﻊ ﺒﻨﺎء ﻋﻠﻰ أﻤر ّ‬
‫اﻷم ﺘﺠري ﺒﻴن اﻝﺼﻔﺎء واﻝﻤروة ﻝﻠﺤﺼول ﻋﻠﻰ ﻤﺎء‪ .‬ﻓَﺠﺄة اﻨﻔﺠر ﻤﺎء ﻤن اﻷرض ﺒﺠوار اﺒﻨﻬﺎ‪ .‬ﺤﻴﻨﻤﺎ‬
‫زرع وﻻ ﻤﺎء‪ .‬ﺒدأت ّ‬
‫رأت اﻷم اﻝﻤﺎء ِ‬
‫زﻤزْم ‪ ،‬زﻤزم "‪ .‬وﺒذﻝك ﺤﺼﻼ ﻋﻠﻰ اﻝﻤﺎء‪.‬‬
‫ﻜﺒﻴر‬
‫ﻓر ًﺤﺎ ًا‬
‫ْ‬
‫وﺼﺎﺤت ﻤن اﻝﻔرح " َ‬
‫ﻓرﺤت َ‬
‫اﻝﺘوﺒﺔ ﻓﻲ اﻹﺴﻼم‬
‫اﻝﺘوﺒﺔ ﻫﻲ اﻝرﺠوع ﻋن اﻝﻤﻌﺼﻴﺔ ﻤن ﺼﻤﻴم اﻝﻘﻠب‪ ،‬وﻝذﻝك ﻓُرﻀت اﻝﺘوﺒﺔ ﻋﻠﻰ اﻝﻌﺒﺎد ﺤﻴث ﻗﺎل ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬وﺘوﺒوا إﻝﻰ‬
‫ذﻨب ﻝﻪ "‬
‫اﷲ ﺠﻤﻴﻌﺎ أﻴﻬﺎ اﻝﻤؤﻤﻨون ﻝﻌﻠﻜم ﺘﻔﻠﺤون " )ﺴورة اﻝﻨور – ‪ (31‬وﻗﺎل اﻝرﺴول ﻋﻠﻴﻪ اﻝﺴﻼم‪ " :‬اﻝﺘﺎﺌب ﻤن اﻝذﻨب ﻜﻤن ﻻ َ‬
‫)رواﻩ اﺒن ﻤﺎﺠﺔ(‬
‫ﻴﻨﺒﻐﻲ ﻝﻠﻌﺒد أن ﻴﺘوب ﻤن ﺠﻤﻴﻊ ذﻨوﺒﻪ وﺴﻴ‪‬ﺌﺎﺘﻪ‪ .‬وﻝو ﺒدأت اﻝذﻨوب واﻝﺴﻴ‪‬ﺌﺎت ﺘُﺤﻴط اﻹﻨﺴﺎن ﻓﺴﻴﻜون ﻤﺼﻴرﻩ اﻝﻨﺎر‪.‬‬
‫ﺤﻴث ﻗﺎل اﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬ﺒﻠﻰ ﻤن ﻜﺴب ﺴﻴﺌﺔ وأﺤﺎطت ﺒﻪ ﺨطﻴﺌﺘﻪ ﻓﺄوﻝﺌك أﺼﺤﺎب اﻝﻨﺎر ﻫم ﻓﻴﻬﺎ ﺨﺎﻝدون ")ﺴورة اﻝﺒﻘرة‪(81-‬‬
‫ﻨﺼوﺤﺎ ﻋﺴﻰ رﺒﻜم‬
‫آﻤﻨوا ﺘوﺒوا إﻝﻰ اﷲ ﺘوﺒﺔً‬
‫ً‬
‫واﻝﺘوﺒﺔ ّ‬
‫إﻤﺎ ﺘوﺒﺔ ﻨﺼوح ٕواﻤﺎ ﻏﻴر ﻨﺼوح‪ .‬ﻗﺎل ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬ﻴﺎ أﻴﻬﺎ اﻝذﻴن َ‬
‫وﻴدﺨﻠﻜم ﺠﻨﺎت ﺘﺠري ﻤن ﺘﺤﺘﻬﺎ اﻷﻨﻬﺎر‪) "...‬ﺴورة اﻝﺘﺤرﻴم‪(8-‬‬
‫أن ﻴُﻜﻔ‪‬ر ﻋﻨﻜم ﺴﻴﺌﺎﺘﻜم ُ‬
‫‪87‬‬
‫ﻓﺎﻝﺘوﺒﺔ اﻝﻨﺼوح ﻫﻲ أن ﻴﺘوب اﻹﻨﺴﺎن ﻤن اﻝذﻨوب وﻻ ﻴﻌود إﻝﻴﻬﺎ‪ .‬وأﻤﺎ اﻝﺘوﺒﺔ ﻏﻴر اﻝﻨﺼوح ﻓﻬﻲ أن ﻴﻌود إﻝﻰ‬
‫اﻝذﻨب ﺒﻌد أن ﻴﻜون ﻗد ﺘﺎب ﻤﻨﻪ‪.‬‬
‫ﻝﻠﺘوﺒﺔ ﺸروط وﻫﻲ‪:‬‬
‫• ﺘرك اﻝﻤﻌﺼﻴﺔ‬
‫• اﻝﻌزم ﻋﻠﻰ أن ﻻﻴﻌود إﻝﻰ ﻤﺜﻠﻬﺎ‬
‫اﻝﻨدم ﻋﻠﻰ ﻤﺎ ﺼدر ﻤﻨﻪ‬
‫•‬
‫َ‬
‫ٕواذا ﻜﺎن اﻝﻌﺒد ﻝَم ﻴ ِ‬
