Uploaded by eelazig

kızılötesi ışık

advertisement
Kendimiz Yapal›m
Yavuz Erol*
K›z›lötesi Ifl›kla Cihaz Kontrolü
Ifl›k yayan diyot (LED), optoelektronik alan›nda en çok kullan›lan devre eleman›d›r. LED’in yap›s› P-N jonksiyonlu bir yar›iletken malzemedir
ve üzerinden ak›m geçti¤inde ortama ›fl›k yayar.
K›saca LED’i elektrik enerjisini elektromanyetik
enerjiye (›fl›¤a) dönüfltüren yar›iletken bir devre
eleman› olarak düflünebiliriz. LED’lerin ortama
yayd›¤› elektromanyetik dalgan›n frekans›, spektrumun görünür veya görünür olmayan ›fl›k böl-
osilatör frekans›n›n 38kHz’e ayarlanmas› gerekir.
IR LED’in ortama yayd›¤› k›z›lötesi ›fl›nlar al›c› devresinde bulunan IR al›c› modül taraf›ndan
alg›lan›r. 3 uçlu bir eleman olan IR al›c› modül,
elektronikçilerden ‘TV al›c› göz’ ad›yla da istenebilir. Bu uygulamada Telefunken firmas›n›n üretti¤i TK19 adl› al›c› göz kullan›lm›flt›r. Bunun yerine Siemens firmas›n›n üretti¤i ve TK19 ile ayn›
üzerine 38kHz frekansl› k›z›lötesi sinyal ulaflt›¤›nda, al›c›n›n 3 nolu ç›k›fl ucunda lojik-0 seviyesi görülür. Al›c›ya herhangi bir k›z›lötesi sinyal
ulaflmad›¤›nda ise ç›k›fl ucu lojik-1 seviyesindedir. Böylece, al›c› modülün ç›k›fl geriliminin seviyesine bak›larak vericideki butonun bas›l› olup
olmad›¤› anlafl›l›r.
Al›c› devresinde görülen JK türü FF röleye kumanda eder. Vericideki butona ilk bas›flta röle
çeker ve normalde aç›k konumda olan röle konta¤› kapan›r. Bu durumda cihaz, 220V’luk flebegesine denk düfler. K›rm›z›, sar›, yeflil, mavi renkte ›fl›k yayan LED’ler oldu¤u gibi k›z›lötesi (IR)
veya morötesi (UV) ›fl›k yayan LED’ler de mevcuttur.
Günümüzde k›z›lötesi ›fl›k yayan LED’lerin
çok say›da kullan›m alan› vard›r. Örne¤in, TV
uzaktan kumandas›, kablosuz veri iletim sistemleri, t›bbi cihazlar, güvenlik sistemleri bunlardan
baz›lar›d›r. Elektrikle çal›flan herhangi bir cihaz›
IR ›fl›k yard›m›yla uzaktan kontrol etmek de
önemli bir uygulama alan›d›r.
Bu tür bir uzaktan kontrol sistemini gerçeklefltirmek için öncelikle k›z›lötesi ›fl›k yayan bir
verici devresine ve k›z›lötesi ›fl›¤› alg›layan bir al›c› devresine ihtiyaç vard›r. Uygun tasarlanm›fl bir
verici-al›c› devresi ile 5-6 metre uzaktan herhangi bir cihaz› aç›p kapatmak mümkündür. Bu mesafe ev içi uygulamalar için yeterlidir. Uzaktan
kontrol sisteminin çal›flabilmesi için al›c› birimin,
vericinin görüfl alan› içerisinde olmas› gerekir.
Uzaktan kontrol sisteminin prensip flemas›ndan da görüldü¤ü gibi sistem 2 ayr› birimden
oluflmaktad›r.
9V’luk bir pil ile çal›flan verici devresindeki
butona bas›ld›¤›nda IR LED’e 38kHz frekansl› kare dalga sinyal uygulan›r. LED’den geçen ak›m
darbeleri sayesinde ortama k›z›lötesi ›fl›n demeti
gönderilmifl olur. Sistemin düzgün çal›flabilmesi
için verici devresindeki 1k’l›k potansiyometre ile
bacak ba¤lant›s›na sahip SFH506 da kullan›labilir. Farkl› firmalar›n üretti¤i al›c› gözlerden herhangi biri de bu ifl için uygundur. Al›c› modül
keye ba¤lanm›fl olur ve çal›flmaya bafllar. Butona
2. bas›flta ise röle b›rak›r ve cihaz enerjisiz kal›r.
Uzaktan kontrol edilen cihaz bir lamba olabilece-
¤i gibi elektrikli ›s›t›c›, radyo veya vantilatör de
olabilir. Al›c› devresinin beslemesi, 12V’luk bir
ac/dc adaptör ve 5V’luk bir sabit gerilim regülatörü kullan›larak kolayl›kla oluflturulabilir.
*F›rat Üniv. Elek-Elektronik Müh.
yerol@firat.edu.tr
Kas›m 2004 95 B‹L‹M ve TEKN‹K
Download