‫وف ﺸروط اﻝﺘوﺒﺔ ﻜﺎﻤﻠﺔ ﻓﻠن ﺘُ َﻘﺒل ﻤﻨﻪ ﺘوﺒﺘﻪ‪.‬‬
‫ْ ُ‬
‫اﻷﺒﻨﺎء اﻝذﻴن ﻴﻌﻴﺸون ﻓﻲ ﺸوارع اﻝﻤدن اﻝﻜﺒرى‬
‫اﻝﻤﻘﻠﻘﺔ ﻝﻠﻤﺠﺘﻤﻌﺎت‪ .‬ﻴزداد ﻋددﻫم ﺒﺎﻝﻤدن اﻝﻜﺒﻴرة‬
‫أﺼﺒﺤت ظﺎﻫرة اﻷﺒﻨﺎء اﻝذﻴن ﻴﻌﻴﺸون ﻓﻲ اﻝﺸوارع ﻤن اﻝظواﻫر ُ‬
‫‪‬‬
‫اﻝﻤﺨ ‪‬درات واﻝ ُﻜﺤول‪ ،‬ﻤﻨﻬم ﻤن ﻴرﺘﻜب ﺠراﺌم ﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‪ .‬ﻫﻨﺎك‬
‫ﻴوﻤﺎ ﺒﻌد ﻴوم‪ .‬ﻤﻨﻬم ﻤن ﻴﺴﺘﺨدم ﻤوادا ﻀﺎر‪‬ة ﻤﺜل اﻝﺘدﺨﻴن و ُ‬
‫ً‬
‫أﺴﺒﺎب ﻜﺜﻴرة ﻝظﺎﻫرة أﺒﻨﺎء اﻝﺸوارع‪ ،‬ﻤﻨﻬﺎ‪:‬‬
‫أن ﻤﻌظَم أﺒﻨﺎء اﻝﺸوارع ﻝدﻴﻬم آﺒﺎء‬
‫* اﻨﻔﺼﺎل اﻝواﻝدﻴن‪ :‬وﻫو ﻤن اﻷﺴﺒﺎب اﻝرﺌﻴﺴﻴﺔ ﻝﻬذﻩ اﻝظﺎﻫرة‪ .‬وﺘُ ِﺸﻴر‬
‫ّ‬
‫اﻹﺤﺼﺎﺌﻴﺎت إﻝﻰ ّ‬
‫وأﻤﻬﺎت ﻋﻠﻰ ﻗﻴد اﻝﺤﻴﺎة‪.‬‬
‫إن اﻝﻔﻘر ﻗد ﻴؤ‪‬دي ﺒﻌض اﻷﺴر إﻝﻰ دﻓﻊ أﺒﻨﺎﺌﻬﺎ ﻝﻠﻌﻤل ﺒﺎﻝﺸﺎرع‪.‬‬
‫* اﻝﻔﻘر‪ّ :‬‬
‫ك أن اﻷطﻔﺎل إﺤﺴﺎﺴﻬم رﻗﻴق‪ ،‬وﻜل ﺘوﺘ‪‬ر ﻴﺤدث داﺨل اﻷﺴرة ﻴؤﺜ‪‬ر ﺴ ْﻠﺒﺎ ﻋﻠﻰ ﻨﻔﺴﻴ‪‬ﺔ اﻝطﻔل‪،‬‬
‫* اﻝﻤﺸﺎﻜل اﻷُﺴرﻴﺔ‪ :‬ﻻﺸ ّ‬
‫ﻓﻴﺠد ﻓﻲ اﻝﺸﺎرع َﻤ َﻼ ًذا ﻝﻨﻔﺴﻪ‪.‬‬
‫ﻵﺨر‪.‬‬
‫* ﺘرك اﻝ ‪‬دراﺴﺔ‪ :‬ﺘﻘول اﻷﺒﺤﺎث اﻝﻌﻠﻤﻴﺔ إن ﻜل أﺒﻨﺎء اﻝﺸوارع ﻴﺄﺘﻲ ﻤن ﺒﻴن اﻝذﻴن ﻝم ُﻴﻜﻤﻠوا‬
‫ﺘﻌﻠﻴﻤﻬم ﻝﺴﺒب أو َ‬
‫َ‬
‫وﻻ ﻴﻤﻜن ﺤ ّل ﻫذﻩ اﻝﻤﺸﻜﻠﺔ إﻻّ ﺒﺎﻝﻘﻀﺎء ﻋﻠﻰ اﻷﺴﺒﺎب اﻝﻤذﻜورة أﻋﻼﻩ‪.‬‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ ﻓﻲ اﻷﺒﻨﺎء اﻝذﻴن ﻴﻌﻴﺸون ﻓﻲ اﻝﺸوارع‬
‫* ﻜﺎن ُﻴطﻠَق ﻋﻠﻴﻬم ﻓﻲ اﻝﺨﻤﺴﻴﻨﺎت " أطﻔﺎل ﻤﺎ ﺘﺤت اﻝﺠﺴور "‪ .‬ﻤﺎ ﻜﺎﻨوا ْﻴﻨزﻝون إﻝﻰ وﺴط اﻝﻤدﻴﻨﺔ إﻻّ ﻗﻠﻴﻼً‪ ،‬وﻜﺎﻨوا‬
‫َﻴﻘﻀون اﻝﻠﻴﺎﻝﻲ ﺘﺤت اﻝﺠﺴور‪.‬‬
‫َﻤﺎﻤﻲ ﻝﻠﺴﻴﺎرات اﻝواﻗﻔﺔ أو ﻴﺤﺎوﻝون ﺒﻴﻊ‬
‫ﻨﻘودا‪ ،‬وﻫم َﻴﻤﺴﺤون اﻝزﺠﺎج اﻷ ‪‬‬
‫* ﻋﻨدﻤﺎ ﻜﻨﺎ ﻓﻲ اﻝﻀوء اﻷﺤﻤر رأﻴﻨﺎﻫم ﻴﺴﺄﻝون ً‬
‫اﻝﻤﻨﺎدﻴل‪.‬‬
‫* ﻜﺎﻨوا أطﻔﺎﻻً ﻤﺴﺎﻜﻴن‪ ،‬ﻓﻨظرﻨﺎ إﻝﻴﻬم ﺒﻌﻴن اﻝرﺤﻤﺔ داﺌﻤﺎ‪ .‬ﻷﻨﻬم ﻜﺎﻨوا ﻴﻌﻴﺸون ﺤﻴﺎة ﺘﻌﻴﺴﺔً‪.‬‬
‫* ﻴﺤﺘ ‪‬ل أﺒﻨﺎء اﻝﺸوارع ﻤﻜﺎﻨﺔ ﻓﻲ ﺤﻴﺎﺘﻨﺎ اﻝﻴوﻤﻴﺔ‪ .‬ﻓﻜﻠ‪‬ﻤﺎ ازدادت اﻝﻬﺠرة إﻝﻰ اﻝﻤدن اﻝﻜﺒﻴرة ازداد ﻋددﻫم‪.‬‬
‫ﺤﻘوق اﻹﻨﺴﺎن اﻷﺴﺎﺴﻴ ُﺔ‬
‫ﺘُﻌﺘﺒر اﺘﻔﺎﻗﻴﺎت ﺤﻘوق اﻹﻨﺴﺎن ﻀ ٍ‬
‫ﻤﺎﻨﺎت ﻗﺎﻨوﻨﻴ‪‬ﺔً ﻝﺤﻤﺎﻴﺔ اﻷﻓراد واﻝﻤﺠﻤوﻋﺎت‪ .‬وﺘﻌﻤل ُﻤﻨظ‪‬ﻤﺎت ﺤﻘوق اﻹﻨﺴﺎن‬
‫َ‬
‫َ‬
‫اﻝﻌﺎﻝﻤﻲ ﻝﺤﻘوق‬
‫ﻝﺘرﺴﻴﺦ ﻫذﻩ اﻝﻀﻤﺎﻨﺎت ﻓﻲ اﻝﻤﺠﺘﻤﻌﺎت اﻝدﻤﻘراطﻴﺔ‪ .‬وﻫﻨﺎك اﺘﻔﺎﻗﻴﺎت ُدوﻝﻴﺔ ﻤﻌروﻓﺔ‪ ،‬ﻤﻨﻬﺎ‪ :‬ﻜﺎﻹﻋﻼن‬
‫ّ‬
‫اﻹﻨﺴﺎن‪ ،‬واﺘﻔﺎﻗﻴﺔ ﺤﻘوق اﻝطﻔل‪ ،‬واﺘﻔﺎﻗﻴﺔ ﺤﻘوق اﻝﻤرأة‪.‬‬
‫وﻤن ﺤﻘوق اﻹﻨﺴﺎن ﻤﺎ ﻴﻠﻲ‪:‬‬
‫ﻤﺠﺘﻤﻊ آﻤن‪ ،‬ﺤﻴث ﻻﻴﻌﺘدي أﺤد ﻋﻠﻰ أﺤد‬
‫اﻝﻌﻴش ﻓﻲ‬
‫* َ‬
‫َ‬
‫‪88‬‬
‫* أن ﻴﻌﺎﻤل اﻹﻨﺴﺎن ﻤﻌﺎﻤﻠﺔ ﺤﺴﻨﺔ ﻓﻲ ﺠﻤﻴﻊ اﻝظروف‬
‫ﺤق ﺤرﻴﺔ اﻝﺘﻌﺒﻴر‬
‫* ّ‬
‫ﺤق ﻤﻤﺎرﺴﺔ اﻝﺸﻌﺎﺌر اﻝدﻴﻨﻴﺔ‬
‫* ّ‬
‫* ﺤق اﻝﺘﻌﻠﻴم‬
‫* ﺤق ﻤﺤﺎﻜﻤﺔ ﻋﺎدﻝﺔ‬
‫ﺤﺼل ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻜل إﻨﺴﺎن دون ﺘﻔرﻗﺔ ﻤن ﺤﻴث اﻝﺠﻨس أو اﻝﻌﻤر أو‬
‫وﻫﻨﺎك ﻜﺜﻴر ﻤن اﻝﺤﻘوق اﻷﺨرى اﻝﺘﻲ ﻴﺠب أن َﻴ ُ‬
‫اﻝﻠون أو اﻝدﻴن أو اﻝﺠﻨﺴﻴﺔ‪.‬‬
‫اﻝﺘﻤﻬﻴد ﻝﻠﺼﻼة‬
‫اﺴﺘﻌدادا ﻝوﻗوف اﻝﻌﺒد أﻤﺎم رﺒﻪ‪ .‬ﻗﺎل اﷲ ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬ﻴﺎ‬
‫ﻝﻠوﻀوء أﻫﻤﻴﺔ ﻜﺒﻴرة ﻓﻲ ﺤﻴﺎة اﻝﻤﺴﻠﻤﻴن‪ .‬إﻨﻪ ﻨظﺎﻓﺔ وطﻬﺎرة‬
‫ً‬
‫أﻴﻬﺎ اﻝذﻴن آﻤﻨوا إذا ﻗﻤﺘم إﻝﻰ اﻝﺼﻼة ﻓﺎﻏﺴﻠوا وﺠوﻫﻜم وأﻴدﻴﻜم إﻝﻰ اﻝﻤراﻓق واﻤﺴﺤوا ﺒرؤوﺴﻜم وأرﺠﻠَﻜم إﻝﻰ اﻝﻜﻌﺒﻴن‪"...‬‬
‫)ﺴورة‬
‫اﻝﻤﺎﺌدة‪(6 -‬‬
‫ﻓﺄﺤﺴ َن اﻝوﻀوء ﺨرﺠت ﺨطﺎﻴﺎﻩ ﻤن ﺠﺴدﻩ‪"...‬‬
‫وﻗﺎل اﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم ﻋن اﻝوﻀوء‪ ":‬ﻤن ﺘوﻀ‪‬ﺄ‬
‫َ‬
‫وﻗﺎل أﻴﻀﺎ‪":‬اﻝﻨظﺎﻓﺔ ﺸطر اﻹﻴﻤﺎن"‪.‬‬
‫)رواﻩ ﻤﺴﻠم(‬
‫ﻤﻌرﻀﺔ‬
‫ﻤﺠرد ﻨظﺎﻓﺔ ﻝﻠﺠﺴم‪ ،‬ﺒل ﻫو وﺴﻴﻠﺔ ﻤن وﺴﺎﺌل اﻝﻤﻐﻔرة‪ .‬وﻤن ﻨﺎﺤﻴﺔ أﺨرى ﻓﺈن اﻷﻋﻀﺎء ‪‬‬
‫إن اﻝوﻀوء ﻝﻴس ‪‬‬
‫ﺠدا ﻤن ﺤﻴث ﺼﺤﺔ اﻝﺠﺴم‪.‬‬
‫ﻤﻬم ّ‬
‫داﺌﻤﺎ ﻝﻸوﺴﺎخ‪ ،‬وﻝذﻝك ّ‬
‫ﻓﺈن ﻏﺴﻠَﻬﺎ ّ‬
‫اﻷﻤم اﻝﻤﺘﺤدة وأﻋﻀﺎؤﻫﺎ‬
‫أ ِ‬
‫ُﻨﺸﺌت اﻷﻤم اﻝﻤﺘﺤدة ﻓﻲ ‪ 24‬أﻜﺘوﺒر ‪ 1945‬وﻗد أﻨﺸﺄﻫﺎ ‪ 51‬ﺒﻠدا‪ ،‬ﻝﻜن اﻝﻴوم ﻴﺒﻠﻎ ﻋدد أﻋﻀﺎﺌﻬﺎ ‪ 193‬ﺒﻠدا‪ .‬ﺘﻌﻤل‬
‫اﻷﻤم اﻝﻤﺘﺤدة ﻋﻠﻰ ﺘﻌزﻴز ﺤﻘوق اﻹﻨﺴﺎن وﺤﻤﺎﻴﺔ اﻝﺒﻴﺌﺔ وﻤﻜﺎﻓَﺤﺔ اﻷﻤراض واﻝﻔﻘر‪.‬‬
‫اﻝﻌﺎﻤﺔ‪،‬‬
‫ﻤﻘر اﻷﻤم اﻝﻤﺘﺤدة ﺒﻨﻴوﻴورك‪ ،‬وﻫﻲ‪ :‬اﻝﺠﻤﻌﻴﺔ‬
‫وﻝﻸﻤم اﻝﻤﺘﺤدة ﺴﺘﺔ أﺠﻬزة رﺌﻴﺴﻴﺔ‪ ،‬ﺘوﺠد ﺨﻤﺴﺔ ﻤﻨﻬﺎ ﻓﻲ ‪‬‬
‫ّ‬
‫ﻤﻘر اﻝﺠﻬﺎز اﻝﺴﺎدس وﻫو‬
‫وﻤﺠﻠس اﻷﻤن‪ ،‬واﻝﻤﺠﻠس اﻹﻗﺘﺼﺎدي واﻻﺠﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬وﻤﺠﻠس اﻝوﺼﺎﻴﺔ‪ ،‬واﻷﻤﺎﻨﺔ اﻝﻌﺎﻤﺔ‪ .‬أﻤﺎ ّ‬
‫وﻝﻨدا‪.‬‬
‫ﻤﺤﻜﻤﺔ اﻝﻌدل اﻝ ‪‬د َوﻝﻴﺔ‪َ ،‬ﻓﻴﻘﻊُ ﻓﻲ ﻻَ َﻫﺎي ﺒِﻬُ ْ‬
‫ﻴﺘﻜون ﻤﺠﻠس اﻷﻤن ﻤن ﺨﻤﺴﺔ أﻋﻀﺎء داﺌﻤﻴن وﻋﺸرة أﻋﻀﺎء ﻏﻴر داﺌﻤﻴن‪ .‬واﻷﻋﻀﺎء اﻝداﺌﻤون ﻫم اﻝوﻻﻴﺎت‬
‫اﻝﻤﺘﺤدة اﻷﻤرﻴﻜﻴﺔ وروﺴﻴﺎ واﻝﺼﻴن وﻓرﻨﺴﺎ واﻝﻤﻤﻠﻜﺔ اﻝﻤﺘﺤدة‪ .‬أﻤﺎ اﻷﻋﻀﺎء ﻏﻴر اﻝداﺌﻤﻴن ﻓﺘﻨﺘﺨﺒﻬم اﻝﺠﻤﻌﻴﺔ اﻝﻌﺎﻤﺔ ﻝﻜل‬
‫ﺴﻨﺘﻴن‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ﺴت ﻝﻐﺎت رﺴﻤﻴﺔ ﻫﻲ‪ :‬اﻷﺴﺒﺎﻨﻴﺔ واﻹﻨﻜﻠﻴزﻴﺔ واﻝروﺴﻴﺔ واﻝﺼﻴﻨﻴﺔ‬
‫ﺘﺴﺘﺨدم اﻝﻤﻨظﻤﺔ ﻓﻲ اﺠﺘﻤﺎﻋﺎﺘﻬﺎ وﻓﻲ وﺜﺎﺌﻘﻬﺎ ّ‬
‫واﻝﻌرﺒﻴﺔ واﻝﻔرﻨﺴﻴﺔ‪.‬‬
‫اﻝﺘﻌﺎون ﺒﻴن اﻝﻨﺎس‬
‫ﺼﻌب ﻋﻠﻴﻪ أن ﻴﻌﻴش ﻤﻨﻌزﻻً ﻋن اﻝﻨﺎس‪ .‬ﻓﻬو ﺒﺤﺎﺠﺔ إﻝﻰ ﻤﺴﺎﻋدة اﻵﺨرﻴن ﻓﻲ‬
‫ﻴﻌﻴش اﻹﻨﺴﺎن داﺨل اﻝﻤﺠﺘﻤﻊ‪َ ،‬‬
‫وﻴ َ‬
‫اﻝﻤﺠﺘﻤﻊ‪.‬‬
‫اﻫﺘﻤﺎﻤﺎ ﻜﺒﻴ ار‪ .‬ﻴﻘول اﷲ ﺴﺒﺤﺎﻨﻪ وﺘﻌﺎﻝﻰ‪..." :‬وﺘﻌﺎوﻨوا ﻋﻠﻰ اﻝﺒِّر واﻝﺘﻘوى وﻻ‬
‫اﻝﺘﻀﺎﻤن‬
‫ﻴﻬﺘم اﻹﺴﻼم ﺒﺎﻝﺘﻌﺎون و‬
‫ً‬
‫ُ‬
‫ّ‬
‫ﺘﻌﺎوﻨوا ﻋﻠﻰ اﻹﺜم واﻝﻌدوان‪) "...‬ﺴورة اﻝﻤﺎﺌدة‪ (2-‬وﻫﻨﺎك أﺤﺎدﻴث ﺸرﻴﻔﺔ ﻋدﻴدة دﻋﺎ ﻓﻴﻬﺎ رﺴول اﷲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‬
‫اﻝﺘﻀﺎﻤن‪ .‬ﻤﻨﻬﺎ‪:‬‬
‫اﻝﻤﺴﻠﻤﻴن إﻝﻰ اﻝﺘﻌﺎون و‬
‫ُ‬
‫‪89‬‬
‫ﺒﻌﻀﺎ"‪).‬رواﻩ ﻤﺴﻠم(‬
‫‪" -1‬اﻝﻤؤﻤن ﻝﻠﻤؤﻤن ﻜﺎﻝﺒﻨﻴﺎن اﻝﻤرﺼوص ُ‬
‫ﻴﺸ ‪‬د ﺒﻌﻀﻪ ً‬
‫‪" -2‬اﷲ ﻓﻲ ﻋون اﻝﻌﺒد ﻤﺎ ﻜﺎن اﻝﻌﺒد ﻓﻲ ﻋون أﺨﻴﻪ"‪) .‬رواﻩ ﻤﺴﻠم(‬
‫‪" -3‬ﻤن ﻜﺎن ﻓﻲ ﺤﺎﺠﺔ أﺨﻴﻪ ﻜﺎن اﷲ ﻓﻲ ﺤﺎﺠﺘﻪ"‪) .‬رواﻩ اﻝﺒﺨﺎري(‬
‫ِ‬
‫ﻤﺘﻌﺎوﻨﺎ ﻤﻊ اﻵﺨرﻴن؟ إﻝﻴك ﺒﻌض اﻷﻓﻜﺎر‪:‬‬
‫ﻜﻴف ﺘﻜون ﺸﺨﺼﺎ‬
‫* ِ‬
‫اﺴﺘﻤﻊ ﺒدﻗﺔ إﻝﻰ اﻵﺨرﻴن وﺘﺄ ‪‬ﻜ ْد ﻤن ﻓﻬم ﻜﻼﻤﻬم‪.‬‬
‫ﺘﺒﺎد ْل ﺨﺒرﺘك ﻤﻊ اﻵﺨرﻴن‪.‬‬
‫* َ‬
‫*ﺘﺤ ‪‬ﻤ ْل اﻝﻤﺴؤوﻝﻴﺔ ﻓﻴﻤﺎ ﻴﻔﻴد اﻝﻤﺠﺘﻤﻊ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺘﻘدﻴرك ﻝﻤن ﻴﺴﺘﺤق اﻝﺘﻘدﻴر‪.‬‬
‫*أَظﻬ ْر َ‬
‫اﻷﻝم ﻓﻲ اﻝﻤﻌدة‬
‫ﺒﻤ ْﻐص ﻓﻲ ﻤﻌدﺘﻲ‪ .‬ﻜﻨت ﻓﻲ‬
‫ﻜﺎﻨت أﻤﻲ ﻗد‬
‫ْ‬
‫ذﻫﺒت إﻝﻰ ﺨﺎﻝﺘﻲ‪ .‬وﻜﻨت أﺘﻨﺎول اﻝﻔواﻜﻪ ﻓﻲ اﻝﻤطﺒﺦ وﻓﺠﺄة ﺸﻌرت َ‬
‫ﺤﻴرة ﻤن أﻤري‪ .‬ﺤﺎوﻝت أن أﺘﺼل ﺒواﻝدﺘﻲ رﻓﻌت اﻝﺴ‪‬ﻤﺎﻋﺔَ وﻓﻲ ﺤﻴﻨﻪ ﺘذ ‪‬ﻜرت أﻨﻨﻲ ﻻ أَﺤﻔظ أرﻗﺎم اﻝﻬﺎﺘف‪ .‬ﻜﺎن اﻝوﻀﻊ‬
‫ﻤﻨﻲ ﺒﺴﺒﻊ ﺴﻨوات‪.‬‬
‫ﻤزﻋﺠﺎ‪.‬‬
‫وﺒدأت أﺸﻌر ﺒﺄﻝم ﺸدﻴد ﻓﻲ رأﺴﻲ أﻴﻀﺎ‪ .‬وﻻ ﻴوﺠد ﺒﺎﻝﺒﻴت ﺴوى أﺨﺘﻲ اﻝﺘﻲ ﻫﻲ أﺼﻐر ّ‬
‫ُ‬
‫ﺤﻘوق اﻝواﻝدﻴن‬
‫ﺤﺼﻰ وﻻﺘُ َﻌ ّد‪ .‬ﻓﺎﻷم ﺘﺴﻬر ﻤﻊ وﻝﻴدﻫﺎ‪ ،‬وﺘﺘﺤﻤل ﻜل اﻷﻋﺒﺎء طَوال ﻓﺘرة اﻝﺤﻤل‪ ،‬وﻤﺎ ﺒﻌدﻫﺎ‪،‬‬
‫ّ‬
‫إن ﺤﻘوق اﻝواﻝدﻴن ﻻﺘُ َ‬
‫وﻝذﻝك ﻗﺎل رﺴوﻝﻨﺎ اﻝﻜرﻴم "اﻝﺠﻨﺔ ﺘﺤت أﻗدام اﻷﻤﻬﺎت‪)".‬اﻝﺴﻴوطﻲ‪-‬ﺠﺎﻤﻊ اﻝﺼﻐﻴر ﻤﺨﺘﺼر اﻝﺘرﺠﻤﺔ واﻝﺸرح‪-‬ج ‪-2‬ص‪(294‬‬
‫وأﻤﺎ اﻷب ﻓﻴﻜﺎد َﻴﻘﻀﻲ ﻤﻌظم وﻗﺘﻪ ﻓﻲ اﻝﻌﻤل ﻤن أﺠل ﺘوﻓﻴر اﻝراﺤﺔ واﻝﺘرﺒﻴﺔ واﻝﺴﻌﺎدة ﻷوﻻدﻩ‪ .‬ﻝذﻝك ﻗﺎل اﻝرﺴول‬
‫ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪ " :‬رﻀﺎ اﷲ ﻓﻲ رﻀﺎ اﻝواﻝدﻴن‪)"...‬رواﻩ اﻝﺘرﻤذي‪ -‬ﺒﺎب اﻝﺒر واﻝﺼﻠﺔ ‪(1/4‬‬
‫اﻫﺘم اﻹﺴﻼم ﺒﺒر اﻝواﻝدﻴن واﻹﺤﺴﺎن إﻝﻴﻬﻤﺎ ‪‬‬
‫وﺤذر ﻤن ﻋﻘوﻗﻬﻤﺎ‪ .‬وﻗﺎل اﷲ ﺴﺒﺤﺎﻨﻪ وﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬وﻗﻀﻰ رّﺒك أﻻّ ﺘﻌﺒدوا‬
‫ّ‬
‫ِ‬
‫إﻤﺎ َﻴﺒﻠُ َﻐ ‪‬ن ﻋﻨدك اﻝﻜﺒر أﺤدﻫﻤﺎ أو ﻜﻼﻫﻤﺎ ﻓﻼ ﺘﻘل ﻝﻬﻤﺎ ‪‬‬
‫أف وﻻ ﺘﻨﻬَرﻫﻤﺎ وﻗل ﻝﻬﻤﺎ ﻗوﻻ ﻜرﻴﻤﺎ‬
‫إﻻ ّإﻴﺎﻩ وﺒﺎﻝواﻝدﻴن إﺤﺴﺎﻨﺎ ّ‬
‫‪‬‬
‫و ِ‬
‫ﺼﻐﻴر‪)".‬ﺴورة اﻹﺴراء‪(24-23 -‬‬
‫ًا‬
‫رب ْارﺤﻤﻬﻤﺎ ﻜﻤﺎ رّﺒﻴﺎﻨﻲ‬
‫اﺨﻔ ْ‬
‫ض ﻝﻬﻤﺎ ﺠﻨﺎح اﻝذ ّل ﻤن اﻝرﺤﻤﺔ وﻗل ّ‬
‫إﺤﺴﺎﻨﺎ‪)"...‬ﺴورة‬
‫واﻝﻔﻀل ﻋﻠﻰ اﻹﻨﺴﺎن ﺒﻌد اﷲ ﻫو ﻝﻠواﻝدﻴن‪ ،‬ﺤﻴث ﻗﺎل ﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬واﻋﺒدوا اﷲ وﻻ ﺘﺸرﻜوا ﺒﻪ ﺸﻴﺌﺎ وﺒﺎﻝواﻝدﻴن‬
‫ً‬
‫اﻝﻨﺴﺎء‪(36-‬‬
‫اﻷﺨﻼق اﻝﻜرﻴﻤﺔ ﻓﻲ اﻹﺴﻼم‬
‫اﻝﻌرق واﻝﻠون واﻝﺜﻘﺎﻓﺔ واﻝﻠﻐﺔ واﻝﻌﻘﻴدة‪ ،‬وﻝﻜﻨﻜم ﻴﺘﻔﻘون ﻋﻠﻰ ِ‬
‫إن اﻝﺒﺸر ﻗد ﻴﺨﺘﻠﻔون ﻓﻲ اﻝﺠﻨس و ِ‬
‫اﻝﺨﻠُﻘﻴﺔ‪،‬‬
‫اﻝﻘ َﻴم ُ‬
‫ﻓﺎﻷﺨﻼق ﻋﺎﻝﻤﻴﺔ‪ .‬وﻗد أﻨزل اﷲ ﻜﺘﺎﺒﻪ ﻝﺘطﻬﻴر اﻝﻨﻔس اﻹﻨﺴﺎﻨﻴﺔ‪.‬‬
‫ﻴﺘﻤﻴ‪‬ز اﻝﻤﺴﻠم ﺒﺼﻔﺎت ﻜرﻴﻤﺔ ﻤﺜل‪ِ :‬‬
‫ﺤث‬
‫اﻝﺤﻠم واﻝﺠود واﻝﺼﺒر واﻝرﺤﻤﺔ واﻝﺘواﻀﻊ واﻝﺼدق واﻝوﻓﺎء ﺒﺎﻝﻌﻬد‪ ،‬وﻗد ّ‬
‫وﻀﻊ‬
‫ﻴﺘﻤﺴك ﺒﻬﺎ‪ .‬ﻗﺎل رﺴول اﷲ ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪ ":‬ﻤﺎ ﻤن ﺸﻲء ُﻴ َ‬
‫اﻹﺴﻼم ﻋﻠﻰ ﻫذﻩ اﻝﺼﻔﺎت‪ ،‬ووﻋد ﺒﺜواب ﻋظﻴم ﻝﻤن ّ‬
‫اﻝﺨﻠق‪ٕ ،‬وا ّن ﺼﺎﺤب ﺤﺴن اﻝﺨﻠق ﻝَﻴﺒﻠُﻎُ ﺒﻪ درﺠﺔ ﺼﺎﺤب اﻝﺼوم واﻝﺼﻼة‪".‬‬
‫ﻓﻲ اﻝﻤﻴزان أﺜﻘ ُل ﻤن ﺤﺴن ُ‬
‫واﻷﺨﻼق ﻓﻲ اﻹﺴﻼم ﺜﺎﺒﺘﺔ‪ .‬واﻝﺜﺒﺎت ﻴﻌﻨﻲ أن اﻷﺨﻼق ﻻﺘﺘﻐﻴر‪ .‬ﻓﺎﻝﺼدق ﺤﺴن‪ ،‬و ِ‬
‫وﺒﻐ ‪‬‬
‫ض اﻝﻨظر ﻋن‬
‫اﻝﻜذب ﻗﺒﻴﺢ‪َ ،‬‬
‫ََ‬
‫ﻋز وﺠ ‪‬‬
‫اﻝﻤﺼﺎﻝﺢ‪ .‬ﻜﻤﺎ أن اﻷﺨﻼق إﻨﺴﺎﻨﻴﺔ‪ ،‬ﻓﻬﻲ ﺘﻘوم ﻋﻠﻰ اﻝﻜراﻤﺔ اﻹﻨﺴﺎﻨﻴﺔ‪ ،‬ﻓﻘﺎل اﷲ ‪‬‬
‫ل‪ " :‬وﻝﻘد ﻜرﻤﻨﺎ ﺒﻨﻲ آدم‪)"...‬ﺴورة‬
‫ّ‬
‫اﻹﺴراء‪(70-‬‬
‫وﻗﺎل اﻝرﺴول ﺼﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺴﻠم‪ " :‬إﻨﻤﺎ ُﺒﻌﺜت ﻷﺘ ‪‬ﻤم ﻤﻜﺎرم اﻷﺨﻼق‪".‬‬
‫اﻝﻤوط‪‬ﺄ(‬
‫)اﻹﻤﺎم ﻤﺎﻝك‪ُ -‬‬
‫‪90‬‬
‫أﻀرار اﻝﻌﺎدات اﻝﺴﻴﺌﺔ‬
‫ﺘظﻬر ﻓﻲ ﺴﻠوك اﻷﻓراد ﻤﻊ اﻵﺨرﻴن‪ .‬ﻓﺎﻝﺸﺨص اﻝذي‬
‫ﺘﻨﻘﺴم اﻝﻌﺎدات اﻝﺴﻴﺌﺔ إﻝﻰ ﻗﺴﻤﻴن‪ ،‬ﻓﻬﻨﺎك ﻋﺎدات ﺴﻴﺌﺔ َ‬
‫ﻴﺘﺼرف ﻤﻊ اﻵﺨرﻴن ﺒﻐﻴر أدب وﻝُطف‪ ،‬ﺸﺨص ﻏﻴر ﻤؤ‪‬دب‪ ،‬وﻫو ﺸﺨص ﻻﻴﺸﻜر ﻝﻤن َﻴﺼﻨﻊ ﻝﻪ ﻤﻌروﻓًﺎ‪ٕ .‬واذا أراد أن‬
‫ﺴﻤﺤت" أو "ﻤن ﻓﻀﻠك" ‪...‬إﻝﺦ‪ .‬ﻜﻤﺎ أﻨﻪ ﻴ ِ‬
‫ﻘﺎطﻊ ﻜﻼم اﻝﻨﺎس‬
‫ﺒدأ ﺒﻌﺒﺎرات ﻝطﻴﻔﺔ ﻤﺜل‪" :‬ﻝو‬
‫ﻴطﻠُب ً‬
‫ﻻﻴ َ‬
‫َ‬
‫ُ‬
‫ﺸﻴﺌﺎ ﻤن ﺸﺨص آﺨر‪َ ،‬‬
‫أﺜﻨﺎء ﺤدﻴﺜﻬم‪ ،‬وﻴﺘﺤدث ﻤﻌﻬم ﺒﺼوت ﻋﺎل‪ ،‬وﻴﻘﺎﺒﻠﻬم ﺒوﺠﻪ ﻋﺒوس‪.‬‬
‫ﻀر اﻝﻔرد واﻝﻤﺠﺘﻤﻊ ﻤﻌﺎ‪ .‬ﻤن ﻫذﻩ اﻝﻌﺎدات اﻝﺴﻴﺌﺔ‪ ،‬اﻝﺘدﺨﻴن واﻹدﻤﺎن ﻋﻠﻰ اﻝﻤو ّاد‬
‫وﻫﻨﺎك أﻴﻀﺎ ﻋﺎدات ﺴﻴﺌﺔ ﺘَ ّ‬
‫اﻝ ُﻜ ُﺤوﻝﻴﺔ واﻝﻤﺨ ‪‬درات وﻏﻴرﻫﺎ ﻤن اﻝﻤواد اﻝﻀﺎرة‪ .‬ﻓﺎﻝﺘدﺨﻴن ﻴؤ‪‬دي إﻝﻰ أﻤراض ﻜﺜﻴرة‪ .‬ﻤن ﺒﻴﻨﻬﺎ اﻝﺴ َ‪‬رطﺎن‪ .‬أﻤﺎ اﻝﻤو ّاد اﻝﻜﺤوﻝﻴﺔ‬
‫ﺤﺼﻰ‪.‬‬
‫واﻝﻤﺨ ‪‬درات ﻓﻠﻬﺎ أﻀرار ﺒدﻨﻴﺔ وﻋﻘﻠﻴﺔ ﻻﺘُ َﻌ ّد وﻻ ﺘُ َ‬
‫وﻗﺎل اﷲ ﺴﺒﺤﺎﻨﻪ وﺘﻌﺎﻝﻰ‪ " :‬ﻴﺴﺄﻝوﻨك ﻋن اﻝﺨﻤر واﻝﻤﻴﺴر ﻗل ﻓﻴﻬﻤﺎ إﺜم ﻜﺒﻴر وﻤﻨﺎﻓﻊ ﻝﻠﻨﺎس ٕواﺜﻤﻬﻤﺎ أﻜﺒر ﻤن‬
‫ﻨﻔﻌﻬﻤﺎ‪) "...‬ﺴورة اﻝﺒﻘرة‪(219 -‬‬
‫اﻝﺠﻤل اﻝﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬
‫ﻓﺎﻫﺘ ‪‬م ﺒﺎﻝﻨظﺎﻓﺔ‪.‬‬
‫ب اﻝﺼﺤﺔ ْ‬
‫*إن ﺘطﻠُ ْ‬
‫ﻴﺴﺎﻋدك ﻓﻲ اﻝﻀراء‪.‬‬
‫اﻝﺴراء‬
‫*ﻤﺎ ﺘ ‪‬د ِﺨ ْرﻩ ﻓﻲ ‪‬‬
‫ْ‬
‫ﻤﻨﺎظر طﺒﻴﻌﻴﺔ ﺴﺎﺤرةً‪.‬‬
‫ﺘﺴﺎﻓر إﻝﻰ ﻗرﻴﺘك ﻓﺴﺘرى‬
‫*ﻤﺘﻰ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫ﺘزور أﻗﺎرﺒك ﻴﺤ‪‬ﺒوﻨك‪.‬‬
‫*ﻝو ُ‬
‫ﺘذﻫب إﻝﻰ اﻝﺠﺎﻤﻌﺔ ﺘُﻘﺎﺒِ ْل ﺼدﻴﻘك‪.‬‬
‫*إن‬
‫ْ‬
‫ﺘﺠدﻩ ﻓﻲ اﻵﺨرة‪.‬‬
‫*ﻤﺎ ﺘﻔﻌْﻠﻪ ﻤن ﺨﻴر ﻓﻲ اﻝدﻨﻴﺎ ْ‬
‫ﻌﺎﻤل اﻝﻨﺎس ﻤﻌﺎﻤﻠﺔ ﺤﺴﻨﺔ ﻴﺤﺒ‪‬وك‪.‬‬
‫*إن ﺘُ ْ‬
‫ﺘﻜن ﻓﺎﺘ‪ِ ‬‬
‫ق اﷲ‪.‬‬
‫*أﻴﻨﻤﺎ ْ‬
‫*إذا ﺠﺎء اﻝﺤق زﻫق اﻝﺒﺎطل‪.‬‬
‫ﻴﺤﺼ ْد اﻝ‪‬ﻨ َدم‪.‬‬
‫ع اﻝﺸر‬
‫*ﻤن ﻴزر ْ‬
‫ُ‬
‫ض ﻓﻌﻠﻴك ‪‬‬
‫اﻝذﻫﺎب إﻝﻰ اﻝطﺒﻴب‪.‬‬
‫ﻤر ْ‬
‫*ﻤﺘﻰ ﺘَ َ‬
‫ﺸﻜر ِك‪.‬‬
‫*ﻴﺎ ﻓﺎطﻤﺔ‪ ،‬إن ﺘُﺠﻬ‪‬زي ﻝﻨﺎ اﻝطﻌﺎم َﻨ ْ‬
‫ﺴﺎﻝﻤﺎ ﻤن اﻷﻤراض‪.‬‬
‫*ﻤن ﻴﻬﺘ ‪‬م ﺒﺎﻝﺼﺤﺔ ْ‬
‫ﻴﻜن ً‬
‫ﻴﺤﺘرﻤﻪ اﻝﻨﺎس‪.‬‬
‫ﺠﻠس اﻝﻌﺎﻝِم‬
‫*أﻴﻨﻤﺎ َﻴ ْ‬
‫ْ‬
‫‪‬‬
‫اﻝﺼف ﻗﺎم اﻝطﻼب‪.‬‬
‫*إذا دﺨل اﻷﺴﺘﺎذ‬
‫ﻨﺠﺢ ﻓﻲ اﻹﻤﺘﺤﺎﻨﺎت‪.‬‬
‫در ْس ﻜﺜﻴ ار ﺘَ ْ‬
‫*إن ﺘَ ُ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﻐﺎرﻩ‪.‬‬
‫ﺒﺎرﻩ‬
‫*ﻤن‬
‫ْ‬
‫ﻴﺤﺘرﻤﻪ ﺼ ُ‬
‫ﻴﺤﺘرم ﻜ َ‬
‫ْ‬
‫ﺘﻘل اﻝﺤ ‪‬‬
‫ق َﺘﻨل رﻀﺎء اﷲ‪.‬‬
‫*ﻤﺘﻰ ْ‬
‫ﻴزد ْد ِﻋﻠﻤﺎ‪.‬‬
‫*ﻤن ُﻴﻜﺜِ ْر ا‬
‫ﻗرءة اﻝﻜﺘب َ‬
‫ﺘﺠد اﻝراﺤﺔ‪.‬‬
‫*ﻤﺘﻰ ﺘﺸﺘ ِر ﺴﻴ‪‬ﺎرة ْ‬
‫*ﻝو ﺘَﻌط‪‬ﻠت اﻝﺴﻴﺎرة ﻨﻤﺸﻲ ﻋﻠﻰ اﻷﻗدام‪.‬‬
‫*إن ﺘﻜرﻤوا ﻀﻴوﻓﻜم ﻓﺴﺘﻔوزون ﺒرﻀﺎ اﷲ‪.‬‬
‫*إن ﺘُﻨﻔﻘوا أﻋﻤﺎَﻝﻜم ﻓﺴﻴﻨﻬض وطﻨﻨﺎ ﺒﺴرﻋﺔ‪.‬‬
Download